25
वववववव वव ववववववव वववव वववववववव ववववव ववववववववव ववववववववव ववववववव BAMS वववववव

Virechan presentation

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Virechan presentation

वि�रेचन एक शे्रष्ठ शोधन चिचविकत्सा

वैद्य विवद्यानंद दत्तात्रय दीक्षि�त BAMS चि�पळूण

Page 2: Virechan presentation

Virechana defination :-विपत्तम तू विवरेकम श्लेष्मसंसृषे्ट वा तत्स्थानगते वा श्लेष्मणमिमती |

a.hr.su.27/4

विव + रिर�+ विन�ू(ल्यूट प्रत्यय )-मलादो: विन:सरणं

Page 3: Virechan presentation

QUALITIES OF VIRECHANA DRAVYA उष्ण-आग्नेय तीक्ष्ण -आग्नेय सूक्ष्म-आकाश +वायू +आग्नेय व्यवायी -आकाश + वायू विवकासी-आकाश + वायू अधो भागहर -जल + पृथ्वी

Page 4: Virechan presentation

Shreshtha virechana dravye:-उडीद - पुरीष जननवित्रवृत - सुखद विवरे�न �तुरंगुल- मृदू विवरे�न स्नुही �ीर - तीक्ष्ण विवरे�न अम्ल वेतस- भेदन

Page 5: Virechan presentation
Page 6: Virechan presentation
Page 7: Virechan presentation
Page 8: Virechan presentation

विवरे�न योग्य कुष्ठ ज्वर प्रमेही वांती अरो�क अप�न ऊर्ध्वंवBग रक्तविपत्त मूळव्याध भगंदर प्लीहा गुल्म अरु्बुFद विवसपF पांडूरोग हलीमक नीचिलका व्यंग हृद्रोग शोथ उन्माद अपस्मार

Page 9: Virechan presentation

विवरे�न अयोग्य सुकुमार-रक्तस्त्राव हृदयाकषFण गुद�त -�तामर्ध्वंये वातप्रकोप व प्राणहारक पीडा अधोग रक्तविपत्त - रक्तस्त्राव लंघीत ,इंद्रिद्रय दौर्बुFल्य - वेग असहत्व विनरुह र्बुस्ती दत्त -वेग असहत्व अवितकामसेवी-विवरे�न होत नाही व दोष अधोगामिमत्व अजीणF -आमोत्पत्ती

Page 10: Virechan presentation

नवज्वर - वात विवकार प्रादुभाFव मदात्यय - वात विवकार प्राणवायू संको� आर्ध्वंमान अनाह-कोष्ठात वात सं�य नंतर विवसपF व पोटफुगी दारुण कोष्ठ -विRदय शूल मूर्च्छााF ग्लानी छदU पवFभेद -प्राणनाश अवितस्निस्नग्ध-विवरे�न अवितयोग

Page 11: Virechan presentation
Page 12: Virechan presentation

Atur pariksha

Page 13: Virechan presentation

विवरे�न औषध विनमाFण द्रा� - 1 तोळे आरग्वध -1 तोळे हरिरतकी -1 तोळे कटुक -1 तोळे जल -16 तोळे 4 तोळे विवरे�न कषाय र्बुनवा .

Page 14: Virechan presentation

Directions of usage according to koshtha parikshana:-

For mridu koshthi persons give this kashaya directly

For madhyama koshthi persons give this kashaya with 2 tolas of eranda tail .

For krira koshthi persons use this kashaya alongwith इछाभेदी रस 4 रत्ती .

Page 15: Virechan presentation

वेग विवविनश्चय

Page 16: Virechan presentation

Samyak virechana lakshan

•Srotas visshuddhi•Indriya prasad• laghuta •Bal nirmiti•Agnideepana •Anamayatva –healthiness

Page 17: Virechan presentation

Virechana atiyoga

Raktpitta Susti Angmard Klama kamp Unmad Hikka Balnasha Timir Pralap Kaph vat janit rog

Page 18: Virechan presentation

Virechana hinyoga

Kapha pitta prakop Agnimandya Pratishyay Aruchi Gaurav Dah kandu Vit sang

Page 19: Virechan presentation

विवरे�न व्यापद

Page 20: Virechan presentation

अर्ध्वंमान -अभ्यंग स्वेदन वर्तित\ र्बुस्ती परिरकर्तित\ता-लंघन पा�न व नंतर र्बुृहक्षिणय विवधी दोष परिरस्राव -पुनर्तिव\रे�ना हृदग््रह - वामन त्यानंतर स्निस्नग्ध अम्ल लवणं सेवन अंगग्रह - वातहर स्नेह स्वेदादी चि�विकत्सा प्राणहर स्थिस्थती - मृग गोम मेष रक्त विपणे स्तंभ - तीक्ष्ण र्बुस्ती व लंघन प�न

Page 21: Virechan presentation

AYOGA CHIKITSA

SUTSHEKHAR RASA -2 rati SHANKHA BHASMA-4 rati PRAVAL PISHTI-2 rati All this is to be taken TDS with honey..And drink luke warm water…..

Page 22: Virechan presentation

Paschat karma

Dhumpana isn’t done in virechan. Sansarjan krama Tarpana-shaman chikitsa Pariharya vishayas Virechan uttar karma vishayas

Page 23: Virechan presentation

SANSARJAN KRAMA

Page 24: Virechan presentation

Pariharya vishayas

Page 25: Virechan presentation

Virecchanottara shodhana-shamana chikitsa