به نام خدا

نشست های تخصصی علم اطالعات و دانش شناسی

نظریه اط!العات و فلسفه ذهن

ارائه دهنده: یاسر خوشنویس

1394خرداد

مرور مختصر نظریه ریاضیاتی ارتباطات، •(1948شانون )

مدل رایانه ای ذهن: آزمون تورینگ و اتاق •چینی

نظریه درتسکی درباره اطالعات و معرفت•

چهارچوب بحث

1990فلوریدی، مینگرز در دهه •اطالعات = داده + معنا•

الف مصداقی از اطالعات است، اگر و تنها اگر•از یک یا چند داده )سیگنال( تشکیل شده باشد•خوش ساخت باشد )نحو(•داده های خوش ساخت موجود در الف معنادار •

باشند )تعبیر توسط عامل انسانی(

تعریف عمومی اطالعات

مفهوم کلیدی: هرچه عدم قطعیت بیشتر •کاهش پیدا کند، اطالعات بیشتری تولید شده

است.اهداف تکنیکی: انتقال کارآمد داده های فشرده •

شده

نظریه ریاضیاتی ارتباطات (1948)شانون،

مخابره )ارتباط( نیازمند یک منبع اطالعاتی، یک •دریافت کننده و یک کانال ارتباطی است.

به خود Sدر یک کانال ارتباطی ایده آل، هر حالتی که • هم همان حالت را به خود خواهد گرفت. Rبگیرد،

• p (Ri/Si) = 1اما کانال ها معموال نویز دارند:•من می گویم دو، طرف مقابل می شنود نه.•

کانال ارتباطی

ذهن را می توانیم رایانه پیشرفته ای تلقی کنیم که با •داده ها کار می کند.

به عبارت دیگر: ذهن مندی معادل است با توانایی •رایانش

(: آیا یک رایانه می تواند آنچنان 1950آزمون تورینگ )•خوب به سواالت یک داور جواب دهد که داور نتواند

تشخیص دهد که طرف مقابل یک انسان است یا یک رایانه؟

•

مدل رایانه ای ذهن

(1980آزمایش فکری اتاق چینی، سرل )•

فرض کنیم آنقدر خوب با نمادهای چینی کار می کنم •که مخاطب تشخیص نمی دهد که چینی بلد نیستم؛ آیا

در چنین حالتی چینی »می فهمم«؟توانایی کار کردن با داده ها هرگز با درک معانی •

معادل نیست.

انتقاد به مدل رایانه ای

انواع اطالعات: •اطالعات معطوف به واقع )جدول دمای تهران در •

هفته گذشته(اطالعات دستوری )مانند کتاب آشپزی(•

آیا خوش ساخت بودن و معنادار بودن برای •اطالعات )معطوف به واقع( بودن کافی هستند

یا باید شرط صدق را هم اضافه کرد؟

اطالعات و صدق

اطالعات محیطی )سیگنال(•دایره های شکل گرفته روی تنه درخت حامل •

اطالعاتی درباره سن درخت هستند. درجه را نشان می دهد، 28دماسنجی که عدد •

حامل اطالعاتی درباره دمای اتاق است.نشانگر بنزین حامل اطالعاتی درباره میزان پر •

بودن باک خودروست.اثر انگشت حامل اطالعاتی درباره هویت صاحب آن •

است.

نظریه درتسکی

هدف: تبیین محتوای معنایی یا محتوای گزاره ای یک •سیگنال

این اطالعات rمحتوای اطالعاتی یک سیگنال: سیگنال •را حمل می کند که الف ب است، اگر و تنها اگر،

برoابر با rاحتمال اینکه الف ب باشد، به شرط وجود • باشد. 1

این Fایستادن نشانگر بنزین خودروی من روی عدد •اطالع را حمل می کند که باک من پر است، اگر و تنها

اگر احتمال اینکه بنزین داشته باشم، به شرط آنکه باشد.1 باشد، برابر با Fنشانگر بنزین روی

نظریه درتسکی

چنان به یکدیگر مرتبط اند که b و aدو شیء • در b با قرار داشتن F در حالت aقرار داشتن

همبسته است وGحالت bدر این صورت، مشاهده گری که به •

در aدسترسی مستقیم ندارد، با مشاهده اینکه G در حالت b است، اطالع می یابد که Fحالت

(1997است. )باروایس و سلیگمن •a ،دماسنج :bدمای اتاق :•F 28: نشان دادن عدد ،G: 28درجه بودن

همبستگی سیگنال و منبع اطالعاتی

باید قانون مند b و aهمبستگی حالت های •باشد.

حاوی این 28 روی 1ایستادن دماسنج اتاق • 28 برابر با 1اطالعات است که دمای اتاق

درجه است، چرا که رابطه ای قانون مند میان این دو وجود دارد، به نحوی که

درجه نبود، 28 برابر با 1اگر دمای اتاق • را نشان نمی داد. 28 دمای 1دماسنج اتاق

نمی تواند 1دماسنج نصب شده در اتاق • باشد، حتی اگر از 2سیگنالی برای دمای اتاق

قضا همیشه این دو اتاق همدما باشند.

• 

همبستگی قانون مند

»هیچ ساختاری نمی تواند حامل این اطالعات •باشد که الف ب است، مگر آنکه در واقع، الف

ب باشد.« »اطالعات غلط اساسا اطالعات نیستند، •

همانطور که یک اردک پالستیکی اساسا یک اردک نیست.«

اطالعات عینی است. یک سیگنال حامل •اطالعات است، فارغ از اینکه کسی آن را می

فهمد یا خیر. سیگنال ها می توانند حامل اطالعات باشند، •

بدون آنکه کسی آنها را تولید کرده باشد، بدون آنکه کسی آنها را به اطالعات تبدیل کرده باشد

(informer.مانند دوایر روی تنه درخت ،)

اطالعات و صدق

تحلیل سه جزئی معرفت:•معرفت = باور صادق موجه•

تحلیل درتسکی:•معرفت باوری است که حاصل اطالعات باشد.• و باوری در من Pاگر اطالعاتی دارم مبنی بر •

. P شکل گرفته است، می دانم که Pدر مورد

اطالعات و معرفت