PULMONER TROMBOEMBOLİZMDE

RİSK FAKTÖRLERİInt Dr Semih KÜÇÜKCANKURTARAN

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi

Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

27 Ağustos 2014

TANIM

Pulmoner tromboembolizm (PTE) genellikle derin ven trombozunun (DVT) bir komplikasyonudur. Çoğunlukla bacak derin venlerinde meydana gelen trombüslerden kopan parçaların pulmoner arter ve/veya dallarını tıkaması ile gelişir. PTE ve DVT genellikle birlikte olması sebebiyle her iki olayı ifade eden venöz tromboembolizm (VTE) ifadesi de kullanılabilir.

Kaynak: «Pulmoner Tromboembolizm Tanı ve Tedavi Uzlaşı Raporu», Türk Toraks Dergisi, Cilt 10, Ek 11, Eylül 2009

EPİDEMİYOLOJİ

YILLIK İNSİDANS: 1/1000

MORTALİTE:Tedavi Edilmeyenler: % 25 - 30

Tedavi Edilenler: % 2 - 8

NÜKS: % 5 - 23

Kaynak: Horlander KT, Mannino DM, Leeper KV. Pulmonary embolism mortality in the United States, 1979-1998: an analysis usingmultiple-cause mortality data. Arch Intern Med. Jul 28 2003;163(14):1711-7.

Virchow Triadı

Endotel Hasarı

Koagülabilite Artışı

Staz

VTE olgularında % 75 üç faktörden biri bulunur.

Kalıtsal Faktörler

• Antitrombin III Eksikliği

• Protein C Eksikliği

• Protein S Eksikliği

• Aktive Protein C Rezistansı (Faktör V Leiden)

• Protrombin G20210A Mutasyonu

• Hiperhomosisteinemi

• Faktör VIII Artışı

• Konjenital Disfibrojenemi

• Antikardiyolipin Antikorları

• Plazminojen Eksikliği

• Faktör VII Eksikliği

• Faktör X Artışı

Edinsel Faktörler

• İleri Yaş

• Nefrotik Sendrom

• Şişmanlık

• Uzun Süreli Seyahat

• Majör Cerrahi (Pelvik, Abdominal vb)

• İmmobilizasyon

• Kanser

• Konjestif Kalp Yetersizliği

• Miyokard Enfarktüsü

• İnme

• Oral Kontraseptif Kullanımı

• Hormon Replasman Tedavisi

• Kemoterapi

• Santral Venöz Kateter

• Spinal Kord Yaralanması

• Polisitemia Vera

• Gebelik ve Lohusalık

• Travma

RİSK FAKTÖRLERİ

Genetik risk faktörlerinin

özellikle araştırılması

gereken hasta grupları

Tekrarlayıcı VTE öyküsü bulunanlar

Ailesinde VTE öyküsü saptananlar

Olağan dışı bölgelerde (üst

ekstremite, batın içi venler) tromboz

gelişenler

Neonatan tromboz öyküsü olanlar

Tekrarlayıcı VTE öyküsü bulunanlar

Kırk yaşından önce oluşan ve nedeni açıklanamayan tekrarlayan VTE atakları olanlar

Cerrahi girişimlerin DVT ve ölüme yol açan PTE riskleri

Cerrahi Girişim Türü DVT Riski (%) Ölüme Yol Açan PTE Riski (%)

Kalça Kırığı 25-35 2 – 4

Kalça Replasmanı 20-30 2 – 4

Diz Replasmanı 20-30 2 – 4

Abdominal ya da Pelvik Kanser Cerrahisi

20 0,5 – 1,0

Kanser Dışı Abdominal Cerrahi

5-7 0,5

Koroner Arter By-passCerrahisi

5-7 0,5

Kaynak: «Pulmoner Tromboembolizm Tanı ve Tedavi Uzlaşı Raporu», Türk Toraks Dergisi, Cilt 10, Ek 11, Eylül 2009

Sağlıklı Toplum (%) DVT’li Hastalar (%) PTE’li Hastalar (%) VTE’li Hastalar (%)

Faktör V Leiden mutasyonu (heterozigot+ homozigot)

2 – 12 24,6 – 28,8 7,9 – 21 5,4 - 35

Faktör V Leiden mutasyonu (homozigot)

0 – 3,0 0 – 1,6 Veri yok 2,6 – 4,8

Faktör V Leiden mutasyonu (heterozigot)

0 – 8,8 22,9 – 28,8Veri yok

17 – 30

Protrombin 20210A mutasyonu

0 – 4,8 6,5 0 – 7,7 5,7 – 11

Protein C eksikliği 0 – 2 5,4 2,5 5,8 – 13,5

Protein S eksikliği 0 – 3 5,4 3,8 3,1 – 13,5

Antitrombin III eksikliği 0 – 0,5 0 2,5 1,0 – 5,4

Antifosfolipidantikorları

6,1Veri yok Veri yok Veri yok

Artmış Faktör VIII 3,0 – 9,4 Veri yok 53,3 53,1 – 55

Artmış Faktör IX 4,7 Veri yok Veri yok Veri yok

Hiperhomosisteinemi 8,9 5,4 8,8 11,5 – 17,6

Kalıtsal Trombofili 15,1 37,4 7,9 – 8,6 41,6

Ülkemizdeki kalıtsal risk faktörlerinin sağlıklı toplumda ve hasta gruplarındaki oranları

Kaynak: «Pulmoner Tromboembolizm Tanı ve Tedavi Uzlaşı Raporu», Türk Toraks Dergisi, Cilt 10, Ek 11, Eylül 2009