Akarsular

AkarsuAkarsu

En az bir mevsim, belli bir yatak boyunca uzun bir En az bir mevsim, belli bir yatak boyunca uzun bir mesafe akan sulara akarsu denir.mesafe akan sulara akarsu denir.

Akarsulara, nehir, ırmak, dere, çay, su ve öz gibi isimler Akarsulara, nehir, ırmak, dere, çay, su ve öz gibi isimler verilir. Mesela: Fırat nehri, Kızılırmak, İkizdere, Arpaçay, verilir. Mesela: Fırat nehri, Kızılırmak, İkizdere, Arpaçay,

Zamantı suyu, İğneli özü gibi.Zamantı suyu, İğneli özü gibi.

SelSel

Sağanak yağışlar sonucu oluşan ve belli bir yatağa bağlı Sağanak yağışlar sonucu oluşan ve belli bir yatağa bağlı olmadan yamacı süpürürcesine akan sulara sel denir.olmadan yamacı süpürürcesine akan sulara sel denir.

AkarsuAkarsu

Akarsuyun doğduğu yere kaynak denir.Akarsuyun doğduğu yere kaynak denir. Akarsuyun denize veya göle döküldüğü yere Akarsuyun denize veya göle döküldüğü yere

akarsu ağzı denir.akarsu ağzı denir.

AkarsuAkarsu

Akarsu yatağına çığır denir. Akarsu yatağının kaynağa Akarsu yatağına çığır denir. Akarsu yatağının kaynağa yakın bölümüne yukarı çığır, ağza yakın bölümüne aşağı yakın bölümüne yukarı çığır, ağza yakın bölümüne aşağı

çığır, kaynak ve ağız arası bölümüne orta çığır denir.çığır, kaynak ve ağız arası bölümüne orta çığır denir. Akarsu yatağının en derin kısımlarını birleştiren eğriye Akarsu yatağının en derin kısımlarını birleştiren eğriye

talveg denir.talveg denir.

KaynakKaynak

AğızAğız

Drenaj (Akarsu ağı)Drenaj (Akarsu ağı)

Akarsuyun kollarıyla birlikte oluşturduğu akım şebekesine Akarsuyun kollarıyla birlikte oluşturduğu akım şebekesine akarsu ağı denir. akarsu ağı denir.

Ülkemizde ağaç dalları şeklindeki dantritik akarsu ağı Ülkemizde ağaç dalları şeklindeki dantritik akarsu ağı yaygındır.yaygındır.

Drenaj (Akarsu ağı)Drenaj (Akarsu ağı)

Akarsu ağı, akarsuyun havzasındaki eğim durumu, taşların Akarsu ağı, akarsuyun havzasındaki eğim durumu, taşların cinsi ve tabakaların duruşuna göre farklı şekillerde cinsi ve tabakaların duruşuna göre farklı şekillerde

olabilir.olabilir.

Yerli AkarsuYerli Akarsu

Akım ve rejimi bulunduğu yerin iklimine uyan akarsulara Akım ve rejimi bulunduğu yerin iklimine uyan akarsulara yerli akarsu denir. yerli akarsu denir.

Genellikle kısa boylu akarsular yerli akarsu özelliği Genellikle kısa boylu akarsular yerli akarsu özelliği gösterir. (Bakırçay ve Gediz)gösterir. (Bakırçay ve Gediz)

Yabancı AkarsuYabancı Akarsu

Akım ve rejimi bulunduğu yerin iklimine uymayan Akım ve rejimi bulunduğu yerin iklimine uymayan akarsulardır. akarsulardır.

Genellikle uzun boylu akarsular yabancı akarsu özelliği Genellikle uzun boylu akarsular yabancı akarsu özelliği gösterir. (Dicle, Fırat ve Nil nehri)gösterir. (Dicle, Fırat ve Nil nehri)

Fırat ve DicleFırat ve Dicle

Akarsu HavzasıAkarsu Havzası

Akarsuyun kolları ile birlikte sularını toplayıp, boşalttığı Akarsuyun kolları ile birlikte sularını toplayıp, boşalttığı sahadır. Bu alana akarsuyun beslenme alanı veya su sahadır. Bu alana akarsuyun beslenme alanı veya su

toplama alanı denir. toplama alanı denir.

Su Bölümü ÇizgisiSu Bölümü Çizgisi

Bir akarsuyun havzasını çevresindeki diğer akarsuların Bir akarsuyun havzasını çevresindeki diğer akarsuların havzasından ayıran sınırdır. havzasından ayıran sınırdır.

Dağların dorukları ve sırt bölgelerinden geçer.Dağların dorukları ve sırt bölgelerinden geçer.

Akarsu HavzasıAkarsu Havzası

Açık HavzaAçık Havza

Akarsu, bir sahadan topladığı suyu denize boşaltıyorsa bu Akarsu, bir sahadan topladığı suyu denize boşaltıyorsa bu tür havzalara açık havza denir. (Kızılırmak havzası)tür havzalara açık havza denir. (Kızılırmak havzası)

FıratFırat

DicleDicle

Kapalı HavzaKapalı Havza

Akarsu beslendiği sahadan topladığı suları denize Akarsu beslendiği sahadan topladığı suları denize ulaştıramadan kuruyorsa veya bir gölde son ulaştıramadan kuruyorsa veya bir gölde son

buluyorsa bu tür havzalara kapalı havza denir.buluyorsa bu tür havzalara kapalı havza denir.

Türkiye’deki Kapalı HavzalarTürkiye’deki Kapalı Havzalar1.1. Afyon çevresiAfyon çevresi2.2. Göller yöresiGöller yöresi3.3. Ilgın gölüIlgın gölü4.4. Konya – Ereğli Konya – Ereğli 5.5. Tuz gölüTuz gölü6.6. Seyfe gölü Seyfe gölü 7.7. Develi ve Sultan Develi ve Sultan

SazlığıSazlığı8.8. Van gölüVan gölü9.9. Aras – Kura HavzalarıAras – Kura Havzaları

Göller YöresiGöller Yöresi

Eber Gölü, Akşehir Gölü, Ilgın Gölü Eber Gölü, Akşehir Gölü, Ilgın Gölü

Tuz Gölü ve Seyfe GölüTuz Gölü ve Seyfe Gölü

Konya OvasıKonya Ovası

Develi ve Sultan SazlığıDeveli ve Sultan Sazlığı

ArasAras

KuraKura

Van GölüVan Gölü

Kapalı HavzaKapalı Havza

Kapalı havza oluşumunda yer şekilleri, iklim Kapalı havza oluşumunda yer şekilleri, iklim özellikleri ve yer yapısı başlıca etkenlerdir. özellikleri ve yer yapısı başlıca etkenlerdir.

Dünya’nın en büyük kapalı havzaları Orta Asya Dünya’nın en büyük kapalı havzaları Orta Asya ve Kuzey Afrika'nın içidir. ve Kuzey Afrika'nın içidir.

Kapalı havza oluşumu Orta Asya'da yer Kapalı havza oluşumu Orta Asya'da yer şekillerine, Kuzey Afrika'da kuraklığa bağlı olarak şekillerine, Kuzey Afrika'da kuraklığa bağlı olarak meydana gelmiştir. meydana gelmiştir.

Türkiye'de kapalı havzaların oluşumunda en Türkiye'de kapalı havzaların oluşumunda en önemli etken yer şekilleridir.önemli etken yer şekilleridir.

Taban SeviyesiTaban Seviyesi

Akarsu derine aşındırmasının son sınırıdır. Deniz seviyesi Akarsu derine aşındırmasının son sınırıdır. Deniz seviyesi akarsular için genel taban seviyesidir. Çünkü akarsular akarsular için genel taban seviyesidir. Çünkü akarsular denize ulaştıktan sonra yatak eğimi ortadan kalktığı için denize ulaştıktan sonra yatak eğimi ortadan kalktığı için derine aşındırma yapamaz. derine aşındırma yapamaz.

Denize ulaşmayan akarsular için yerel ve geçici bir taban Denize ulaşmayan akarsular için yerel ve geçici bir taban seviyesi vardır. Kapalı havza tabanında bir göl veya seviyesi vardır. Kapalı havza tabanında bir göl veya bataklık yüzeyi olabilir.bataklık yüzeyi olabilir.

Denge ProfiliDenge Profili

Akarsu aşındırmasının son döneminde, yer şekillerinin Akarsu aşındırmasının son döneminde, yer şekillerinin düzleştirilmesi sonucu kaynaktan ağza doğru çok az düzleştirilmesi sonucu kaynaktan ağza doğru çok az

eğimli bir yatak profili oluşur. Akarsuyun ancak akabildiği eğimli bir yatak profili oluşur. Akarsuyun ancak akabildiği bu az eğimli yatak profiline denge profili denir. bu az eğimli yatak profiline denge profili denir.

Denge Profiline Ulaşmış AkarsuDenge Profiline Ulaşmış Akarsu

Denge profiline ulaşmış akarsuda derine aşındırma yerini Denge profiline ulaşmış akarsuda derine aşındırma yerini yana aşındırma ve biriktirmeye bırakır. Denge profili yaşlı yana aşındırma ve biriktirmeye bırakır. Denge profili yaşlı

arazilerdeki akarsularda veya akarsuların ağız arazilerdeki akarsularda veya akarsuların ağız kısımlarında görülebilir. kısımlarında görülebilir.


Batı Avrupa’daki akarsuların çoğu denge profiline Batı Avrupa’daki akarsuların çoğu denge profiline ulaşmıştır. (Rhone - Fransa)ulaşmıştır. (Rhone - Fransa)


Türkiye’de sadece Bartın çayının ağız kısmında 7 km mesafede ulaşım Türkiye’de sadece Bartın çayının ağız kısmında 7 km mesafede ulaşım yapılır.yapılır.


Denge profiline ulaşmış bir akarsuyun yatağı üzerinde eğim Denge profiline ulaşmış bir akarsuyun yatağı üzerinde eğim kırıkları, dev kazanları ve şelaleler gibi yer şekilleri kırıkları, dev kazanları ve şelaleler gibi yer şekilleri

yoktur. Bu nedenle akarsu taşımacılığına uygundur. yoktur. Bu nedenle akarsu taşımacılığına uygundur. Fakat hidroelektrik potansiyelleri azdır. Fakat hidroelektrik potansiyelleri azdır.


Denge profiline ulaşmamış akarsular üzerinde ise Denge profiline ulaşmamış akarsular üzerinde ise ulaşım yapılamaz fakat elektrik üretimine ve ulaşım yapılamaz fakat elektrik üretimine ve

baraj yapımına elverişlidir.baraj yapımına elverişlidir.

Akarsu HızıAkarsu Hızı

Akarsu yatağının herhangi bir kesitinde 1 sn.de Akarsu yatağının herhangi bir kesitinde 1 sn.de aldığı yola akarsu hızı denir.aldığı yola akarsu hızı denir.

Akarsu hızı mulvinometre ile ölçülür. Akarsu hızı mulvinometre ile ölçülür. Akarsu hızı yatağının her yerinde aynı Akarsu hızı yatağının her yerinde aynı

değildir.Yatağın üst orta kısmında hız en fazladır. değildir.Yatağın üst orta kısmında hız en fazladır. Dibe ve kenarlara doğru hız azalır. Dibe ve kenarlara doğru hız azalır.

Akarsu Hızını Etkileyen FaktörlerAkarsu Hızını Etkileyen Faktörler

1.1. Akarsu debisi Akarsu debisi 2.2. Yatak eğimi Yatak eğimi 3.3. Yatak genişliğiYatak genişliği4.4. Yatak derinliğiYatak derinliği5.5. Bitki örtüsüBitki örtüsü6.6. Akarsu yüküAkarsu yükü7.7. SürtünmeSürtünme

Hızlı AkarsuHızlı Akarsu

Akış Hızı FazlaAkış Hızı Fazla

Yavaş Akan AkarsuYavaş Akan Akarsu

Akarsu Debisi (Akım)Akarsu Debisi (Akım)

Akarsu yatağının herhangi bir kesitinden 1 sn.de Akarsu yatağının herhangi bir kesitinden 1 sn.de geçen su miktarına akarsuyun debisi (akarsuyun geçen su miktarına akarsuyun debisi (akarsuyun

akımı) denir. akımı) denir. Akarsu akımı mAkarsu akımı m33/sn olarak söylenir./sn olarak söylenir.

Akarsu Debisini Etkileyen FaktörlerAkarsu Debisini Etkileyen Faktörler

1.1. Havzaya düşen yağış miktarıHavzaya düşen yağış miktarı2.2. Havzanın genişliğiHavzanın genişliği3.3. Beslendiği kaynaklarBeslendiği kaynaklar4.4. Yatağın geçirimliliğiYatağın geçirimliliği5.5. Akarsu hızıAkarsu hızı6.6. BuharlaşmaBuharlaşma7.7. Bitki örtüsüBitki örtüsü8.8. Yatak eğimiYatak eğimi9.9. GöllerGöller10.10. İnsanİnsan

Akarsu RejimiAkarsu Rejimi

Akarsuyun akımında yıl içinde meydana gelen Akarsuyun akımında yıl içinde meydana gelen değişmelerdir. değişmelerdir.

0

50

100

150

200

250

300

350

Akım

(m3/s

n)

O Ş M N M H T A E E K A

Kızılırmak'ın Akım Grafiği

Akarsu RejimiAkarsu Rejimi Akımı yıl içinde fazla değişmeyen ve yatağında daima su Akımı yıl içinde fazla değişmeyen ve yatağında daima su

bulunan akarsulara rejimi düzenli akarsular denir. Mesela bulunan akarsulara rejimi düzenli akarsular denir. Mesela (Ekvatoral iklimde Amazon ve Kongo nehirleri) (Ekvatoral iklimde Amazon ve Kongo nehirleri)

Yılın bir döneminde yatağında su bulundururken bir Yılın bir döneminde yatağında su bulundururken bir dönem ise kuruyacak hale gelen veya kuruyan dönem ise kuruyacak hale gelen veya kuruyan

akarsulara rejimi düzensiz akarsular denir. (Akdeniz akarsulara rejimi düzensiz akarsular denir. (Akdeniz iklimi bölgesinde yer alan Bakırçay, Gediz, Küçük ve iklimi bölgesinde yer alan Bakırçay, Gediz, Küçük ve Büyük Menderes akarsuları kışın yağan yağmurlarla Büyük Menderes akarsuları kışın yağan yağmurlarla

kabarırken yazın sulama ve içme amacıyla yataklarından kabarırken yazın sulama ve içme amacıyla yataklarından çok su çekilmesi ve şiddetli kuraklık sonucu kuruyacak çok su çekilmesi ve şiddetli kuraklık sonucu kuruyacak

hale gelir. hale gelir.

Akarsu Rejimini Etkileyen FaktörlerAkarsu Rejimini Etkileyen Faktörler

1.1. Yağış rejimiYağış rejimi2.2. Yağış şekliYağış şekli3.3. Havza genişliğiHavza genişliği4.4. Beslendiği kaynaklarBeslendiği kaynaklar5.5. Bitki örtüsüBitki örtüsü6.6. Sıcaklık rejimiSıcaklık rejimi7.7. İnsanlar İnsanlar

Rejimlerine Göre AkarsularRejimlerine Göre Akarsular

1.1. Sürekli akarsularSürekli akarsular2.2. Periyodik akarsularPeriyodik akarsular3.3. Sel rejimli akarsularSel rejimli akarsular4.4. Yağmur rejimli akarsularYağmur rejimli akarsular5.5. Kaynak suları ile beslenen Kaynak suları ile beslenen

akarsularakarsular6.6. Kar ve buz suları ile Kar ve buz suları ile

beslenen akarsularbeslenen akarsular7.7. Karma rejimli akarsularKarma rejimli akarsular

Akış Sürelerine Göre AkarsularAkış Sürelerine Göre Akarsular

Daimi Akarsular: Nemli bölgeleri karekterize Daimi Akarsular: Nemli bölgeleri karekterize ederler. Yıl boyunca akarsu yatağında su ederler. Yıl boyunca akarsu yatağında su vardır. vardır.

Mevsimlik Akarsular: Senenin kurak ve yağışlı Mevsimlik Akarsular: Senenin kurak ve yağışlı farklı iki mevsime ayrıldığı bölgelerde görülür. farklı iki mevsime ayrıldığı bölgelerde görülür.

Geçici Akarsular: Yağışın çok nadir olduğu ve Geçici Akarsular: Yağışın çok nadir olduğu ve yağış dönemi belirsiz bölgelerde sağanaklardan yağış dönemi belirsiz bölgelerde sağanaklardan sonra görülür.sonra görülür.

Türkiye'deki Akarsu RejimleriTürkiye'deki Akarsu Rejimleri

1.1. Yağmurlu Akdeniz RejimiYağmurlu Akdeniz Rejimi2.2. Yağmurlu Karadeniz RejimiYağmurlu Karadeniz Rejimi3.3. İç Anadolu Akarsu Rejimiİç Anadolu Akarsu Rejimi4.4. Doğu Anadolu Akarsu RejimiDoğu Anadolu Akarsu Rejimi

Yağmurlu Akdeniz RejimiYağmurlu Akdeniz Rejimi

Kış mevsiminin yağışlı olması nedeniyle akarsular Kış mevsiminin yağışlı olması nedeniyle akarsular bol su taşırlar. Yaz kuraklığı nedeniyle ve kaynak bol su taşırlar. Yaz kuraklığı nedeniyle ve kaynak suları ile yeterince beslenemediği için yazın suları suları ile yeterince beslenemediği için yazın suları son derece azdır. Akdeniz,Ege ve Marmara son derece azdır. Akdeniz,Ege ve Marmara bölgesi akarsularında görülen akarsu rejimidir. bölgesi akarsularında görülen akarsu rejimidir.

GedizGediz

SusurlukSusurluk

Yağmurlu Karadeniz RejimiYağmurlu Karadeniz Rejimi

Karadeniz ikliminin yağış rejimine bağlı olarak Karadeniz ikliminin yağış rejimine bağlı olarak her mevsim su taşırlar, rejimleri nispeten her mevsim su taşırlar, rejimleri nispeten düzenlidir. Yağmurlarla birlikte, dağlardan gelen düzenlidir. Yağmurlarla birlikte, dağlardan gelen kar suları eklendiği zaman ilkbahar aylarında kar suları eklendiği zaman ilkbahar aylarında seviyeleri yükselir.seviyeleri yükselir.

Yağmurlu Karadeniz RejimiYağmurlu Karadeniz Rejimi

DeğirmendereDeğirmendere

İç Anadolu Akarsu Rejimiİç Anadolu Akarsu Rejimi

Kışın yağışın kar şeklinde olması ve erimemesi nedeniyle kışın suları Kışın yağışın kar şeklinde olması ve erimemesi nedeniyle kışın suları azalır. İlkbahar ve yaz mevsiminde karların erimesi ile suları bollaşır. azalır. İlkbahar ve yaz mevsiminde karların erimesi ile suları bollaşır. Çok kısa bir süre içerisinde birdenbire kabararak coşkun bir şekilde Çok kısa bir süre içerisinde birdenbire kabararak coşkun bir şekilde akan, sonra kuruyacak duruma gelen ve hatta kuruyan akarsular sel akan, sonra kuruyacak duruma gelen ve hatta kuruyan akarsular sel rejimli akarsulardır. Bu tip akarsuların oluşmasında bitki örtüsünün rejimli akarsulardır. Bu tip akarsuların oluşmasında bitki örtüsünün cılız olmasının da rolü vardır. Daha çok İç Anadolu'da görülür. cılız olmasının da rolü vardır. Daha çok İç Anadolu'da görülür.

İç Anadolu Akarsu Rejimiİç Anadolu Akarsu Rejimi

Doğu Anadolu Akarsu RejimiDoğu Anadolu Akarsu Rejimi

Farklı iklim bölgelerinden geçen ve çeşitli kaynaklardan Farklı iklim bölgelerinden geçen ve çeşitli kaynaklardan beslenen akarsular karma rejimlidir. Fıratbeslenen akarsular karma rejimlidir. Fırat

GD Anadolu RejimiGD Anadolu Rejimi

Türkiye Akarsularının ÖzellikleriTürkiye Akarsularının Özellikleri1.1. Yeryüzü şekillerinin genel uzanışına paralel olarak doğu-batı yönlü Yeryüzü şekillerinin genel uzanışına paralel olarak doğu-batı yönlü

akarlar. Fakat denize dökülecekleri yerlerde dağları enine yararak akarlar. Fakat denize dökülecekleri yerlerde dağları enine yararak boğazlar oluştururlar. boğazlar oluştururlar.

2.2. Uzunlukları fazla değildir. Bunun nedeni,dağların kıyıya paralel Uzunlukları fazla değildir. Bunun nedeni,dağların kıyıya paralel uzanması ve Türkiye'nin çok geniş bir ülke olmamasıdır. uzanması ve Türkiye'nin çok geniş bir ülke olmamasıdır.

3.3. Yer şekillerinden dolayı akarsu havzaları dardır. Yer şekillerinden dolayı akarsu havzaları dardır. 4.4. Bol su taşımazlar. Bunun nedeni,iklimin fazla yağışlı olmaması ve Bol su taşımazlar. Bunun nedeni,iklimin fazla yağışlı olmaması ve

havzaların dar olmasıdır. havzaların dar olmasıdır. 5.5. Rejimleri düzensizdir. Nedeni,ülkemizde belli bir sıcaklık ve kurak Rejimleri düzensizdir. Nedeni,ülkemizde belli bir sıcaklık ve kurak

mevsimin bulunması,yağış ve kar erime zamanlarının farklılık mevsimin bulunması,yağış ve kar erime zamanlarının farklılık göstermesidir. göstermesidir.

6.6. Ortalama yükseltinin fazla olmasından dolayı fazla akışlıdırlar. Ortalama yükseltinin fazla olmasından dolayı fazla akışlıdırlar. 7.7. Akarsular bir çok yerde dar ve derin vadilerden aktıkları için Akarsular bir çok yerde dar ve derin vadilerden aktıkları için

hidroelektrik enerji potansiyelleri fazladır. hidroelektrik enerji potansiyelleri fazladır. 8.8. Yer yer su taşkınlarına ve erozyona neden olurlar. Yer yer su taşkınlarına ve erozyona neden olurlar.

Türkiye'deki AkarsularTürkiye'deki Akarsular Karadeniz'e Dökülenler: Sakarya,Filyos Çayı,Bartın Çayı, Karadeniz'e Dökülenler: Sakarya,Filyos Çayı,Bartın Çayı,

Yeşilırmak, Kızılırmak ve Çoruh'tur. Yeşilırmak, Kızılırmak ve Çoruh'tur. Marmara Denizi'ne Dökülenler: Susurluk ve Gönen Çayı Marmara Denizi'ne Dökülenler: Susurluk ve Gönen Çayı Ege Denizi'ne Dökülenler: Bakırçay, Gediz,B. Menderes, Ege Denizi'ne Dökülenler: Bakırçay, Gediz,B. Menderes,

K. Menderes ve Meriç'tir. K. Menderes ve Meriç'tir. Akdeniz'e Dökülenler: Dalaman Çayı, Manavgat Çayı, Akdeniz'e Dökülenler: Dalaman Çayı, Manavgat Çayı,

Aksu,Göksu,Seyhan,Ceyhan ve Asi'dir. Aksu,Göksu,Seyhan,Ceyhan ve Asi'dir. Ülkemizde Doğup Dış Ülkelerden Denize Dökülenler: Ülkemizde Doğup Dış Ülkelerden Denize Dökülenler:

Aras,Kura,Arpaçay,Fırat,Dicle,Çoruh Aras,Kura,Arpaçay,Fırat,Dicle,Çoruh Dış Ülkelerden Doğup Ülkemizde Denize Dökülenler: Dış Ülkelerden Doğup Ülkemizde Denize Dökülenler:

Meriç,Asi Meriç,Asi

7- Ülkemiz akarsularından daha çok sulama, içme suyu sağlama ve elektrik üretiminde yararlanırız.

Tarım

Enerji üretimi

Akarsu AşındırmasıAkarsu Aşındırması

Akarsular yatakları içinde fiziksel ve Akarsular yatakları içinde fiziksel ve kimyasal aşındırma yapar.kimyasal aşındırma yapar.

Suyunu ve yataktan kopardığı maddeleri Suyunu ve yataktan kopardığı maddeleri yatağının çeşitli yerlerine çarparak fiziksel yatağının çeşitli yerlerine çarparak fiziksel aşındırma yapar. aşındırma yapar.

Akarsular suyun eritme gücü etkisiyle Akarsular suyun eritme gücü etkisiyle kimyasal olarak aşındırma yapar. kimyasal olarak aşındırma yapar.

Kimyasal Aşındırma:Kimyasal Aşındırma:

Toprak ve kayaların erimesi yoluyla olur. Kayaların yapısına Toprak ve kayaların erimesi yoluyla olur. Kayaların yapısına suyun sıcaklığına ve içindeki COsuyun sıcaklığına ve içindeki CO22 miktarına bağlıdır. miktarına bağlıdır.

Erime sıcaklıkta arttığı için kimyasal aşındırma yaz Erime sıcaklıkta arttığı için kimyasal aşındırma yaz aylarında ve tropikal bölgelerde daha çok olur.aylarında ve tropikal bölgelerde daha çok olur.


Akarsuların aşındırması yer şekillerinin evrim Akarsuların aşındırması yer şekillerinin evrim sürecinde farklılık gösterir. sürecinde farklılık gösterir.

İç kuvvetlerin etkisiyle oluşan ilk yer şekilleri İç kuvvetlerin etkisiyle oluşan ilk yer şekilleri üzerinde akarsular kurulduktan sonra eğimli bir üzerinde akarsular kurulduktan sonra eğimli bir yatak içinde aktıkları için yatak içinde aktıkları için derine aşındırmaderine aşındırma yapar. yapar.

Yer şekillerinin gençlik dönemi olan bu dönemde Yer şekillerinin gençlik dönemi olan bu dönemde derine aşındırmanın bir sonucu olarak akarsu derine aşındırmanın bir sonucu olarak akarsu yatağı yatağı geriye doğru da aşındırılırgeriye doğru da aşındırılır ve akarsuyun ve akarsuyun boyu da giderek uzar. boyu da giderek uzar.

Kapma OlayıKapma Olayı

Akarsu yatağı geriletilirken başka bir akarsuyun Akarsu yatağı geriletilirken başka bir akarsuyun sularını kendi yatağına çekmesine kapma denir.sularını kendi yatağına çekmesine kapma denir.

Kapma OlayıKapma Olayı


Yer şekillerinin ihtiyarlık döneminde Yer şekillerinin ihtiyarlık döneminde akarsuyun yatak eğimi azaldığı için derine akarsuyun yatak eğimi azaldığı için derine aşındırma yerini aşındırma yerini yana aşındırmayana aşındırma ve ve biriktirmeye bırakır. biriktirmeye bırakır.

Bunun sonucu olarak yamaçlar geriletilir, Bunun sonucu olarak yamaçlar geriletilir, koparılan maddeler vadi tabanında koparılan maddeler vadi tabanında biriktirilir ve vadi tabanı giderek genişler.biriktirilir ve vadi tabanı giderek genişler.

Akarsu Aşındırmasını Etkileyen Akarsu Aşındırmasını Etkileyen FaktörlerFaktörler

1.1. Akarsu debisiAkarsu debisi2.2. Akarsu hızıAkarsu hızı3.3. Akarsuyun yük miktarıAkarsuyun yük miktarı4.4. Akarsuyun yatak yapısıAkarsuyun yatak yapısı5.5. Bitki örtüsüBitki örtüsü

Akarsu Aşındırma ŞekilleriAkarsu Aşındırma Şekilleri

1.1. Akarsu vadisiAkarsu vadisi2.2. Şelale ve Dev kazanıŞelale ve Dev kazanı3.3. Peribacaları Peribacaları 4.4. KırgıbayırKırgıbayır5.5. Plato Plato 6.6. PeneplenPeneplen7.7. MendereslerMenderesler

Akarsu vadisiAkarsu vadisi

Akarsuların yataklarını derine ve yana aşındırması Akarsuların yataklarını derine ve yana aşındırması ile oluşan ve sürekli inişi olan uzun oluklardır.ile oluşan ve sürekli inişi olan uzun oluklardır.

Çentik VadiÇentik Vadi

Bazı vadilerin profili V biçimindedir. Bu tür Bazı vadilerin profili V biçimindedir. Bu tür vadilere çentik vadi denir. Bu tip vadiler genelde vadilere çentik vadi denir. Bu tip vadiler genelde akarsuların yukarı çığırlarında oluşurlar. Aynı akarsuların yukarı çığırlarında oluşurlar. Aynı zamanda akarsuların ilk oluştukları dönemdeki zamanda akarsuların ilk oluştukları dönemdeki genç vadilerdir. genç vadilerdir.



Geniş (Alüvyal) Tabanlı VadiGeniş (Alüvyal) Tabanlı Vadi

Yana aşındırmanın etkisi ile genişleyen vadilerdir. Yana aşındırmanın etkisi ile genişleyen vadilerdir. Eğimin azalmasına bağlı olarak birikmelerle Eğimin azalmasına bağlı olarak birikmelerle alüvyon bir taban oluşmuştur. alüvyon bir taban oluşmuştur.

Yatık Yamaçlı VadiYatık Yamaçlı Vadi

Yana aşındırmanın fazla olduğu ve yamaçların Yana aşındırmanın fazla olduğu ve yamaçların yatıklaştırıldığı yerlerde vadilerin profili genişler yatıklaştırıldığı yerlerde vadilerin profili genişler ve yatık yamaçlı vadiler meydana gelir. Bu tip ve yatık yamaçlı vadiler meydana gelir. Bu tip vadilerin genellikle alüvyonla kaplı geniş bir vadilerin genellikle alüvyonla kaplı geniş bir tabanları da vardır.tabanları da vardır.

Boğaz VadiBoğaz Vadi

Yüksek yerlerde derine aşındırma ile oluşmuş Yüksek yerlerde derine aşındırma ile oluşmuş vadilerdir. Yamaçlar dik vadi dardır. Dağları vadilerdir. Yamaçlar dik vadi dardır. Dağları enine yaran ırmak vadileri Türkiye'de kuzey ve enine yaran ırmak vadileri Türkiye'de kuzey ve güney yönlü ulaşımda kolaylık sağlar. Bunlara güney yönlü ulaşımda kolaylık sağlar. Bunlara yamaç vadileri de denir. Örnek Marmara da yamaç vadileri de denir. Örnek Marmara da Gevye Boğazı,Küre dağlarında Kızılırmak vadisi Gevye Boğazı,Küre dağlarında Kızılırmak vadisi Canik Dağlarında Yeşilırmak Vadisi,Akdeniz de Canik Dağlarında Yeşilırmak Vadisi,Akdeniz de Çubuk ve Gülek boğazları gibi.Çubuk ve Gülek boğazları gibi.

Kanyon VadiKanyon Vadi

Kalkerli arazilerde farklı kayaların erimesi Kalkerli arazilerde farklı kayaların erimesi sonucunda da kanyon vadi oluşur. Örneğin sonucunda da kanyon vadi oluşur. Örneğin

Akdeniz'de Göksu Kanyonu gibi.Akdeniz'de Göksu Kanyonu gibi.







Köprülü Kanyon, Antalya Köprülü Kanyon, Antalya

Şelale ve Dev KazanıŞelale ve Dev Kazanı

Akarsuların çağlayanlarda düştüğü yerleri oyması Akarsuların çağlayanlarda düştüğü yerleri oyması ile oluşan çukurlara Dev Kazanı denir. ile oluşan çukurlara Dev Kazanı denir.

Şelale ve Dev KazanıŞelale ve Dev Kazanı

Niagara ŞelalesiNiagara Şelalesi

PeribacalarıPeribacaları

Lav ve tüflerin birlikte bulunduğu kurak bölgelerde, bitki Lav ve tüflerin birlikte bulunduğu kurak bölgelerde, bitki örtüsünden yoksun eğimli arazilerde, sağanak yağışlar ve örtüsünden yoksun eğimli arazilerde, sağanak yağışlar ve sel suları etkisiyle meydana gelen erozyon sonucu oluşan sel suları etkisiyle meydana gelen erozyon sonucu oluşan

lav şapkalı tüf kuleleridir.lav şapkalı tüf kuleleridir. Sağanaklar ve seller sırasında dirençli taşlar olan lavlar Sağanaklar ve seller sırasında dirençli taşlar olan lavlar

alt kısımlarını da korudukları için çevresi aşınırken alt kısımlarını da korudukları için çevresi aşınırken aşınmamış kuleler oluşmuştur. aşınmamış kuleler oluşmuştur.

Rüzgarlar bu oluşumda dolaylı etkilidir.Rüzgarlar bu oluşumda dolaylı etkilidir.


Türkiye’de, Kapadokya (Ürgüp, Göreme) ve Afyon Türkiye’de, Kapadokya (Ürgüp, Göreme) ve Afyon yakınlarında peribacaları görülür. Kapadokya yakınlarında peribacaları görülür. Kapadokya

yöresinde peribacalarının oluşumu Hasan yöresinde peribacalarının oluşumu Hasan Dağı’ndan püsküren lav ve tüfler üzerindeki Dağı’ndan püsküren lav ve tüfler üzerindeki

erozyon sonucu olmuştur.erozyon sonucu olmuştur.


Kırgıbayır (Badlands)Kırgıbayır (Badlands)

Kurak bölgelerde, bitki örtüsünden yoksun ve eğimli Kurak bölgelerde, bitki örtüsünden yoksun ve eğimli yamaçların sağanaklar ve sel suları etkisiyle dilik dilik yamaçların sağanaklar ve sel suları etkisiyle dilik dilik dilinmesi sonucu oluşan üzerinde yürünmesi zor arazi dilinmesi sonucu oluşan üzerinde yürünmesi zor arazi

yapısıdır.yapısıdır.

KırgıbayırKırgıbayır


Kapadokya yöresinde killi tüflü sahanın sağanak Kapadokya yöresinde killi tüflü sahanın sağanak yağışlar ve seller etkisi ile yarılması sonucu yağışlar ve seller etkisi ile yarılması sonucu

kırgıbayır oluşmuştur.kırgıbayır oluşmuştur.


PlatoPlato

Akarsular tarafından derince yarılmış çevresine Akarsular tarafından derince yarılmış çevresine göre yüksek düzlüklerdir. göre yüksek düzlüklerdir.

Bu düzlükler eski peneplenlerin gençleşmesi – Bu düzlükler eski peneplenlerin gençleşmesi – yükselmesi sonucunda oluşurlar. Bazıları da lav yükselmesi sonucunda oluşurlar. Bazıları da lav

düzlükleridir.düzlükleridir.

PlatoPlato

PeneplenPeneplen

Akarsular yerkabuğunun yüksek kısımlarını aşındırarak çukur yerleri Akarsular yerkabuğunun yüksek kısımlarını aşındırarak çukur yerleri doldurarak yeryüzünü düzleştirmeye çalışırlar. İrili ufaklı bir çok akarsu doldurarak yeryüzünü düzleştirmeye çalışırlar. İrili ufaklı bir çok akarsu

tarafından yapılan aşındırmaya bağlı olarak çok uzun bir zaman sonucun tarafından yapılan aşındırmaya bağlı olarak çok uzun bir zaman sonucun da bütün arazi alçalmış engebelik bakımından silikleşmiş olur. Böylece da bütün arazi alçalmış engebelik bakımından silikleşmiş olur. Böylece

karaların yüzeyi deniz seviyesi yakınlarına kadar alçaltılır ve hafif dalgalı karaların yüzeyi deniz seviyesi yakınlarına kadar alçaltılır ve hafif dalgalı bir düzlük haline dönüşür. Akarsu aşındırması sonucunda meydana gelen bir düzlük haline dönüşür. Akarsu aşındırması sonucunda meydana gelen

bu gibi düzlüklere peneplen adı verilir. Türkiye III.Zamanın sonlarında bu gibi düzlüklere peneplen adı verilir. Türkiye III.Zamanın sonlarında peneplen halinde iken IV.Zamanın başlarında tümden yükselmiş ve peneplen halinde iken IV.Zamanın başlarında tümden yükselmiş ve

peneplen yüzeyi yükseklerde kalmıştır. Türkiye'deki ova ve platoların peneplen yüzeyi yükseklerde kalmıştır. Türkiye'deki ova ve platoların yükseklerde bulunmasının nedeni bu peneplen yüzeylerinin yükselmesidir.yükseklerde bulunmasının nedeni bu peneplen yüzeylerinin yükselmesidir.

Menderes (Büklüm)Menderes (Büklüm)

Akarsular yatak eğiminin azaldığı yerde taşıdığı maddeleri Akarsular yatak eğiminin azaldığı yerde taşıdığı maddeleri biriktirmeye başlar. Derine aşındırma yerini yana biriktirmeye başlar. Derine aşındırma yerini yana

aşındırmaya bırakır.aşındırmaya bırakır.

Menderes (Büklüm)Menderes (Büklüm)

Mendereste Yana AşınmaMendereste Yana Aşınma

Mendereste BiriktirmeMendereste Biriktirme

MenderesMenderes

Yatak içinde biriktirilen maddeler hız çizgisini yatağın Yatak içinde biriktirilen maddeler hız çizgisini yatağın yanlarına taşır. Bu şekilde yana aşınma olur.yanlarına taşır. Bu şekilde yana aşınma olur.

Bir yandan koparılan maddeler, hızın az olduğu yatağın Bir yandan koparılan maddeler, hızın az olduğu yatağın diğer yanında biriktirilir. Bu şekilde biriktirme olur.diğer yanında biriktirilir. Bu şekilde biriktirme olur.

MenderesMenderes

Türkiye'de özellikle Ege Türkiye'de özellikle Ege bölgesi akarsularında bölgesi akarsularında

(Bakırçay, Gediz, (Bakırçay, Gediz, K.Menderes, B.Menderes) K.Menderes, B.Menderes) yatak eğimleri az olduğu yatak eğimleri az olduğu için son derece belirgin için son derece belirgin menderesler görülür.menderesler görülür.

Akarsu BiriktirmesiAkarsu Biriktirmesi

Akarsular gücü azalınca daha önce yatak koparıp Akarsular gücü azalınca daha önce yatak koparıp taşıdıkları maddeleri taşıyamaz ve biriktirmeye taşıdıkları maddeleri taşıyamaz ve biriktirmeye

başlar.başlar.


2005 ÖSS2005 ÖSS


Akarsu gücünün azalması;Akarsu gücünün azalması;2.2. Debisinin azalmasıDebisinin azalması3.3. Hızının azalmasıHızının azalması

a.a. Yatak eğiminin azalmasıYatak eğiminin azalmasıb.b. Yatak genişliğinin azalmasıYatak genişliğinin azalmasıc.c. Akarsu yükünün artmasıAkarsu yükünün artmasıd.d. Yatakta bitki örtüsünün artmasıYatakta bitki örtüsünün artması

etkisi ile olur.etkisi ile olur.


Akarsu gücünün azaldığı ilk yerde iri çakılları Akarsu gücünün azaldığı ilk yerde iri çakılları sonra küçük çakılları ve son olarak da sonra küçük çakılları ve son olarak da alüvyonları biriktirir. Kaynaktan ağız alüvyonları biriktirir. Kaynaktan ağız kısmına doğru taşınan malzemelerin kısmına doğru taşınan malzemelerin

boyutları küçülür. boyutları küçülür.


Akarsu biriktirdiği maddelerin boyutları, Akarsu biriktirdiği maddelerin boyutları, akarsuyun akımıyla doğrudan ilgilidir.akarsuyun akımıyla doğrudan ilgilidir.

Akarsu akımı fazla iken kil, mil ve alüvyon gibi Akarsu akımı fazla iken kil, mil ve alüvyon gibi küçük maddeleri taşırken, iri çakılları biriktirir. küçük maddeleri taşırken, iri çakılları biriktirir.

Akım azaldığında ise zaten iri çakılar taşımadığı Akım azaldığında ise zaten iri çakılar taşımadığı gibi artık kil, mil ve alüvyonları da biriktirmeye gibi artık kil, mil ve alüvyonları da biriktirmeye başlar.başlar.

Akarsu yatağında birikmiş çakıllar akarsuyun Akarsu yatağında birikmiş çakıllar akarsuyun akımının fazla olduğu, alüvyonlar ise akımının akımının fazla olduğu, alüvyonlar ise akımının azaldığı dönemlere aittir.azaldığı dönemlere aittir.


Akarsuyun biriktirdiği maddelerin boyutu akımına Akarsuyun biriktirdiği maddelerin boyutu akımına göre de değişir. Bu nedenle akarsu yatağında göre de değişir. Bu nedenle akarsu yatağında

incelemelerle geçmişe ait bulgular elde edilebilir.incelemelerle geçmişe ait bulgular elde edilebilir.

Akarsu Biriktirme ŞekilleriAkarsu Biriktirme Şekilleri

1.1. AlüvyonAlüvyon2.2. Birikinti konisiBirikinti konisi3.3. Birikinti yelpazesiBirikinti yelpazesi4.4. Dağ Eteği OvasıDağ Eteği Ovası5.5. Dağ İçi ovasıDağ İçi ovası6.6. Taban Seviyesi ovasıTaban Seviyesi ovası7.7. Irmak AdasıIrmak Adası8.8. DeltaDelta9.9. TaraçaTaraça

AlüvyonAlüvyon

Akarsu biriktirmesi ile oluşan çok ince Akarsu biriktirmesi ile oluşan çok ince maddelerden oluşan topraklardır.maddelerden oluşan topraklardır.

Birikinti Konisi ve YelpazesiBirikinti Konisi ve Yelpazesi

Yamaçlardan inen sel sularının dağ eteğinde eğimin Yamaçlardan inen sel sularının dağ eteğinde eğimin azalmasıyla taşıdığı maddeleri koni şeklinde yayarak azalmasıyla taşıdığı maddeleri koni şeklinde yayarak biriktirmesi ile oluşur. Ülkemizde çok sayıda birikinti biriktirmesi ile oluşur. Ülkemizde çok sayıda birikinti konisi vardır. Muş Ovası,Erzincan Ovası,Bolu Ovası konisi vardır. Muş Ovası,Erzincan Ovası,Bolu Ovası

bunlardan bir kaçıdır. bunlardan bir kaçıdır.

Birikinti KonisiBirikinti Konisi

Dağ Eteği OvasıDağ Eteği Ovası

Birikinti konileri dağ eteği boyunca zamanla Birikinti konileri dağ eteği boyunca zamanla birleşince hafif dalgalı bir ova meydana gelir bu birleşince hafif dalgalı bir ova meydana gelir bu tür ovalara dağ eteği ovası adı verilir. İtalya'da tür ovalara dağ eteği ovası adı verilir. İtalya'da Alp dağları ile Po ovası arasında bulunan Alp dağları ile Po ovası arasında bulunan PİEDMONT ovası bir dağ eteği ovasıdır. PİEDMONT ovası bir dağ eteği ovasıdır.

Dağ Eteği OvasıDağ Eteği Ovası

Dağ İçi OvalarıDağ İçi Ovaları

Dağlık alanların iç kısımlarında eğimin azaldığı Dağlık alanların iç kısımlarında eğimin azaldığı yerlerde meydana gelirler. Dağiçi ovaları Türkiye yerlerde meydana gelirler. Dağiçi ovaları Türkiye gibi engebeliliğin fazla olduğu ülkelerde daha gibi engebeliliğin fazla olduğu ülkelerde daha fazla görülür. Ülkemizde de en fazla Doğu fazla görülür. Ülkemizde de en fazla Doğu Anadolu Bölgesinde yaygındır. Muş, Erzincan Anadolu Bölgesinde yaygındır. Muş, Erzincan ovaları gibi. ovaları gibi.

Dağ İçi OvasıDağ İçi Ovası

Taban Seviyesi OvasıTaban Seviyesi Ovası

Akarsuların denize yaklaştığı yerlerde, deniz Akarsuların denize yaklaştığı yerlerde, deniz seviyesine yakın yükseltilerde eğimin azalmasına seviyesine yakın yükseltilerde eğimin azalmasına

bağlı olarak oluşan ovalardır. Bu ovalarda bağlı olarak oluşan ovalardır. Bu ovalarda akarsular menderesler çizerek akarlar. akarsular menderesler çizerek akarlar.

Taban Seviyesi OvasıTaban Seviyesi Ovası

Irmak AdasıIrmak Adası

Akarsuyun yatak eğiminin azaldığı ve genişleyerek aktığı Akarsuyun yatak eğiminin azaldığı ve genişleyerek aktığı yerlerde taşıdığı çakıl, kum ve alüvyonları biriktirmesi ile yerlerde taşıdığı çakıl, kum ve alüvyonları biriktirmesi ile

oluşurlar. oluşurlar.


Akarsuyun yatak eğiminin azaldığı ve genişleyerek aktığı Akarsuyun yatak eğiminin azaldığı ve genişleyerek aktığı yerlerde taşıdığı çakıl, kum ve alüvyonları biriktirmesi ile yerlerde taşıdığı çakıl, kum ve alüvyonları biriktirmesi ile

oluşurlar. oluşurlar.


DeltaDelta

Denize ulaşan akarsuyun taşıma gücü birden bire sona Denize ulaşan akarsuyun taşıma gücü birden bire sona erer. Bu nedenle alüvyonlar akarsuyun döküldüğü yerde erer. Bu nedenle alüvyonlar akarsuyun döküldüğü yerde

çökebilir. Ve zamanla delta ovaları meydana gelebilir. çökebilir. Ve zamanla delta ovaları meydana gelebilir. Seyhan,Ceyhan,Yeşilırmak ve Kızılırmak deltaları bu Seyhan,Ceyhan,Yeşilırmak ve Kızılırmak deltaları bu

şekilde meydana gelmiştir. şekilde meydana gelmiştir.

DeltaDelta

Gel-Git'in etkili olduğu kıyılarda akarsuların Gel-Git'in etkili olduğu kıyılarda akarsuların getirdiği alüvyonlar sürekli derinlere taşındığı için getirdiği alüvyonlar sürekli derinlere taşındığı için

buralarda birikme olmaz . buralarda birikme olmaz . Kuzeybatı Avrupa akarsuları ağızlarında delta Kuzeybatı Avrupa akarsuları ağızlarında delta oluşmayışının temel nedeni bölgede etkili gel-git oluşmayışının temel nedeni bölgede etkili gel-git

olaylarının olmasıdır. olaylarının olmasıdır.

DeltaDelta

Kıta sahanlığının geniş=Kıyının sığ=az derin olduğu Kıta sahanlığının geniş=Kıyının sığ=az derin olduğu alanlarda delta oluşumu daha kolaydır. alanlarda delta oluşumu daha kolaydır.

Ege kıyılarında deniz birden derinleşmez. Bu nedenle Ege kıyılarında deniz birden derinleşmez. Bu nedenle delta oluşumu Akdeniz ve Karadeniz’e göre kolaydır.delta oluşumu Akdeniz ve Karadeniz’e göre kolaydır.

DeltaDelta

Akarsuların bol alüvyon getirmesi ve getirdiği alüvyonu Akarsuların bol alüvyon getirmesi ve getirdiği alüvyonu deniz içinde biriktirmesi gerekir.deniz içinde biriktirmesi gerekir.

Batı Anadolu akarsuları çok alüvyon taşıdıkları için denize Batı Anadolu akarsuları çok alüvyon taşıdıkları için denize döküldükleri yerlerde geniş deltalar oluşturmuşlardır.döküldükleri yerlerde geniş deltalar oluşturmuşlardır.

Bafra ve Çarşamba DeltasıBafra ve Çarşamba Deltası

Nil DeltasıNil Deltası

Taraça(Seki)Taraça(Seki)

Yatağına alüvyon biriktirmiş akarsuyun bulunduğu alanın yükselmesi ile Yatağına alüvyon biriktirmiş akarsuyun bulunduğu alanın yükselmesi ile akarsuyun yeniden hız kazanması ve yatağını derine doğru akarsuyun yeniden hız kazanması ve yatağını derine doğru

aşındırması ile oluşur. Bu yönleri ile sekiler yüksekte kalmış eski vadi aşındırması ile oluşur. Bu yönleri ile sekiler yüksekte kalmış eski vadi tabanlarıdır. Sekiler bir birikim şekli olmakla beraber akarsuyun tabanlarıdır. Sekiler bir birikim şekli olmakla beraber akarsuyun yatağını aşındırması ve derinleştirmesi sonucu oluşturdukları için yatağını aşındırması ve derinleştirmesi sonucu oluşturdukları için aynı zamanda aşınım şekillerindendir. Ayrıca Mendereslerde hem aynı zamanda aşınım şekillerindendir. Ayrıca Mendereslerde hem

aşınım hem de birikim şekillerindendir. aşınım hem de birikim şekillerindendir.

TaraçaTaraça

Ovaların YararlarıOvaların Yararları

Yukarıda açıklanan bütün bu biriktirme Yukarıda açıklanan bütün bu biriktirme şekilleri özellikle ovalar ve sekiler yerleşme şekilleri özellikle ovalar ve sekiler yerleşme ve tarım bakımından insan yaşamında ve tarım bakımından insan yaşamında büyük değer taşır. Çünkü bu yerlerde eğim büyük değer taşır. Çünkü bu yerlerde eğim az toprak verimli yeraltı suyu bol ve az toprak verimli yeraltı suyu bol ve sulama olanakları daha elverişlidir. Bu sulama olanakları daha elverişlidir. Bu nedenle alüvyal düzlükler eskiden beri nedenle alüvyal düzlükler eskiden beri insanların yerleşme yeri olmuşlardır.insanların yerleşme yeri olmuşlardır.

Health & Medicine

Akarsular