Upload
veronique-nas
View
92
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
1
ErfelijkheidMendilaanse wijze van overerven
Véronique Nas4 oktober 2013
vl nas © 2013
drie wijzen van overerven:
1 autosomaal dominant 2 autosomaal recessief3 x-‐gebonden
Erfelijkheid
autosomaal = niet op het geslachtschromosoomx-‐gebonden = op het vrouwelijk geslachtschromosoom
2vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
stel: de vrouw heeC de aandoening. zij heeC dan een ziek gen (oranje) en een gezond gen (groen)
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
stel: de vrouw heeC de aandoening. zij heeC dan een ziek gen (oranje) en een gezond gen (groen)
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
stel: de vrouw heeC de aandoening. zij heeC dan een ziek gen (oranje) en een gezond gen (groen) ze trouwt met een gezonde man met twee gezonde genen (groen)
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
stel: de vrouw heeC de aandoening. zij heeC dan een ziek gen (oranje) en een gezond gen (groen) ze trouwt met een gezonde man met twee gezonde genen (groen)
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
stel: de vrouw heeC de aandoening. zij heeC dan een ziek gen (oranje) en een gezond gen (groen) ze trouwt met een gezonde man met twee gezonde genen (groen)als de vrouw bij de concepHe haar zieke gen doorgeeC,
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
stel: de vrouw heeC de aandoening. zij heeC dan een ziek gen (oranje) en een gezond gen (groen) ze trouwt met een gezonde man met twee gezonde genen (groen)als de vrouw bij de concepHe haar zieke gen doorgeeC,
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
stel: de vrouw heeC de aandoening. zij heeC dan een ziek gen (oranje) en een gezond gen (groen) ze trouwt met een gezonde man met twee gezonde genen (groen)als de vrouw bij de concepHe haar zieke gen doorgeeC, en de man het gezonde gen (groen)
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
stel: de vrouw heeC de aandoening. zij heeC dan een ziek gen (oranje) en een gezond gen (groen) ze trouwt met een gezonde man met twee gezonde genen (groen)als de vrouw bij de concepHe haar zieke gen doorgeeC, en de man het gezonde gen (groen)
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
stel: de vrouw heeC de aandoening. zij heeC dan een ziek gen (oranje) en een gezond gen (groen) ze trouwt met een gezonde man met twee gezonde genen (groen)als de vrouw bij de concepHe haar zieke gen doorgeeC, en de man het gezonde gen (groen)dan heeC het kind de aandoening, want dit zieke gen is dominant
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
stel: de vrouw heeC de aandoening. zij heeC dan een ziek gen (oranje) en een gezond gen (groen) ze trouwt met een gezonde man met twee gezonde genen (groen)als de vrouw bij de concepHe haar zieke gen doorgeeC, en de man het gezonde gen (groen)dan heeC het kind de aandoening, want dit zieke gen is dominant
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
stel: de vrouw heeC de aandoening. zij heeC dan een ziek gen (oranje) en een gezond gen (groen) ze trouwt met een gezonde man met twee gezonde genen (groen)als de vrouw bij de concepHe haar zieke gen doorgeeC,
als de vrouw bij de concepHe haar gezonde gen doorgeeC
en de man het gezonde gen (groen)dan heeC het kind de aandoening, want dit zieke gen is dominant
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
stel: de vrouw heeC de aandoening. zij heeC dan een ziek gen (oranje) en een gezond gen (groen) ze trouwt met een gezonde man met twee gezonde genen (groen)als de vrouw bij de concepHe haar zieke gen doorgeeC,
als de vrouw bij de concepHe haar gezonde gen doorgeeC
en de man het gezonde gen (groen)dan heeC het kind de aandoening, want dit zieke gen is dominant
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
stel: de vrouw heeC de aandoening. zij heeC dan een ziek gen (oranje) en een gezond gen (groen) ze trouwt met een gezonde man met twee gezonde genen (groen)als de vrouw bij de concepHe haar zieke gen doorgeeC,
als de vrouw bij de concepHe haar gezonde gen doorgeeC
en de man het gezonde gen (groen)dan heeC het kind de aandoening, want dit zieke gen is dominant
en de man geeC opnieuw een van zijn gezonde genen door
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
stel: de vrouw heeC de aandoening. zij heeC dan een ziek gen (oranje) en een gezond gen (groen) ze trouwt met een gezonde man met twee gezonde genen (groen)als de vrouw bij de concepHe haar zieke gen doorgeeC,
als de vrouw bij de concepHe haar gezonde gen doorgeeC
en de man het gezonde gen (groen)dan heeC het kind de aandoening, want dit zieke gen is dominant
en de man geeC opnieuw een van zijn gezonde genen door
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
stel: de vrouw heeC de aandoening. zij heeC dan een ziek gen (oranje) en een gezond gen (groen) ze trouwt met een gezonde man met twee gezonde genen (groen)als de vrouw bij de concepHe haar zieke gen doorgeeC,
als de vrouw bij de concepHe haar gezonde gen doorgeeC
en de man het gezonde gen (groen)dan heeC het kind de aandoening, want dit zieke gen is dominant
en de man geeC opnieuw een van zijn gezonde genen door
dan wordt het een kind met twee gezonde genen, zonder de erfelijke aandoening
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
stel: de vrouw heeC de aandoening. zij heeC dan een ziek gen (oranje) en een gezond gen (groen) ze trouwt met een gezonde man met twee gezonde genen (groen)als de vrouw bij de concepHe haar zieke gen doorgeeC,
als de vrouw bij de concepHe haar gezonde gen doorgeeC
en de man het gezonde gen (groen)dan heeC het kind de aandoening, want dit zieke gen is dominant
en de man geeC opnieuw een van zijn gezonde genen door
dan wordt het een kind met twee gezonde genen, zonder de erfelijke aandoening
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
stel: de vrouw heeC de aandoening. zij heeC dan een ziek gen (oranje) en een gezond gen (groen) ze trouwt met een gezonde man met twee gezonde genen (groen)als de vrouw bij de concepHe haar zieke gen doorgeeC,
als de vrouw bij de concepHe haar gezonde gen doorgeeC
of dat nu een meisje is...en de man het gezonde gen (groen)dan heeC het kind de aandoening, want dit zieke gen is dominant
en de man geeC opnieuw een van zijn gezonde genen door
dan wordt het een kind met twee gezonde genen, zonder de erfelijke aandoening
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
stel: de vrouw heeC de aandoening. zij heeC dan een ziek gen (oranje) en een gezond gen (groen) ze trouwt met een gezonde man met twee gezonde genen (groen)als de vrouw bij de concepHe haar zieke gen doorgeeC,
als de vrouw bij de concepHe haar gezonde gen doorgeeC
of dat nu een meisje is...en de man het gezonde gen (groen)dan heeC het kind de aandoening, want dit zieke gen is dominant
en de man geeC opnieuw een van zijn gezonde genen door
dan wordt het een kind met twee gezonde genen, zonder de erfelijke aandoening
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
stel: de vrouw heeC de aandoening. zij heeC dan een ziek gen (oranje) en een gezond gen (groen) ze trouwt met een gezonde man met twee gezonde genen (groen)als de vrouw bij de concepHe haar zieke gen doorgeeC,
als de vrouw bij de concepHe haar gezonde gen doorgeeC
of dat nu een meisje is...en de man het gezonde gen (groen)dan heeC het kind de aandoening, want dit zieke gen is dominant
en de man geeC opnieuw een van zijn gezonde genen door
dan wordt het een kind met twee gezonde genen, zonder de erfelijke aandoening
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
stel: de vrouw heeC de aandoening. zij heeC dan een ziek gen (oranje) en een gezond gen (groen) ze trouwt met een gezonde man met twee gezonde genen (groen)als de vrouw bij de concepHe haar zieke gen doorgeeC,
als de vrouw bij de concepHe haar gezonde gen doorgeeC
of dat nu een meisje is...en de man het gezonde gen (groen)dan heeC het kind de aandoening, want dit zieke gen is dominant
en de man geeC opnieuw een van zijn gezonde genen door
dan wordt het een kind met twee gezonde genen, zonder de erfelijke aandoening
... of een jongen
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
stel: de vrouw heeC de aandoening. zij heeC dan een ziek gen (oranje) en een gezond gen (groen) ze trouwt met een gezonde man met twee gezonde genen (groen)als de vrouw bij de concepHe haar zieke gen doorgeeC,
als de vrouw bij de concepHe haar gezonde gen doorgeeC
of dat nu een meisje is...en de man het gezonde gen (groen)dan heeC het kind de aandoening, want dit zieke gen is dominant
en de man geeC opnieuw een van zijn gezonde genen door
dan wordt het een kind met twee gezonde genen, zonder de erfelijke aandoening
... of een jongen
ieder kind heeC dus 50% kans de ziekte te erven
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
stel: de vrouw heeC de aandoening. zij heeC dan een ziek gen (oranje) en een gezond gen (groen) ze trouwt met een gezonde man met twee gezonde genen (groen)als de vrouw bij de concepHe haar zieke gen doorgeeC,
als de vrouw bij de concepHe haar gezonde gen doorgeeC
of dat nu een meisje is...en de man het gezonde gen (groen)dan heeC het kind de aandoening, want dit zieke gen is dominant
en de man geeC opnieuw een van zijn gezonde genen door
dan wordt het een kind met twee gezonde genen, zonder de erfelijke aandoening
... of een jongen
ieder kind heeC dus 50% kans de ziekte te erven
een voorbeeld van zo’n dominante aandoening is het syndroom van Wagner (aandoening van netvlies en glasvocht met veel netvlies-‐loslaHngen)
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal domininant: één fout gen is voldoende
stel: de vrouw heeC de aandoening. zij heeC dan een ziek gen (oranje) en een gezond gen (groen) ze trouwt met een gezonde man met twee gezonde genen (groen)als de vrouw bij de concepHe haar zieke gen doorgeeC,
als de vrouw bij de concepHe haar gezonde gen doorgeeC
of dat nu een meisje is...en de man het gezonde gen (groen)dan heeC het kind de aandoening, want dit zieke gen is dominant
en de man geeC opnieuw een van zijn gezonde genen door
dan wordt het een kind met twee gezonde genen, zonder de erfelijke aandoening
... of een jongen
ieder kind heeC dus 50% kans de ziekte te erven
een voorbeeld van zo’n dominante aandoening is het syndroom van Wagner (aandoening van netvlies en glasvocht met veel netvlies-‐loslaHngen)
3
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)omdat het gezonde gen dominant is, hebben de ouders de ziekte niet
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)omdat het gezonde gen dominant is, hebben de ouders de ziekte nietpas als beide ouders het zieke gen doorgeven, krijgt het kind de ziekte
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)omdat het gezonde gen dominant is, hebben de ouders de ziekte nietpas als beide ouders het zieke gen doorgeven, krijgt het kind de ziekteer zijn vier mogelijkheden
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)omdat het gezonde gen dominant is, hebben de ouders de ziekte nietpas als beide ouders het zieke gen doorgeven, krijgt het kind de ziekteer zijn vier mogelijkheden
vrouw gezond gen + man gezond gen = gezond kind, geen gemuteerde genen
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)omdat het gezonde gen dominant is, hebben de ouders de ziekte nietpas als beide ouders het zieke gen doorgeven, krijgt het kind de ziekteer zijn vier mogelijkheden
vrouw gezond gen + man gezond gen = gezond kind, geen gemuteerde genen
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)omdat het gezonde gen dominant is, hebben de ouders de ziekte nietpas als beide ouders het zieke gen doorgeven, krijgt het kind de ziekteer zijn vier mogelijkheden
vrouw gezond gen + man gezond gen = gezond kind, geen gemuteerde genen
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)omdat het gezonde gen dominant is, hebben de ouders de ziekte nietpas als beide ouders het zieke gen doorgeven, krijgt het kind de ziekteer zijn vier mogelijkheden
vrouw gezond gen + man gezond gen = gezond kind, geen gemuteerde genen
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)omdat het gezonde gen dominant is, hebben de ouders de ziekte nietpas als beide ouders het zieke gen doorgeven, krijgt het kind de ziekteer zijn vier mogelijkheden
vrouw gezond gen + man gezond gen = gezond kind, geen gemuteerde genenvrouw gezond gen + man ziek gen= gezond kind, één gemuteerd gen
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)omdat het gezonde gen dominant is, hebben de ouders de ziekte nietpas als beide ouders het zieke gen doorgeven, krijgt het kind de ziekteer zijn vier mogelijkheden
vrouw gezond gen + man gezond gen = gezond kind, geen gemuteerde genenvrouw gezond gen + man ziek gen= gezond kind, één gemuteerd gen
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)omdat het gezonde gen dominant is, hebben de ouders de ziekte nietpas als beide ouders het zieke gen doorgeven, krijgt het kind de ziekteer zijn vier mogelijkheden
vrouw gezond gen + man gezond gen = gezond kind, geen gemuteerde genenvrouw gezond gen + man ziek gen= gezond kind, één gemuteerd gen
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)omdat het gezonde gen dominant is, hebben de ouders de ziekte nietpas als beide ouders het zieke gen doorgeven, krijgt het kind de ziekteer zijn vier mogelijkheden
vrouw gezond gen + man gezond gen = gezond kind, geen gemuteerde genenvrouw gezond gen + man ziek gen= gezond kind, één gemuteerd gen
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)omdat het gezonde gen dominant is, hebben de ouders de ziekte nietpas als beide ouders het zieke gen doorgeven, krijgt het kind de ziekteer zijn vier mogelijkheden
vrouw gezond gen + man gezond gen = gezond kind, geen gemuteerde genenvrouw gezond gen + man ziek gen= gezond kind, één gemuteerd gen
vrouw ziek gen + man gezond gen= gezond kind, één genuteerd gen
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)omdat het gezonde gen dominant is, hebben de ouders de ziekte nietpas als beide ouders het zieke gen doorgeven, krijgt het kind de ziekteer zijn vier mogelijkheden
vrouw gezond gen + man gezond gen = gezond kind, geen gemuteerde genenvrouw gezond gen + man ziek gen= gezond kind, één gemuteerd gen
vrouw ziek gen + man gezond gen= gezond kind, één genuteerd gen
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)omdat het gezonde gen dominant is, hebben de ouders de ziekte nietpas als beide ouders het zieke gen doorgeven, krijgt het kind de ziekteer zijn vier mogelijkheden
vrouw gezond gen + man gezond gen = gezond kind, geen gemuteerde genenvrouw gezond gen + man ziek gen= gezond kind, één gemuteerd gen
vrouw ziek gen + man gezond gen= gezond kind, één genuteerd gen
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)omdat het gezonde gen dominant is, hebben de ouders de ziekte nietpas als beide ouders het zieke gen doorgeven, krijgt het kind de ziekteer zijn vier mogelijkheden
vrouw gezond gen + man gezond gen = gezond kind, geen gemuteerde genenvrouw gezond gen + man ziek gen= gezond kind, één gemuteerd gen
vrouw ziek gen + man gezond gen= gezond kind, één genuteerd gen
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)omdat het gezonde gen dominant is, hebben de ouders de ziekte nietpas als beide ouders het zieke gen doorgeven, krijgt het kind de ziekteer zijn vier mogelijkheden
vrouw gezond gen + man gezond gen = gezond kind, geen gemuteerde genenvrouw gezond gen + man ziek gen= gezond kind, één gemuteerd gen
vrouw ziek gen + man gezond gen= gezond kind, één genuteerd genvrouw ziek gen + man ziek gen= kind met erfelijke aandoening
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)omdat het gezonde gen dominant is, hebben de ouders de ziekte nietpas als beide ouders het zieke gen doorgeven, krijgt het kind de ziekteer zijn vier mogelijkheden
vrouw gezond gen + man gezond gen = gezond kind, geen gemuteerde genenvrouw gezond gen + man ziek gen= gezond kind, één gemuteerd gen
vrouw ziek gen + man gezond gen= gezond kind, één genuteerd genvrouw ziek gen + man ziek gen= kind met erfelijke aandoening
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)omdat het gezonde gen dominant is, hebben de ouders de ziekte nietpas als beide ouders het zieke gen doorgeven, krijgt het kind de ziekteer zijn vier mogelijkheden
vrouw gezond gen + man gezond gen = gezond kind, geen gemuteerde genenvrouw gezond gen + man ziek gen= gezond kind, één gemuteerd gen
vrouw ziek gen + man gezond gen= gezond kind, één genuteerd genvrouw ziek gen + man ziek gen= kind met erfelijke aandoening
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)omdat het gezonde gen dominant is, hebben de ouders de ziekte nietpas als beide ouders het zieke gen doorgeven, krijgt het kind de ziekteer zijn vier mogelijkheden
vrouw gezond gen + man gezond gen = gezond kind, geen gemuteerde genenvrouw gezond gen + man ziek gen= gezond kind, één gemuteerd gen
vrouw ziek gen + man gezond gen= gezond kind, één genuteerd genvrouw ziek gen + man ziek gen= kind met erfelijke aandoening
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)omdat het gezonde gen dominant is, hebben de ouders de ziekte nietpas als beide ouders het zieke gen doorgeven, krijgt het kind de ziekteer zijn vier mogelijkheden
vrouw gezond gen + man gezond gen = gezond kind, geen gemuteerde genenvrouw gezond gen + man ziek gen= gezond kind, één gemuteerd gen
vrouw ziek gen + man gezond gen= gezond kind, één genuteerd genvrouw ziek gen + man ziek gen= kind met erfelijke aandoeningde kans dat het kind de ziekte erC is dus 25%
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)omdat het gezonde gen dominant is, hebben de ouders de ziekte nietpas als beide ouders het zieke gen doorgeven, krijgt het kind de ziekteer zijn vier mogelijkheden
vrouw gezond gen + man gezond gen = gezond kind, geen gemuteerde genenvrouw gezond gen + man ziek gen= gezond kind, één gemuteerd gen
vrouw ziek gen + man gezond gen= gezond kind, één genuteerd genvrouw ziek gen + man ziek gen= kind met erfelijke aandoeningde kans dat het kind de ziekte erC is dus 25%of dat nu een meisje is of een jongen
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)omdat het gezonde gen dominant is, hebben de ouders de ziekte nietpas als beide ouders het zieke gen doorgeven, krijgt het kind de ziekteer zijn vier mogelijkheden
vrouw gezond gen + man gezond gen = gezond kind, geen gemuteerde genenvrouw gezond gen + man ziek gen= gezond kind, één gemuteerd gen
vrouw ziek gen + man gezond gen= gezond kind, één genuteerd genvrouw ziek gen + man ziek gen= kind met erfelijke aandoeningde kans dat het kind de ziekte erC is dus 25%of dat nu een meisje is of een jongende kinderen met een ziek gen kunnen de ziekte alléén overdragen aan hún kinderen als zij een man of vrouw hebben met óók een ziek gen
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
autosomaal recessief: twee foute genen nodig
beide ouders hebben een gezond gen (groen) en een gemuteerd gen (geel)omdat het gezonde gen dominant is, hebben de ouders de ziekte nietpas als beide ouders het zieke gen doorgeven, krijgt het kind de ziekteer zijn vier mogelijkheden
vrouw gezond gen + man gezond gen = gezond kind, geen gemuteerde genenvrouw gezond gen + man ziek gen= gezond kind, één gemuteerd gen
vrouw ziek gen + man gezond gen= gezond kind, één genuteerd genvrouw ziek gen + man ziek gen= kind met erfelijke aandoeningde kans dat het kind de ziekte erC is dus 25%of dat nu een meisje is of een jongende kinderen met een ziek gen kunnen de ziekte alléén overdragen aan hún kinderen als zij een man of vrouw hebben met óók een ziek geneen voorbeeld is cysHc fibrose (taaislijmziekte)
4
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
vrouw: twee X-‐chromosomen
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
vrouw: twee X-‐chromosomenman: één Y-‐chromosoom en één X-‐chromosoom
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerken
vrouw: twee X-‐chromosomenman: één Y-‐chromosoom en één X-‐chromosoom
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomenman: één Y-‐chromosoom en één X-‐chromosoom
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomen
stel op één van de X-‐chromosomen van de vrouw ligt een fout gen (rood) dat een ziekte veroorzaakt
man: één Y-‐chromosoom en één X-‐chromosoom
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomen
stel op één van de X-‐chromosomen van de vrouw ligt een fout gen (rood) dat een ziekte veroorzaakt
man: één Y-‐chromosoom en één X-‐chromosoom
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomen
stel op één van de X-‐chromosomen van de vrouw ligt een fout gen (rood) dat een ziekte veroorzaakt
man: één Y-‐chromosoom en één X-‐chromosoom
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomen
stel op één van de X-‐chromosomen van de vrouw ligt een fout gen (rood) dat een ziekte veroorzaakt
man: één Y-‐chromosoom en één X-‐chromosoom
dan zijn er vier mogelijkheden
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomen
stel op één van de X-‐chromosomen van de vrouw ligt een fout gen (rood) dat een ziekte veroorzaakt
vrouw gezonde X + man X-‐chromosoom = gezond meisje, geen foute genenman: één Y-‐chromosoom en
één X-‐chromosoom
dan zijn er vier mogelijkheden
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomen
stel op één van de X-‐chromosomen van de vrouw ligt een fout gen (rood) dat een ziekte veroorzaakt
vrouw gezonde X + man X-‐chromosoom = gezond meisje, geen foute genenman: één Y-‐chromosoom en
één X-‐chromosoom
dan zijn er vier mogelijkheden
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomen
stel op één van de X-‐chromosomen van de vrouw ligt een fout gen (rood) dat een ziekte veroorzaakt
vrouw gezonde X + man X-‐chromosoom = gezond meisje, geen foute genenman: één Y-‐chromosoom en
één X-‐chromosoom
dan zijn er vier mogelijkheden
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomen
stel op één van de X-‐chromosomen van de vrouw ligt een fout gen (rood) dat een ziekte veroorzaakt
vrouw gezonde X + man X-‐chromosoom = gezond meisje, geen foute genenman: één Y-‐chromosoom en
één X-‐chromosoom
dan zijn er vier mogelijkheden
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomen
stel op één van de X-‐chromosomen van de vrouw ligt een fout gen (rood) dat een ziekte veroorzaakt
vrouw gezonde X + man X-‐chromosoom = gezond meisje, geen foute genen
vrouw zieke X + man X-‐chromosoom= gezond meisje, met één fout gende gezonde X zorgt ervoor dat het meisje de ziekte niet heeC
man: één Y-‐chromosoom en één X-‐chromosoom
dan zijn er vier mogelijkheden
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomen
stel op één van de X-‐chromosomen van de vrouw ligt een fout gen (rood) dat een ziekte veroorzaakt
vrouw gezonde X + man X-‐chromosoom = gezond meisje, geen foute genen
vrouw zieke X + man X-‐chromosoom= gezond meisje, met één fout gende gezonde X zorgt ervoor dat het meisje de ziekte niet heeC
man: één Y-‐chromosoom en één X-‐chromosoom
dan zijn er vier mogelijkheden
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomen
stel op één van de X-‐chromosomen van de vrouw ligt een fout gen (rood) dat een ziekte veroorzaakt
vrouw gezonde X + man X-‐chromosoom = gezond meisje, geen foute genen
vrouw zieke X + man X-‐chromosoom= gezond meisje, met één fout gende gezonde X zorgt ervoor dat het meisje de ziekte niet heeC
man: één Y-‐chromosoom en één X-‐chromosoom
dan zijn er vier mogelijkheden
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomen
stel op één van de X-‐chromosomen van de vrouw ligt een fout gen (rood) dat een ziekte veroorzaakt
vrouw gezonde X + man X-‐chromosoom = gezond meisje, geen foute genen
vrouw zieke X + man X-‐chromosoom= gezond meisje, met één fout gende gezonde X zorgt ervoor dat het meisje de ziekte niet heeC
man: één Y-‐chromosoom en één X-‐chromosoom
dan zijn er vier mogelijkheden
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomen
stel op één van de X-‐chromosomen van de vrouw ligt een fout gen (rood) dat een ziekte veroorzaakt
vrouw gezonde X + man X-‐chromosoom = gezond meisje, geen foute genen
vrouw zieke X + man X-‐chromosoom= gezond meisje, met één fout gende gezonde X zorgt ervoor dat het meisje de ziekte niet heeCvrouw gezonde X + man Y-‐chromosoom= gezonde jongen
man: één Y-‐chromosoom en één X-‐chromosoom
dan zijn er vier mogelijkheden
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomen
stel op één van de X-‐chromosomen van de vrouw ligt een fout gen (rood) dat een ziekte veroorzaakt
vrouw gezonde X + man X-‐chromosoom = gezond meisje, geen foute genen
vrouw zieke X + man X-‐chromosoom= gezond meisje, met één fout gende gezonde X zorgt ervoor dat het meisje de ziekte niet heeCvrouw gezonde X + man Y-‐chromosoom= gezonde jongen
man: één Y-‐chromosoom en één X-‐chromosoom
dan zijn er vier mogelijkheden
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomen
stel op één van de X-‐chromosomen van de vrouw ligt een fout gen (rood) dat een ziekte veroorzaakt
vrouw gezonde X + man X-‐chromosoom = gezond meisje, geen foute genen
vrouw zieke X + man X-‐chromosoom= gezond meisje, met één fout gende gezonde X zorgt ervoor dat het meisje de ziekte niet heeCvrouw gezonde X + man Y-‐chromosoom= gezonde jongen
man: één Y-‐chromosoom en één X-‐chromosoom
dan zijn er vier mogelijkheden
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomen
stel op één van de X-‐chromosomen van de vrouw ligt een fout gen (rood) dat een ziekte veroorzaakt
vrouw gezonde X + man X-‐chromosoom = gezond meisje, geen foute genen
vrouw zieke X + man X-‐chromosoom= gezond meisje, met één fout gende gezonde X zorgt ervoor dat het meisje de ziekte niet heeCvrouw gezonde X + man Y-‐chromosoom= gezonde jongen
man: één Y-‐chromosoom en één X-‐chromosoom
dan zijn er vier mogelijkheden
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomen
stel op één van de X-‐chromosomen van de vrouw ligt een fout gen (rood) dat een ziekte veroorzaakt
vrouw gezonde X + man X-‐chromosoom = gezond meisje, geen foute genen
vrouw zieke X + man X-‐chromosoom= gezond meisje, met één fout gende gezonde X zorgt ervoor dat het meisje de ziekte niet heeCvrouw gezonde X + man Y-‐chromosoom= gezonde jongenvrouw zieke X + man Y-‐chromosoom= jongen met erfelijke aandoening
man: één Y-‐chromosoom en één X-‐chromosoom
dan zijn er vier mogelijkheden
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomen
stel op één van de X-‐chromosomen van de vrouw ligt een fout gen (rood) dat een ziekte veroorzaakt
vrouw gezonde X + man X-‐chromosoom = gezond meisje, geen foute genen
vrouw zieke X + man X-‐chromosoom= gezond meisje, met één fout gende gezonde X zorgt ervoor dat het meisje de ziekte niet heeCvrouw gezonde X + man Y-‐chromosoom= gezonde jongenvrouw zieke X + man Y-‐chromosoom= jongen met erfelijke aandoening
man: één Y-‐chromosoom en één X-‐chromosoom
dan zijn er vier mogelijkheden
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomen
stel op één van de X-‐chromosomen van de vrouw ligt een fout gen (rood) dat een ziekte veroorzaakt
vrouw gezonde X + man X-‐chromosoom = gezond meisje, geen foute genen
vrouw zieke X + man X-‐chromosoom= gezond meisje, met één fout gende gezonde X zorgt ervoor dat het meisje de ziekte niet heeCvrouw gezonde X + man Y-‐chromosoom= gezonde jongenvrouw zieke X + man Y-‐chromosoom= jongen met erfelijke aandoening
man: één Y-‐chromosoom en één X-‐chromosoom
dan zijn er vier mogelijkheden
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomen
stel op één van de X-‐chromosomen van de vrouw ligt een fout gen (rood) dat een ziekte veroorzaakt
vrouw gezonde X + man X-‐chromosoom = gezond meisje, geen foute genen
vrouw zieke X + man X-‐chromosoom= gezond meisje, met één fout gende gezonde X zorgt ervoor dat het meisje de ziekte niet heeCvrouw gezonde X + man Y-‐chromosoom= gezonde jongenvrouw zieke X + man Y-‐chromosoom= jongen met erfelijke aandoening
man: één Y-‐chromosoom en één X-‐chromosoom
dan zijn er vier mogelijkheden
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomen
stel op één van de X-‐chromosomen van de vrouw ligt een fout gen (rood) dat een ziekte veroorzaakt
vrouw gezonde X + man X-‐chromosoom = gezond meisje, geen foute genen
vrouw zieke X + man X-‐chromosoom= gezond meisje, met één fout gende gezonde X zorgt ervoor dat het meisje de ziekte niet heeCvrouw gezonde X + man Y-‐chromosoom= gezonde jongenvrouw zieke X + man Y-‐chromosoom= jongen met erfelijke aandoeningmeisjes zijn alHjd gezond, maar de helC van de meisjes heeC een ziek gen dat zij weer kan overdragen aan háár kinderen
man: één Y-‐chromosoom en één X-‐chromosoom
dan zijn er vier mogelijkheden
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomen
stel op één van de X-‐chromosomen van de vrouw ligt een fout gen (rood) dat een ziekte veroorzaakt
vrouw gezonde X + man X-‐chromosoom = gezond meisje, geen foute genen
vrouw zieke X + man X-‐chromosoom= gezond meisje, met één fout gende gezonde X zorgt ervoor dat het meisje de ziekte niet heeCvrouw gezonde X + man Y-‐chromosoom= gezonde jongenvrouw zieke X + man Y-‐chromosoom= jongen met erfelijke aandoeningmeisjes zijn alHjd gezond, maar de helC van de meisjes heeC een ziek gen dat zij weer kan overdragen aan háár kinderenjongens hebben 50% kans om de aandoening te erven
man: één Y-‐chromosoom en één X-‐chromosoom
dan zijn er vier mogelijkheden
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013
x-‐gebonden: op het vrouwelijk geslachts-‐chromosoom
op het (kleine) Y-‐chromosoom liggen vrijwel alleen mannelijke geslachtskenmerkenop het grotere X-‐chromosoom liggen de vrouwelijke geslachts-‐kenmerken maar ook een aantal andere genen
vrouw: twee X-‐chromosomen
stel op één van de X-‐chromosomen van de vrouw ligt een fout gen (rood) dat een ziekte veroorzaakt
vrouw gezonde X + man X-‐chromosoom = gezond meisje, geen foute genen
vrouw zieke X + man X-‐chromosoom= gezond meisje, met één fout gende gezonde X zorgt ervoor dat het meisje de ziekte niet heeCvrouw gezonde X + man Y-‐chromosoom= gezonde jongenvrouw zieke X + man Y-‐chromosoom= jongen met erfelijke aandoeningmeisjes zijn alHjd gezond, maar de helC van de meisjes heeC een ziek gen dat zij weer kan overdragen aan háár kinderenjongens hebben 50% kans om de aandoening te erven
man: één Y-‐chromosoom en één X-‐chromosoom
dan zijn er vier mogelijkheden
een voorbeeld is hemofilie (bloederziekte) die voorkwam in de Russische tsarenfamilie
5
Erfelijkheid
vl nas © 2013