43
cark ivamaana 6 : raogaanaIk ivamaana Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana ============================= Vaidya Hrishikesh B Mhetre M.D. Ayurveda Samhita Jamnagar B.A. , M.A. (Sanskrit) www.MhetreAyurved.com [email protected] +91 94 220 16 871

Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

cark ivamaana 6 : raogaanaIk ivamaanaCharaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

=============================

Vaidya Hrishikesh B Mhetre

M.D. Ayurveda Samhita Jamnagar

B.A. , M.A. (Sanskrit)

www.MhetreAyurved.com

[email protected]

+91 94 220 16 871

Page 2: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

• www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

• I know my limitations. I accept it.

• I am here NOT as a guest speaker …

but just as a well wisher friend ;

to have a ‘dialogue’ with you all …

rather a discussion among us …

as a KalyaanaMitra Samvaada …

ek klyaaNaima~ a saMvaad !!

• Elaboration has no limits …

Page 3: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 4: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

• www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

• Need of the day …

• New Hetu ? … Yes. In terms of Dravya / Desha.

• New Lakshana ? … Yes. Diseases/Syndromes

• New Aushadha ?? … Axe … Sword … Bullet … ?

• To tackle … New/Anukta things (TriSkandha) … 0-9 numbers … 64 squares Chess.

• d a o Ya ad a o Ya ad a o Ya ad a o Ya a e v ae v ae v ae v a i hi hi hi h s a v a os a v a os a v a os a v a o -- -- Yaa m aYaa m aYaa m aYaa m a \\ \\ r a o gaa Na am ar a o gaa Na am ar a o gaa Na am ar a o gaa Na am a \\ \\ e k k a a r Na m ae k k a a r Na m ae k k a a r Na m ae k k a a r Na m a \\ \\

• n a a i s tn a a i s tn a a i s tn a a i s t r a o ga aor a o ga aor a o ga aor a o ga ao i v a na ai v a na ai v a na ai v a na a d a o Ya Od a o Ya Od a o Ya Od a o Ya O :::: y a s m a aty a s m a aty a s m a aty a s m a at \\ \\ … … … … t s m a a tt s m a a tt s m a a tt s m a a t \\ \\ i v a ca xa Nai v a ca xa Nai v a ca xa Nai v a ca xa Na : : : :

‘‘‘‘ A n a u @ tm aA n a u @ tm aA n a u @ tm aA n a u @ tm a \\ \\ A i pA i pA i pA i p ’ ’ ’ ’ d a o Ya a Na aMd a o Ya a Na aMd a o Ya a Na aMd a o Ya a Na aM i l a M gaOi l a M gaOi l a M gaOi l a M gaO :::: ‘‘‘‘ v y a a i Qa m av y a a i Qa m av y a a i Qa m av y a a i Qa m a \\ \\ ’ ]’ ]’ ]’ ] p a ca r o tp a ca r o tp a ca r o tp a ca r o t \\ \\

Page 5: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Baby … Age 1 Day … NICU

Meconium Aspired during delivery

Left lung Entire failed

Right Lung Half failed

Opaque Hazy X ray

O2 Saturation <40%

On ventilator

Gurgle Bubble sound in chest on auscultation

Doctor declared max 24 hrs life expectancy

Page 6: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Age 60, female,

Liver cirrhosis,

Hepatitis C +ve,

whole body oedema,

Hb low,

A:G ratio reverse

Page 7: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Age 72 years

L1 to S1 all degenerated,

SLR : less than 10 degrees

Not able to move at all,

Severe pain,

Urine motion on bed

Page 8: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Age 60 yrs. k/c/o DM

Left foot, gangrene.

3 fingers amputed

Non healing wound,

multiple discharges, fowl smell,

Shining black leg

with swelling from toe to knee

27 cases … largest wound 18 inches!

Page 9: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Age 70 yrs.

k/c/o Bronchial Asthma

On Steroids, puffs.

Regularly ICU admissions

at each season change

Still having allergy of many things

Very Lean & Thin

Page 10: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

Age 3.5 yrs.

M.R.

Treated at YMT for many months.laaL gaLto … D aoLo itrkosaU SaI Baana naahI … vaacaa naahIbasata yaot naahI … taola saavarta yaot naahIAa[- vaiD laaMnaahI AaoLKt naahI

Page 11: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

vaya vaYao- 5. gaaovaa.Hirschsprung'sdisease

Page 12: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

IDDM

12 x 3 = 36 units Insulin

BSL 375+

HbA1C 10+

… Now … No insulin … BSL 95 / 138

HbA1C 6.1

No weight loss …

Body insulin from 1.3 to 3.9

Eldest patient 80 Yrs … Rest 35 to 70.

Page 13: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

CKD

39 yrs

24 hrs Urine Protein 1969 … 1700

Urea 84 … 42

Creatinine 3.8

Potaasium 5.8 … 4.3

Solitary Kidney

Page 14: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

All these cases are explained on ONLINE …

… … … treated all these cases … Successfully !

Without RasaKalpa …

(I do not consider RasaShastra as Aayurveda …)

I Practise Samhitaa … I am Vaagbhateeya !!

na m aa~aam aa~am a\ Aip A~a ikM ic at\ A a g a m aA a g a m aA a g a m aA a g a m a vaija- tm a\

… keep it apart …

No controversy … no debate …

Not Vigruhya … Only Sandhaaya Sambhaashaa !!!

Page 15: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

• 3 Dosha

• 5 Mahaabhoota Dosha

• 6 Rasa

• 20 GunaRasa

Guna Mahaabhoota

Page 16: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

• This Adhyaaya is Aayurveda …

(As if sushruta in every adhyaaya … su soo 35)

• Every thing explained …

• Classification … Dosha … shaareera … maanas

… sannipaata sansarga … anubandha

anubandhya (svatantra paratantra) … Agni …

Prakruti … Doshopakrama !!

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 17: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 18: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

• Bhetta hi : Classifier … Research scholar

• Bhedyam : Data … Resource

• Anyathaa : different ways … multiple methods

• Bhinatti : classifies … analyses.

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 19: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 20: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

• Roga : Infinite

• Dosha : 3

• Rajas Tamas vikaara : kaama krodha etc …

not unmaada apasmaara

• 3 Hetu

• Asaatmyendriyaarthasanyoga : Lifestyle Food

• Prajnaaparadha : Perception Patience

• Kaala : Time Frequency Duration Occasion

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 21: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 22: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

• Sa Eva Kupito Dosha:

• Samutthaana Visheshata:

• Sthaanaantaraani cha praapya

• Vikaaraan kurute bahoon

• …. … …

• Tasmaat Vikaara Prakruti

• Adhishthaanaantaraani cha

• Buddhvaa HetuVisheshaan cha

• Sheeghram kuryaat upakramam

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 23: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 24: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 25: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 26: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 27: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 28: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

• Yaamai: chaturbhi: Dvaabhyaam va

Bhojya Bhaishajyayo: Same Agnau

4 yaama Bhojana

2 Yaama Bhaishajya

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 29: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 30: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

• Sama Dosha

• Dosha Prakruti

• Saatmya

• Chaya etc.

• Roga

• Upadrava

• Rogasankara

• … … …

• Arishta

• Mrutyu

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 31: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 32: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

• Yaavat AGNE: sameeBhaavaat …

• Not dosha saamya only

• Naishthikeem tu vinaa upadhaam … Ch Shaa 1

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 33: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 34: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 35: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

ya o i d la d I va a na a hO

i d la t a o d I va a na a hO

d I va a na a i d la hO

ya o i d la d I va a na a …

d a oYa rsa ga uNa ma ha Ba Ut …

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 36: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 37: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 38: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 39: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

• Vaata : Hemanta

• Pitta : Greeshma

• Kapha : Vasanta

• Vaata Pitta : Greeshma

• VaataKapha : Vasanta

• KaphaPitaa : Sharad

• TriDosha : Varshaa

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 40: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

• After a few years/decade of practice;

everyone tends to adhere to a certain

considerations as per his intellectual capacity,

clinical experience & the need/attitude of

indulgence …

And grossly, there is an inertia to change/accept

different views. It feels insecure for him.

All this is matter of time … All the BEST !!

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 41: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 42: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/

Page 43: Ch vi 6 ayurvedapeeth Charaka Vimaana 6 : Rogaaneeka Vimaana

• Aad maI ]tnaa khta hO … ijatnaa vaao kh pata hO.

khnao kao bahaot jyaad a hO … Anakha AiQak rh jaata hO.• fa o i D la o Ba a M D a r a …Qa nya a ca a ta o m a a la … m a I ta o h m a a la … Ba a rva a h I

� Aayau:kamayamaanaona Qamaa-qa-s auKs aaQanama\.

Aayauvao-d aopd oSaoY au ivaQaoya: prmaad r:

� cark: s yaat\ AitE aoY z: s auE autao|ip tqaOva ca.

vaagBaTao|ip ca E aoY z: s yaat\ s auE aoY zoByaao namaao nama:

www.MhetreAyurved.com , +91 94 220 16 871 ,

[email protected] , www.Mixcloud.com/MhetreAyurved/