Dược thư quốc gia Việt Nam Biên t ập và chỉnh lí từ tài li ệu “Dược thư quốc gia Vi ệt Nam 2002” của Bộ Y t ế Vi ệt Nam. 2009 Bs. Nguyễn Đình Tuấn Cao Đẳng Y tế Quảng Nam 3/2/2009
15.
TENOXICAM.............................................................................
3045
TESTOSTERON.........................................................................
3052 TETRACYCLIN
..........................................................................
3059 THAN
HOT.............................................................................
3068
THEOPHYLIN............................................................................
3072 THIAMIN (VITAMIN B1)
............................................................. 3081
THIOPENTAL............................................................................
3087 THUC CHNG ACID CHA
MAGNESI......................................... 3094 THUC PHIN
..........................................................................
3099 THUC TNG T HORMON GII PHNG GONADOTROPIN ........... 3109 THUC
UNG B NC V IN GII........................................ 3116
TICARCILIN
.............................................................................
3123
TICLOPIDIN.............................................................................
3131 TM
GENTIAN...........................................................................
3141 TIMOLOL(Thuc nh mt)
......................................................... 3145
TINIDAZOL..............................................................................
3151
TIOCONAZOL...........................................................................
3158
TOBRAMYCIN...........................................................................
3163
TOLBUTAMID...........................................................................
3172
TRETINOIN..............................................................................
3179 TRETINOIN (THUC BI)
.......................................................... 3179
TRETINOIN (ung)
...................................................................
3189 TRIAMCINOLON
.......................................................................
3193 TRIAMTEREN
...........................................................................
3201 TRIHEXYPHENIDYL
...................................................................
3207
TRIMETHOPRIM........................................................................
3212 TROPICAMID
...........................................................................
3218
UR........................................................................................
3222
UROKINASE.............................................................................
3226 VACCIN BCH HU - HO G - UN VN HP PH (VACCIN DPT).... 3235
VACCIN BI LIT BT HOT
...................................................... 3241 VACCIN
BI LIT UNG
............................................................ 3245
VACCIN DI
............................................................................
3249
16. VACCIN GII C T BCH HU
............................................... 3255 VACCIN LAO
(BCG)...................................................................
3258 VACCIN LIN HP HAEMOPHILUS TYP
B...................................... 3265 VACCIN NO M CU
...............................................................
3272 VACCIN RUBELLA
.....................................................................
3278 VACCIN SI
............................................................................
3283 VACCIN ST
VNG...................................................................
3289 VACCIN T
..............................................................................
3295 VACCIN TAM LIN SI, QUAI B V RUBELLA
.............................. 3301 VACCIN THNG HN
.............................................................. 3305
VACCIN VIM GAN B
................................................................
3314 VACCIN VIM NO NHT
BN.................................................... 3320
VANCOMYCIN
..........................................................................
3326 VASOPRESSIN (CC
VASOPRESSIN)........................................... 3338
VECURONIUM
..........................................................................
3345 VERAPAMIL
.............................................................................
3353 VINBLASTIN
............................................................................
3361
VINCRISTIN.............................................................................
3368 VITAMIN D
..............................................................................
3377 ALPHATOCOPHEROL (VITAMIN
E)............................................... 3390 WARFARIN
..............................................................................
3395 XANH
METHYLEN......................................................................
3403
ZIDOVUDIN.............................................................................
3408
17. ACARBOSE ACARBOSE Tn chung quc t: Acarbose. M ATC: A10B
F01. Loi thuc: Thuc chng i tho ng (c ch alpha - glucosidase). Dng
thuc v hm lng Vin 50 mg, 100 mg. Dc l v c ch tc dng Acarbose l mt
tetrasacharid chng i tho ng, c ch men alpha - glucosidase rut c bit
l sucrase, lm chm tiu ha v hp thu carbohydrat. Kt qu l glucose mu
tng chm hn sau khi n, gim nguy c tng glucose mu, v nng glucose mu
ban ngy dao ng t hn. Khi dng liu php mt thuc, acarbose lm gim nng
trung bnh ca hemoglobin glycosylat (vo khong 0,6 n 1%). Gim
hemoglobin glycosylat tng quan vi gim nguy c bin chng vi mch ngi i
tho ng. Acarbose khng c ch men lactase v khng gy mt dung np
lactose. Tri vi cc thuc chng i tho ng sulfonylur, acarbose khng lm
tng tit insulin. Acarbose cng khng gy gim glucose mu lc i khi dng n
tr liu ngi. V c ch tc dng ca acarbose v ca thuc chng i tho ng
sulfonylur khc nhau, chng c tc dng cng hp khi dng phi hp; acarbose
cng lm gim tc dng tng cn v gim tc dng hng n insulin ca sulfonylur.
Tuy nhin, v acarbose ch yu lm chm hn l ngn cn hp thu glucose, thuc
khng lm mt nhiu calo trong lm sng v khng gy st cn c ngi bnh thng v
ngi i tho ng. Acarbose c th thm vo gip ci thin kim sot glucose mu
ngi bnh iu tr t kt qu bng cc liu php thng thng.
18. ACARBOSE Dc ng hc Thng thng, thuc hp thu km ng tiu ha; kh
dng sinh hc < 1 - 2%. Thuc ging v rut do vi khun ng rut v o thi
qua phn. Ch nh n tr liu: Nh mt thuc ph tr ch n v tp luyn iu tr i
tho ng typ 2 (khng ph thuc insulin) ngi tng glucose mu (c bit tng
glucose mu sau khi n) khng kim sot c ch bng ch n v tp luyn. Phi hp
vi sulfonylur nh 1 thuc ph tr ch n v tp luyn iu tr i tho ng typ 2
ngi bnh tng glucose mu khng kim sot c bng acarbose hoc sulfonylur
dng n c. Chng ch nh Qu mn vi acarbose. Vim nhim ng rut, c bit kt hp
vi lot. Do thuc c kh nng to hi trong rut, khng nn dng cho nhng ngi
d b bnh l do tng p lc bng (thot v). Nhng trng hp suy gan, tng enzym
gan. Ngi mang thai hoc ang cho con b. H ng mu. i tho ng nhim toan
th ceton. Thn trng V c nhng trng hp tng enzym gan nn cn theo di
transaminase gan trong qu trnh iu tr bng acarbose.
19. ACARBOSE C th xy ra h glucose mu khi dng acarbose ng thi vi
mt thuc chng i tho ng sulfonylur v/hoc insulin. Khi iu tr h glucose
mu, phi dng glucose ung (dextrose) m khng dng sucrose v hp thu
glucose khng b c ch bi acarbose. Acarbose khng c tc dng khi dng n c
nhng ngi bnh i tho ng c bin chng nhim toan, tng ceton hoc hn m;
nhng trng hp ny, phi dng insulin. Tc dng khng mong mun (ADR) a s cc
tc dng khng mong mun l v tiu ha: Thng gp, ADR > 1/100 Tiu ha: y
bng, phn nt, a chy, bun nn, bng trng v au. t gp, 1/1000 < ADR
< 1/100 Gan: Test chc nng gan bt thng. Da: Nga, ngoi ban. Him
gp, ADR < 1/1000 Gan: Vng da, vim gan Hng dn cch x tr ADR Tc dng
khng mong mun v tiu ha c th gim khi vn tip tc iu tr v ch cn gim lng
ng n (ng ma). gim thiu cc tc dng ph v tiu ha, nn bt u iu tr bng liu
thp nht v tng dn cho ti khi t c kt qu mong mun. Khng dng thuc chng
acid iu tr cc tc dng ph v tiu ha ny. Liu lng v cch dng
20. ACARBOSE Ung acarbose vo u ba n gim nng glucose mu sau n.
Liu phi do thy thuc iu chnh cho ph hp tng trng hp, v hiu qu v dung
np thay i ty tng ngi bnh. Vin thuc phi nhai cng vi ming n u tin hoc
nut c vin cng vi t nc ngay trc khi n. Mc tiu iu tr l gim glucose mu
sau khi n v hemoglobin glycosylat v mc bnh thng hoc gn bnh thng vi
liu acarbose thp nht, hoc dng mt mnh hoc phi hp vi thuc chng i tho
ng sulfonylur. Trong qu trnh iu tr ban u v iu chnh liu phi nh lng
glucose mt gi sau khi n xc nh s p ng iu tr v liu ti thiu c tc dng
ca acarbose. Sau , theo di hemoglobin glycosylat, khong 3 thng mt
ln (thi gian sng ca hng cu) nh gi kim sot glucose mu di hn. Liu
lng: Liu ban u thng dng cho ngi ln: 25 mg. C sau 4 - 8 tun li tng
liu cho n khi t c nng glucose sau khi n 1 gi nh mong mun (di 180
mg/decilit) hoc t liu ti a 50 mg, 3 ln mi ngy (cho ngi bnh nng 60
kg hoc nh hn) hoc 100 mg, 3 ln mi ngy (cho ngi bnh nng trn 60 kg).
Liu duy tr thng dng: 50 - 100 mg, 3 ln trong ngy. Dng liu 50 mg, 3
ln mi ngy c th c t tc dng ph hn m vn c hiu qu nh khi dng liu 100
mg, 3 ln mi ngy. Tuy nng glucose mu c th c kim sot mt cch tha ng
sau vi ba ngy iu chnh liu lng nhng tc dng y ca thuc phi chm ti sau
2 tun. Tng tc thuc Trong khi iu tr bng acarbose, thc n cha ng n
sacharose (ng ma) thng gy kh chu bng hoc c khi a chy, v carbohydrat
tng ln men i trng.
21. ACARBOSE Acarbose c th cn tr hp thu hoc chuyn ha st. V c ch
tc dng ca acarbose v ca cc thuc chng i tho ng sulfonylur hoc
biguanid khc nhau, nn tc dng ca chng i vi kim sot glucose mu c tnh
cht cng khi dng phi hp. V c th lm gim tc dng ca acarbose, cn trnh
dng ng thi vi cc thuc chng acid, cholestyramin, cc cht hp ph rut v
cc enzym tiu ha. n nh v bo qun Bo qun thuc di 300 C. Thng tin qui
ch Thuc c bng B. Thnh phm gim c: Thuc vin c hm lng ti a l 100
mg.
22. ACETAZOLAMID ACETAZOLAMID Tn chung quc t: Acetazolamide. M
ATC: S01E C01. Loi thuc: Thuc chng glcm. Dng thuc v hm lng Thuc tim
500 mg/5 ml; Vin nn 125 mg, 250 mg. Dc l v c ch tc dng Acetazolamid
l cht c ch carbonic anhydrase. c ch enzym ny lm gim to thnh ion
hydrogen v bicarbonat t carbon dioxyd v nc, lm gim kh nng sn c nhng
ion ny dng cho qu trnh vn chuyn tch cc. Acetazolamid lm h nhn p bng
cch lm gim sn xut thy dch ti 50 - 60%. C ch cha c hon ton bit r
nhng c l lin quan n gim nng ion bicarbonat trong cc dch mt. Tc dng
toan chuyn ha c p dng iu tr ng kinh. Trc y acetazolamid c dng lm
thuc li niu, nhng hiu lc gim dn khi tip tc s dng nn phn ln c thay
th bng cc thuc khc nh thiazid hoc furosemid. Dc ng hc Acetazolamid
c hp thu nhanh v hon ton qua ng tiu ha, t nng cao trong mu sau khi
ung 2 gi. Na i trong huyt tng khong 3 - 6 gi. Thuc lin kt mnh vi
enzym carbonic anhydrase v t nng cao m c cha enzym ny, c bit trong
hng cu, v thn. Lin kt vi protein huyt tng cao. Thuc o thi qua thn
di dng khng i. Ch nh
23. ACETAZOLAMID Glcm gc m (khng sung huyt, n thun mn tnh) iu
tr ngn ngy cng cc thuc co ng t trc khi phu thut; glcm gc ng cp (gc
hp, tc); glcm tr em hoc glcm th pht do c thy tinh th hoc tiu th thy
tinh. Kt hp vi cc thuc khc iu tr ng kinh cn nh ch yu vi tr em v ngi
tr tui. Chng ch nh Nhim acid do thn, tng clor mu v cn. Bnh Addison.
Suy gan, suy thn nng. Gim kali huyt, gim natri huyt, mt cn bng in
gii khc. Qu mn vi cc sulfonamid. iu tr di ngy glcm gc ng mn tnh hoc
sung huyt (v acetazolamid c th che lp hin tng dnh gc do gim nhn p).
Thn trng Bnh tc nghn phi, trn kh phi. Ngi bnh d b nhim acid, hoc i
tho ng. Thi k mang thai Thuc li tiu thiazid v dn cht c th i qua hng
ro nhau thai, gy ri lon in gii i vi thai nhi. Mt vi trng hp gy gim
tiu cu s sinh. V vy, acetazolamid khng c s dng cho ngi mang thai.
Thi k cho con b
24. ACETAZOLAMID Acetazolamid bi tit vo sa m v gy ra cc phn ng
c hi nguy him cho tr. V vy khng nn s dng acetazolamid i vi ngi cho
con b. Tc dng khng mong mun (ADR) Thng gp, ADR>1/100 Ton thn: Mt
mi, hoa mt, chn n. Tiu ha: Thay i v gic. Chuyn ha: Nhim acid chuyn
ha. t gp, 1/100 >ADR >1/1000 Ton thn: St, nga. Thn kinh: D
cm, trm cm. Tiu ha: Bun nn, nn. Chuyn ha: Bi tit acid uric gim
trong nc tiu, bnh gt c th nng ln; gim kali mu tm thi. Tit niu -
sinh dc: i ra tinh th, si thn, gim tnh dc. Him gp, ADR 1/100 Bun
nn, nn. t gp, 1/1000 < ADR < 1/100 Bun ng, nhc u, tai. Vim
ming, chy nc mi nhiu.
31. ACETYLCYSTEIN Pht ban, my ay. Him, ADR < 1/1000 Co tht
ph qun km phn ng dng phn v ton thn. St, rt run. Hng dn cch x tr ADR
Dng dung dch acetylcystein pha long c th gim kh nng gy nn nhiu do
thuc. Phi iu tr ngay phn ng phn v bng tim di da adrenalin (0,3 -
0,5 ml dung dch 1/1000 ) th oxy 100%, t ni kh qun nu cn, truyn dch
tnh mch tng th tch huyt tng, ht thuc ch vn beta - adrenergic nu co
tht ph qun, tim tnh mch 500 mg hydrocortison hoc 125 mg
methylprednisolon. C th c ch phn ng qu mn vi acetylcystein bao gm
pht hng ban ton thn, nga, bun nn, nn, chng mt, bng dng khng
histamin trc. C kin cho rng qu mn l do c ch gi d ng trn c s gii
phng histamin hn l do nguyn nhn min dch. V phn ng qu mn xy ra ti 3%
s ngi tim tnh mch acetylcystein iu tr qu liu paracetamol, nn cc thy
thuc cn ch dng khng histamin phng phn ng . Liu lng v cch dng Cch
dng: Nu dng lm thuc tiu cht nhy, c th phun m, cho trc tip hoc nh vo
kh qun dung dch acetylcystein 10 - 20%. Thuc tc dng tt nht pH t 7 n
9, v pH ca cc ch phm bn trn th trng c th c iu chnh bng natri
hydroxyd. Nu dng lm thuc gii c trong qu liu paracetamol, c th cho
ung dung dch acetylcystein
32. ACETYLCYSTEIN 5%. Cng c th dng ng tim nh git tnh mch iu tr
qu liu paracetamol nhng nn chn cch ung. Thuc nh mt acetylcystein 5%
dng ti ch lm gim nh cc triu chng do thiu mng mng nc mt. Liu lng: Lm
thuc tiu cht nhy, acetylcystein c th c dng: Hoc phun m 3 - 5 ml
dung dch 20% hoc 6 - 10 ml dung dch 10% qua mt mt n hoc u vi phun,
t 3 n 4 ln mi ngy. Nu cn, c th phun m 1 n 10 ml dung dch 20% hoc 2
n 20 ml dung dch 10%, cch 2 n 6 gi 1 ln. Hoc nh trc tip vo kh qun t
1 n 2 ml dung dch 10 n 20% mi gi 1 ln. C th phi ht m long bng my
ht. Hoc ung vi liu 200 mg, ba ln mi ngy, di dng ht ha tan trong nc.
Tr em di 2 tui ung 200 mg/ngy chia 2 ln v tr em t 2 n 6 tui ung 200
mg, hai ln mi ngy. iu tr kh mt c tit cht nhy bt thng: Thng dng
acetylcystein ti ch, di dng dung dch 5% cng vi hypromellose, nh 1 n
2 git, 3 n 4 ln mi ngy. Dng lm thuc gii c qu liu paracetamol bng
cch tim truyn tnh mch hoc ung: Tim truyn tnh mch: Liu u tin 150 mg
/kg th trng, di dng dung dch 20% trong 200 ml glucose 5%, tim tnh
mch trong 15 pht, tip theo, truyn nh git tnh mch 50 mg/kg trong 500
ml glucose 5%, trong 4 gi tip theo v sau 100 mg/kg trong 1 lt
glucose 5% truyn trong 16 gi tip theo. i vi tr em th tch dch truyn
tnh mch phi thay i.
33. ACETYLCYSTEIN Hoc ung: Liu u tin 140 mg/kg, dng dung dch
5%; tip theo cch 4 gi ung 1 ln, liu 70 mg/kg th trng v ung tng cng
thm 17 ln. Acetylcystein c thng bo l rt hiu qu khi dng trong vng 8
gi sau khi b qu liu paracetamol, hiu qu bo v gim i sau thi gian .
Nu bt u iu tr chm hn 15 gi th khng hiu qu, nhng cc cng trnh nghin
cu gn y cho rng vn cn c ch. Tng tc thuc Acetylcystein l mt cht kh
nn khng ph hp vi cc cht oxy - ha. Khng c dng ng thi cc thuc ho khc
hoc bt c thuc no lm gim bi tit ph qun trong thi gian iu tr bng
acetylcystein. n nh v bo qun Phi bo qun l dung dch natri
acetylcystein cha m 15 - 300 C. Sau khi tip xc vi khng kh, dung dch
phi bo qun 2 - 80 C lm chm oxy - ha v phi dng trong vng 96 gi. Phi
pha dung dch long ngay trc khi dng v dung dch ny ch n nh trong vng
mt gi. Tng k Acetylcystein phn ng vi 1 s kim loi, c bit st, niken,
ng v vi cao su. Cn trnh thuc tip xc vi cc cht . Khng c dng cc my
phun m c cc thnh phn bng kim loi hoc cao su. Dung dch natri
acetylcystein tng k v l v/hoc ha hc vi cc dung dch cha penicilin,
oxacilin, oleandomycin, amphotericin B, tetracyclin, erythromycin
lactobionat, hoc natri ampicilin. Khi nh
34. ACETYLCYSTEIN dng mt trong cc khng sinh dng kh dung, thuc
phi c phun m ring. Dung dch acetylcystein cng tng k v l hc vi du
iod, trypsin v hydrogen peroxyd. Qu liu v x tr Qu liu acetylcystein
c triu chng tng t nh triu chng ca phn v, nhng nng hn nhiu: c bit l
gim huyt p. Cc triu chng khc bao gm suy h hp, tan mu, ng mu ri rc
ni mch v suy thn. T vong xy ra ngi bnh b qu liu acetylcystein trong
khi ang iu tr nhim c paracetamol. Qu liu acetylcystein xy ra khi
tim truyn qu nhanh v vi liu qu cao. iu tr qu liu theo triu chng.
Thng tin qui ch Acetylcystein c trong danh mc thuc thit yu Vit Nam
ban hnh ln th 4 nm 1999. Thuc dng tim phi k n v bn theo n.
35. ACICLOVIR ACICLOVIR Tn chung quc t: Aciclovir. M ATC: D06B
B03, J05A B01, S01A D03. Loi thuc: Thuc chng virus. Dng thuc v hm
lng Vin nn 200 mg, 400 mg, 800 mg. Nang 200 mg. L bt pha tim 1 g,
500 mg, 250 mg di dng mui natri. Hn dch ung: L 5 g/125 ml, 4 g/50
ml. Tup 3 g, 15 g m dng ngoi 5%. Tup 4,5 g m tra mt 3%. Tup 2 g, 10
g kem dng ngoi 5%. Dc l v c ch tc dng Aciclovir l mt cht tng t
nucleosid (acycloguanosin), c tc dng chn lc trn t bo nhim virus
Herpes. c tc dng aciclovir phi c phosphoryl ha thnh dng c hot tnh l
aciclovir triphosphat. chng u, aciclovir c chuyn thnh aciclovir
monophosphat nh enzym ca virus l thymidinkinase, sau chuyn tip thnh
aciclovir diphosphat v triphosphat bi mt s enzym khc ca t bo.
Aciclovir triphosphat c ch tng hp DNA ca virus v s nhn ln ca virus
m khng nh hng g n chuyn ha ca t bo bnh thng. Tc dng ca aciclovir
mnh nht trn virus Herpes simplex typ 1 (HSV - 1) v km hn virus
Herpes simplex typ 2 (HSV - 2), virus Varicella
36. ACICLOVIR zoster (VZV), tc dng yu nht trn cytomegalovirus
(CMV). Trn lm sng khng thy acilovir c hiu qu trn ngi bnh nhim CMV.
Tc dng chng virus Epstein Barr vn cn cha r. Trong qu trnh iu tr xut
hin mt s chng khng thuc v virus Herpes simplex tim n trong cc hch
khng b tiu dit. Aciclovir c tc dng tt trong iu tr vim no th nng do
virus HSV - 1, t l t vong c th gim t 70% xung 20%. Trong mt s ngi
bnh c cha khi, cc bin chng nghim trng cng gim i. Aciclovir dng liu
cao ti 10 mg/kg th trng, c 8 gi mt ln, dng trong 10 n 14 ngy. Th
vim no - mng no nh hn do HSV - 2 cng c th iu tr tt vi aciclovir.
ngi bnh nng, cn tim truyn aciclovir tnh mch, nh nhim HSV lan ta ngi
suy gim min dch, ngi ghp tng, bnh mu c tnh, bnh AIDS, nhim herpes
tin pht ming hoc sinh dc, herpes tr s sinh, vim gic mc nng do
Herpes, trng hp ny c th dng km thuc nh mt aciclovir 3% iu tr ti ch.
Dc ng hc Kh dng sinh hc theo ng ung ca aciclovir khong 20% (15 -
30%). Thc n khng lm nh hng n hp thu ca thuc. Aciclovir phn b rng
trong dch c th v cc c quan nh: No, thn, phi, rut, gan, lch, c, t
cung, nim mc v dch m o, nc mt, thy dch, tinh dch, dch no ty. Lin kt
vi protein thp (9 - 33%). Thi gian t nng nh trong huyt tng: Nng nh
trong huyt thanh: Ung t 1,5 - 2 gi, tim tnh mch: 1gi. Na i sinh hc
ca thuc ngi ln khong 3 gi, tr em t 2 - 3 gi, tr s sinh 4 gi. Mt lng
nh thuc c chuyn ha gan, cn phn ln (30 - 90% liu) c o thi qua thn di
dng khng bin i. Ch nh
37. ACICLOVIR iu tr khi u v d phng ti nhim virus Herpes simplex
typ 1 v 2 da v nim mc, vim no Herpes simplex. iu tr nhim Herpes
zoster (bnh zona) cp tnh. Zona mt, vim phi do Herpes zoster ngi ln.
iu tr nhim khi u v ti pht nhim Herpes sinh dc. Thy u xut huyt, thy
u ngi suy gim min dch, thy u tr s sinh. Chng ch nh Chng ch nh dng
aciclovir cho ngi bnh mn cm vi thuc. Thn trng Thn trng vi ngi suy
thn, liu dng phi iu chnh theo thanh thi creatinin. Tim truyn tnh
mch chm, vi thi gian trn 1 gi trnh kt ta aciclovir trong thn. Trnh
tim nhanh hoc tim vi mt lng ln. Cn cho nc. Nguy c suy thn tng ln,
nu dng ng thi vi cc thuc c vi thn. iu tr tim truyn tnh mch liu cao
c th gy tng creatinin huyt thanh c hi phc, c bit vi ngi bnh mt nc,
d lm tng kt ta aciclovir trong ng thn. Thi k mang thai Ch nn dng
aciclovir cho ngi mang thai khi li ch iu tr hn hn ri ro c th xy ra
vi bo thai. Thi k cho con b Thuc c bi tit qua sa m khi dng ng ung.
Nn thn trng khi dng thuc i vi ngi cho con b. Tc dng khng mong mun
(ADR)
38. ACICLOVIR ng ung: Dng ngn hn, c th gp bun nn, nn. Dng di hn
(1 nm) c th gp bun nn, nn, a chy, au bng, ban, nhc u (< 5% ngi
bnh). ng tim truyn tnh mch: Thng gp nht l vim, vim tnh mch v tr
tim. t gp l cc phn ng thn kinh hoc tm thn (ng lm, run, ln, o gic,
cn ng kinh), kt ta thuc ng thn dn n suy thn cp, tng nht thi ur v
creatinin, enzym gan trong huyt thanh, ban da, bun nn. Kem bi: C
khi gp cm gic nht thi nng bng hoc nhi v tr bi km theo ban nh khi
kh. Thuc m bi mt: Mt s t ngi bnh thy nhi nh ngay khi bi. Vim gic mc
chm, vim mi mt, vim kt mc. Tuy nhin khng cn ngng thuc, s khi khng
li di chng. Liu lng v cch dng iu tr bng aciclovir phi c bt u cng sm
cng tt khi c du hiu v triu chng ca bnh. Ung: iu tr do nhim Herpes
simplex. Ngi ln: Mi ln 200 mg (400 mg ngi suy gim min dch), ngy 5
ln, cch nhau 4 gi, dng trong 5 - 10 ngy. Tr em di 2 tui: Na liu ngi
ln. Tr em trn 2 tui: Bng liu ngi ln. Phng ti pht herpes simplex cho
ngi bnh suy gim min dch, ngi ghp c quan dng thuc gim min dch, ngi
nhim HIV, ngi dng ha liu php: Mi ln 200 - 400 mg, ngy 4 ln.
39. ACICLOVIR Tr em di 2 tui: Dng na liu ngi ln. Tr em trn 2
tui: Bng liu ngi ln. iu tr thy u v zona. Ngi ln: Mi ln 800 mg, ngy
5 ln, trong 7 ngy. Tr em: Bnh varicella, mi ln 20 mg/kg th trng (ti
a 800 mg) ngy 4 ln trong 5 ngy hoc tr em di 2 tui mi ln 200 mg, ngy
4 ln; 2 - 5 tui mi ln 400 mg ngy 4 ln; tr em trn 6 tui mi ln 800
mg, ngy 4 ln. Tim truyn tnh mch: iu tr herpes simplex ngi suy gim
min dch, herpes sinh dc khi u nng, Varicella zoster: 5 mg/kg th
trng, c 8 gi mi ln trong 5 - 7 ngy. Liu tng ln gp i thnh 10 mg/kg
th trng, c 8 gi mt ln ngi suy gim min dch nhim Varicella zoster v
ngi bnh vim no do Herpes simplex (thng dng 10 ngy bnh vim no). Tr s
sinh ti 3 thng nhim Herpes simplex: Mi ln 10 mg/kg th trng, c 8 gi
mt ln trong 10 ngy. Tr t 3 thng - 12 nm nhim Herpes simplex hoc
Varicella zoster 250 mg/m2 da, c 8 gi mt ln, trong 5 ngy. Liu tng
ln gp i thnh 500 mg/m2 da, c 8 gi 1 ln cho ngi suy gim min dch b
nhim Varicella zoster v trong trng hp vim no do herpes simplex
(thng dng 10 ngy bnh vim no). Thuc m aciclovir: iu tr nhim Herpes
simplex mi v sinh dc khi pht v ti pht. Cn iu tr cng sm cng tt. Nhim
ming hoc m o, cn thit phi dng iu tr ton thn (ung). Vi herpes zoster
cng cn phi iu tr ton thn.
40. ACICLOVIR Cch dng thuc m: Bi ln v tr tn thng cch 4 gi mt ln
(5 n 6 ln mi ngy) trong 5 n 7 ngy, bt u ngay t khi xut hin triu
chng. Thuc m tra mt: Ngy bi 5 ln (tip tc t nht 3 ngy sau khi dng
liu iu tr). Vi ngi bnh suy thn: Ung: Bnh nhim HSV hoc Varicella
zoster, liu nh i vi ngi bnh thng, song cn lu : thanh thi creatinin
10 - 25 ml/pht: Cch 8 gi ung 1 ln. thanh thi creatinin di 10
ml/pht: Cch 12gi ung 1 ln. Tim truyn tnh mch: Thm tch mu: Liu 2,5 -
5 mg/kg th trng, 24 gi mt ln, sau khi thm tch. Siu lc mu ng - tnh
mch hoc tnh - tnh mch lin tc: Liu nh i vi trng hp thanh thi
creatinin di 10 ml/pht. Tim truyn: Phi tim chm trong vng 1 gi, trnh
kt ta aciclovir trong thn. Pha dung dch tim truyn: Aciclovir tim
truyn tnh mch c ha tan trong nc ct pha tim hoc dung dch tim truyn
natri clorid 0,9% c dung dch cha 25 mg aciclovir/ml.
41. ACICLOVIR Theo liu cn dng, chn s lng v l thuc c hm lng thch
hp. Pha thuc trong th tch dch truyn cn thit, lc nh ha tan hon ton.
Pha long thm c nng aciclovir khng ln hn 5 mg/ml truyn. Trong qu
trnh chun b v ha tan dung dch, cn phi tin hnh trong iu kin hon ton
v khun, v ch pha trc khi s dng v khng s dng phn dung dch pha khng
dng ht. Nu thy c vn hoc ta trong dung dch trc hoc trong khi tim
truyn th phi hy b. Tng tc thuc Dng ng thi zidovudin v aciclovir c
th gy trng thi ng lm v l m. Probenecid c ch cnh tranh o thi
aciclovir qua ng thn, nn tng ti 40% v gim thi tr qua nc tiu v thanh
thi ca aciclovir. Amphotericin B v ketoconazol lm tng hiu lc chng
virus ca aciclovir. Interferon lm tng tc dng chng virus in vitro ca
aciclovir. Thn trng khi dng thuc tim aciclovir cho ngi bnh trc y c
phn ng v thn kinh vi interferon. Dng aciclovir tim phi thn trng vi
ngi bnh c phn ng v thn kinh khi dng methotrexat. n nh v bo qun Bo
qun 15 - 25o C, trnh m v nh sng. Tng k Tng k vi cc ch phm ca mu v
dung dch cha protein.
42. ACICLOVIR Qu liu v x tr Triu chng: C kt ta trong ng thn khi
nng trong ng thn vt qu ha tan 2,5 mg/ml, hoc khi creatinin huyt
thanh cao, suy thn, trng thi kch thch, bn chn, run, co git, nh trng
ngc, cao huyt p, kh tiu tin. iu tr: Thm tch mu ngi bnh cho n khi
chc nng thn phc hi, ngng thuc, cho truyn nc v in gii. Thng tin qui
ch Aciclovir c trong danh mc thuc thit yu Vit Nam ban hnh ln th t
nm 1999. Thuc c bng B. Thnh phm gim c: Thuc mt c nng ti a l
3%.
43. ACID ACETYLSALICYLIC (ASPIRIN) ACID ACETYLSALICYLIC
(ASPIRIN) Tn chung quc t: Acetylsalicylic acid. M ATC: A01A D05,
B01A C06, N02B A01. Loi thuc: Thuc gim au salicylat; thuc h st;
thuc chng vim khng steroid; thuc c ch kt tp tiu cu. Dng thuc v hm
lng Vin nn: 325 mg, 500 mg, 650 mg. Vin nn nhai c: 75 mg, 81 mg.
Vin nn gii phng chm (vin bao tan trong rut): 81 mg, 162 mg, 165 mg,
325 mg, 500 mg, 650 mg, 975 mg. Vin nn bao phim: 325 mg, 500 mg. Dc
l v c ch tc dng Acid acetylsalicylic (aspirin) c tc dng gim au, h
nhit v chng vim. Aspirin c hp thu nhanh vi mc cao. ngi ln, nng iu
tr ca acid salicylic 30 - 60 mg/lt huyt tng cho tc dng gim au v h
st, v 40 - 100 mg/lt huyt tng cho tc dng chng vim. Do liu aspirin
thng dng cho ngi ln l 500 mg gim au nh v va hoc gim st v cho nng
salicylat 30 - 60 mg/lt huyt tng trong vng na gi, tn ti trong 3 - 4
gi. i vi bnh thp khp, nng ny khng , thng phi tng liu hng ngy ti a
ti 6 g. Liu trn 1 g khng lm tng thm tc dng gim au. Trong khi c hp
thu qua thnh rut, cng nh khi gan v mu, aspirin c thy phn thnh acid
salicylic, c cng tc dng dc l nh aspirin. Vi liu 500 mg aspirin, na
i huyt tng l 20 - 30 pht vi aspirin, v 2,5 - 3 gi vi acid
salicylic. Khi dng liu cao hn, na i acid salicylic di hn. Aspirin
ch thi tr qua thn di dng salicylat t do hoc lin hp.
44. ACID ACETYLSALICYLIC (ASPIRIN) Aspirin c ch khng thun nghch
cyclooxygenase, do c ch tng hp prostaglandin. Cc t bo c kh nng tng
hp cyclooxygenase mi s c th tip tc tng hp prostaglandin, sau khi
nng acid salicylic gim. Tiu cu l t bo khng c nhn, khng c kh nng tng
hp cyclooxygenase mi, do cyclooxygenase b c ch khng thun nghch, cho
ti khi tiu cu mi c to thnh. Nh vy aspirin c ch khng thun nghch kt
tp tiu cu, cho ti khi tiu cu mi c to thnh. Aspirin cn c ch sn sinh
prostaglandin thn. S sn sinh prostaglandin thn t quan trng v mt
sinh l vi ngi bnh c thn bnh thng, nhng c vai tr rt quan trng trong
duy tr lu thng mu qua thn ngi suy thn mn tnh, suy tim, suy gan, hoc
c ri lon v th tch huyt tng. nhng ngi bnh ny, tc dng c ch tng hp
prostaglandin thn ca aspirin c th dn n suy thn cp tnh, gi nc v suy
tim cp tnh. Dc ng hc Kh dng sinh hc ung (%): 68 3. Gn vi protein
huyt tng (%): 49. Tng ur mu lm gim gn vi protein huyt tng. thanh
thi (ml/pht/kg): 9,3 1,1. thanh thi thay i ngi cao tui, ngi x gan.
Th tch phn b (lt/kg): 0,15 0,03. Na i (gi): 0,25 0,03. Na i thay i
ngi vim gan. o thi qua thn ch yu di dng acid salicylic t do v cc
cht chuyn ha lin hp. Ch nh Aspirin c ch nh gim cc cn au nh v va, ng
thi gim st. V c t l cao v tc dng ph n ng tiu ha, nn aspirin
hay
45. ACID ACETYLSALICYLIC (ASPIRIN) c thay th bng paracetamol,
dung np tt hn. Aspirin cng c s dng trong chng vim cp v mn nh vim
khp dng thp, vim khp dng thp thiu nin, vim (thoi ha) xng khp v vim
t sng dng thp. Nh tc dng chng kt tp tiu cu, aspirin c s dng trong d
phng th pht nhi mu c tim v t qu nhng ngi bnh c tin s v nhng bnh ny.
Aspirin cng c ch nh trong iu tr hi chng Kawasaki v c tc dng chng
vim, h st v chng huyt khi. Chng ch nh Do nguy c d ng cho, khng dng
aspirin cho ngi c triu chng hen, vim mi hoc my ay khi dng aspirin
hoc nhng thuc chng vim khng steroid khc trc y. Ngi c tin s bnh hen
khng c dng aspirin, do nguy c gy hen thng qua tng tc vi cn bng
prostaglandin v thromboxan. Nhng ngi khng c dng aspirin cn gm ngi c
bnh a chy mu, gim tiu cu, lot d dy hoc t trng ang hot ng, suy tim
va v nng, suy gan, suy thn, c bit ngi c tc lc cu thn di 30 ml/pht v
x gan. Thn trng Cn thn trng khi iu tr ng thi vi thuc chng ng mu hoc
khi c nguy c chy mu khc. Khng kt hp aspirin vi cc thuc khng vim
khng steroid v cc glucocorticoid. Khi iu tr cho ngi b suy tim nh,
bnh thn hoc bnh gan, c bit khi dng ng thi vi thuc li tiu, cn quan
tm xem xt cn thn nguy c gi nc v nguy c gim chc nng thn. tr em khi
dng aspirin gy ra mt s trng hp hi chng Reye, v vy hn ch nhiu ch nh
dng aspirin cho tr em. Ngi cao tui c th d b nhim c aspirin, c kh
nng do gim chc nng thn. Cn phi dng liu thp hn liu thng thng dng cho
ngi ln.
46. ACID ACETYLSALICYLIC (ASPIRIN) Thi k mang thai Aspirin c ch
cyclooxygenase v s sn sinh prostaglandin; iu ny quan trng vi s ng
ng ng mch. Aspirin cn c ch co bp t cung, do gy tr hon chuyn d. Tc
dng c ch sn sinh prostaglandin c th dn n ng sm ng ng mch trong t
cung, vi nguy c nghim trng tng huyt p ng mch phi v suy h hp s sinh.
Nguy c chy mu tng ln c m v thai nhi, v aspirin c ch kt tp tiu cu m
v thai nhi. Do , khng c dng aspirin trong 3 thng cui cng ca thi k
mang thai. Thi k cho con b Aspirin vo trong sa m, nhng vi liu iu tr
bnh thng c rt t nguy c xy ra tc dng c hi tr b sa m. Tc dng khng
mong mun (ADR) ADR ph bin nht lin quan n h tiu ha, thn kinh v cm
mu. Tn s ADR ph thuc vo liu. C ti 5% tng s ngi c iu tr c ADR. Thng
gp nht l triu chng tiu ha (4%) v liu cao (trn 3 g mt ngy), t l ngi
c ADR l trn 50% tng s ngi c iu tr. Thng gp, ADR >1/100 Tiu ha:
Bun nn, nn, kh tiu, kh chu thng v, nng, au d dy, lot d dy - rut. H
thn kinh trung ng: Mt mi. Da: Ban, my ay. Huyt hc: Thiu mu tan mu.
Thn kinh - c v xng: Yu c.
47. ACID ACETYLSALICYLIC (ASPIRIN) H hp: Kh th. Khc: Sc phn v.
t gp, 1/1000 < ADR