Intellectuele eigendom op het internet Comeos e-commerce legal university – 13 maart 2014

Bart Van BesienAdvocaat – of counselSirius Legal advocatenwww.siriuslegal.bebartvb@siriuslegal.be

IE op het internet

Intellectuele eigendom = bescherming van merk, octrooi, auteursrecht, domeinnaam, knowhow, enz.

• Hoe bescherm je je merk?• Hoe bescherm je je domeinnaam?• Hoe bescherm je de inhoud van je website?• Hoe bescherm je je knowhow?• Praktische vragen: bijv. hoe ga je om met SEA & SEO?

Update i.v.m. merken

Merk = handelsmerk ≠ handelsnaam

• Met merk duidt je je product of dienst aan• Met handelsnaam duidt je handelsonderneming aan (soms = vennootschapsnaam)• Merk: registratie nodig (niet nodig bij handelsnaam)• Merk geeft ruimere bescherming dan handelsnaam

• Handelsnaam: beperkt tot streek waar je naam effectief gebruikt• Jongere handelsnaam < ouder merk• Aangeraden om merkregistratie te doen

• Handelsnaam mag beschrijvend zijn (merk niet)

Update i.v.m. merken

Merken:

• Exclusief recht om merk te gebruiken voor goederen/diensten die je bij aanvraag aanduidt

• Gelijkaardig merk kan verschillende goederen/diensten aanduiden• Geldig voor 10 jaar• Verlengbaar • Vooral woordmerken en beeldmerken (“logo”)• Ook vormmerken, kleurmerken, geluidsmerken, geurmerken

Update i.v.m. merkenMerken

• Als je merk 5 jaar niet gebruikt rechter kan merk vervallen verklaren• Als je 5 jaar niet optreedt tegen latere merkregistratie je kan die

latere registratie niet meer aanvechten• Verwatering mogelijk (merk wordt soortnaam door toedoen of nalaten

van merkhouder) rechter kan merk vervallen verklaren

Update i.v.m. merken

Tips voor het kiezen van een merk

• Onderscheidend vermogen (herkomstfunctie): niet algemeen, niet beschrijvend • Vooral bij woordmerken, minder van belang bij logos• Bijv.: niet: e-server etc.• Bijv.: appel voor computers ≠ appel voor fruit• Uitzonderingen

• Niet misleidend • Geen officiele symbolen gebruiken (bijv.: niet vlag van EU)• Let op culturele verschillen, taalverschillen, etc.

Update i.v.m. merken

Merken: hoe registreren?

• Benelux merk• Gemeenschapsmerk (of ‘Europees merk’)• Internationaal merk

Update i.v.m. merken

Benelux merk:

• Registreren bij Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE)• Geldig in België, Nederland en Luxemburg• Procedure: 4 tot 6 maand • Spoedprocedure mogelijk• Standaard kost: 240 euro (+ kosten advocaat, merkbureau, enz.)• Vraag advies aan specialist…

Update i.v.m. merken

Gemeenschapsmerk (EU):

• Registreren bij Europees merkenbureau (‘Office for Harmonisation in the Internal Market’ – OHIM)

• Geldig in 28 EU lidstaten (“all our nothing”)• Effectief gebruik vereist in aanzienlijk deel van de EU• Standaard kost: 900 euro (+ kosten advocaat, merkbureau, enz.)• Vraag advies aan specialist…

Update i.v.m. merken

Internationaal merk:

• Combinatie van nationale registraties via 1 procedure• Bijvoorbeeld als je bescherming zoekt buiten EU• Bijvoorbeeld als je bescherming zoekt in slechts enkele EU landen

Update i.v.m. merken

Mag je merk van iemand anders gebruiken?

• Niet als er verwarringsgevaar is• Je mag merk, handelsnaam of vennootschapsnaam van concurrent

gebruiken bij vergelijkende reclame• Maar niet als misleidende of oneerlijke reclame • Ook concurrent niet zwart maken (laster – eerroof)• Gebruik voor andere producten / diensten mag als er geen

verwarringsgevaar is

Update i.v.m. merkenMag je merk van iemand anders gebruiken in Google AdWords enz.?

• Uitspraken Hof van Justie EU & nationale rechtbanken• Merk van iemand anders gebruiken in advertentietekst (of url) mag niet• Merk van iemand anders gebruiken als keyword mag onder voorwaarden:• Je mag het voor de gemiddelde internetgebruiker niet moeilijk of onmogelijk maken om te zien van wie de producten afkomstig zijn• Je mag het merk niet “aantasten” (merk verliest wervende kracht) of “verwateren” (merk wordt algemene term)• Je mag niet meeliften op succes van een ander (bijv. namaakproducten aanbieden mag niet)• Geen inbreuk plegen op andere regels zoals ivm vergelijkende reclame

Update i.v.m. merken

Wat als iemand jouw merk gebruikt in Google AdWords enz.?

• Merkhouder kan eerst klacht indienen bij Google (verwarring claimen)• Adverteerder aanschrijven (eventueel via advocaat)• Procedure voor rechtbank: tegen adverteerder (eventueel ook tegen Google)• Distributeurs en resellers: guidelines opstellen voor gebruik merk als keyword enz.

Update i.v.m. merken

Hoe optreden tegen online misbruik van je merk?

• Bijvoorbeeld fake brand pages, gebruikersnamen op sociale media, namen die verwarrend veel lijken op je merknaam, enz.

• Impact / schade inschatten: gepaste reactie, niet overreageren• 5 jaar niet optreden tegen merkmisbruik rechten vervallen• Is minnelijke oplossing mogelijk? Bijvoorbeeld niet als potentiele schade

groot, als kwaad opzet, enz.

Update i.v.m. merken

Hoe optreden tegen online misbruik van je merk?

• ‘Cease and desist letters’ & takedown notices: stop inbreuk, verwijder data, koop licentie (advocaat)

• Zoekmotoren, hostingbedrijven, sociale media aanschrijven (gebruiksvoorwaarden checken)

• Oppositie voeren tegen latere merkinschrijvingen: 2 maand vanaf publicatie merk

Update i.v.m. merken

Hoe optreden tegen online misbruik van je merk?

• Rechtbank:• Efficient: stopzetting, dwangsom, inbeslagname, schadevergoeding,

voorlopige maatregelen, publicatie vonnis, enz.• Vordering tot staking; kort geding; beslag inzake namaak• Probleem: territoriale bevoegdheid, negatieve perceptie, deelname aan

economisch verkeer?• Soms is aantasting van reputatie of onderscheidend vermogen van merk

voldoende

Update i.v.m. merken

Pro-actief: Hoe problemen vermijden?

• Internet brand policy en social media brand policy opstellen• Registreren van domeinnamen, pagina’s, profielen, accounts, app names, enz.

die overeenkomen met merken, handelsnaam en vennootschapsnaam• Monitoren van merkregistraties, domeinnamen, sociale media, internet (bijv.

merkregisters, Google Alerts e.d.)• Deelnemen aan discussies op sociale media (bijv. negatieve commentaren

weerleggen)• Werknemers en medewerkers inlichten ivm online merkgebruik: bijv. merk

niet als werkwoord, soortnaam, meervoud gebruiken, enz.• ® and TM tekens niet nodig maar kunnen wel handig zijn

Update i.v.m. domeinnamen

Domeinnamen:

• Merk geeft niet automatisch recht op domeinnaam, profielnaam of paginanaam

• Registratie volgens ‘first come, first served’• Wat als domeinnaam niet meer beschikbaar?• Soms kan merkhouder zich verzetten tegen gebruik, maar niet altijd• Bijvoorbeeld: bewijzen dat houder domeinnaam geen rechtmatig

belang heeft en te kwader trouw is (ok bij cybersquatters, maar soms ook conflicterende rechtmatige belangen)

Update i.v.m. domeinnamen

2 manieren om een domeinnaam te recupereren:

• Arbitrage: Cepani (.be) of ICANN (.com, .net, .org, enz.)• Rechtbank: Belgische rechtbank voor .be domeinnamen en andere

domeinnamen als geregistreerd door iemand die gevestigd in België • Vooral effeciënt tegen cybersquatters en typysquatters

Update i.v.m. domeinnamen

Arbitrage: Cepani (.be domeinnamen)

• Doorhaling van inschrijving vragen of overdracht van domeinnaam• Geen vergoeding voor kosten, schade, enz. • Kosten (1750 euro + BTW) worden terugbetaald aan klager die wint• Cijfers: 64% gegrond – 22% afgewezen – 14% minnelijke schikking of

stopgezet

Update i.v.m. domeinnamen

Arbitrage: Cepani (.be domeinnamen)

• Volgende 3 voorwaarden bewijzen:• De domeinnaam is gelijk aan of vertoont grote gelijkenis met een

merk, handelsnaam, maatschappelijke benaming, vennootschapsnaam, geografische aanduiding, persoonsnaam, of een benaming van een geografische entiteit waarop de aanklager rechten heeft;

• De domeinnaam houder heeft geen rechten of legitieme belangen op de domeinnaam; en

• De domeinnaam werd te kwader trouw geregistreerd of gebruikt.

Update i.v.m. domeinnamenArbitrage: Cepani (.be domeinnamen)

• Domeinnaam is gelijk aan of vertoont grote gelijkenis met een merk, enz.:• Bewijzen dat je exclusief recht hebt: bijv. zaak “kadaster.be” overheid

bewijst niet dat ze exclusief recht heeft op woord “kadaster”• Bewijzen dat domeinnaam identiek is of zodanig overeenstemt dat er

verwarring mogelijk is • Lidwoorden, koppeltekens, meervoud, punt, beschrijvende termen,

enz. meestal geen relevant verschil• Bijv.: zaak “piperheidsieck.be”: weglaten van koppelteken neemt

verwarring niet weg;• Bijv.: zaak “catverhuur.be”: toevoegen van woord “verhuur” neemt

verwarring met merk “CAT” niet weg.

Update i.v.m. domeinnamenArbitrage: Cepani (.be domeinnamen)

• De domeinnaam houder heeft geen rechten of legitieme belangen op de domeinnaam:• Geen hard bewijs nodig - aannemelijk maken bewijslast schuift naar

domeinnaam houder• Bijv.: klager stelt dat domeinnaam houder geen relatie heeft met klager

(merkhouder) of geen licentie heeft of niet bekend is onder de domeinnaam

• Bijv.: klager toont aan dat domeinnaam verwijst naar inactieve pagina

Update i.v.m. domeinnamenArbitrage: Cepani (.be domeinnamen)

• De domeinnaam houder heeft geen rechten of legitieme belangen op de domeinnaam; • Tegenbewijs door domeinnaam houder:• Gebruik van domeinnaam om te goeder trouw producten of

diensten aan te bieden (of aantoonbare voorbereidingen; niet: “under construction”, enz.)

• Domeinnaam houder is algemeen bekend onder de domeinnaam• Domeinnaam houder gebruikt domeinnaam op legitieme en niet-

commerciële / eerlijke wijze, zonder de intentie om consumenten te misleiden of het merk te bekladden.

Update i.v.m. domeinnamenArbitrage: Cepani (.be domeinnamen)

• De domeinnaam werd te kwader trouw geregistreerd of gebruikt• Bewijzen dat domeinnaam houder wist of moest weten dat registratie of

gebruik een inbreuk is• Bijv.: registratie om domeinnaam te verkopen voor prijs die hoger is dan

kosten voor verwerving• Bijv.: registratie om handelsactiviteiten van concurrent te verstoren• Bijv.: gebruik om bewust en uit commercieel oogmerk gebruikers naar

site te lokken steunend op verwarring met merk

Update i.v.m. domeinnamenArbitrage: Cepani (.be domeinnamen)

• Kwade trouw: concrete voorbeelden

• Zaak “jambondeparme.be”: parking page – prijs 840 euro• Zaak “duratherm.be”: inactieve pagina – concurrenten• Zaak “gebrola.be”: omleiding naar site met gesponsorde links van

concurrenten• Webdesigners, hosting firma’s en resellers die domeinnaam in eigen naam

registreren: bijv. zaak “technoglobe.be” (discussie over facturen – webdesigner zet domeinnaam “under construction”).

Update i.v.m. domeinnamen

Arbitrage: andere geschillenregelingen

• Per land: “ccTLDs”• Internationaal: • WIPO: gTLDs, meeste ccTLDs• USA: National Arbitration Forum: gTLDs, .us, enz.• Europa: Czech Arbitration Court: gTLDs, .eu, enz.• ADNDRC (Asia), ACDR (Arab), enz. (gTLDs en ccTLDs)

Update i.v.m. domeinnamen

Rechtbank:

• Wet van 26 juni 2003 mbt wederrechtelijk registreren van domeinnamen = cybersquatting

• Belgische rechtbank bevoegd? Voor .be domeinnamen en andere domeinnamen als geregistreerd door iemand gevestigd in België

• Doorhaling of overdracht van domeinnaam bekomen• Niet: schadevergoeding, vergoeding kosten advocaten, enz.

Update i.v.m. domeinnamen

Rechtbank: Drie voorwaarden:

• Domeinnaam is gelijk aan of stemt overeen (in die mate dat verwarring mogelijk is) met een merk, handelsnaam, vennootschapsnaam, enz.;

• De domeinnaam houder heeft geen rechten of legitieme belangen in de domeinnaam; en

• De domeinnaam werd geregistreerd met de bedoeling om schade te berokkenen of om een ongerechtvaardigd voordeel te halen (kwade trouw).• Enkel moment van registratie van belang – later gebruik te kwader trouw niet

relevant!• Voorbeeld: hoge verkoopprijs, zich voorstellen als officële verdeler, enz.

Update i.v.m. domeinnamen

Rechtbank: Voorbeeld:

Zaak Marino Keulen

• Overdracht van marinokeulen.be• Doorhaling van mari-noke-ulen.be• Vonnis publiceren op homepagina• Dwangsom van 500 euro per dag vertraging

Update i.v.m. domeinnamenConclusie:

• Voordeel: snelle en efficiënte procedure om overdracht van domeinnaam te bekomen (vooral arbitrage: schriftelijke procedure - gemiddeld 55 dagen)

• Nadeel: niet efficiënt als domeinnaam houder een conflicterend recht of rechtmatig belang heeft: bijv. merkhouder versus domeinnaam houder die domeinnaam als handelsnaam gebruikt klassieke procedure o.b.v. merkinbreuk.

• Nadeel: kwade trouw bewijzen.• Nadeel: geen schadevergoeding

Update i.v.m. domeinnamen

Nieuwe internet extensies:

• 2014: .gent, .vlaanderen, .brussels • .hotel, .music, .bank, .shop, .app, .clothing, .ads, .booking, .cars, .finance, .games, .gratis, .holiday, .insurance, .legal, .news, .rental, .restaurant, .sale, .sport, enz.• Alles voor het (.) teken wordt beschikbaar• Ook merken (bijv. .deloitte, .nike, .google): registratie enkel mogelijk door merkhouder

Update i.v.m. domeinnamen

Nieuwe internet extensies:

• Meer domeinnaam geschillen en gevallen van cybersquatting verwacht• “Clearinghouse” databank voor merkhouders: • “Sunrise period”: “priority right” registratie merkhouders vóór naam publiek beschikbaar wordt • vb. Volkswagen krijgt voorkeur voor volkswagen.cars• merk registreren bij Clearinghouse vóór “sunrise period” start en domeinnaam claimen tijdens “sunrise period” • daarna: “first come, first served”

• Verwittigt als iemand internet adres koopt waar merknaam in zit• 150 $ per jaar per merk

Hoe bescherm je inhoud van website?Auteursrecht• Vooral belangrijk als veel kwalitatieve teksten, foto’s, video’s op

website• Auteursrecht: automatisch, geen registratie nodig• Gebruik online = gebruik offline• Originaliteit vereist: heel soepel geïnterpreteerd• Ideeën, stijlen, concepten niet beschermd• Wat wel beschermd?: tekst, foto, video, grafisch element, muziek,

software, lay-out, databank• Copyright symbool © (+ je naam): niet nodig maar wel aangeraden

Hoe bescherm je inhoud van website?Auteursrecht

• Principe: inhoud website niet kopiëren of herpubliceren zonder toestemming• Teksten, afbeeldingen, enz. kopiëren mag dus niet!• Zelfs als er geen expliciete © bijstaat• Uitzonderingen: privégebruik, citaatrecht, actualiteitsverslaggeving, enz.• Voorbeeld: citaatrecht: strenge voorwaarden:• Beelden of teksten die rechtmatig openbaar gemaakt zijn• Commentaar, bespreking, kritiek, enz. (bijv. niet als reclame)• Geen oneerlijke concurrentie & beperkte omvang• Bron en naam van auteur vermelden

Hoe bescherm je inhoud van website?

Wat als iemand de inhoud van je site overneemt?

• Gebruik plagiaat checkers (bijv. Copyscape, Google Alerts, enz.)• Tynt: stuk javascript die link toevoegt naar je site als tekst gekopieerd wordt• Nut van disclaimers?• Hoe optreden tegen auteursrechtinbreuk?

• Bewijsmateriaal verzamelen: foto’s, evt. notaris, print-screens (met datum)• Is er schade?• Per email / brief vragen om content te verwijderen of naam / bron / link

toe te voegen (advocaat): deadline toevoegen enz.• Webhost of ISP aanspreken

Hoe bescherm je inhoud van website?

• Rechtbank:

• Stakingsvordering (eventueel met dwangsom)• Schadevergoeding: hoe schade begroten/bewijzen? • Economische verliezen, winstderving, morele schade• Evt. tarieven online beeldmateriaal SABAM

• Je moet niet bewijzen dat inbreukpleger een fout heeft begaan, nalatig was of te kwader trouw

Hoe bescherm je inhoud van website?Wat doen tegen parodie op website of reclamecampagne?

• Parodie is in principe toegelaten • Verschillen in rechtspraak – concrete feiten?• Criteria (subjectief!):

• Kritische functie t.o.v. het originele werk• Geen louter commercieel oogmerk (bijv. parodie concurrent om klanten te lokken)• Parodie moet origineel zijn (slechts beperkt kopiëren)• Geen verwarring stichten met origineel werk• Voldoende humoristisch karakter • Geen schade toebrengen aan origineel werk (eer/reputatie, markt)

• Concreet: vordering tot staking (evt. in kortgeding) – dwangsom - schadevergoeding

Hoe bescherm je inhoud van website?Wat m.b.t. sociale media?

• Je blijft eigenaar van auteursrecht en geeft licentie aan sociale media om content te gebruiken

• Argument dat men blij moet zijn dat foto’s gedeeld worden niet • “Notice and takedown” procedures van sociale media• Voorbeeld: Pinterest: toestemming nodig om foto te “pinnen”

• Geen grote rechtzaken• Hoe beperk je risico?

• Eigen foto’s of foto’s waarvoor je licentie hebt (check Creative Commons licentie)

• Foto’s met “Pin this” (als die door rechthebber geïnstalleerd werd)• Foto’s zonder auteursrecht (openbaar domein)• “nopin” metatag (bijv. bij Flickr foto’s)

Hoe bescherm je inhoud van website?

Mag je linken naar filmpjes op Youtube enz.?

• Hyperlink op zich geen inbreuk op auteursrecht (tenzij voor content met pay wall, inlog, enz.)

• Je weet niet of Youtube filmpje legaal gepost werd• Strafrecht: kwaadwillig of bedrieglijk opzet bewijzen• Burgerlijk recht (stopzetting / schadevergoeding): inbreuk, schade &

oorzakelijk verband bewijzen• Af te raden om te linken naar filmpjes (of te “embedden” / “framen”)

waarvan je weet / vermoedt / zou moeten weten dat die illegaal gepost werden

Hoe bescherm je inhoud van website?Mag je naam / foto van gebruikers, klanten, followers gebruiken?

• Enkel met toestemming van betrokkenen (zeker als voor commercieel doel)

• Specifieke & ondubbelzinnige toestemming voor elk gebruik (evt. eenmalig gegeven voor meerdere gebruiken)

• Personen kunnen steeds toestemming intrekken (maar mogen hier geen misbruik van maken)

Hoe bescherm je inhoud van website?Muziek op je website: auteursrechten betalen!

• Soms verschillende beheersmaatschappijen: bijv.: SABAM int rechten van auteurs + PlayRight int rechten van uitvoerende kunstenaars + Simim int rechten van muziekproducenten

• www.eengemaakteaangifte.be

Hoe bescherm je inhoud van website?Contracten rond overdracht van auteursrechten:

• Contracten moeten duidelijk en schriftelijk zijn• Wat moet in contract staan? voorbeeld: toegelaten exploitatiewijzen,

vergoeding voor auteur, geografische reikwijdte, duur van overdracht, online gebruik (uitz. voor reclame sector)

• Voorbeeld: vermijden dat fotograaf foto’s opnieuw gebruikt voor concurrent• Bij twijfel: interpretatie in voordeel van auteur• “Morele rechten” kunnen niet afgestaan worden: bijv.: auteur heeft steeds

recht om als auteur vermeld te worden• Rechten voor online gebruik (of gebruik in sociale media) niet automatisch

inbegrepen duidelijk vermelden in contract

Hoe bescherm je inhoud van website?Voorbeeld: je bestelt een website of reclamecampagne

• Auteursrecht ligt bij makers van website of reclamecampagne• Opdrachtgever moet expliciet overdracht auteursrecht in contract opnemen• Schriftelijk contract dat duidelijk vermeldt wie welke rechten verwerft voor welk

element van de website of campagne en voor welk platform• Afbeelding: auteursrecht• Portretrecht: toestemming van afgebeelde persoon nodig• Foto kunstwerk: toestemming kunstenaar nodig• Foto gebouw: toestemming architect nodig• betalende licentie op databank

Update i.v.m. know-how bescherming

Non-disclosure agreements (NDAs):

• Bescherming van confidentiele informatie• Best kort, duidelijk en wederkerig • Problemen rond afdwingbaarheid – bewijsproblemen• Wat m.b.t. mondelinge informatie?• Wat m.b.t. correcte definitie van “confidential information”?• Forfaitair schadebeding moet afschrikwekkend zijn maar mag geen

boetebeding zijn• “Trade secrets” wettelijk gezien niet efficient beschermd (voorstel

EU Commissie + vrijhandelsbesprekingen EU - VS)

Update i.v.m. know-how bescherming

I-depot doen om datum van creatie te bewijzen (BBIE)

• Verleent geen recht maar bewijst datum• Bijv.: als partner octrooi-aanvraag indient kan i-depot bewijzen

dat uitvinding al bestond