20

Khonumthung journal July 2013

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Khonumthung journal July 2013 Chin Newspaaper

Citation preview

Page 1: Khonumthung journal July 2013
Page 2: Khonumthung journal July 2013
Page 3: Khonumthung journal July 2013

July 2013 - Vol.1 No.3 LOCAL News Journal KHONUMTHUNG 3

2013 - 2014 ynmoifESpfawmh paeygjyD/ eHeufwkdif;jzLpdrf; ausmif;0wfpkHeJ@ pDpD&D&D ausmif;oGm;aewJh uav;i,fawGuk d =unfh&wm pdwf=unfEl;p&m/ausmif;om; rdbawGrsm; b,favmufaysmf vkduf=urvJ/ okd@aomf olwkd@ta=umif;ukd qkdcsifwm r[kwfyg/aus;vufrSm arG;jyD; wESpfvkyfrS wESpfpm; b0 aus;vuf aecsif;rdb jynfolawG&Jh ausmif; ae&G,fom;orD; awGta=umif;ukd t"du a&;csif wmyg/

rdbqkdwm om;/orD;twGufyJ touf&Sif=u wmuvm;/ om;orD;awG pmawmfapa=umif; rdbrsufESm yGifhapwJh om;orD;awG jzpfapa=umif; bk&m;w&m;ukd zufjyD; touf&SifwJh om;orD;jzpfapa=umif; ukd,fhom;orD; ab; &ef cyfodrf; uif;a0;apa=umif; pojzifh pojzifh 'l;axmuf qkawmif;&wmtcgcg/ om;orD;ukd rcspf wJh rdb qkdwm &Sdr,frxifyg/

pum;ykH&Sdw,f/ om;orD;raumif; rdbacgif;wJh/rdbacgif;qkdvkd h bmukd nGef;csifovJ/ rdbvkyfol&Jhtodynm/ twwfynm/ tawG;tac:/ Om%f &nfOm%faoG;eJ@ ukd,fusifhp&kduf/ pdwfaepdwfxm; awGukdnGef;csif wmyg?

rdbqkdwm om;orD; tm;vkH;ukd aumif;pm;apcsif=uwmcsnf;yg/ okd@aomf rdbvkyfwJholrSm txufygt&nf tcsif;awGeJ@ rjynhfrSD,if om;orD;ukd oGefoifqkH;rbkd@/ a&S@aqmifvrf;jyzkd@qkdwm vG,frSm awmhr[kwfbl;/ 'gqkd,if aus;vufawm olawmifom;

t,f'Dwmh tmabmft,f'Dwmh tmabmft,f'Dwmh tmabmft,f'Dwmh tmabmft,f'Dwmh tmabmfom;orD;raumif; q&mhacgif;om;orD;raumif; q&mhacgif;om;orD;raumif; q&mhacgif;om;orD;raumif; q&mhacgif;om;orD;raumif; q&mhacgif;

csif; rdbjynfolawG aum 'gawGeJ@ jyD;jynfhpkH=uovm;om; orD;awGukd a&Shaqmifvrf;jyjyD; oGefoifEkdifrnfht&nf tcsif; awG&Sd=uovm;/ om;orD;ukd oGefoifzkd@t&nf tcsif;ukd tav;csdefwJh csdefcGifu b,fzufukdtav; om aeoenf;?

ukd,fhawG@wckr#a0csifw,f/ uav;i,fwOD; ausmif;vrf;zufqDuae jyKH;rsufESm tjynfheJ@ tara& tara& om;pmar;yGJrSm yxr&w,f qkdjyD; tdrfukd tajy;a&muf vmw,f/ tdrfvJa&mufa&mh/ ol@taru bmvJ yxr &w,fqkdwmuwJh/ ol@om;u eHygwf (1) tqifhav vkd@/ ol@taru b,fvkdajymw,frSwfovJ/ eifholi,fcsif; aum eHygwfb,favmufvJvkd@ar;w,f/ om;u olu eHygwf( 10)tqifh&w,fvkd@ tajym olrsm;om;orD; awGtqifheHygwf( 10) wkd@ (11) wkd@ &aewJh tcsdefrSm eifu eHygwf (1) ukd&& aumif;vm;/ eifnhHw,fqkdjyD; &kdufygava&mh/

“u” uav;i,f cspfpzG,f/ “c” ca&ukH; rav;jykH; qkdwJhtajccH ynmavSum;xpfuae pvmcJhjuwJh rdbacgif;(tawG; ac:/ t&nf tcsif;/ Om%f&nfOm%faoG;)u=uD;jyif;vmwJh aus;vufaeausmif;om;av;awG&J hynma&; [m ajym csifp&mawmifraumif;ygqkdwmxufajymp&mawmif r&Sd awmhygvkd@yJ ajymyg&ap/

okd@aomf tem*gwfcsif;ausmif;om; uav;i,fawGtwGuf ynmtvif;a&mif&zkd@ xGufaygufawmh &Sdygw,f/oGefoifqkH;rrnfhpum;vkH;awmif r&Sd&SmwJh rdbawG&Jhom;orD;awG ynma&; ckdukd;&m[m olwkd@ynmekd@&nfukd

wkduf au|;aewJh ausmif;q&mawGyg/ csif;aus;vufa'oausmif;om;i,fawG&Jh wck wnf;aom xGufayguf[mausmif;q&m/ ausmif;q&mrawGyg/ okd@aomf ausmif;q&m/q&mr awGrSef ayrJh apwem/ *&k%m/ tepfemqkdwJh emokH;emeJ@ jynfh0wJh jrwf q&mjzpfzkd@u tc&m tusqkH;vkd@ qkdcsifw,f?

nae 4;00 em&D ausmif;qif;csdef &Gmw&Gm t0ifrSm ausmif;qif;vmwJh rlvwef; ausmif;om;i,fawGeJh oGm; wkd;rdw,f/ausmif;0wfpkHqkdwm r&Sd/ zifESpfzuf rsufrSefwyf abmif;bDwkd/ESyfcsD; wGJavmif;/ ausmif; vG,ftdwf xJrSm tzkH;r&Sd axmifhvdrfausmif;okH;pmtkyfawGeJ@ ausmif;om; i,fawG/ usawmfwcsuf awmh &,frdw,f/

olwkd@xJu uav;i,fwcsKd@ukd usawmfar;=unfhw,f/ 'Dae@bmawG oifovJvkd@ “ om;wkd@'Dae@pmroifbl;/ eHeufykdif;rSmq&mru emrnfpm&if;ac:w,f/ aemufjyD; q&mrtwGufa&cyfay;w,f/ aemufjyD; ausmif;q&m=uD;ukd tvSnfhus ESdyfay;&w,f/ naeykdif;rSmawmh ausmif;a&ShrSm upm;=uw,f/”

csif;awmifrSm “ om;orD;raumif;/ rdbacgif;” aqmifyk'fxuf“om;orD;raumif; q&mhacgif;” qkdwJh aqmifyk'f u csif;awmifrSm vufawG@usygw,f/

apwem/ *&k%m/ tepfem qkdwJh emokH;emeJ h jynfh0wJh ausmif;q&m/ q&mrawG csif;awmifrSm ay:xGef;ygapvkd h qENjyK,if;......

rwlyDwGif EkdifiHom; pDppfa&;uwfjym;twGuf aomif;csDay;ae&rwlyDwGif EkdifiHom; pDppfa&;uwfjym;twGuf aomif;csDay;ae&rwlyDwGif EkdifiHom; pDppfa&;uwfjym;twGuf aomif;csDay;ae&rwlyDwGif EkdifiHom; pDppfa&;uwfjym;twGuf aomif;csDay;ae&rwlyDwGif EkdifiHom; pDppfa&;uwfjym;twGuf aomif;csDay;ae&ckdekrf;okefowif;

12 ZGef 2012- jrefrmEkdifiHwGif EkdifiHa&;jyKjyifajymif;vJr_rsm;ay:aygufvmjyD;aemufykdif; oufqdkif&mtm%mydkifrsm;rS EdkifiHom; pDppfa&;uwfjym; (rSwfykHwif) udk tcrJh jyKvkyfay;r_rsm;&Sdaeaomfvnf; jrefrmEkdifiH. tqif;&JqkH; jynfe,f[k owfrSwfcH&onfh csif;jynfe,f/ rwlyDjrdK@rSmrl usyfaiG wpfaomif; txd ay;ae&a=umif; pkHprf; od&Sd&onf?

“ usaemf rae@u v0u&kH;ukd oGm;rSwfykHwif oGm;vkyfwm/ ykdufqH 10000 ay;&w,f” [k EkdifiHom;pDppfuwfjym; vkyfol aus;vufa'o vli,fwpfa,mufu ajymonf?

v0u&kH;0efxrf;rsm;onf rSwfyHkwifjyKvkyfolrsm;tm; tvSLaiGoabmjzifh apwem&SdoavmufaiGxnfhcd kif;aomfvnf; tenf;qHk; usyfaiGwpfaomif; rxnfhygu wpfywf apmifhckdif;onf[k od&onf?

“ cifAsm;&Jh rSwfykHwifvkyfr,fh taxmuftxm;awGukdrif;wyf c&kdif&kH; ykd@&tkH;r,fqkdvkd@ usawmf e,fu vmwmqkdawm rapmifhEkdifawmbl;/ tJ'geJ@yJ olwkd@ awmif;ovkday;&awmfw,f” [k 4if;u ajymonf?

csif;jynfe,fonf jrefrmEdkifiHwGif qif;&JrGJawr_ pHE_ef; 70&mckdifESLef;atmufusa&mufaeaoma=umifh tpkd;&0efxrf;rsm;onfvnf; ,ckvkd v'fpm;r_rsm;&Sdaejcif;jzpfaevdrfhr,f[k ajymp&m&SdayrJh EkdifiHawmf tpkd;&u0efxrf; vpm tvkHtavmufwkd;jrSifhay;xm;wJhwGufqif;&JrGJawr_ESifh roufqkdifa=umif; ajymqkdolrsm;vnf;&Sdae=uonf?

rwlyDjrdK@cH wpfOD;u” 'Dv0u0efxrf;awGvkyf&yfukd =um;odwm =umjyD? usyf 5000 ay;&if c&kdifykd@&tkH;rSmwJh/ usyf10000 ay;&ifawhm rSwfykHwifukd csufcsif;xkwfay;r,fqkdwmrsKd;u vkH;0ukd rjzpfoifhbl;/ ‘g rormr_yJ/ rw&m;&bl;As” [k ajymoGm;onf?

rwlyD v0u 0efxrf;rsm;. vkyf&yfonf aumif;rGefaomtpkd;&/ oef@&Sif;aom tpkd;& jzpfvma&; =udK;yrf;vkyf aqmifaeaom orRwOD;odef;pdefESifh zDvmqef@usifaea=umif; a'ocHEkdifiHa&;orm;wpfOD;u rSwfcsufjyK onf?

vuf&Sd rwlyD v0u jrdK@e,f OD;pD;rSL; OD;atmifausmfpkd;onf&ckdifjynfe,frS 2011 ESpfuwnf;u rwlyDokd@ ajymif;a&$hvmoljzpfonf?

tvm;wl csif;jynfe,ftwGif; tpkd;&Xme toD;oD;&S d0efxrf;rsm;twGif; v'fay;v'f,lr_ tenf;ESifh trsm; &Sdaeao;a=umif;vnf; od&onf?

Page 4: Khonumthung journal July 2013

4 - KHONUMTHUNG News Journal LOCAL NEWS July 2013 - Vol.1 No.3

xufatmuf tm%mjydKifr_a=umifh vlxk 400 ausmf tpmjywfvyfzG,f&Sdxufatmuf tm%mjydKifr_a=umifh vlxk 400 ausmf tpmjywfvyfzG,f&Sdxufatmuf tm%mjydKifr_a=umifh vlxk 400 ausmf tpmjywfvyfzG,f&Sdxufatmuf tm%mjydKifr_a=umifh vlxk 400 ausmf tpmjywfvyfzG,f&Sdxufatmuf tm%mjydKifr_a=umifh vlxk 400 ausmf tpmjywfvyfzG,f&SdckdEkrf;okefowif;

01 Zlvkdif 2013/ jynfe,f ESihf jrdK@e,ft=um; tm%mjydKifr_a=umifh csif;jynfe,frwlyDjrdK@e,f/ a&ZGmjrdK@e,fcGJtwGif; &GmAm; (bD) &Gm rS vlxk 400 ausmf ,ae@xd2013 ckESpftwGuf awmif,m rsKd;rcsao;a=umif; od&onf?

a&ZGmjrdK@e,fcGJtwGif; &GmAm; ( bD) ESifh pmvfaxmif &Gma'ocHwkd@onf ,ckESpftwGif; &GmAm;(bD)&Gm om;wkd@ckwfvkyf xm;onfh awmif,me,fajrvkr_ukd txuftm%mykdif ESpfzGJ@rS jywfom;pGm ajz&Sif;ray; aoma=umifh&GmAm;a'ocHvl xkonf ,ae@xd awmif,mrsKd; (pyg;/ajymif; zl;)rcsEkdif=ujcif;jzpfonf?

“ usawmfwkd@[m txufqkH;jzwfcsuftwkdif; tJ'De,fajrrSm ,mckwfjyD; ,mrD;&_d@zkd@ tvkyfrSm oufqkdif &m

rwlyDjrdK@ e,f/ a&ZGmjrdK@e,fcGJrS tm%mykdif awGu ,mrD;r&_d@zkd@ trdef@ay;vmw,f/ 'gayrJh jynfe,f cGifhjyK csuft&

,mrD;udk &_d@cJhw,f/ 'gayrJh jrdK@e,fu rsKd;rcszkd@eJ@ ,if;jyoemtay:ar v 24 &ufae@rSm uGif;qif;r,f ajym w,f/ckxd bmrS raqmif&Gufbl;” [k &GmAm; (bD )rS ausmif;q&m tjidrf; pm;wOD;u ajym onf?

tqkdyg ,me,fajrykdifqkdifvkdr_twGuf ESpfzuf a'ocHrsm;onf 1976 ckESpfwGifw=udrf/ 2011 ckESpfwGif w=udrf ESpf=udrfw&m;pGJqkdcJh=u&m oufqkdif&mu ESpf=udrfpvkH; &Gm;Am;(bD)ukd ykdifqkdifckwfvkyfcGifhay;xm;cJh onf?

&GmAm; (bD) &GmwGif tdrfajc 35 &SdjyD; vlOD;a& 400 ausmfaexkdifcJh=uonf/ a&ZGmjrdK@e,fcGJ &GmAm; ( bD ) tygt0ifa'ocHrsm;onf tpma&pm jywfvyfr_a=umifh tJef*sDtkd.taxmuftyHhjzifh rdom;pk 0rf;a&;ukd ajz&Sif;ae=uonf?

tcGefaqmifjyD;opfrsm;tay: tpkd;& wyfrawmf tcGefaumuftcGefaqmifjyD;opfrsm;tay: tpkd;& wyfrawmf tcGefaumuftcGefaqmifjyD;opfrsm;tay: tpkd;& wyfrawmf tcGefaumuftcGefaqmifjyD;opfrsm;tay: tpkd;& wyfrawmf tcGefaumuftcGefaqmifjyD;opfrsm;tay: tpkd;& wyfrawmf tcGefaumufckdekrf;okefowif;

26 ZGef 2013 ckESpf- ,ckESpf rwfvuwnf;u csif;jynfe,f tdEdN, - jrefrme,fpyf/ wD;wdefjrdK@e,f xif;av/ZdrfyD;/ ZdrfoJ aus;&Gm ywf0ef;usiftwGif; opfckwf vkyfcGifhtwGuf tcGefaqmifjyD;aom opfxkwfvkyf aeolrsm;tay: e,fajrcHppfwyfu opfo,fum; wpD; v#if usyfaiGwaomif;pD tcGefaumufcHaea=umif;od& onf?

oufqkdif&m opfawmOD;pD;XmewGif opfxkwfvkyfcGifhvkdifpif &&Sdxm;onfh opfukefonfwkd@onf v$qGJ ysOfrsm;ukd wzuf rDZkdrf&rfokd@ 407 um;jzifh wifykd@ae onf ukdwGef;ZHjrdK@e,f Darkhai wyfpcef;/ wm0efus cr& 304rS trnfrod Akdvf=uD;wOD; OD;aqmifonfh ppfom; awGuusyfai G waomif;p D aumufc Haeonf[k opfukefonfwOD;u ajymonf?

“ tcGefraqmif,if w&m;r0ifopfckd;xkwfr_eJ@ odrf;qnf;vkd@&w,f/ vkdifpif&Sdwmr&Sdwmu wykdif;yg/ wzuf EkdifiHukdopfawG o,faewJh tr_u &Sdw,fqkdjyD; aiGaumufw,f” [k opfukefonfu ajymonf?

opfukefonfrsm;onf a'oxGuf xif;&l;/ tjcm;opfrmrsm;ukd wzufrDZk d&rfjynfe,f usefzk dif;jrdK@okd@o,faqmif jyD; xif;&l;ysOf wukA &lyD; 250 ( usyfaiG3700) / tjcm;opfrm wukAv#if &lyD; 700 E_ef;jzifhjyefvnfa&mif; cs=uonf?

“ wae@rSm 407 opfo,fum; 10 pD;E_ef; wifoGif;aewmyg/ ppfwyfxHrSm wae@ usyfaiG 50000 ESLef; 0ifaewmyaygh “ [k 4if;opfukefonfuqufajymonf?

tvm;wl taemufajrmufwkdif;ppfXmecskyf/ uav;jrdK@tajcpkduf cv& 89 u Akdvf=uD; ausmfaZ,seJ@tzGJ@onfZGefv 16 &ufae@u xefwvefjrdK@e,f a=umifxD;,m;&Gmu yl; vsefESif;ydkifqdkifaom EGm; 6 aumifukd ivef&GmwGifzrf;qD;jyD; usyfaiG ESpfodef;( 200000) eJ@ a&G;,lapcJhonf?

xkd@tjyif csif;jynfawmifykdif; rwlyDjrdK@e,f vkdifvif;yDwyfpcef;rS vuf&Sd wm0efustpkd;&ppfwyfrsm;onf

a'o cHrsm;. O,mOfjcH&Sd [if;oD;[if;&Gufrsm;ukd ckd;,lae=ua=umif;vnf; od&onf?

The Khonumthung News Journal rdwfqufjcif;rdwfqufjcif;rdwfqufjcif;rdwfqufjcif;rdwfqufjcif;The Khonumthung News Journal trnf emr ukdjynfaxmifpkjrefrmEk difiHtaemufzufa'o/ csif;jynf e,fawmifykdif; uefyufvufjrdK@e,f&Sd jrefrmEkdifiH wGif wwd,tjri f hqk H ;awmif jzp fonf h0 dwk d& d,awmif (Mount.Victoria) ukd tpGJjyKonf/ a'otac: acgEl;pkrfawmif(Khawnutsum) jrefrm bmomjzifh ewfr awmif [kt"dy`g,f &onf?Khonumthung News Group ukd 2002 ckESpf wGiftdEdN,-jrefrme,fpyf tajcpkduf csif;vli,fwpku pwifzGJ@pnf;cJh=u+yD; txl;ojzifh EdkifiHwuma&muf csif; a&;&mowif;ESif h txl;ojzif h csif;jynf e,ftwGif; jzpfysuf aeaomowif;rsm;udk tGefvdkif;uaewqifh 10 ESpfausmf a&;om;xkwfa0cJhygonf?

xkd@tjyif jynfytajcpkduf wkdif;&if;om;rD'D,m (11) zGJ@jzifhpkzGJ@xm;aom Burma News International (BNI) pwifzG J@pnf;pOfwGif yg0ifcJ h+yD; ,ckcsdefxd (BNI) tzGJ@0ifvnf;jzpfonf?

jrefrmEkdifiHwGif 'Drkdua&pD zGH@jzdK;wkd;wufa&; ESifh vGwfvyf aomowif;r D' D,m ay:aygufa&;/ jynfwGi f ; ji dr f ; csr f ;a&;wnfaqmufEk di fa&;wkd @uk d &nf&G,fcsuftjzpf xm;&S d jyD;vGwfvyfaomowif;rD'D,mrsm;rS owif;rSefrsm;azmf xkwfjcif;tm;jzifh tpkd;&ESifh jynfolt=um; ,kH=unfrSL wnfaqmufjyD;wkdif;jynftusKd;pD;yGm;ukd o,fykd;EkdifrSm jzpfonf[k ,kH =unfonf?

EkdifiHa&;acwfa&pDa=umif;t& jrefrmEkdifiHwGif 2010 ckESpfaemufykdif; 'Drkdua&pDtkyfcsKyfa&;pepfpwifusifhokH;vm onf

ESifhtrSs jynfwGif;wGif owif; *sme,f xkwfa0cGifh w&m;0if&yfwnfEkdif&ef jynfytajcpdkuf tjcm;owif;Xmersm; enf;wl 2012ckESpfrS pwifjyD; }udK;yrf;cJhygonf?

,ckESpf 2013 ckESpfrwfv (25) &ufae@wGif jynfaxmifpkjrefrmEkdifiHjyef=um;a&;Xmeu The Khonumthung News Journaltm; jre frmE k di fi HwGi f w&m;0i f xkwfa0jze f @c s D&e f,m,DcGi f h jyKvk duf +y D ;aemuf 2013 ckE Sp farvrS p+y D; TheKhonumthung News Journal ukd vpOf yk HrSefxkwfa0vsuf&S donf/ The Khonumthung News Journaltm;ay;zwf&SLol/ t}uHay;oltm;vHk;tay: txl; aus;Zl;wif&Sda=umif;yg?

tpOfav;pm;vsuf

t,f'DwmcsKyf t,f'DwmcsKyf t,f'DwmcsKyf t,f'DwmcsKyf t,f'DwmcsKyf

Page 5: Khonumthung journal July 2013

ckdEkrf;okefowif;

27 ZGef 2013- csif;jynfe,fawmifykdif; rwlyDjrdK@ay:wGifvifa,musFm;jzpfolu ZeD;tm; owfjzwf onfhtr_wck ZGefv 26 &ufae@ujzpfyGm;cJhonf?

rwlyDjrdK@ pefabmif&yfuGufwGifaexkdifjyD; yef;&Hvkyfief;jzifh toufarG;0rf;ausmif;jyKaeol OD;oef;pkd;(yckuULZmwd) u ZeD; a':yy qkdoludk xkd;=udwf&dkufESuf&m rS ajcvGefvufvGefjzpfum ZGefv 26 &ufae@eHeufykdif;wGif jynfol@ aq;&kHY aoqkH;oGm; jcif;jzpfonf?

tcif;jzpfyGm;yHkrSm ZGefv 22 &ufae@nwGif vifr,m;ESpfa,mufpvkH; t&ufrl;&mrS pum;rsm;&efjzpf=ujyD;

rwlyDjrdK@wGif vifu r,m;owfjzwfr_jzpfyGm;rwlyDjrdK@wGif vifu r,m;owfjzwfr_jzpfyGm;rwlyDjrdK@wGif vifu r,m;owfjzwfr_jzpfyGm;rwlyDjrdK@wGif vifu r,m;owfjzwfr_jzpfyGm;rwlyDjrdK@wGif vifu r,m;owfjzwfr_jzpfyGm;

vifa,m usFm;jzpfolu ZeD;jzpfolukd jyif;jyif;xefxef&kdufESufcJhonf[kod&onf?

&dkufESufonfh 'g%f&ma=umifh tdyf,mrS rxEkdifawmh aoma':yyudk vifjzpfol OD;oef;pkd;udk,fwdkif rwlyD+rdK@ay: jynfol@aq;&Hk odk@ ydk@aqmifjyD; twGif;vlem tjzpf aq;uk or_cH,lcdkif;cJh&mrS ZGefv 26 &ufae@eHeufydkif;wGif aoqHk;cJh onf?

“ aoqkH;ol&Jh ezl;/ aemufaph eJ@ ESLwfcrf;awGrSm aoG;awGayusHjyD;a,mifukdif;aew,f” [k tavmif;ukd oGm;=unfhonfh *sdrf;&kdvJef;u ajymonf?

aoqkH;oltavmif;tm; cGJpdyf&mwGif OD;acgif;aemufaphta=umrsm; jywfoGm;a=umif;/ xkdokd@ ta=umrsm; jywfoGm;jcif;rSm aemufaphwGif &&Sdonfh ‘g%f&ma=umifhjzpfonf[k ppfaq;awG@&Sd=uonf?

OD;oef;pkd;tm; e,fajrcHjynfol@&JawGu xdef;odrf; xm;=ujyD; trdrJh uav;i,f ESpfOD;rSmrl aep&mtdrf/ aqGrsKd; r&Sdawmhojzifh zcifESifhtwl tcsKyfcef;xJrSm tdyf=u&onf[kod&onf?

13 ZGef 2013- csif;jynfe,f pD;yGm;a&; ESifh pDrHudef;0ef=uD; Pu RamMang OD;aqmifrSLjzifh +yD;cJhonfharv 27 &ufae@u [m;cg; c&kdif&kH;wGif e,fpyfa'opD;yGm;ukefoG,fa&;or*~ (FederationChambersof Commerce )ukd zGJ@pnf;vkduf=ua=umif; owif;&&Sdonf?

aejynfawmfrS e,fpyfa'o ukefoG,fa&;O D ;p D ;Xme vufaxmufnGef=um;a&;rSL; Major Aung WinOD;aqmifr S L jzi f h c si f ; jynfe,fxefwvef+rdK@wGif ,ckESpf {+yDv (1)&ufae@u e,fpyfukefoG,fa&; pcef;opfzGifh vSpfjcif;&Jh tusKd; qufjzpfonf?FCC ac: pD;yGm;ukefoG,fa&; or*~udk[mcg;/ zvrf;/ xefwvef+rdK@e,frsm;rSyk*~Kdvf (5) OD;pD pkpkaygif; 15 OD;jzifh atmufygtwkdif;a&G;cs,f zGJ@pnf; =uonf[k a'oxkwf owif;wGifazmfjyxm;onf?

“ vkyfief;tao;pdyfuk d b,fawmhtaumiftxnfazmfrnfqkdwm ra&;qGJ&ao;bl;? jrefrmhpD;yGm;a&;ESif h ukefoG,fa&; ( Union of MyanmarFederation Chambers of Commerce andIndustry) tzGJ@0iftjzpf yg0ifzkd@wifjyoGm; rSmjzpfw,f” [k tzGJ@0ifwOD;u ajym onf?

tqkdyg 15 OD; tzGJ@onf e,fpyfa'o ukefoG,fa&;pcef;ukd xefwvef+rdK@t0if0wGif wnfaqmuf&efjyifqif =u a=umif; od&onf?

csif;jynfe,ftygt0if tdEd N, - jrefrme,fpyfukefoG,fa&; ukd ppfukdif;wkdif;twGif; wrl; - rkd;a&;

ESifh csif;jynf e,ft wGif; &d'f– ZdkcGg;xm;&fwkd@ wGif zGifhvSpfcJh+yDjzpf+yD; xefwvef e,fpyfukefoG,fa&;pcef;onfwwd,ajrmuf zGifhvSpf cJhjcif; jzpfonf?

,ckvrf;a=umif;onf csif;jynfe,f zvrf; - [m;cg; -xefwvefrS wDtkdacsmif;ukd jzwfNyD; wzuf rDZkd&rfjynfe,f+rdK@awmf tkdifaZmfvf okd@0ifoGm;rnfjzpfonf?FCC ac: pD;yGm;ukefoG,fa&; or*~ tzGJ@0ifrsm;rSm –(1) Pu Van Hu,Chairman (Hakha)(2) Pu Hrang Lawm Thang, Vice Chairman(Falam)(3) Pu Van Nawl, Vice Chairman (Thantlang)(4) Pu Ci Han, General Secretary (Hakha)(5) Pu Ngun Peng,AGS (Thantlang)(6) Pu Za He, AGS (Falam)(7)PuThawngVung,Treasurer(Ha kha)

(8) Pu Ba Su , (Falam)(9) Pi Biak Chin Sung, (Than tlang)(10) Pu Khual hum,Auditor(Falam)(11) Pu Hmun Thang, Member (Than tlang)(12) Pu Chum Ling, Member (Hakha)(13) Pu Ram Cung, Member(Hakha)14) Pu Hlawng Hre Lian , Member (Falam)(15) Pu Ram To, Member (Than tlang)

csif;jynfe,fwGif e,fpyfa'o pD;yGm;ukefoG,fa&; or*~ zGJ@pnf;csif;jynfe,fwGif e,fpyfa'o pD;yGm;ukefoG,fa&; or*~ zGJ@pnf;csif;jynfe,fwGif e,fpyfa'o pD;yGm;ukefoG,fa&; or*~ zGJ@pnf;csif;jynfe,fwGif e,fpyfa'o pD;yGm;ukefoG,fa&; or*~ zGJ@pnf;csif;jynfe,fwGif e,fpyfa'o pD;yGm;ukefoG,fa&; or*~ zGJ@pnf;ckdEkrf;okefowif;

July 2013 - Vol.1 No.3 LOCAL News Journal KHONUMTHUNG 5

“ aoqkH;ol&Jh ezl;/ aemufaph eJ@“ aoqkH;ol&Jh ezl;/ aemufaph eJ@“ aoqkH;ol&Jh ezl;/ aemufaph eJ@“ aoqkH;ol&Jh ezl;/ aemufaph eJ@“ aoqkH;ol&Jh ezl;/ aemufaph eJ@ESLwfcrf;ESLwfcrf;ESLwfcrf;ESLwfcrf;ESLwfcrf; awGrSm aoG;awG ayusHjyD; awGrSm aoG;awG ayusHjyD; awGrSm aoG;awG ayusHjyD; awGrSm aoG;awG ayusHjyD; awGrSm aoG;awG ayusHjyD;a,mifukdif; aew,f”a,mifukdif; aew,f”a,mifukdif; aew,f”a,mifukdif; aew,f”a,mifukdif; aew,f”

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Khonumthung

owif;*sme,fwGifaMumjimtrsKd;rsKd; xnfhoGif;

Ekdifygonf/

þ*sme,fonf csif;jynfe,f 6 NrKd Ue,f?

uav;uabmf ESif h &efukefNrKd Ursm;wGif

jzefUa0vsuf&Sdonf/

qufoG,fvdkygu ...

0900507310 & 09400305261

email addresses:

[email protected]@[email protected]

Page 6: Khonumthung journal July 2013

qvdkif;a&mbwf? ? orRw ode f ;p de fOD;aqmif wJh jrefrmtpdk;& ESifh w&kwfukyR%DwckjzpfwJhNorth Mining Investment Company wkd@csif;jynfe,f txufydkif; wD;wdefjrdK@e,ftwGif;ajrGawmif zm;awmifrSm xGuf&SdwJh eDu,f / oHa&m&mowWKawG wl;azmf xkwfvky fz d k @oabmwlnDxm;csuft& r=um cifr SmbJukyR%Dbufu owWKwl;azmfa&; vkyfief;awGpwifzG,f&Sd aeygw,f/

'DajrGawmif zm;awmif eDu,f pDrHudef;[m ,cifvGefcJhwJh 2006 ckeSpfcefhuwnf;u w&kwf ydkif uifbdkukyR%Du prf;oyfwl;azmfcJhbl;ayrJh jyefvnf&yfqkdif;cJhygw,f? ,ck Zijin Mining Group ESifh Wanbao Mining ukyR%Dwdk@ yl;aygif;+yD; North MiningInvestment Company qdkwJ htrnfemreJ@‘DpDrHudef;udk jyefvnftaumift xnf azmfzdk@ orRwOD;odef;pdef tpdk;&eJ@ 2012 ckESpf =o*kwf vwkef;uoabmwlnD cJh=uwmyg/ Canbao ukyR%D[m vufyHawmif; awmifa=u;eDpDrHudef;udk wl;azmfaewJhukyR%Dygw,f/

'Dae&mrSm &Sif;vif;r_r&Sdwmu pDrHudef;umvjzpfygw,f/ ukyR%Dbufujzpfjzpf/ tpdk;& bufujzpfjzpfvlxkxH yGifh yGifhvif;vif; csjywmr&SdcJhyg? ESpfaygif; 30odk@r[kwf ESpfaygif; 40 twGuf pmcsKyfcsKyfxm;w,fvkd@ wdusaocsmr_ r&dSwJh ajymqkdoHawGuvnf;=um;ae&w,f/

'Drd kua&pDvrf;a=umif;ay:udk pwifavSsmufvSrf;aejyDqkdwJh jrefrmtpdk;&taeeJ@ ckcsdefrSm ,cif ppftm%m&Sif pepf vdk owif;tarSmifrcsoifhawmhyg/pDrHudef;eJ@ygwfoufjyD; jynfolvlxkawG odoifhodxdkufwJh tcsuftvuf awGudk tcsdefrDS yGifhyGifhvif;vif; csjy&rSmjzpfw,f/

Zijin ukyR%D 0ufqdkufrSm azmfjyxm;csuft&csif;jynf e,ftwGif;rSmwnf&SdwJh ajrGawmif/ zm;awmifeDu,f owWK&dkif;wl;azmfa&; pDrHudef;uae &&Sdvmr,fhtusKd; tjrwfawGudk ukyR%Du 80 &mcd kifE_ef;&& S dr Sm jzp f jy D ; jre frm tpd k ;& u 20&mcdkifE_ef;&&SdrSmjzpfygw,f/

pDrHudef;wnf&m e,fajrudk ydkifqdkifxm;wJh csif;jynfe,ftaeeJ@ b,favmuf&&SdcHpm;r,fqdkwmawmhazmfjyxm; jcif;r&Sdyg/ 'gayr,fh ukyR%Du 'DpDrHudef;uae ol&&S dr,fh tusKd;tjrwfuae wpfESpfudktar&duef a':vm 5 odef; pDrHudef;umvtwGif;ESpfpOf axmufyHhay; r,fvdk@ od&ygw,f/

pDrHudef;trSefwu,f taumiftxnfazmfaqmifvmjyDqdk&if jzpfay:vmEkdifwJh tusKd;ouf a&mufr_tm;vHk;udk &ifqdkif &rSmu csif;jynfolawG eJ@ ppfudkif;

6 - KHONUMTHUNG News Journal FEATURE/ REPORT July 2013 - Vol.1 No.3

ajrGawmif zm;awmif ta&; ESifh tem*gwf csif;jynfolta&;ajrGawmif zm;awmif ta&; ESifh tem*gwf csif;jynfolta&;ajrGawmif zm;awmif ta&; ESifh tem*gwf csif;jynfolta&;ajrGawmif zm;awmif ta&; ESifh tem*gwf csif;jynfolta&;ajrGawmif zm;awmif ta&; ESifh tem*gwf csif;jynfolta&;

wdkif;a'o}uD; uav;jrdK@e,fxJu a'ocHawGjzpfygw,f/ 'DpDrHudef;uae jynfol awG&&Sdr,fh tusKd;tjrwfu qifyg;pyfxJ erf;aphyufwmavmufyJ&SdrSmjzpfw,f?okd@aomf &ifqdkif}uHKawG@& r,fh jyoem qkd;usKd;awGuawmh rawG;0hHp&myg/

ukyR%Dbufu wm0ef&SdolawGeJ@ csif;jynfe,ftpdk;&0ef}uD;wcsKd@[m jyD;cJhwJh {jyDvwkef; u ajrGawmif zm;awmif ajc&if;rSm&SdwJh a'ocH&Gmom;awGudk oGm;a&mufawG@qHkjyD; pDrHudef;eJ@ ywfoufI &Sif;vif;r+jyKvkyfcJh}uygw,f/

'DpDrHudef;eJ@ywfoufjyD; ukyR%Dbufu jyKpkxm;wJhpmwrf;i,fwckudkvnf; a'ocH&Gmom;awGxH jzef@a0jyD; a'o cH awG&Jh oabmxm;awGudk pHkprf;ar;jref;cJhygw,f/

ukyR%Du vlxkxH jzef@a0wJh pmxJrSmawmh pDrHudef;rS&&Sdvmrnfh tusKd;aus;Zl;awGeJ@ ywfoufjyD; tcsuf(7) csufudk ckvdkazmfjyxm;ygw,f/

(1) NMIC onf ajrGawmifeDu,fowWKwl; azmfxkwfvkyfaqmif&GufcGifh&&SdcJhygu rdrd twGuf tcsKd;us&&Sdaom tjrwf aiGrSESpfpOf tenf;qHk; a':vm ig;odef;(500000) udk csif;jynfe,f tpdk;& tzGJ@. }uD;}uyfuGyfuJr_jzifh csif; jynfe,f a'ocH wdkif;&if;om; jynfolrsm;. pD;yGm;a&;/ vlr_a&;/ usef;rma&;eJ@ ynma&;wdk;wufzGH@+zdK;a&;twGuf oHk;pGJyHhydk; ulnD oGm;rnf/

(2) a'ocHwdkif;&if;om; jynfolrsm;taejzifh pDrHudef;ygtaqmuftOD;rsm; wnfaqmufpOfwGif vnf;aumif;/ pDrHudef;jyD;qkH;onfhtcg pDrHudef;wGifvnf;aumif;/ pDrHudef;twGufvdktyfaom ukef}urf;rsm;jzpfonfh ausmufrD; aoG; ESifh xHk;ausmufxkwfvkyfa&;vkyfief;rsm;wGifvnf;aumif; tvkyftudkifrsm;&&Sdrnf/

(3) owWKwl;azmfxkwfvkyfr_vkyfief;aqmif&GufaepOf'kwd,ESpfrSpIwl;azmfcJhonfhae&mrsm;wGif jynfwGif;jynfy aps; uGuf0if pm;oHk;oD;ESHyifrsm;/ pdkufysKd;Ekdif&efajrom;jyKjyifay;jcif;/ enf;ynmjznfhqnf;ay;jcif;/pdkufysKd;olrsm;tm; pdkufysKd;aepOfvpmay;jcif;/ jzpfxGef;vmaom pm;oHk;oD;ESHyifrsm;a&mif;csEkdif&ef aps;uGuf&SmazGay;jcif;wdk@udk aqmif&Guf oGm;rnfjzpfygojzifh e*dkrlvajrvGwfajr&dkif;rsm;wGif vSyom,maom pdkufysKd;cif;rsm;jzpfay:vmjyD;a' ocH awmif,m vkyfief;aqm&Gufolrsm;. 0ifaiGwdk;wuf&&Sdvmrnf/

(4) pDrHudef;ESifhqufEG,fI o,f,lydk@aqmifa&; vkyfief;rsm;/ [dkw,fESifhwnf;cdkcef;vkyfief;rsm;/ pm;aomufqdkifvkyfief; rsm;/ vloHk;ukefypPnf; a&mif;cs a&;vkyfief;rsm;/xHk;ausmuf/ ausmufrD;aoG; wl;azmf a&mif;csa&;vkyfief;rsm; wdk;wuf zGH@+zdK; vmrnf/

(5) pDrHudef;twGuf vd ktyfaom vSsyfppf"gwftm;yrm%xufydkrdkI vSsyfppf"mwftm;ay;puf&Hkrsm;udk wnfaqmuf xm;ygonf/ ydkvSsHaom vSsyfppf"gwftm;udk pDrHudef;{&d,mrS (5) uDvdkrDwmtwGif;&Sd aus;&Gmrsm;odk@ (1) ESpftcrJhjzef@+zL;ay;rnfjzpfjyD; aemifESpfrsm;wGif jynfe,fESif hwdkif;tpdk;&rsm;. owfrSwfE_ef;xm;jzifhjzef@jzL;ay;rnf/

(6) pDrHudef;jyD;qHk;oGm;ygu vSsyfppf"gwftm;ay; puf&Hktygt0if wnf&SdjyD; tajccHtaqmuftOD;rsm;udk tjcm;aom pD;yGm;a&;/ pdkufysLd;a&;/ arG;jrLa&;vkyfief;rsm;twGufajymif;vJoHk;pGJoGm;edkfifrnf/

(7) EkdifiHawmfrS eDu,fowWKxkwfvkyffr_tay: tcsKd;ustusKd;tjrwf&&Sdrnfjzpfonf[k azmfjyxm;ygw,f/

'drfZefaus;&Gmonf ajrGawmif zm;awmif ajc&if;wnfhwnfhrSm wnf&SdcJhygw,f/ 'Daus;&Gmudk 1960 ckESpfu pwif wnfxm;=uwmjzpfjyD; ,ckvuf&SdrSm tdrfajc 170/ vlOD;a& 8000ef;usif avmuf&Sdygw,f/ a'ocH&Gmom;awG ydkifqdkif xm;wJhv,f,majr{u 100 ausmf[m ajrGawmif zm;awmifajc&if; rSmwnf&Sdygw,f/

'drfZefaus;&Gm pwifwnfaxmifcsdefrSm yg0ifcJholwOD;jzpfwJhOD; a'gifvsefuyfuawmh w&kwfawG wl;azmfr,fqdkwJh ajr Gawmif? zm;awmif eDu,f owWKwl;azmfa&; pDrHudef;tay:tckvdkjrifygw,f/

“ ukyR%Dbufu wm0ef&SdolawG eJ@ csif;jynfe,f tpdk;&bufu 0ef}uD;awG usaemfwdk@&Gmudk vmwkef; ajymoGm; =uwmuawmh acwfrDS enf;ynmawGoHk;jyD; wl;azmfr,fayghav/bmrSvnf; rysufpD;ap&bl;/ rxdcdkuf ap&bl;wJh? usaemfuawmh enf;enf;rSt,Hkt=unfr&Sdbl;/ 'Dawmif}uD;udkwu,fjzdKvmjyDa[h qdk&if &moDOwkuawmh ajymif;rSm bJ/rdk;a&csdefavsmh vmr,f/ tJ'Dcgus usaemfwdk@ pm;0wfaea&;tcuftcJ&Sdvmr,f/ tJ'Dcsdef us&if w&m;cH b,folvJ qdkwmazmfay;ekdifrvm;qdkjyD; 0ef}uD;awGudk usaemfar;ygw,f?ukyR%Dbufuawmh enf;enf;rS rdk;a&csdefr avsmhEkdifbl;wJh/'Dawmifu [dk; t*Fvdyfacwfwkef;u rdk;}udK;0dkif;vdk@ owfrSwfxm;wm/ 'Dawmifudk tukef vHk;wl; azmfjyD;rS rdk;a&csdefravsmhbl; qdkwmrjzpfEkdifbl;/ 'ga=umifh ukyR%Dudk enf;enf;rS t,Hk=unfr&Sdbl;”vdk@ ajymjyygw,f/

'drfZefaus;&Gmtjyif ajrGawmif zm;awmif ajc&if;rSmausmuf csuf/ pHwkduf/ owfvrf/ jrpdrf;/ jrvif;/ &Slcif;om/atmif& Gm/ ri f ;vS / ysO f ;awmOD; / vufy Hacsmi f ;pwJhaus;&GmawG&Sdygw,f/ tJ'Daus;&Gmu a'ocHawG[mv,f,m pd kufys K d ;a&; vky fie f ; awGud kvkyfudkifae=u&wmjzpfjyD; olwdk@&Jh v,f,majr trsm; pk[majrGawmif zm;awmif ajc&if; w0dkuf rSm wnf&Sd=uwm yg/

pmrsufESm (10) odk hpmrsufESm (10) odk hpmrsufESm (10) odk hpmrsufESm (10) odk hpmrsufESm (10) odk h

Page 7: Khonumthung journal July 2013

7 - KHONUMTHUNG News Journal LOCAL NEWS July 2013 - Vol.1csif;vlxk zGH@+zdK;a&;uGef,uf u csif;jynfe,ftwGif; csif;vlxk zGH@+zdK;a&;uGef,uf u csif;jynfe,ftwGif; csif;vlxk zGH@+zdK;a&;uGef,uf u csif;jynfe,ftwGif; csif;vlxk zGH@+zdK;a&;uGef,uf u csif;jynfe,ftwGif; csif;vlxk zGH@+zdK;a&;uGef,uf u csif;jynfe,ftwGif; Community Development Dialogue usif;yjyKvkyf usif;yjyKvkyf usif;yjyKvkyf usif;yjyKvkyf usif;yjyKvkyf

ckdEkrf;okefowif;

25 ZGef 2013- csif;vlxkzG H@jzdK;a&;uGef,uftzGJ@(Network for Chin CommunityDevelopment (NCCD) OD;aqmif rSLjzifh vlxkzHG@jzdK;a&; aqG;aEG;yGJ (Community Deve lopmentDialogue) uk d csi f ; jynf e,fajrmufy k di f ;wD;wdef+rdK@e,ftwGif; usif;yjyKvkyfcJh onf[k od&onf/

wD;wdef+rdK@e,f iif;oJaus;&GmwGif ZGefv (21 - 22)txd (2)&uf=um usif;yjyKvkyfonfh aqG;aEG;yGJokd@aus;&Gm aygif; (8)&GmrS udk,fpm;vS,f(22)OD; yg0ifwufa&mufcJh=uonf/

,if;aqG;aEG;yGJwGif tJefpDpD'D ESihf tqdkygaus;&Gm&Sd&Gmom; rsm; yl;aygif;taumiftxnfazmfcJhonfh&yf&GzGH@jzdK;a&; pDrHudef;/ rd&kd;zvm xkH;wrf;pOfvmt&

ajr,mykdifqkdif rSLESihf pDrHcef@cGJrSL enf;pepf/ vuf&Sdaqmif&Guf aeaom zGH@jzdK;a&;pDrHudef;rsm;tjyifjrefrmEkdifiH&Jh EkdifiHa&;ajymif; vJrSL tajctaersm;udkaqG;aEG;cJh=ua=umif; tJefpDp'DD vufaxmuf wm0efcHukd Simon u ajymonf/

“aqG;aEG;yGJ&Jh t'Du&nf&G,fcsufu &yf&GmvlxktwGif; taumiftxnfazmfaewJh &yf&GmzGH@jzdK;a&;pDrHudef; &Jh tm;enf;csuf tm;omcsufawG od&Sdzdk@/a&S@quf+yD; &yf&GmzGH@jzdK;a&;awGudk vkyfEdkifzdk@/ bdk;bGm;ydkifqdkifcJhwJhv,f ,majrawGudk xdef;odrf;Ekdifzdk@ eJ@ vuf&SdjrefrmEkdifiHa&;ajymif;vJrSLawGudk od&Sdem;vnfzkd@twGuft"du xm;+yD; aqG;aEG;nSdESKdif;wdkifyifcJhwmyg”[k ajymonf/

tJefpDpD'D ukd tdEdN, - jrefrm tajcpkduf csif;vli,frsm; uvGeffcJhonfh 10 ESpfausmfuwnf;u zGJ@pnf; xm; jcif; jzpf+yD;vlxktajcjyKonfh a&&Snfwnfwh Haom zG H @ +z d K;a&;pepfcsif;vlxktwGif; jzpfay:vma&;ukd t"du &nf&G,f onf/

“vlxkukd,fwkdif yg0if+yD; vlxku vufcHwJh zGH@+zdK;a&;rsKd;ukd t"duOD;wnfwmyg? tJ'DrSm Top down ykHpHrsKd;r [kwfyJ Bottomup ykHpHeJ@ vkyfrSom 'DzGH@+zdK;a&;u a&&Snf ckdifjrJrSmjzpfw,f “[kqufajymonf/

tqkdyg aqG;aEG;yGJrsKd;ukd csif;jynfe,f tv,fydkif;ESihf awmifydkif;&Sdaus;vufa'orsm;wGifvnf; qufvufjyK vkyfoGm; rnf[kod&onf/

orRw OD;odef;pdef tpkd;&wufvmonfh aemufykdif; csif;jynfe,fwGif tpdk;&cGifhjyKcsufjzifh jynfy tJef*sDtkdrsm; onf csif;jynfe,fzGH@+zdK;a&;twGuf ykdrkdvkyfaqmifrSL rsm;vmaea=umif;vnf;owif;&&Sdonf?csif;jynfe,f 10 wef;atmifcsuf rormrSLtuif;qkH;[k csif;wuUokdvf ausmif;om;toif; ajymcsif;jynfe,f 10 wef;atmifcsuf rormrSLtuif;qkH;[k csif;wuUokdvf ausmif;om;toif; ajymcsif;jynfe,f 10 wef;atmifcsuf rormrSLtuif;qkH;[k csif;wuUokdvf ausmif;om;toif; ajymcsif;jynfe,f 10 wef;atmifcsuf rormrSLtuif;qkH;[k csif;wuUokdvf ausmif;om;toif; ajymcsif;jynfe,f 10 wef;atmifcsuf rormrSLtuif;qkH;[k csif;wuUokdvf ausmif;om;toif; ajym

cdkEkrf;okefowif;

26 ZGef 2013 - 2012 -2013 pmoifESpf csif;jynfe,fpmppfXmerS usif;yonfh 10 wef;pmar;yG JonfrormrS K tuif; qk H ; jzp fa=umif; ,if;tay:txl;0rf;om *k%f,la=umif; vkdif(csif;) ausmif;om;rsm; toif;( wuUokdvf rsm;- jrefrmjynf) uajymqdkvdkufonf/

wjynfvkH; 10 wef;pmar;yGJatmifcsufwGif csif;jynfe,fonf atmifcsuf&mck di fE S Le f ; tedr f hqk H ;jzpfaomfjim;vnf; csif;jynfe,fpmppfXmewGif ,ckESpfusi f ;yjyKvky fonf h 10 wef; pmar;y G Jonfcgwkdif;ESpfawGvdkr[kwfbJ v'fay; v'f,lrSL ESif hrormrSL tuif;&Sif;qkH; atmif csufjzpfonf[kokH;oyf&a=umif; 4if;wkd@ oabmxm; xkwfjyefcsufwGifazmfjyxm;onf/

,if;twGuf 10 wef;pmar;yGJ atmifjrifolrsm;/pmar;yGJ }uD;=uyfol wm0ef&Sdtm;vkH;tay: tifrwefav;pm; rdyga=umif; oabmxm;xkwfjyefcsufwGifazmfjyxm; onf/

“ avhvm&oavmufu [m;cg; eJ@ xefwvef pmppfXme rSm tpkd;&/ bmoma&;toif;tzGJ@/ +rdK@rd+rdK@z eJ@rdbjynfolawGu ,ckESpfrSm ausmif;om;awG pmrckd;a&;/ pm}udK;pm;a&;ukd cgwkdif;ESpfawGtay: tawG@t}uKH,ljyD;}uyfrwf=uw,f? tJ'Duae jzpfay:vmwJhatmifjrifrSL tusLd;w&m;tay: 0rf;om wm ayghAsm?atmifcsuf edrfhonf/ jrifhonf t"du r[kwfyg” [kausmif;om;acgif;aqmif Salai Kep Chin Thangu ckdEkrf;okefukd ajymonf/

qufvufjyD; tem*gwftwGuf csif;wwfodynm&Sifrsm;ay:xGef;Ekdifa&;onf rormrSL uif;&Sif;+yD; rGefjrwfrSefuef onfh twwfynmonfom tc&m usonf[k ,kH=unfa=umif; xkd@a=umifh csif;jynfe,f&Sdynma&; Xme tqifhqifhwkdif;rS rormrSL/ v'fay;v'f,lrSL yaysmufa&;ukd txl;wvnf pDppf apmifh=uyfum ta&;w,l aqmif&Gufoifhonf[k vkdif(csif;) ausmif;om; rsm; toif;( wuUokdvfrsm;-jrefrmjynf) u wkdufwGef;xm;onf?

csi f; jynfe,ftygt0if wjynfvk H ; ynma&;0efaqmif rSLonf 1988 ckESpfaemufykdif; ppftpkd;&wufvm csdefrS pjyD; wpwp edrfhus qkwf,kwfvm+yD;y&rf; ywmjzpfvmcJ honf[k [m;cg;+rdK @rd+rdK @zwOD;uajym onf?

“ tck orRw OD;odef;pdef tpkd;&wufvmawmhynma&; pepfawGukd wjznf;jznf;ajymif;vJvmwmawG@& w,f? tJ'gu tpkd;& wckwnf;eJ@ vkyfvkd@ &wJh[mrsKd;r[kwfbl;/ tm;vkH; yl;aygif;yg0ifoifhw,f” [kolu ajymonf/

2012 -2013 ynmoifeSp f? wjynfvk H; 10wef;pmar;yG Jatmifpm&if;t& csif;jynfe,frSajzqkdol usm; 3122 OD;? r 4337 OD; pkpkaygif; 7459OD; teuf 1232 OD; atmifjrifcJhjujyD; 4if;teuf ig;bmom *k%fxl;&Sif (1) OD;/ av; bmom*k%fxl;&Sif( 5 ) OD;/ okH;bmom*k%fxl;&Sif (5) OD;/ ESpfbmom*k%fxl;&Sif (24) OD;/ (1) bmom*k%fxl;&Sif (114)OD; pkpkaygif; 55 OD;&Sdonf/

wEk di fi Hvk H;wGif 10 wef;pmar;yG Jatmifcsuf tedrf husqkH;jzpfaejcif;rS ausmfvGm;Ekdifa&;onf EkdifiHawmf tpkd;& ESifhynma&;0ef}uD;Xmetaejzif h csif;jynfe,f wckvk H;&S dtqif hqif haom ausmif;wk di f ;wGi f ausmif; q&m/q&mrrsm;tm; tvk Htavmufxm;& S day;a&;E Si f hcsif;jynfe,fynma&; pGrf;tm;NrSifhwifa&;ukd tav;xm;aqmif&Gufay;yg&ef arwœm &yfcH xm;onf/

vkdif(csif;) ausmif;om; rsm;toif;( wuUokdvfrsm;- jrefrmjynf)ukd rEœav;/ &efukef/ rkH&Gm/ uav; wuUokdvf toD;oD;rS ausmif;om;rsm;/ [m;cg;- xefwvefwuUokdvfausmif;om;rdom;pkrS ausmif;om; 231 OD;wkd@ ,ckESpf {+yDv 2 – 4 &ufaeYtxdrEœav;+rdK@ YqHk+yD; zGJ@pnf;vdkuf=ujcif;jzpfonf/

&nf&G,fcsufrsm;tjzpf - cGJjcm;qufqHrSLr&SdyJ wef;wlrSLjzifh trsKd;om;a&;tusKd;pD;yGm;aqmif&Gufa&;/ vkdif (csif;) pmay/,Ofaus;r S L xde f ;odr f ; jr Si f hwifa&;?trsK d ;om;ynm&nfjr Si f hwifa&;? csi f;trsK d ;om;ta&;y l ;aygi f ;aqmif& Gufa&;/ vk di fr s K d ;E G,fp kqufvuf&Sifoef&yfwnfa&; ESifh vkdifrsKd;EG,fpktwGif; yGifhvif;jrifomrSLESifh &kd;om;ajzmifh rwfrSLykdrkd&Sd apa&;wdk@jzpfonf/

Page 8: Khonumthung journal July 2013

ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / r*Fvmygq&m/ t&ifqkH;q&mh&JhrdbESpf yg;// r*Fvmygq&m/ t&ifqkH;q&mh&JhrdbESpf yg;// r*Fvmygq&m/ t&ifqkH;q&mh&JhrdbESpf yg;// r*Fvmygq&m/ t&ifqkH;q&mh&JhrdbESpf yg;// r*Fvmygq&m/ t&ifqkH;q&mh&JhrdbESpf yg;/arG;ZmwdESif h rdom;pkta=umif;ud k rdwfqufarG;ZmwdESif h rdom;pkta=umif;ud k rdwfqufarG;ZmwdESif h rdom;pkta=umif;ud k rdwfqufarG;ZmwdESif h rdom;pkta=umif;ud k rdwfqufarG;ZmwdESif h rdom;pkta=umif;ud k rdwfqufay;apcsifw,f?ay;apcsifw,f?ay;apcsifw,f?ay;apcsifw,f?ay;apcsifw,f?

ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ / / / / / usawmfh&Jhaus;Zl;&SifrdbESpfyg;uawmhOD;xefrl;vf/ a':pmwkef;jzpfygw,f/ rwlyD+rdK@e,f?a0wl; aus;&Gm uyg/ ZeD;emrnfuawmh a':vdef;atGvdk@ac:ygw,f/ om;wpfOD;/ orD;okH;OD;xGef;um;+yD; tckyckuUL+rdK@/ trSwf (11) &yfuGuf/ (18) vrf;rSm aexdkifygw,f/

ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / q&mh&Jh ynma&;jzwfoef;cJhykHodyg&ap?/ q&mh&Jh ynma&;jzwfoef;cJhykHodyg&ap?/ q&mh&Jh ynma&;jzwfoef;cJhykHodyg&ap?/ q&mh&Jh ynma&;jzwfoef;cJhykHodyg&ap?/ q&mh&Jh ynma&;jzwfoef;cJhykHodyg&ap?

ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ / / / / / usawmf oli,fwef;rS pwkwÎwef;txdZmwd a0wl;aus;&GmrSm oif,lcJhygw,f/ tv,fwef;eJ@ txufwef; ynmudk rwlyD+rdK@/ txu(1)rSmqnf;yl;cJhygw,f/ 1984 ckESpfrSm wuUodkvf0ifwef;atmifcJh+yD; 1984-86 txd yx0D0if t"dubmomjzifh yxrESpfeJ@ 'kwd,ESpf wuUokdvfynmukdyckuULa'oaumvdyfuae atmifjrifcJ hygw,f?wwd,ESpfESifh aemufqkH;ESpfudkusawmh rauG;'D*&DaumvdyfrSm oif=um;cJhayrJh aemufqkH;ESpfrSm 88-ta&;tcif;a=umifh ausmif;ynm wpfydkif;wpfpeJ@&yfem;cJh&w,f/ 1991 ckESpfrSm aemufqkH;ESpfjyefwuf+yD; r[mt&nf tcsif;ppf tqifhrSDjzihf 0dZ…mbGJ@&cJh+yD; rEœav;wuUodkvfrSm r[m0dZ…mwef;udk 1992ckESp fuae p+yD;oif,lcJ hygw,f/ (RegionalGeography of Matupi Township) acgif;pOfeJ@Thesis a&;+yD; 1997 ckESpfrSm r[m0dZ…m bGJ@&cJhygw,f/ rEœav;wuUodkvf/ yx0D0ifXmerSm enf;jywm0efxrf;aqmif,if;PhD Preliminary wef;udk2003 ckESpfrSmwuf a&mufcJhygw,f/ 2004 ckESpfrSp+yD;yg&*lok awoe pmwrf;udk (Road Transportation Network Analysis and It’s Effectupon Urban Expansion of District Citiesin Mandalay Division) acgi f ;pO f jzi f hpwifa&;om;jyKpk+yD; 2008 ckESpfrSm bk&m;aus;Zl;awmfa=umifh yg&*lbJG@ &&SdykdifqkdifEkdifcJhyg w,f/

ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / q&m[m r lvwef;ausmi f ; q&m/ q&m[m r lvwef;ausmi f ; q&m/ q&m[m r lvwef;ausmi f ; q&m/ q&m[m r lvwef;ausmi f ; q&m/ q&m[m r lvwef;ausmi f ; q&mb0uae uxdutqifhtxd jzwfoef;vmcJhb0uae uxdutqifhtxd jzwfoef;vmcJhb0uae uxdutqifhtxd jzwfoef;vmcJhb0uae uxdutqifhtxd jzwfoef;vmcJhb0uae uxdutqifhtxd jzwfoef;vmcJhw,faemf?w,faemf?w,faemf?w,faemf?w,faemf?

ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ / / / / / [kwfygw,f/ 1996ckESpfrSm rwlyD +rdK@e,f/[kefav;aus;&GmrSm vufaxmuf rljytjzpf wm0efxrf;aqmifcJhygw,f/ aemifwESpft=umrSmyJ rwlyD+rdK@e,f/ xefydef;aus;&Gmrlvwef;ausmif;ukd a&$@ajymif;cH&ayrJh rwlyD+rdK@ ay: tvu pefabmifrSm wJGzufcef@xm;jcif;cH&ygw,f/ tJ'DESpfrSmbJ v,fjy &mxl;wdk;+yD;rwlyDtxu(1) rSmwGJ zufwm 0efusyg w,f/ 1998ckESpf =o*kwfva&mufawmh yckuUL wuUodkvf/ yx0DD0ifXmerSm enf;jytjzpfajymif;a&$@cJh&w,f/ 1998-2002 ckESpfxd yckuUL wuUodkvfrSm wm0efus+yD;2002-03 ckESpftxd uav; wuUodkvf? 2003-06txd rE Wav;wuUodkvf? 2006-2008 ckESpftxdusdKif;wkH wuUodkvf? vufaxmuf uxdu tjzpfwm0efus+yD; 2008 ckESpfuae ,ae@txd yckuULwuUodkvf rSm uxdu wm0efxrf; aqmif cJhygw,f/

ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / wuUod kvf ausmi f ;q&mb0rSm/ wuUod kvf ausmi f ;q&mb0rSm/ wuUod kvf ausmi f ;q&mb0rSm/ wuUod kvf ausmi f ;q&mb0rSm/ wuUod kvf ausmi f ;q&mb0rSm}uKHawG@&wJh tcuftcJawGajymjyEkdifrvm;?}uKHawG@&wJh tcuftcJawGajymjyEkdifrvm;?}uKHawG@&wJh tcuftcJawGajymjyEkdifrvm;?}uKHawG@&wJh tcuftcJawGajymjyEkdifrvm;?}uKHawG@&wJh tcuftcJawGajymjyEkdifrvm;?

ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ / / / / / trsm;}uD;yg/ q&m/ q&mrawG&Jh wm0ef r[kwfavmufwJh tvkyfawG rvkyfcsifyJ vkyf&wmrsKd;awGaygh/(Oyrm wuUodkvft0ifayguf*dwfapmifhcdkif;wmrsdK;aygh)/vlrSefae&mrSeftvkyfrsdK;qdk&ifaumif;wmaygh/ wdk;wufwmaygh? aemuf+yD;awmh usawmfjzwfoef;vmcJhwJhausmif;q&mb0[m rsufpdydwf/ em;ydwfb0awGeJ@&ifqdkifjzwfoef;vmwmrdk@ enf;y nmydkif;rSma&m/ rdrd&Jhar*smbmom&yfESifh ynm&yfydkif;qdkif&mrSmyg xl;cGsefwJhyk*~dKvf rjzpf&ifawmif toifhtwifh xl;cGsefatmif}udK;pm;vdkpdwf&dSayrJh usawmfhtwGuf t[ef@twm;jzpfapwJhtcuftcJawG ajrmufrsm;pGm&Sdygw,f/ wzufu rdom;pkw0rf;wcg;ta&;ESifh uav;awG&Jh ynma&; tokH;p&dwfawGu tp 'DvpmeJ@ tdaENr ysufxdef; odrf;ae wmuvnf; wu,fawmh vG,fulwJh t&mr[kwfbl;ayghuGm/

ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / q&mu csif;ausmif;om;ausmif;olawG/ q&mu csif;ausmif;om;ausmif;olawG/ q&mu csif;ausmif;om;ausmif;olawG/ q&mu csif;ausmif;om;ausmif;olawG/ q&mu csif;ausmif;om;ausmif;olawGtrsm;pkwufa&mufoif=um;aewJh wuUodkvfawGrSmtrsm;pkwufa&mufoif=um;aewJh wuUodkvfawGrSmtrsm;pkwufa&mufoif=um;aewJh wuUodkvfawGrSmtrsm;pkwufa&mufoif=um;aewJh wuUodkvfawGrSmtrsm;pkwufa&mufoif=um;aewJh wuUodkvfawGrSmwm0efxrf; aqmifaeolqdkawmh olwkd@awG&Jh pm}udK;wm0efxrf; aqmifaeolqdkawmh olwkd@awG&Jh pm}udK;wm0efxrf; aqmifaeolqdkawmh olwkd@awG&Jh pm}udK;wm0efxrf; aqmifaeolqdkawmh olwkd@awG&Jh pm}udK;wm0efxrf; aqmifaeolqdkawmh olwkd@awG&Jh pm}udK;pm;rSK/ tusifhpm&dwœydkif;qkdif&m tjrifaygh/pm;rSK/ tusifhpm&dwœydkif;qkdif&m tjrifaygh/pm;rSK/ tusifhpm&dwœydkif;qkdif&m tjrifaygh/pm;rSK/ tusifhpm&dwœydkif;qkdif&m tjrifaygh/pm;rSK/ tusifhpm&dwœydkif;qkdif&m tjrifaygh/

ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ / / / / / [kwfygw,f/ csif;wuUodkvfausmif;om;ausmif;oltm;vkH;udk rajymvdkygbl;/ avmurSm b,fol@rSmrS +yD;jynfhpkHw,fqkdwmr&Sdygbl;/ 'gayrJhar;cGef;&Jh 60&mckdifESKef;avmufawmif olwkd@rSmtm;&p&mr&Sdbl;qkdwmaocsmyg w,f/ usawmfwdk@ wuUodkvfausmif;om; b0rSm ausmif;om;ta&twGufESifh t&nftcsif;/ }udK;pm;rSKeJ@pnf; urf;ao0yfrSKwdk@udk ,ckacwfcsif;wuUodkvfausmif;om;ta&twGufeJ@ t&nftcsif;awGudk tcsdK;tpm;tvdkufESdKif;,SOf&if cHwGif; awG@avmufatmifawmhtm;r&ao;ygbl;/ qufvufvkyf,l&tkH;rSmyg/ trsm;pkuudk,fjzpfcsifwJhqEN/ jyif;jywJh pdwf"gwfeJ@ &nfrSef;csu fawGudkyg ESvkH;oGif;=u[efrwlyg? vkdvSsif}uHq enf;vrf;&/temrcHvSsif tomrpH&qdkwJh aqmifyk'fawG[m &dk;&Sif;ayrJh wOD;csif;pD&Jh b0 twGuf tvGefav; eufwJh pum;ykHawG jzpfygw,f/ tusifhpm&dwœ ydkif;udkawmh 'Dvkdyg/ b,folr jyKrdrdrSLaygh/ acwfpepf}uD; wpfckwnf;udk bJ vufndK;xdk;tjypfykHcsvdk@vnf; r&ygbl;/

ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / &yfa0;uae ausmif;vmwufwJh csif;ausmif;/ &yfa0;uae ausmif;vmwufwJh csif;ausmif;/ &yfa0;uae ausmif;vmwufwJh csif;ausmif;/ &yfa0;uae ausmif;vmwufwJh csif;ausmif;/ &yfa0;uae ausmif;vmwufwJh csif;ausmif;om;ausmif;olawGudk bmawGrsm; wdkufwGef;csifygovJ/om;ausmif;olawGudk bmawGrsm; wdkufwGef;csifygovJ/om;ausmif;olawGudk bmawGrsm; wdkufwGef;csifygovJ/om;ausmif;olawGudk bmawGrsm; wdkufwGef;csifygovJ/om;ausmif;olawGudk bmawGrsm; wdkufwGef;csifygovJ/

wuUokdvf/aumvdyfqkdvkd@ rnfrnf&& r&Sdao;wJh trdcsif;jynfudk udk,fpm;jyK+yD; jynfe,fjcm;rSm ynmukefoG,fa&;jyKwJh ukd,fpm;vS,fawGvkd@ rdrdudk,fudk cH,l&r,f/ rdrda'ownfaqmufa&;/ rdrdvlrsdK;ysdK; axmi fjrSifhwif a&;eJ@ ywfoufvm&if ppfrSefwJh t&nf tcsif;&Sdvm

8 - KHONUMTHUNG News Journal INTERVIEW July 2013 - Vol.1 No.3

Dr. T. PanLai (uxdu/ yx0D0ifXme/ yckuUL wuUokdvf) ESifh ajymqkdjcif; (uxdu/ yx0D0ifXme/ yckuUL wuUokdvf) ESifh ajymqkdjcif; (uxdu/ yx0D0ifXme/ yckuUL wuUokdvf) ESifh ajymqkdjcif; (uxdu/ yx0D0ifXme/ yckuUL wuUokdvf) ESifh ajymqkdjcif; (uxdu/ yx0D0ifXme/ yckuUL wuUokdvf) ESifh ajymqkdjcif;a&;udk tav;teufxm;&rnfh tcsdef a&muf&Sdae+yDqkdwm,ae@csif;ausmif;om; ausmif;olawG ukd owday;t}uHjyKvdkygw,f/ usawmf udk,fwdkifuvnf; toufvnf;&vm+yDjzpfayrJh t&nftcsif;r&Sdyg/ t a=umif; rSmtm;vkH;vnf;od+yD;om;yg/ 'ga=umifh,ae@ yGifhvif;jrifomrSL&Sd+yDjzpfwJh enf;ynm acwf}uD;rSm rdrdoif ,l avhvmwJhbmom&yftjyif tjcm; ynm&yfqkdif&m ta=umif;t&mawGudkyg avhvmwJh tcg usdK;a=umif; qDavsmf atmifawG;ac: }uHqzdk@eJ@ tdkif'D,m zefwD;Edkifzdk@vdk ygw,f/ausmif;oifcef;pmwpfckwnf;udkbJ avhvm&r,fvdk@r[kwfyg bl;/ rsufarSmufacwf }uD;[m A[kokwawGaygufuJGaewJhacwf}uD;yg/ ae@pOfESifh trSs tqrwefwdk;yGm;aewJh A[kokw awGudk b,fvdk qnf;yl;}u&ygrvJ/A[kokwqkdwm wpfoufvkH; qnf;yl;ayr,fh rjynfhpkHEdkifygbl;/ 'Dvkdynm&Sm&mrSm vlom; tm;vkH;tzkd@ r&Sdrjzpfvdktyfwmu pm=unfhwdkufyJ/ ajymcsifwmu csif;ausmif;olausmif;om;awG pm=unfh wdkufrSm wpfa,mufwpfavrSsawmifpmzwfwm rawG@yg/ pm=unfhwdkufudkoGm;=uygvdk@ wdkufwGef;csifygw,f/ tifwmeufoGm;&ifvnf; Charting &d kufwmxuf ynm&yfqd ki f&mta=umif;t&mawGudk a'gif;vkwfvkyf+yD; avhvm=uyg/enf;ynmacwfrSm enf;ynmudk aemufus rcHygapeJ@/t*Fvdyfpmudkvnf; av;av;eufeuf avhvm apcsifw,f/ ajymcsifwmu r[m0dZ…m/ odyHbJG@&&SdwJh csif; ausmif;om;ausmif;olawG enf;jy/ o&kyfjy tvkyf0if avSsmufajzqdkaomfvnf; 98 &mESKef;avmuf tvkyfr& vdkufjcif;[mbmawGcGswf,Gif;aeovJ/ t*Fvdyf pmnHhvkd @ vm;/tJ'ga=umifh tcsdefudk rdrdtouforSswefzdk; xm;+yD;t*Fvdyfpmudk tywfwukwf avhvm=uygvdk@ vnf;t=uHay; wdkufwGef; csifygw,f/

ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / csif;Xmae ausmif;om;rdbjynfolawGudkaum/ csif;Xmae ausmif;om;rdbjynfolawGudkaum/ csif;Xmae ausmif;om;rdbjynfolawGudkaum/ csif;Xmae ausmif;om;rdbjynfolawGudkaum/ csif;Xmae ausmif;om;rdbjynfolawGudkaumbmawGt=uHay;csifygovJ/bmawGt=uHay;csifygovJ/bmawGt=uHay;csifygovJ/bmawGt=uHay;csifygovJ/bmawGt=uHay;csifygovJ/

ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ / / / / / jrefrmjynf wpfjynfvkH;rSm csif;jynfe,f[mqif;&JwGif;teufqkH;aom jynfe,fjzpfwmrkd@ awmifay:urdbawG udk rdrd[m qif;&Jjcif;&Jh vnfpnf; &pfywfjcif;cH&ayr,fh rdrd&Jhom;orD;awGu vlukHxHawG&Jhom;orD;awGudkausmfv$m;Ekdif rnfhenf;vrf; taocsmqkH;rSm ynma&;jzpfygw,fqdkwm odapcsifygw,f/ ukd,fh om;orD; awGtwGuftaumif;qkH;aom &if;ESD;jrKyfESHrSkKonf a&$/ aiG/ypPnf;OpPmr[kwfbl;/ ynmomjzpfw,fqdkwm rdbwdkif;uod+yD;om;jzpfayrJh ykdrdkav;eufatmif em;vnfcH,lzdk@jzpfygw,f/ rdbawG&Jh tm;ay;oavmuf &SdrJhr&SdrJh &if;ESD;jrKyfESHoavmuf rdrd&Jh om;orD; awGu }udK;pm; vSsif}udK;pm;oavmuf xdyfodk@a&muf=urSmyg/

ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ / ajymp&m usefao;wmrsm; &Sd,if jznfhay;/ ajymp&m usefao;wmrsm; &Sd,if jznfhay;/ ajymp&m usefao;wmrsm; &Sd,if jznfhay;/ ajymp&m usefao;wmrsm; &Sd,if jznfhay;/ ajymp&m usefao;wmrsm; &Sd,if jznfhay;apcsifw,f/apcsifw,f/apcsifw,f/apcsifw,f/apcsifw,f/

ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ / / / / / wpfck ajymcsifwm,f/ ausmif;om;vli,f awGtaeeJ@ vl}uD;rdbawGu wefzdk;xm;=uovkd trd csif;jynf&Jhtem*gwfavSsmuf&r,fh vrf;ukd ,ae@vli,f awGuqkH;jzwf=urSmjzpfwma=umifh todynmESifh t&nf tcsif;jynfhrDzdk@ }udK;pm;=uygvdk@jynfwGif;jynfywuUokdvf toD;oD; &Sd csif;ausmif;olausmif;om; tm;vkH;udk tm;ay;wdkufwGef;csifygw,f/

ar;/ar;/ar;/ar;/ar;/ ///// tckvdk tcsdefay; ajz=um;ay;wJh twGuf cdkElrf;okeftzJG@rS aus;Zl;wifygw,f/

ajz/ajz/ajz/ajz/ajz/ ///// [kwfuJh / xyfwlxyfrSsyg/

Page 9: Khonumthung journal July 2013

rSLdpm;rdvkd@ armifESr ESpfOD; aoqkH;rSLdpm;rdvkd@ armifESr ESpfOD; aoqkH;rSLdpm;rdvkd@ armifESr ESpfOD; aoqkH;rSLdpm;rdvkd@ armifESr ESpfOD; aoqkH;rSLdpm;rdvkd@ armifESr ESpfOD; aoqkH;cdkEkrf;okefowif;

14 ZGef 2013 - csif;jynfe,f rwlyD+rdK@e,f / axmifvefaus;&GmwGif awmwGif;tavhusaygufonfh rSLdyGifh pm;rdaom a=umifh armifESrESpfOD;aoqkH;cJhonfh jzpf&yfwckarv aemufqHk;ywfu jzpfyGm;cJhonf/

axmifvef&Gmae rdom;pkwpkrS awmwGif;tavhusaygufonfh rSLdudk [if;vsmtjzpf csufjyKpm;aomuf=u&mrS 4if;rdom;pkxJu t}uD;qkH;om;ESifh ti,fqkH;orD; aoqkH;oGm;jcif;jzpfonf[k a'ocHwOD;uajymonf/

“ jzpfykHrSm rdom;pk tm;vkH;rSLd[if;pm;tjyD;rSm acgif;rl;+yD; owdvpfoGm;=uw,f/ 'geJ@ ti,fqkH; orD;av;qkH;oGm;w,f/ orD;av;qkH;jyD; ESpf&uf=umrS rdom;pktm;vkH;ukd rwlyDaq;&kHvmwif=uw,f/ aq;&kHrSmyJ 13ESpft&G,f t=uD;qkH;om;qkH;oGm;w,f” [k rwlyDvli,f acgif;aqmifwOD;u ajymonf/

usef rdom;pkrsm;ukdrl aq;&kHu ta&;ay: ukorSLcH,lae}u+yD; tajctaee*kdykHrSefjzpfvm=u+yD[k oluqufajymonf/

jynfol@v$wfawmfu twnfjyKvkdufonfh ykHESdyfjcif;ESihf xkwfa0jcif; vkyfief;Oya'rl=urf; jynfol@v$wfawmfu twnfjyKvkdufonfh ykHESdyfjcif;ESihf xkwfa0jcif; vkyfief;Oya'rl=urf; jynfol@v$wfawmfu twnfjyKvkdufonfh ykHESdyfjcif;ESihf xkwfa0jcif; vkyfief;Oya'rl=urf; jynfol@v$wfawmfu twnfjyKvkdufonfh ykHESdyfjcif;ESihf xkwfa0jcif; vkyfief;Oya'rl=urf; jynfol@v$wfawmfu twnfjyKvkdufonfh ykHESdyfjcif;ESihf xkwfa0jcif; vkyfief;Oya'rl=urf; BNI uef@uGufuef@uGufuef@uGufuef@uGufuef@uGuf

ckdEkrf;okefowif;09 Zlvkdif 2013

wkdif&if;rD'D,m 11 zGJ@jzifh pkzGJ@xm;onfh (BurmaNews International- BNI) u jynfol @v$wfawmfrS t wnfjyK vkdufonfh ykHESdyfjcif;ESifh xkwfa0jcif;vkyfief;Oya'rl=urf;tm; Zlvkdifv 4 &ufae@uuef@uGufvkdufonf?

,if;udpPESifh ygwfouf+yD; tqkdyg Oya'[m tpdk;&jyef=um;a&; 0ef}uD;Xmeudk owif;XmeawG&Jh rSwfyHkkwifcGifhtm; xdef; csKyfcGifhay;vdkufjcif;jzpfa=umif;/ ,ckvkd xdef;csKyfcGifh ay;vkdufjcif;[m owif;vGwfvyfcGifhukdt}uD;tus,f xdckdufap a=umif; bDtJeftkdif Development Officer eef;azmha* u ajym onf?

yHkESdyfjcif;eJ@ xkwfa0jcif; vkyfief; Oya'onf owif;rD'D,mrsm;tm; wenf;wzHHkjzifh xdef;csKyfjcif;om jzpfaoma=umifh TOya'rsKd; rvkdtyfa=umif; uef@uGufvkdufjcif;jzpfonf/

“owif;rD'D,mawGtwGuf oD;jcm; rSwfyHkwifwmrsKd;rvdktyfzl; xifygw,f/ +yD;awmh tck Oya'a=umifh wkdif;&if;om; rD'D,mawGudk wdkif;&if;om; jynfe,f awG rSmta=umif;trsKd;rsdK;jyjyD; a'oqdkfif&m tm%m ydkifawGu ydkrdk xdef;csKyf vmEkdifwJh twGuf wdkif;&if;om; rD'D,mawG zGH@+zdK; wdk;wufrl tydkif;udk ydkrdkjyD; xdcdkufedkif w,fvdk@jrifygw,f” [k tzGJ@0ift,f'Dwm wOD;jzpfol ukdcdkifjrwfausmfu ajymonf?

tvm;wl jrefrm *sme,fvpfuGef,uf (MJN)uvnf; ykHESdyfjcif;ESifh xkwfa0jcif;vkyfief; Oya'rl=urf;twnfjyKjcif; tay: uef@uGufa=umif; Zlvkdifv 5&ufae@u oabmxm;xkwfjyefcJhonf/

r=umao;onfh ESpfawGu tpkd;&. owif;rD'D,mvGwfvyfcGifhtwGuf ajzavSsmhay;jcif;rsm;tay: EkdifiHwumtpkd;&/ tzGJ@tpnf;rsm;rS taumif;zufrS &_jrif=uaomfvnf; rwfv 28 &ufpGJjzifh xkwfjyefcJhonfhykHESdyfjcif;ESifh xkwfa0jcif; vkyfief;qkdif&m Oya' rl=urf;onf owif;rD'D,m vGwfvyfcGifhukd wenf; enf;jzifhxdckdufapEkdifonfjzpfojzifh uef@uGuf vkdufjcif;jzpfonf?

,if;Oya'rl=urf;wGif yHkeSdyfpufrsm;udk rSwfyHkwifapjcif;/rSwfyHkwifoufwrf; owfrSwfjcif;rsm;onf yHkESdyfowif;rD'D,m. vGwfvyfcGihfudk wzufvSnhf xdef;csKyf&ef }udK;yrf;r_wpfckjzpf+yD; owif;rD'D,m vGwfvyfcGifhtwGuf aemufjyefoGm;onfh qkwf,kwfr_ vuQ%m wpf&yfjzpfa=umif; jynfol vlxk. vGwfvyfpGmxkwfazmfcGifhESifh od&SdydkifcGifhudk uef@owf vdkufjcif; jzpfa=umif; MJN u &_jrifonf [k qkdonf?

tqkdyg rdom;pkonf rSLd[if;pm;tjyD; o&ufoD; ESifhawm ozef;oD;ukd xyfrHpm;=uaoma=umifh tpmrwnfhjzpfjyD; tpmtqdyfoifhjcif;jzpfrnf[k aq;&kH0efxrf;awGu aumufcsufcsajymqkd=uonf/

,if;rSLdrsKd;onf awmifykd@rSLdr[kwfyJ awmxJwGif tavhusaygufonfh pm;rSLdwrsKd;jzpfa=umif; csif;awmifwGifawmifykd@rSLd/ opfacgif;rSLd/ 0g;awmrSLd ponfhtoD;oD;&Sd =u+yD;rkd;OD;umvwGif aygufavh&Sdonf/

tiftm;opftiftm;opftiftm;opftiftm;opftiftm;opf

- wpfyGifhESpfyGifhoJyGifhrsm;pGm/ pkaygif;vmaomf

ueœm&}uD;/ ar#mfwac:?

- wpfcsyfESpfcsyftkwfcsyfrsm;pGm/ aygif;pkvmaomfwkdufwmaqmuftkH/ bkHysHqifhqifh

tvGefjrifh?

- wpfyifeSpfyifopfyifrsm;pGm/ pkaygif;vmaomf

r[m+rdKifawm/ vGef&_arm?

- wpfpufESpfpufrkd;pufrsm;pGm/ aygif;pkvmaomf

ajymaomyifv,f/ tajymus,f?

- wJGaomvufrsm;/ ckdifckdifxm;avmhwkd@rsm;aygif;pk/ nDnGwfr_aqmif

vlhabmifopfqD/ ta&mufcsDoGm;?

- ckdifaom pdwfrsm;/ rmrmxm;avmh'Drkdua&pD/ aumifxnfazmfoGm;pGrf;yum;onf/ jynfom;wkd@rsm;

tiftm;opf?

qvkdif;wDyefvkdif;(yx0D0if)

9 - KHONUMTHUNG News Journal LOCAL NEWS July 2013 - Vol.1 No.3

Page 10: Khonumthung journal July 2013

July 2013 - Vol.1 No.3 FEATURE News Journal KHONUMTHUNG 10

jzpfjyD; 'DajrGawmif zm;awmifudk wl;azmfrS xrif;pm;&rSmr[kwfbl;vdk@ OD;a'gifvsefuyfu qufajymygw,f/

“ 'DajrGawmif}uD;wl;rS rxif;pm;&r,fr[kwfygbl;/ a&S;wkef;uwnf;u usaemfwdk@v,f,m vkyfief;awGeJ@ xrif;pm;ae=uwmbJ/ 'Dawmifudk wl;vdkufwmeJ@ wjydKif eufusaemfwdk@ &Gma&$@ &r,f? 'kuQrsKd;pHkcH&r,fqdkwm usaemfwdk@}udKodaew,f/ bmyJjzpfjzpf 'DpDrHudef; rvkyf wmtaumif;qHk;jzpfr,f” vdk@ajymygw,f/

ukyR%Dbufuae pDrHudef;pwifvmjyDqdk&if ajrGawmif?zm;awmifajc&if;rSm&SdwJh v,f,m awG[m tcsdefrSD ysKd;usJvdk@&rSmr[kwfawmhbJ &Gmom;awG t"du tm;xm;ae&wJh v,f,mvkyfief;awG ysufpD;oGm;jyDqdk&if a'ocHrsm;iwf ukef}ur,fvdk@ oluqufajymygw,f/

“ 'DpDrHudef;[m a'ozGH@+zdK;a&;r[kwfbl;/ 'Dawmifudkwl;vdkufwmeJ@ a'ocHawG csufcsif; 'kuQa&muf ukef=ur,fqdkwm usaemfwdk@}udKjrifxm;ygw,f/ bmvdk@qdkawmhtcsdefrSDysKd;rusJedkifawmhbl;/ v,frxGefekdifawmhbl;? 'Dawmh usaemfwdk@'kuQt}uD;tus,fa&mufr,fqdkwmaocsmw,f” vdk@ OD;a'gifvsefuyfuajymygw,f/MIC ukyR%D&Jh pmwrf;rSm qufvufazmfjyxm;csuft&ajrGawmif zm;awmifwGif pD;yGm;jzpf xkwf,lekdifaomeDu,f ESifh oHa&m&mowWK&dkif;odkuf (3) ck&Sda=umif; tJ'DowWK&dkif;odkuf 3 ckrSm ysrf;rSseDu,fyg0ifr_ 1 'omr 4&mcdkifE_ef;&Sd aom owWK&dkif;pkpkaygif; rufx&pf wefcsdef42210000 cef@&SdEkdifjyD; oef@pifjyD; eDu,frufx&pfwefcsdef (595000) cef@xkwf,lEkdifa=umif;od&ygw,f/

pDrHudef;a=umifh obm0ywf0ef;usif xdcdkufekdifr_tajctaeeJ@ywfoufjyD; NMIC ukyR%Du tckvdk qdkxm;ygw,f/

(1) owWK&dkif;wl;azmfo,f,ljcif;/ owWKoef@pifpuf&Hkrsm;wGif owWK&dkif;rsm;}udwfcGJjcif;a=umifh qlnHoHrsm;/zHkr_ef@rsm;/ 'DZ,frD;cdk;rsm; jzpfay: jyD; obm0 ywf0ef;usifavxkudk xdcdkufnpf nrf;aprnfjzpfygonf/ a&zsef;jyD;owWK&dkif; wl;azmfjcif;/ }udwfcGJpufrsm;wGif zkefpkyfpuf rsm;wyfqifjcif;/ toHxdef; ud&d,mrsm;wyfqifjcif;/x&yfum;rsm; wGif rD;cdk;ppfZumrsm; wyfqifjcif;wdk@jzifhtxufygxdcdkufr_rsm;udk tjynfjynfqdkif&m pHn$ef;rsm;ESifhtnDjzpfonf txd avSsmhcsxdef;odrf;oGm;ygrnf/

(2) owWKoef@pifpuf&Hk rD;zdkrsm; ESifh vSsyfppf"gwftm;ay;puf&Hk&Sd bdGKvmrsm;twGuf tylay;&ef ausmufrD;aoG;avmifpmudk toHk;jyKojzifh avxknpfnrf;r_jzpfapaomumAGef'kdifatmufqdk'f/ qmzg'kdifatmufqdk'f "gwf aiG@rsm;ESifh zkefr_ef@rsm;xGuf&Sdvmrnfjzpfonf/ ,if;"gwfaiG@rsm;udkzkefESifh"gwfaiG@pkwfud&d,mrsm;toHk;jyKjcif;/ tylay;xm;aom xHk;ausmufr_ef@twGif; jzwfoef;apjcif;/ xHk;ausmuf&nfjzifh yufjzef;jcif;wdk@jzifh tjynfjynfqdkif&m

pmrsufESm (6) rS tqufpmrsufESm (6) rS tqufpmrsufESm (6) rS tqufpmrsufESm (6) rS tqufpmrsufESm (6) rS tquf pHnGef; rsm;ESifh tnDjzpfonftxd avSsmhus atmifxdef;odrf;aqmif&GufoGm;rnf/

(3) rdk;wGif;umvrsm;wGif owWKwGif;rsm;rS &$H@a&rsm;awmifapmif;wpfavSsmufpD;qif;jyD; teD;ywf0ef;usif&Sdacsmif; rsm;twGif; pD;0ifjcif;jzifh ywf0ef;usifa&xknpfnrf;r_jzpfay:Ekdifjcif;udk owWKwGif; {&d,mjyifywGif&$H@tenf xdkifap onfh ajrmif;rsm;/ uefrsm; wl;azmfjcif;jzifh umuG,fay;oGm;rnf/

(4) puf&Hk/ tvkyf&Hkwdk@rS pGef@ypfaom a&qdk;rsm;/ vlaetaqmuftOD;rsm;rS pGef@ypfaoma&qdk;rsm;udk jyifyodk@pGef@ypfjcif; rjyKyJ "gwkZD0enf;rsm;jzifh oef@pifatmifjyKjyifI jyefvnf toHk;jyKoGm;rnf qdkjyD; od&ygw,f/

'DudpPeJ@ywfoufjyD; uav;+rdK@e,f/ csif;wkd;wufa&;ygwDOuUX/ uav;jrdK@csif;vlr_a&;tzGJ@ OuUX yl;Aefudef; uawmh tckvdkjrifygw,f/

“ &nf;pm;pma&;wJhtcgrSm pum;vkH;vSvSawG wDxGifjyD;awmha&;=uwmbJ/ tJ'DtrsKd;orD; vufcHekdifzkd@taumif; qHk;zGJ@EGJ@yD;awmh a&;=uwmbJav/ tJvdkbJukyR%Dbufuvnf; olwdk@ 'DajrGawmif zm;awmifpDrHudef;udk wl;azmf cGifh&zdk@twGuf taumif;qHk;jzpfatmif jyKpkxm;wJh pmwrf;vkd@yJ usaemfjrifygw,f” [kajymygw,f/

'DpDrHudef;}uD;[m wjcm;wdkif;jynfawG wl;azmfr,fhtpm; jrefrmedkifiHom;awGudk,fwdkif wl;azmfvmekdifr,fhwae@us rSmom wl;azmf=u&ef eJ@ ckavmavmq,frSmqdkif;iHhxm;jcif;[m taumif; qHk;jzpf w,fvdk@ qufajymygw,f/

“vwfwavm qdkif;iH hjyD;awmh usaemfwdk@ jrefrmjynfom;awG(odk@r[kwf) csif;vlrsKd;awG ynmwwftrsm;}uD; &Sdaeyg w,f/ wjcm;EkdifiHom;awG tm;udk;raebJeJ@ udk,fhekdifiHu uGsrf;usifynm&SifawGeJ@ vkyfr,fqdk&if jrefrmjynf wjynfvHk;twGuf tusKd;&Sdr,f/csif;jynfe,f twGufvnf; tusKd;&Sdr,f/ ckOpPmuw&kwfekdifiHtwGuf tusKd;&SdwJh vkyfief;vdk@bJ usaemfjrifw,f” vdk@ yl;Aefudef;uajymygw,f/

'ghtjyif w&kwfukyR%D&Jh vdrfvnfr_udk pDrHudef;rpcifrSmawmif cHae&jyDvdk@yl;Aefudef;u ajymygw,f/

“tck eDu,fwckwnf;yJwl;azmfr,fvkd@omajymwm/wu,fawmh 'DajrGawmifrSm xGufwJh OpPm[m *smreDawG vmwdkif;xGmwkef;u q,frsKd;avmufxGufw,f?a&$jzLtxd xGufw,f / +yD;awmh EsL;uvD;,m;twGuftoHk;0ifwJh owWKawGvnf;xGufw,f qdkawmh w&kwfu eDu,f wckwnf;r[kwfyJ tukefvHk;}uHK;oGm;&ifaum/ r,kHcsifp &myg/ rvkyfcifuwnf;u tvdrfcHae&+yD” vdk@ ajymcsifw,f/

*smreDekdifiHrS ynm&SifwcsKd@[m vGefcJhwJh ESpfaygif; 20ausmfcef@u 'DajrGawmif zm;awmifa'oudk oGm;a&muf

avhvmcJh=ujyD;jzpfonf/ tJ'DtcsdefwGif yl;Aefudef;onf vnf;*smrefynm&Sifrsm;&Jh uGif;&Sif;avhvmr_awGrSm twlwuGyl;aygif;yg0ifcJholjzpfjyD; 'DajrGawmif zm;awmif &Jh tajctaeudk twGif;ususod&SdolwOD; jzpfyg w,f/

csif;awmifa'oobm0o,HZmwwl;azmfxkwfvkyfr_ eJ@ywfoufjyD; yGifhvif;jrifomr_&Sdekdif&ef eJ@ oufqdkif&m a'ocHjynfolawG&Jh &ydkifcGifhawGudk apmifha&Smufedkif&efqdkwJh &nf&G,fcsuf eJ@ csif;awmifa'o obm0 o,HZmw apmifh=unfha&;tzGJ@ (Chinland Natural Resources WatchGroup (CNRWG) udk 2013 ckESpf azazmf0g&D 16&ufae@rSm wm0efod csif;vli,fwpku uav;jrdK@rSmpwifzGJ@pnf; vdkuf=uygw,f/CNRWG &Jh acgif;aqmif wOD;jzpfwJh udk Tuang uawmh'DpDrHudef;[m tpuwnf;u yGifhvif; jrifomr_r&Sdbl; vdk@ajymygw,f/

'DpDrHudef;[m t=urf;tm;jzifh=unfhr,fqdk&if Step (tqifh)6 ckavmuf&S d jyD; ukyR%Du Step 4 ckavmuf vkyfaqmifjyD;wJhaemufrSmrS a'ocHawGtaeeJ@ 'DpDrHudef;udkod&Sd&wmjzpfw,fvdk@ udk Tuang uajymygw,f/ 'ga=umifh'DpDrHudef;[m tpueOD;uwnf;u yGifhvif;jrifomr_ r&Sdbl;vdk@ajymygw,f/

ukyR%DtaeeJ@ 'DpDrHudef;udk tvsifpvdk ZGwftwif;wl; azmfr_awGrjyKvkyfbJ a'ocHawGeJ@ em;vnfr_&atmif tcsdef ,l+yD;vkyfaqmifoifhw,fvdk@oluajymygw,f/

'drfZefaus;&Gmu OD;a'gifvsefuyfuawmh “'DajrGawmif zm;awmif[m csif;vlrsKd;awG a&S;bdk;bGm;abbif acwfu wnf;u obm0 jywdkuf}uD;jzpfaew,f 'Dawmif}uD; +ydKvJawmhr,fhta&;[m csif;wrsKd;om;vHk;twGuf 0rf;enf;p &mjzpfaew,f” vdk@ajymygw,f/

2007 ckESpf pufwifbm 13 &ufae@rSm urBmhukvor*~uaeXmae wdkif;&if;om;vlrsKd;rsm; tcGifhta&; (Decla-ration on the Rights of Indigenous Peoples)qdkif&ma=ujimpmwrf;udk jyXmef; cJhygw,f/

tJ'Da=unmpmwrf;xJrSm Xmaewdkif;&if;om;vlrsKd;awG[molwdk@a'orSm&SdwJh a&/ ajr/ awmawmifobm0 ESifh tzdk;wefobm0 o,HZmwawG xdef;odrf;umuG,fcGifh&SdjyD; tJ'Dajray: ajratmuf o,HZmwawGudkXmaewdkif; &if;om;vlrsKd;awG&Jh oabmwlnDcsuf/ cGifhjyKcsuf r&&SdbJ tpdk;&(odk@r[kwf) wkdif;wyg;ekdifiHawGu twif; t"rR wl;azmfxkwf,ljcif;rjyK&vdk@ qdkxm; ygw,f/

jrefrmekdifiH[m 'Da=ujimpmwrf;udk oabmwl vufrSwfa&;xkd;xm;wJhEkdifiHjzpfygw,f/ 'Dawmh jrefrmtpdk;& taeeJ@jrefrmekdfifiHrSm rSDwif;aexkdif=uwJh Xmaewkdif;&if;om; vlrsKd;awG&Jh qEN oabmxm;ukd t&if&,ljyD; 4if;wkd@. &ydkifcGifh/ykdifqkdifcGifh/ tcGifhta&;awGudkyg av;pm; umuG,fapmifha&Smufay;&rnfhwm0ef&Sdaea=umif;yg/

Page 11: Khonumthung journal July 2013

July 2013 - Vol.1 No.3 NATIONAL News Journal KHONUMTHUNG 11

TIME r*~Zif; azmfjycsuf jrefrmtpdk;&uef@uGuf r*~Zif; azmfjycsuf jrefrmtpdk;&uef@uGuf r*~Zif; azmfjycsuf jrefrmtpdk;&uef@uGuf r*~Zif; azmfjycsuf jrefrmtpdk;&uef@uGuf r*~Zif; azmfjycsuf jrefrmtpdk;&uef@uGuf24/ 06/ 2013 - Zlvdkifv 1 &ufae@xkwf xkdif;r*~Zif;twGJ 182/ trSwf 1 rSmygwJh The Faceof Buddhist Terror} qd kwJ h aqmif;yg;eJ@ywfoufjyD; jynfwGif; jynfyu jrefrmvlxkt=um; tacstwif ajymqdkaqG;aEG; wmawGtjyif;txef &SdaecsdefrSmyJ EkdifiHawmforRwuvnf; aqmif;yg;udk uef@uGufwJhta=umif; a=unmvdkufwmyg/ tJ'Da=unmcsufeJ@ ywfouf+yD;EkdifiHawmforRw&Jh ajyma&;qdkcGihf&Sdol jyef=um;a&;0ef}uD;Xme 'kwd,0ef}uD; OD;&JxGÏfu AGDtdkatudktckvdk &Sif;jyygw,f/

“ t"duuawmh tJ'Daqmif;yg;rSmygwJh a&;om;csuf/ txl;ojzifh rsufESmzHk;rSm toHk;jyKwJh pmom;u Ak'<bmomwpfckvHk;udk t=urf;zufrSLeJ@ ,SOfwGJ+yD;awmhrS jrifoGm;apEkdifw,f/ aemufwcg 'DvdkrsdK;a&;om;jcif; tm;jzifh usaemfwdk@ 'DjynfwGif;rSmvkyfaewJh bmomaygif;pHk=um;rSm em;vnfrSL wpHkw&m taESmifht,Suf jzpfapEkdifw,f/ 'ga=umifhrdk@usaemfwd k @u tJ'gud k uef@uGufw,fqk d +y D;ajymwmjzpf ygw,f”

'Daqmif;yg;rSm t"du ypfrSwfxm;+yD; a&;om;azmfjy xm;wmuawmh rEœav;+rdK@ rpd k;&drfausmif;wdkufu q&mawmf OD;0D&olyg/ OD;0D&ol[mrlqvif rkef;wD; a&;0g'udk jzef@csd+yD; yÈdyuQawGjzpfatmif aoG;xkd; vSLH@aqmfwJhyHkrsKd; a&;xm;ygw,f/

'Daqmif;yg;udka&;olu [efem bdcsf (HannahBeech) jzpf+yD; aqmif;yg;udk a&;om;wifjyxm;yHku vSayrJh yÈdyuQtajctaeqdkif&m owif;aqmif;yg; a&;om;wifjywJhtcgrSm vdkufemoihfwmawGeJ@ rudkufnDovdk yÈdyuQudk ydk+yD; wGef;ydk@wJhbuf a&muf oGm;wm aocsmw,fvdk@ oHk;oyfolu jrefrmEkdifiH owif;pmq&mrsm; toif;&Jh 'kwd,OuUX OD;oD[apmyg/

“wu,fqdkvdk@&Sd&if [dkbuf'DbufrSsatmifayghaemfwu,fh r*Fvm&SdwJh rlqvifawGbufu =unfhr,fqdk&if olwdk@ua&m tJovdkjrifovm;aygh/ aemufwck u &Sif;&Sif;ajym&&if usaemfwdk@qDrSm rlqvifqdkwm &cdkifeJ@ rdwœDvmrSmyJ &Sdwmr[kwf bl;/

wjynfvHk; rSm &Sdwm/ usefwJhae&m awGrSma&mb,fvdkae=u ovJ/ Ak'<bmom bkef;}uD;awGeJ@rlqvifawG=um;rSm ayhgaemf/ tJ'D Angle(&SLaxmifh)av; olu pHkatmif r,lxm;bl;? olu usOf;vGef;wmaygh”

OD;0D&ol a[majymwmawG/ vkyf&yfawG/ t,ltqawGeJ@ ywfouf vdk@ vHk;0 oabmwlwmrsKd;r[kwfbJ'Daqmif;yg; acgif;pOfeJ@ a&;om;csufawG[m Ak'<bmom ,Hk=unfouf0ifol awGudk xdcdkufapw,fvkd@jre frmEk di fi H owif;axmufrsm; or*~u OD;aZmfoufaxG;uvnf; jrifygw,f/ 'ga=umihfvnf;'Daqmif;yg;a=umifh tjrif apmif;oGm;zG,f &SdolawGtwGuf Ak'<0g'eJ@ywfouf+yD; trSeftwdkif;jrifatmifjyefvSef a&;om;=uzdk@olu qEN&Sdyg w,f/

“usaemfwkd@ Ak'<bmomukd odxm;wmu arwœmw&m;udk a&S@&SL+yD; onf;cHwwfwJh bmomvdk@ odxm;w,f/ 'Dvdk awG@vdkuf&wJhtcgusawmh usaemfenf;enf; ylpyfylavmifjzpfoGm;w,f/ 'gudkawmh usaemfwdk@u jyef+yD;awmh &Sif;vif;acsyvdkwJh qEN&Sdygw,f/t"duuawmh usaemfwkd@ bmomw&m;&Jh Contentud k usaemfwk d @u E k di fi Hwumu jynfolvlxkawGodatmif &Sif;jycsifwmaygh/ 'DvdkrsdK; usaemfwdk@u wa,mufeJ@wa,muf vufpm; acszdk@ trkef;w&m;awG yGm;rsm;zdk@ aemuf+yD;awmh wa,mufeJ@wa,muf rywfouf rqufEG,fbJeJ@ usaemfwdk@yJoD;jcm; vlrsdK;pkcsnf;yJ xlaxmifzd k@ [mrsdK;awG

A k' <bmomrSm & S drxm;bl; / tJ'gawGtm;vH k ;ud k'Daqmif;yg;a=umifh em;vnfrSL vGJoGm;wJh urBmh jynfoljynfom;awGud k jyefvnf+yD;awmh &Sif;&Sif; vif;vif;jrifapvdkwJhqEN &Sdygw,f/ tJ'geJ@ywfouf +yD;awmh &Sif;vif;wJhaqmif;yg;awG ay:xGufvmzdk@ wdkufwGef; tm;ay;oGm;r,fvdk@usaemfawmh tJvdkrsdK; pdwful;&Sdygw,f/”

OD;0D&ol a[majymydk@cswJh w&m;"rRawG[m Ak'<oif=um; a[majymcJhwmawGeJ@ rudkufnDbl;vdk@ jrifolawGtaeeJ@ EkdifiHawmfoHCmhr[mem,utzGJ@qD wifjy avSsmufxm;oihfw,fvdk@orRw&Jh ajyma&;qdkcGihf&Sdol OD;&JxGÏfu ajymygw,f/

“Oyrm - oHCmhr[mem,utzGJ@vdkrsdK; &SdwmyJav/ olwdk@taeeJ@ 'Dvdkajymr,fhtpm; tusdK;ta=umif;eJ@'grsdK;udk oHCmhr[mem,utzGJ@udk avSsmufxm;vdk@vnf; &w,faygh/ oHCmhr[mem,utzGJ@uae+yD;awmh 'g bmoma&;qkdif&m &SLaxmifhAk'<tqHk;trawGeJ@ ESKdif;,SOf+yD;awmhrS olwdk@bufu oabmxm; rSwfcsuf ay;&if ay;rSmaygh/ 'gayrJh vlawGu ‘D Facebook rSmom ajymae=uwm tJvdk oHCmhr[mem,u tzGJ@wdk@udk b,folrS ajymw,fvdk@ usaemfawmh r=umao;bl;/”

Ak'<bmom0if trsKd;orD;awG bmomjcm; trsKd;om;awGeJ@vufxyfxdrf;jrm;wJhtay: uef@owfcsufawG csrSwfxm;wJhrsKd;apmifhOya'rl=urf;qdkwmudk Oya'tjzpf jyXmef;Ekdifzdk@ OD;0D&oleJ@ oHCmwcsKd@u }udK;pm; aewma=umifh uef@uGufoH tawmfrsm;rsm; xGufaecsdefrSmyJ Time r*~Zif;yg aqmif;yg;udpPay:vmwmyg/

wu,fuawmh 'Daqmif;yg;udk vufcHolawGa&m vufrcHolawGyg &Sdaewmjzpf+yD; trsm;tm;jzihfawmh Facebook vlrSLuGef&uf pmrsufESmay:rSm tjyeftvSef a&;om; aqG;aEG;ae=uwmawG@&ygw,f/

rsKd;apmifhOya'qdkwmudk oabmrwlolawG =um;xJrSmawmifTime r*~Zif;yg aqmif;yg;udk vufrcHolawG&Sd aewmudkawG@&ygw,f/

tJ'D Time r*~Zif;&Jh rsufESmzHk;eJ@ aqmif;yg;udk uef@uGufwJhtaeeJ@ zsufodrf;ay;zdk@ jrefrmEkdifiHom;wpfOD; uae+yD; Onlineay:uae vufrSwfaygif; 5 aomif; pkaqmif;ae w,fvdk@od&ygw,f/ tcktcsdefrSm vufrSwfawG 4 aomif;cGJ &&Sdae+yDvdk@qdkygw,f/ (ADtdkat – jrefrmydkif;)

2013 bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf2013 bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf2013 bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf2013 bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf2013 bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf

26/ 06/ 2013/ rl;,pfaq;0g; aps;uGufxJukd topf0ifvmwJ h aq;ajcmufeJ @ Ecstasy wk d @vk dtmedoif&SdjyD; w&m;0if 0,f,lcGifh&SdwJh aq;0g;awGukd rl;,pfaq;0g;tjzpf tokH;jyKwm/ ukd,fhenf;ukd,fh[efeJhukd,f azmfpyfokH; aqmifwm pwJh rl;,pfaq;0g; okH;pGJenf; topfawG rsm;vmaewmuvlxkusef;rma&;twGuf rjrifEk difwJh pdefac:

rSLawGukd jzpfay:apw,fvkd@ ukvor*~ rl;,pf aq;0g;xdef;csKyfa&; at*sifpDu ajymyg w,f/NPS vkd@ac:wJh pdwf=uGaq;awG[m qkdifrSm w&m;0if 0,f,lvkdh &ekdifwJh aq;jzpfayrJhvnf; vkHjcHKpdwfcs&rSL&Sd r&Sd qkdwJhtay: taocsm prf;oyf ppfaq;jcif;rvkyf&ao;bl;vkd@ ukvor*~ rl;,pfaq;0g;eJh rSLcif;

rsm;qkdif&m&kH; UNODC u Ak'<[l;ae@rSm xkwfjyefwJh tpD&ifcHpmrSm azmfjyxm;ygw,f/

'Drl;,pfaq;0g; topfawG[m omref rl;,pfaq;0g;awGxuftqaygif;rsm;pGm tEN&m,f&Sdw,fvdkh 2013 ckeSpf rl;,pfaq;0g;tpD&ifcHpmxJrSm azmfjyxm;ygw,f/

tquf pmrsufESm (13)odk htquf pmrsufESm (13)odk htquf pmrsufESm (13)odk htquf pmrsufESm (13)odk htquf pmrsufESm (13)odk h

Page 12: Khonumthung journal July 2013

12- KHONUMTHUNG News Journal INTERNATIONAL July 2013 - Vol.1 No.3

30/ 06/ 2013 / tdEdN,EkdifiHajrmufydkif;u Utta-rakhand jynfe,frSm rkwfokef&moD rdk;tcsdefrwdkifcif 0ifa&mufvm+yD;awmh rdk;awGonf;vdk@ awmifusacsmif;a& vSsyfwjyuf vSsHwmawG/ ajr+ydKwmawGjzpfyGm;+yD; vl 900 ru aoqHk;cJh&+yD; vlaygif; axmifaomif;csD aysmufqHk;ae ygw,f/ aoqHk;ol yrm%utrsm;}uD; ydkrsm;oGm;Edkifw,f vdk@ jynfaxmifpk jynfxJa&;0ef}uD; ql&SDul;rm;&Sif'Du ajymygw,f/

umuG,fa&;Xmeu 0efxrf;axmifaygif;rsm;pGmeJ@ tif'dk-wdbufwef e,fpyfvHk+cHKa&; &JwyfzGJ@/ trsdK;om;obm0ab;tE W&m,f udkifwG,fa&; wyfzGJ@ (NDRF)wdk@[m ulnDu,fq,fa&;vkyfief;awGudk 24em&DywfvHk; rem;rae vkyfaqmifae=u&ygw,f/

[dr0E Wmawmifwef;awGrSm bk&m;zl;a&mufae=uwJh[dENLbk&m;zl;awG/ EkdifiHjcm;om; c&D;oGm;awG tygt0if'kuQa&mufaeol trsm;tjym;udk &[wf,mOfawGeJ@u,fq,fcJh&wmjzpfygw,f/ tckxdqkd&if vlaygif;wpfodef;ig; axmifudk u,fq,f cJh+yD;jzpfw,fvdk@

tdEdN, a&ab; vl 900 ausmfaoqHk;tdEdN, a&ab; vl 900 ausmfaoqHk;tdEdN, a&ab; vl 900 ausmfaoqHk;tdEdN, a&ab; vl 900 ausmfaoqHk;tdEdN, a&ab; vl 900 ausmfaoqHk;

jynfxJa&;0ef}uD;u ajymygw,f/ tdEdN,EkdifiH&Jh t&Snfvsm;qHk; **F gjrpf0Srf;u aetdrfawG/ wdkufcef;awGvnf;a&xJ+ydKusukef+yD; um;awG/ x&yfum; awGyg a&eJ@arsm

yg oGm;=uw,fvdk@vnf; owif;awGrSm azmfjyae=uygw,f/ (ADtdkat – jrefrmydkif;)

rav;&Sm;tpkd;&rS t=urf;zufr_ w&m;cHrsm; razmfxkwfEkdifao;rav;&Sm;tpkd;&rS t=urf;zufr_ w&m;cHrsm; razmfxkwfEkdifao;rav;&Sm;tpkd;&rS t=urf;zufr_ w&m;cHrsm; razmfxkwfEkdifao;rav;&Sm;tpkd;&rS t=urf;zufr_ w&m;cHrsm; razmfxkwfEkdifao;rav;&Sm;tpkd;&rS t=urf;zufr_ w&m;cHrsm; razmfxkwfEkdifao;

08 Zlvkdif 2013- rav;&Sm; tpdk;&rS jrefrmEkdifiHom;tvkyform; trsm;tjym; rav;&Sm;Y t=urf;zufowfjzwfr_ cHcJ h&jyD;aemuf 4if;t=urf;zufr_ESif hqufpyfonfh olrsm;tm; zrf;0&rf; xkwfxm;aomfvnf; ,ae@txd wpfOD;wpfa,mufr# zrf;rdedkifao;jcif; r&Sda=umif; rav;&Sm; uykef; (7) &uf ema&; ulnDr_toif; OuUÏ ukd qef;0if;u qdkygonf?

2013 ckESpf ZGefvqef;wGif pwifjzpfyGm;cJhonfh t=urf;zuf owfjzwfr_a=umifh jrefrmEkdifiHom; (10) OD;xufrenf; t=urf;zuf towfcH&um/ (12) OD;cef@ twGif;vlemtjzpf aq;&Hkrsm;Y wufa&muf ukor_cH,lcJh&onf? ,if;t=urf;zuf owfjzwfr_twGuf oHo,&Sdol (3) OD;tm; rav;&Sm; tpdk;&rS zrf;0&rf; xkwfxm;cJhaomfvnf; ,ae@txd zrf;qD;&rdedkifjcif; r&Sdao;ay?

,ck aemufydkif;wGif rav;&Sm;&Jrsm;u ,cifuxufppfaq;r_/ pHkprf;azmfxkwfay;r_rsm; ydkrdk vkyfaqmifvmonfudk awG@&a=umif; udkqef;0if;u qdkygonf? rav;&Sm;edkifiHwGif w&m;0if jrefrm tvkyform; ESpfodef;cef@w&m;r0if jrefrmtvkyform; ES pfodef;cef@ / UNHCRrS 'kuQonf tjzpf todtrSwfjyK xm;jyD; wwd,edkifiHxGufcGm&ef apmifhqdkif;aeolrsm; wpfodef;cef@ pkpkaygif;jrefrmedkifiHom; ig;odef;cef@&Sdrnf[k rav;&Sm; tpdk;&urav;&Sm; tpdk;& owif;pmY xkwfazmfa&;om; cJhzl;onf?

vuf&Sd tajctaewGifvnf; jrefrmedkifiHom; trsm;pkrSm 4if;t=urf;zufowfjzwfr_ cH&rnfh pdk;&drfruif;pdwf

rsm; &Sdaeum w&m;0ifenf;vrf;jzifhaomfvnf;aumif;w&m;r0if enf;vrf;jzifhaomfvnf;aumif; jrefrmedkifiHodk@ wzGJzGJjyefae=uvsuf&Sdonf[k taxGaxG oydwfaumfrDwD (88) (rav;&Sm;) rS udkatmif=uD;uajymonf?

xdkodk@ rav;&Sm;edkifiHY jrefrmedkifiHom; tvkyform;rsm;t=urf;zuf owfjzwfr_cH&jcif;rsm;twGuf rav;&Sm;tpdk;&rS oufqdkif&m w&m;cHrsm;udk tjrefqHk; azmfxkwfay;edkif&ef zdtm;ay;onfh taejzifh jyD;cJhonfhZGefv (11)&ufae@wGif jrefrm'kwd, edkifiHjcm;a&; 0ef}uD; OD;Zifa,mfE Si f htvky form; 0ef =uD;Xme ' kwd,0ef }uD;

a':0if;armfxGef;/ jynfy tvkyftudkif at*sifpD toif;csKyfrSudk,fpm;vS,f (6) OD;ESifh tvkyform; at*sifpDwckrSudk,fpm;vS,f wpfOD; yg0ifonfh udk,fpm;vS,f tzJG@rav;&Sm; tpdk;& oufqdkif&m rsm;ESifh oGm;a&muf nSdE_dif;cJhjyD;vnf;jzpfonf? 4if;aemufydkif; wGif t=urf;zufowfjzwfcH&r_ jidrfoufoGm; cJhaomfvnf; jyD;cJhonfhaom=umae@ Zlvdkifv (6) &ufae@wGif jyef vnfjzpfyGm;cJhjyD;rav;&Sm;edkifiH qlAef; ar0wGif um;jyif puf&Hk jrefrmtvkyform; ud k& J0i f ;xGe f ; xyfr H towfc Hc J h& onf?(a&$[oFmowif;)

Page 13: Khonumthung journal July 2013

13 - KHONUMTHUNG News Journal NATIONAL NEWS July 2013 - Vol.1 No.3

jrefrmhynma&; vlwdkif;twGufjzpfapzdk@a':pkajym=um;jrefrmhynma&; vlwdkif;twGufjzpfapzdk@a':pkajym=um;jrefrmhynma&; vlwdkif;twGufjzpfapzdk@a':pkajym=um;jrefrmhynma&; vlwdkif;twGufjzpfapzdk@a':pkajym=um;jrefrmhynma&; vlwdkif;twGufjzpfapzdk@a':pkajym=um;

30/ 06/ 2013- ynma&;[mtcGifhxl;cH vlwef;pm; wpktwGufrjzpfapbJ wdkif;&if;om;awG pkaygif;aexdkif wJh jrefrmEkdifiHrSm ynm[mvlwk di f;twGuf jzpfap &r,fvd k @trsKd;om; 'Drdkua&pDtzGJ@ csKyf OuUXa':atmif qef;pk=unf u ajym=um;cJhygw,f/

ynmudk twlwuG oif=um;rSL u aewdkif;&if;om;awG =um; tjyeftvSeftav;xm;r SLawG &vmaped ki fa=umif;eJ @ jrefrmek di fiHrSm ynmudkvGwfvyfpGm oif,ledkif cGifh&Sdzdk@vnf; vdktyfw,fvdk@qdkygw,f/ ZGefv 29 &ufuae 30 &uftxd aejynfawmfrSm 2 &uf=umusif;yaewJh Empowering

Higher Education vdk@ac:wJh jrefrmekdifiH tqifhjrifhynma&; qdkif&m aqG;aEG;yGJ rSm a':atmifqef;pk=unfu tckvdkajym =um; cJhwmyg/

ynma&;[m vlwdkif;twGufjzpfzd k @vd kjyD;vGwfvyfpGm oif,led ki fcGif h& S d&r,fhtjyiftajymif;tvJtwGuf ynma&; jzpfzd k @vd kovd k tem*wfjre frmek di fi HtwGuf&nf&G,fwJh ynma&;rsKd;ygjzpfzdk@ vdkw,fvdk@tydkif; av;ydkif; cGJajym=um; oGm;ygw,f/

tqifhjrifhynma&;eJh ywfoufwJh aqG;aEG;yGJudkjAdwdoSs aumifpDuae }uD;rSl;usif;ywmjzpfjyD;aqG;aEG;yGJrSm trsKd; om; 'Drdkua&pDtzGJ@csLyfA[dktvkyftrSLaqmif tzGJ@0if OD;[efomjrifh/ynma&;uGef,uf u a'gufwm odef;vGif/ynma&;Xmeu a'gufwmrsLd;jrifh/ a’gufwm

csrf;ndrf;eJh edkifiHwumynm&SifawG/ jynfwGif; ynm&SifawGeJhNGO awG wufa&mufae=uygw,f/ AGDtdkat (jrefrmydkif;)

PR pepf aqG;aEG;a&; wifjycsuf jynfaxmifpk v$wfawmf y,fcspepf aqG;aEG;a&; wifjycsuf jynfaxmifpk v$wfawmf y,fcspepf aqG;aEG;a&; wifjycsuf jynfaxmifpk v$wfawmf y,fcspepf aqG;aEG;a&; wifjycsuf jynfaxmifpk v$wfawmf y,fcspepf aqG;aEG;a&; wifjycsuf jynfaxmifpk v$wfawmf y,fcs

01/ 07/ 2013 - vmr,fh 2015 ckESpf a&G;aumufyGJrSmPR ac:tcsKd;us ukd,fpm;jyKpepfudk usifhoHk;oihf/ roihfaqG;aEG;zd k@ trsKd;om;'Drd kua&pDtiftm;pkygwDuwifjyxm;wmudk jynfaxmifpkv$wfawmfuae 'Duae@y,fcs vdkufygw,f/

'Dpepf[m jynfaxmifpkv$wfawmf&Jh enf;Oya'eJ@rnDnGwfwJhtwGuf v$wfawmfrSm raqG;aEG;Ekdifa=umif;jynf axmifpkv$wfawmf em,u OD;ciffatmifjrifhu'Duae@ jynfaxmifpk v$wfawmf tpnf;ta0;rSm ajz=um;cJh wmyg/

“jynfaxmifpk a&G;aumufyGJaumfr&Sif OuUXxHupmjzifhay;ydk@xm;wJh a&G;aumuf wifajrSmufyHkpepfajymif;vJa&;eJ@pyfvsOf;IaqG;aEG;qHk;jzwfay;yg&ef wifjyrSKta=umif;t&monf v$wfawmfqdkif&m vkyfief;pOfrsm; t& oufqdkif&mjynfaxmifpktqifh tzGJ@tpnf;uaomf4i f ; / v$wfawmfud k,fpm;vS,fwpfO D ;uaomf4if;/ v$wfawmftpnf;ta0;wGif v$wfawmfqdkif&mOya' enf;Oya'rsm;eJ@tnD tqdkwifoGif;

vrf;ay: trsm;okH; emrnfawGjzpfwJh Spice, Meow– Meow , Bath Salk pwJh rl;,pf aq;0g;awG[mtEœ&m,fenf;jyD; aysmfp&maumif;wJh rl;,pfaq; 0g;jzpfw,fqkdjyD; vli,fawG ,kHrSm; oHo, jzpfapEkdifw,fvkd@ ODC u ajymygw,f/

2012 ckeSpf ukvor*~ rl;,pfaq;0g; tpD&ifcHpmt&urBmhrl;,pfaq;0g; okH;pGJrSL pkpkaygif; 74 &mckdifESLef;ukdxkwfvkyfcJhwJh tmz*efepPwefEkdifiHu eHygwf 1 rSm &SdaecJhovkd tckESpf 2013 rSmvnf; eHygwf 1 tjzpf quf&Sdae

aqG;aEG; cGifhawmif;cHjyD; qufvufaqmif&Guf&rnfhta=umif;t&mjzpfygw,f/ v$wfawmfqdkif&mOya'enf;Oya'rsm;eJ@ udkufnDrSK r&Sdygojzifh jynfaxmifpkv$wfawmftaejzif h txufyg jynfaxmifpka&G;aumufyGJaumfr&Sif OuUX&Jh ay;ydk@pmESifh owif;xkwfjyefcsufyg ta=umif;t&mrsm;ESihf pyfvsOf;Iqufvufaqmif&Guf&efr&Sdyg”

'DtcsKd;us ukd,fpm;jyKpepfudk NDF trsKd;om; 'Drdkua&pDtiftm;pkygwDuae 2015 a&G;aumufyGJrSm toHk;jyKEkdifzdk@a&G;aumufyGJaumfr&Sifukd wifoGif;cJh wmjzpfygw,f/tJ'Dpepfudk trsKd;om;'Drdkua&tzGJ@csKyfeJ@ wdkif;&if;om;EkdifiHa&;ygwD tawmfrsm;rsm;u raxmufcHcJh=uayrJhwcsKd@ygwDawGuawmh oabmwl axmufcH=u wmawG&dSygw,f/ (RFA – jrefrmydkif;)

wkef;yg/ jrefrmEkdifiHuawmh tmz*ef taemufu 'kwd,vkdufaeygw,f/

jrefrmEkdifiH[m pkdufysKd;ekdifwJh ajrtus,ft0ef;23 &mckdifESLef;ukd rl;,pfaq;0g; pkdufysLd;zkd@tokH;jyKaejyD; urBmh bdef;jzL xkwfvkyfrSL&Jh 10&mckdifESLef;ukd xkwfvkyf aewmvnf; jzpfygw,f/ (ADtdkat – jrefrmydkif;)

pmrsufESm (11) bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf). tqufpmrsufESm (11) bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf). tqufpmrsufESm (11) bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf). tqufpmrsufESm (11) bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf). tqufpmrsufESm (11) bdef;pdkufysdK;rSK jrefrm'kwd,vdkuf). tquf

Page 14: Khonumthung journal July 2013

July 2013 - Vol.1 No.3 FEATURE News Journal KHONUMTHUNG 14

ta0;rS tm&HkcHjcif; ta0;rS tm&HkcHjcif; ta0;rS tm&HkcHjcif; ta0;rS tm&HkcHjcif; ta0;rS tm&HkcHjcif; (Remote Sensing) ta=umif; ta=umif; ta=umif; ta=umif; ta=umif;wpfaphwpfa=umif;wpfaphwpfa=umif;wpfaphwpfa=umif;wpfaphwpfa=umif;wpfaphwpfa=umif;

Pakokku University&efukefwuUodkvf/ yx0D0ifXmewGif

2013ckE Sp f / azaz:0g& Dv(22&ufae@rS (31)&ufae@xd zGif hvSpfaom Remote Sensingoifwef;odk@ yckuULwuUodkvf/ yx0D0ifXmerSpma&;olESifh q&mOD;wifarmifvGifwdk@ wufa&mufcJh=uygonf/ jrefrmjynfwpfjynfvkH; wuUodkvftoD;oD;&Sd yx0D0ifXmerSq&mq&mr udk,fpm;vS,f ESpfa,mufpDvnf; tqdkygoifwef; odk@yg0ifwufa&muf=uygonf/ 2012-2013ckE Sp f /wuUokdvf ynmoifESpfwGifom 'kwd,ESpf/ yx0D0if bmom&yftwGuf Module No.Geog:2104 (Fundamentals of RemoteSensing) bmom&yftjzpf First SemesterwGifp wifjyXmef;aom bmom&yftopf wpfckjzpfygonf/ oifwef;wGif rSwfom;avh vmpkaqmif;orSsudk yx0D0ifrsdK; qufopf wuUokdvf ausmif;olausmif;om;rsm; twGuf&nfpl;+yD; Tbmom&yfta=umif;t& wpfaphwpf a=umif;rSs avhvmod&SdEdkif atmif jrefrmrSK jyKum a&;om;azmfjyvdkufjcif;jzpf ygonf/Remote Sensing . t"dy`g,fudkt&ifazmfjyvdkygonf/ ta0;rStm&kHcH pl;prf;avhvmjcif; (Remote Sensing) qdkonfrSm avhvmpl;prf;vdkonfht&m0wÎKudk ae&ma'o (okd@r[kwf)tjzpftysufwpfckESifh wdkufqdkif xdawG@ r_r&Sdaomu&d,mwpfckrS zrf;,l&&dSonfh Data rsm;udkavhvmqef;ppfI odyHenf;us avhvmpl;prf;jcif;yi f jzp fonf (Lilles sand & Kiefer) /

t&kd;pif;qkH;ajym&vSsif Remote Sensing onfavhvmpl;prf;vd konfh t&m0wÎKtm; trSefwu,fxdawG@jcif;r&SdbJ owif;tcsuftvufrsm;tm; &,lonfh enf;ynmyif jzpfygonf/ tmumoacwf\ tapmydkif;1950 ckESpfrsm;wGif odyHynm&Sifrsm;onf urBmajrtm; avhvmapmifh=unfh&ef Remote Sensing ud&d,mrsm;wyfqifxm;aom +*dKvfwkrsm;tm; tmumoxJodk@v$ifhwifEkdifcJh=uonf/ yxrqkH; rdk;av0 o+*dKvfwkjzpfaom TIOS (Television InfraredObservation Satellite) tm; rdk;av0oESifh&moDOwkudk apmifh =unfhcef;rSef;Ekdif&ef 1960ckESpfYv$ifhwif EkdifcJh=uonf/ xdktcsdefrSp+yD; vlom;wdk@onf urBm ajrtm;vSnfhywf&ef +*dKvfwkaxmifaygif;rsm;pGmudk v$ifhwifEdkifcJh=u+yD; avxk/ a&xk/ajrxk/ ZD0xkwdk@udk pOfqufrjywf ta0;rSpl; prf;avhvmEdkifcJh=uonf/Remote Sensing onfvlom;wdk@ .tjrifpGrf;tm;ra&muf&SdEd kifaom v_dif;tvsm;

rsm;. pGrf;&nfrsm;/ jrifEdkifaom a&mifjcnfwef; (visible)teDatmufa&mif jcnf (infrared) r d kufc&k da0 h(microwave) ponfwdk@udkwdkif; wmEdkifjcif;/ }uD;rm;us,fjyef@aomyx0D0ifa'owpfcktwGuftcsdefESif htnDwdk;wufajymif;vJaeaom owif;tcsuftvufrsm;tm;ukefusp&dufoufompGmjzifhvsifjrefpGm&&SdEdkifaomenf;vrf;jzpfjcif;/ vlolraygufa&mufEdkifaoma'orsm;(Oyrm-tE Wmwduwdkuf/ tarZkHa'o)wdk@rS tcsuftvufrsm;&&SdEdkifaom wpfckwnf;aom enf;vrf;jzpfjcif;/ tao;pdwf uGif;qif;avhvmjcif;rjyKbJ ukefusp&dwfoufomI vsifjrefaomenf;vrf;jzifh vG,fulpGm wGufcsufEdkif+yD; GIS( Geographical Infor mationSystem) enf;ynmtm;jzifh tjcm;yx0D0if ta=umif;t&mrsm;ud k aygif;pyfay;Ed ki f jcif; ponftm;jzif hajrmufrsm; pGm tokH;0ifaom bmom&yf wpfckjzpfayonf/

tmumorS &kduf,lxm;aom aumif;uif"gwfykHum;csyf wpfcsyfonf pum;vkH;aygif;rsm;pGmudk azmfaqmifay; Ed kifygonf/ vlom;wdk@onftqdkygaumif;uif"gwfykHrsm;rSowif; tcsuftvufrsm;&,l&mY arG;&mygjrifEdkifpGrf;tifjzifh razmf xkufEdkifbJ &_yfaxG;aponf/ tjriftm&kH&_yfapaomjrifuGif;rsm;udk uGefysLwmy&kd*&rfrsm;udktokH;jyKjcif;jzifh TpGrf;yum; udkxyfyGm;apEdkifaomvkyfief;rsm;udk vlom;wdkYonf vGefpGmvkyfaqmif EdkifpGrf;&dSvSonf/ xdk ha=umifhyifvsif aumif;uif "gwfykHwpfykHonftrSefyifpum;vkH;axmifcsDaom t"ddyg,fudkaqmifonf[k qdk=ujcif;jzpfonf/ Taumif; uif"gwf ykHrsm;udk tokH;jyKEkdif&eftwGuf todtjrifESifh pGrf;&nfwdk;wufap&efrsm;pGm}udK;pm;&ygrnf/ xdk@ a=umifhyifvSsif Remotesensing enf;ynmrsm;ud k tok H ; jyK +y D ; Datapkaqmif;jcif;onf tjcm;enf;vrf;ykHpHrsm;jzifh Data rsm;pkaqmif;jcif;ESif h E_ dif;,SOfvSsif rsm;pGmaom tusdK;aus;Zl;rsm; &&Sdapygonf/ Land sat +*dKvfwk "gwfykHk rsm;(False color composite,spatial resolution=10m) pepfwGif jrpfvufwuf/ acsmif; vufwufrsm;udk (tjyma&mif)/ taqmuftOD; rsm;udk(pdrf;jyma&mif)ESifh opfyifopfawm rsm;udk(teD a&mif)tjzpf jrifEdkif+yD; a&ESifhpdkuf ysdK;oD; ESHrsm; =um;&Sd tem;owfrsO f ;ud kyi f jri fE d ki fayonf/ (True colorcomposite, spatial reso lution=1m) wGifrlopfyifwpfyifcsif;/ taqmuftOD; wpfckcsif;pDudkyif ydkrdkItao;pdwfjrifEdkif ayonf/

xdk@a=umifh +*dKvfwk"gwfykHrsm;onf {&d,m}uD;rm;aomae&mwpfck. Owktvdkuf tcsdeftvdkuf ajymif;vJr_jzpfpOfrsm;udk avhvm&mwGif pOfqufrjywf apmifh=unfhavhvmjcif;onf tvGefw&mta&;}uD;vSayonf/ueOD; wGif +*dKvfwkrsm;udk ZvaA'ynm&Sifrsm;u wdkifzkH;rkefwdkif;rsm;. tajcaeESifh vrf;a}umif;udk cef@rSef;apmifh=unfh&ef twGuf tokH;jyK=uygonf/ xdk@tjyif Remote

Sensing enf;ynm onf a&v$rf;rdk;aom {&d,mtus,ft0ef;udk wdkif;wm apmifh=unfh&eft wGufomruu,fq,fa&;vkyf ief;rsm;udkyg xda&mufpGm aqmuf&GufEdkif&efESifh a&v$rf;rdk;r_ 'g%fcH& aom ukef;ajrESif tajccHtaqmuftOD;rsm;. yrm%rsm;udk cef@rSef;wGuf csuf&eftwGufvnf; tokH;jyKyg onf/

owif;tcsuftvufrsm;pkaqmif;jcif; (DataAcquisition) jyKvkyf&mwGif urBmajrudk 4if;. ywfvrf;twdkif; vSnfhywfaeaom+*dKvfwkwpfpif;rSm tm&kHcHu&d,m (Sensor) &Sd+yD; 4if;tm&kHcHud&d,monf urBmajrrsufESm jyifrSxyfqifh tvif;jyef+yD; ysH@ESH@aom tvif;yrm%udk tao;pdwf zrf;,ljcif;tm;jzifh owif;t csuftvuf rsm;udk &&Sdonf/ urBmajr. qJGiiftm;onf A[dkcGeftm; udk[efcsufnDapaoma=umihf Remote Sensingud&d,mrsm;ygaom +*dKvfwkwpf pif;onf ywfvrf;wpfckwnf;wGif tcsdef=umjrifhpGm wnf&SdaeEdkif ygonf/ +*dKvfwk(Air bourns) rsm;onf v. wGef;tm;r&dS aomavxk. tjyifzufwGif &Sdaom a=umifh tDem;&Sm; Oya't&+*dKvfwkwpfpif;. tjrifESKef; onf udef;aojzpf I urBmajrudk ESpfaygif;rsm;pGm =um onfhwdkif atmif ywfvrf;wpfckjzifhvSnfhywfEdkif ygonf?

tm&kHcHud&d,monf vSsyfppfoHvdkuf a&mifpOf(Electromagnetic Spectrum) . pGrf;tiftajcaeudk wdkif;wmaom ud&d,mjzpf+yD; 4if;pGrf;tifrsm;udkud&d,mwpfckjzifhywfI&aom oauFwtjzpfodk@ ajymif;vJay;onf/ xdk@a=umifh +*dKvfwk (Airborne) wpfckpDonftmumo,mOf (Platform) wpfckjzpf+yD; 4if;onfurBmajrrSvm onfh tvif;jyefaom/ tvif;v$wfaomtvif;ysH@aom (visible light)/ teDatmufa&mifjcnf(infrared) / tvif;,dkifjcif;ESif h vSsyfppfoHvdkufa&mifpOfrsm;. pGrf;tifyrm%udk wdkif;wm&eftwGuftm&kHcHud&d,mrsm; (sensors) udk o,faqmifxm; onf/tm&kHcHud&d,mwpfckcsif;pDonf tvif;a&mifpOfwef; .ao;i,faom tpdwftydkif;rsm;udkom ykHazmfay;Edkif ojzifhykH&dyfzrf;ud&d,m (Sensor) wpfckpDwGif tm&kHcH ud&d,mtajrmuftrsm;udk wyfqifxm;=uonf/Remote Sensing twGuf vSsyfppf oHvdkufpGrf;tif (Electromagnetic energy) ESifh jzmul;jcif;(reflection) wdk@. odom txif &Sm;qkH;aom pGrf;tift&if;tjrpfrSm aea&mifjcnfyifjzpf onf/ RemoteSensing device (ta0;rS tm&kHcHpl;prf;avhvmr_ud&d,m)rSm aea&mifjcnfrS jzmxGuf vmaom a&mifjcnf(radiation) rsm;udk pl;prf;avhvmEdkif&ef uGsEfkyfwdk@vlom;rsm;twGuf rsufvkH;yif jzpfonf/

aea&mifjcnfrSvmaomjrifawG@Edkifonfh tvif;wef; rsm; (visible light) udk zrf;,l +yD; ywf0ef;usifrSomref rsufpdjzifh jrifEdkifaompGrf;tif (visible energy)

pmrsufESm (18) odk h pmrsufESm (18) odk h pmrsufESm (18) odk h pmrsufESm (18) odk h pmrsufESm (18) odk h

Page 15: Khonumthung journal July 2013

July 2013 - Vol.1 No.3 INTERNATIONAL News Journal KHONUMTHUNG 15

rDZrDZrDZrDZrDZdk&rfjynfe,fwGif jrefrmekdifiHom;wcsKd@ xyfrHarmif;xkwfzG,f&Sddk&rfjynfe,fwGif jrefrmekdifiHom;wcsKd@ xyfrHarmif;xkwfzG,f&Sddk&rfjynfe,fwGif jrefrmekdifiHom;wcsKd@ xyfrHarmif;xkwfzG,f&Sddk&rfjynfe,fwGif jrefrmekdifiHom;wcsKd@ xyfrHarmif;xkwfzG,f&Sddk&rfjynfe,fwGif jrefrmekdifiHom;wcsKd@ xyfrHarmif;xkwfzG,f&SdcdkEkrf;okefowif;

23 ZGef 2013- tdEdN,EkdifiH ta&S@ajrmufbuf wGifwnf&SdjyD; csif;jynfe,f ESifh e,fedrdwfcsif;xdpyfaeaomrDZd k&rfjynf e,fwGif w&m;r0ifaexdkif=uonfhjre frmEk di fi Hom;wcsK d @ud k tpd k ;&r[kwfaomtzGJ@tpnf;rsm;u xyfrHarmif; xkwf zG,f&Sdonf[kpHkprf;od&Sd&onf/

rDZdk&rfjynfe,f +rdK@awmf tdkifaZmvfrS rdkif 50 cef@a0;aom Kolasib c&dkif Mualkhang aus;&GmwGifw&m;r0if aexdkif=uaom jrefrmEkdifiHom; csif;vlrsKd;rsm;udk ZGef 30 &ufae@aemufqHk;xm;jyD; aus;&GmrSxGufcGgoGm;=u&ef ,if;aus;&Gm&Sd rDZdk;vli,frsm;toif;( YMA) ? rDZdk;ouf=uD;toif; ( MUP) ESifhaus;&GmaumifpDtzGJ@ ( VCP) wdk@u trdef@xkwfjyefxm;jcif;jzpfonf/Mualkhang aus;&Gm&Sda'ocH YMA, MUP, VCPwd k @u Joint Action Committee(JAC)udkzGJ@pnf;jyD; ,if;aumfrDwDu w&m;r0if aexkdifaomjrefrmEk di fi Hom;rsm; armif;xkwfrnf hudp Pud kOD;aqmifonf [kod&onf/

,if;aus;&GmwGif w&m;r0ifaexdkifolrsm;tm; armif;xkwf&ef JAC rS qHk;jzwf&onfh ta=umif;&if;rSm Mualkhang aus;&GmwGif vGefcJhaom 3 ESpfcef@up+yD; jrefrmEkdifiHom;rsm; vma&mufaexkdif=uuwnf;u t&ufcsuf vkyfae=u a=umif;/ aemifwcsdefwGif rDZdkvlrsKd;rsm;twGuf=uD;rm;aomtEœ&m,fjzpfapvmEkdifonfhtwGuf ,ckvdkvkyfaqmif& jci f ; jzp fonf[k r DZd k&r f jynfe,f&kyfoHvdkif;wckjzpfonfh Zonet Special ReportwGifazmfjyxm;onf/

tdrfajc 50 cef@&S daom Mualkhang aus;&GmwGifw&m;r0ifaexdkifol jrefrmEkdifiHom;csif;vlrsKd;rsm; tdrfajc16 cef@&Sdonf[kod&onf/

armif;xkwfcH&rnfhta&;ESifh ygwfoufvsuf ,if;aus;&GmwGif 15 ESpfausmf aexdkifvmcJhol csif;trsKd;orD;wOD;u“usrwdk@ b,fvdkvkyf=urvJ pOf;pm;vdk@udkr&awmhbl;/'DrSmbJ i,fi,fuwnf;upjyD; aexdkifvmwmqdk awmhjrefrmEkdifiH&Jh rSwfyHkwifvJ r&Sdbl;av/ rDZdk&rfjynfe,f&JhEkdifiHom;pDppfa&;u'fvJ usrwdk@vkyfzdk@ t=udrf=udrf}udK;pm;ayr,fh r&cJhygbl;” [k ajymonf/

tdEdN,EkdifiH\ zGJ@pnf;yHktajccHOya't& tdEdN,EkdifiHwGif10 ESpfausmf}um qufwdkuf aexkdifjyD;ol EkdifiHjcm; om;wa,mufonf tdEd N,EkdifiHom; cH,lyd kifcGif h&S donf[kod&onf/ odk haomfvnf; rDZdk&rfjynfe,frSmrl jrefrmEkdifiHrSajymif;a&G@vm=ujyD; rDZdk&rfwGif 10 ESpfausmf=um aexkdifjyD;oljzpfayr,fhvnf; a'ocH tm%m ydkifrsm;u EkdifiHom;cH,lcGifh/ EkdifiHom;pDppfa&;u'frsm; jyKvkyfcGifhrjyKa=umif;vnf;od&onf/

,ckarmif;xkwfcH&rnfh jrefrmedkifiHom; csif;vlrsKd;rsm;onfMualkhang aus;&GmteD;w0dkufwGif v,f ,m vkyfief;/ O,OfjcHapmifhvkyfief; ESifh tjcm;aom or&kd;us ,mvkyfief;udkom vkyfudkif ae=u olrsm;[k od&onf/

rDZdk&rfjynfe,fwGif jyD;cJhonfh {jyDvuvnf; jrefrmEkdifiHrScsif;vlrsKd;trsm;pkaexdkifaom Saikhumphai aus;&GmrS4if;wdk@aetdrfrsm;udk Vaphai vlxkrS rD;&d S K@ onfhjzpf&yftjyif arvu Rangvamual ESif h Phunchawng aus;& Gm& S dt&ufcsuf vky fa&mif;csolrsm;tygt0if w&m;r0ifaexdkifaom jrefrmEkdifiHom; rsm;udk Central Young Mizo Association (CYMA)u armif;xkwfcJhjyD;jzpfonf/

a'vDwGif csif;ol&Jaumif; qvdkif;wifarmifOD; atmufarhbG,f tcrf; tem;usif;ya'vDwGif csif;ol&Jaumif; qvdkif;wifarmifOD; atmufarhbG,f tcrf; tem;usif;ya'vDwGif csif;ol&Jaumif; qvdkif;wifarmifOD; atmufarhbG,f tcrf; tem;usif;ya'vDwGif csif;ol&Jaumif; qvdkif;wifarmifOD; atmufarhbG,f tcrf; tem;usif;ya'vDwGif csif;ol&Jaumif; qvdkif;wifarmifOD; atmufarhbG,f tcrf; tem;usif;y

cdkEkrf;okefowif;

26 ZGef 2013- jrefrmEkdifiHausmif;om;ordkif;wGifyxrOD;qHk; }udK;ay;owfjzwfjcif;cH&aom csif;ol&Jaumif; qvkdif; wifarmifOD; usqHk;jcif; atmufarhbG,ftcrf;tem;udk tdEdN,EkdifiH e,l;a'vD+rdK@ BCRCcef;rwGif csif;ausmif;om; or*~tzGJ@u OD;aqmifjyD;,ae@usif;ycJh=uonf/

,ae@ZGefv 26 &ufae@onf AdkvfcsKyfae0if; OD;aqmifaom rqv wygwDtm%m&Sifpepf qef@usifa&;qENjyyGJ rsm;udk OD;aqmifrSLa=umifh zrf;qD;cHcJh&jyD;}udK;ay;owfjzwfcH&onfh owœaA' ausmif;om;qvdkif;wifarmifOD; usqHk;onfh 37 ckESpfajrmufjynfhonfh aejzpfonf/

ol@&Jh &J&ifhrSL/ r[kwfrcHpdwf"gwfudk *k%fjyKonfhtaejzifhqvdkif;wifarmifOD;atmufarhbG,ftcrf;tem;udkusif;y& jcif;jzpfonf[k csif;ausmif;or*~acgif;aqmifudkqefESif;vsefu ajymonf/

“ ol@&Jh &J&ifhjcif;udkk *k%fjyKwJhtaeeJ@ atmufarhbG,ftcrf;tem;udk usif;y&wm jzpfygw,f? jyD;awmhjrefrmjynfxJrSmjzpfjzpf/ jynfyrSmjzpfjzpf ol@&J hta=umif;udk odyfjyD;awmh rodwJhvlawGtrsm; }uD;&Sd

w,f? 'D[mudk usaemfwdk@ Awareness vkyfcsifvkd@usif;y&jcif;jzpfw,f”[k 4if;uajymonf/

qvkdif;wifarmifOD;onf 1951 ckESpfwGif tb yl; jr'if?trd yD; ESif;+rdKifwkd@rS awmifil+rdK@wGif arG;zGm;cJhjyD; nDaemif 8OD;teuf t}uD;qkH;om;jzpfonf/ &efukefwuUokdvfwGifynmqnf;yl;pOfwGif csif;pmayESifh ,Ofaus;rSL aumfrDwD

twGif;a&;rSL;wm0ef xrf;aqmifcJhonf/ qvkdif; ESifh rkdiftrnfemr ac:wGiforkwfcJholvnf;jzpfonf/

jrefrmEkdifiHrS wOD;wnf;aom ukvor*~ taxGaxGtwGif; a&;rSL; wm0efxrf;aqmifcJhol OD;oef@ta&;tcif;vSLyf&Sm; rSLa=umifh rqv OD;ae0if; tpkd;&uqvdkif;wifarmifOD;udk 1972 ckESpf 'DZifbm 5 &ufae@wGifzrf;qD;cJhjyD; wESpfausmf =um axmifeef;pHcJhonf/ qvkdif;wifarmifOD;onf axmifrS vGwfjyD; EkdifiHa&;ESifh tvkyform; oydwfvSLyf&Sm;rSLawGukd qufvufOD; aqmifcJhonf/

aemufqkH; rSLdif;&mjynfhyGJawmf usif;ya&;vSLyf&Sm;pOfqvkdif;wifarmifOD;onf ol@&Jh touf 25 eSpfjynfhonfh1976 ckESpf rwfv 22 &ufae@wGif jyefvnf zrf;qD;jcif;cH&jyD; 3 vwdwd tusOf;cscH&um ZGefv 26 &ufae@jrefrmpH awmf csdefeHeuf 4;00 em&DwdwdwGif &efukef+rdK@/tif;pdef tusOf;axmifxJwGif wdwfwqdwf}udK; ay;jcif;cHcJh&onf/

qvdkif;wifarmifOD;onf }udK;pifrwufcifwGif OD;ae0if;tpdk;&udk “rif;wdk@ppfzdeyfatmufrSm igb,fawmhrS 'l;raxmufbl;? rif;wdk@ighcE<mudkom owfvdk@&r,f/ ighcH,lcsufeJ@pdwf"mwfudkawmh b,fawmhrS owfvdk@r& bl;”qdk+yD; a=uG;a=umf um}udK;pifwufcJholjzpfonf/ausmif;om;acgif;aqmif qvdkif; wifarmifOD;ausmif;om;acgif;aqmif qvdkif; wifarmifOD;ausmif;om;acgif;aqmif qvdkif; wifarmifOD;ausmif;om;acgif;aqmif qvdkif; wifarmifOD;ausmif;om;acgif;aqmif qvdkif; wifarmifOD;

Page 16: Khonumthung journal July 2013

16 - KHONUMTHUNG News Journal FEATURE NEWS July 2013 - Vol.1 No.3

CCD qdkonfrSm tvif;a&mif tenf;trsm;tay: rlwnf+yD;ajymif;vJEd ki fpGrf;&S daomtvGefw&mrSao; i,fvS onfh Silicon Chip jym;av;yifjzpfygonf/ ,if;onftvif;a&mifudk zrf;,l+yD;vSsyfppfqdkif&mt csufjypepf tjzpf odk@ tvif;a&mif.jyif;tm;yrm%tay:rlwnfI ta&mifajymif;vJr_jzpf apygonf/ ,ae@acwf uifr&mtrsm;pk.sensor rsm;onf oef;csDaom (Pixels) rsm;jzifhjy Kvky f xm;ygonf/y k H & d y f w p f c k . ( P i x e ls ) t a & t w G u frsm;avav(Resolution)jrif hrm;vm avavjzpf./ Remote Sensing wGif trsdK;tpm;ESpfrsdK;&Sdygonf/ Passive Remote Sensing ESifhActive Remote Sensing jzpfygonf/ PassiveRemote Sensing qdkonfrSm tvif;jyefjcif;ESifhxkufvky f jci f ;twGuf aea&mif jcnfr Sobm0twdkif;&vmaom pGrf;tifrsm;udkwdkif;wmEdkifonfh tm&kHcHud&d,mudk Passive sensor [kac:ygonf/ Active Remote Sensing onfudk,fpGrf;tif t&if;tjrpfjzif h tvif;a&mifukdxkufv$ifhay;+yD; t&m0wÎKwpfckqDodk@ wdkuf&kdufusa&muf vmaom a&mifjcnfrsm;udkvnf; ActiveSensor rsm;uxkufv$wfay;ygonf/ Microwaveremote sensing onf Active Sensor jzpf+yD;rd k;wdrfrsm;udk xdk;azmufEk difjcif;/ ntcsdefrsm;ygykH&dyfrsm;udk&,lEdkifjcif; jzpfygonf/Remote Sensing . vkyfaqmifcsufrsm;rSm tcsuftvufrsm;udk&,ljcif;? 4if;udk tpDtpOfwus vkyfaqmifjcif;/ cJGjcrf;pdwfjzmjcif;/ a&maESmjcif;/ teuft"dyg,fjyefjcif;/ ykHazmfjcif;ESifh tokH;cs jci f ;wd k @ jzp fonf/ aepGr f ;tifonfavxktv$mudkjzwf oef;I Target udkxdaomtcg4if;ESif htjyeftvSef oufa&mufr_rSm Target.*k%fowWd ESifh jzmxGufr_ ay:wGif rlwnfonf/ TargetrS xkufv$ifhaom vSsyfppfoHvdkufa&mifpOfjzmxGufjcif;p Gr f ;tifrsm;ud k p kaqmif; E d ki fap&ef E Si f hr Swfwrf;wifxm;Ed ki f&eftwGuf Sensor ud ktokH;jyKjcif;jzpfonf/ xdk Sensor rSrSwfxm;aomvSSsyfppfoH vdkufpGrf;tifudk Electronic ykHpHt&ajrjyifpcef;od k @ xkufv$wf ay;+yD; 4if; datatcsuftvufrsm;udk ajrjyifpcef;rS zrf;,l&&Sdumvdktyfaom Processing vkyf aqmifr_ jyKvkyfIStellite Image udk &&Sdyg onf/

xdkodk@tm;jzifh urBmhrsufESmjyifrS tvif;jyefvmaom vSSsyfppfoHvdkufwGifyg0ifonfh teDa&mif/tpdrf;a&mif/ teDatmufa&mifjcnfrsm;udk aygif;pyfzJ G @pnf;xm;aom Satellite Images rsm;ud k

pmrsufESm (14) rS tqufpmrsufESm (14) rS tqufpmrsufESm (14) rS tqufpmrsufESm (14) rS tqufpmrsufESm (14) rS tquf &&Sdygonf/ 4if;ykH&dyfrsm;udk =unfh+yD; odyHynm&Sifrsm;uurBmhajrjyif. t&m0wÎKrsm;wnf&Sdaer_ESifh ajymif;vJr_rsm;udk avhvmygonf/

ta0;rS tm&kk HcHrIjyKvkyf&mwGif Datatcsuftvufrsm;rS owif;tcsuftvufrsm; &,lEkdifrIudk em;vnf&ef twGuf vSdKif;tvsm;ESifh }udrfESKef;tm;jzifh azmfjyaom vSsyfppfoHvdkufjzmxGufjcif;.0daoovuQ%mrsm;udk em;vnf &efvdktyfygonf/ta0;rS tm&kHcHpepftwGuf tokH;0ifaom vSSsyfppfoHvdkufa&mifjcnfvSdKif; e,fy,frsm; pGm&Sdaom a=umifhrwlnDaomt&m0wÎKwdkif;. *k%fowWdrsm;udk wdkif;wmEdkifonf/ t&m0wÎKuJGjym;onfESifh tvif;pkyf,lEkdifr_uGmjcm;r_a=umifh &&Sdvmaomowif; tcsuftvufrsm;rSmvnf; rwlnDEdkifyg/ opfawm/ pdkufcif;/ jrufcif;/ajrqD v$m/ a&wdk@onf 4if;wdk@. *k%fowWdtvdkufvSsyfppf oHvdkufpGrf;tifpkyf,lr_/ tvif;jyefapr_rsm;jcm;em;r_ rsm;&d Sayonf/ xd k @a=umif h r dr dwd k @.ywf0ef;usifwGif om ref rsufpdjzifh rjrifEdkifaomtjcm;(radiation) rsm;pGm&Sdao;I 4if;wdk@udkta0;rStm&k Hc Hud& d,mud k tok H ; jyK +y D ; zrf;,lE d ki fumtusdK;&SdpGmvufawG@ e,fy,f wGif tokH;jyKEdkifygonf/yd k& Snfaom/ yd krsm;aom vS d Ki f; tvsm;rsm;ud ktokH;jyKjcif;jzifh t&m0wÎKrsm;udk cJGjcm; EdkifaompGrf;&nfwdk;wufvm jcif;onf a&mifpOfrsm;ESifh qdkifaomaumif; uifj*dKvf wkyk H&dyfrsm;udk tm&k HcHpl;prf;avhvmjcif; (Multispectral remote Sensing). tajccHyifjzpfayonf/

tm&kHcHud&d,m (sensor)onf a&mifpOfqdkif&m Band rsm;pGmtm; xdawG@zrf;,l pl;prf;Edkifonfh(Multi channel detector) yif jzpf onf/Channel wpfck jcif;pDonf usOf;ajrmif;aomvSdKif;tvsm;&Sd Band wpfcktwGif;rSmyif a&mifjcnfjzmxGuf jci f ;ud k tm&k Hp l ;pr f ;E d ki fy gonf/&& S dvmonf hy k H& dy fonf avhvmawG h & S donf ht&m0wÎK. ta&mifawmuf yr_ (Brightness) ESifha&mifpO f (Spectral) qd ki f&mowif;tcsuftvufrsm;yg0ifonfh tv$mpkHykH&dyf(Multilayer Image) wpfckjzpfonf/ [email protected];onf c&rf;vGefa&mifjcnf (Ultra-violet)

(okd@r[kwf) teDatmufa&mifjcnf (infrared) udk od&SdEdkifjcif; r&Sday/Remote Sensing tcsuftvufrsm;rS uGsEfkyfwdk@. rsufvkH;rsm;jzifh od&dScHpm;Edkif&efta&mifrsm;aygif;pyfz J G @pnf; xm;aom yk H& dy fwpfc ktjzpfod k @ze fwD;&mwGi fvS sy fpy foHvd kuf a&mifpO f (EMS)rSodjrifcHpm;EdkifpGrf;&Sdaom tydkif; rsm;jzpf onfh teDa&mif/tpdr f ;a&mifE Si f h tjyma&mif (RGB) rsm;ud ktokH;jyKrnfjzpfonf/ ta&mifwpfckudk Data tcsuftvuftjzpf owfrSwfEdkifygonf/Remote Sensing enf;ynmjzifh+*dKvfwk "gwfykHay:wGif&Sdaom ajrjyifay:&Sd 0daoovuQ%mrsm;udk t"dyg,fjynfh0aom owif;tcsuftvufrsm;tjzpf rsufjriftm;jzifhykHazmf&ygrnf (odk@r[kwf) cJGjcrf;pdwfjzmavh vm&ygrnf/ ykHazmfjcif; udk cJGjcrf;pdwfjzmaom ynm&SifrS uGefysLwmudk tokH;jyKIaqmif&Guf&ygrnf/ 4if;vkyfief;pOfwGif xdkyk*~Kdvf. em;vnfr_pGrf;&nfESifh qkH;jzwfcsufonfrsm;pGmta&;ygygonf/

xdk@a=umifh Remote Sensing enf;ynmjzifhSatellite Images t&nfaoG;rsm;ud k tao;pdwfcJGjcrf;pdwfjzm avhvmEdkifjcif;a=umifh pdkufysdK;a&;u¾rsm;/opfawmu¾rsm;/ blrdaA'/ a&ydkif;qdkif&m bmom&yf(Hydrology) ukef;ajrzkH;v$rf;r_ESifh ukef;ajrtokH;csr_ (Landcover and Land use)/ ork'N&mESifh urf;&dk; wef;rsm;/obm0 ywf0ef; usi fxde f ;odr f ; jci f ;vky fie f ;rsm;ud kapmifh=unfhavhvmEdkifjcif;/ ajrrsufESmoGifjyifwnfaqmufykHESifhtaetxm; qef;ppfavhvmEdkifjcif;/ aus;vuf/ +rdK@jy ajymif;vJjcif;rsm;udk vlom;rsm;tusdK;twGuf aumif;pGm apmifh=unfhavhvm aqmif&Guf Edkifjcif;wdk@a=umifh Remote Sensingbmom&yfonf aemifrsdK;qufopf vli,frsm;twGuf ydk+yD;ta&;ygaom bmom&yf wpfckjzpfa=umif; a&;om;azmfjyvdkjcif;jzpfygonf/

Passive Remote Sensing

Active Remote Sensing

Page 17: Khonumthung journal July 2013

July 2013 - Vol.1 No.3 HEALTH & IT News Journal KHONUMTHUNG 17

reuf tdyf,mxcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihfreuf tdyf,mxcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihfreuf tdyf,mxcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihfreuf tdyf,mxcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihfreuf tdyf,mxcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihf (0rf;xJ tpmr&Sdcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihf) (0rf;xJ tpmr&Sdcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihf) (0rf;xJ tpmr&Sdcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihf) (0rf;xJ tpmr&Sdcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihf) (0rf;xJ tpmr&Sdcsdef iSufaysmoD; pm;oihf rpm;oihf)

tcsKd@aom vlrsm;[m iSufaysmoD;ukd AdkufqmaewJhtcsdef tpmajyap&ef pm;wwf=uygw,f?

tcsKd@usawmh tqDus ap&ef &nf&G,fcsufjzihf iSufaysmoD;udk tdyf,m xcsdefrSm rSD0J wwf=uygw,f?

trSefawmh iSufaysmoD;qkdwm tpmpm;jyD;wJh tcgrSpm;oihfwJh oGm;&nfpm wpfrsKd; jzpfygw,f?

EkdifiHwumrS aq;ynm&Sif okawoe tzGJ@rsm;utrsKd;rsKd; tajzxkwf =uygw,f?

awG@&Sdcsuf 1? awG@&Sdcsuf 1? awG@&Sdcsuf 1? awG@&Sdcsuf 1? awG@&Sdcsuf 1? iSufaysmoD;[m r*~eDqD,rf"mwf=uG,f0ygw,f? 'ga=umihf AdkufxJrSm tpmr&SdwJhtcsdef iSufaysmoD; pm;rd&if aoG; xJrSm r*~eDqD,rf"mwf jrihfwufvmjyD; aoG;vnfywfr_E_ef;udk jrefqefapygw,f? tusKd;quftm;jzihf Heart attack

vdk@ac:wJh &kwfw&uf ESvHk;ckef&yf wef@jcif;/ rl;arhjcif;rsm;jzpfwwf ygw,f?

awG@&Sdcsuf 2?awG@&Sdcsuf 2?awG@&Sdcsuf 2?awG@&Sdcsuf 2?awG@&Sdcsuf 2? iSufaysmfoD;rSm u,fvdk&D 60 rS 180txd yg0ifyg w,f? u,fvdk&D"mwf tifrwef =uG,f0

wJh tpm;tpmjzpfjyD; reufpmtaeeJ@ iSufaysmfoD; pm;oHk;vdkufjyD; ae@vnf/ nae awG rSm omref tpm;taomuf rsm;pm;oHk;wJhtcg u,fvdk&D"mwf vGefu|efr_udk jzpfapygw,f? tusKd;quf uawmh wpf&uf/ wpf&ufudk u,fvdk&D axmif ausmfwkd;aeapjcif; jzpfygw,f? 'ga=umihf ydk0vmedkifacs rsm;yg w,f?tjcm; usef;rma&; qkd;usKd; rsm;vnf; jzpfEkdifacs&Sdygw,f?

ta&miftvdkuf tpm;tpmwkd@. usef;rma&; taxmufta&miftvdkuf tpm;tpmwkd@. usef;rma&; taxmufta&miftvdkuf tpm;tpmwkd@. usef;rma&; taxmufta&miftvdkuf tpm;tpmwkd@. usef;rma&; taxmufta&miftvdkuf tpm;tpmwkd@. usef;rma&; taxmuftul jyKyHkrsm;tul jyKyHkrsm;tul jyKyHkrsm;tul jyKyHkrsm;tul jyKyHkrsm;

tjzLa&mif - udk,fcHtm;aumif;ap?

tpdrf;a&mif - tqdyfajyap?

t0ga&mif - vSyap

vdarRma&mif - uifqma&m*g umuG,fay;

teDa&mif - ESvHk;udk usef;rmoefpGrf;ap

c&rf;a&mif - touf&Snfap

rdkbdkif;zkef;toHk;jyKv#if owdxm;&ef tcsufrsm;rdkbdkif;zkef;toHk;jyKv#if owdxm;&ef tcsufrsm;rdkbdkif;zkef;toHk;jyKv#if owdxm;&ef tcsufrsm;rdkbdkif;zkef;toHk;jyKv#if owdxm;&ef tcsufrsm;rdkbdkif;zkef;toHk;jyKv#if owdxm;&ef tcsufrsm;

,ae@acwfrSm vlawmfawmfrsm;rsm; [ef;zkef;udkifEkdifjyD jzpfygw,f? 'ga=umihf zkef;ESihf ygwfoufjyD;odoihfwJh usef;rm a&;A[kokw tcsKd@r#a0vdkufygw,f?

rkdbdkif;zkef;udk tdyf,mab;xm;rtdyfygESifhrkdbdkif;zkef;udk tdyf,mab;xm;rtdyfygESifhrkdbdkif;zkef;udk tdyf,mab;xm;rtdyfygESifhrkdbdkif;zkef;udk tdyf,mab;xm;rtdyfygESifhrkdbdkif;zkef;udk tdyf,mab;xm;rtdyfygESifh

qJvfzkef; (rdkbdkif;zkef;)udk tdyf,mab; xm;rtdyfoihfygbl;? zkef;uxGufvmwJh a&'D,dkvdkif;rsm;uOD;aESmufudk xdcdkufap ygw,f? tusKd;qufrsm;uawmh-Skin rashes -ta&tjym; teDuGufxjcif;/Headaches (acgif;udkufjcif;)/ Migraines(acgif;wpfjcrf;udkufjcif;)˜ Skin irritation(ta&tjym; "mwfrwnhfjcif;) ˜ Insomnia(tdyfraysmfjcif;)˜ Dizziness (acgif;rl;jcif;)˜Nausea (rtDromjzpf jci f ;)˜ Heartpalpitations (ESvHk;ckefE_ef; rrSefjcif;)˜ Heartpain (ESvH k;atmih f jcif;)˜ Concentrationproblems (tm&Hkpl; pdkufr_enf;jcif;)˜ Fatigue(yifyef;EGrfe,fjcif;)˜ Tingling sensations(wppfppf awG@ xdovdk cHpm;&jcif;)˜ Anti etyattacks (pd k;&drfa=umih fusjcif;)˜ Memoryproblems (rSwfom;r_ tm;enf;jcif;)˜ Visionproblems (tjrifa00g;jcif;) Swollen lymphnodes (t&nf=unfzkxjcif;)˜ Indigestionreddening of skin (ta&jym;rSa&'D,kdvdkif;tm;qkyf,ljcif;) pwmawG jzpfEkdifygw,f?

um;ay:wGif rdkbdkif;zkef; (qJvfzkef;) tok;HrjyKygeSihfum;ay:wGif rdkbdkif;zkef; (qJvfzkef;) tok;HrjyKygeSihfum;ay:wGif rdkbdkif;zkef; (qJvfzkef;) tok;HrjyKygeSihfum;ay:wGif rdkbdkif;zkef; (qJvfzkef;) tok;HrjyKygeSihfum;ay:wGif rdkbdkif;zkef; (qJvfzkef;) tok;HrjyKygeSihf

rdkbdkif;zkef;rsm;[m (bwfpfum;/ um;/ &xm;) tp&Sdojzihf pufwif ,mOfay:rSmqkd&if a&'D,dkvdkif; xkwf

vGihfr_ (radiation) jrihfrm;ygw,f? 'ga=umihf zkef;rajymoihfygbl;? rjzpfraeajym&r,fqkd&ifawmh acgif;eJ@odyfruyfyJ vdk&if;wkd &Sif;ajymjyD; zkef;csoihfygw,f?

touf 16 ESpfatmuf ESihf rdkbdkif;zkef;/touf 16 ESpfatmuf ESihf rdkbdkif;zkef;/touf 16 ESpfatmuf ESihf rdkbdkif;zkef;/touf 16 ESpfatmuf ESihf rdkbdkif;zkef;/touf 16 ESpfatmuf ESihf rdkbdkif;zkef;/

touf 16 ESpfatmuf uav;i,frsm;taeeJ@ rdkbdkif;zkef; toHk;rjyKoihfao;ygbl;/ olwdk@&JhOD;aESmuf[mzGH@jzdK;qJomjzpfjyD; OD;acgif;cGH yg;aeygao;w,f? 'ga=umihfolwdk@[m omrefvlawGxuf Radiation udk ydkrdkcH&ygw,f?

rdkbdkif;zkef;udk abmif;bDtdyfxJrxnhfygESihfrdkbdkif;zkef;udk abmif;bDtdyfxJrxnhfygESihfrdkbdkif;zkef;udk abmif;bDtdyfxJrxnhfygESihfrdkbdkif;zkef;udk abmif;bDtdyfxJrxnhfygESihfrdkbdkif;zkef;udk abmif;bDtdyfxJrxnhfygESihf

rdkbdkif;zkef;udk abmif;bDtdwfuyfxnhfwJh tavhtusihf&Sd&if a&Smif&Sm;apvdkygw,f? a&'D,kdv_dif;&Jh"mwfjyK &dkufcufr_a=umihf ,if;tavhtxu =umvm&if rsKd;yGm;EkdifwJh aoG;qJvfawGudk aoapjyD;uav; r&EkdifwJh tjrHKjzpfapEkdifygw,f?

rd kbd ki f;zkef;ud k "mwfqD/ 'DZ,fqDqd ki frsm;wGifrd kbd ki f;zkef;ud k "mwfqD/ 'DZ,fqDqd ki frsm;wGifrd kbd ki f;zkef;ud k "mwfqD/ 'DZ,fqDqd ki frsm;wGifrd kbd ki f;zkef;ud k "mwfqD/ 'DZ,fqDqd ki frsm;wGifrd kbd ki f;zkef;ud k "mwfqD/ 'DZ,fqDqd ki frsm;wGiftoHk;rjyKygeSitoHk;rjyKygeSitoHk;rjyKygeSitoHk;rjyKygeSitoHk;rjyKygeSihf

'gutifrwef ta&;}uD;ygw,f? EkdifiHwumuvnf; wm;jrpfxm;+yD;jzpfygw,f? qDjznhfaepOf zkef;ajym&ifawmh ydkjyD;awmhtEœ&m,fjzpfr,hf tvm;tvm &Sdygw,f? rdkbdkif;zkef;rSm vGwfvdkufwJh Electro magnetic wave § radio wave awG [mstatic electricity jzpfay:apygw,f? jyD;awmh rD;yGihfvmwJhtwGuf avuae "mwful;jyD; taiG@jyefae wJh "mwfqD/'DZ,fqDwdk@txd rD;ul;oGm;ygw,f? tusKd;quf uawmhaygufuGJr_}uD;ukd jzpfay:vmEkdif apygw,f? avmifpmqDawGrSr[kwfyJ/ "mwkaA' ypPnf;xm;okd&m ae&mtcsKd@rSmawmiftEœ&m,f&SdwJhtwGuf wm;jrpf xm;ygw,f? avmifpmqD jznhfpOfzkef;ydwfxm;wm taumif;qHk; jzpfygw,f?

rdkbdkif;zkef;ESihf tjcm;a&m*g a0'emrdkbdkif;zkef;ESihf tjcm;a&m*g a0'emrdkbdkif;zkef;ESihf tjcm;a&m*g a0'emrdkbdkif;zkef;ESihf tjcm;a&m*g a0'emrdkbdkif;zkef;ESihf tjcm;a&m*g a0'em

rdkbkdif;zkef;=um=umtoHk;jyKolawG[m a&'D,dkvkdif;rsm;=um;rSmtouf&Sifae=uygw,f? ,if;vdkif;&Jh&dkufcwfr_rsm;a=umihf OD;aESmufaoG;qJvfawGrSmyg0ifwJh melatonin˜ serotonin˜dopamine no repine phrine tp&Sdojzihf [dkrkef; rsm;udkajymif;vJapjyD; OD;aESmufeJ@ywfoufwJhtjcm;a&m*grsm;tvG,fwul jzpfapygw,f?

jyD;awmh rdkbkdif;zkef;tjrJtoHk;jyKol[mpdwfusa&m*grsKd;vnf;cHpm;wwf&jyD;udk,fcHtm;yg usqif;apygw,f? 'ga=umihfrdkbdkif;zkef;udk vdktyfrSom toHk;jyKapzdk@aq;ynm&Sifrsm;u wdkufwGef;xm;ygw,f? ae@pOf rd kbdkif;zkef;udk wpfem&D/ ESpfem&Dqufwd kuf ajymqdkwJ h tavh tusih fud kvnf; rvkyfzd k @wm;jrpfxm;ygw,f? rd kbd ki f ;z ke f;ud k r depf y d ki f ;twGif;ajymqk d jci f ;om oih fawmfw,f vd k @qk dy gw,f?txufygtcsuftvufrsm;udk WHO rS &SmazG awG@&SdcJhjcif; jzpfygw,f? 'ga=umih f rd kbd ki f;z ke f; toHk; jyKolrsm; tae eJ @zkef;ab;tdyfjcif;/ um;ay:wGifzkef;ajymjcif;/ abmif;bDtdyfxJxnhfjcif;/ avmifpmqD teD;wGif ajymqkdjcif;/ zkef;=um=um ajymqkdjcif;udk a&Smif=uOf&ef vdktyfygw,f?

Page 18: Khonumthung journal July 2013

18 - KHONUMTHUNG News Journal SPORTS July 2013 - Vol.1 No.3

re fc sufpwm,le dufwuf abm fvk H ;toif; .upm;orm; wdkufppfrSL; Wayne Rooney &Jhtem*wfc&D; ra&&mrao csmjzpf aeao;aumif;toif;vufaxmufenf;jy Mike Phelan uZlvdkif 3 &ufae@wGif xkwfazmfajymqdkcJhonf/

Rooney &Jh a&S@vmr,fhtem*wfc&D;twGuftoif;. refae*sm jzpfolDavid Moyes u'DtywfwGi f ; awG @qH k jy D ;q H k ; j zw f c su f c s E d k i f z d k @aqmif&GufoGm;r,fvdk@vnf;xyfrHod&ygw,f/

jyD;cJhwJh 2012-2013 ckESpfBarclays PremierL e a g u eabmfvHk;&moDukefcgeD;wGifre fc sufpwm,le dufwuft o i f ; u d kpGef@cGgcsifw,fvdk@ajymwJh t*Fvefwdkuf WayneRooney onf re fc sufpwm,le du fwuftoif;uae em;c si fayr J h , le du fwufenf;jytopfjzpfaom David Moyes utoif;uaexGufroGm;&ef ajym qdkcJhonf?

Rooney udpPeJ@ ygwfoufjyD; ra&&mraocsmjzpfaeao;wJh tcsdefrSm bm pD vdkemtoif;wd kufppfr SL;topfjzpfol bm&mZD;E d ki fi Hom;

ref,ltoif;wdkufppfrSL; Wayne Rooney &Jhtem*wfra&&m

Neymar uvnf; Rooney ud kbmpDvdkemtoif;odk@ 0ifvm&ef zdwfac:cJhygw,f?

“ Rooney [m ig av;pm;wJ hupm;orm;wOD ;yg/ abm fvH k ;orm;taumif;qHk;emrnfpm&if;0ifwOD; vnf;jzpf ovdkig ol eJ@ twlwl upm;csifw,f” vdk Neymaru ,ckvdkajymwmyg?

tckvd k Wayne Rooney &J h taetxm;rwnfjidrfao;wmukd tcGifhaumif;,ljyD; EdkifiHClub toD;oD;rS zdwfac:jcif; cH&aumif; od&jyD;refcsufpwm,ledufwuftoif; enf;jyopfDavid Moyes rSvnf; ,ledufwuft oif;rSrxGuf &ef tm;ay;oGm;r,fvdkajymygw,f/

Rooney onf Everton toif;wGif upm;cJhpOfDavid Moyes vuf atmufwGi fupm;cJhzl;onf/ refcsufpwm,ledufwuftoif;rSxGufroGm;zk d [ef@wm;Edkif r,fvdk@ trsm;uoHk;oyf=uonf/

Rooney udk Chelsea, Arsenal, Manches-ter City, PSG, Barcelona, Monaco,Bayern Munich toif; awGuvkdcsifae=uonf?

Zlvd ki f 1 &ufae@r e u f y d k i f ; w G i fb m & m Z D ; E d k i f i H & S dM a r a c a n aabm fv H k ;u Gi f ;w Gi f,OfjyKdifupm;cJ haomConfederationsCup aemufqk H ;A d k v f v k y G J } u D ; u d kpy de ftoif; E Si f hbm&mZD;toif; wdk @,Of+yKdifupm;cJh=u&mbm&mZD;toif;u pydeftoif;udk 3 *dk; *dk;r&Sdjzifh tEdkif&cJhonf?

yGJpOf 29 vHk;vHk; &HSK;yGJr&Sdaom Oa&myabmfvHk;csefyD,H ESifhurBmhzvm;abmfvHk;csefyD,H/ Confederations qkudk 3E Sp fqufwd kuf&,lE d ki fc J haom py de f (Spain)abmfvH k ;toif;onf b&mZD;vf (Brazil)abmfvHk;toif;tm; *dk;jywf jzifh &SLH;edrfhcJhjcif;jzpfonf?

,if;AdkvfvkyGJpOfwGifyxrydkif;yGJpOf p pc s i f ;ESpfrdepftvGefrSmb&mZD;vfwdkufppfrSL;Fred u yxr*kd;oGif;,lcJhjyD; 'kwd,* d k ; u d k a w m hyxrydkif;yGJpOfjyD;cgeD;44 r dep fr Smy G JpO fwavS smuf

ajcpGrf;jyupm;EdkifcJhonfh b&mZDvf; ESifh bmpDvdkem wdkufppfrSL;Neymar u oGif;,lcJhonf/ aemufqHk; wwd,*dk;udkawmhyxr*dk;udk oGif;,lcJhaom Fred uyJ 'kwd, ydkif; wGifxyfrHoGif;,lcJhwmjzpfw,f/pydeftoif;onf 'kwd,ykdif;yGJpOfwGif &&Sdxm;onfh Pen-alty *kd; twGuf pydefaemufcHvl Sergio Ramos uroGif;,lEdkifcJ hvdk@ yG JpOfwckvHk; ajymif;vJoGm;ww,fvkd@

ajym&rSmyg/ aemufjy D; rdepf 68 wGif pydefaemufcHvl GerardPique teDuyf xdwmuvnf; py de ftoif;twGufar S sm fvif hc sufr& S dawmhy J b&mZD;toif;u tvG,fwultEdkif&,loGm;wmyg?

,if;AdkvfvkyGJ0ifa&muf,SOf+yKdifEdkifzdk@twGuf Semi-final yGJpOfwGifBrazil u Uruguay (O&kauG;) toif;udk 2 *dk; 1 *dk; jzifhtEdkif&cJhwmjzpfjyD; pydeftoif;u tDwvD (Italy) toif;udk Pen-alty tqHk;tjzwf 7 *dk; 6 *dk; jzifh tEdkif&cJhwmjzpfonf?

Confederations Cup wwd,qktwGuf Italy (tDwvD)toif; ESifh Uruguay toif;wdk@ ,Of+yKdifu pm;cJh=u &myGJpOfwavSsmuf 2 *dk; pD oa&usaoma=umifh Penalty tqHk;tjzwf3 *dk; 2 *dk; jzifh tDwvDtoif;u tEdkifif& oGm;cJhonf?

Confedera t ionsCup wGif taumif;qHk; qkq G w f c l ; & , l c J h a o mupm;orm;rsm;rSm -taumif;qHk;upm;orm;tjzpf

Neymar (Brazil)Golden Ball

Iniesta (Spain)Silver Ball

Paulinho (Brazil)Bronze Ball

*dk;oGif;trsm;qHk; (TopScorer) -

Fernando Torres(Spain) 5 *d k ; jzi f hGolden Boot

taumif;qHk;*kd;orm;qk(Best goalkeeper) -Julio Cesar (Brazil)Golden Glove

taumif;qHk;toif;qkH;FIFA Fair Play

Trophy -pydef (Spain) toif;

2013 Confederations Cup

Page 19: Khonumthung journal July 2013
Page 20: Khonumthung journal July 2013