Nosowanie-

rynolalia

NOSOWANIE rynolalia, rynofonia, rynizm- zaburzenie

artykulacji oraz zaburzenia barwy głosu w następstwie wadliwego rezonansu nosowego. Mówienie z nieprawidłowym poszumem nosowym.

W czasie prawidłowej artykulacji głosek ustnych (wszystkich z wyjątkiem: ą, ę, m, mi, n. ni) zamyka się przejście pomiędzy jamą ustną a nosogardzielą (zamknięcie to dochodzi do skutku poprzez działanie zwieracza podniebienno- gardłowego składającego się z wału Passavanta i zwieracza gardła górnego oraz poprzez skurcz podniebienia miękkiego). W czasie artykulacji głosek nosowych przejście pomiędzy jamą ustną i jamami nosowymi pozostaje otwarte. Jeżeli podczas fonacji głosek ustnych odległość między tylną powierzchnią podniebienia a tylną ścianą gardła przekracza 6 milimetrów, to głoski te nabierają barwy nosowej

PRZYCZYNY - nieprawidłowy rezonans może mieć

charakter organiczny lub funkcjonalny

- może zostać wywołany czynnikami wrodzonymi lub nabytymi

RODZAJENOSOWANIA

NOSOWANIE OTWARTE

rynolalia otwarta, postać nosowania charakteryzująca się tym, że artykulacji głosek ustnych towarzyszy nadmierny rezonans nosowy. Podczas artykulacji głosek ustnych nie dochodzi do zamknięcia przejścia między jamą ustną a nosogardzielą i jamami nosowymi. Powoduje to nadmierny rezonans nosowy, które zniekształca dźwięk przede wszystkim samogłosek i tych spółgłosek, które wymagają ścisłego zamknięcia przejścia do jam nosowych.

BADANIE 1.Polecamy badanemu kilkakrotnie wymawiać samogłoski a, i ; w

tym czasie uciskamy i zwalniamy skrzydełka nosa- w warunkach prawidłowych dźwięk samogłosek podczas uciskania jest taki sam. W przypadku n.o przy uciśnięciu skrzydełek nosa dźwięk samogłosek (szczególnie i) jest ciemniejszy oraz wyczuwa się drgania.

2.Nieogrzane lusterko ustawiamy przed ujściem nozdrzy przednich i polecamy badanej osobie wymawiać samogłoski lub sylaby złożone ze spółgłosek zwartych i samogłosek , np. pa-pa, ba-ba,ta-ta,przy n.o para wodna zawarta w powietrzu wydobywającym się z nosa skrapla się na lusterku i powoduje zamglenie jego powierzchni (należy zwrócić uwagę, aby podczas artykulacji badany nie oddychał przez nos).

PRZYCZYNY 1. Organiczne:

a)wrodzone-> rozszczepy całkowite podniebienia twardego i miękkiego , podśluzówkowe rozszczepy, perforacje podniebienia, wrodzone krótkie podniebienie miękkie, brak języczka ograniczający ruchomość podniebienia

b)nabyte-> zmiany pourazowe np. blizny po usunięciu migdałów, porażenia podniebienia miękkiego.

2. czynnościowe (przy nosowaniu funkcjonalnym nosowość pojawia się tylko przy artykulacji samogłosek ,spółgłoski brzmią prawidłowo): niedbałość artykulacyjna (luźna, niestaranna artykulacja ),nerwica histeryczna , brak kontroli słuchowej naśladownictwa, przyzwyczajenie powstałe na skutek długotrwałego upośledzenia czynności podniebienia miękkiego.

NOSOWANIE ZAMKNIĘTE

rynolalia zamknięta , postać nosowania charakteryzująca się zmniejszeniem rezonansu nosowego podczas artykulacji głosek nosowych.

Objawy: podczas artykulacji głoska m brzmi jak b, m’ jak b’ n jak d, zmienione są również samogłoski: ą brzmi jak a, ę jak e; zmienia się również barwa głosek ustnych wskutek zmienionych warunków anatomicznych jamy nosowej ( następuje tłumienie niektórych tonów składowych w jamach nosowych lub nosogardzieli); często obserwuje się trudności w oddychaniu.

PRZYCZYNY 1.Organiczne- każdy stan chorobowy w jamach nosowych i

nosogardzieli lub znacznego upośledzenia drożności nosa, gdy przyczyna znajduje się w jamach nosowych (np. silnie skrzywiona przegroda nosa, polipy, chroniczny przerost śluzówki nosa, obrzęk przy katarze) mówimy o nosowaniu zamkniętym przednim, z kolei przy przeszkodzie znajdującej się w nosogardzieli (np. zwężona górna część jamy gardłowej z powodu zbyt dużych migdałów, zrostów podniebienia miękkiego z tylną częścią gardła) mówimy o nosowaniu zamkniętym tylnym.

2. Czynnościowe- niewłaściwe funkcjonowanie podniebienia miękkiego, złe przyzwyczajenie (następuje tu obkurczenie podniebienia miękkiego w czasie artykulacji głosek nosowych), obniżona słyszalność

TERAPIA Usunięcie n.z organicznego wymaga usunięcie

przyczyny niedrożności nosa, względnie górnej części gardła.

NOSOWANIE MIESZANE

rynolalia mieszana, rodzaj nosowania charakteryzujący się brakiem lub osłabieniem rezonansu nosowego z jednoczesną nazalizacją głosek ustnych. Wada ta rozwija się, gdy współistnieją przyczyny wywołujące niedrożność nosa i powodują upośledzenie czynności podniebienia miękkiego i wału Passavanta, a więc spowodowane są równoczesnym występowaniem przyczyn wywołujących nosowanie zamknięte i nosowanie otwarte.

KOREKCJA NOSOWANIA

Ćwiczenia logopedyczne mają na celu nauczenie kierowania

powietrza przez nos tylko w czasie wymawiania głosek nosowych.

Ćwiczenia rozpoczyna się od swobodnych wdechów, wykonywanych nosem przy zamkniętych ustach.

Wymowę spółgłoski nosowej m uzyskuje się za pomocą czucia wibracji skrzydełek nosa, lusterka ustawionego pod nosem.

Następnie ćwiczymy głoskę m w sylabach – ma, mu, mo, me, my, przy czym głoska powinna być wypowiadana przeciągle oraz w wyrazach. Należy zwrócić uwagę na to, aby nazalizacji nie ulegały głoski sąsiednie. Podobnie uzyskujemy prawidłowe n, ą, ę.

Naukowcy z Politechniki Gdańskiej opracowali system do terapii dzieci z problemami logopedycznymi. To e-dmuchawka do leczenia wad wymowy.

To proste urządzenie: mikrofon, ustnik i komputer z odpowiednim oprogramowaniem. Ale mikrofon reaguje nie na głos, lecz na dmuchanie. A dmuchanie to ćwiczenie stosowane od lat w treningach dzieci z wadami wymowy np. z "nosowaniem".

THE END