Embed Size (px)
Citation preview
Niska emisja a plany gospodarki niskoemisyjnej
Mgr inż. Beata Jędrzejewska-Kozłowska
główny specjalista ds. zarządzania energią
Urząd Miasta Lublin
Co to jest niska emisja?
Niska emisja to emisja zanieczyszczeń powietrza z niskich źródeł emisji, na przykład emisja z:
• domowych pieców grzewczych, • lokalnych kotłowni węglowych, • transportu. Duża liczba niskich kominów w zwartej zabudowie
mieszkaniowej powoduje, że emitowane gazy i pyły źle rozprzestrzeniają się w powietrzu i powodują wysokie stężenia zanieczyszczeń w miejscu powstawania.
Co to jest niska emisja?
http://www.tarnowskiegory.pl/articles,article,437,O_problemie_niskiej_emisji_
Co to jest gospodarka niskoemisyjna?
Gospodarka niskoemisyjna to gospodarka, w której stosuje się:
• wydajne rozwiązania energetyczne,
• czystą i odnawialną energię,
• technologie przyjazne dla klimatu Ziemi,
• zrównoważoną konsumpcję,
• gospodarkę odpadami minimalizującą emisję gazów cieplarnianych.
Niska emisja a niskoemisyjność
Chcemy ograniczyć niską emisję.
Chcemy zwiększyć niskoemisyjność czyli:
• efektywność energetyczną, • wykorzystanie odnawialnych źródeł
energii, • przy jednoczesnym ograniczaniu emisji
dwutlenku węgla.
Gospodarka niskoemisyjna
Rozwój niskoemisyjny ma umożliwić państwom Unii Europejskiej ochronę klimatu przy jednoczesnym pobudzeniu gospodarki i tworzeniu nowych miejsc pracy.
Zmiany klimatu są zagrożeniem dla rozwoju społeczno- gospodarczego świata i zwalczanie tych zagrożeń jest sprawą zasadniczą dla Europy.
Zmiany klimatu
Najrzetelniejszy, najważniejszy i najlepszy raport o zmianach klimatu : Climate Change 2014: Impacts, Adaptation and Vulnerability Raport jest tworzony przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (Intergovernmental Panel on Climate Change - IPCC), powołany w 1988 roku przez Światową Organizację Meteorologiczną oraz ONZ. Zespół przegląda i ocenia najnowsze naukowe, techniczne,
społeczne i ekonomiczne informacje z całego świata. Zespół nie przeprowadza własnych badań, nie monituje danych
i parametrów zmian klimatu. W opracowaniu najnowszego raportu, brało udział 308 autorów z 70 krajów. Wzięto pod uwagę 54 677 uwag i komentarzy naukowych. Raport jest stale aktualizowany. •http://ipcc-wg2.gov/AR5/
9
Pakiet energetyczno-klimatyczny UE
Według Europejskiej Agencji Środowiska za emisję gazów cieplarnianych odpowiadają: • sektor energetyczny za 28% emisji, • transport - 21%, • przemysł - 20%, • gospodarstwa domowe i małe/średnie przedsiębiorstwa - 17%. W grudniu 2008 roku 27 państw Unii Europejskiej postawiło przed sobą trzy bardzo ambitne cele w ramach tzw. pakietu energetyczno-klimatycznego: • zwiększenie efektywności energetycznej o 20%, • zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych o 20%, • redukcję emisji gazów cieplarnianych o 20%. Wszystkie trzy cele mają zostać osiągnięte do końca 2020 roku.
10
Co to jest PGN?
Plan gospodarki niskoemisyjnej (PGN) to DOKUMENT, który zawiera informacje: • o wielkości zużycia energii w gminie, • o wielkości emisji dwutlenku węgla, • o udziale energii produkowanej w OZE w ogólnym zużyciu energii w gminie. Na podstawie w/w danych określa się cele dla gminy. Cele opisane w PGN dotyczą pakietu klimatyczno- energetycznego UE czyli: • efektywniejszego wykorzystywania energii, • redukcji emisji gazów cieplarnianych • zwiększenia udziału energii z OZE w ogólnym zużyciu energii. PGN - obowiązkowo dotyczy okresu do 2020 roku.
11
Co to jest PGN?
Plan gospodarki niskoemisyjnej uruchamia zarządzanie energią w gminie oraz
• określa najważniejsze obszary działań,
• definiuje konkretne środki służące do osiągnięcia celu,
• określa ramy czasowe osiągnięcia celu,
• wskazuje osoby odpowiedzialne za realizację poszczególnych elementów celu,
• zawiera długoterminową strategię działania.
12
Właściwości PGN
Plan gospodarki niskoemisyjnej:
• nie może być traktowany jako dokument skończony,
• zmienia się w czasie,
• wymaga analizowania prowadzonych działań,
• wymaga analizowania rozwoju gminy,
• musi być monitorowany,
• musi być aktualizowany.
13
Zakres PGN
PGN - dotyczy obszaru geograficznego podlegającego samorządowi (gmina, powiat, województwo).
PGN - uwzględnia działania w sektorze publicznym i prywatnym.
PGN - obejmuje działania inwestycyjne i nieinwestycyjne (edukację, informację, planowanie przestrzenne, zamówienia publiczne).
PGN - nie uwzględnia instalacji objętych EU ETS.
Gospodarka niskoemisyjna a jakość powietrza
Gospodarka niskoemisyjna ma znaczny wpływ na poprawę jakości powietrza.
Ma to szczególne znaczenie na obszarach, na których odnotowano przekroczenia poziomów dopuszczalnych stężeń zanieczyszczeń w powietrzu i realizowane są programy ochrony powietrza (POP).
Działania zawarte w planach gospodarki niskoemisyjnej muszą być spójne z programami ochrony powietrza oraz w efekcie doprowadzić do redukcji emisji zanieczyszczeń do powietrza (w tym: pyłów, dwutlenku siarki oraz tlenków azotu).
Skutki zanieczyszczenia powietrza
• Zanieczyszczenie powietrza w miastach powoduje na świecie ok. 1,2 mln zgonów rocznie (WHO 2010).
• Komisja Europejska szacuje, że w Unii Europejskiej: - niska jakość powietrza jest najczęstszą przyczyną przedwczesnych zgonów, związaną
ze środowiskiem - zła jakość powietrza jest przyczyną śmierci większej liczby obywateli niż wypadki drogowe,
- zanieczyszczenie powietrza jest przyczyną strat dni roboczych i wysokich kosztów opieki zdrowotnej,
- szkody dotyczą również upraw i budynków. • Eksperci od zdrowia publicznego w coraz większym stopniu zgadzają się, że
zanieczyszczenia atmosferyczne zwiększają zachorowalność (szczególnie na choroby układu oddechowego i choroby naczyniowo-sercowe) oraz prowadzą do podwyższonej śmiertelności w młodszych grupach wiekowych (np. Wilson i Spengler 1996, WHO 2003, Holland i in. 2005a).
• Światowa Organizacja Zdrowia podaje, że od lat 70. XX wieku do 2004 roku globalne ocieplenie przyczyniło się do śmierci 140 000 osób rocznie na całym świecie.
Zanieczyszczenie powietrza w Polsce
Raport z realizacji Polityki Ekologicznej Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 stwierdza, że najistotniejszym problemem zanieczyszczenia powietrza w Polsce jest emisja powierzchniowa czyli tzw. niska emisja, która jest główną przyczyną niedotrzymania standardów jakości powietrza. Podczas spalania paliw stałych (czasami też śmieci) w piecach domowych i lokalnych kotłowniach emitowane są pyły, dwutlenek siarki, dwutlenek azotu, tlenek węgla oraz benzo(a)piren.
"W Polsce w 2012 roku stwierdzone zostały przekroczenia: • w 38 strefach ze względu na przekroczenie poziomu dopuszczalnego
pyłów PM10, • w 22 strefach ze względu na przekroczenie poziomów dopuszczalnych,
powiększonych o margines tolerancji pyłu PM2,5 oraz • w 42 strefach ze względu na przekroczenie poziomu docelowego
benzo(a)pirenu.” W Polsce w 2012 roku 46 stref podlegało ocenie pod względem
zanieczyszczeń powietrza.
Program ochrony powietrza dla Strefy Aglomeracja Lubelska
Uchwała NR XXXVII/608/2013 Sejmiku Województwa Lubelskiego z dnia 25 listopada 2013 roku w sprawie przyjęcia zaktualizowanego „Programu ochrony powietrza dla strefy – Aglomeracja Lubelska”
• Obszar przekroczeń dopuszczalnych stężeń 24-godzinnych pyłu PM10 zajmuje 75,4 km² czyli ponad połowę obszaru Lublina.
• Na podwyższone stężenia pyłu PM10 narażonych jest 178 789 mieszkańców miasta czyli ponad połowa mieszkańców miasta.
Główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza w Lublinie jest niska emisja zanieczyszczeń.
Program ochrony powietrza dla Strefy Aglomeracja Lubelska
„Program ochrony powietrza dla strefy – Aglomeracja Lubelska” wskazuje działania naprawcze, mające na celu poprawę jakości powietrza. Są to między innymi:
• zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło poprzez termomodernizację obiektów budowlanych,
• podłączenia budynków do miejskiej sieci ciepłowniczej, • wymianę pieców węglowych o niskiej sprawności na
pompy ciepła, piece zasilane gazem, olejem lub na ogrzewanie elektryczne,
• wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii, • edukacja i informowanie społeczeństwa o wpływie
stosowanych źródeł energii na środowisko.
Efekt ekologiczny działań naprawczych
Wskaźniki opracowane dla Lublina na potrzeby szacunków ograniczania emisji pyłu PM10 przy realizacji Programu ochrony powietrza:
Rodzaj działania naprawczego Zmniejszenie emisji pyłu PM10 [kg/(100m² · rok)]
Podłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej
30,67
Wymiana kotłów węglowych na gazowe /olejowe / opalane brykietami
30,63/ 30,38 / 26,87
Termomodernizacja 10,73
Zastosowanie kolektorów słonecznych 2,36
20
Przykładowe działania w PGN
Sektor budynków
40% całkowitego zużycia energii w UE przypada na budynki, które często są największym odbiorcą energii i największym źródłem emisji CO2 na terenach miejskich.
Działania zwiększające efektywność energetyczną i ograniczające emisję CO2 to:
• termomodernizacje,
• stosowanie OZE,
• wykorzystywanie efektywnych źródeł ciepła w tym kogeneracji,
• tworzenie zielonych ścian i zielonych dachów,
• stosowanie energooszczędnego oświetlenia,
• rozwój budownictwa energooszczędnego i pasywnego.
Energooszczędny biurowiec w Katowicach
Źródło: Agencja Gazeta
Energooszczędny biurowiec w Katowicach
Pięciokondygnacyjny biurowiec na terenie Parku Naukowo- Technologicznego Euro-Centrum w Katowicach, wyposażony w następujące urządzenia:
• kolektory słoneczne,
• 231 paneli fotowoltaicznych na dachu i 108 na elewacjach,
• 36 ruchomych modułów fotowoltaicznych (podążających za słońcem),
• żaluzje fasadowe zatrzymujące przenikanie promieni słonecznych i zabezpieczające pomieszczenia przed nagrzaniem,
PRZYKŁADY DZIAŁAŃ INWESTYCYJNYCH
• system odzyskiwania ciepła, który pozwala odzyskać 80% ciepła z wywiewanego powietrza,
• system zarządzania BMS umożliwiający zintegrowane zarządzanie instalacjami z jednego miejsca,
• sondy geotermalne w pionowych odwiertach na głębokości 50 m, które pozyskują energię z wnętrza ziemi do chłodzenia i ogrzewania budynku
Powierzchnia budynku wynosi 7500 m², a koszt inwestycji to 35,8 mln zł.
Energia pierwotna na potrzeby grzania i wentylacji budynku wynosi 28 kWh/m²/rok.
Zielone dachy fot. Laboratorium Dachów Zielonych
Zielone dachy
fot. gizfactory.com
27
Przykładowe działania w PGN
Transport
• zmniejszenie zapotrzebowania na transport,
• rozwój niskoemisyjnego transportu publicznego,
• zwiększenie atrakcyjności korzystania z rowerów i podróży pieszych,
• ograniczanie ruchu pojazdów w centrum miast,
• zmniejszenie atrakcyjności podróży samochodem – opłaty za parkowanie,
• poprawa stanu nawierzchni dróg,
• inteligentne zarządzanie ruchem,
28
Przykładowe działania w PGN
Transport
• dopłaty do biletów pojazdami komunikacji zbiorowej dla mieszkańców,
• dopłaty dla przewoźników do nieopłacalnych kursów,
• budowa parkingów park&ride (z możliwością zastosowania paneli fotowoltaicznych do zasilania w energię),
• prowadzenie kursów ekojazdy dla kierowców,
• stworzenie systemu wspólnych dojazdów do pracy,
• wykorzystanie OZE w transporcie.
Zdjęcie: MPK Lublin
Ogniwa fotowoltaiczne na dachach miejskich autobusów
Projekt MPK Lublin i Politechniki Lubelskiej został dofinansowany
przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju i znalazł się na liście pięciu najlepszych wniosków konkursowych w dziedzinie „mechanika, transport”.
Według wyliczeń twórcy pomysłu, prof. Mirosława Wendekera z Katedry Termodynamiki, Mechaniki Płynów i Napędów Lotniczych Politechniki Lubelskiej, ogniwa będą w stanie pokryć od 15 do 25% zapotrzebowania autobusu na energię elektryczną.
Szacuje się, że w ciągu roku autobus z takimi ogniwami zużyje od 4,5 do 5% mniej paliwa, co da w ciągu roku około 10 tysięcy złotych oszczędności na jednym pojeździe.
Blackfriars Bridge rooftop PV system
http://www.solarcentury.com/uk/case-studies/blackfriars-taking-it-to-the-bridge/
Blackfriars Bridge rooftop PV system
Most Blackfires w Londynie: • panele PV zainstalowane na dachu mostu, • liczba paneli PV – 4400, • powierzchnia paneli – ponad 6000 m², • roczna produkcja energii – 900 000 kWh, • dostarcza 50% energii elektrycznej dla stacji kolejowej
Blackfriars, • uniknięta emisja dwutlenku węgla – 513 Mg/rok. • http://www.solarcentury.com/uk/case-
studies/blackfriars-taking-it-to-the-bridge/
33
Przykładowe działania w PGN
Edukacja i informacja
• promowanie efektywności energetycznej, • promowanie wykorzystania energii odnawialnej, • organizowanie Dni Inteligentnej Energii, • prowadzenie kampanii informacyjnych o tym, gdzie i
w jakim stopniu zużywana jest energia w gospodarstwach domowych, w biurach i w szkołach,
• prezentacja udanych projektów energetycznych,
• zorganizowanie punktu wymiany doświadczeń o zastosowanych metodach oszczędzania energii i wykorzystywania OZE.
ŚWIADOMOŚĆ EKOLOGICZNA POLAKÓW
Ministerstwo Środowiska prowadzi cykliczny projekt badawczy na temat świadomości i zachowań ekologicznych mieszkańców Polski. Pierwszą cześć projektu zrealizowano w 2011, drugą w 2012 roku.
Ostatni raport, przygotowany dla Ministerstwa Środowiska przez Partner in Business Strategies (PBS), opublikowano w październiku 2013 roku.
Efekty posiadania PGN w gminie Efekty organizacyjne: - poprawa zarządzania zasobami gminy, - świadome zaplanowanie inwestycji związanych z energią i ochroną
środowiska, - stworzenie podstaw do zarządzania energią w gminie. Efekty finansowe: - pozyskanie środków na inwestycje i na działania miękkie (np. na edukację), - zmniejszenie kosztów związanych z utrzymaniem budynków (komunalnych
i niekomunalnych) i infrastruktury na terenie gminy. Efekty wizerunkowe: - przyczynienie się do ochrony klimatu, - dobry przykład dla mieszkańców gminy. Efekty ekologiczne: - poprawa stanu powietrza w gminie, - zmniejszenie emisji CO2 wynikające z racjonalnego gospodarowania
energią.
