WuWA - Strategia rewitalizacji

WUWA

Strategia rewitalizacji

Ogólna strategia rewitalizacji zespołu WUWA we Wrocławiu

Ogólna strategia rewitalizacji zespołu WUWA we Wrocławiu

Urząd Miejski WrocławiaNowy Targ 1050-138 Wrocławwww.wroclaw.pl

Zespół autorski:Grażyna Adamczyk-ArnsJustyna DudekGrzegorz Szewczyk

Oszacowanie kosztów:Piotr Niewadzi

W WrocławskaRewitalizacja

Wykonawca:

Wrocławska Rewitalizacja Sp. z o.o.ul. Kuźnicza 5650-138 Wrocławwww.w-r.com.pl

Wrocław, grudzień 2010

Zleceniodawca:

5

Spis treściWprowadzenie _ 7

Schemat opracowania _ 9

Wczoraj _ 11

Analiza i ocena stanu istniejącego _ 13· Położenie w kontekście miasta _ 13· Powiązania przestrzenno-funkcjonalne z bezpośrednim otoczeniem _ 15· Układ urbanistyczny i struktury funkcjonalne _ 17· Zapisy dokumentów strategicznych _ 18· Ochrona zabytków i struktury własnościowe _ 19· Zmiany po 1929 roku _ 20· Stan obecny zabudowy _ 21· Oznakowanie i rozpoznawalność _ 22· Struktury przestrzenne _ 23

- Wejścia / dojścia _ 24- Główne ciągi _ 25- Zagospodarowanie parceli i rodzaje przestrzeni _ 26- Elementy przestrzeniotwórcze _ 27- Zieleń miejska _ 28- Wystrój przestrzeni publicznych _ 29- ul. Wróblewskiego / Tramwajowa _ 30- ul. Tramwajowa _ 32- ul. Dembowskiego _ 33- ul. Zielonego Dębu _ 34- ul. Kopernika _ 35- przestrzenie wewnętrzne _ 36

Podsumowanie – 38

Analiza SWOT _ 40

Cele operacyjne _ 41

Oczekiwane oddziaływania _ 42

Możliwe scenariusze _ 43· Scenariusz nr 1 _ 44· Scenariusz nr 2 _ 46· Scenariusz nr 3 _ 48

Wybór scenariusza i uzasadnienie _ 51

Możliwości współfinansowania ze środków UE _ 52

Zadania natychmiastowe i ich cele _ 53

Zadania długofalowe i ich cele _ 55

Harmonogram _ 56

źródła _ 58

6

7

Wprowadzenie

Osiedle WUWA jest jednym z ośmiu podobnych “ekspery-mentów mieszkaniowych” powstałych w międzywojennej Europie:1. Weissenhof / Stuttgart / 19272. Nowy Dom / Brno / 19283. Dammerstock / Karlsruhe / 19294. WUWA / Wrocław / 19295. Eglisee / Bazylea / 19306. Neubühl / Zurych / 19317. Baba / Praga / 19328. Lainz / Wiedeń / 1932

Zespół urbanistyczny WUWA we Wrocławiu jest jed-nym z ośmiu wzorcowych osiedli, które powstały w Europie w końcu lat 20-tych i na początku lat 30-tych, jako efekt poszukiwania nowej formy mieszkania i pracy. Nowatorskie spojrzenie na procesy urbanizacji, przeludnienie miast, oczekiwania społeczeństwa w sferze jakości życia, możliwość stosowania w budow-nictwie nowych technologii – wszystkie te aspekty sta-nowiły wyzwanie dla urbanistów i architektów okresu międzywojennego. Organizując i finansując wystawę „Wohnen und Werkraum” władze ówczesnego Wro-cławia stworzyły możliwość eksperymentu szczególnej wagi, którego efekty przyczyniły się do rozwoju nowo-czesnej architektury XX. wieku.

Sam ten fakt czyni z osiedla WUWY unikalny zespół o niewymiernej wartości – tym bardziej, że jest ono do dnia dzisiejszego stosunkowo dobrze zachowane, mimo zaistniałych zniszczeń i postępującej degradacji.

Innym ważnym atutem jest lokalizacja osiedla, sąsia-dującego z rejonem Hali Stulecia i ZOO, które obok strefy Rynku i strefy Stadionu Miejskiego będzie jed-nym z trzech najważniejszych miejsc we Wrocławiu oferujących funkcje kulturalne, biznesowe, rozrywko-we i rekreacyjne.

Również łatwa dostępność, bliskość Rynku czy Ostro-wa Tumskiego oraz atrakcyjność oferty całego obszaru, skierowanej do publiczności o zróżnicowanych zainte-resowaniach i w różnych przedziałach wiekowych, jest potencjałem, który powinien zostać wykorzystany dla zespołu WUWY.

Długoletni zastój inwestycyjny spowodował daleko posuniętą degradację zabudowy i przestrzeni publicz-nych. Przeprowadzenie działań rewitalizacji zespołu WUWY jest z wielu względów przedsięwzięciem pilnym i koniecznym. Proces ten powinien być realizowany w sposób skoordynowany i kompleksowy, aby zagwa-rantować możliwie efektywne, lecz zarazem zgodne z rzeczywistymi możliwościami prowadzenie zarówno pojedynczych projektów, jak i postęp prac na terenie całego zespołu.

Celem niniejszego opracowania jest stworzenie pod-staw do wielopłaszczyznowej, skoordynowanej stra-tegii postępowania, która w kolejnych latach będzie realizowana przez Miasto Wrocław.

8

OCENA / ANAlIZA SWOT

PODSUMOWANIEWybór scenariusza z określeniem istotnych elementów

Koszty i źródła finansowaniaZadania natychmiastowe Zadania dlugofalowe

Harmonogram

Aktorzy i kompetencje Formy zarządzania

powiązania przestrzenno-funkcjonalne w kontekście

otoczenia i miasta

istniejące struktury przestrzenno-funkcjonalne

mapa własności istotne aspekty urbanistyczne, architek-

toniczne i budowlane

ANAlIZA

ochrona zabytków

dokumenty strategiczne

aktorzy

CElE NADRZęDNIE

Scenariusz I Scenariusz II Scenariusz IIElementy każdego scenariusza:

a) określenie działań rewitalizacyjnych w sferach budowlanej, infrastrukturalnej, środowiskowej i gospodarczej

b) formy zarządzania,c) źródła finansowania,

d) uczestnicy (aktorzy) i kompetencje

MOżlIWE SCENARIUSZE

9

Schemat opracowaniaZadaniem niniejszej strategii jest wskazanie pól działa-nia, do realizowania których należy dążyć w założonej perspektywie i w ramach możliwych do zaangażowa-nia środków finansowych.

Ze względu na specyfikę tematu oraz uwarunkowa-nia własnościowe, kulturowe i administracyjne, w ni-niejszym opracowaniu skoncentrowano się na całym zespole WUWY oraz na jego elementach przestrzen-no-funkcjonalnych. Pominięto natomiast analizy hi-storyczne i ocenę wartości kulturowej, jako że są one udokumentowane i bezsprzeczne, podobnie jak anali-zy poszczególnych obiektów, ponieważ tutaj konieczne będzie uprzednie przeprowadzenie dogłębnych badań specjalistycznych.

Zadaniem strategii jest określenie pól działania, nie de-finiując konkretnych rozwiązań, co do których decyzje podejmowane będą na poziomie tworzenia koncepcji dla poszczególnych pól aktywności.

Celem jest stworzenie opracowania możliwie obiek-tywnego, wyzbytego ocen na podłożu historycznym czy estetycznym.

Punktem wyjścia niniejszego opracowania są analizy, przy czym znaczenie ma zarówno kontekst lokalny (są-siedztwo strefy rekreacji) jak też ponadlokalny (ogól-nomiejski).

Przedmiotem analiz są przede wszystkim istotne aspek-ty przestrzenno-funkcjonalne: istniejące struktury, ich potencjały i deficyty. Analizy dotyczą zespołu jako cało-ści, ale też wszystkich przestrzeni publicznych. Opraco-wana lista elementów charakterystycznych i godnych zachowania, jak też deficytów będzie podstawą do de-finiowania celów późniejszych prac koncepcyjno-pro-jektowych.

Analiza SWOT podsumowuje stan obecny obszaru, wskazując jego potencjał własny czyli mocne i słabe strony, ale również zewnętrzne szanse i zagrożenia.

Jest ona podstawą do sporządzenia bardzo istotnego elementu strategii: zdefiniowania celów operacyjnych i oczekiwanych efektów – a tym samym zdefiniowania pól działań.

Kolejnym istotnym krokiem jest wybór scenariusza, który w najlepszy sposób pozwoli osiągnąć zamierzo-ne efekty. Aby objąć możliwie szeroki wachlarz zadań, opracowano trzy różne scenariusze, analizując ich wady i zalety według uprzednio określonych kryte-riów.

lista zadań natychmiastowych i długofalowych, orien-tacyjny kosztorys i harmonogram dla wybranego sce-nariusza będą podstawą do podjęcia dalszych, kon-kretnych działań koncepcyjno-wykonawczych.

10

11

WczorajOsiedle WUWA powstało w 1929 roku w ramach zor-ganizowanej przez śląski oddział Werkbundu wystawy „Mieszkanie i Miejsce Pracy” (Wohnung und Werk-raum Ausstellung).

Podobnie jak w całej Europie, również we Wrocławiu lat 20-tych panował niedobór mieszkań. Przeprowa-dzone badania wykazały, iż ponad 130 tys. mieszkań-ców miasta żyje w ciasnocie. WUWA była więc reakcją na aktualne zapotrzebowanie rynku mieszkaniowego, próbą stworzenia mieszkań odpowiadających aktu-alnym oczekiwaniom społeczeństwa wobec standar-dów mieszkaniowych – funkcjonalnych, wygodnych, wyposażonych w wodę i ogrzewanie, a jednocześnie dostępnych dla przeciętnego klienta. W ramach wysta-wy pokazano więc rozwiązania nowatorskie nie tylko w sferze architektonicznej, ale też funkcjonalnej i tech-nologicznej.

Jednocześnie wystawa była okazją do skierowania uwagi na śląsk i jego stolicę. W wystawie udział wzięli tylko wrocławscy architekci, a całe przedsięwzięcie sfi-nansowano ze środków wyłącznie miejskich.

Wystawa składała się z dwóch części – ekspozycji na te-renach wystawowych Hali Stulecia i wzorcowego osie-dla położonego nieopodal, wybudowanego zaledwie w trzy miesiące.

Autorami koncepcji urbanistycznej są Adolf Rading i Heinroch lauterbach. W przygotowaniu koncepcji ar-chitektonicznych i przy urządzaniu wnętrz udział brały również przedstawicielki Związku Gospodyń Domo-wych. Architekci zieleni zaprezentowali nie tylko zie-leń publiczną, ale także propozycje zagospodarowania ogrodów przydomowych.

Wzorcowe osiedle WUWA dostępne było dla zwiedza-jących przez ponad trzy miesiące. Następnie wrocław-skie Towarzystwo Budowy Osiedli wynajęło cały kom-pleks, aby przez dwa lata badać jego funkcjonalność. Po zamknięciu wystawy w domach tych zamieszkali artyści, architekci, pisarze.

Po 1945 roku domy jednorodzinne i mniejsze budynki wielorodzinne zostały oddane w wieczyste użytkowa-nie osobom prywatnym.

12

Park SzczytnickiOgród Japoński

ZOOAfrykanarium

WUWAPrzystań

Hala StuleciaCentrum Kongresowe

FontannaPawilon Czterech Kopuł

Strefa Rynku

Akademiki PWr

StadionOlimpijski

Most Wschodni / obwodnica

Pl. Grunwaldzki

Ostrów Tumski

Nabrzeża Odry

13

Położenie w kontekście miasta

Granice zespołu wytyczone są ulicami M. Kopernika, E. Dem-bowskiego, Tramwajową, Z. Wróblewskiego i Zielonego Dębu.

Zespół urbanistyczny WUWA położony jest we wschod-niej części Wrocławia, na obszarze tzw. Wielkiej Wyspy. Administracyjnie obszar ten należy do osiedla Biskupin-Sępolno-Dąbie-Bartoszowice, a według „Studium uwa-runkowań i kierunków zagospodarowania przestrzen-nego Wrocławia” jest częściowo przyporządkowany do śródmiejskiego Zespołu Dzielnicowego (fragment pół-nocny zespołu – do ul. Zielonego Dębu), a częściowo do Oławskiego Zespołu Dzielnicowego.

Przestrzennie jest on elementem rejonu Hali Stulecia i ZOO, który jako „strefa czasu wolnego” w skali całego miasta, obok strefy Rynku i strefy stadionu na Maśli-cach, będzie jednym z trzech najważniejszych miejsc we Wrocławiu, przeznaczonych do organizacji imprez masowych, a ponadto oferujących funkcje kulturalne, biznesowe, rozrywkowe i rekreacyjne.

Łatwa dostępność i położenie niedaleko Rynku czy Ostrowa Tumskiego, różnorodność i atrakcyjność zlo-kalizowanych tu funkcji o ponadlokalnym znaczeniu, skierowanych do publiczności o zróżnicowanych zain-teresowaniach i w różnych przedziałach wiekowych, przyciąga zarówno licznych mieszkańców Wrocławia jak i turystów:

- Hala Stulecia- Centrum Kongresowe- Fontanna Multimedialna- Ogród Zoologiczny- Ogród Japoński i Park Szczytnicki- Nabrzeża Odry (tereny rekreacyjne)

W fazie realizacji znajdują się Afrykanarium na tere-nie ZOO i Pawilon Czterech Kopuł, w którym zostaną umieszczone zbiory sztuki współczesnej wrocławskie-go Muzeum Narodowego.

Bogata oferta funkcjonalna oraz lokalizacja domów akademickich Politechniki Wrocławskiej i Uniwersyte-tu Wrocławskiego zamieszkałych przez ok. 2500 stu-dentów sprawiają, iż rejon Hali Stulecia i ZOO jest jed-nym z ważniejszych generatorów ruchu w skali całego miasta. Mimo dobrze rozbudowanej sieci komunikacji publicznej i indywidualnej, w okresie letnim lub w cza-sie imprez masowych system ten jest wyraźnie przecią-żony. Dzisiaj osiągalność rejonu zapewniają:

- linie tramwajowe: 1, 2, 4, 10 (dojazd do centrum miasta trwa ok. 20 minut)

- linie autobusowe: 145, 146, E (dojazd do dworca PKP trwa ok. 16 minut)

- żegluga rzeczna (przystań koło Mostu Zwierzy-nieckiego)

- taksówki: postój przy ul. Wittiga oraz przy ul. Wy-stawowej

- ruch indywidualny kołowy: dojazd od ul. Wró-blewskiego, Mickiewicza i Dembowskiego;

- ścieżki rowerowe: wzdłuż ul. Wróblewskiego, Mickiewicza, Dembowskiego i Szlakiem Odry;

- drogi piesze: oprócz wymienionych ulic dojścia ścieżkami Parku Szczytnickiego.

Dzięki planowanemu Mostowi Wschodniemu wraz z południowo-wschodnim odcinkiem obwodnicy sko-munikowanie tego obszaru znacznie się poprawi.

Uwarunkowania lokalizacji obszaru WUWY można ocenić jako doskonałe – zarówno atrakcyjność otocze-nia jak i bardzo dobra dostępność są niewątpliwie dla WUWY atutami, które będą pomocne przy wszelkich działaniach rewitalizacji tego obszaru.

Park SzczytnickiHala Stulecia

Stadionna Maślicach

Strefa Rynku

Rejon Hali Stulecia i ZOO będzie – obok centrum i Stadionu na Maślicach – w skali całego miasta jednym z trzech najważniejszych ośrodków oferujących wydarzenia kulturalno-rozrywkowo-rekreacyjne i imprezy masowe.

14 Akademiki PWr

Autobus linia 145, 146, E

Parkingi naziemne400 miejsc parkingowych

Postój taksówek

Zajezdnia tramwajowa

Park Szczytnicki

Tramwaj linia 1, 2, 4 i 10

Park SzczytnickiPaństwowa Inspekcja PracyOśrodek Szkoleniowy

15

Powiązania przestrzenno-funkcjonalne z bezpośrednim otoczeniemObszar eksperymentalnego osiedla mieszkaniowego był od początku częścią większej całości – wystawy pod nazwą „Mieszkanie i miejsce pracy”, prezentowanej w Hali Stulecia, głównym budynku terenów wystawo-wych ówczesnego Wrocławia.

Również dla dzisiejszego osiedla jego lokalizacja wśród różnorodnych funkcji o ponadlokalnym znaczeniu jest niewątpliwie znaczącym atutem, również ze względu na możliwość korzystania z infrastruktury otoczenia: sieci komunikacji i parkowania, terenów rekreacyj-nych, gastronomii.

Oprócz wymienionych już Hali Stulecia, ZOO i Parku Szczytnickiego w bezpośrednim otoczeniu zespołu przeważa funkcja mieszkaniowa, zlokalizowana w za-budowie o charakterze willowym, z pojedynczymi lo-kalami drobnej działalności gospodarczej. Wyjątki sta-nowią:

- Zajezdnia Tramwajowa: zabudowa sprzed 1945 roku, teren otoczony murem z czerwonej cegły;

- Inspektorat Pracy: budynek powstały po 1990 roku

- Akademiki Politechniki Wrocławskiej u zbiegu ulic Wittiga i Wróblewskiego: w pięciu 10-piętro-wych budynkach mieszka ponad 2300 studentów. Kompleks ten, zwany potocznie Wittigowem, jest namiastką miasteczka studenckiego z własnym zapleczem i terenem rekreacyjnym.

Poza pojedynczymi kioskami przy ul. Wróblewskiego infrastruktury handlowo-usługowej brak.

WUWA i sąsiadujące z nią struktury funkcjonalne

budynki zespołu WUWA

zabudowa willowa z funkcją mieszkalną, częściowo połączoną z działalnością gospodarczą

tereny parkowe / zielone

inne

Sieć komunikacji publicznej umożliwia dojazd z wszyst-kich ważniejszych punktów Wrocławia – w tym bezpo-średnimi liniami z okolic Rynku i dworca PKP, bądź też z przesiadką na Placu Grunwaldzkim. Przystanki tram-wajowe obsługujące linie 1, 2, 4 i 10 oraz autobuso-we obsługujące linie 145, 146 i E znajdują się przy ul. Wróblewskiego. Na rogu ul. Wróblewskiego / Wittiga zlokalizowany jest postój taksówek.

Ruch indywidualny kołowy obsługiwany jest przez wszystkie ulice: Wróblewskiego, Tramwajową, Dem-bowskiego i Kopernika. ścieżki rowerowe i piesze pro-wadzą wzdłuż tych ulic, a ponadto możliwe są dojścia piesze z terenów Parku Szczytnickiego.

Miejsca parkingowe oferowane są w okolicy Hali Stu-lecia: 100 bezpłatnych przy ul. Wystawowej i 300 na płatnym parkingu po wschodniej stronie Hali Stulecia. Ponadto korzystać można z parkingu przy ul. Mickiewi-cza (przy skrzyżowaniu z ul. Kopernika). Kwestie par-kowania zostaną w najbliższej przyszłości ponownie rozważone i uporządkowane w związku z zamiarem Przedsiębiorstwa Hala Ludowa Sp. z o.o. zbudowania dwupoziomowego parkingu podziemnego z 600-800 miejscami dla samochodów osobowych i 20 dla auto-busów.

Najważniejszą ulicą doprowadzającą i rozprowadza-jącą ruch w ramach zespołów urbanistycznych Park Szczytnicki i Sępolno-Biskupin jest ul. Zygmunta Wró-blewskiego (ulica klasy Z). Dojazd od ul. Mickiewicza jest niemożliwy, ponieważ ul. Kopernika jest na tym odcinku jednokierunkowa.

16

WUWA i jej struktury funkcjonalne

obiekty mieszkaniowe jednorodzinne

obiekty mieszkaniowe wielorodzinne

obiekty usługowe: hotel

obiekty infrastruktury społecznej: przedszkole, akademik

obiekty pomocnicze (garaże, kioski)

1

3 – 6

7

9

10 – 20

2122

26

27

28

2930

31

35

36

37

Obiekty zespołu obecnie (numeracja z 1929 r.)

ul. Wróblewskiego / ul. Tramwajowa 1. galeriowiec projektu ; 3 – 6 wieloklatkowy dom 8-rodzinny;7 dom wielorodzinny, dzisiejszy dom akademicki Uniwersy-

tetu Wrocławskiego „Pancernik”, zamieszkały przez 150 studentów;

ul. Tramwajowa:9 dom wielorodzinny, 8 mieszkań;10 – 22 domy szeregowe, 13 mieszkań; dom jednorodzinny wybudowany po 1945 r

ul. Dembowskiego:26 – 37 dwa rzędy domów jednorodzinnych;

na skrzyżowaniu ulic Dembowskiego i Kopernika: 31 dawny dom dla osób samotnych i bezdzietnych małżeństw,

niewątpliwie najbardziej spektakularny i znany obiekt ze-społu, dzisiaj hotel;

wewnątrz zespołu: przedszkole Politechniki Wrocławskiej wybudowane po

1945 r., dla 75 dzieci

17

Układ urbanistyczny i struktury funkcjonalneZ dzisiejszego punktu widzenia zespół WUWY nie spra-wia wrażenia klasycznego osiedla – brakuje jednolite-go wystroju przestrzeni publicznych, dominant jak ak-centy wejściowe, jednolitych elementów definiujących przestrzeń jak mury i ogrodzenia.

Taki układ urbanistyczny nie tylko odpowiada kano-nom ówczesnej myśli architektonicznej, lecz odzwier-ciedla cel zamierzenia, podkreślając charakter obszaru jako terenu wystawowego zaadopotowanego do prze-prowadzenia eksperymentu mieszkaniowego czyli za-prezentowania różnorodnych typów zabudowy miesz-kaniowej. Poszczególne budynki stoją w przestrzeni niezależnie od siebie, priorytetem jest obiekt jako taki, jego konstrukcja, bryła i funkcja.

Wspólny charakter uwidacznia się przede wszystkim dzięki jednolitemu wyrazowi architektonicznemu. Au-torzy przewidzieli również elementy typowe dla ze-społów mieszkaniowych: tereny zielone do wspólnego użytku oraz przedszkole. Niestety przestrzenie zielone uległy degradacji, a przedszkole po wojnie nie było wy-korzystwane zgodnie z przeznaczeniem i spłonęło w 2006 roku.

Układ urbanistyczny pozostał do dnia dzisiejszego nie-omal w całości zachowany i jest dopełnieniem istnie-jących w trakcie planowania zespółu struktur między ulicami Kopernika, Dembowskiego i Tramwajową. Uli-ce te stanowią naturalną granicę między zabudową WUWY a Parkiem Szczytnickim po zachodniej i północ-nej stronie oraz zajezdnią tramwajową po wschodniej stronie obszaru.

Między zespołem WUWY a istniejącą zabudową prze-widziano tereny zielone do wspólnego użytku, które są jednocześnie buforem rozdzielającym dwie różne

struktury przestrzenne. Zabudowa zespołu usytuowa-na jest wzdłuż głównych ulic:

przy ul. Wróblewskiego – domy wielorodzinne: - 3-piętrowy galeriowiec, 18 mieszkań; - 2-piętrowy wieloklatkowy dom 8-rodzinny;- 5-piętrowy dom wielorodzinny, dzisiejszy dom aka-

demicki Uniwersytetu Wrocławskiego „Pancernik”, zamieszkały przez 150 studentów;

przy ul. Tramwajowej:- 2-piętrowy dom wielorodzinny, 8 mieszkań;- 2-piętrowe domy szeregowe, 13 mieszkań;- 2-piętrowy dom jednorodzinny wybudowany po

1945 r.

przy ul. Dembowskiego:- dwa rzędy domów jednorodzinnych;

na skrzyżowaniu ulic Dembowskiego i Kopernika: - dawny dom dla osób samotnych i bezdzietnych mał-

żeństw, dzisiaj hotel;

wewnątrz zespołu:- przedszkole Politechniki Wrocławskiej wybudowane

po 1945 r., dla 75 dzieci

Struktura zabudowy dzisiaj

obiekty z 1929 r.

przedszkole wybudowane po 1945 r.

dom jednorodzinny wybudowany po 1945 r.

18

Zapisy dokumentów strategicznychDokumentami strategicznymi z dziedziny rozwoju miasta, które muszą zostać rozpatrzone w kontekście wszelkich działań planowanych na terenie zespołu WUWA, są „Studium uwarunkowań i kierunków zago-spodarowania przestrzennego Wrocławia” (tekst jed-nolity przyjęty Uchwałą nr l/1467/10 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 20 maja 2010 r.) oraz „Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego części Dąbia we Wrocławiu” (Uchwała numer VI/121/07 Rady Miej-skiej Wrocławia z dnia 15 marca 2007 r.).

„Studium” nie odnosi się bezpośrednio do obszaru WUWY, lecz do całego rejonu, stwierdzając: „Planuje się duży ośrodek kulturalno-rekreacyjny obejmujący kompleks Hali Stulecia oraz rejon Ogrodu Zoologicz-nego i Parku Szczytnickiego, który ma stanowić jedno-cześnie atrakcję turystyczną”. Ponadto podkreśla się, iż „istotne jest dążenie do stworzenia miejsc niezwykłych oraz nasyconych symboliką, o specyficznym nastroju, które przez to mogą mieć siłę inspirującą do przeżyć kulturalnych.”

Dla ustanowionego w „Studium” zespołu urbanistycz-nego kulturowego Park Szczytnicki w oddzielnym roz-dziale zdefiniowano cele polityki przestrzennej i sfor-mułowano odpowiednie wytyczne.

Konkretne reguły dla obszaru WUWY definiuje nato-miast MPZP dla Dąbia, którego celem jest stworzenie podstaw prawnych regulujących zasady zagospoda-rowania przestrzennego obszaru opracowania, m.in. “zasad zagospodarowania mających na celu ochronę obiektów należących do wzorcowego osiedla powsta-łego podczas wystawy „WUWA” z 1929 r.”.

Najważniejszym stwierdzeniem jest niewątpliwie, iż na obszarze WUWY, zdefiniowanym jako Strefa „A” pełnej ochrony konserwatorskiej, jako generalną za-sadę konserwatorską należy przyjąć dążenie do pełnej rewaloryzacji obiektów budowlanych i ich otoczenia. Wszelkie zamierzenia inwestycyjne, rewaloryzacyjne, zmiany przestrzenno-architektoniczne, zmiany funkcji oraz prace ziemne wymagają uzgodnienia z organami i służbami właściwymi w zakresie ochrony dóbr kultury. Inwestycje nie mogą naruszać charakteru układu prze-strzennego, a w przypadku obiektów wpisanych do rejestru zabytków wszelkie działania inwestycyjne w zakresie przebudowy i remontów, a także zmiany spo-sobu użytkowania wymagają konsultacji i uzgodnień ze służbami konserwatorskimi oraz uzyskania zezwolenia od Miejskiego Konserwatora Zabytków we Wrocławiu.

W Strategii „Wrocław w perspektywie 2020 plus” (uchwała Nr lIV/3250/06 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 6 lipca 2006 roku) wyznaczono jako cele na przy-szłość m.in. systemową ochronę miejsc z klasą przed deklasacją oraz dbałość o historyczne budowle.

strefa „A” pełnej ochrony konserwatorskiej

tereny usług hotelarskich i administracji

tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej

tereny mieszkalnictwa zbiorowego

tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej

tereny usług oświaty

tereny zieleni parkowej

Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego czę-ści Dąbia we Wrocławiu – fragment rysunku z obszarem WUWY

19

Ochrona zabytków i struktury własnościowe28 marca 2007 roku cały zespół urbanistyczny WUWA wpisany został pod numerem A/1003 do Rejestru Za-bytków Miasta Wrocławia, co oznacza objęcie pełną ochroną konserwatorską (strefa „A”).

Tym samym jako generalną zasadę konserwatorską na przedmiotowym obszarze należy przyjąć dążenie do pełnej rewaloryzacji obiektów budowlanych i ich oto-czenia – dotyczy to zarówno zachowania charakteru układu przestrzennego dawnego terenu wystawowego jak i poszczególnych obiektów.

Wszelkie działania wymagają uzgodnienia z organami i służbami właściwymi w zakresie ochrony dóbr kultu-ry. Szczegółowe zasady postępowania zapisano także w „Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzen-nego części Dąbia we Wrocławiu” (Uchwała numer VI/121/07 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 15 marca 2007 r.).

Mapa własności

własność osób fizycznychwłasność Gminy z wieczystym użytkowaniemwłasność Gminy bez wieczystego użytkowaniawłasność innych osób prawnychwłasność Skarbu Państwa bez wieczystego użytkowania – w trwałym zarządziewłasność Gminy bez wieczystego użytkowania – w trwałym zarządziestrefa „A” pełnej ochrony konserwatorskiej

Na terenie WUWY występują następujące formy wła-sności prawnej:

- podmioty prywatne- podmioty publiczne: Gmina Wrocław , Skarb Pań-

stwa, Uniwersytet Wrocławski, Politechnika Wro-cławska.

Dolnośląska Okręgowa Izba Architektów podjęła sta-rania o przejęcie działki historycznego przedszkola w celu rekonstrukcji tego obiektu.

O ile regulacje własnościowe obiektów budowlanych nie budzą wątpliwości, o tyle godne analizy są częścio-wo regulacje dotyczące poszczególnych parceli (np. w wypadku domków szeregowych przy ulicy Tramwajo-wej). Aspekt własności działek jest nadzwyczaj ważny, jako że reguluje odpowiedzialność za zagospodarowa-nie i pielęgnację terenu. Rozważając scenariusze przy-szłości WUWY aspektowi temu należy poświęcić odpo-wiednio dużo uwagi.

Mieszkańcy zagospodarowali teren przyległy do zabudowy jako ogódki, mimo że właścicielem jest Gmina Wrocław

Domom jedno- i dwurodzinnym przyporządkowane są odpowiednie parcele, zagospodarowane jako prywatne ogrody

20

Zmiany w strukturze po 1929 roku

WUWA: Plan zagospodarowania 1927 WUWA: Stan zagospodarowania 2010

Mimo postępującej degradacji zabudowy WUWA jako zespół jest stosunkowo dobrze zachowana. Wprowa-dzone po 1929 roku zmiany przestrzenno-funkcjonal-ne ingerują co prawda w historyczną stukturę, lecz jej nie dominują. Ponadto część zmian można uznać za odwracalne.

ParcelacjaNajwiększe zmiany przeprowadzono w obszarze hote-lu Scharouna: jego działkę połączoną z sąsiadującą na południu, w miejsce zabudowy powstał parking samo-chodowy. Przy ul. Tramwajowej zmieniono parcelację ogródków przydomowych szeregowca.

Struktura zabudowy- obiekty nr 8, 23, 24, 25 i 34 nie zostały zrealizowa-

ne;- obiekty nr 32 i 33 zostały po wojnie rozebrane;- obiekt nr 2 (przedszkole) spłonął w roku 2006;- obiekt nr 7 odbudowano po 1945 roku w zmienionej

formie;- na terenie zieleńca wybudowano nowe przedszkole i

włączono do niego znaczną część publicznego terenu zielonego;

- na rogu ul. Tramwajowej i Dembowskiego wybudo-wano dom jednorodzinny;

- przy ul. Wróblewskiego / Tramwajowej ustawiono kioski

- wzdłuż drogi wewnętrznej wybudowano garaże, czę-ściowo o prowizorycznym charakterze.

Przestrzeń publiczna / tereny zieloneZnaczne zmiany dotyczą przede wszystkim terenów wewnątrz zespołu oraz ogródków przydomowych – przez co uprzednie zamierzenia autorów straciły czy-telność. Szczegółowe analizy patrz str. 23 – 29

1

2

3 – 6 7

8

9

10 – 20

2122 23 – 25

26

27

28

29

30

31

3233

34

35

36

37

1

2

3 – 6 7

8

9

10 – 20

2122 23 – 25

26

27

28

2930

31

3233

34

35

36

37

21

Stan obecny zabudowyWiększość budynków WUWY przetrwała do dzisiaj w nieomal niezmienionym stanie. Wszystkie budynki są zamieszkałe, a wprowadzone w pojedynczych wy-padkach zmiany można określić jako nieznaczne lub odwracalne.

Wyraźnych przekształceń w bryle i elewacji dokonano w obiektach Adolfa Radinga (nr 7, uprzednio dom miesz-kalny inspirowany amerykańskim apartment house, dzisiaj dom akademicki Uniwersytetu Wrocławskiego “Pancernik” dla 150 studentów) i Heinricha lauterba-cha (nr 35, uprzednio dom jednorodzinny, dzisiaj dwu-rodzinny).

Jednak stan techniczny przeważającej części zabudowy jest niepokojący: większość domów wymaga gruntow-nego remontu. Jedynym odnowionym obiektem jest dom dla osób samotnych i bezdzietnych małżeństw Hansa Scharouna (nr 31, dzisiaj Park Hotel należący do Państwowej Inspekcji Pracy).

Ze względu na szczególną wartość historyczną cały zespół wpisany jest do rejestru zabytków – tym sa-mym ochronie konserwatorskiej podlegają wszystkie istotne elementy poszczególnych obiektów jak bryła, konstrukcja i funkcja. Dopuszczalne zmiany ograniczają się do działań służących osiągnięciu pierwotnej formy obiektów.

Aby uchronić zabudowę przed dalszą degradacją ko-nieczne będzie rozsądne ich dopasowanie do obecnych standardów mieszkaniowych w ramach obowiązują-cych regulacji konserwatorskich. Tym bardziej słuszne będzie skrupulatne przeprowadzenie odpowiednich analiz i ścisła współpraca z Konserwatorem Miejskim.

22

Oznakowanie i rozpoznawalność

Na tablicy przy wejściu do Parku Szczytnickiego zilustrowano lokalizację okolicznych atrakcji. Zespołu WUWY brak...

Mimo iż osiedle WUWA należy do wybitnych dzieł modernistycznej architektury i jest jednym z niewielu zespołów tego typu w całej Europie, nie doczekało się dotychczas adekwatnej pozycji wśród zabytków Wro-cławia i znane jest przede wszystkim fachowej publicz-ności. Na internetowej stronie Miasta wymienione jest jedynie jako jedno z osiedli. Nie widnieje również w popularnych przewodnikach.

O ile nie brak wskazówek dotyczących sąsiednich atrak-cji jak ZOO i Hala Stulecia, o tyle WUWA w systemie promocji i informacji praktycznie nie istnieje.

Podobnie rzecz ma się z orientacją w terenie. Brakuje jakichkolwiek kierunkowskazów, brak też oznakowania pojedynczych obiektów. Siłą rzeczy docierają tu jedynie grupy zainteresowanych fachowców lub hobbystów, a i ci mają trudności z odnalezieniem obszaru.

Biorąc pod uwagę atrakcyjność i potencjał całego rejo-nu oraz jego infrastrukturalne wyposażenie, włączenie WUWY w system promocji, zbudowanie w świadomo-ści wizerunku adekwatnego do jej wartości kulturowej wydaje się logicznym, koniecznym i stosunkowo pro-stym działaniem.

Dojście od ulicy Wróblewskiego: tablica odstrasza potencjal-nych zainteresowanych.

23

Struktury przestrzenneAnalizując plan zagospodarowania zespołu i jego oto-czenia wydaje się, że WUWA bardzo dobrze wpisuje się w otaczające ją struktury zabudowy i jest ich logicznym dopełnieniem, jednocześnie będąc spójną całością. Ulice Wróblewskiego, Tramwajowa, Dembowskiego i Kopernika stanowią niejako naturalną granicę między zabudową WUWY a Parkiem Szczytnickim po zachod-niej i północnej stronie oraz zajezdnią tramwajową po wschodniej stronie obszaru. Kubatura zabudowy har-monizuje z sąsiadującą zabudową willową – nawet do-minujące obiekty jak dzisiejszy hotel czy akademik nie burzą przyjętej skali.

Zupełnie inaczej jednak kształtuje się wrażenie prze-strzenne – obszar WUWY wydaje się składać z trzech różnych części:

- część południowa z zabudową wielorodzinną, szere-gowcami i nowym przedszkolem;

- część środkową z domami jednorodzinnymi;- część północną z hotelem. Dzisiaj obiekt Scharouna

zdaje się być częścią kompleksu szkoleniowego Pań-stwowej Inspekcji Pracy.

Według pierwotnego zamierzenia autorów teren WUWY otoczony miał być rzędem drzew, natomiast zie-leniec między nową a istniejącą zabudową funkcjono-wał jako bufor rozdzielający dwie różne struktury prze-strzenne. Dzisiaj pas zieleni wewnątrz zespołu oddziela jego południową część od reszty. Według Studium pełni on funkcję łącznika ekologicznego pomiędzy Parkiem Szczytnickim a Groblą Szczytnicko-Bartoszowicką.

Struktury przestrzenneA – część południowa z zabudową wielorodzinną, szeregowcami i nowym przedszkolemB – część środkową z domami jednorodzinnymi C – część północną z hotelem i parkingiem hotelowym

Struktura zabudowy w 2010 rokuobiekty z 1929 r.obiekty wybudowane po 1945 r.zabudowa otoczenia

C

A

B

24

Główne dojścia do obszaru WUWY oraz wejścia na jej teren

Wejścia / dojściaOsiedle WUWA jest bardzo dobrze skomunikowane z otoczeniem. Ze względu na uwarunkowanie funkcjo-nalne jako główne dojścia piesze uznać należy ciągi prowadzące z kierunku Hali Stulecia – przez Park Szczyt-nicki albo ulicą Wróblewskiego – lub od przystanku na rogu ulic Wróblewskiego/Tramwajowej.

Główny dojazd prowadzi dzisiaj od strony ul. Wróblew-skiego ulicą Kopernika. Główne wejścia usytuowane są od ul. Wróblewskiego (A) i na rogu ulic Tramwajo-wej/Dembowskiego (C). Ponadto mieszkańcy zespołu używają wejścia B jako dojazdu na parking. Pomiędzy wejściem A i C przebiega zdefiniowany w Studium łącz-

A B

C

D

dojścia

wejścia nadrzędne

wejścia podrzędne

nik ekologiczny Park Szczytnicki / Grobla Szczytnicko-Bartoszowicka.

Wszystkie dojścia do obszaru są przestrzennie czytel-ne, jednak nieoznakowane. Brak jest też informacji dla odwiedzających dotyczących możliwości parkowania.

Szczególnie problematyczna jest artykulacja wejść na obszar WUWY – są one praktycznie nieczytelne, nie-oznakowane, zaniedbane. Nic nie wskazuje na status zabytku przedmiotowego terenu. W ramach koncep-cji zagospodarowania przestrzeni publicznych sytuacje wejściowe na obszar wymagać będą specjalnej troski.

25

System głównych ciągów jest spójny i logiczny. Jego podstawowym mankamentem, wpływającym nie tyl-ko na wizerunek przestrzeni publicznych, ale też całej WUWY, jest bardzo zaawansowana degradacja oraz brak czytelności, oznakowania, adekwatnego do roli zagospodarowania poszczególnych odcinków i stref.

Brakuje zdefiniowanych stref parkowania dla pojaz-dów, stąd mieszkańcy wykorzystują w tym celu wolne przestrzenie. Brak jest również ścieżek i parkingów ro-werowych.

Zagospodarowanie przestrzeni publicznych będzie miało decydujące znaczenie przy wizualnym odbiorze całego obszaru. Stworzenie odpowiedniej koncepcji poruszania się po obszarze jako mieszkaniec czy od-wiedzający, jako pieszy, rowerzysta czy kierowca jest wobec tego zadaniem priorytetowym.

Główne ciągi

Główne wejścia, ciągi nadrzędne i podrzędne

ciągi nadrzędne

wewnętrzny ciąg nadrzędny

ciągi podrzędne

wejścia

Główne ciągi komunikacyjne – ulice Wróblewskiego, Tramwajowa, Dembowskiego i Kopernika – wyzna-czają zarazem granice obszaru WUWY. Ul. Wróblew-skiego jest głównym ciągiem komunikacyjnym między centrum miasta a Biskupinem. Pozostałe to ulice we-wnętrzne, na których obowiązuje strefa uspokojone-go ruchu – 30 km/h. Do tych ulic przyporządkowana jest zabudowa. ścieżki rowerowe biegnące wzdłuż ulic Dembowskiego i Wróblewskeigo nie dochodzą do te-renu WUWY.

Nadrzędnym ciągiem wewnątrz obszaru jest droga między przedszkolem a zabudową szeregową oraz pas zieleni prowadzący od rogu ulic Dembowksiego / Tramwajowej do ulicy Wróblewskigo. Pas ten jest jed-nocześnie buforem pomiędzy zabudową WUWY a są-siadującą zabudową willową. Fragment ulicy Zielonego Dębu i wewnętrza droga doprowadzające do obiektów 36 i 37 uzupełniają ten system.

26

Zagospodarowanie parceli i rodzaje przestrzeni

zabudowa), ciągi wewnętrzne (wąskie drogi służące wewnętrznej komunikacji pieszej i jako dojazdy) oraz tereny zielone (pomiędzy zabudową WUWY a dzielni-cą willową).

W związku z planami Dolnośląskiej Okręgowej Izby Architektów, która zamierza przejąć od Miasta działkę historycznego przedszkola i zrekonstruować obiekt do wykorzystania jako siedziba Izby, otwiera się szansa na uporządkowanie istniejących struktur.

Zamieszczony tu plan obrazuje zagospodarowanie po-szczególnych parceli obszaru WUWY. Przede wszystkim widoczna jest dominacja terenów zielonych – w formie zieleńców publicznych, półpublicznych terenów rekre-acyjnych czy też ogrodów przydomowych. Jednocze-śnie widoczne jest, jak dużego znaczenia nabrały funk-cje związane z ruchem pojazdów: dojazdy i parkingi.

Na obszarze WUWY można wymienić trzy rodzaje przestrzeni publicznych: ciągi pieszo-jezdne (główne ciągi komunikacyjne wzdłuż których zlokalizowana jest

1

3 – 6 7

9

10 –

20

22

27

28

2930

31

34

35

36 26

Zagospodarowanie parcelijezdniachodnikdroga wewnętrznaciąg pieszydojazd / wjazd na prywatną parcelę / parkingzieleń publiczna / półpublicznazieleń prywatna

zabudowa

27

Elementy przestrzeniotwórcze

Elementy przestrzeniotwórcze

bryła obiektu

żywopłot

ogrodzenie (płot)

zieleniec wewnątrz obszaru

Przebieg i sposób artykulacji elementów przestrzenio-twórczych są na obszarze WUWY precyzyjnie zdefinio-wane – system jako taki nie wymaga ingerencji.

Wysoce problematyczny jest obecny stan techniczny oraz wygląd ogrodzeń i elementów zieleni. W ramach prac projektowych konieczne będzie opracowanie spójnej koncepcji zagospodarowania przestrzeni pu-blicznych i półpublicznych dla całego obszaru – jeden z priorytetów powinien koncentrować się na sposo-bach i formach artykulacji elementów przestrzenio-twórczych.

Jasno zdefiniowane sytuacje przestrzenne ułatwiają orientację i poruszanie się w strukturach. W przypad-ku układów urbanistycznych takich jak WUWA, gdzie priorytetem jest pojedynczy obiekt, oprócz samej za-budowy elementami przestrzeniotwórczymi są zieleń (drzewa, krzewy, żywopłoty) oraz ogrodzenia działek.

Bryły takich obiektów jak hotel czy galeriowiec tworzą jasne sytuacje przestrzenne. Przebiegowi ulicy Tram-wajowej towarzyszy zabudowa wraz z niskim żywopło-tem, który jasno definiuje granicę między strefą pry-watną a publiczną. W strefie zabudowy jednorodzinnej rolę tą przejmują ogrodzenia.

28

ZieleńIdeę urbanistyczną WUWY można w uproszczony spo-sób opisać jako kompleks obiektów położonych wśród zieleni. Istotną rolę odgrywa nie tylko sąsiadujący Park Szczytnicki, ale przede wszystkim zielone otoczenie za-budowy zespołu, zaprojektowane specjalnie na wysta-wę przez architektów zieleni.

Jednym z głównych elementów założenia urbanistycz-nego jest zieleniec, przewidziany dla mieszkańców jako teren rekreacyjny do wspólnego użytkowania. Obszar ten rozciąga się wzdłuż granicy z sąsiadującą zabudo-wą willową. Obecnie posiada on również znaczenie ponadlokalne, jako że wg Studium pełni rolę łącznika ekologicznego Park Szczytnicki / Grobla Szczytnicko-Bartoszowicka.

Znaczna część terenów zielonych zespołu WUWY to ogrody przydomowe bądź zieleńce w obszarze ogro-dzonych działek. Z okazji wystawy w 1929 r. pokazano bowiem nie tylko nowe typy mieszkań, ale też propo-zycje zagospodarowania zieleni przydomowej.

Ponadto w zamyśle autorów było otoczenie całego kompleksu rzędem drzew, lecz pomysł ten nie został zrealizowany.

Dzisiaj rola i znaczenie terenów zielonych WUWY są nieczytelne. Wszystkie zielone tereny publiczne są bardzo zaniedbane, częściowo wykorzystywane jako miejsca do parkowania czy dojazdy. Nieomal całą działkę przy hotelu zajmuje parking. Dzisiejsze prze-dszkole, położone w centrum zespołu, zajmuje działkę o bardzo dużej powierzchni – teren ten jest ogrodzo-ny siatką. Ogródki przydomowe przy ul. Tramwajo-wej są własnością Miasta, lecz niektóre z nich zagos-podarowane zostały przez mieszkańców – podobnie jak teren między kioskami przy ul. Tramwajowej, a dwupiętrowym domem wielorodzinnym.

W ramach prac projektowych konieczne będzie opraco-wanie spójnej koncepcji zagospodarowania przestrze-ni dla całego obszaru – jednym z celów nadrzędnych powinna być koncepcja zagospodarowania terenów zielonych, zarówno publicznych i półpublicznych, jak i prywatnych. W związku z planowaną przez Dolnośląską Okręgową Izbę Architektów rekonstrukcją historyczne-go przedszkola zmienią się proporcje wykorzystania obszaru na cele rekreacyjne – co jednocześnie otwiera szansę na wprowadzenie nowych struktur.

Tereny zielone w 2010 rokuzieleń publicznazieleń towarzysząca lub prywatnaciągi wewnętrzne

29

Wystrój przestrzeni publicznychPrzestrzeń publiczna zespołu WUWY ma charakter przede wszystkim skromny i funkcjonalny – odpowia-dający celowi eksperymentu wystawy, polegającemu na stworzeniu nowoczesnego, ekonomicznego miejsca zamieszkania i pracy.

W ciągu minionych lat przestrzeń publiczna uległa degradacji, zarówno w obszarze ulic jak i terenów wewnątrz zespołu. Brak jest spójnej koncepcji i odpo-wiedniej hierarchii poszczególnych miejsc, która od-zwierciedlałaby się w wystroju zewnętrznym.

Do głównych mankamentów należy bardzo zła jakość nawierzchni i oświetlenia, brak jednolitych elementów przestrzeniotwórczych, częściowo chaotyczne lokaliza-cje obiektów o prowizorycznym charakterze, zła jakość małej architektury. Brakuje kierunkowskazów oraz oznakowania pojedynczych obiektów. Jakość wyposa-żenia jest bardzo niska.

W ramach prac projektowych konieczne będzie opra-cowanie spójnej koncepcji zagospodarowania prze-strzeni dla całego obszaru – przy czym jej priorytety nie powinny się ograniczyć do remontów i pielęgnacji.

Celem powinno być stworzenie otoczenia, które bę-dzie stanowiło odpowiednie ramy dla historycznego zespołu WUWY, w adekwatny sposób da wyraz charak-terowi obszaru, a równocześnie zareaguje na dzisiejsze mankamenty funkcjonalno-przestrzenne.

Obiekty o prowizorycznym charakterze – kioski przy ul. Tramwajowej i garaże wewnątrz zespołu

Zdegradowana, zaniedbana przestrzeń publiczna: zniszczo-ne nawierzchnie, przypadkowość wyposażenia, brak małej architektury.

30

Ulice Wróblewskiego / TramwajowaUlica Wróblewskiego wraz z południowym odcinkiem ul. Tramwajowej stanowią południową granicę zespołu WUWY.

Ze względu na nadrzędne znaczenie funkcjonalno-prze-strzenne obszar ten powinien być postrzegany jednak nie tylko wzdłuż granicy, lecz wraz ze wszystkimi ele-mentami tworzącymi jego wizerunek: tutaj zlokalizo-wane są przystanki linii tramwajowych i autobusowych oraz dwa ważne wejścia na teren WUWY.

Wzdłuż ul. Wróblewskiego pod względem przestrzen-nym elementami dominującymi jest trasa tramwajo-wa, szeroki pas pieszy i towarzyszący mu rząd wysokich drzew, oddzielający ciąg pieszy od torowiska. Charak-terystycznymi elementami południowego odcinka ul. Tramwajowej są galeriowiec, dom akademicki „Pan-cernik” i dom wielorodzinny usytuowany między nimi.

Południową granicę obszaru definiują fragment ul. Wró-blewskiego i Tramwajowej

Odcinek ul. Wróblewskiego z widocznym zieleńcem, gale-riowcem i akademikami przy ul. Wittiga.

Poprzez nawarstwienie różnych funkcji, częściowo za-spakajanych obiektami o prowizorycznym charakterze, cały obszar sprawia wrażenie chaotyczne i zaniedbane. Przyczynia się do tego również stan techniczny wypo-sażenia: kiosków, przystanków, małej architektury, ale też nawierzchni i oświetlenia. Teren zielony między galeriowcem a akademikiem „Pancernik” zagospoda-rowany został przez mieszkańców w nieodpowiedniej do miejsca formie.

Brak jest nadrzędnej koncepcji zagospodarowania, która pozwoliłaby odczytać tą strefę jako całość z pod-obszarami o różnych celach i wartościach przestrzen-no-funkcjonalnych.

31

Elementy charakterystyczne i godne zachowania:- szereg drzew wzdłuż ul. Wróblewskiego

oddzielający ciąg pieszy od trasy tramwajowej- widok na zieleniec- niska zieleń jako bufor pomiędzy zabudową a strefą

publiczną

Deficyty:- chaotyczna organizacja i zagospodarowanie całej

przestrzeni z nawarstwieniem wielu funkcji: przystanki komunikacji zbiorowej, prowizoryczne kioski i budki na południowej granicy obszaru

- brak odpowiednio sformułowanych wejść do obszaru

- zaniedbany, nieadekwatnie do miejsca zagospodarowany teren pomiędzy przestrzenią publiczną a zabudową wielorodzinną / akademikiem

- bardzo zła jakość wystroju przestrzeni publicznych: nawierzchni, oświetlenia, małej architektury

Ul. Tramwajowa: przystanki, kioski, parkujące pojazdy, wy-posażenie techniczne – wizerunek tego odcinka sprawia cha-otyczne, zaniedbane wrażenie.

32

Ulica TramwajowaUlica Tramwajowa łączy ulice Wróblewskiego i Dem-bowskiego, prowadzącą do dzielnic Sępolno i Biskupin. Na odcinku tym kursują autobusy linii 145 i 146.

W części południowej ulicy przestrzennie istotnymi elementami są dom akademicki „Pancernik” i zabudo-wa wielorodzinna z przestronną strefą zieleni. W dal-szym przebiegu od strony wschodniej ul. Tramwajowa ograniczona jest ponad 2-metrowym murem zajezdni tramwajowej Dąbie, po przeciwnej stronie zabudową szeregową. Na skrzyżowaniu z ul. Dembowskiego znaj-duje się dom jednorodzinny z okresu powojennego.

Jezdnia jest dwupasmowa, z jednym ciągiem pieszym przebiegającym po stronie zabudowy szeregowej. Wzdłuż muru zajezdni ciągnie się trawnik, na którym rosną wysokie krzewy i drzewa – prawdopodobnie sa-mosiejki. Ogródki przydomowe oddzielone są od chod-nika niskim żywopłotem. Pojedyncze lampy masztowe stoją po stronie zabudowy. Parkujące na chodnikach samochody stanowią przeszkodę dla pieszych. W ob-rębie skrzyżowania z ul. Dembowskiego, wzdłuż zabu-dowy mieszkalnej po wschodniej stronie ulicy, ciągi piesze znajdują się po obu stronach jezdni.

Elementy charakterystyczne i godne zachowania:

- niska zieleń / zieleń przydomowa jako bufor między zabudową a strefą publiczną

- wąska ścieżka bezpośrednio przed zabudową szere-gową

- mur zajezdni tramwajowej

Deficyty:

- nawierzchnie wymagające remontu- brak adekwatnego oświetlenia- prowizoryczne kioski na odcinku południowym- brak jednolitych elementów wyposażenie technicz-

nego (przede wszystkim gromadzenie odpadów)- parkujące na chodnikach samochody

33

Ulica Edwarda DembowskiegoTen fragment ulicy Dembowskiego łączy ul. Kopernika i ul. Tramwajową.

Od strony północnej przestrzeń uliczna ograniczona jest Parkiem Szczytnickim.

Na całym odcinku między ulicami Zielonego Dębu/Kopernika przestrzeń uliczna zdefiniowana jest jasno przez elewację dzisiejszego hotelu. Na odcinku między ulicami Tramwajową a Zielonego Dębu pierzeję tworzą elewacje domów jednorodzinnych i ogrodzenia dzia-łek.

Charakterystyczne i godne zachowania:- „zielona ściana” Parku Szczytnickiego z niskim żywo-

płotem i wąskim trawnikiem- stosunkowo szeroki ciąg pieszy oddzielony od jezdni

wąskim trawnikiem

Deficyty:- bardzo zły stan nawierzchni, częściowo niejednolite

materiały, niska jakość wyposażenia (polery)- oświetlenie- niejednolite ogrodzenia parceli

Jezdnia jest dwupasmowa, z jednym ciągiem pieszym po południowej stronie, oddzielonym od jezdni wą-skim trawnikiem lub polerami. Ogrodzenia parceli wy-konane są z siatki, częściowo na niskiej podmurówce. Tutaj też znajdują się dojazdy do garaży. Pojedyncze lampy masztowe ustawiono wzdłuż parku po stronie północnej. Nawierzchnia jezdni pokryta jest asfaltem, ciągi piesze betonową kostką nowszej daty, lecz w stylu nie pasującym do charakteru zabudowy. Pollery zapo-biegające parkowaniu na chodnikach są niskiej jakości estetycznej.

34

Ulica Zielonego Dębu

Charakterystyczne i godne zachowania:- podział przestrzeni na strefę zieleni, jezdnię i ciąg

pieszy

Deficyty:- nawierzchnie- brak oświetlenia- niejednolite lub źle dobrane ogrodzenia parceli- zagospodarowanie terenu parkingu

Do obszaru WUWY należy krótki odcinek ulicy Zielone-go Dębu – pomiędzy ul. Dembowskiego a wewnętrz-ną drogą obszaru. Fragment ten wyraźnie różni się od całej ulicy z XIX-wieczną zabudową willową: po jednej stronie znajdują się domy jednorodzinne, po przeciw-nej położony jest zaprojektowany przez H. Scharouna dom dla osób samotnych i małżeństw bezdzietnych, otoczony dużą, ogrodzoną wysokim płotem parcelą, wykorzystywaną jako parking.

Jezdnia jest dwupasmowa, a ciąg pieszy na tym odcin-ku leży po stronie zabudowy jednorodzinnej, a wzdłuż ogrodzenia po stronie północnej znajdują się tylko trawnik i pojedyncze drzewa. Parcele ogrodzone są siatką na niskiej podmurówce. Brak oświetlenia. Na-wierzchnia jezdni pokryta jest asfaltem, ciągi piesze betonową kostką w stylu nie pasującym do charakteru zabudowy.

35

Ulica Mikołaja Kopernika

Charakterystyczne i godne zachowania:- sąsiedztwo Parku Szczytnickiego- aleja prowadząca od ulicy Wróblewskiego- wygodne ciągi piesze, częściowo oddzielone od

jezdni trawnikiem

Deficyty:- nawierzchnie- oświetlenie- ogrodzenie parkingu

Przedmiotowy odcinek ulicy Kopernika leży między skrzyżowaniem z ulicą Dembowskiego a granicą działki dzisiejszego hotelu wykorzystywanej jako parking. Tu-taj przebiegała kiedyś granica zespołu WUWY, lecz w okresie powojennym działkę hotelu połączono z sąsia-dującą od strony południowej parcelą. Obecnie ulica Kopernika jest głównym dojazdem do obszaru WUWY – przepiękną aleją prowadzącą od ul. Wróblewskiego.

Od strony północnej przestrzeń uliczna ograniczona jest Parkiem Szczytnickim, od strony południowej par-kingiem i jednym skrzydłem hotelu Scharouna.

Jezdnia jest dwupasmowa, z obustronnymi ciągami pieszymi. Teren parkingu ogrodzony jest metalowym płotem na niskiej podmurówce. Pojedyncze lampy masztowe po stronie północnej. Nawierzchnia jezdni asfaltowa, ciągi piesze z betonowej kostki.

36

Przestrzenie wewnętrzneMianem „przestrzeni wewnętrznych” określone zosta-ły w niniejszym opracowaniu ciągi wewnątrz obszaru WUWY: ciąg łączący ul. Zielonego Dębu i ul. Dembow-skiego oraz droga pomiędzy ogrodami i garażami zabu-dowy szeregowej a obecnym przedszkolem. Od ulicy Zielonego Dąbu prowadzi ponadto dojazd do budynku nr 34 i dojście do budynku nr 35. Ciągi te są wyłączone z ruchu kołowego, ale służą mieszkańcom jako dojazdy do ich parceli i garaży. Nawierzchnie są częściowo nie-utwardzone, częściowo pokryte kostką betonową lub asfaltem. Oświetlenia brak.

Odcinek między ulicami Zielonego Dębu i ul. Dembow-skiego prowadzi pomiędzy zabudową jednorodzinną WUWY a domami jednorodzinnymi z lat 60-tych. Przed 1945 rokiem ciąg ten był odcinkiem ulicy łączącej ul. Dembowskiego i Kopernika. Obecnie służy on jedynie wewnętrznej komunikacji.

Po obu stronach działki ogrodzone są siatką, częściowo na podmurówce. Wszystkie elementy przestrzeni pu-blicznej są w zaniedbanym, częściowo zupełnie znisz-czonym stanie. Ciąg ten wymaga zagospodarowania w ramach całościowej koncepcji.

Charakterystyczne i godne zachowania:- skromny charakter uliczki wewnęztrznej

Deficyty:- zdegradowany stan wyposażenia przestrzeni- brak oświetlenia- niejednolite lub źle dobrane ogrodzenia parceli

37

Ciąg prowadzący pomiędzy ogrodami zabudowy sze-regowej a obecnym przedszkolem pełni ważną funkcję jako dojazd do przedszkola oraz do garaży usytuowa-nych z tyłu zabudowy szeregowej.

Pierzeja wschodnia zdefiniowana jest przez ogrodze-nia ogródków przydomowych – na ogół płot z siatki na podmurówce wraz z żywopłotem – oraz elewacji ga-raży. Po stronie zachodniej leży działka wykorzystywa-na przez przedszkole, z dużym dojazdem i parkingiem, ogrodzona niskim płotem z siatki i żywopłotem.

W pobliżu zabudowy wielorodzinnej postawiono ga-raże – zarówno funkcja jak i forma są nieadekwatne. Niedobór miejsc parkingowych skutkuje parkowaniem we wszystkich wolnych od zabudowy miejscach.

Aspekt przestrzeni wewnętrznych powinien być roz-patrywany razem z koncepcją przestrzeni publicznych i terenów zielonych.

Charakterystyczne i godne zachowania:- skromny charakter uliczki wewnętrznej- żywopłoty po obu stronach

Deficyty:- zdegradowany stan wyposażenia przestrzeni- brak oświetlenia- zniszczone bramy garaży- niejednolite lub źle dobrane ogrodzenia parceli- dominujący parking i dojazd do przedszkola- duża przestrzeń w użytkowaniu przedszkola

38

PodsumowaniePołożenie w kontekście miasta i powiązania przestrzenno-funkcjonalne z bezpośrednim otoczeniem:

· bardzo atrakcyjna lokalizacja· łatwa dostępność / dobre skomunikowanie· możliwość korzystania z istniejącej infrastruktury· różnorodność i atrakcyjność zlokalizowanych tu

funkcji o ponadlokalnym znaczeniu

Układ urbanistyczny i struktury funkcjonalne· dobrze zachowany układ urbanistyczny· jednolity wyraz architektoniczny· mankamenty: ingerencja poprzez obiekty

o prowizorycznym charakterze

Zapisy dokumentów strategicznych, ochrona zabytków i struktury własnościowe

· w pełni uregulowane uwarunkowania poprzez objęcie zespołu ochroną konserwatorską (strefa „A”), obowiązujący Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego części Dąbia we Wrocławiu oraz zapisy Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania rzestrzennego Wrocławia

· jasne struktury własnościowe

Zmiany po 1929 roku i dziesiejszy stan zabudowy· stosunkowo dobrze zachowane struktury· niewielkie zmiany w parcelacji· daleko posunięte zmiany w zagospodarowaniu

terenów zielonych

Oznakowanie i rozpoznawalność · brak oznakowania· nieobecność w systemie promocji Miasta

Na podstawie analiz przestrzenno-funkcjonalnych można stwierdzić, że zespół WUWY jako całość jest na-dal bardzo dobrze zachowany. Mimo wieloletnich za-niedbań i postępującego niszczenia substancji budow-lanej, stan historycznej zabudowy wydaje się na tyle dobry, iż jej rewaloryzacja i remont ocenić można jako przedsięwzięcie wymierne i realistyczne.

Główne problemy koncentrują się w sferze przestrzeni publicznych i półpublicznych: są one zdegradowane, zaniedbane, niedostosowane do charakteru i nieade-kwatne do wartości osiedla WUWY.

Ich rewitalizacja jest zadaniem pilnym i koniecznym, również jako działanie podnoszące wartość całego ob-szaru i zlokalizowanych tu nieruchomości a tym samym impuls do nowych inwestycji i zangażowania podmio-tów prywatnych.

Przeprowadzenie kompleksowych działań renowacji i modernizacji przestrzeni publicznych i półpublicznych przyczyni się w przewidywalnym okresie czasu do wy-raźnej poprawy wizerunku zespołu i stworzy odpo-wiednie uwarunkowania do rewaloryzacji poszczegól-nych obiektów.

39

Struktury przestrzenne · spójny system· strefy: strefa hotelu, strefa domów

jednorodzinnych, strefa zabudowy wielorodzinnej

Wejścia / dojścia· jasno sformułowane dojścia ze wszystkich stron· brak kierunkowskazów· nieczytelne wejścia· poważne zaniedbania wizerunku sytuacji

wejściowych

Główne ciągi · spójny system ciągów głównych i podrzędnych· brak systemu parkowania / dojazdów / miejsc

postojowych· brak ścieżek i parkingów rowerowych· poważne zaniedbania zagospodarowania

przestrzeni, bardzo niska jakość wyposażenia

Zagospodarowanie parceli, rodzaje przestrzeni i elementy przestrzeniotwórcze

· dobra czytelność poszczególnych stref przestrzennych

· dominacja terenów zielonych· duże zapotrzebowanie stworzenia nowego

systemu poruszania sie po obszarze / parkowania / dojazdów

· czytelny system elementów przestrzeniotwórczych

· bardzo niska jakość wyposażenia· daleko posunięta degradacja

Zieleń miejska· zanik czytelności· daleko posunięta degradacja i poważne

zaniedbania

Wystrój przestrzeni publicznych poszczególnych ulic · daleko posunięta degradacja i poważne

zaniedbania· bardzo zła jakość wyposażenia: nawierzchni,

oświetlenia, elementów małej architektury· charakterystyczne dla ciągów głównych:

w obrębie WUWY ulice Tramwajowa, Dembowskiego i Zielonego Dębu ciągi piesze po jednej stronie ulicy

· zanik czytelności strefy wewnętrznej zespołu· obiekty o nieodpowiednim charakterze lub

funkcji (kioski, garaże)· częściowo chaotyczna organizacja i

zagospodarowanie przestrzeni· niejednolite lub źle dobrane ogrodzenia parceli

1

3 – 6 7

9

10 –

20

22

27

28

2930

31

34

35

36 26

40

Analiza SWOT

Mocne strony Słabe strony Szanse Zagrożenia

• znaczenie kulturowe i historyczne jako unikatowy zespół urbanistyczny, reprezentujący tendencje architektury i mieszkalnictwa końca lat 20tych

• wyjątkowo atrakcyjna lokalizacja w sąsiedztwie funkcji o ponadlokalnym znaczeniu (Hala Stulecia, ZOO, tereny parkowe)

• bardzo dobry wizerunek dzielnicy

• szansa stworzenia wyjątkowego na skalę Polski i Europy produktu turystycznego oraz możliwość stworzenia modelowego przedsięwzięcia rewitalizacji

• stosunkowo dobrze zachowana struktura zespołu, nieznaczne / odwracalne zmiany substancji budowlanej

• bardzo dobre skomunikowanie z otoczeniem, dobra dostępność do środków komunikacji publicznej

• możliwość korzystania z istniejącej infrastruktury otoczenia

• zamierzenia IA rekonstrukcji historycznego przedszkola z możliwością zlokalizowania tam punktu informacyjnego

• identyfikacja mieszkańców z miejscem zamieszkania, gotowość do współpracy w procesie rewitalizacji

• niewystarczające wykorzystanie walorów miejsca w skali lokalnej (w kontekście otaczających atrakcji) oraz ponadlokalnej

• brak oznakowania

• niedostateczna postrzegalność na liście atrakcyjnych lokalizacji Wrocławia

• bardzo zły wystrój przestrzeni publicznych

• przeważająco zły stan techniczny zabudowy

• nadmierne obciążenie przez indywidualny ruch kołowy, przede wszystkim brak odpowiednich regulacji dot. parkowania

• częściowo niekorzystne struktury własnościowe parceli, hamujące szybki proces odnowy

• znakomity wizerunek Wrocławia jako miasta atrakcyjnego

• uczestnictwo Wrocławia w związkach miast o podobnych walorach kulturowych

• rosnąca oferta spędzania czasu wolnego i rekreacji

• przekonanie władz Wrocławia o znaczeniu kultury i turystyki dla rozwoju miasta

• liczne odbywające się jak też planowane imprezy o znaczeniu ponadlokalnym (festiwale, targi, wystawy, EURO 2012)

• szansa Wrocław Stolicą Kultury 2016

• rosnąca atrakcyjność całego obszaru i jego pozytywny wizerunek jako atrakcyjnego miejsca we Wrocławiu

• szansa na przyznanie środków unijnych

• rekonstrukcja przedszkola przez IA

• wpis na listę światowego Dziedzictwa

• ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego

• spadek zainteresowania turystyką miast

• brak środków finansowych na realizację działań

• wycofanie się potencjalnych aktorów (IA, Uniwersytet)

• ryzyko utraty wartościowej, unikalnej zabudowy na skutek degradacji

41

Cele operacyjne Stworzenie warunków dla przeprowadzenia procesu rewitalizacji:- opracowanie odpowiednich dokumentów

strategicznych i planistycznych- stworzenie struktur efektywnego zarządzania

procesem- stworzenie warunków administracyjno-prawnych

(regulacja własności itp.)- pozyskanie środków finansowych- ...

Zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego:- zachowanie historycznego kompleksu WUWA jako

niepowtarzalnego na skalę światową przykładu architektury i urbanistyki lat 20-tych XX w.

- spełnienie warunków w celu wpisania zespołu na listę UNESCO

- ...

Wzbogacenie oferty turystycznej:- włączenie kompleksu WUWA do palety atrakcji

turystycznych Wrocławia, zarówno jako unikatowego przykładu architektury lat 20-tych, jak i w kontekście otaczających celów turystycznych jak Hala Stulecia, Park Szczytnicki z Ogrodem Japońskim, Ogrodem Zoologicznym itd., a co za tym idzie zwiększenie liczby turystów

- ...

Rewitalizacja przestrzeni publicznych:- kompleksowa rewitalizacja i modernizacja

przestrzeni publicznych w sposób adekwatny do rangi obszaru oraz jego wartości historyczno-kulturowych i funkcjonalno-przestrzennych

- ...

Usunięcie istotnych mankamentów natury strukturalnej i funkcjonalnej:- likwidacja kiosków, zbędnych garaży i innych

prowizorycznych obiektów- stworzenie adekwatnego systemu parkowania dla

mieszkańców i odwiedzających- ...

Poprawa jakości środowiska naturalnego:- poprawa sytuacji środowiskowej poprzez

pielęgnację istniejących i zagospodarowanie nowych terenów zielonych

- ...

Odnowa substancji budowlanej:- zachowanie i odnowa substancji budowlanej

według obowązujących reguł konserwatorskich- ...

Rozwój nauki i kultury:- przykład i obiekt analiz i studiów dla instytucji

naukowych i badawczych (np. szkół wyższych)- impuls służący dalszym badaniom naukowym

w dziedzinie historii architektury i sztuki oraz pokrewnych;

- stworzenie miejsca organizacji sympozjów i prelekcji o skali ponadlokalnej (również we współpracy z Izbą Architektów)

Zarządzanie- wykorzystanie indywidualnych inicjatyw przy

realizacji nadrzędnego przedsięwzięcia- przetestowanie innowacyjnych metod realizacji

procesów rewitalizacji z aktywynym udziałem wielu zaangażowanych podmiotów

42

Oczekiwane efektyKultura i ochrona zabytków- zachowanie dziedzictwa kulturowego:

zachowanie historycznego kompleksu WUWA jako niepowtarzalnego na skalę światową

- spełnienie warunków w celu wpisania na listę UNESCO

- impuls służący badaniom naukowym w dziedzinie historii architektury

- ...

Turystyka - włączenie kompleksu WUWY do palety atrakcji

turystycznych Wrocławia, zarówno jako niepowtarzalnego kompleksu, jak i w kontekście otaczających atrakcji jak Hala Stulecia, Park Szczytnicki z Ogrodem Japońskim, Ogrodem Zoologicznym itd., a co za tym idzie zwiększenie liczby turystów

- ...

Infrastruktura / środowisko- poprawa sytuacji środowiskowej poprzez

pielęgnację istniejących i stworzenie nowych terenów zielonych

- ...

Gospodarka- pozytywny impuls dzięki wzrostowi liczby turystów- ...

Zagospodarowanie przestrzenne - znaczna poprawa zagospodarowania terenu dzięki

usunięciu mankamentów natury infrastrukturalnej, wprowadzeniu sprawnego systemu parkowania i odpowiedniego wykorzystania terenu

- ...

Rewitalizacja - realizacja modelowego przedsięwzięcia rewitalizacji

obszaru o szczególnym znaczeniu

Zarządzanie- wykorzystanie indywidualnych inicjatyw (np.

rekonstrukcja przedszkola przez IA) przy realizacji nadrzędnego przedsięwzięcia;

- tworzenie i pielęgnacja sieci współpracy, które funkcjonować będą także po zakończeniu projektu oraz będą służyć przykładem dla innych przedsięwzięć.

43

Możliwe scenariusze

Nie ulega wątpliwości, iż przeprowadzenie działań służących zachowaniu i ochronie zespołu WUWY jest przedsięwzięciem pilnym i koniecznym. Proces ten po-winien być realizowany według odpowiedniej strategii, która zagwarantuje możliwie efektywne lecz zarazem realistyczne prowadzenie zarówno pojedynczych pro-jektów, jak i postęp prac na terenie całego zespołu.

Aby wybrać właściwą strategię, analizie poddane zo-staną trzy różne scenariusze postępowania:

1. Przeprowadzenie kompleksowych działań prowa-dzących do przywrócenia możliwie wiernego wy-glądu i charakteru zespołu WUWY z 1929 roku.

2. Przeprowadzenie niezbędnych działań zapobiega-jących postępującej degradacji obszaru i służących poprawie jego wizerunku przy minimalnych nakła-dach finansowych ze strony Miasta.

3. Przeprowadzenie kompleksowych działań rewi-talizacji zapobiegających postępującej degrada-cji obszaru i służących poprawie jego wizerunku – wypracowanie charakteru obszaru wg wzorców z 1929 roku przy jednoczesnym zastosowaniu no-woczesnych instrumentów sterowania, zarządzania i finansowania oraz zaangażowaniu podmiotów pu-blicznych i prywatnych.

Każdy scenariusz rozpatrzony zostanie w kontekście następujących aspektów:

• Potrzeby i pola działań: na podstawie przeprowa-dzonych analiz zdefiniowane i opisane zostanie za-potrzebowanie na działania rewitalizacji w sferach: infrastrukturalnej/przestrzenno-funkcjonalnej, śro-dowiskowej i gospodarczej. Tym samym sformuło-wane zostaną pola działań dla danego scenariusza.

• Zadania: pola działań są podstawą do określenia konkretnych zadań w poszczególnych sferach.

• Uczestnicy procesu, ich rola i kompetencje: w zależ-ności od typu scenariusza zmieniają się rola i kom-petencje poszczególnych aktorów.

• Zarządzanie procesem: decyzja dotycząca struktur zarządzania zależeć będzie od wybranego scenariu-sza

• źródła finansowania: określenie potencjalnych źró-deł finansowania, z których możliwe byłoby finan-sowanie procesu

• Ocena scenariusza: ocena według nadrzędnych em-pirycznych kryteriów jak efektywność, długotrwa-łość, złożoność zadań, realność zamierzeń.

Ogólne oszacowanie kosztów zostanie opracowane dla scenariusza, który w fazie analiz okaże się najkorzyst-niejszy merytorycznie.

44

Scenariusz nr 1

Celem jest przeprowadzenie kompleksowych działań prowadzących do przywrócenia możliwie wiernego wyglądu i charakteru zespołu WUWY z 1929 roku.

Cel

• remont substancji budowlanej wg wzorców i zasad konserwatorskich

• rekonstrukcja wyburzonych obiektów• wyburzenie obiektów powstałych po 1929 roku• rozwiązanie problemu miejsc parkingowych• komunikacja publiczna• system informacji i promocji obszaru• ...

Potrzeby i pola działań

• sukcesywny wykup / przejęcie nieruchomości przez Miasto

• remont i zagospodarowanie przestrzeni publicznych wg oryginalnych wzorców

• zagospodarowanie przestrzeni zielonych wg oryginalnych wzorców

• zagospodarowanie ogródków przydomowych wg oryginalnych wzorców

Określenie zapotrzebowania na działania rewitalizacji według kategorii działań:

• powołanie w Urzędzie Miejskim komórki / zespołu zadaniowego odpowiedzialnego za przygotowanie, zarządzanie i realizację procesu rewitalizacji

• zapewnienie w budżecie Miasta środków finansowych koniecznych do realizacji projektu

• przygotowanie wniosków i wymaganej dokumentacji w celu starania się o zewnętrzne środki wsparcia

• stworzenie uwarunkowań prawnych i administracyjnych: sukcesywny wykup lub przejęcie wszystkich nieruchomości obszaru

• znalezienie funkcji i sposobu zagospodarowania

ZadaniaSformułowanie konkretnych zadań według kategorii działań:

przejętych nieruchomości• opracowanie szczegółowej strategii / masterplanu z

harmonogramem działań• opracowanie dokumentacji projektowej i

wykonawczej w zakresie zagospodarowania i wystroju przestrzeni publicznych,

• opracowanie dokumentacji projektowej i wykonawczej w zakresie zagospodarowania terenów zielonych (ogólnodostępnych i przydomowych)

• realizacja prac budowlanych w zakresie przestrzeni publicznych i terenów zielonych

45

• opracowanie i wprowadzenie systemu oznakowania obszaru

• opracowanie analiz stanu technicznego zabudowy• opracowanie dokumentacji projektowej i

wykonawczej dla wszystkich obiektów• przeprowadzenie prac remontowo-budowlanych

poszczególnych obiektów• opracowanie dokumentacji projektowej i

wykonawczej dla rekonstrukcji obiektów wyburzonych po 1929 roku

• wyburzenie obiektów powstałych po 1929 roku• promowanie rewitalizacji WUWY jako projektu

modelowego• włączenie obszaru do miejskiego systemu promocji

/ w kontekście z otoczeniem• stworzenie sieci współpracy z kołami naukowymi• stworzenie sieci wymiany/współpracy na skalę

międzynarodową• podjęcie starań o wpis na listę UNESCO• ...

zespół WUWY będzie własnością Miasta, przy realizacji scenariusza wskazane jest przejęcie / wykup wszystkich nieruchomości i samodzielne przeprowadzenie wszelkich działań.

Uczestnicy procesu, ich rola i kompetencje• Za przygotowanie i realizację wszelkich działań

odpowiedzialne jest Miasto, które w scenariuszu tym pełni rolę zarządcy i głównego inwestora. Ponieważ gwarancja na przywrócenie wizerunku z 1929 roku istnieje tylko wówczas, gdy cały

Zarządzanie procesem• Zarządcą Projektu we wszystkich fazach procesu

jest Miasto. Do jego zadań należy m.in.: określenie zapotrzebowania i zdefiniowanie konkretnych zadań, zabezpieczenie / pozyskanie środków finansowych, stworzenie harmonogramu rzeczowo-finansowego, koordynacja sieci współpracy, zarządzanie procesami planistycznymi i realizacją, promocja projektu oraz jego rozliczenie.

• budżet Miasta• Program MKiDN Dziedzictwo Kulturowe /

Priorytet 1 „Ochrona zabytków”• unijne programy wsparcia / RPO WD

Za potencjalne źródła finansowania procesu można uznać:

źródła finansowania

ocena scenariusza nr 1Plusy• całkowita kontrola nad wszystkimi

działaniami / możliwość absolutnego sterowania procesem

• możliwość długofalowego planowania inwestycji i zarządzania procesem

• ...

Minusy• skomplikowane, długotrwałe procesy

(związane np. ze zmianami struktur własnościowych)

• uzależnienie powodzenia realizacji procesu od możliwości przejęcia nieruchomości

• bardzo wysoki nakład pracy Urzędu Miejskiego na wszystkich etapach realizacji

• wysokie koszty, które muszą zostać pokryte w większości z budżetu Miasta

• generalnie mało realny scenariusz

46

Scenariusz nr 2

Celem jest przeprowadzenie niezbędnych działań zapobiegających postępującej degradacji obszaru i służących poprawie jego wizerunku przy minimalnych nakładach finansowych ze strony Miasta.

Cel

• komunikacja publiczna• system informacji i promocji obszaru• ...


• remont i zagospodarowanie wybranych przestrzeni publicznych

• zagospodarowanie wybranych przestrzeni zielonych• stworzenie poradnika zagospodarowania

i pielęgnacji zieleni przydomowej• rozwiązanie problemu miejsc parkingowych


• powołanie w Urzędzie Miejskim kierownika projektu odpowiedzialnego za przygotowanie, zarządzanie i realizację procesu rewitalizacji

• zapewnienie w budżecie Miasta środków finansowych koniecznych do realizacji projektu


• opracowanie harmonogramu działań• opracowanie dokumentacji projektowej i

wykonawczej w zakresie zagospodarowania i wystroju wybranych przestrzeni publicznych,

• opracowanie dokumentacji projektowej i wykonawczej w zakresie zagospodarowania wybranych terenów zielonych


• opracowanie i wprowadzenie systemu oznakowania• opracowanie analiz stanu technicznego zabudowy

dla obiektów w posiadaniu Gminy• uzgodnienia z Izbą Architektów dokumentacji

projektowej i wykonawczej rekonstrukcji historycznego przedszkola

• koordynacja i doradztwo w przypadku inwestycji innych podmiotów / właścicieli i użytkowników nieruchomości na obszarze

• przeprowadzenie prac remontowo-budowlanych przestrzeni publicznych i zabudowy w posiadaniu Gminy

• włączenie obszaru do miejskiego systemu promocji / w kontekście z otoczeniem

• ...

47

• Uniwersytet Wrocławski (dom studencki „Pancernik”), Politechnika Wrocławska (powojenne przedszkole), Inspekcja Pracy (hotel), prywatni właściciele domów mieszkalnych: bieżące remonty obiektów lub ich części oraz zagospodarowanie ogródków przydomowych w uzgodnieniu z Miastem, lecz bez angażowania środków budżetu Miasta

Uczestnicy procesu, ich rola i kompetencje

• Miasto: stworzenie struktur prawnych, administracyjnych i rzeczowych dla realizacji projektu, zapewnienie realizacji koniecznych kroków (planistycznych, wykonawczych / przetargi, konkursy), zapewnienie finansowania dla kluczowych inwestycji (przestrzeń publiczna), zapewnienia działań promocji, wsparcie w tworzeniu sieci współpracy,

• Dolnośląska Okręgowa Izba Architektów: rekonstrukcja historycznego przedszkola, udostępnienie pomieszczeń na punkt informacyjny,

Określenie pól działania poszczególnych aktorów:

Zarządzanie procesem

• w fazie przygotowawczej· określenie zapotrzebowania / zdefiniowanie

zadań i kompetencji· stworzenie harmonogramu rzeczowo-

finansowego· tworzenie sieci współpracy· ...

• w fazie realizacji· organizacja procesów planistycznych /

koordynacja / nadzór nad działaniami· organizacja procesów realizacji / koordynacja /

nadzór nad działaniami· promocja projektu

• po zakończeniu projektu· rozliczenie projektu· ...

Zarządcą Projektu we wszystkich fazach procesu jest Miasto. Jego zadania w poszczególnych fazach procesu to m.in.:

Plusy- stosunkowo mały wkład finasowy- ...

Minusy- wersja służąca jedynie zabezpieczeniu

obszaru przed dalszą degradacją, nie wykorzystująca potencjału miejsca

- konieczność ograniczenia się do działań na obiektach pozostających we własności Miasta

- brak instrumentów sterujących całym procesem


Priorytet 1 „Ochrona zabytków”• unijne programy wsparcia / RPO WD

Określenie potencjalnych źródeł finansowania procesu:


ocena scenariusza nr 2

48

Scenariusz nr 3

Celem jest przeprowadzenie kompleksowych działań rewitalizacji zapobiegających postępującej degradacji ob-szaru i służących poprawie jego wizerunku – wypracowanie charakteru obszaru wg wzorców z 1929 roku przy jednoczesnym zastosowaniu nowoczesnych instrumentów sterowania, zarządzania i finansowania oraz zaanga-żowaniu podmiotów publicznych i prywatnych.

Cel

• komunikacja publiczna• system informacji i promocji obszaru• badania naukowe, szkolenia• doradztwo dla prywatnych właścicieli• ...


• remont i zagospodarowanie przestrzeni publicznych• zagospodarowanie przestrzeni zielonych• zagospodarowanie ogródków przydomowych• remont substancji budowlanej wg wzorców i zasad

konserwatorskich• oferta miejsc parkingowych


• powołanie w UM osoby odpowiedzialnej za zarządzanie procesem realizacji projektu

• zapewnienie środków finansowych w budżecie Miasta koniecznych do realizacji projektu


• stworzenie uwarunkowań prawnych (regulacja struktur własnościowych, stworzenie instrumentów wsparcia)

• przeprowadzenie koniecznych działań administracyjnych jak uchwalenie programu wsparcia czy aktualizacja parcelacji,


• opracowanie szczegółowej strategii / masterplanu wraz z harmonogramem działań

• opracowanie dokumentacji projektowej i wykonawczej w zakresie zagospodarowania i wystroju przestrzeni publicznych,

• opracowanie dokumentacji projektowej i wykonawczej w zakresie zagospodarowania terenów zielonych (ogólnodostępnych i przydomowych)

• opracowanie systemu oznakowania obszaru i poszczególnych obiektów

• opracowanie analiz stanu technicznego zabudowy dla obiektów w posiadaniu Gminy

49

• opracowanie dokumentacji projektowej i wykonawczej dla rekonstrukcji przedszkola (Izba Architektów)

• przeprowadzenie prac remontowo-budowlanych przestrzeni publicznych i zabudowy w posiadaniu Gminy

• stworzenie systemu doradztwa• promowanie rewitalizacji WUWY jako projektu

modelowego

• włączenie obszaru do miejskiego systemu promocji / w kontekście z otoczeniem

• stworzenie sieci współpracy z kołami naukowymi• stworzenie sieci wymiany/współpracy na skalę

międzynarodową• podjęcie starań o wpis na listę UNESCO• ...

• Uniwersytet Wrocławski: renowacja elewacji domu studenckiego „Pancernik” według wymogów konserwatorskich, współudział w tworzeniu wizerunku otoczenia

• Politechnika Wrocławska: współdziałanie przy zagospodarowaniu terenów zielonych przedszkola,

• prywatni właściciele: remonty obiektów lub ich części, zagospodarowanie ogródków przydomowych

• Zarządca: patrz niżej

Uczestnicy procesu, ich rola i kompetencje

• Miasto: stworzenie struktur prawnych, administracyjnych i rzeczowych dla realizacji projektu, zapewnienie realizacji koniecznych kroków (planistycznych, wykonawczych / przetargi, konkursy), zapewnienie finansowania dla kluczowych inwestycji (przestrzeń publiczna), zapewnienia działań promocji, wsparcie w tworzeniu sieci współpracy,

• Dolnośląska Okręgowa Izba Architektów: rekonstrukcja historycznego przedszkola, udostępnienie pomieszczeń na szkolenia/punkt doradztwa, zaangażowanie w procesie doradztwa mieszkańców i promocji,

Określenie pól działania poszczególnych aktorów:


Priorytet 1 „Ochrona zabytków”• unijne programy wsparcia / RPO WD• Miejski Program Rewitalizacji WUWY• instytucje działające na obszarze• prywatni właściciele

Określenie potencjalnych źródeł finansowania procesu:


50

• w fazie realizacji

· organizacja procesów planistycznych / koordynacja / nadzór nad działaniami

· organizacja procesów realizacji / koordynacja / nadzór nad działaniami

· bieżące uzgodnienia ze wszystkimi uczestnikami procesu

· starania o wpis na listę UNESCO · promocja projektu

• po zakończeniu projektu· rozliczenie projektu· bieżące doradztwo i informacja· zarządzanie i nadzór nad obszarem· promocja

Zarządzanie procesem

• w fazie przygotowawczej

· określenie zapotrzebowania · zdefiniowanie zadań i kompetencji· stworzenie harmonogramu rzeczowo-

finansowego· bieżące uzgodnienia ze wszystkimi uczestnikami

procesu· tworzenie sieci współpracy· ...

Ze względu na złożoność procesu proponowanego w scenariuszu nr 3 oraz stosunkowo licznych uczestników zaleca się podział obowiązków zarządczych pomiędzy specjalnie w tym celu powołanego kierownika projektu Urzędu Miejskiego a podmiot zewnętrzny. Do zadań Zarządcy należy m.in.:

ocena scenariusza nr 3Plusy• możliwość zaangażowania środków

finansowych z różnych źródeł, nie tylko miejskich

• szansa na stosunkowo szybką realizację ze względu na dużą liczbę aktorów i podział pól zadaniowych

• szansa na przeprowadzenie kompleksowego procesu i osiągnięcie pozytywnych efektów w stosunkowo szybkim czasie i przy tylko częściowam obciążeniu budżetu Miasta

• szansa na realizację przedsięwzięcia modelowego i wypróbowanie specyficznych rozwiązań

Minusy• stosunkowo wysoki nakład pracy w sferze

zarządzenia

Koszty

51

Wybór scenariusza i uzasadnienieKażdy z przedstawionych scenariuszy posiada nieza-przeczalne zalety. Reasumując:

• Scenariusz nr 1 daje Miastu absolutną kontrolę nad realizacją procesu – jedynie Miasto podejmuje sa-modzielnie wszystkie decyzje dotyczące zakresu, ja-kości i tempa prac. Jednocześnie byłby to scenariusz najdroższy i najbardziej skomplikowany w realizacji – wszelkie nakłady finansowe i personalne ponosić musi Miasto, a możliwości wykupu czy przejęcia nieruchomości są obecnie nieprzewidywalne. Po-nadto nie wydaje się słuszne przywracanie WUWIE, która była eksperymentem i nowatorskim przedsię-wzięciem, wizerunku sprzed ponad 80-ciu lat.

2. Scenariusz nr 2 zakłada minimalne inwestycje ze strony Miasta – zarówno finansowe jak i personal-ne. Biorąc pod uwagę obciążoną sytuację budże-tu miejskiego, jest to aspekt niewątpliwie bardzo istotny. Mankamentem tego scenariusza jest fakt, że nie wykorzystuje on potencjału miejsca, a skupia się jedynie na zabezpieczeniu obszaru przed dalszą degradacją – postępowanie to nie daje gwarancji sukcesu, a ponadto jego efekty są krótkotrwałe.

3. Scenariusz nr 3 jest niewątpliwie najbardziej kom-pleksowy i nowatorski. Zakłada on aktywne uczest-nictwo wszystkich aktorów: Miasta, szkół wyższych, Izby Architektów, Inspektoratu Pracy, prywatnych właścicieli. Partycypacja dotyczy nie tylko sfery kon-cepcyjno-decyzyjnej, ale również finansowej – dzię-ki zaangażowaniu środków finansowych z różnych źródeł wszyscy uczestnicy korzystają nie tylko z in-westycji własnych, ale też z pozytywnych efektów pozostałych projektów realizowanych na terenie WUWY.

Wobec tego najkorzystniejszym scenariuszem wydaje się być scenariusz nr 3.

Zakłada on pełnienie przez Miasto funkcji władczych – zarządzania procesem, tworzenia uwarunkowań praw-nych, administracyjnych i rzeczowych dla jego przepro-wadzenia, tworzenia sieci współpracy i partycypacji – oraz przeprowadzenia inwestycji na obiektach uży-teczności publicznej (jak przestrzenie publiczne i tere-ny zielone) i znajdujących się we własności Miasta (jak domy mieszkalne).

Tym samym Miasto przejmuje stworzenie uwarun-kowań do szeroko zakrojonych inwestycji wszystkich uczestników procesu, których partycypacja i intensyw-na współpraca stanowią drugi istotny element scena-riusza nr 3:

- włączenie inicjatyw podmiotów trzecich (jak np. re-konstrukcja historycznego przedszkola) pozytywnie wpłynie na ekonomiczne efekty procesu;

- zagospodarowanie przestrzeni publicznych nie tylko podniesie wartość rzeczową obszaru i zlokalizowa-nych tu obiektów, ale jest impulsem dla rewaloryza-cji historycznej zabudowy, również przez podmioty prywatne;

- program wsparcia dla prywatnych właścicieli stano-wić będzie nie tylko konkretną pomoc finansową, ale zachętę do przeprowadzenia szerzej zakrojonych działań odpowiedniej jakości.

Ze względu na stosunkowo wysokie nakłady w sferze zarządzania konieczne będzie stworzenie przez Miasto odpowiednich struktur dysponujących wymaganym doświadczeniem i wiedzą.

52

Możliwości współfinansowania ze środków UEProjekty rewitalizacji obszarów zdegradowanych mogą otrzymać dofinansowanie ze środków EFRR w ramach działania „9.1. Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich w miastach powyżej 10 tysięcy mieszkań-ców“. Zgodnie z Uszczegółowieniem Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskie-go 2007-2013 mogą być realizowane:

1. Projekty zgodne z priorytetami RPO WD 2007-13:- Priorytet 2 „Społeczeństwo informacyjne”;- Priorytet 3 „Transport” – z wyłączeniem projektów

dotyczących taboru miejskiego i kolejowego;- Priorytet 4 „środowisko i bezpieczeństwo ekolo-

giczne”;- Priorytet 5 „Energetyka”;- Priorytet 6 „Turystyka i Kultura”;- Priorytet 7 ”Edukacja”

2. Przedsięwzięcia niezbędne do prawidłowego funk-cjonowania obszaru wsparcia, w szczególności:

- budowa, remont i modernizacja drobnej infra-struktury przestrzeni publicznej;

- wsparcie infrastruktury użytkowanej przez insty-tucje i organizacje pełniące kluczowe funkcje spo-łeczne na rzecz społeczności lokalnej.

3. Inwestycje w dziedzinie mieszkalnictwa dotyczące:- renowacji części wspólnych wielorodzinnych bu-

dynków mieszkalnych;- przygotowania do użytkowania nowoczesnych so-

cjalnych budynków mieszkalnych poprzez renowa-cję i adaptację budynków istniejących, będących własnością władz publicznych lub podmiotów dzia-łających w celach niezarobkowych.

Ponadto planowane projekty powinny być zgodne z ce-lem Priorytetu IX „Odnowa zdegradowanych obszarów miejskich na terenie dolnego śląska”, jakim jest prze-ciwdziałanie marginalizacji obszarów miast wojewódz-twa dolnośląskiego, na których nasilają się negatywne zjawiska społeczne i ekonomiczne oraz ulega degrada-cji stan fizyczny przestrzeni.

Kluczowym aspektem jest usytuowanie projektu na Obszarze Wsparcia, dlatego wnioskowanie o dofinan-sowanie wymaga włączenia terenu WUWY do Obszaru Wsparcia wyznaczonego Uchwałą nr XXXVII/1185/09 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 9 lipca 2009 r.

Zgodnie z „Wytycznymi dotyczącymi przygotowania lo-kalnego Programu Rewitalizacji” jako podstawy udzie-lania wsparcia z RPO WD 2007-2013 należy przedstawić czynniki warunkujące możliwość realizacji i efektyw-ność prowadzenia interwencji. Szczególnie istotnymi aspektami są efektywność energetyczna budynków i potrzeby osób niepełnosprawnych, jak również współ-udział partnerów społecznych i gospodarczych.

Zgodnie z przyjętą metodą za obszary kwalifikujące się do wsparcia w zakresie mieszkalnictwa należy uznać tylko te, dla których wartości wskaźników są większe niż wartość referencyjna dla całego województwa. W przypadku WUWY z uwagi na okres powstania nie moż-na ująć wskaźnika wartości zasobu mieszkaniowego.

Wraz z wnioskiem składana jest pełna dokumentacja wymagana regulacjami RPO, m.in. program funkcjo-nalno-użytkowy, studium wykonalności, decyzja śro-dowiskowa.

53

Zadania natychmiastowe i ich cele

Cele i reguły:

• zdefiniowanie hierarchii przestrzeni publicznych, również w kontekście ponadlokalnym, z określeniem ich funkcji i koniecznego wyposażenia (dojścia, wej-ścia, dojazdy, parkingi, główne ciągi piesze, miejsca do siedzenia itp.)

• stworzenie koncepcji wystroju przestrzeni publicz-nych, która wyeksponuje hierarchię funkcjonalno-przestrzenną i zdefiniuje jasno przestrzenie publicz-ne, półpubliczne oraz prywatne (niezabudowane – np. dojazdy). Koncepcja musi respektować i eks-ponować charakter zespołu.

• opracowanie długoletniej koncepcji parkowania po-jazdów należących do mieszkańców i odwiedzają-cych. Wskazanie możliwości korzystania z parkigów innych obiektów (Ośrodek Szkoleniowy Inspekcji Pracy, Hala Stulecia itd.)

• opracowanie projektu zagospodarowania terenów zielonych, zarówno publicznych, jak i przydomo-wych – zarówno znajdujących się we własności Mia-sta i prywatnych. Dla przestrzeni publicznych ocze-kiwana jest konkretna koncepcja, dla przestrzeni prywatnych katalog regulacji i zaleceń w zakresie za-gospodarowania i pielęgnacji zieleni przydomowej (cel: stworzenie reguł, którymi właściciele powinni się kierować – rodzaje nasadzeń, nawierzchni, ma-teriałów itp. oraz możliwości wsparcia)

• opracowanie systemu elementów przestrzeni takich jak: ogrodzenia działek (również prywatnych), na-wierzchnie (drogi jezdne, ścieżki piesze, rowerowe – przebieg, materiały, kolorystyka, rodzaj), oświe-tlenie adekwatne do rodzaju i ważności danej prze-strzeni, mała architektura (ew. pollery, ławki, itp.), elementy wyposażenia jak pojemniki na odpady

W dziedzinie planistycznej

OPRACOWANIE KONCEPCJI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENI PUblICZNyCh I PółPUblICZNyCh

OPRACOWANIE SZCZEGółOWEJ STRATEGII / MASTERPlANU, KTóRy bęDZIE PODSTAWą DO DAlSZyCh DZIAłAń ORAZ DO fORMUłOWANIA SIWZ DlA POSZCZEGólNyCh ZADAń

Cele i reguły:

• opracowanie masterplanu dla całości zadania z do-kładnym określeniem: · konkretnych zadań· kompetencji· finansowania· harmonogramu

Zalecenia:

• masterplan powinien przewidzieć również warianty w razie ewentualnych zagrożeń projektu

• masterplan może być opracowaniem wstępnym do obligatoryjnych dokumentów jak Program Funkcjo-nalno-Użytkowy i Studium wykonalności

54

• zintegrowanie systemu informacji i orientacji skła-dającego się z elementów takich jak drogowskazy, kierunkowskazy, tablice informacyjne (również dla wszystkich nieruchomości). System ten powinien być przedmiotem oddzielnego zlecenia / konkursu, w ramach którego określone zostaną m.in. reguły zastosowania materiałów, miejsc i sposobu umiesz-czenia, typografii / czcionki, kolorystyki, zakresu in-formacji na poszczególnych tablicach

• przy opracowaniu koncepcji konieczne jest włącze-nie i wykorzystanie projektu rekonstrukcji przed-szkola przez IA.

• do obszaru opracowania należy włączyć przestrzeń publiczną przy ul. Wróblewskiego / Tramwajowej wraz ze zlokalizowanymi tu kioskami, przystankami i infrastrukturą komunikacji publicznej. Pożądane są propozycje nowej organizacji przestrzeni.

• konieczne jest opracowanie harmonogramu prac / etapowanie w zależności od aktywności poszczegól-nych aktorów

Zalecenia: • charakter przestrzeni publicznych powinien z jednej

strony oddać nastrój osiedla z 1929 roku, ale jedno-cześnie odpowiadać dzisiejszym wymogom funkcjo-nalno-estetycznym. Nie zaleca się stosowania ele-mentów reprezentacyjnych lub typowo parkowych.

• szczególną uwagę należy skoncentrować na aspek-tach takich jak:· ogrodzenie działek: wskazanie wachlarza moż-

liwości dla całego zespołu, dokładne określenie formy oraz materiałów. Konieczność zapewnienia mieszkańcom prywatności, a jednocześnie umoż-liwienie zwiedzania zespołu. Propozycje pono-szenia kosztów inwestycji (właściciele działek wg odpowiednich zasad, ewentualnie przy wsparciu finansowym Miasta, Miasto w całości?)

· nawierzchnie: propozycje adekwatnie do zapo-trzebowania, możliwie przyjazne środowisku

· parkingi dla rowerów: gdzie, w jakiej formie?· oświetlenie: dostosowanie do rodzaju i zapotrze-

bowania danej przestrzeni publicznej i oczekiwa-nych tam aktywności

· zieleńce o charakterze rekreacyjnym: czy prze-widuje się osiedlowe zieleńce do wspólnego ko-rzystania przez mieszkańców (określenie rodzaju, zasad korzystania i odpowiedzialności za pielę-gnację)

· zdefiniowanie lokalizacji i formy elementów ob-sługi technicznej zespołu (miejsca gromadzenia odpadów, urządzenia techniczne)

• Pożądana forma organizacyjna: konkurs dedykowa-ny (np. 5 zaproszonych biur), nagrodą jest przyzna-nie zlecenia na dokumentację projektową i wyko-nawczą.

OPRACOWANIE DOKUMENTóW KONIECZNyCh O APlIKOWANIE O śRODKI WSPARCIA

Cele i reguły:

• przygotowanie dokumentacji wymaganej przy wnio-skowaniu o środki finansowe z innych źródeł niż bu-dżet Miasta

AKTyWNy UDZIAł W PROCESIE REKONSTRUKCJI hISTORyCZNEGO PRZEDSZKOlA

Cele i reguły:

• powołany przez Miasto kierownik projektu i (o ile zostanie wyznaczony) zarządca powinien na bieżąco uczestniczyć w procesie rekonstrukcji historycznego przedszkola, tak aby zawczasu móc reagować/stero-wać w dziedzinach kompetencji Miasta

55

OPRACOWANIE ANAlIZ ZAbUDOWy DlA ObIEKTóW W POSIADANIU MIASTA

Cele i reguły:

• dla obiektów, których właścicielem jest Miasto, po-winny zostać jak najszybciej opracowane analizy hi-storyczne, budowlane i techniczne oraz stworzona dokumentacja projektowo-wykonawcza, aby speł-nione były wszelkie warunki do przeprowadzenia prac remontowo-rewaloryzacyjnych

Cele i reguły:

• opracowanie jednolitego systemu orientacyjnego składającego się z elementów takich jak: drogowska-zy, kierunkowskazy, tablice informacyjne (również dla wszystkich nieruchomości)

Zalecenia: • koncepcja powinna obejmować określenie odpo-

wiednich form, materiałów, miejsc i sposobu umiesz-czenia oraz propozycji zastosowania odpowiedniej typografii i kolorystyki.

• zakres informacji na poszczególnych tablicach powi-nien zostać określony przez Miasto lub z nim skonsul-towany

• możliwa forma organizacyjna: konkurs studencki lub w ramach zajęć na wyższych uczelniach / konkurs de-dykowany studentom, młodym absolwentom

OPRACOWANIE SySTEMU ORIENTACyJNEGO

• opracowanie koncepcji promocji obszaru • włączenie obszaru w istniejący system promocji

Miasta• opracowanie systemu orientacyjnego

(oznakowanie, tablice informacyjne)• stworzenie punktu informacyjnego• promowanie rewitalizacji WUWY jako projektu

modelowego• bieżący monitoring wydarzeń, przy których

promocja WUWY byłaby celowa• ...

W dziedzinie promocji

OPRACOWANIE KOMPlEKSOWEGO SySTEMU PROMOCJI DlA ZESPOłU WUWy

• likwidacja mankamentów przestrzennych (prowizoryczne budy, ruiny)

• wycinka somosiejek • przygotowanie terenu pod inwestycje• ...

W dziedzinie budowlanej

PRZEPROWADZENIE PRAC PRZyGOTOWAWCZyCh W CElU STWORZENIA UWARUNKOWAń DO DAlSZyCh INWESTyCJI

• zabezpieczenie obiektów, którym grozi degradacja• zagospodarowanie ogródków przydomowych

według opracowanych wzorców• ...

REAlIZACJA INWESTyCJI

56

• stworzenie uwarunkowań prawnych: regulacja struktur własnościowych, stworzenie instrumentów wsparcia dla prywatnych właścicieli;

• stworzenie struktur zarządzania procesem: w zależności od obranego przez Miasto wariantu albo powołanie kierownika projektu oraz zarządcy / operatora odpowiedzialnego za sterowanie procesem realizacji albo powołanie kierownika projektu, który będzie jednocześnie zarządcą odpowiedzialnym za sterowanie procesem realizacji;

W dziedzinie administracyjno-zarządczej

STWORZENIE UWARUNKOWAń ADMINISTRACyJNyCh I PRAWNyCh DO PRZEPROWADZENIA PROCESU

• stworzenie forum dialogu między wszystkimi uczestnikami procesu;

• nawiązanie kontaktu z właścicielami i włączenie ich do procesu / stworzenie systemu doradztwa;

• tworzenie sieci wymiany doświadczeń / współpracy na skalę międzynarodową

• podjęcie starań o wpis na listę UNESCO

• ...

• zapewnienie środków finansowych w budżecie Gminy

• wnioskowanie o środki finansowe ze źródeł krajowych i unijnych

• stworzenie programu wsparcia dla właścicieli prywatnych i uchwalenie go przez Radę Miasta

ZAPEWNIENIE śRODKóW fINANSOWyCh NA REAlIZACJę PROCESU I JEGO POSZCZEGólNyCh ETAPóW

STWORZENIE POMyślNyCh WARUNKóW DO PARTyCyPACJI INSTyTUCJI I PODMIOTóW PRyWATNyCh

57

Zadania długofalowe i ich cele

• opracowanie dokumentacji projektowej i wykonawczej dla obiektów, które mogą być remontowane ze środków publicznych

• ...

• bieżące doradztwo dla właścicieli

• pozyskiwanie środków finansowych

• zarządzanie procesem

• ...

• bieżąca promocja

• organizacja wystawy

• ...

• likwidacja mankamentów przestrzennych (kioski, prowizoryczne budy, ruiny)

• budowa historycznego przedszkola / siedziby IA

• zagospodarowanie i remont przestrzeni publicznych wg opracowanej dokumentacji i harmonogramu

• realizacja zagospodarowania przestrzeni zielonych (publicznych i półpublicznych)

• remont obiektów

• zagospodarowanie zieleni przydomowej

• ...

W dziedzinie planistycznej

W dziedzinie administracyjno-zarządczej

W dziedzinie budowlanej

W dziedzinie promocji

58

Harmonogram

NAZWA DZIAłANIA

2011

I kw. II kw III kw IV kw

Przygotowanie strategii / masterplanu wraz z harmonogramem działań

Opracowanie i uchwalenie Programu Wsparcia dla prywatnych właścicieli

Powołanie kierownika projektu / operatora

Przygotowanie procedur konkursowych na projekt przestrzeni publicznych

Przeprowadzenie procedur konkursowych na projekt przestrzeni publicznych

Przygotowanie PFU i SW

Przygotowanie dokumentacji i wniosków o współfinansowanie z innych źródeł

Tworzenie i pielęgnowanie sieci współpracy

Wybór wykonawcy usług projektowych

Wykonanie dokumentacji architektonicznych z uzyskaniem pozwolenia na budowę

Wybór wykonawcy robót budowlanych

Rekonstrukcja przedszkola / IA

Doradztwo

Remont obecnego przedszkola wraz z zagospodarowaniem działki

Opracowanie analiz stanu technicznego obiektów

Opracowanie systemu oznakowania

Przeprowadzenie działań porządkowych

Zagospodarowanie terenów zielonych i wyposażenie w małą architekturę

Zagospodarowanie przestrzeni publicznych

Wybór wykonawcy strategii promocji i promocja projektu

Rozliczenie i zamknięcie projektu

59

NAZWA DZIAłANIA

2012 2013 2014

I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw.

Przygotowanie strategii / masterplanu wraz z harmonogramem działań

Opracowanie i uchwalenie Programu Wsparcia dla prywatnych właścicieli

Powołanie kierownika projektu / operatora

Przygotowanie procedur konkursowych na projekt przestrzeni publicznych

Przeprowadzenie procedur konkursowych na projekt przestrzeni publicznych

Przygotowanie PFU i SW

Przygotowanie dokumentacji i wniosków o współfinansowanie z innych źródeł

Tworzenie i pielęgnowanie sieci współpracy

Wybór wykonawcy usług projektowych

Wykonanie dokumentacji architektonicznych z uzyskaniem pozwolenia

Wybór wykonawcy robót budowlanych

Rekonstrukcja przedszkola / IA

Doradztwo

Remont obecnego przedszkola wraz z zagospodarowaniem działki

Opracowanie analiz stanu technicznego obiektów

Opracowanie systemu oznakowania

Przeprowadzenie działań porządkowych

Zagospodarowanie terenów zielonych i wyposażenie w małą architekturę

Zagospodarowanie przestrzeni publicznych

Wybór wykonawcy strategii promocji i promocja projektu

Rozliczenie i zamknięcie projektu

60

źródłabibliografia

• Urbanik, Janina: WUWA 1929-2009, Muzeum Architektury we Wrocławiu, Wrocław 2009

źródła internetowe

• www.wroclaw.pl

• www.maps.google.pl

• www.wroclaw.hydral.com

Ustawy, wytyczne i akty prawne oraz inne dokumenty

• Uszczegółowienie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego 2007-2013

• Wytyczne dotyczące przygotowania lokalnego Programu Rewitalizacji jako podstawy udzielania wsparcia z Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013

• lokalny Program Rewitalizacji na lata 2005-2007 i 2007-2013

• Program dla Obszaru Wsparcia – Program przedsięwzięć rewitalizacyjnych współfinansowanych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013

• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Wrocławia (tekst jednolity przyjęty Uchwałą nr l/1467/10 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 20 maja 2010 r.)

• Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego części Dąbia we Wrocławiu (Uchwała numer VI/121/07 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 15 marca 2007 r.)

• Rejestr Zabytków Miasta Wrocławia

Ilustracje

• opracowania własne

Zdjęcia

• zdjęcia z lotu ptaka: fotomapa Wrocławia (www.wroclaw.pl/fotomapy,1.dhtml)

• pozostałe: archiwum własne

Real Estate

WuWA - Strategia rewitalizacji