12.05.2014

İLK YARDIMNə baş verib?

İlk yardım nədir?

• Hər hansı bir qəza ya da həyatı təhlükəyə salan bir vəziyyətində təcili yardım gələnə qədər həyatın qurtarılması ya da pisə getməməsinin qarşısını almaq məqsədiylə əldəki imkanlarla edilən tətbiqlərə "ilk yardım" deyilir.

İlk yardımçı kimdir? Tərifindən ilkyardım göstərmək məqsədilə xəstə və ya yaralıya tibbi vasitə, vəsait axtarılmadan mövcud vasitə,vəsaitlərlə dərmansız yardım edən təhsil almış şəxs ya da kəslərdir.

lkyardımın əsas məqsədləri nələrdir?

Həyati təhlükəni ortadan qaldırmaq,Heyati funksiyaların davam etdirilməsini təmin etmək,Xəstə / yaralının vəziyyətinin. pisləşməsini qarşısını almaq,yaxşılaşmağı asanlaşdırmaq

HAYAT KURTARMA ZİNCİRİ NEDİR ?

( YAŞAM ZİNCİRİ )

İlk yardımın əsas proqramları nələrdir ?

Ilkyardım təməl tətbiqləri? Qoruma, Bildirmə, Qurtarma (QBQ) olaraq ifadə edilər.

qoruma:Qəza nəticələrinin ağırlaşmasını qabaqlamaq üçün hadisə yerinin qiymətləndirilməsini əhatə edir. Ən əhəmiyyətli əməliyyat hadisə yerində meydana gələ biləcək təhlükələri müəyyən etibarlı bir ətraf meydana gətirməkdir.

bildirmə:Hadisə / qəza mümkün olduğu qədər sürətli bir şəkildə telefon və ya digər kəslər vasitəçiliyi ilə lazımlı kömək quruluşlarına bildirilməlidir. Azərbaycanda ilkyardım tələb edən hər vəziyyətdə telefon ünsiyyəti, təcili 103 Telefon nömrəsi üzərindən həyata keçirilir.

Qurtarma (Müdaxilə):Hadisə yerində xəstə / yaralılara müdaxilə sürətli ancaq sakit bir şəkildə yapılmalıdırr.

Hadisə yerinin təhlükəsizlik çevrəsi.

İlkyardimçinin etməsi lazim olanlar.

xəstə / yaralıların vəziyyətini qiymətləndirmək (ABC) və ilk növbədə müdaxilə ediləcəkləri təyin etmək Xəstə / yaralının qorxu və narahatlıqlarını aradan qaldırmaq Xəstə / yaralıya müdaxilədə köməkçi olacaq kəsləri təşkil etmək Xəstə / yaralının vəziyyətinin ağırlaşmasını və şoka düşməsinin qarşısını almaq üçün öz fərdi imkanları ilə lazımlı müdaxilələri etməkQanamanın dayandırılması = Qanın 20% inin itirilməsi həyatı təhlükəyə salar. sınıqlara yerində müdaxilə etmək Xəstə / yaralının isti saxlamaq Xəstə / yaralının yarasını görməsinə icazə verməmək Xəstə / yaralının hərəkət etdirmədən müdaxilə etmək və ygun Mövqe Verilməsi Xəstə / yaralının ən uyğun üsullarla ən yaxın sağlamlıq quruluşuna şövqünü təmin etmək (103)Ağır xəstə / yaralı bir adam həyati təhlükədə olmadığı müddətcə əsla yerindən tərpədilməməlıdır.

İlkyardımçının xüsusiyyətləri.

1. İlkyardımçı çox sakit olmalıdır. 2. xəstə ilə onu sakitləşdirəcək şəkildə yumşaq bir tonda danışmalıdır. 3. İlkyardımçı heç bir zaman öz can təhlükəsizliyini təhlükəyə atmamalıdır. 4. İlkyardımçı ətrafda olan kəsləri təcili tibbi yardima, yanğın söndürmə yə,polisə xəbər vermələrini təmin edəcək şəkildə təşkil etməlidir. 5.Qəzənı,zədəni və ya xəstə adamı yaxşı qiymətləndirməlidir. Üstünlükləri çox yaxşı bilməlidir 6.Tez və doğru qərar verə bilmə qabiliyyətinə sahib olmalıdır. 7.Özündən və məlumatlarından əmin olmalıdır. 8. İlkyardımçı tətbiqlərini doğru edə bilmə bacarığına sahib olmalıdır. 9. İlkyardımçı ölkəsinin səhiyyə sistemi haqqında məlumatlı olmalıdır. 10. İlkyardımçı yeni məlumatların işığında bilik və davranışlarını dəyişdirməyə, . özünü yeniləməyə hazır olmalıdır. 11. İlkyardımçı bir vətəndaşlıq vəzifəsi olduğunu unutmamalıdır.

Həyat qurtarma zənciri.

Həyat qurtarma zənciri 4 halqadan meydana gələr. Son iki halqa irəli həyat dəstəyinə aiddir və ilkyardımcının vəzifəsi deyil.

1.Halqa - Sağlamlıq quruluşuna xəbər vermə 2.Halqa - Hadisə yerində edilən Əsas Yaşama Dəstəyi 3.Halqa - Avtomatik eksternal defibrilatör (elektro şok) . 4.Halqa - Ambulans qrupların edilən müdaxilələr

İlk yardımın 8 addımı.

1. Zərərçəkəni səsləyin...

2. Peçəkar tibbi yardımı çağırın

3. Nəfəs yollarını açın «А»

4. Nəfəsalmanı yoxlayın «В»

5. Qandövranını yoxlayın «С»

6. CPR-a başlayın

7. АВС –ni yenidən yoxlayın

8. Faktlara əsasən yardım göstərməyə başlayın

CPR nədir?

• Cardio – Ürək

• Pulmonary – Ağ ciyər

• Resuscitation – Canlandırmaq (Diriltmək)

Nəfəs yollarını açmaq.

A. (Airway) tənəffüs yolu açıqlığının təmin edilir (Baş-çənə mövqeyi verilməsi), B. (Breathing) tənəffüsün idarəsi. Başı qaldırın və çənəni açın (Bax-dinle - hiss metodu, tənəffüs yoxsa), C. (Circulation) dövranın təmin edilməsi (Ürək basis tətbiq olunması

Ağız içində görünən xarici əşya varsa təmizlənər.Bir əl yaralının alnına, digər əlin üç barmağı da çənəyə qoyular. Baş-Çənə Mövqeyi verilərək dilin geriyə getməsi maneə törədilər. Tənəffüs yolu açıqlığı təmin edilər. Görünməyən xarici əsya müdaxilə edilməz.

Huşsuz insanın dil duruşu.

Nəfəs yolları bağlı vəziyyətdə Nəfəs yolları acıq vəziyyətdə

Nəfəsi yoxlayın.

Bax – Qulaq as – Hiss et metoddan Hava yolu açıqlığı təmin edildikdən sonra;

ilk köməkçi yaralının sinəsinə baxacaq şəkildə üzünü yaralının üzünə yaxınlaşdıraraq 5 saniyə müddətlə sinə hərəkətlərinə baxar, tənəffüsü dinlər və hiss etməyə çalışar. Şüuru bağlı lakin tənəffüs varsa yaralıya Koma Mövqeyi verilər. Şüuru bağlı lakin tənəffüs yoxsa dərhal Əsas yaşama dəstəyi təmin edilər.

Süni nəfəs.

• Ağız-ağıza metodu• Nəfəs yolların açıq olmasına əmin olun• Zərərçəkənin burnunu sıxın• Dərin nəfəs alın• Ağzınızı zərərçəkənin ağzına

yapışdırın• Havanı yavaş zərərçəkənin ağzına

buraxın, döş qəfəsi qalxana kimi• Ağzınızı uzaqlaşdırın və böyürə

fırladaraq havanın çıxmasına mane olmayın

• Bir daha təkrarlayın.

Ürəyin çöl masajı.

Süni tənəffüsdən sonra qan dövranı tapıntıları yoxsa xarici ürək masajına başlanar.Ovucunuzu döş qəfəsinin ortasına yerləşdirib 2 əli istifadı edərək 4-5 sm döş qəfəsini sıxın. Bir dəqiqədə 15 sıxma və 2-3 nəfəs vermə dövrəsini davam etdirin.ÜRƏK MASAJINA başlamadan əvvəl ürəyin tamamilə dayandığında əmin olunmalıdır!

CPR necə dayandırmaq olar?

• Zərərçəkənin ABC funksiyası bərpa edildikdə

• Yardım edən şəxs digər şəxs ilə əvəz olunduqda Halsız olduqda

• Zərərçəkənin vəziyyəti qərginləşəndə• Tibbi yardım gəldikdə

Nəfəs yolu tutulması nədir?

Nəfəs yolunun, tənəffüsü reallaşdırmaq üçün lazımlı havanın keçişinə mane

olacaq şəkildə tıxanmasıdır. tıxanma tam tıxanma ya da qismən tıxanma şəklində ola bilərTam tıxanma əlamətləri:

Nəfəs ala bilməz, əziyyət çəkər, əllərini boynuna aparar, danışa bilməz, rəngi qaralarBu vəziyyətdə Heimlich manevri (Qarını sıxmaq üsulu) həyata keçirilir.

Qismən tıxanma əlamətləri:öskürər,nəfəs ala bilər,danışarBu vəziyyətdə xəstəyə toxunulmaz, öskürməy’kömək edilir.

Tam tıxanma olan kəslərdə Heimlich manevri (Qarinı sıxmaq) necə tətbiq olunar?

Nəfəs yolu tutulmasında ilk yardım.

Şüuru yerində olan kəslərdə Heimlich üsulu:Xəstə ayaq üstə ya da oturaq mövqedə ola bilər, xəstənin kürəyinə 5 dəfə vurulur. Müvəffəqiyyətli olmazsa; Arxadan sarılaraq gövdəsi tutulur, bir əlin baş barmağı mədənin üst qisiminə, sinə sümüyü altına yumruq şəkildə edərək qoyular. Digər əl ilə yumruq edilən əl tutulur.Qüvvətlə arxaya və yuxarı doğru sıxılaraq çəkilir. Bu hərəkət 5 dəfə kürəyə vurmayla ard-arda xarici cisim çıxana qədər təkrarlanır, Tibbi yardım istənər (103).

Şüurunu itirmiş kəslərdə Heimlich üsulu:Bu cür hallarda nəfəs yolu tıxanıqlığı şübhələnildiyində, ilkyardım edənlər əsas həyat dəstəyi (süni nəfəs)tətbiqlərini edirlər. İlk yardım edən nəfəs verdikdən sonra hava getmirsə tıxanıklıq olduğu düşünülər, ilkyardımcı ağız içində xarici cisim olub olmadığını nəzarət etməli, xarici cisim görürsə çıxarmalıdır. Görünməzsə əsas həyat dəstəyi tətbiqlərinə keçilməlidir.

Heimlich Manevras? Nas?l Uygulan?r.mp4

ilkyard?m kalp masaj? suni teneffus - www.teknovid.com.mp4

Huşunu itirmə.

Beyinə gedən qan axınının qısa bir müddət üçün azalması nəticəsində yaranan müvəqqəti şüur itkisidir. Xəstə yerə uzananda beyin ilə ürək eyni səviyyəyə gəlir. Beyinə gedən qan miqdarı artar və şüur qısa bir müddət sonra geri dönər.? Yarım saatı keçdiyi halda şüuru yerinə gəlməyən kəsləri düşünmədən xəstəxanaya sövq etmək lazımdır. Huş itirmə əlamətləri: Ani şüur itkisi, əzələlərin boşalması, üzün soluklaşması, nəbzin zəifləməsi, tənəffüsün zəifləməsi, soyuq tərləmə və qusma.

Ilkyardım.1 - Xəstə dərhal kürək üstü yatırdılar. Baş yana çevrilir. 2 - Xəstənin geyimləri yüngülləşdirilir. 3 - xəbərdarlıqçı qoxular koklatılabilir (ammonyak kimi)?4-Xəstə isti tutulur 5 - Adamın şüuru yerinə gəldiyində istirahət etməsi təmin edilər.? 6 - Maye içkilər verilir. ?7 - Düşmə əsnasında ola biləcək baş xəsarət nəzarət edilir.

Qanaxma növü.

1. Xarici qanamalar: Açıq yaralarda görülər. 2. İç qanamalar(daxili) Çöldən görülməyən qanamalardır. 3. Təbii dəliklərdən olan qanamalar: Qulaq, burun, ağız, və s orqanlarında olan qanamalar.

• Qanaxma nəticələnə bilər:• Ölümə• Şoka• infeksiyaya

Qan damarlarının növü.

1. Arteriyal qanaması: Ürək atışına uyğun şəkildə kəsik və fışkırarak axar, açıq qırmızı rənglidir. 2. Venoz qanaması: Davamlı axar, tünd qırmızı rənglidir. 3. Kapliyar qanaması: Qanama yavaş və sızıntı şəklindədir. Kiçik qabarcıqlar görülə bilər. Qanaxma dayandırılsa belə, zərərçəkəni tez bir zamanda xəstəxanaya çatdırmaq lazımdır

XARİCİ QANAMALARDAN İLK YARDIM.

MƏQSƏD: qanamanı ən qısa zamanda nəzarət altına almaqvə yaranı təmiz saxlamaqdır.ILK YARDIM.Yara üzərinə birbaşa təzyiq edilir,Qanama dayanmazsa ikinci bir bez qoyularaq təzyiq artırılar,Lazımdırsa yara üzərindəki bezlər qaldırılmadan bandaj ilə sarınaraq təzyiq edilir,Nəzarət altına alına bilinməyən qanamalarda qanayan bölgəyə ən yaxın təzyiq nöqtəsinə təzyiq etmək lazımdıpr.Qanama qol və ya ayaqlarda olsa qırıq şübhəsi yoxsa, qanama bölgəsini ürək xəttindən yuxarıya yüksəldilər, Şok mövqeyi verilir, Tez-tez həyat əlamətləri nəzarət edilir (2-3 dk.arayla).

Bədəndə təzyiq tətbiq olunacaq nöqtələr nələrdir?

Arteriya qanamalarında qan təzyiqlə fışqırar tərzdə olur. Bu səbəblə, qısa zamanda çox qan itirilər. Bu cür qanamalarda əsl edilməsi lazım olan, qanayan iştirak üzərinə və ya qanayan yerə yaxın olan bir üst arteriya bölgəsinə təzyiq tətbiq olunmasıdır. Bədəndə bu məqsəd üçün təyin olunmuş təzyiq nöqtələri bunlardır:

1-Boyun: Boyun arteriyası (şah damarı) təzyiq yeri 2-Körpücük sümüyü üzəri: Qol arteriyas təzyiq yeri 3-qoltuqaltı: Qol arteriyası təzyiq yeri 4-Qolun üst hissəsi: Qol arteriyası təzyiq yeri 5-Qasıq: Ayaq arteriyası təzyiq yeri 6-bud: Ayaq arteriyası təzyiq yeri

BƏDƏNDƏKİ TƏZYIQI NÖQTƏLƏRİ.

1.Boyun şah damarı

3.üst qol arteryası

ayaq biləyi

(dirsək)

Əl biləyi

2.köprücük sümük üzəri

diz qapağı arxası

4.Qol arteryası iç qismi

gicgah bölgəsi

5.Qasıq bölgesi

Ayaq arteryası 6.bud iç qismi

Ayaq arteryası

İç qanamalar.

İç qanamalar, şiddətli zədə, zərbə, qırıq, silahla yaralanma səbəbiylə meydana gələ bilər. Xəstə / yaralıdan şok əlamətləri olabilər. Iç qanama şübhəsi olanlarda aşağıdakı tətbiqlər edilməlidir. Xəstə / yaralının şüuru və ABC si qiymətləndirilər, Üzəri örtülərək ayaqları 30 sm yuxarı qaldırılır, Tibbi yardım istənər (103), Əsla yemək və içki verilməz, Hərəkət ettirilmez (xüsusilə qırıq varsa), yaşama nəticələrini araşdırılar, Xəstəxanaya aparılması təmin edilər.

Təbii dəliklərdən olan qanamalar.

Burun qanaması: Xəstə / yaralı sakitləşdirilər, narahatlıqları aradan qaldırılar, oturdular. Əvvəl yüngülcə önə əyilər, burnun kökünə buz tətbiq edilir, burun qanadlarına baş və işarə barmağı ilə 5-10 dəqiqə davamlı təzyiq həyata keçirilir. Ekspert bir həkimə getməsi təmin edilər.

Qulaq qanaması: Xəstə / yaralı sakitləşdirilər, narahatlıqları aradan qaldırılar, Qanama yüngülsə qulaq təmiz bir bezlə təmizlənər, Qanama ciddi isə, qulağı tıxamadan təmiz bezlərin bağlanar, Şüuru yerində isə hərəkət etdirmədən kürək üstü yatırdılar, şüursuz isə qanayan qulaq üzərinə yan yatırdılar. Qulaq qanaması, qan qusma, anus, artırma orqanlarından gələn qanamalarda xəstə / yaralı ekspert bir həkimə sövq edilir.

Qanaxmanın dayandırılması.

• Birbaşa təzyiq• Digər təzyiq:• Çiyin nöqtələrinin təzyiqi• Omba nöqtələrinin təzyiqi• Əl-ayağın qaldırılmas

• Şok əlamətləri• Qan təzyiqində düşmə, sürətli və zəif nəbz, sürətli və səthi tənəffüs,

dəridə soyuqluq, solğunluq və nəmlilik ,əndişə, narahatlıq, baş gicəllənməsi, dodaq ətrafında solğunluq ya da göyərmə,susuzluq hissi şüur səviyyəsində azalma

Kanamalarda ilk yard?m nas?l yap?lmal?.mp4

Şokda zamanı ilk yardım.

Şokda ilkyardım tətbiqləri nələrdir? Özün və ətraf mühitin təhlükəsizliyi təmin edilər, Hava yolunun açıqlığı təmin edilər, Xəstə / yaralının mümkün qədər təmiz hava tənəffüs təmin edilər, Varsa qanama dərhal dayandırılır, Şok mövqeyi verilir, Xəstə / yaralı isti tutulur, Hərəkət ettirilmez, Sürətli bir şəkildə xəstəxanaya getməsi təmin edilər (103), Xəstə / yaralının narahatlıq və qorxuları aradan qaldırılaraq psixoloji dəstək təmin edilər.

Şok mövqeyi necə verilir? Xəstə / yaralı düz olaraq kürək üstü yatırdılar, Xəstə / yaralının qıçları 30 sm qədər yuxarı qaldırılaraq, qıçların altına dəstək qoyular (Çarşab, ədyal yastıq və s.), Üzəri örtülərək qızdırılması, Kömək gələnə qədər xəstə / yaralının yanında qalmalıMüəyyən fasilələrlə (2-3 dəqiqədən bir) həyat tapıntıları qiymətləndirilər.

Baş və onurğa Yaralanmalarında Ilkyardım necə olmalıdır?

Şüur yoxlanar, xəstənin vəziyyəti qiymətləndirilər, dərhal tibbi yardım istənər (103), süuru açıqdırsa hərəkət etməməsi təmin edilər, hər hansı bir təhlükə olarsa düz mövqedə sürüklənər, baş-boyun-gövdə oxu pozulmamalıdır, kömək gəldiyində xərəyə baş-boyun-gövdə oxu pozulmadan alınmalıdır, daşınma əsnasında sarsıntıya məruz qalmaması lazımdır, bütün edilənlər və xəstə / yaralı haqqındakı məlumatlar qeyd edilməli və gələn qrupa bildirilməlidir, əsla tək buraxılmamalıdır.

Sinə yaralanmalarında ilkyardım.

1-Batan bir cisim varsa çıkartılmaz, dışarı çıkan kemik uçları içeri itilmez.2-Hava yolu ve solunum kontrol altında tutulur.3-Göğüste derin bir yara varsa, göğüs boşluğunda negatif basınç olduğundan dışarıdan içeriye hava girebilir ve akciğerlerin büzüşmesine sebep olabilir, bunu önlemek için yaranın üstü temiz bir naylonla, ıslak temiz bir bezle veya elimizle kapatılmalıdır. * Acil Sağlık Personeline haber vermeli ve uygun hastaneye nakledilmeli.

DİQQIT

Bütün açiq yaralanmalarda batan cisim cıxarılmaz

Qopma və dərin kəsiklərə turnike qoymaqla ilkyardım.

Turnikenin qoyulmasıTurnike qanayan yerlə ürək arasında və daim tək sümük olan bölgəyə (üst qol və üst qıçlara ) tətbiq edilir. Turnike etmək üçün tel , rezin , ip kimi kəsici vəsaitlər istifadə edilməz.Turnike tətbiqi daim görüləcək şəkildə açıqda olmalıdır.Turnike edilən adamın üzərinə qoyulma vaxtı ya da alnına T hərfi yazılır.İlk yardımArtetial damar basqı nöqtəsinə bir əllə təzyiq tətbiq edilər.Qanayan yerin ürəyə yaxın üst bölgəsi sarğı ilə sarınar.Artetialdamar basqı nöqtəsindən təzyiq qaldırılar, qanaxmanı tamamilə dayandıracaq təzyiqdə sarğıya möhkəm bir düyün atılar.Düyün atıldıqdan sonra sarğı üzərinə bir qələm , taxta parçası və s. sərt bir cisim yerləşdirilir , üzərindən bir dəfə daha düyünlənir .Daha sonra sərt cisim qanama dayanana qədər çevrilərək sıxışdırılar.Qanama durduqda sərt cisim sarğı ilə bağlanar.Turnike qopma olmazsa 15-20 dq. Ara verilərək boşaldılır , sonra təkrar sıxılar.Qopan üzv isə su keçirməyən təmiz plastik bir torbaya, sonra bu torbanı, içində buz (və ya soyuq su) olan ikinci bir torbanın içinə qoyular. Torba təmiz bir bez ilə sarılar. Əsla qopan üzv (orqan) ilə buz eyni torbaya qoyulmaz. Torbanın üzərinə yaralının adı - soyadı və üzvün qopduğu saat yazılır. Üzv ilə yaralı eyni avtomobillə xəstəxanaya göndərilir

Qopma və dərin kəsiklərə turnike qoymaqla ilkyardım.

QIRIQ,ÇIXIQ VƏ BURXULMALAR.

Qırıq .Qırıq, sümük toxumasının bütövlüyünün pozulmasıdır. Bağlı, açıq və çökmə qırıqları olaraq üçə yerə ayrılar.?1. Qapalı qırıqlarda qırıq sümük ucları bir-birindən ayrılmamışdır. 2.Açıq qırıqlardan isə sümük toxuması hava ilə təmas halındadır. 3.Parçalı qırıqlarda yerindən ayrılan sümük yanından keçən damar və sinirləri kəsib, dərini deşərək çölə çıxa bilər.? Qırılan sümük ucları çölə çıxmışsa içəri salınmaz. Qırıq sümük parçaları və xarici cisimlər çıxarılmaz.Yastı sümüklərə gələn zərbələrdə o bölgə qırılıb, çökə bilər və altındakı orqana təzyiq edər. Qırıq əlamətləri.Ağrı, şişmə, qızartı, bənövşəyilik, şəkil pozuqluğu, hərəkət məhdudluğu görülər.

Qırığın növləri.

Qapalı qırıq Parçalı qrıq Açıq qırıq

Qırıq zamanı ilk yardım.

Ilkyardım. Qırılan sümük müəyyən edilərək hərəkətsiz hala gətirilməlidir. Bu iş üçün istifadə cisimlərə şina deyilir. Şinalar gips, məftil və ya taxtadan ola bilər. İlkyardımcı taxta şina və ya tapa bildiyi vəsaitləri şina olaraq istifadə edər. Taxta şina olaraq düz taxta parçaları, ağac budaqları ola bilər. Mümkünsə taxta üzərinə bir tənzif sarınmalı deyilsə kıymıkları və varsa mismarlar təmizlənməlidir. Qırılan sümüyün hər iki yanına bir şina qoyulur və bağlanır. Bağlanmanın uzunluğu kırığın üstündəki və altındakı oynağı hərəkətsiz hala gətirəcək uzunluqda olmalıdır. Bu şəkildə qırıq hərəkətsiz hala gəlmiş olur.Şina ilə qırılan sümüklər müəyyən edilib hərəkətsiz hala gətirilməzsə qırıq uclar oynayaraq sümüyün yanından keçən damar və ya sinirləri kəsərək daha ağır vəziyyətlərə yol aça bilər.

K?r?k ve c?k?klarda ilk yard?m nas?l yap?l?r.mp4

Şınığın sarınması.

Bəzi qırıqlardan nümunələr.

Bəzi qırıqlardan nümunələr:? Qabırğa qırıqları şina istifadə olunmaz sinə üçbucağı sarğı bezi ilə bağlanır.? Körpücük sümüyü kırıklarında şına istifadə edilməz, Çiyin hərəkətsiz hala gətirilər. Bunun üçün qırıq tərəfdəki qol gövdəyə birləşdirilir və sarğı bezi ilə sarınar.? Ön qoldaki qırıqlardan şina qoyulduqdan sonra ön qol, qol ilə 90 dərəcəlik bir bucaq edəcək şəkildə boyuna asılır. Ayaqdakı kırıklardan şina uzunluğu əhəmiyyətlidir. Kırık dizdən yuxarıda olsa şina, qoltuq altından ayaq topuğuna qədər uzanmalıdır. Qırıq, dizdən aşağıda isə atel ombadan topuğa qədər uzanmalıdır. Ayaqdakı qırıqlardan şina olmasa ədyal kimi qalın bir parça rulon şəklində sarılar, iki qıç arasına qoyulur və möhkəm qıç qırıq qıça yaxınlaşdırılaraq hər iki ayaq bir-birinə bağlanır. Sağlam qıç şinanı əvəz etmiş olar.

Burxulma nədir.

Oynaq hissələrinin ani olaraq ayrılmasıdır. Məcbur etmələr nəticəsində meydana gələr.

Burxulma əlamətləri nələrdir? Burxulan bölgədə ağrı Qızarma, şişlik funksiya itkisi (hərəkətsizlik)

Burxulmada ilkyardım necə olmalıdır? Burxulan oynaq sarğı vasitəsi ilə sixılaraq sarınır,Şişkinliyi azaltmaq üçün bölgə yuxarı qaldırılır, Hərəkət ettirilmez, Tibbi yardım istənər (103).

Burxulmada ilk yardım.

Burkulmalarda ilk yard?m nas?l yap?l?r.mp4

Çıxıq nədir.

Oynaq hissəsinin qalıcı olaraq ayrılmasıdır. özbaşına normal mövqesinə dönə bilməz.

Çıxıq əlamətləri nələrdir? sıx ağrı Şişlik və qızartı funksiya itkisi (hərəkətsizliyi)

Çıxıqda ilkyardım necə olmalıdır? Oynaq eynilə olduğu şəkildə müəyyən edilir, çıxıq yerinə oturdulmağa çalışılmaz, Şişmə davam etsə soyuq buz tətbiq edilər -Çıxmış bölgə 10-15 sm yuxarı qaldırılır,-Gecikmiş hadisələrdə isti və duzlu su duşlarıyla şişlik aradan qaldırılar -Həkim təklifinə görə ağrı kəsici dərmanlar verilir.Təcili yardım çağırılar.

ÇIXIQDA İLK YARDIM.

Gözə kənar cisim düşdükdə ilkyardım.

Gözə toz kimi kiçik maddə düşsə. Göz işığa doğru çevrilir gözün və alt qapağı içinə baxılar, Lazım olsa gözün üst qapağı açıq tutulur, Nəmli təmiz bir bezlə çıxarılmağa çalışılır, Xəstəyə gözünü kırpıştırması deyilər, Göz ovulmamalıdır, Çıxmırsa sağlamlıq qurumuna getməsi təmin edilər.

Elektrik cərəyan vurması zamanı İlkyardım.

Elektrik cərəyan vurması zamanı İlk növbədə təcili olaraq cərəyanın təsirini dayandırmaq lazımdır. Bunu elektrik cərəyanını kəsən açarı söndürməklə etmək olar. Hər hansı səbəblərə görə bu mümkün deyilsə, yadda saxlamaq lazımdır ki, cərəyan vuran şəxsə əllə toxunmaqla siz də zərərçəkənə çevrilə bilərsiniz. Ona görə də zərərçəkənə köməklik göstərərkən rezin əlcək, rezin ayaqqabı və quru taxradan istifadəetmək lazımdır.İlk yardımın xarakteri zərərçəkənin elektrik cərəyanından ayırdıqdan sonrakı vəziyyətindən asılıdır. Bu vəziyyəti qiymətləndirmək üçün:- zərərçəkəni arxası üstə rahat uzandırılır;- tənəffüsə mane olan sıx paltarlarını açıb boşaldırıq;- nəfəs alıb-almamasını yoxlayırıq;- nəbzini yoxlayırıq.Əgər tənəffüsü dayanıbsa, ağızdan-ağıza metodu ilə süni tənəffüs verilir.Əgər ürək fəaliyyəti dayanıbsa, ürəyin qapalı masajı edilir. Süni tənəffüs verilməsi və ürəyin qapalı masajı zərərçəkəndə bu funksiyalar bərpa

CEIT323 ELEKTRIGE CARPILAN KISIYE UYGULANAN ILK YARDIM.mp4

Donma.

• Bədən hərarətinin normadan aşağı düşməsi

• İnsanı mütləq isitmək lazımdır

• Tez bir zamanda (təcili) xəstəxanaya çatdırmaq

Arı sancmasında ilkyardım necə olmalıdır.

Yaralı hissə yuyular, Dərinin üzərindən görünürsə arının iynəsi çıxarılır, Soyuq tətbiq edilər, Əgər ağızdan sancmışsa və tənəffüsü güçleştiriyorsa buz sovurması təmin edilər, Ağız içi sancmalarında və allergiya halları olanlarda tibbi yardım istənər (103).

Əqrəb sancması əlamətləri.

Ağrı, şişmə, iltihablanma, qızarma, Göyərmə, əzələ spazmı, titrəmə və

ürpəşmək narahatlıqı, aiddir.

Əqrəb sancmasında ilk yatdım 1. Sancmanın olduğu hissə hərəkət ettirilmez. 2. Yatar mövqedə tutulur. 3. Yaranın üzərinə soyuq buz qoyular. 4. Qan dövranını maneə törətməyəcək şəkildə . Sıxmadan bandaj qoyularaq sarinar. 5. Yara üzərinə heç bir müdaxilə edilməz.

Ilan sancmasının əlamətləri.

Bölgədə bənövşəyilik, iltihablanma (1-2 həftə davam edir) Qusma, qarın ağrısı, ishal kimi həzm pozulmaları, həddindən artıq susuzluq, şok, qanama, psixoloji və ürəkdə ritim pozuqluğu, baş ağrısı, tənəffüs nizamsızlığı.İlk yardımXəstə sakitləşdirilib istirahət etməsi təmin edilər. Yara su ilə yuyulur. Yaraya yaxın hissədə təzyiq edə biləcək əşyalar (üzük, bilərzik və s.) Çıxarılır. Yara yeri, baş və ya boyunda isə yara ətrafına təzyiq edilər.Qol və qıçlarda isə yara üstündən qan dövranına maneə törətməyəcək şəkildə . bandaj qoyularaq sarinar (turnike əsla sıxılmaz). Yaranın üzərinə soyuq buz qoyular. Yara üzərinə hər hansı bir müdaxilə edilməz(yara sorulmaz). Xəstə nəzarətdə saxlanılır. Tibbi yardım istənər (103).

İlan sancmasında ilk yatdım.

Xəstə sakitləşdirilib istirahət etməsi təmin edilər. Yara su ilə yuyulur. Yaraya yaxın hissədə təzyiq edə biləcək əşyalar (üzük, bilərzik və s.) Çıxarılır.

Yara yeri, baş və ya boyunda isə yara ətrafına təzyiq tətbiq. Qol və qıçlarda isə yara üstündən qan dövranına maneə törətməyəcək şəkildə . bandaj qoyularaq sarinar (turnike əsla sıxılmaz). Yaranın üzərinə soyuq buz qoyular. Yara üzərinə hər hansı bir müdaxilə edilməz(yara sorulmaz). Xəstə nəzarətdə saxlanılır. Tibbi yardım istənər (112).

İt və pişik dişləməsi.

Yüngül yaralanmalarda yara 5 dəqiqə müddətlə sabun və soyuq suyla yuyulmalıdır. Yaranın üstü təmiz bir bezlə bağlanılmalıdır. Ciddi yaralanma və qanama varsa yaraya təmiz bir bezlə təzyiq tətbiq olunaraq qanama dayandırılmalıdır. Dərhal tibbi yardım təmin edilməli (103) və xəstə quduz peyvəndi mövzusunda xəbərdar edilməlidir.

It dişləməsi şik dişləməsi

Gün vurmasında ilk yardım.

Xəstə sərin və havalı bir yerə gətirilər, geyimlər yüngülləşdirilər, kürək üstü yatırılarak, qol və qıçlar yüksəldilər, xəstəliyi yoxsa və şüuru açıqdırsa su və duz itkisini aradan qaldırmaq üçün maye ya da soda içirdilməlidir.Gün vürmasından qorunmaXüsusilə şapka, günəş gözlüyü və çətir kimi günəş işığından qoruyacaq aksesuarlar istifadə edilməlidir, Mövsüm şərtlərinə uyğun, terletmeyen, açıq rəngli və yüngül geyimlər geyilən, Bol miqdarda maye icilməlidir,bədən təmiz tutulmalıdır, Hər yemək vaxtında kifayət miqdarda qida alınmalıdır, gərəksiz dərman istifadə edilməməlidir, günəş işığında qalınmamalıdır, Bağlı məkanların nizamlı aralıqlarla havalandırılmasına diqqət göstərilməlidir

Yanmalar.

Yanıqlar, yüksək istilik, kimyəvi maddə, elektrik və şüa kimi faktorlardan ibarət yumşaq toxuma yaralanmalarıdır.

Birinci dərəcəli yanıqlar.

• Yalnız səthi dərinin zərər gördüyü, dəridə qızartı və yüngül ağrıyla xarakterizə olan tipdir. • Günəş yanığı bu tipə ən yaxşı nümunədir. • Qısa müddətdə (48 saata) özbaşına yaxşılaşa bilər.

Yanmalar.

Ikinci dərəcə Yanıq

Dəridə içi su dolu qabarcıqlar vardır ağrılıdır Dərinin özünü yeniləməsi ilə öz-özünə . yaxşılaşar

Təcili daşima üsulları.

Sürümə üsulu.Xüsusilə iri cəkili kəslərin daşınması lazımdırsa dar, basıq, və keçid çətinliyi olan bir yerdən çıxarmalarda hər hansı bir zədə səbəb olmamaq üçün seçilən bir üsuldur. Mümkünsə ədyal istifadə edilməlidir.

Rentek üsulu.

Qəza keçirmiş bir adamı təhlükə söz mövzusu olarsa onurğasına zərər vermədən çıxarmada RENTEK manevrindən istifadə edilən. Xəstə / yaralının ayaqlarının pedallara sıxışmadığından əmin olunur, təhlükəsizlik kəməri bağlı isə açılar, Xəstə / yaralıya yan tərəfindən yaxınlaşaraq bir əliylə qolunu, digər əliylə çənəsini tutaraq boynu dəstəklənir, Baş - boyun - gövdə xətti pozulmadan vasitədən çölə çıxarılar (Tek hərəkətlə.), Xəstə / yaralı yavaşca yerə və ya xərəyə yerləşdirilir.

Rentek üsulu.

"Qızıl beşik" üsulu.

Əllər və ayaqlardan tutaraq daşıma,stolda daşıma üsulları.

Əllər və ayaqlardan tutaraq daşıma

Stolda daşıma

Avtomobil qəzalarında zədələnmələr.

Avtomobil qəzalarında zədələnmələr.

Avtomobil qəzalarında zədələnmələr.

60

Bir yol qəzasının düşündürdükləri.

Təhlükəsizlik kəmərinizi taxdınızmı?

Təhlükəsizlik kəməri taxılarsa ölümlərdə 45 %, ağır yaralanmalarda 50 % nisbətində azalma olar

Şəhəriçi yollarda qəza riski şosselərə nəzərən5 dəfəŞəhərlərarası yollara nəzərən isə2dəfədaha çoxdur

D?rs 12- T?hlu?k?sizlik k?m?rinin ?h?miyy?ti.mp4

Son