Giíi thiÖu vÒKinh tế học và

kinh tế y tếNguyễn Thị Kim ChúcBộ môn kinh tế y tếĐại học Y Hà Nội

Môc tiªu :

1.Tr×nh bÇy mét sè kh¸i niÖm c¬b¶n vÒ KT häc: §Þnh nghÜa kinhtÕ häc, kinh tÕ vÜ m«, kinh tÕ vim«; qui luËt “cung”, “cÇu” ,....

2.Ph©n tÝch sù kh¸c nhau gi÷a thÞtr­êng vµ thÞ tr­êng CSSK

Ph­¬ng ph¸p d¹y-häc

•ThuyÕt tr×nh

• Gi¶ng theo vÊn ®Ò

• Nªu vµ tr¶ lêi c©u hái

• Th¶o luËn tr­êng hîp

• Tù ®äc tµi liÖu

§Þnh nghÜa kinh tÕ häc

Lùa chän

Khan hiÕm

KT häc lµ mét bé m«n KH nghiªn cøu hµnh vicña con ng­êi víi t­ c¸ch lµ mèi liªn hÖ gi÷anhu cÇu v« h¹n vµ nguån lùc cã h¹n. Nhu cÇucña con ng­êi bao gåm nhu cÇu vÒ hµng ho¸,dÞch vô vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn mµ con ng­êi muèncã. Nguån lùc lµ nh÷ng thø ®­îc sö dông ®Ós¶n xuÊt hµng ho¸ vµ dÞch vô nh»m tho¶ m·nnhu cÇu nªu trªn. Nguån lùc cã thÓ ®­îc södông theo nh÷ng c¸ch kh¸c nhau.

C¬ së ®Ó lùa chän?

ChiphÝc¬héi

=Lîi Ých mang l¹i tõhµng ho¸ kh«ng ®­îcs¶n xuÊt lµ chi phÝ c¬héi cña hµng ho¸ ®­îcs¶n xuÊt ra.

Chi phí cơ hội

Lîi Ých mang l¹itõ hµng ho¸kh«ng ®­îc

s¶n xuÊt

chi phÝ c¬ héi cñahµng hoá ®­îc

s¶n xuÊt ra.

Bµi tËp lùa chän:Gi¶ sö b¹n cã 300.000 ®/ th¸ng, b¹n sÏ dïng vµo những viÖc g× víi chiphÝ nh­ sau (gi¶ sö b¹n kh«ng ph¶i ®ãng häc phÝ, ®· chi tiÒn ¨n ë vµnh÷ng viÖc kÓ d­íi ®©y ®Òu lµ cÇn thiÕt ®èi víi b¹n)- Häc ngo¹i ng÷ 50-100.000®- Mua s¸ch chuyªn m«n 50-100.000®- Ch÷a bÖnh ®au d¹ dµy cho b¶n th©n 100-150.000®

- Mua thuèc §«ng Y cho bà ë quª 50.000®- TËp thÓ h×nh/ thÓ dôc thÈm mÜ 50.000®- Sinh nhËt b¹n 10.000®- Gãp tiÒn th¨m b¹n èm 10.000®- §ãng gãp nh©n ®¹o 5.000®- VÒ quª ch¬i 100.000®- Mua quÇn ¸o míi 50.000®- ®i xem phim 20-50.000®-®ãng tiÒn quÜ tæ 20.000®-®Ó dµnh 30.000®

C©u hái

• Giải thÝch t¹i sao b¹n l¹i quyÕt ®Þnh nh­ vËy ?

• B¹n ®· chän mét sè chi tiªu víi gi¸ cao hay nhiÒuchi tiªu víi gi¸ thÊp ?

• B¹n cã thÊy lµ viÖc lùa chän mÊt nhiÒu thêi gian h¬nb¹n t­ëng kh«ng? Vì sao ?

• B¹n cã thÊy ©n hËn vì mình ®· kh«ng ®ñ khả năng®Ó lµm ®iÒu mµ mình cho lµ rÊt nªn lµm kh«ng?

• B¹n cã phải quyÕt ®Þnh l¹i mét lùa chän nµo kh«ng?

Kinh tÕ häc thùc chøng &kinh tÕ häc chuÈn t¾c

Kinh tÕ häc chuÈn t¾c (Normative economics)

§­a ra c¸c chØ dÉn hoÆc khuyÕn nghÞ dùa trªn ý kiÕn ®¸nhgi¸ chñ quan

KT häc thùc chøng (Positive economics)Gi¶i thÝch sù ho¹t ®éng cña nÒn KT mét c¸ch kh¸ch quan

- V× sao nÒn kinh tÕ l¹i ho¹t ®éng nh­ nã ®ang ho¹t ®éng

- C¬ së cho viÖc dù ®o¸n nÒn kinh tÕ

“Ng­êi giµ ph¶i chi phÝ chosøc khoÎ nhiÒu h¬n ng­êi trÎv× thÕ Nhµ n­íc cÇn trî cÊptiÒn thuèc cho ng­êi giµ”

Kinh tÕ vÜ m«- Kinh tÕ vi m«

“T«i bÞ mét ®iÓm C trong m«n kinh tÕ vi m« cña Gi¸os­ Joe White trong häc kú một. Bï l¹i t«i kiÕm ®­îcmét ®iÓm A khi häc kinh tÕ vÜ m« còng do «ng d¹ytrong häc kú hai. T«i thÊy c¶ hai ®iÓm ®ã ®Òu mangtÝnh chÊt b¸o hiÖu v× khi lµ tæng thèng t«i ®iÒu hµnh tètnÒn kinh tÕ ®Êt n­íc nh­ng l¹i nh­ng l¹i kÐm chu toµnt×nh h×nh tµi chÝnh cña c¸ nh©n m×nh”

§êi t«i-Bill Clinton, tr 120-121

Kinh tế vÜ m«

GDP (Gross Domestic Products: Tæng s¶n phÈm quèc néi) lµgi¸ trÞ tÝnh b»ng tiÒn cña tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô cuèicïng ®­îc s¶n xuÊt ra trªn ph¹m vi l·nh thæ cña mét n­íctrong mét thêi kú.

GNP (Gross National Products: Tæng s¶n phÈm quèc gia)

GNP = GDP + thu nhËp tõ n­íc ngoµi chuyÓn vµo trong n­íc - thunhËp tè tõ trong n­íc chuyÓn ra n­íc ngoµi.

Kinh tế học vĩ mô: Nghiªn cøu c¸c qui luËt ho¹t ®éng kinhtÕ vµ khoa häc hµnh vi-øng xö trong lý kinh tÕ ë ph¹m viquèc gia, quèc tÕ.

• Các yếu tố của kinh tế học vĩ mô ảnh hưởng đếnmọi ngành, mọi người

• Khái niệm về PPP (Purchasing Power Parity)• Mối quan hệ giữa PPP/đầu người và sức khoẻ

Tû lÖ sèng trÎ emTû lÖ sèng trÎ em11 tuæituæi

Lùachän

SX/tiêu dùng nh­ thÕ nµo?

SX/ tiêu dùng c¸i g×?

SX/tiêu dùng cho ai?

Kinh tÕ häc vi m«

Kinh tế học vi mô đề cập đến hoạt động của cácđơn vị kinh tế đơn lẻ

ThÞ tr­êng

Ng­êi s¶n xuÊt

Ng­êi tiªu dïng

Mua hµng ho¸/dÞch vô

Tèi ®a hãa lîi nhuËn (Profit)

Tèi ®a ho¸ tho¶ dông(Utility)

B¸n hµng ho¸/dÞch vô

GI¸

Tr¹ng th¸i c©n b»ng cña thÞ tr­êng

"Cung", "CÇu" kh¸i qu¸t 2 lùc l­îng c¬ b¶n cña thÞ tr­êng, ®ã lµ ng­êimua vµ ng­êi b¸n :

“CÇu” ph¶n ¸nh hµnh vi nguêi mua“Cung”ph¶n ¸nh hµnh vi ng­êi b¸n.

Tr¹ng th¸i c©n b»ng cña thÞ tr­êng lµ nãi ®Õn tr¹ng th¸i c©n b»ng cña“cung” vµ “cÇu”.

Sè l­îng

Gi¸

CÇu

Cung

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

0 20 40 60 80 100 120 140 160

h˜CÇu t tr­êng h˜Cung t tr­êngGi¸

Thơa

Gi¸ c©n b»ngThiƠu

Sè l­îng (trang)

ThÞ tr­êng ®¸nh m¸y

ThÞ tr­êng hoµn h¶o

•Kh«ng cã hµng rµo vµo vµ ra ®èi víi ng­êi cung øng

•C¸c lo¹i hµng ho¸ tù ®iÒu chØnh ®iÓm c©n b»ng

•Kh«ng h¹n chÕ, kh«ng khuyÕn khÝch viÖc tiªu dïng

vµ s¶n xuÊt

•Hµng ho¸ kh«ng mang tÝnh "C«ng céng"

Kinh tÕ y tÕ

TÊt c¶ mäi ng­êi sèng trªn thÕ giíi nµy ®Òu cã lóc®au èm.

Mäi nguån lùc trªn thÕ giíi ®Òu ®­îc sö dông ®Ó lµmcho con ng­êi sèng tèt ®Ñp h¬n.

Mèi quan hÖ gi÷a søc khoÎ vµ nguån lùc ®­îc södông ®Ó t¨ng c­êng søc khoÎ.

Lùa chän !!!

Kinh tÕy tÕ

kinh tÕ vµ ThÞ tr­êng ch¨m sãc søc kháe

1. CÇu

ChÞ Lan sèng ë mét lµng nhá bÐ, x· X, huyÖn Y. ëtrung t©m huyÖn cã bÖnh viªn Nhµ n­íc. BÖnh viÖnnµy c¸ch nhµ chÞ 20 km. Kh¸m ch÷a bÖnh cho trÎ emd­íi 6t t¹i bÖnh viÖn nµy kh«ng mÊt tiÒn, nh­ng lu«nph¶i chê ®îi l©u. Khi con èm, chÞ Lan th­êng muathuèc cña nh÷ng ng­êi b¸n thuèc ë chî. Míi ®©y, cãmét b¸c sü vÒ h­u, më phßng m¹ch t­. Gi¸ kh¸m ch÷abÖnh ë ®©y cao, nh­ng «ng b¸c sÜ nµy l¹i thu hót ®­îcnhiÒu bÖnh nh©n. LÇn nµy, con g¸i chÞ Lan sèt, chÞch­a biÕt nªn ®Õn ®©u ®Ó kh¸m vµ ch÷a bÖnh cho con.

? CÇu Cung

ChÞ Lan mang con ®Õn bÖnhviÖn huyÖn. ChÞ ta muèn cãthuèc ®Ó h¹ sèt cho con.Nh­ng ng­êi b¸c sÜ l¹i nãi,kh«ng ph¶i dïng thuèc mµ chØcÇn nghØ ng¬i vµ cho ch¸uuèng nhiÒu n­íc. ThÊt väng,chÞ ra chî huyÖn mua mét Ýtthuèc theo lêi khuyªn cñang­êi b¸n. "lÇn sau m×nh sÏ®Õn «ng b¸c sÜ t­, «ng ta thËtlµ tèt bông vµ l¹i biÕt nghexem ng­êi bÖnh nh©n muèng×", chÞ Lan nghÜ.

Muèn-Want

CÇn-need

CÇu-Demand(Mua)

Vài ngày sau, con vẫn sốt, chÞ Lan quyết định mangcon ®Õn bác sĩ tư để khám. Ông bác sĩ tư đã chocháu bé dùng kháng sinh và hẹn khám lại sau vàingày. Chi phí ở đây cao nhưng chị Lan thấy tin tưởngvào những lời khuyên của ông bác sĩ này nên khôngngần ngại gì khi chi trả

Chị Lan hành động đúng hay sai?

GÝa

TiÕp cËn(S½n cã)

ChÊt l­îng

CSSK

Cung.

B¸c sÜ Hïng më phßng m¹ch ë lµng A. ¤ng ta ®· vay tiÒn®Ó söa nhµ vµ mua trang thiÕt bÞ. Mçi th¸ng, «ng ph¶i tr¶l·i xuÊt ng©n hµng 150.000 ®, tr¶ c«ng cho ng­êi giópviÖc 200.000 ®, chi ®iÖn, n­íc,....100.000 ®. NÕu «ng ®Ætgi¸ 2.500®/lÇn kh¸m vµ mçi ngµy cã trung b×nh 10 bÖnhnh©n, th× «ng sÏ lêi bao nhiªu (gi¶ sö tuÇn lµm viÖc 6ngµy, vµ mét th¸ng cã 4 tuÇn), lµm thÕ nµo ®Ó t¨ng lîinhuËn ?

Chi : 150.000 + 200.000 + 100.000 = 450.000(®)

Thu :10 * 2.500 * 6 * 4 = 600.000 (®)

C¾t gi¶m chi phÝ (sè s¶n phÈm gi÷ nguyªn, nh­ng södông nguån lùc hiÖu qu¶ h¬n)

T¨ng sè l­îng s¶n phÈm (gi÷ nguyªn ®Çu vµo, t¨ng ®Çu ra)

T¨ng gi¸ s¶n phÈm

Khi nµo th× «ng Hïng ®­îc tho¶i m¸i t¨ng gÝa?

Khi nµo th× «ng Hïng kh«ng thÓ tù do t¨ng gi¸?

C¸c biÖn ph¸p cã thÓ lµm t¨ng lîi nhuËn

Dịch vụ chăm sóc sức khoẻlà hàng hóa đặc biệt

• Tính không đoántrước được

• Thông tin bất đối• Có những khi mang

tính “công cộng”(Tính ngoại biên)

Tình huống

“Ông A, 50 tuổi, khoẻ mạnh, làm nghề đạp xích lô. Cách đây 2 ngày,sau khi đi làm về, ông A thấy đau ngực, ông nghĩ là do làm việc quá sứctrong ngày, hy vọng là giấc ngủ sẽ làm ông phục hồi sức khoẻ. Gần đếnsáng ông thấy đau ngực dữ dội, đành phải đi cấp cứu tại bệnh viện. Saukhi xét nghiệm, bác sĩ chẩn đoán là đau thắt ngực cấp.

Ông A hỏi Bác sĩ phương án đi?u tr?. Bác sĩ trả lời: “nếu mổ thì90% khỏi. Tuy nhiên vẫn có khả năng tai biến nặng, kể cả tử vong và saukhi mổ phải có chế độ ăn uống, làm việc thích hợp để đề phòng táiphát”

Phân tích tính bất đối về thông tin và tính không dự đoánđược trong tình huống trên?