- 1. BLG TOPLUMUNA DNM POLTKASII GRBilgi, geleneksel faktrlerin
yan sra retimin en temel girdisi haline gelmitir.Dnya
ekonomisindeki kreselleme ile bilgi ve iletiim
teknolojilerindekigelimeler sonucunda, bilginin; retilmesi,
ilenmesi, eriilmesi, paylalmas vekullanlmas, giderek uluslararas
rekabetin ve sosyo-ekonomik gelimenin iticigc olmaktadr. Bilgi ve
iletiim teknolojileri ve gelien kresel ekonomi,lkelerin gelime ve
uluslararas rekabet yarnda byk frsatlar sunmaklaberaber yeni
tehditleri de beraberinde getirmitir. Bilgiyi reten,bilgi ve
iletiimteknolojilerini etkin olarak kullanan lkeler, saladklar
verimlilik artylauluslararas rekabet avantaj kazanmaktadr. Kresel
rekabet koullarnda buaratan etkin olarak yararlanamayan lkeler ise
yarn dnda kalma tehdidiylekarlamaktadr.Bu belgede, Trkiyenin kresel
rekabette avantaj salayarak dnya pazarndandaha fazla pay almak ve
toplum refahn artrmak amacyla, bilgi ekonomisinegemesi ve bilgi
toplumuna dnmesine ynelik politikalar belirlenmektedir.II
VZYONTrkiyenin bilgi toplumuna dnmdeki vizyonu; bilim ve teknoloji
retimindeodak noktas haline gelmi, bilgi ve teknolojiyi etkin bir
ara olarak kullanan,bilgiye dayal karar alma sreleriyle daha fazla
deer reten, kresel rekabettebaarl ve refah dzeyi yksek bir lke
olmaktr.1
2. III AMALARBu vizyonu gerekletirmek zere, aadaki ama ve
esaslar benimsenmitir:1. Ekonomik gelime ve rekabetiliin
artrlmasBilgi ve iletiim teknolojilerindeki gelimeler sayesinde,
ekonomide serbest piyasamekanizmasnn ileyii etkinlemektedir. Dnya
ekonomisindeki serbestlemeeiliminin de etkisiyle pazara giri-k
koullarnn yan sra, tedarik, tasarm,retim, datm, sat, sat sonras
hizmetler ve mteri ilikileri de deiimeuramaktadr. Dnya
pazarlarndaki deiimi yakndan izleyen firmalar ve sonutalkeler iin
yeni ekonomik gelime ve alm frsatlar domaktadr. Tketicitaleplerine
uyumlu, yeniliki, kaliteli ve hedef kitleye uygun fiyatla mal ve
hizmetsunabilen rekabeti firmalar kresel pazarlarda hakim
olmaktadr.Kresel ekonomideki bu deiime uygun olarak; lkemizin
rekabet gcnnartrlmas amacyla, Ar-Ge ve yenilikilik yeteneklerinin
glendirilmesi veelektronik ortam dahil i yapma koullarnn
gelitirilmesi ynnde gerekli tedbirleralnacaktr. zellikle KOBlerin
daha uygun koullarda rekabet ortamnakavuturulmas ve bilgi ve
iletiim teknolojilerini etkin olarak kullanmalar ncelikleele
alnacaktr.2. Yaam kalitesinin ykseltilmesiDnm srecinden amalanan,
toplumsal refahn artrlmas ve toplumun yaamkalitesinin
ykseltilmesidir. Bu erevede; vatandalarn, zel sektrn vetoplumun tm
kesimlerinin ekonomik ve sosyal koullarnn iyiletirilmesi iin
bilgive iletiim teknolojilerinin sunduu imkanlardan en etkin ekilde
istifadeedilecektir. Toplumun zel ilgiye ve destee muhta
kesimlerinin ihtiyalarncelikli olarak gz nnde bulundurulacaktr.2 3.
3. stihdamn artrlmasBilgi toplumuna dnmde istihdam koullar da deiim
geirmektedir. Yeni isahalar ve meslek dallar ortaya kmakta, esnek
zamanl ve uzaktan eriimle ofisd alma yntemleri gelitirilmektedir.
Bu gelimelere paralel olarak zelsektrde ve kamuda, bilgi ekonomisi
kriterlerine uygun nitelikte i gcistihdamn zendirecek tedbirler
alnacak, bilgi ekonomisini oluturan yeni isahalarnn geliimi tevik
edilecek ve yeni alma usullerini destekleyecekdzenlemeler hayata
geirilecektir.4. Rekabeti bilgi ve iletiim teknolojileri piyasasnn
oluumuBilgi ve iletiim teknolojileri kullanmnn yaygnlamas, kaliteli
ve yenilikihizmetlerin uygun fiyatla sunumunu gerekli klmaktadr.
Bunun salanmas iin,bilgi ve iletiim teknolojileri piyasasnda rn ve
hizmet fiyatlarnn rekabetipiyasa koullarnda olumas byk nem arz
etmektedir. Bu kapsamda;dzenleyici kurumlarn gzetiminde, bilgi ve
iletiim teknolojileri pazarnn hersegmentinderekabeti bir piyasa
yapsnnoluumu ve bu yapnnsrdrlebilirliini salamaya ynelik yasal ve
idari dzenlemeler yaplacaktr.lkemizin, bilgi ve iletiim
teknolojileri pazarnda blgesel hizmet merkezi halinedntrlmesi iin
uygun politikalar gelitirilecektir.5. effaf ve etkin kamu
ynetiminin oluturulmas, kamu hizmetleri sunumunun
iyiletirilmesiKamu ynetiminin etkin, effaf ve nitelikli hizmet
sunumunun gerekletirilmesi,geleneksel kamu ynetimi anlaynda birok
deiiklii zorunlu klmaktadr. Bunubaarmann en nemli arac ise bilgi ve
iletiim teknolojilerinden en st dzeydeistifade ederek; kamu
kurumlarnn i srelerinin yeniden tanmlanmas, ulusalgvenlii
ilgilendiren konularda zel dzenlemeler yapma gerei gz
nndebulundurularak kurumlar aras ibirliinin ve bilgi paylamnn
salanmas vekamu hizmetlerinin elektronik ortamda sunulmas
aamalarnngerekletirilmesidir. Bu amala, karar alma srelerinin
iyiletirilmesi ile etkin ve3 4. hzl kamu ynetiminin oluturulmasna
ynelik e-Devlet projeleri vatanda ve idnyas odakl hizmet sunumu
yaklamyla hzla hayata geirilecektir. Yerelynetimlerin, deien kamu
ynetimi anlayyla artan nemine paralel olarak,e-Devlet
uygulamalarndan etkin ekilde yararlanmas salanacaktr.6. Blgesel
gelimenin salanmasBilgi ve iletiim teknolojileri, blgesel gelimilik
farklarnn azaltlmas konusundabyk frsatlar sunmaktadr. zellikle,
merkezde sunulan kamu hizmetlerinin krsalve uzak blgelere
yaygnlatrlmas, yerel ynetimlerin hizmet kapasitesininartrlmas,
eitim, salk gibi blgesel gelimilik dzeyini etkileyen sosyalaltyapnn
gelitirilmesi iin bilgi ve iletiim teknolojileri imkanlarndan
azamilde yararlanlacaktr.7. Avrupa Birliine uyumlkemizin Avrupa
Birliine yelik srecinde, bilgi toplumuna dnm kapsamndaihtiya
duyulan politika ve mktesebat uyumu konusunda gerekli almalarsratle
tamamlanacaktr.IV TEMEL POLTKALARTrkiyenin bilgi toplumuna dnmn
salamak iin belirlenen amalara uygunolarak, aada belirtilen temel
politikalar erevesinde ihtiya duyulan hukuki,teknik ve ekonomik
dzenlemeler uygun aralarla hayata geirilecektir.1. Ortam ve
GiriimcilikBata bilgi ve iletiim teknolojileri sektr olmak zere,
bilgi ekonomisi oluumunuetkileyen faaliyetlerin daha fazla ekonomik
ve sosyal katma deer retmek zeregelitirilmesi ve yeni i alanlarnn
geliimine uygun ortam hazrlanmas amacyla,i yapma ortamn etkileyen
ana faktrler gzden geirilecektir. Bu kapsamda;brokratik engellerin
kaldrlmas, fikri haklarn korunmas, kamu almlar, e-ticaret 4 5.
dahil olmak zere i ortamn etkileyen hukuki altyapnn gelitirilmesi,
yabancsermayenin zendirilmesi, zelletirmenin tamamlanmas, ekonomide
kamununarlnn azaltlmas gibi konular ncelikle ele alnacaktr. Bu
konularda yaplacakalmalarda, kamunun dzenleyici ve politika
belirleyici roln etkin olarakyrtmesi, bata KOBler olmak zere
iletmelerin ekonomik verimliliklerininartrlarak rekabet gcnn
gelitirilmesi esas alnacaktr.2. Ar-Ge, Yenilikilik ve Sanayi
Politikalarletmelerin teknoloji kapasitelerinin ve yenilikilik iin
ihtiya duyduklardesteklerin artrlmas, niversite-sanayi ibirliinin
desteklenmesi ve iletmelerekresel rekabetavantaj kazandracak
sanayipolitikalarnn gelitirilmesisalanacaktr. Yerli retimin ihtiya
duyduu yksek teknoloji rnleriningelitirilmesine ynelik zel ve kamu
aratrma kurumlar ve niversitelerde Ar-Geprojeleri ncelikle
desteklenecek ve gelitirilen rnler, ihtiyalarn
giderilmesindencelikle kullanlacak ve kullandrlmas iin gerekli
tedbirler alnacaktr.3. Bilgi ve letiim TeknolojileriBilgi toplumuna
dnm srecinde, bilgi ve iletiim teknolojilerinden etkinbiimde
yararlanlmas esastr. Bu erevede; bilgi ve iletiim
teknolojilerisektrnn uluslararas dzeyde rekabet edecek bir yapda
geliimini salayacak,altyap ve hizmet sunumunda pazarn geliimini
tevik edecek uygun ekonomik vehukuki dzenlemeler ile herkesin makul
cretlerle bilgi ve iletiim teknolojilerininsunduu imkanlardan
yararlanmasna ilikin politikalar belirlenecek ve uygunmekanizmalar
gelitirmek zerealmalaryaplacaktr.
zellikle,yazlmsektrnngelimesi,genibanteriimin ve katma
deerlihizmetlerinyaygnlatrlmas tevik edilecektir.4. Sosyal DnmBilgi
toplumuna dnm, sadece ekonominin geleneksel mekanizmalarn deil,ayn
zamanda sosyal ve kltrel deiimi de bnyesinde barndran btncl bir5 6.
olguyu iermektedir. Sosyal ve kltrel yaam, bilgi ve iletiim
teknolojilerininsalad imkanlarla zenginlemekte, kltrel etkileim
artmakta ve sosyal yaamilgilendiren kararlarn alnmasnda bireysel
katklarn nemi ve rol daha dabelirginlemektedir. Bu kapsamda; sosyal
altyapnn temel talar olan eitim,salk ve kltr alanlarnda bilgi
toplumunun gerekleri yerine getirilecek,dnmn etkinliini artrmaya
ynelik tedbirler alnacak ve kazanlacakekonomik faydalarn sosyal
yaama etkin bir ekilde yanstlmas iin gereklialmalar yaplacaktr.
Yaam boyu eitim imkanlar sosyal ve kltrel geliiminarac olarak
deerlendirilecek, gereken altyap ve frsatlar toplumun tmkesimlerine
ak olacaktr.Bilgi toplumu olabilmenin en nemli koulu, eitim ve
gerekli insan kaynannplanlanmas ve yetitirilmesidir. Bu kapsamda;
ncelikle retmenler ve geleceininsan kaynaklarn oluturacak eitim
andaki genlerin, bilgi ve iletiimteknolojilerini etkin kullanan
bireyler olarak yetitirilmesi amacyla eitim alanndagerekli
dzenlemeler yaplacaktr. Bunun yan sra, toplumun tm
kesimlerinin,yaam boyu eitim yaklam erevesinde bilgi toplumunun
gerekli kldyeteneklere kavuturulmas salanacaktr. Bilgi ekonomisinin
gerektirdii mesleksnflarnda retime odakl yeterli sayda ve
yetkinlikte igcnn yetitirilmesinezel nem verilecektir.5. Etkin Kamu
YnetimiKamunun, bilgi ve iletiim teknolojilerinden istifade ederek,
i dnyas vevatandalara kaliteli, hzl, effaf, etkin ve gvenilir
hizmetler salamas esastr. Buamala yerel ynetimler dahil olmak zere
kamuda, ncelikle i dnyas vevatandan youn olarak kulland
hizmetlerden balamak zere; birlikte ileyen,veri paylamn esas alan,
maliyet etkin ve vatanda odakl i srelerinin yenidentasarland
e-Devlet yaps hzla oluturulacaktr. Bu yap oluturulurken,
kiiselbilgilerin gvenliinin salanmas iin gereken yasal ve idari
tedbirler alnacaktr. 6 7. V e-DNM TRKYE PROJESYukardaki ama ve
temel politikalar nda; Trkiyenin e-Dnmne ilikintm almalar e-Dnm
Trkiye Projesi kapsamnda yrtlecektir. Tm lkeyiilgilendiren bilgi
toplumuna dnm srecinde en etkili faktr liderlik ve
siyasikararllktr. Hkmet dzeyinde kararllk ve destek srdrlecektir.
Bu adan,gerekli somut admlarn atlabilmesi iin ihtiya duyulan
kararlar, hkmettarafndan vakit geirilmeden alnacak ve hayata
geirilecektir. Kamuda e-Dnm liderlii nemle ele alnacak, kamu bu
ilkeler nda i dnyas vevatandalara yol gsterici olacaktr.En genel
anlamyla Trkiyenin bilgi toplumuna dnmn hedefleyen e-Dnm Trkiye
Projesinin ilgili Babakanlk genelgeleri ve cra Kurulu
kararlarerevesinde en etkin biimde yrtlmesi ve ksa zamanda somut
sonular eldeedilmesi iin almalar gayret ve zveriyle
srdrlecektir.e-Dnm Trkiye Projesi kapsamnda yrtlecek kamu
projelerinin finansmanihtiyacnn karlanmas amacyla gerektiinde yatrm
btesi ierisinde ayr birtahsisat kalemi oluturulacak ve yllara sari
projelerde proje sresiniaksatmayacak ekilde kaynak tahsisi
salanacaktr.e-Dnm Trkiye Projesi kapsamndayeralan
kamuprojelerininyrtlmesinde, bu politika dokmannda yer alan ama,
ilke ve esaslargzetilecektir.e-Dnm Trkiye Projesinin hayata
geirilmesinde, Avrupa Birlii tarafndankabul edilen Lizbon
Stratejisi ve Trkiyenin taraf olduu e-Avrupa Giriimincelikle
dikkate alnacaktr. Trkiyenin taraf olduu uluslararas tm
program,proje ve almalar, e-Dnm Trkiye Projesi ile uyumlu bir
biimdeuygulanacaktr. Bata, e-Avrupa Giriimi olmak zere, katlm
salanan tmalmalardan elde edilen tecrbeler Projeye aktarlacaktr. 7
8. Trkiyenin bilgi toplumuna dnmn hedefleyen e-Dnm Trkiye
Projesikapsamnda yaplacak almalarda;1. Proje ve uygulamalarda,
herhangi bir teknoloji tercihini ne kartmayan ve teknolojik bamllk
yaratmayan zmlerin benimsenmesi,2. Kullanc / vatanda odakl
uygulamalarn ncelikle gerekletirilmesi,3. Ak standarda dayal
rn/hizmetlerin alnmas,4. Mkerrer ve birbiriyle rten yatrmlardan
kanlmas,5. Uygulama projelerinin mutlak surette bir yaplabilirlik
etdne dayandrlmas,6. Veri paylamn esas alan birlikte ileyen
sistemlerin kurulmas,7. Yaygn uygulama projelerine, pilot ve/veya
aamal olarak balanp, bu aamann sonular dorultusunda ulusal dzeyde
yaygnlatrlmas,8. Dorudan herhangi bir kamu kurumunun bnyesinde
yrtlmesi mmkn olmayan proje ve faaliyetlerin genel koordinatr birim
tarafndan yrtlmesi,9. Yaplacakdzenlemelerdeve uygulama
projelerinde, kiisel bilgilerin korunmas ve a gvenliinin teminat
altna alnmas,10. rn ve hizmet tedariinde piyasa mekanizmalarnn
ilerliinin salanmas,11. Bilgi toplumuna dnmn izlenmesi ve uygun
politikalarn zamannda oluturulmas amacyla tm almalarda, izleme ve
deerlendirme kriterlerinin belirlenmesi ve bu kriterlere gre ortaya
kan istatistiki verilerin ve sonularn duyurulmas,12. yi bir ynetiim
modeli oluturularak, ilgili tm kesimlerin karar alma srelerine
etkin katlmnn salanmas; bu amala, bilgi toplumuna dnm srecinde
yrtlen tm proje ve uygulamalarn; vatandalara, i dnyasna, kamu
kurumlarna, niversitelere ve sivil toplum rgtlerine mmkn olan en
etkin aralar kullanlarak aktarlmas, elde edilen sonularn dnemsel
olarak kamuoyu ile paylalmas,temel ilke olarak alnacaktr.8 9. VI
YNETSEL MODEL ve UYGULAMA SRECBabakanlk Genelgesi ile oluturulan
e-Dnm Trkiye cra Kurulu, Projenin enst seviyede izlenmesi ve
ynlendirilmesi ile grevlidir.Uygulamaya konulan Ksa Dnem Eylem Plan
(KDEP) ile hedeflenen temelalmalarn 2004 sonunda tamamlanmasna
gayret edilecektir. Bu politikadokman erevesinde danmanlk hizmeti
alnarak hazrlanacak strateji,uygulama modeli ve ncelikli projeleri
ierecek orta vadeli eylem plan 2005ylndan itibaren yrrle
konulacaktr.Strateji almas, bilgi toplumuna dnmn temel
politikalarna bal kalnarakhazrlanacaktr. Bu alma, Trkiyeye zg
analitik bir modeli ierecek ekilde,bilgi toplumu hedefine odakl ve
tutarl olacak, dnyadaki en iyi uygulamalaryanstacak, izleme ve
deerlendirme kriterlerini belirleyecek ve ilgili
kesimlerinrollerini net olarak tanmlayacaktr.Kalknma Planlar,
ilgili kamu politikalar ve kamu kurum ve kurulularncahazrlanacak
stratejik planlarn, hazrlanacak Bilgi Toplumu Stratejisi ile
uyumluolmasna zen gsterilecektir.9
