PROJEKTPROJEKT TEMA:SIDA DHE SSTTEMA:SIDA DHE SST

SIDASIDA Virusi HIV/AIDSVirusi HIV/AIDS   virusi i mungesës së imunitetit te njeriu është një   virusi i mungesës së imunitetit te njeriu është një

virus që shkatërron sistemin imunitar. AIDS-Sindroma e fituar e mungesës virus që shkatërron sistemin imunitar. AIDS-Sindroma e fituar e mungesës së imunitetit – është gjendja që pason kur trupi është i infektuar me virusin së imunitetit – është gjendja që pason kur trupi është i infektuar me virusin HIV kalon nga faza e mbartësit të virusit në fazën e sëmundjes.Virusi HIV HIV kalon nga faza e mbartësit të virusit në fazën e sëmundjes.Virusi HIV nuk mund të depërtojë nëpërmjet lëkurës së padëmtuar dhe as nëpërmjet nuk mund të depërtojë nëpërmjet lëkurës së padëmtuar dhe as nëpërmjet mbrojtjes që ofron një prezervativ. Virusi nuk mund të transmetohet mbrojtjes që ofron një prezervativ. Virusi nuk mund të transmetohet nëpërmjet kontakteve të tilla si puthja, shtrëngimi i duarve, prekja e nëpërmjet kontakteve të tilla si puthja, shtrëngimi i duarve, prekja e ndenjëses së banjës dhe përdorimi i lugëve, pirunëve dhe thikave të njëjta ndenjëses së banjës dhe përdorimi i lugëve, pirunëve dhe thikave të njëjta me personat e infektuar. Ai nuk transmetohet nëpërmjet pickimit të me personat e infektuar. Ai nuk transmetohet nëpërmjet pickimit të insekteve. Ka tri mënyra kryesore të transmetimit të virusit nga një person insekteve. Ka tri mënyra kryesore të transmetimit të virusit nga një person në një tjetër. Një mënyrë është nëpërmjet marrëdhënieve seksuale të në një tjetër. Një mënyrë është nëpërmjet marrëdhënieve seksuale të pambrojtura Mënyra e dytë është ajo e kalimit të virusit direkt në gjak. pambrojtura Mënyra e dytë është ajo e kalimit të virusit direkt në gjak. D.m.th. nëpërmjet transfuzionit të gjakut ose përdorimit të ageve të D.m.th. nëpërmjet transfuzionit të gjakut ose përdorimit të ageve të shiringave tek më shumë se një person. Zakonisht preken persona që bëjnë shiringave tek më shumë se një person. Zakonisht preken persona që bëjnë transfuzion gjaku nëse bëjnë një operacion dhe persona të cilët bëjnë transfuzion gjaku nëse bëjnë një operacion dhe persona të cilët bëjnë praktikimin e drogës me të njëjtën shiringë midis tyre. Mënyra e tretë është praktikimin e drogës me të njëjtën shiringë midis tyre. Mënyra e tretë është kalimi i virusit nga nëna tek fëmija. Gratë që janë të infektuara me këtë virus kalimi i virusit nga nëna tek fëmija. Gratë që janë të infektuara me këtë virus ia kalojnë atë fëmijëve të tyre të ardhshëm gjatë barrës ose nëpërmjet ia kalojnë atë fëmijëve të tyre të ardhshëm gjatë barrës ose nëpërmjet qumështit të gjirit. Kur virusi HIV hyn në trupin e një personi, ai cilësohet si qumështit të gjirit. Kur virusi HIV hyn në trupin e një personi, ai cilësohet si HIV pozitiv. Njeriu mund të jetë HIV pozitiv pa e ditur se është i tillë. HIV pozitiv. Njeriu mund të jetë HIV pozitiv pa e ditur se është i tillë.

SimptomatSimptomat Shenjat dhe simptomat e mundshme të virusit HIV janë: rreth 10 % Shenjat dhe simptomat e mundshme të virusit HIV janë: rreth 10 %

humbje nëhumbje në peshë, ethe për më shumë se një muaj, lodhje dhe peshë, ethe për më shumë se një muaj, lodhje dhe djersitje natën. Por këto shenja nuk janë standarte dhe janë djersitje natën. Por këto shenja nuk janë standarte dhe janë pothuajse të pa dukshme ose ta themi më thjesht nuk i vëmë shumë pothuajse të pa dukshme ose ta themi më thjesht nuk i vëmë shumë rëndësi pasi janë gjëra që ndokush mund ti hasë ato në jetën e rëndësi pasi janë gjëra që ndokush mund ti hasë ato në jetën e përditshme. Njerëzit mund të jenë të infektuar, domethënë të jenë përditshme. Njerëzit mund të jenë të infektuar, domethënë të jenë HIV pozitiv, për disa vjet përpara se Sistemi imunitar i tyre të bie aq HIV pozitiv, për disa vjet përpara se Sistemi imunitar i tyre të bie aq shumë saqë infeksione të ndryshme të shkaktojnë kalimin e tij nga shumë saqë infeksione të ndryshme të shkaktojnë kalimin e tij nga HIV pozitiv në pacient me sëmundje të AIDS-it. Zakonisht një HIV pozitiv në pacient me sëmundje të AIDS-it. Zakonisht një periudhe 4 deri në 7 vjet është një kohë relativisht e shkurtër, por periudhe 4 deri në 7 vjet është një kohë relativisht e shkurtër, por dhe vendimtare për një person që mund të jetë infektuar. Kjo do të dhe vendimtare për një person që mund të jetë infektuar. Kjo do të thotë se nëse ka bëre një test, me kalimin e kohës padituria e thotë se nëse ka bëre një test, me kalimin e kohës padituria e infektimit me HIV mund të jetë e rrezikshme për jetën e tij. Në fakt infektimit me HIV mund të jetë e rrezikshme për jetën e tij. Në fakt një person i shëndetshëm ka në gjakun e tij nga 500 deri në 1200 një person i shëndetshëm ka në gjakun e tij nga 500 deri në 1200 trupa CD4-T ose rruaza të bardha. Kur një person HIV bie me trupa CD4-T ose rruaza të bardha. Kur një person HIV bie me poshtë se 300 CD4-T për kampion gjaku ai menjëherë duhet të filloj poshtë se 300 CD4-T për kampion gjaku ai menjëherë duhet të filloj kurimin me ilaçe antiretroiale në mënyrë të tillë që dendësia e virusit kurimin me ilaçe antiretroiale në mënyrë të tillë që dendësia e virusit për kapion gjaku të bie d.m.th të parandaloj shumimin e tij në gjak për kapion gjaku të bie d.m.th të parandaloj shumimin e tij në gjak dhe nga ana tjetër të ndihmoj trupin të rris CD4-T për kampion dhe nga ana tjetër të ndihmoj trupin të rris CD4-T për kampion gjaku. gjaku.

Mjekimi Mjekimi Deri më sot nuk ekziston ndonjë vaksinë ose ilaç i cili shkatërron Deri më sot nuk ekziston ndonjë vaksinë ose ilaç i cili shkatërron

plotësisht virusin HIV. Përkundrazi ekzistojnë një sasi e madhe plotësisht virusin HIV. Përkundrazi ekzistojnë një sasi e madhe ilaçesh të cilat bëjnë të mundur kontrollin e shumimit të HIV si edhe ilaçesh të cilat bëjnë të mundur kontrollin e shumimit të HIV si edhe parandalimin e futjes së tij në parandalimin e futjes së tij në ARNARN për të realizuar relativisht për të realizuar relativisht programimin e pjesëve përkatëse në programimin e pjesëve përkatëse në ADNADN të cilat i bën me gabime. të cilat i bën me gabime. Virusi HIV nuk duhet paragjykuar, dhe nuk i përket grupeve të Virusi HIV nuk duhet paragjykuar, dhe nuk i përket grupeve të caktuara njerëzish. Ai është thjesht një virus që transmetohet si caktuara njerëzish. Ai është thjesht një virus që transmetohet si rezultat i mos marrjeve të masave mbrojtëse gjatë raporteve rezultat i mos marrjeve të masave mbrojtëse gjatë raporteve seksuale. Virusi përbën një rrezik që mund të na prekë të gjithëve, seksuale. Virusi përbën një rrezik që mund të na prekë të gjithëve, por nuk është i pashmangshëm. Hulumtimet moderne janë duke por nuk është i pashmangshëm. Hulumtimet moderne janë duke bërë kërkime për gjetjen e ndonjë vaksine e cila mund të ndihmonte bërë kërkime për gjetjen e ndonjë vaksine e cila mund të ndihmonte në parandalimin e HIV, megjithatë dekada hulumtime nuk kanë në parandalimin e HIV, megjithatë dekada hulumtime nuk kanë dhënë rezultate. Nga ana tjetër duhet të themi se ku virus mund të dhënë rezultate. Nga ana tjetër duhet të themi se ku virus mund të vihet në gjumë nga një seri e madhe ilaçesh të cilat bëjnë të mundur vihet në gjumë nga një seri e madhe ilaçesh të cilat bëjnë të mundur jo shkatërrimin e virusit por parandalimin e tij të shumohet në gjak. jo shkatërrimin e virusit por parandalimin e tij të shumohet në gjak. D.m.th të ulë vetinë e shumimit dhe të rrisD.m.th të ulë vetinë e shumimit dhe të rrisee vetinë e trupit të vetinë e trupit të prodhojë CD4+T ose rruaza të bardha të cilat bëjnë të mundur prodhojë CD4+T ose rruaza të bardha të cilat bëjnë të mundur pastrimin e gjakut nga mikrobe, infektime etj. Pra rrisin nivelin e pastrimin e gjakut nga mikrobe, infektime etj. Pra rrisin nivelin e ssistemit imunitar në standarde pothuajse normale ose me nivele të istemit imunitar në standarde pothuajse normale ose me nivele të pëlqyeshme që trupi i njeriut të jetë i gatshëm të përballoj çdo lloj pëlqyeshme që trupi i njeriut të jetë i gatshëm të përballoj çdo lloj mikrobe. Këto ilaçe quhen ilaçe antiretriorale. mikrobe. Këto ilaçe quhen ilaçe antiretriorale.

Si paraqitet gjendja sot ne bote ?Si paraqitet gjendja sot ne bote ? Sot bota po futet në dekadën e tretë të epidemisë së AIDS-it. Sot bota po futet në dekadën e tretë të epidemisë së AIDS-it. 

Numri i personave të sëmurë me SIDA, sot në botë arrin shifra Numri i personave të sëmurë me SIDA, sot në botë arrin shifra vërtet shqetësuese, ato variojnë në 42 milionë persona të sëmurë vërtet shqetësuese, ato variojnë në 42 milionë persona të sëmurë në të gjithë botën. Moshat më të prekura janë ato të reja dhe në të gjithë botën. Moshat më të prekura janë ato të reja dhe variojnë nga 20 deri 39 vjeç. Afrika e Jugut është rajoni më i prekur variojnë nga 20 deri 39 vjeç. Afrika e Jugut është rajoni më i prekur nga kjo sëmundje, ndërkohë që në të gjithë globin po rritet nga kjo sëmundje, ndërkohë që në të gjithë globin po rritet ndjeshëm edhe numri i grave të infektuara me këtë virus. Në bazë ndjeshëm edhe numri i grave të infektuara me këtë virus. Në bazë të një raporti të ri të Kombeve të Bashkuara, rajoni më i prekur të një raporti të ri të Kombeve të Bashkuara, rajoni më i prekur është Afrika e Jugut, njerëzit e së cilës po vuajnë jo vetëm pasojat e është Afrika e Jugut, njerëzit e së cilës po vuajnë jo vetëm pasojat e sëmundjes, por edhe mungesën e ushqimeve dhe të thatësirës. Në sëmundjes, por edhe mungesën e ushqimeve dhe të thatësirës. Në këtë vend, më shumë se 14 milionë rrezikojnë të vdesin nga uria këtë vend, më shumë se 14 milionë rrezikojnë të vdesin nga uria dhe për më tepër, vende si Somalia, Zimbabve, Mozambiku janë të dhe për më tepër, vende si Somalia, Zimbabve, Mozambiku janë të goditura nga edhe nga sëmundja e SIDA-s, ku më shumë se 5 goditura nga edhe nga sëmundja e SIDA-s, ku më shumë se 5 milionë të rritur janë të infektuar me këtë virus dhe 600 mijë fëmijë milionë të rritur janë të infektuar me këtë virus dhe 600 mijë fëmijë nën moshën 15 vjeç. Edhe në Europën lindore dhe Rusi është mjaft nën moshën 15 vjeç. Edhe në Europën lindore dhe Rusi është mjaft e përhapur kjo sëmundje, kryesisht nga përdoruesit e drogës që e përhapur kjo sëmundje, kryesisht nga përdoruesit e drogës që përdorin gjilpëra mes njëri-tjetrit, duke infektuar kështu edhe të tjerë. përdorin gjilpëra mes njëri-tjetrit, duke infektuar kështu edhe të tjerë. Ndërsa në Ballkan, shifrat janë disi më të ulëta, në krahasim me Ndërsa në Ballkan, shifrat janë disi më të ulëta, në krahasim me vendet më të zhvilluara. Konkretisht në shtetin tonë fqinj, Maqedoni, vendet më të zhvilluara. Konkretisht në shtetin tonë fqinj, Maqedoni, kjo sëmundje ka hyrë që në 1987 dhe që atëherë kanë vdekur 41 kjo sëmundje ka hyrë që në 1987 dhe që atëherë kanë vdekur 41 persona. persona.

SST SST SST është një term që aplikohet për sëmundje që transmetohen SST është një term që aplikohet për sëmundje që transmetohen

kryesisht nëpërmjet marredhenieve seksuale.Efektet e tyre nuk kryesisht nëpërmjet marredhenieve seksuale.Efektet e tyre nuk kufizohen në organet riprodhuese dhe jo gjithmonë ato duhet të kufizohen në organet riprodhuese dhe jo gjithmonë ato duhet të përfshijnë aktivitetin seksual, por në pjesën më të madhe të rasteve përfshijnë aktivitetin seksual, por në pjesën më të madhe të rasteve ai përfshihet. Në shumicën e rasteve organizmat që shkaktojnë ai përfshihet. Në shumicën e rasteve organizmat që shkaktojnë SST- të hyjne në trup nëpërmjet membranave mukoze.Megjithatë, SST- të hyjne në trup nëpërmjet membranave mukoze.Megjithatë, në disa raste, ekspozimi ndaj plagëve të hapura në lëkurë, ose tipe në disa raste, ekspozimi ndaj plagëve të hapura në lëkurë, ose tipe të tjera të kontaktit lëkurë me lëkurë mund të jenë të mjaftueshme të tjera të kontaktit lëkurë me lëkurë mund të jenë të mjaftueshme për të transmetuar infeksionin.Përveç këtyre, çdo çarje apo dëmtim për të transmetuar infeksionin.Përveç këtyre, çdo çarje apo dëmtim që lejon mikrobet të hyjnë në rrjedhën e gjakut mund të rrisin që lejon mikrobet të hyjnë në rrjedhën e gjakut mund të rrisin rrezikun e transmetimit në mënyrë të veçantë për infeksione të rrezikun e transmetimit në mënyrë të veçantë për infeksione të ardhura nga gjaku si HIV dhe Hepatit B. Hepatiti është e vetmja SST ardhura nga gjaku si HIV dhe Hepatit B. Hepatiti është e vetmja SST për të cilën egziston një vaksinë. për të cilën egziston një vaksinë.

Perse eshte e rendesishme te parandalosh SST-Perse eshte e rendesishme te parandalosh SST-te?te?

Parandalimi i infeksionit është sot më urgjent se Parandalimi i infeksionit është sot më urgjent se asnjëherë më parë, për shkak të rritjes së Sasnjëherë më parë, për shkak të rritjes së SSTST virusale virusale dhe të pakurueshme. Infektimi me shumicën e Sdhe të pakurueshme. Infektimi me shumicën e SSTST rrit rrit shanset e kapjes dhe, ndoshta, dhe të transmetimit të shanset e kapjes dhe, ndoshta, dhe të transmetimit të një Snjë SSTST--jje tjetër, duke përfshirë edhe HIV. Gjithashtu, në e tjetër, duke përfshirë edhe HIV. Gjithashtu, në qoftë se ju keni më shumë se një Sqoftë se ju keni më shumë se një SSTST, ato mund të , ato mund të bashkëveprojnë me njëra-tjetrën. Për shembull, në një bashkëveprojnë me njëra-tjetrën. Për shembull, në një grua të infektuar me HIV, simptomat e një STS – grua të infektuar me HIV, simptomat e një STS – jje të e të dytë si herpesi janë më serioze dhe më dëmtuese.dytë si herpesi janë më serioze dhe më dëmtuese.Pra Pra parandalimi i semundjeve seksualisht te parandalimi i semundjeve seksualisht te transmetueshme eshte shume i rendesishem.Te transmetueshme eshte shume i rendesishem.Te parandalosh nje semundje eshte me lehte se sa ta parandalosh nje semundje eshte me lehte se sa ta kurosh ate.kurosh ate.

Rrugët e trasmetimit të Rrugët e trasmetimit të HIV/AIDSHIV/AIDS

-Përmes transfuzionit të gjakut, shiringave -Përmes transfuzionit të gjakut, shiringave apo gjakut të infektuarapo gjakut të infektuar

-Marrëdhënieve seksuale të pambrojtura, -Marrëdhënieve seksuale të pambrojtura, me persona bartës të HIV-itme persona bartës të HIV-it

-Nga nëna e infektuar tek fëmija gjatë -Nga nëna e infektuar tek fëmija gjatë shtatzanisë, lindjes, apo gjatë ushqyerjes shtatzanisë, lindjes, apo gjatë ushqyerjes me gji.me gji.

Rrugët me anë të së cilave Rrugët me anë të së cilave nuk transmetohet HIV/AIDSnuk transmetohet HIV/AIDS

-Nëpërmjet kontaktëve të zakonshme si prekja, -Nëpërmjet kontaktëve të zakonshme si prekja, shtërngimi i duarve, puthjet. shtërngimi i duarve, puthjet. -Gjatë kollitjes apo teshtitjes-Gjatë kollitjes apo teshtitjes

-Nga pickimi i insketëve të ndryshme-Nga pickimi i insketëve të ndryshme

-Gjatë përdorimit të përbashkët të tualetit, pishinave dhe -Gjatë përdorimit të përbashkët të tualetit, pishinave dhe dushitdushit

- Gjatë ngrënies ose pirjes me një persona të infektuar- Gjatë ngrënies ose pirjes me një persona të infektuar

-Gjatë shoqërimit me personat e infektuar -Gjatë shoqërimit me personat e infektuar

Rrugët me anë të së cilave Rrugët me anë të së cilave nuk transmetohet HIV/AIDSnuk transmetohet HIV/AIDS

-Nëpërmjet kontaktëve të zakonshme si prekja, -Nëpërmjet kontaktëve të zakonshme si prekja, shtërngimi i duarve, puthjet. shtërngimi i duarve, puthjet. -Gjatë kollitjes apo teshtitjes-Gjatë kollitjes apo teshtitjes

-Nga pickimi i insketëve të ndryshme-Nga pickimi i insketëve të ndryshme

-Gjatë përdorimit të përbashkët të tualetit, pishinave dhe -Gjatë përdorimit të përbashkët të tualetit, pishinave dhe dushitdushit

- Gjatë ngrënies ose pirjes me një persona të infektuar- Gjatë ngrënies ose pirjes me një persona të infektuar

-Gjatë shoqërimit me personat e infektuar -Gjatë shoqërimit me personat e infektuar