Farmer mniejszy

ukazuje się od 1931 r. • cena 10 zł (w tym 8% Vat) 2014 LiPiec nr 7

Rzepak z COBORU

temat numeru

Przyszłośćbez kwot mlecznych

Bydło

nr indeksu 365394

www.farmer.pl

Prasy do słomyi nie tylko

technika roLnicza

LiP

iec

20

14 c

en

a 10

zł

(w t

ym

8%

Va

t) n

r in

de

ks

u 3

65

39

47

WysOkieplOnyniskieCeny ?

stałe działy farmera

26 Czas wyboru – rzepak z Coboru

96 technika nowości

20 farmer poleca

22 farmer.pl

24 sonda

25 o tym się mówi

42 kontrakty

45 ceny

46 wydarzenia

165 kuchnia

166 relaks z farmerem

168 co mi leŻy na wĄtroBie?

169 krzyŻówka

170 oGłoszenia droBne

temat numeru adres redakcji: ul. Nowogrodzka 47a, 00-695 Warszawa; tel. 22 550 69 03, fax 22 550 69 01; www.farmer.pl

P.O. redaktOra naczelneGO: Wojciech denisiuk: [email protected]

ZASTĘPCA redAkTorA nACZelnego:Wojciech konieczny: [email protected] królak: [email protected]

ZeSPół redAkCyjny: karol Hołownia: [email protected] Małgorzata Tyszka: [email protected] Marzena Pokora-kalinowska: [email protected] Iwona dyba: [email protected] Piotrowski: [email protected] kobus: [email protected] kopka: [email protected]

STAłA wSPółPrACA: Tomasz roszkowskiHenryk wątroba: [email protected]

dZIAł MArkeTIngu I reklAMy: Tomasz ruszkowski – dyrektoraleksandra janik-janus; [email protected], tel. 32 356 76 32 urszula Tarasiuk: [email protected], tel. 22 550 69 09

Menedżer TyTułu: Magdalena Twardokęs: tel. 32 356-76-58; tel. kom. 608 291 412; [email protected]

kolPorTAż I PrenuMerATA: Michał wybraniec – kierownik Działu Kolportażu: tel. 32 209 13 03 w. 135; [email protected] Violetta Bilińska: tel. 22 550 69 05; tel. kom. 696 402 991; [email protected]

nA PoCZCIe I u lISTonoSZA MożnA ZAMówIć PrenuMerATĘ na kwArTAł:– do 30 listopada na I kwartał,– do 28 lutego na II kwartał,– do 31 maja na III kwartał,– do 31 sierpnia na IV kwartał. „Ruch” przyjmuje wpłaty na okresy kwartalne:– do 5 grudnia na I kwartał,– do 5 marca na II kwartał,– do 5 czerwca na III kwartał,– do 5 września na IV kwartał.

PrenuMerATA ZAgrAnICZnA: Oddział Krajowej Dystrybucji Prasy w Warszawie, „RUCH SA” ul. Jana Kazimierza 31/33, 00-958 Warszawa, skr. pocztowa 12, tel. 22 532 88 16 lub 22 532 87 31

wydAwCA:Polskie Towarzystwo Wspierania Przedsiębiorczości SA KATOWICE BUSINESS POINT

Prezes: Wojciech Kuśpikul. P. Ściegiennego 3, 40-114 Katowice, tel. 32 209 13 03, fax 32 253 06 77

STudIo grAfICZne: jakub Tabor – Dyrektor [email protected]; tel: 32 209 13 03

SkłAd: karina chrapka, Szymon rybka, katarzyna Świerczek

kOrekta: jolanta goryczka

okłAdkA: Studio PTWP

druk: ORTIS Sp. z o.o., Wrocław

nAkłAd: 17 000 egz.

oddAno do druku: 18.06. 2014 r.

ogłoSZenIA droBne BeZPłATne Tylko dlA rolnIków:tel. 22 550 69 00

ZdjĘCIA: PTWP SA, Żelazna studio, FARMER

Redakcja prosi Autorów o nieprzesyłanie materiałów już publikowanych lub wy-słanych do innych czasopism. Zastrzega się prawo skracania, adiustacji tekstów, zmiany tytułów oraz innych poprawek w nadesłanych artykułach. Przedruk, kopiowanie całości lub części bez pisemnej zgody PTWP SA są zabronione. Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń.

5

spis treści

125 ferma

6 Wysokie zbiory – niskie ceny?10 Żniwacorazbliżej–cenycorazniżej14 Wyłączenie0,5habezzgodyministra16 Sorry,takiemamydopłaty

aGrotechnika

52 Rzepakwszerokichrzędach56 Jesieńdecydujeoplonie60 Nowoczesnaodmianarzepaku–czylijaka?62 TłumniewStrzelcach66 Strategiaodżywianiapszenicyozimej72 Gdzieteoriałączysięzpraktyką?78 Glifosatdodesykacji82 Adiuwantymałoznane86 Produkować,nieniszcząc94 Inhibitorysyntezylipidów

technika rolnicza

100 ZielonkowowSielinku101 Opolagrapełnawrażeń102 Widowiskowezmagania104 Sezonnaużywanekombajny110 NowarodzinakompaktówDeutza120 Dlaczegoklimaniechłodzi?122 Wertepyimniestraszne–testopryskiwaczy

Krótkipłodozmian? Uprawiajmiędzyplony

89 Idealnadosłomy

114

130 Oprzyszłościprodukcjimlekasłówkilka

c o d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w . f a r m e r . p l10 f a r m e r l i p i e c 2 0 1 4

Co prawda wystąpiły w niektórych rejonach upraw pewne problemy – głównie w USA wysoki mróz przy niewystarczającej po-

krywie śnieżnej i susza, które wpłyną na zmniejszenie zbiorów pszenicy ozimej w tym kraju – ale w wydaniu globalnym nie będzie to mieć aż tak dużego znacze-nia. Światowe zbiory zbóż (bez ryżu) prognozowane są w sezonie 2014/15 w granicach 1937-1960 mln t (IGC, USDA), czyli nieznacznie niżej niż w minionym sezonie (1977-1987 mln t), ale będą i tak o 147-165 mln t wyższe niż w słabym sezonie 2012/13, w którym wielka susza w USA, Rosji i na Ukrainie znacznie zre-dukowała światowe zbiory pszenicy i kukurydzy.

To, co z jednej strony cieszy (obfite plony), z reguły oznacza niskie ceny za towar dla rolników po zbio-rach. Tak było w ubiegłym roku i dużo wskazuje na to, że tak będzie w obecnym. Należy pamiętać, że ro-śnie znaczenie globalizacji rynku towarów rolnych i kształtowanie cen lokalnych przez główne ośrodki obrotu (giełda CBOT w Chicago i MATIF w Paryżu), a na nich coraz większy udział mają inwestorzy

spekulacyjni, których działania często prowadzą do nadmiernego wzrostu lub spadku cen.

PszenicaSezon 2013/14 był bardzo okazały pod względem glo-balnej produkcji pszenicy. Po raz pierwszy w historii zbiory przekroczyły 700 mln t (709 mln t wg IGC, 714 mln t wg USDA). Chociaż wcześniej światowa produk-cja – w wyniku suszy – wyniosła zaledwie 655- 657 mln t (była o 40 mln t niższa w stosunku do sezonu 2011/12) i znacznie uszczupliła światowe zapasy tego ziarna (ze 197 mln t do 175 mln t na koniec 2012/13-USDA), to jed-nak nie uchroniło to przed znaczną przeceną pszenicy. Co więcej, wzrost światowego spożycia w mijającym sezonie do rekordowych 703 mln t nie pozwolił na od-budowanie wcześniejszych zapasów, które wzrosły je-dynie do 186 mln t. Perspektywa rekordowych zbiorów, prognozowana już od wczesnej wiosny ub.r. spychała ceny na coraz niższe poziomy. Od końca sierpnia 2012 r. do końca sierpnia 2013 r. cena pszenicy w najbliższych kontraktach terminowych spadła na giełdzie w Paryżu

Zanosi się na drugi z rzędu dobry rok w produkcji zbóż i oleistych na świecie. Stosunkowo łagodna zima i wilgotna wiosna napawają optymizmem, co odzwierciedlone jest w prognozach głównych ośrodków analitycznych na świecie.

Żniwa coraz bliżej – ceny coraz niżej

prognozy zboża i oleiste

Te k s t : To m a s z R o s z k o w s k i

Wykres 1. Kontrakty terminowe pszenica MATIF - wykres miesięczny kontynuacyjny 1998-2014

100

140

160

180

200

220

240

260

280

120

euro

/teu

ro/t

III VI IX XIIIII VI IX XII III VI IX XII III VI IX XII III VI IX XII III VI IX XII III VI IX XII III VI IX XII III VI IX XII III VI IX XIIIII VI IX XII III VI IX XII III VI IX XII III VI IX XII III VI IX XII III VI IX XII III VI

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014


W Krajowym Rejestrze znajduje się prze-szło sto odmian rzepaku ozimego. Jak wśród nich wybrać tę (lub te – gdy areał uprawy jest większy) najbar-

dziej odpowiednią? Aby ułatwić decyzję, poprosili-śmy firmy hodowlano-nasienne o prezentację wy-branych przez nie odmian.

SAATBAUSidney – hodowca: Saatbau Linz. Rejestracja w COBORU – 2014 r. Odmiana liniowa, zalecana do siewu we wszystkich rejonach uprawy rzepaku. Wymagania glebowe: małe, bardzo wysoki poten-cjał plonowania na glebach słabych (IV-V klasa). Zalecany termin siewu: optymalny i średnio późny. Szybkość rozwoju jesiennego – przeciętna. Zimotr-wałość bardzo dobra. Termin kwitnienia średnio późny, dojrzewania średni. Wysokość roślin: niskie. Odporność na suchą zgniliznę kapustnych – 8º (ska-la 1 – 9º, gdzie 9 oznacza pełną odporność), zgnili-znę twardzikową – 8º, czerń krzyżowych 6,8º.

Odmiana wyróżnia się ponadto wybitnym poten-cjałem plonowania wśród odmian hybrydowych, najwyższą w badaniach COBORU masą 1000 nasion, bardzo szybką regeneracją po zimie.

Siew rzepaku ozimego

rozpocznie się za niewiele

ponad miesiąc. Czas pomyśleć

o zakupie materiału siewnego.

Czas wyboru

temat numeru

Te k s t : Wo j c i e c h K o n i e c z n y

Z d j ę c i a : A n n a K o b u s , Wo j c i e c h K o n i e c z n y

Odmiana Monolit


Te k s t : To m a s z R o s z k o w s k i

kontrakty

Pszenica CBOTPszenica Matif Pszenica CBOT (Morze Czarne) Kukurydza Matif

923 zł/t654 zł/t728 zł/t772 zł/t

Poprzedni miesiąc stał pod znakiem silnych

spadków cen, szczególnie zbóż po obu

stronach Atlantyku.

W ostatnich czterech tygodniach były kontynuowane spadki cen towarów rolnych rozpoczęte pod koniec pierw-szej dekady maja br. Dobry przebieg

pogody, coraz bliższe żniwa oraz „zneutralizowa-ny” wpływ konfliktu pomiędzy Rosją i Ukrainą daje w efekcie wysokie prognozy zbiorów surowców rol-nych w sezonie 2014/15. To przekłada się na ogól-noświatowy spadek cen, który w ostatnim okresie przybrał na sile. Liderem spadków jest amerykańska pszenica, która w okresie 7 maja – 13 czerwca br. potaniała aż 21 proc., natomiast kukurydza obniżyła swoją cenę o 14 proc. Notowania pszenicy na giełdzie w Paryżu w tym czasie spadły o 10 proc., a kukury-dzy stosunkowo najmniej, bo 5 proc.

Bardzo słabo zachowują się również notowania rzepaku na Matif. Od lokalnego szczytu 16 kwietnia br. do 13 czerwca notowania spadły już o 17 proc. i zbliżyły się do dołka wielkiej wyprzedaży wiosenno--letniej z ub.r. (30 lipca 2013 r. – cena 342 euro/t). Po-mimo zapowiedzi rekordowych zbiorów soi, notowa-nia do końca maja zachowywały się stabilnie. Głębsze spadki cen wystąpiły dopiero w czerwcu (5 proc.). Re-asumując, ogólny obraz rynku towarów rolnych nie napawa optymizmem na najbliższe tygodnie.

Zboża Międzynarodowa Rada Zbożowa (IGC) w najnow-szym – z końca maja – raporcie podniosła prognozę (wobec kwietniowych przewidywań) globalnej pro-dukcji zbóż (bez ryżu) w sezonie 2014/15 o 2 mln t do 1937 mln t (zbiory w sezonie 2013/14 szacuje na 1977 mln t). Aktualnie IGC oczekuje światowej pro-dukcji pszenicy w nadchodzącym sezonie w wysoko-ści 694 mln t – o 3 mln t mniej niż szacowano przed miesiącem i 15 mln t mniej w stosunku do rekordo-wych zbiorów w mijającym sezonie. Jednocześnie podniesiono oczekiwane globalne zbiory kukurydzy o 5 mln t do 955 mln t. Jednak i tak będą one niższe od rekordowej produkcji w 2013/14 o 15 mln t.

W majowym raporcie francuska firma analitycz-na Strategie Grains (SG) podniosła wcześniejsze prognozy produkcji zbóż w sezonie 2014/15 w UE-28 z 297,9 mln t do 298,8 mln t. SG oczekuje zbio-rów kukurydzy w wysokości 65,9 mln t (wobec 65,1 mln t wcześniej) oraz pszenicy zwyczajnej na poziomie 137,4 mln t (137,2 mln t poprzednio). Do-datnia korekta zbiorów wynika wg SG z poprawy kondycji upraw dzięki opadom deszczu.

Według prognoz Komisji Europejskiej (KE), w se-zonie 2014/15 zbiory pszenicy miękkiej w UE-28 wy-

Wyprzedaż surowców rolnychna światowych giełdach

13 VI2014

13 VI201313 VI

2014

13 VI2013

13 VI2014

13 VI2013

13 VI2014

13 VI2013

TECHNIKA ROLNICZA UżywANE KOmbAjNy ZbOżOwE

Sezonna kombajnyLipiec nigdy nie jest dobrym

miesiącem na zakup używanego kombajnu zbożowego. Oferta jest przebrana, pośpiech sprzyja nietrafionym wyborom, ceny są wysokie – a jednak nie brakuje rolników, którzy taki zakup zostawili na ostatnią chwilę.

Stare przysłowie mówi: co nagle, to po diable. Idealnie pasuje ono do próby zakupu używanego kombajnu zbo-żowego na kilka tygodni przed żni-

wami. Niestety, to właśnie wtedy zaczyna się największy ruch w punktach z używanymi maszynami. Handlarze się cieszą, bo rolnicy pod presją czasu pośpiesznie szukając „no-wego” kombajnu, tracą czujność i są mniej

wybredni. Często decyzja o zakupie używa-nego kombajnu podyktowana jest chęcią uniezależnienia się od usługodawców lub po prostu wymiany starego kombajnu na nowszy, mniej awaryjny lub bardziej wy-dajny. Wielu rolników zakłada, że własny kombajn będzie w końcu oznaczać spokojne żniwa. Czy aby na pewno?

pośpiech złym doradcąNiestety, w praktyce często bywa tak, że kupiony w pośpiechu używany kombajn wcale nie przyspieszy żniw, a wręcz z po-wodu awarii je przeciąga. Nie oszukujmy się, egzemplarze, które trafiają do sprze-daży, zwłaszcza te w atrakcyjnych cenach, nie są idealne, a wręcz często są skrajnie wyeksploatowane. Zazwyczaj okazują się jedynie pobieżnie sprawdzone, na tyle by przeszły próbę rozruchową, dokładnie umyte oraz pomalowane w miejscach, gdzie rdza była już zbyt rozwinięta i mo-głaby odstraszyć klienta. Jednak prawdzi-wa weryfikacja stanu technicznego przy-chodzi dopiero w sezonie, gdy kombajn pracuje przez wiele godzin w upale i pod

Kombajny firmy John Deere nie są tak popularne jak np. Claas. Na zdjęciu model 1170

z 1998 r. z hederem 4,7 m; cena 140 tys. zł netto

Zdjęcie wykonane na placu firmy Rafrolw miejscowości Ługi Rętki koło Siedlec

Te k s t i z d j ę c i a : Wo j c i e c h D e n i s i u k

f a r m e r l i p i e c 2 0 1 4104

130 f a r m e r l i p i e c 2 0 1 4

ferma

c o d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w . f a r m e r . p l

kwoty mleczne

2013/2014 zaczęto się zastanawiać, jak złagodzić wysokie kary za nadprodukcję, a nie np. rok wcześniej, gdy też ten limit przekroczyliśmy?

Wielu rolników boi się zniesienia kwo-towania produkcji mleka – „bo cena mleka będzie niższa”. Kwestią świadczącą o nie-prawidłowości stwierdzenia, że na wol-nym rynku mleko będzie tańsze, jest sy-tuacja roku bieżącego. Mieliśmy bowiem w całej Europie (nie tylko w Polsce) rekor-dowo wysoki poziom produkcji białego su-rowca, również na rekordowym poziomie utrzymywały się ceny otrzymywane przez rolników za dostarczony surowiec do sku-pu.

Pozostawia to nadzieję, że w najbliż-szych latach także będziemy mieli do czynienia z kolejnymi rekordami zarów-no pod względem ilości produkowanego w Europie mleka, jak i poziomu jego cen.

System kwotowania mleka i ryzyko zapłacenia kar za nadprodukcję nie po-wstrzymały wielu rolników przed roz-wojem produkcji i wprowadzeniem do obrotu mleka ponad swój indywidualny limit. W tym przypadku system kwotowa-nia mleka jest większym zagrożeniem, niż jego brak, gdyż zapłacenie kilkudziesięciu groszy do każdego kilograma mleka ponad limit ogranicza rozwój niejednego gospo-darstwa.

Wzrost globalny – a co na to UE?Produkcja mleka sukcesywnie zwiększa się od wielu lat i są to tendencje globalne. Biorąc pod uwagę ostatnich 6 lat, globalna produkcja mleka zwiększyła się o ponad 14 proc. Oczywiście nie jest to proporcjo-nalny wzrost w każdym regionie świata, gdyż są kraje, w których produkcja mle-ka rozwija się bardziej dynamicznie, a są kraje, gdzie następuje to znacznie wolniej. Z całą pewnością w tym przypadku na-leży zwrócić szczególną uwagę na Azję, a dokładniej na Indie i Chiny. Produkcja mleka w Indiach zwiększyła się w ostat-nich latach o ponad 33 proc. – jednak su-rowiec pozostaje na rynku wewnętrznym, więc nie należy się obawiać konkurencji ze strony tego kraju. W Chinach produkcja mleka wzrosła o blisko jedną czwartą (ok. 24 proc.).

Na ceny białego surowca niewątpli-wy wpływ mają również producenci ze Stanów Zjednoczonych, gdzie produkcja

O przyszłości produkcji mleka słów kilkaPojawia się wiele pytań i dyskusji na temat zagrożenia, jakie niesie za sobą zniesienie systemu kwotowania mleka od przyszłego już roku, a dokładnie od 1 kwietnia 2015 r. Należy jednak zacząć od stwierdzenia faktu, jakim niepodważalnie jest to, że system kwotowania produkcji mleka zupełnie nie spełnia swojej podstawowej roli, czyli regulacji produkcji mleka, chroniąc jednocześnie producentów przed nagłymi spadkami cen surowca.

Te k s t : Tom a s z P i o t r ow s k i , Z d j ę c i a : Tom a s z P i o t r ow s k i , f o t o l i a

Mieliśmy tego dowód przed kilku laty, kiedy to cena mleka początkowo (jesie-nią 2007 r.) osiągnęła re-kordowe poziomy, a na-stępnie (2008 r. i 2009 r.)

spadła, osiągając dramatyczny poziom – często do poziomu niższego niż poziom kosztów produkcji. Nie zależało to od fak-tu, czy rolnik wykorzystał kwotę w 100 proc., czy tylko w 50, a nawet nie od faktu, że przekroczył swój indywidualny limit o ponad 100 proc.

KolEjny Egzamin oblanyW Polsce już trzeci raz od wprowadzenia kwotowania produkcji mleka obserwu-jemy nieudolność tego systemu – kwoty przekroczone, kary naliczane i wielkie za-mieszanie wokół całej sprawy, z potężnym znakiem zapytania o celowość tego dzia-łania. Dlaczego znów płaczemy nad roz-lanym mlekiem? Dlaczego dopiero ponad miesiąc po zakończeniu roku kwotowego

Prognozy ekspertów mówią o rosnącym zapotrzebowaniu na produkty mleczarskie

156 f a r m e r l i p i e c 2 0 1 4

ferma

c o d z i e n n e w i a d o m o ś c i n a : w w w . f a r m e r . p l

paszE

Fakt ten nabiera szczególnego zna-czenia w kontekście planowanego na 2017 r. wprowadzenia zakazu stosowania pasz pochodzących z ro-ślin modyfikowanych genetycznie. Czy pasze rzepakowe mogą stać się

poważną alternatywą dla transgenicznej soi?Konferencja „Rynek pasz w Polsce, jego zaplecze

surowcowe i kwestie bezpieczeństwa”, która od-

była się w połowie maja w gmachu Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, stała się okazją do za-stanowienia nad obecną sytuacją na rynku pasz wysokobiałkowych. A staje się ona coraz bardziej poważna. Zapotrzebowanie na pasze dla bydła oraz drobiu stale wzrasta, a wciąż bez odpowiedzi pozostaje pytanie, czym zastąpić poekstrakcyjną śrutę sojową, jeżeli w życie wejdzie, planowany na początek 2017 r., zakaz stosowania pasz pochodzą-

Pasze rzepakowe szanse i zagrożeniaRozwój rynku biopaliw, jaki nastąpił w ostatnich latach, spowodował znaczny wzrost powierzchni uprawy rzepaku. Niesie to ze sobą szansę także dla hodowców – wszak oprócz oleju, z rzepaku uzyskuje się wartościową paszę dla zwierząt.

Te k s t i z d j ę c i a : B a r t o s z Wo j t a s z c z y k

Hodowcy niechętnie stosują komponenty rzepakowe ze względu na ich barwę. Ciemny kolor kojarzy im się z czymś „odpadowym”

Rośliny strączkowe zaspokajają jedynie 8 proc. krajowego zapotrzebowania na pasze wysokobiałkowe

Internet

Farmer mniejszy