Bie daalt 1

Хүмүүнлэгийн Ухааны Их Сургууль

ЭРДМИЙН СУРГУУЛЬ

Сэдэв: Бизнесийн бодлого хичээлийн орчны шинжилгээ

Шалгасан: .................................................... /С. Эрдэнэтуул/

Гүйцэтгэсэн: ................................................/Э. Оюун-Эрдэнэ/

УЛААНБААТАР ХОТ

2014 он

Хоолны сургалтын төвийн орчны шинжилгээ

2

Агуулга

1. УДИРТГАЛ

1.1. Сэдвийн зорилго

1.2. Хичээлийн уялдаа

1.3.Сэдэв сонгосон шалтгаан

2. МАКРО ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭ

2.1. Эдийн засгийн орчин

2.2.Техник технологийн орчин

2.3. Хууль эрх зүй, улс төрийн орчин

2.4.Нийгэм соёлын орчин

3. ШИНЖИЛГЭЭ

3.1.Аюул боломжийг тодорхойлох нь

4. ДҮГНЭЛТ


3

1. УДИРТГАЛ

Сэдвийн зорилго:

Уг сэдвийн зорилго нь хэрэглэгчдийн хоолны сургалтын төвд суралцах хүсэлийг

судалж, суралцагчдын зан төлвийг тодорхойлох, мөн тус сургалтын төвийг

байгуулахад гадаад орчноос ирж буй боломж аюулын гаргаж ирэн уг бизнест хэрхэн

нөлөөлөх вэ гэдгийг гаргаж ирэн шаарлага хангахуйц сургалтын төвийг байгуулахад

оршино.

Хичээлийн уялдаа холбоо:

Судалгааны ажлын хүрээнд:

1. Салбарын судалгаа хийх

Эдийн засгийн орчин

Техник технологийн орчин

Хууль эрх зүйн орчин

Нийгэм соёлын орчин

2. Өрсөлдөгчийн судалгаа хийх

3. Хэрэглэгчийн судалгаа хийх

4. Судалгаанд тулгуурласан төлөвлөлтүүдийг хийх

гэсэн ажлуудыг хийж гүйцэтгэсэн ба уг БИЗНЕСИЙН БОДЛОГО хичээлийн хүрээнд

салбарын судалгаа хэсгээс оруулсан болно.

Сэдэв сонгосон шалтгаан

Уг судалгааны ажил нь оюутан миний 2012 хийсэн СЭЗДС-ийн бакалаврын зэрэг

горилсон бүтээл юм. Уг сэдвийг сонгосон шалтгаан нь:

Үндэслэл 1

Хүний амьдралын хамгийн чухал зүйлийн нэг нь эрүүл мэнд бөгөөд улс

орнуудын эрүүл мэндийг хэмжих хэмжүүрийн хамгийн гол хүчин зүйл нь урт

наслалт юм. Урт наслалтаараа тэргүүлэгч орнуудын тоонд зүй ёсоор ордог орны

тоонд Япон улс дээгүүр ордог1.

1 http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_median_age

http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_median_age


4

Япончуудын урт наслахад дараах 4 гол хүчин зүйлс ордог нь судалгаагаар

батлагдсан2.

Хооллох дэглэм- 75%

Идэвхитэй хөдөлгөөн, цэвэр орчин, гэр бүл ба нийгмийн оролцоо-25%

Уг судалгаагаар эрүүл буюу зөв зохистой хооллолт нь эрүүл байж урт наслахад

хамгийн чухал гэдгийг гаргаж ирсэн ба Монголчуудын хувьд эрүүл хоол бус

АМТ ЧАНАРыг чухалчилдаг 3 . Иймээс монголчуудад хоолны талаар зөв

зохистой мэдлэг өгөх зайлшгүй шаардлагатай юм.

Үндэслэл 2

Сүүлийн жилүүдэд монголоос гадаад, гадаадаас монгол руу аялж амьдрагчдын

тоо жил ирэх бүр өсч4 гадаадын соёл дэлгэрч байгаа бөгөөд тухайн орны хоол

хүнсний хэрэглээ нэмэгдэж сурах хэрэгцээ шаардлага улам бүр өсч байгаа юм.

Үндэслэл 3

Миний бие хоол хийх маш их хүсэл сонирхолтой ба Монголын шилдэгт багтах

3 хоолны сургалтын төвд суралцсан бөгөөд уг хүсэл сонирхол, туршлагад

үндэслэн уг судалгааны ажлыг хийсэн.

2 http://www.agewatch.org.uk 3 Япон ресторан нэвтрүүлэх боломжийн судалгаа 2012 он СЭЗДС кейс сургалт 4 Жуулчны мэдээллийн төв

http://www.agewatch.org.uk/


5

2. МАКРО ОРЧНЫ ШИНЖИЛГЭЭ5

2.1. Эдийн засгийн орчин

A. ДНБ-ийн хандлага

(График1) Монгол улсын ДНБ 2001-2011он

Монгол улсын эдийн засгийн чадавхи улам бүр нэмэгдэж Дотоодын Нийт

Бүтээгдэхүүн тогтмол өсөж, хүн амын орлогын түвшин жил ирэх тутам дээшлэж,

бодит худалдан авах чадвар нэмэгдэж байна.

B. Ажилгүйдлийн түвшин /мян хүн/

Нийт хүн ам өсөхийн хирээр хөдөлмөрийн насны хүн ам өсч байгаа бөгөөд

хөдөлмөрийн насны хүн амын эзлэх хувь илүү өсөх хандлагатай байгаа нь

ажиглагдаж байна.

(График 2) Хөдөлмөрийн насны хүн ам 2002-2015 оны прогнозз

5 Статистикийн эмхэтгэл 2011

.

2 000.

4 000.

6 000.

8 000.

10 000.

12 000.

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

ДНБ-ийн хандлага

нийт ДНБ,

тэрбум төг

нэг хүнд

ногдох ДНБ,

мян.төг

0.0

500.0

1000.0

1500.0

2000.0

2500.0

0.0

500.0

1000.0

1500.0

2000.0

2500.0

3000.0

3500.0

Axis

Tit

le

хөдөлмөрийн насны хүн ам

Нийт

хүн ам

Хөдөлм

өрийн

насны

хүн ам


6

Ажилгүйдлийн түвшиний прогнозоос харахад дараагийн 4 жилд маш бага хувиар өсөх

ба манай байгууллага мэргэжлийн сургалтын төв байгуулбал ажил олгогч болон ажил

хүсэгчдийг зуучлагчийн зүгээс боломж болж байгаа юм

(График 3) Ажилгүйдлийн түвшин 2002-2015 оны прогноз

C. Инфляци

Ирэх жилүүдийн хувьд инфляцийн түвшин харьцангуй буурах таамаглал гарч

байна. 2012-2013 оны хооронд инфляцийн түвшин 2 оронтой тоотой байх буюу 10-

11%-тай байх бол 2014-2016 оны хооронд инфляцийн түвшин буурч 8,2 орчим

хувьтай байх төлөвтэй байна.

Инфляцийн түвшин доогуур байх нь иргэдийн худалдан авах чадварт

эерэгээр нөлөөлөх бөгөөд бизнесийн байгууллагын хувьд борлуулалт нэмэгдэх сайн

талтай юм.

(График 4) Инфляцийн өөрчлөлт жилийн эцсээр 2002-2015 оны прогноз

3.4 3.5 3.63.3 3.2

2.8 2.8

3.3 3.3 3.2 3.2 3.3 3.4 3.4

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

3.5

4.0

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Ажилгүйдлийн түвшин

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

1.6

4.7

11.09.5

6.2

17.8

22.4

4.2

13.012.0

11.1 10.19.2

8.2

Инфляцийн өөрчлөлт


7

D. Орлогын түвшин

Улаанбаатар хотын 1 өрхийн дундаж орлогыг таамаглал дэвшүүлэн авч үзэхэд 2016 он

гэхэд өнөөгийн байгаа түвшнээс 3 дахин өсөх хандлагатай байна. Ирэх 5 жилийн

хугацаанд Улаанбаатар хотын өрхийн дундаж орлого 20-30 хувиар жил бүр тогтмол

өсөх хандлагатай байна.

(График 5) Өрхийн 1 сарын дундаж орлого 2001-2016 оны прогноз

2.2. Хууль эрх зүйн орчин

A. ÌÝÐÃÝÆËÈÉÍ ÁÎËÎÂÑÐÎË, ÑÓÐÃÀËÒÛÍ ÒÓÕÀÉ ХУУЛЬ-ийн

заалтаас6

1 ä¿ãýýð ç¿éë. Õóóëèéí çîðèëò

1.1.Ýíý õóóëèéí çîðèëò íü ìýðãýæëèéí áîëîâñðîë, ñóðãàëòûí àãóóëãà, çîðèëãî, á¿òýö, ò¿¿íèé

óäèðäëàãà, çîõèîí áàéãóóëàëòûã òîäîðõîéëæ, èðãýíä ìýðãýæëèéí áîëîâñðîë ýçýìø¿¿ëýõ,

ìýðãýæëèéí óð ÷àäâàð îëãîõ, äýýøë¿¿ëýõ ñóðãàëòûã õºäºëìºðèéí çàõ çýýëèéí ýðýëò õýðýãöýý,

àæèë îëãîã÷èéí çàõèàëãàä íèéö¿¿ëýí çîõèîí áàéãóóëàõ, ýíý ¿éë àæèëëàãààíä îðîëöîã÷èéí ýðõ,

¿¿ðýãòýé õîëáîãäñîí õàðèëöààã çîõèöóóëàõàä îðøèíî.

6.3.4.óëñûí õýìæýýíä ìºðäºõ àæèë, ìýðãýæëèéí ¿íäýñíèé àíãèëàë, òîäîðõîéëîëò, ìýðãýæëèéí

ñòàíäàðò, ìýðãýæëèéí áîëîâñðîë, ñóðãàëòûí àãóóëãûí ñòàíäàðòûã õýëýëöýæ ä¿ãíýëò ãàðãàõ;

8.4.Ìýðãýæëèéí áîëîâñðîë, ñóðãàëòûí àñóóäàë ýðõýëñýí òºðèéí çàõèðãààíû áàéãóóëëàãà íü

äàðààõü á¿ðýí ýðõèéã õýðýãæ¿¿ëíý:

8.4.7.ñóðãàëò-¿éëäâýðëýë, ¿éëäâýðëýë-ñóðãàëòûí ÿâöàä øèíý òåõíîëîãè, øèíæëýõ óõààí,

òåõíèêèéí îëîëò, äýâøëèéã íýâòð¿¿ëýõ àðãà õýìæýý àâàõ;

6 http://www.mongolchamber.mn/index.php/home-page/councils/196-council-019

803904

1007292

1210765

1474712

1833067

0

200000

400000

600000

800000

1000000

1200000

1400000

1600000

1800000

2000000

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Дундаж орлого

http://www.mongolchamber.mn/index.php/home-page/councils/196-council-019


8

8.4.8.ìýðãýæëèéí áîëîâñðîë, ñóðãàëòûí áàéãóóëëàãûí ¿éë àæèëëàãààã çàõèðãààíû áîëîí

ìýðãýæëèéí óäèðäëàãààð õàíãàõ, ä¿í øèíæèëãýý õèéõ, àíãèëëûã òîãòîîõ;

8.4.9.ìýðãýæëèéí áîëîâñðîë, ñóðãàëòûí áàéãóóëëàãûã àòòåñòàò÷èëàõ, áàãøèä ìýðãýæëèéí

çýðýã îëãîõ àæëûã çîõèîí áàéãóóëàõ;

8.4.11.ìýðãýæëèéí óð ÷àäâàðûã ¿íýëýõ, øàëãàõ, áàòàëãààæóóëàõ õºíäëºíãèéí øàëãàëò çîõèîí

áàéãóóëàõ;

8.4.15.ìýðãýæëèéí áîëîí òåõíèêèéí áîëîâñðîëûí àñóóäëààð øààðäëàãàòàé ìýäýý òàéëàí, òîîöîî

ñóäàëãààã òºðèéí áîëîí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà, ºì÷èéí õýëáýð õàðãàëçàõã¿éãýýð àæ àõóéí

íýãæ, áàéãóóëëàãà, àëáàí òóøààëòíààñ ¿íý òºëáºðã¿é ãàðãóóëàí àâàõ;

8.4.19.ìýðãýæëèéí ñóðãàëòûí ñóðàõ áè÷èã, õè÷ýýëèéí õýðýãëýãäýõ¿¿íýýð õàíãàõ àæëûã

çîõèîí áàéãóóëàõ;

11 ä¿ãýýð ç¿éë. Ìýðãýæëèéí áîëîí òåõíèêèéí áîëîâñðîë ýçýìø¿¿ëýõ ñóðãàëòûí àæëûí

çîõèîí áàéãóóëàëò

11.1.Ìýðãýæëèéí áîëîí òåõíèêèéí áîëîâñðîë ýçýìø¿¿ëýõ ñóðãàëòûí àæëûí çîõèîí áàéãóóëàëòûí

¿íäñýí õýëáýð íü òàíõèìûí õè÷ýýë, ¿éëäâýðëýëèéí ñóðãàëò, äàäëàãûí àæèë áàéíà.

11.2.Yéëäâýðëýëèéí ñóðãàëò, äàäëàãûí àæëûã ñóðãóóëü äýýðõ, àæëûí áàéðàí äàõü,

òºãñºëòèéí ºìíºõ ãýñýí ¿å øàòòàéãààð çîõèîí áàéãóóëíà.

11.3.Ìýðãýæëèéí áîëîâñðîë ýçýìø¿¿ëýõ ñóðãàëò íü ºäðèéí, îðîéí, çàéíû, ¿éëäâýð äýýðõ ãýñýí

õýâ øèíæòýé áàéæ áîëíî.

11.4.¯éëäâýðëýëèéí äàäëàãûí àæèë õèéëãýõ àñóóäëààð àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà,

ñóðàëöàã÷, ñóðãóóëü ãóðâàí òàëò ãýðýý áàéãóóëíà.

20 äóãààð ç¿éë. Íèéãìèéí ò¿íøëýë

20.1.Ìýðãýæëèéí áîëîâñðîë, ñóðãàëòûí àñóóäëààð õàìòðàí àæèëëàõ àæèë îëãîã÷, àæèëòàí,

¿éëäâýð÷íèé ýâëýë, ìýðãýæëèéí õîëáîî, àæ àõóéí íýãæ, áàéãóóëëàãà çýðýã ñîíèðõîã÷ ýòãýýä

íýãäýí íèéãìèéí ò¿íøëýëèéã á¿ðä¿¿ëíý.

20.2.Íèéãìèéí ò¿íøëýë íü äàðààõü ÷èãëýëýýð õàìòðàí àæèëëàíà:

20.2.4.¿éëäâýðëýëèéí ñóðãàëò, äàäëàãûã õàìòðàí çîõèîí áàéãóóëàõ;

20.2.5.áàãø íàðûí ìýðãýøèë äýýøë¿¿ëýõ;

20.2.6.ìýðãýæëèéí øàëãàëò õàìòðàí àâàõ;

20.2.7.òºãñºã÷èéã àæëûí áàéðààð õàíãàõ;


9

20.2.8.áàãø, èíæåíåð-òåõíèêèéí àæèëòíû ñîëèëöîîíû õºòºëáºð õýðýãæ¿¿ëýõ;

20.2.9.¿éëäâýðëýëèéí òåõíèê, òåõíîëîãèéã øèíý÷ëýõ, ñóäàëãàà, òóðøèëò õàìòðàí

ÿâóóëàõ;

20.2.10.õóóëèàð õîðèãëîîã¿é áóñàä ¿éë àæèëëàãàà.

21 ä¿ãýýð ç¿éë. Ìýðãýæëèéí áîëîâñðîë, ñóðãàëòûí áàéãóóëëàãûí ñàíõ¿¿æèëò

21.1.Ìýðãýæëèéí áîëîâñðîë, ñóðãàëòàнä çàðöóóëàõ õºðºíãèéã Ìýðãýæëèéí áîëîâñðîë, ñóðãàëòûã

äýìæèõ ñàíãààñ ñàíõ¿¿æ¿¿ëýõ áºãººä óã ñàíãèéí санхүүгийн удирдлагыг ìэргэжлийн

боловсрол, ñóðãàëòын асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага хэрэгжүүлнэ .

21.2.Ìýðãýæëèéí áîëîâñðîë, ñóðãàëòûã äýìæèõ ñàíãèéí õºðºíãèéã á¿ðä¿¿ëýõ, çàðöóóëàõ, ò¿¿íä

õÿíàëò òàâèõ æóðìûã Çàñãèéí ãàçàð áàòàëíà.

22 äóãààð ç¿éë. Ìýðãýæëèéí áîëîâñðîë, ñóðãàëòûã äýìæèõ ñàíãèéí îðëîãûí ýõ ¿¿ñâýð

22.1.Ìýðãýæëèéí áîëîâñðîë, ñóðãàëòûã äýìæèõ ñàí íü äîð äóðäñàí ýõ ¿¿ñâýðýýñ á¿ðäýíý:

22.1.1.óëñûí òºñâººñ õóâààðèëñàí õºðºíãº;

22.1.2.îðîí íóòãèéí òºñâººñ õóâààðèëñàí õºðºíãº;

22.1.3.ãàäààä óëñ, îëîí óëñûí áàéãóóëëàãààñ ìýðãýæëèéí áîëîâñðîë, ñóðãàëòûã äýìæèõ

çîðèëãîîð îëãîñîí çýýëèéí õºðºíãº, áóöàëòã¿é òóñëàìæ;

B. МҮХАҮТ-ын дэргэдэх “Мэргэжлийн боловсрол, сургалт-

үйлдвэрлэлийн хөгжлийг дэмжих зөвлөл”-ийн дүрэм-ээс

Нэг. Нийтлэг үндэслэл

1.1 Энэхүү дүрмээр МҮХАҮТ-ын дэргэдэх “Мэргэжлийн боловсрол, сургалт-

үйлдвэрлэлийн хөгжлийг дэмжих зөвлөл”- /цаашид “Зөвлөл” гэх/ -ийн бүтэц, зохион

байгуулалт, эрх үүргийг зохицуулна.


10

1.2 Зөвлөл нь боловсрол, мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн салбарт тулгарч буй

бэрхшээл, цаг үеийн тулгамдсан асуудлыг судлан, энэ салбарыг хөгжүүлэн дэмжих

талаар танхимаас баримтлах бодлогыг тодорхойлж төрийн бодлогод тусгуулах, монгол

улсад мэргэжилтэй ажилчин бэлтгэх ажлыг зах зээлийн эрэлт хэрэгцээнд үндэслэн

явуулах асуудлыг судлан боловсруулах, сургалт, үйлдвэрлэлийг холбох гэх зэрэг

асуудлаар дүгнэлт, зөвлөмж гаргах чиг үүрэг бүхий орон тооны бус байгууллага мөн.

Гурав. Зөвлөлийн үйл ажиллагааны үндсэн чиглэл

Монгол улсад мэргэжилтэй боловсон хүчин бэлтгэх салбарын хүрээнд нэн

тэргүүнд шийдвэрлэвэл зохих тулгамдсан асуудлуудыг судлан гаргаж тавих

Салбарын хүрээнд мэргэжлийн байгууллагууд, холбоодтой хамтран ажиллах

Бусад орны ижил төрлийн үйл ажиллагаа явуулдаг байгууллагуудтай хамтран

ажиллах, тэдний туршлагаас суралцах, энэ чиглэлээр гадаад, дотоодод зохион

байгуулагдах үзэсгэлэн яармаг, сургалт, семинарт салбарын байгууллагуудаас

өргөн оролцуулах

Салбарын чиглэлийн мэдээллээр тухайн салбарт бизнес эрхлэгчдийг хангах,

туслалцаа үзүүлэхэд анхаарч ажиллах

Тухайн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг олон улсын байгууллагуудтай холбоо

тогтоож ажиллах, төсөл, хөтөлбөрүүдэд оролцох, хамтран хэрэгжүүлэх

Үйлдвэрлэлийн гол салбаруудад мэргэжилтэй боловсон хүчин бэлтгэх асуудлыг

авч үзэх, сургалт үйлдвэрлэлийг холбох чиглэлээр санаачилга гаргаж ажиллах

C. Хоолны газрын үйлчилгээний стандарт MNS 4946:2009

стандарт

Хоолны газрын үйлчилгээний стандарт”-ыг ХХААЯ, Үйлдвэр, худалдааны яам,

Худалдаа үйлдвэрийн улсын хяналтын байцаагч, мэргэжилтнүүд, Улаанбаатар хотын

захирагчийн ажлын алба, үйлдвэрлэл, үйлчилгээний хэлтэс, Монголын тогооч, нарийн

боовны холбоо, Худалдаа, нийтийн хоолны үйлчилгээний стандартчиллын дэд хороо

зэргээс мэргэжилтнүүд оролцож зөвлөл байгуулан хэлэлцүүлж батлуулдаг байна.


11

1994 онд гарсан Стандартын тухай хуулиар тухайн салбар дахь бүх стандартын

80 хувийг дагаж мөрдөн, биелүүлэх ёстой гэдэг байсан бол 2003 онд батлагдсан

шинэчлэгдсэн хуулиар бол заавал мөрдөх хүрээ, хязгаарыг багасгаснаар одоо 40

хувийг л биелүүлж байхаар болсон.7

Стандартчилал, хэмжил зүйн Үндэсний төв (СХЗҮТ)-өөс 2005 онд гаргасан

(MNS 4946:2005) стандартаар хоолны газар ажиллуулж, энэ төрлийн үйлчилгээ

үзүүлэхэд ерөнхий стандарт гэж 23 зүйлийг, тавигдах шаардлага гэж 66 зүйл,

үйлчилгээ болон хүний нөөцийн хөгжилд тавигдах мөн төдий тооны зүйлийн гээд

нийтдээ 200 шахам заалтыг биелүүлэхийг шаарддаг.

Энэхүү стандарт нь хоолны газрын үйлчилгээний ангилал, зэрэглэлд тавих үндсэн

шаардлагыг тогтооход хамаарах бөгөөд уг стандартын норматив шаардлагыг заавал

мөрдөх ёстой.

- Хоолны газрын барилга, байгууламжид тавих шаардлага

- Хоолны газрын галын аюулгүй байдлын шаардлага

- Хоолны газарт эрүүл ахуйн шаардлага

- Хоолны газрын инженерийн байгууламж, техникийн байдалд тавих шаардлага

- Хоолны газрын орчны тохижилтонд тавих шаардлага

- Хоолны газрын хүний нөөцийн хөгжилд тавих шаардлага

- Техникийн шаардлага

Үүнээс дурдвал:

Хоолны газарт тавих нийтлэг шаардлага:

1. Монгол Улсын холбогдох хууль тогтоомж, стандарт, дүрэм журмын хүрээнд

хүнсний аюулгүй байдал, барилга байгууламж, хөдөлмөр хамгаалал, техникийн

аюулгүй ажиллагаа, галын аюулгүй ажиллагаа, технологи, ариун цэвэр, эрүүл

ахуйн үндсэн шаардлагыг хангасан байна.

2. Хоолны газар нь үйлчилгээний чанарын зэрэглэлийн түвшинг хангаж,

ажилтнуудын ажил үүргийн хуваарь, ажиллах зааврыг тусгасан байгууллагын

стандарттай байна.

3. Хоолны газарт эрүүл мэндийн үзлэгт хамрагдсан эрүүл хүн ажиллана.

Хоолны газрын хүний нөөцийн хөгжилд тавих шаардлага: 7 Бизнес таймс сонин нийтлэл


12

1. Хоол үйлдвэрлэл, үйлчилгээний үндсэн ажлыг /тогооч, зөөгч, бармен/ зөвхөн

тухайн мэргэжлийн ажилтан гүйцэтгэнэ.

2. Хоолны газарт ажиллагсад нь хөдөлмөр хамгаалал, техник аюулгүйн

ажиллагааны зааварчилга болон эмнэлгийн анхны тусламжийн мэдлэгтэй байна

2.3. Нийгэм соёлын орчин

Мэргэжлийн сургалтын төвд хамрагдагсад

(График 6) Мэргэжлийн хоолны сургалтын төвд хамрагсад /мян.хүн/

Графикаас харахад мэргэжлийн сургалтын төвд хамрагдагсдын тоо жил ирэх тутам өсч

байгаа бөгөөд цаашдаа ч өсөх байгаа нь харагдаж байна.

Хүнсний бүтээгдэхүүнд зарах өрхийн зарлага

(График 7)

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

19.321.3 21.4 22.3

23.925.7

32 33.4 34.737.9

40.643.3

46.048.7

Мэргэжлийн сургалтын төвд хамрагдагсад


13

Графикаас харахад 2011 оноос хойш улаанбаатар хотыхны хүнсний бүтээгдэхүүндээ

зарах өрхийн зарлага өсөх бөгөөд энэ нь нэг талаар инфляцитай холбоотой нөгөө

талаар иргэдийн амжиргааны түвшинтэй холбоотой юм.

Нийтийн хоолны газрын ажиллагчдын тоо /2005-2015 он/

(График 8)

Нийтийн хоолны газар ажиллагчдын тоо 2011 оноос хойш буурах хандлагатай байгаа

бөгөөд энэ нь нийтийн хоолны газар тавигдах шаардлага өндөрсөж хяналт шалгалт

ихээр явуулан шаардлага хангаагүй газруудын үйл ажиллагааг хаадаг болсонтой

холбоотой юм.

Хүн амын өсөлт

(График 9)

0.0

500.0

1000.0

1500.0

2000.0

2500.0

3000.0

3500.0

4000.0

4500.0

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Хүнсний бүтээгдэхүүнд зарах өрхийн зарлага

3728

5452 5551

6348

50214551

53415031

47214411

4101

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

нийтийн хоолны газрын ажилчдын

тоо


14

Улаанбаатар хотын хүн ам жил бүр өссөөр 2016 он гэхэд 3 сая давах хандлагатай

байна. Ингэснээр манай бизнесд эерэг боломжийг бүрдүүлж өгөхөөр байна. Өөрөөр

хэлбэл хүн амын тоо өсөхийн хэрээр дагаад хэрэглээ нь нэмэгдэх юм

Нийт өрхийн тоо

(График 10)

Улаанбаатар хотын нийт өрхийн тоо жилээс жилд өсч 2015 он гэхэд 347.8 мянга хүрэх

хандлагатай байна. Өрх бүрт хоол хийдэг 1 хүн байна хэмээн тооцоолбол энэ нь манай

бизнест эерэгээр нөлөөлөх юм.

3. АЮУЛ БОЛОМЖИЙГ ШИНЖЛЭХ НЬ

(Хүснэгт 1) Макро орчны шинжилгээнд тулгуурласан шинжилгээ

2869.42918.12967.83015.23063.5

0.0

500.0

1000.0

1500.0

2000.0

2500.0

3000.0

3500.0

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

ХҮН АМЫН ӨСӨЛТИЙН ПРОГНОЗ /2012-2016 ОН/

177.2192.9

205.5 215.7 226.9 234.7251.8

273.2294.4 305.3

322.7340.0

357.4374.8

0

50

100

150

200

250

300

350

400

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

УБ хотын нийт өрхийн тоо /мян.өрх/ 2002-2015 он


15

Хүч

ин

зүй

лүүд

Хувьсагч

хүчин

зүйлс

Чиг хандлагууд Боломж Аюул Э

ди

йн

заса

г

ДНБ-ийн

хандлагуу

д

Нийт ДНБ огцом өсөх

хандлагатай

Нэг хүнд ноогдох ДНБ-н өсөлт

тогтмол өсөх хандлагатай

Боломж1

Нэг хүнд ноогдох болон

нийт ДНБ өсөх хандлагатай

байгаа нь хэрэглэгчдийн

худалдан авах чадварыг

нэмэгдүүлэх эерэг нөлөө

үзүүлнэ.

Боломж2

Таамаглалаас харахад

инфляци буурах хандлагатай

байгаа нь хүмүүсийн

худалдан авах чадварт эерэг

нөлөө үзүүлнэ.

Боломж3

Инфляци буурахын хирээр

УБ хотын өрхийн дундаж

орлого жил бүр өсч байгаа

нь эерэг нөлөө үзүүлнэ.

Боломж4

Ажилгүйдлийн түвшиний

прогнозоос харахад

дараагийн 4 жилд маш бага

хувиар өсөх ба манай

байгууллага мэргэжлийн

сургалтын төв байгуулбал

ажил олгогч болон ажил

хүсэгчдийг зуучлагчийн

зүгээс боломж болж байгаа

юм

Аюул1

Валютын

ханшны

тогтворгүй

байдлаас

шалтгаалан

төгрөгийн

худалдан авах

чадвар буурах

нь

бүтээгдэхүүни

й хувьд

борлуулалт

багасах

аюултай.

Аюул2

Хэт их

мөнгөний

нийлүүлэлт

явагдсанаар

төгрөгийн

ханш буурах

аюултай.

Ажилгүйд

лийн

түвшин

Нийт хүн амын тоонд эзлэх

хөдөлмөрийн насны хүн амын

тоо жилээс жилд өсч байна.

Инфляци Ирэх жилүүдийн хувьд

инфляцийн түвшин харьцангуй

буурах таамаглал гарч байна.

2012-2013 оны хооронд

инфляцийн түвшин 2 оронтой

тоотой байх буюу 10-11%-тай

байх бол 2014-2016 оны

хооронд инфляцийн түвшин

буурч 8,2 орчим хувьтай байх

төлөвтэй байна.

Орлогын

түвшин

Улаанбаатар хотын 1 өрхийн

дундаж орлогыг таамаглал

дэвшүүлэн авч үзэхэд 2016 он

гэхэд өнөөгийн байгаа

түвшнээс 3 дахин өсөх

хандлагатай байна. Ирэх 5

жилийн хугацаанд Улаанбаатар

хотын өрхийн дундаж орлого

20-30 хувиар жил бүр тогтмол

өсөх хандлагатай байна.

Тех

нол

оги

йн

ор

чи

н

Байгуулла

гуудын

мэдээлэл

технологи

йн

хэрэглээ

Манай улсад интернэт сүлжээ

ханган ажиллдаг том жижиг

нийлсэн 20 гаруй компани үйл

ажиллагаагаа явуулж байгаа

бөгөөд тэд чанарын өндөр

түвшинд хүрсэн байна.

Боломж5

Интернэтийн хэрэглээ

нэмэгдэж залуусын

мэдээллээ авах гол хүчин

зүйл нь болсноор

интернэтээр зар

Аюул4

Интернетээр

явагдах

хоолны

сургалтууд

нэмэгдсэнээр


16

Электрон

сургалтуу

д

Интернетийн хэрэглээ өсөхийн

хирээр интернэтээр явагдах

хоолны сургалтууд, сайтууд

маш ихэсч хүссэн хоолны орц

арга технологийн нэтээс харах

боломжтой болсон.

сурталчилгаагаа цацаж хямд

зардалаар олонд танигдах

бүрэн боломжтой

Боломж6

Хоолны жор технологи улам

бүр боловсронгуй болж

шинэчдэгдэх тусам хоолны

сургалтын төвийг зорих хүн

нэмэгдэх боломжтой

Боломж7

Тогоочийн ажлыг

хөнгөвчлөх, гал тогооны

хэрэгсэлүүд улам

боловсронгуй болохын

хирээр түүний талаар

мэдээлэл өгөх хэрэгцээ

шаардлага ихэснэ.

хоолны

сургалтын

төвийн

хэрэгцээ

шаардлага

буурах


Хоолны

жор

Хоолны жор, хийх арга улам

бүр боловсронгуй болж хоол нь

нэгэн төрлийн урлаг болж буйг

дэлхий даяараа хүлээн

зөвшөөрч өдөр ирэх тусам

хоолны жорууд шинэчлэгдэж

орц найрлагууд нь

шинэчлэгдэж байна.

Тогоочийн

хөдөлмөри

йг

хөнгөвчлө

х

технологи

уд

Тогоочийн хөдөлмөрийг

хөнгөвчлөх багаж хэрэгсэлүүд

улам бүр сайжирч олон хэв

загварын багажуудыг ашиглах

болсон ашиглах ур чадварыг

нэмэгдүүлэх хэрэгцээ

шаардлага ихэсч байгаа

Хуул

ь -

Эр

х з

үй

Татварын

бодлого Манай улсын хувьд улс, орон

нутгийн төсвийг хуримтлуулах

зорилгоор татвар, төлбөр,

хураамж болгон 45 нэр төрлийн

татвар хурааж байна.

- Аж ахуйн нэгжийн орлогын

албан татвар10 хувь;

- Хувь хүний орлогын албан

татвар 10-12 хувь;

- НӨАТ-10%

Боломж 8

Мэргэжлийн сургалтын төв

байгуулах зөвшөөрөл авсан

тохиолдолд маш том боломж

нээгдэж байна.

Боломж 9

Мэргэжлийн сургалтын

төвийг дэмжих зөвлөл нь уг

салбарыг дэмжих талаар

төрөл бүрийн арга хэмжээ

авдаг.

Боломж10

Хоолны газар тавигдах

стандартын дагуу хоолны

газарт заавал мэргэжлийн

хүн ажиллах ёстой гэсэн

шаардлага тавьж байгаа

бөгөөд мэргэжлийн тогооч

болох хүсэлтэй хүмүүс

заавал сургалтын төв,

Аюул5

Шинээр аж

ахуйн нэгж

байгуулж үйл

ажиллагаа

явуулахад

олон төрлийн

татвар

хураамж

төлдөг

Аюул7

Хоолны газар

тавигдах

стандартууд

улам

нарийсахын

хирээр

мэргэжлийн

тогооч нарт

тавигдах

Мэргэжли

йн

боловсрол

сургалтын

тухай

хууль

Ìýðãýæëèéí áîëîâñðîë, ñóðãàëòàнä

çàðöóóëàõ õºðºíãèéã Ìýðãýæëèéí

áîëîâñðîë, ñóðãàëòûã äýìæèõ

ñàíãààñ ñàíõ¿¿æ¿¿ëýõ áºãººä óã

ñàíãèéí санхүүгийн удирдлагыг

ìэргэжлийн боловсрол,

ñóðãàëòын асуудал эрхэлсэн

төрийн захиргааны байгууллага

хэрэгжүүлнэ

Мэргэжли Зөвлөл нь энэ салбарыг


17

йн

боловсрол

сургалт

үйлдвэрлэ

лийг

дэмжих

зөвлөл

хөгжүүлэн дэмжих талаар

ажилчин бэлтгэх ажлыг зах

зээлийн эрэлт хэрэгцээнд

үндэслэн явуулах асуудлыг

судлан боловсруулах,

асуудлаар дүгнэлт, зөвлөмж

гаргах чиг үүрэг бүхий орон

тооны бус ба

мэргэжлийн сургуульд

хамрагдах хэрэгцээ

шаардлагатай болж байна.

шаардлага,

өгөх

шаардлагатай

мэдлэг улам

нэмэгдэж

байна.

Засгийн

газрын

тогтворто

й байдал

Энэ 2012 онд УИХ болон орон

нутгийн сонгууль болох тул улс

төрийн тогтвортой байдал нь

бага зэргийн хэлбэлзэлтэй байх

болно.

Хоолны

газар

тавигдах

MNS

4946:2005

стандарт

2.Хоолны газарт ажиллагсад нь

хөдөлмөр хамгаалал, техник

аюулгүйн ажиллагааны

зааварчилга болон эмнэлгийн

анхны тусламжийн мэдлэгтэй

байна

Ни

йгэ

м с

оёл

ын

Нийтийн

хоолны

газрын

ажиллагчд

ын тоо

Нийтийн хоолны газарт

тавигдах шаардлага

өндөрсөхийн хирээр нийтийн

хоолны газар болон нийтийн

хоолны газар ажиллагчдын тоо

ирэх жилүүдэд багасах

хандлагатай байна.

Боломж11

Хүмүүсийн орлого

нэмэгдсэнтэй холбоотойгоор

хүнсний бүтээгдэхүүнд зарах

мөнгөний тоо өссөн.

Боломж12

УБ хотын хүн ам өсч байгаа

бөгөөд энэ нь манай бизнесд

эерэг боломжийг бүрдүүлж

өгөхөөр байна. Өөрөөр

хэлбэл хүн амын тоо

өсөхийн хэрээр дагаад

хэрэглээ нь нэмэгдэх юм

Боломж13

Мэргэжлийн сургалтын төвд

хамрагдагсдын тоо жил ирэх

бүр өсч цаашдаа ч нэмэгдэх

хандлагатай байгаа нь маш

том боломж юм.

Боломж14

Улаанбаатар хотын нийт

өрхийн тоо жил ирэх бүр өсч

Хүн амын

өсөлт Улаанбаатар хотын хүн ам жил

бүр өссөөр 2016 он гэхэд 3 сая

давах хандлагатай байна.

Хүнсний

бүтээгдэхү

үнд зарах

өрхийн

зарлага

Улаанбаатар хотыхны хүнсний

бүтээгдэхүүндээ зарах өрхийн

зарлага ирэх жилүүдэд өсөх


Мэргэжли

йн

сургалтын

төвд

хамрагдаг

сад

Мэргэжлийн сургалтын төвд

хамрагдагсадын тоо жил ирэх

тутам өсч байгаа бөгөөд

цаашдаа ч өсөх байгаа нь

харагдаж байна.

Өрхийн Улаанбаатар хотын нийт


18

тоо өрхийн тоо жилээс жилд өсч

2015 он гэхэд 347.8 мянга хүрэх

хандлагатай байна.

байгаа бөгөөд өрх бүрт хоол

хийдэг 1 хүн байна хэмээн

тооцоолбол энэ нь манай

бизнест эерэгээр нөлөөлөх

юм.

4. ДҮГНЭЛТ

Уг салбарын орчны судалгаагаар макро орчны 4-н хүчин зүйлийг судалсан ба

шинжилгээний үр дүнд нийт 13 боломж, 7 аюулыг гаргаж ирсэн. Уг боломж аюулыг

Микро орчны хүчин зүйлүүдийн судалгаатай уялдуулан цаашдын стратеги төлөвлөлт


19

маркетинг, үйлдвэрлэл үйл ажиллагаа, хүний нөөц болон санхүүгийн төлөвлөлтөндөө

ашиглахыг зорьсон билээ. Аюулын болон боломжийн матрицаар гол асуудлуудыг

гаргаж ирэв.

1. Боломжийн матриц

Амжилт олох магадлал

2. Аюулын матриц

Сүйрэл үзүүлэх магадлал

Сон

ирхол т

атах

бай

дал

1. Тогоочийн ажлыг хөнгөвчлөх, гал тогооны хэрэгслүүд улам

боловсронгуй болохын хирээр түүний талаар мэдээлэл өгөх түүн дээр

ажиллаж, дадлагажуулах хэрэгцээ шаардлага ихэсч байна.

2. Ажилгүйдлийн түвшний прогнозоос харахад мэргэжлийн сургалтын төв

байгуулбал ажил олгогч болон ажил хүсэгчдийг зуучлагчдын зүгээс

боломж болж байна.

3. Мэргэжлийн боловсрол, сургалтанд

зарцуулах хөрөнгийг Мэргэжлийн боловсрол, сургалтыг дэмжих сангаас

санхүүжүүлснээр тус төвийг байгуулах томоохон эх үүсвэр болж байна.

4. Мэргэжлийн сургалтын төвд

хамрагдагсдын тоо болон УБ хотын нийт өрхийн тоо өсч байгаа нь маш

том боломж юм.

Аю

улта

й б

айдал

1. Чанар муутай хоолны сургалтын

төвүүд ихэссэнээр хэрэглэгчдэд түүний талаарх хоногшилт муу байх

аюулай.

2. Интернэтээр явагдах хоолны сургалт

сайтууд нэмэгдсэнээр хоолны сургалтын төвийн хэрэгцээ шаардлага

улам буурах аюултай.

3. Валютын ханшны тогтворгүй байдлаас

шалтгаалан төгрөгийн худалдан авах чадвар буурах нь бүтээгдэхүүн үйлчилгээний хувьд борлуулалт

багасах аюултай.

4. Хоолны газар тавигдах шаардлага

стандартууд нарийсахын хирээр мэргэжлийн тогооч нарт тавигдах шаардлага, мэдлэг улам нэмэгдэж

байна.


20

Д/

д

Сургалт

ын

төвийн

нэр

1

ээлжин

дэх хүн

Хэдэн

ээлжээр

хичээллэд

эг

Хугаца

а Төлбөр Байршил

Зорилтот

хэрэглэгч

Мэргэжлийн зэрэг

олгодог эсэх Хичээллэх хуваарь

1

Гүн шим 25-30 4 ээлжээр

2 цаг

1 сар

2 сар 3 сар

200,000

300,000 400,000

100 айлын

уулзварын баруун хойно

Тогооч

нарийн боовчин

Эхний сардаа сертификат олгож дараагийн саруудад

тууштай амжилттай төгсөгчдөд мэргэжлийн

үнэмлэх олгодог

Лекц Үйлдвэрлэлийн

дадлага танхимын дадлага

2

TDC төв 5 3 ээлжээр

2 цаг 14хоног 21хоног

150,000 200,000

Орчлон дунд сургуулийн замын эсрэг

талд

Тогооч нарийн боовчин,

сонирхогч

мэргэжил дээшлүүлэх, сертификат

Танхимийн дадлага-80-90 хувь, онол 10-

20 хувь

3

Мастер

тогооч

12-с

бага 3 ээлжээр

1 сар

45хоног

150,000

250,000

Компьютер ландын ард 26-

р байр

Мэргэжлий

н тогооч Үнэмлэх сертификат

Танхимийн дадлага, онол-50 хувь,

үйлдвэрлэлийн дадлага-50 хувь

4

Ирмүүн 10 1 ээлжээр 1 сар 150,000

3-р хорооллын

эцсийн Дархан нэхий-н баруун

талд

Тогооч нарийн боовчин

мэргэжлийн үнэмлэх

эхний 14 хоног лекц

дараагийн 14 хоногт танхимын болон үйлдвэрлэлийн

дадлага

5

Бээс 4 3 20хоног 180,000

Sunday-н урд

хуучнаар Идэр дээд

сургуулийн байр

Оройн ээлжинд

тогооч нарийн боовчин

Өглөө, Өдөр-

сонирхогч

мэргэжлийн үнэмлэх 100 хувь танхимын дадлага


21

6

Эрдмийн титэм

15-20 хүн

3 ээлж 1 сар 2 сар

150,000 250,000

УИД-н 5 давхар

Тогооч

нарийн боовчин

1 сараар суралцагсдад 3-р

зэргийн үнэмлэх 2 сараар сурагцагсдад 2-р зэргийн үнэмлэх

Онол-30 хувь

Танхимын дадлага, үйлдвэрлэлийн дадлага 70 хувь

7

Венец Итали тогооч

нарын холбоо

Internet

Bie daalt 1