1

รายงานการประชมสมมนาปดโครงการเรงเสรมความยงยนของระบบการจดการพนทคมครอง

“CATSPA...กาวใหมสความยงยนของการจดการพนทคมครอง” (Catalyzing Sustainability of Thailand’s Protected Area System)

วนท ๒๙ – ๓๐ พฤศจกายน ๒๕๕๙ ณ โรงแรมรามาการเดนส จงหวดกรงเทพมหานคร

…………………………………………………………

ผเขาประชม 1. นายธญญา เนตธรรมกล อธบดกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช 2. ดร.ทรงธรรม สขสวาง ผตรวจราชการกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช รกษาการในต าแหนงผอ านวยการส านกอทยานแหงชาต ท าหนาทผอ านวยการส านกงานโครงการ CATSPA ๓. นางสมหญง ดวงสถาพร ผแทนรองอธบดกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช (นายสมหมาย กตยานกล) ๔. นางสรมณ ชมเรยง หวหนากลมพฒนาระบบบรหาร กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๕. นางสพตรา เวสสนทรเทพ ผแทนผอ านวยการส านกบรหารงานกลาง กรมอทยาน แหงชาต สตวปา และพนธพช ๖. นายวนชย จรยาเศรษฐโชค ผอ านวยการสวนฝกอบรม ส านกบรหารงานกลาง กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๗. นางณฐฐา มเพยร ผแทนผอ านวยการสวนการคลง ส านกบรหารงานกลาง กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๘. นางพรประภา ปานมน นกวชาการปาไมช านาญการ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๙. นางทพวรรณ เศรษฐพรรค ผอ านวยการสวนความรวมมอระหวางประเทศ ส านก แผนงานและสารสนเทศ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๐. นายค ารณ สงขสวน ผแทนผอ านวยการส านกฟนฟและพฒนาพนทอนรกษ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๑. นางสาวจนตนา บพบรรพต ผแทนผอ านวยการส านกวจยการอนรกษปาไมและพนธพช กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๒. นายธญนรนทร ณ นคร นกวชาการปาไมช านาญการพเศษ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๓. นางพณทพย ธตโรจนะวฒน ผอ านวยการสวนวจยตนน า ส านกอนรกษและจดการตนน า กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๔. นายอนชต แตงออน ผอ านวยการสวนจดการพนทอนรกษสตวปา ส านก อนรกษสตวปา กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

2 ๑๕. นายพสษฐ ปยสมบญ นกวชาการปาไมช านาญการพเศษ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๖. นายสทธชย เสรสงแสง นกวชาการปาไมช านาญการพเศษ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช 17. นายฤทธชย พลพนง นกวชาการปาไมช านาญการพเศษ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑8. นายอรยะ เชอชม นกวชาการปาไมช านาญการพเศษ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑9. นางกนตนนท ผวสอาด นกวชาการปาไมช านาญการพเศษ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช 20. นายณฐพล รตนพนธ นกวชาการปาไมช านาญการพเศษ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๒๑. นางสาววสา สทธพบลย นกวชาการปาไมช านาญการพเศษ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๒๒. นายปรารพ แปลงงาน เจาพนกงานปาไมช านาญงาน กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๒๓. นางศรสวสด บานชน นกวชาการปาไมช านาญการ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๒๔. นายคมกรช เศรษฐบบผา นกวชาการปาไมช านาญการ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช 2๕. นางสาวหทยรตน นกล นกวชาการปาไมช านาญการ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๒๖. นางสนย ศกดเสอ นกวชาการปาไมช านาญการ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๒๗. นายชยณรงค เรองทอง เจาพนกงานปาไมช านาญงาน กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๒๘. นางสาวศศพทน สวรรณมระ นกวชาการปาไมปฏบตการ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๒๙. นางสาวสภตรา ทองเพชร นกวชาการปาไมปฏบตการ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๓๐. นายวชระ สาล นกวชาการปาไมปฏบตการ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๓๑. นางสาวกนกวรรณ ปนสวรรณ พนกงานราชการ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๓๒. นางสาวผกาวด ตยเจรญ พนกงานราชการ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๓๓. นางสาวณฐธยาน ศรบญเรอง พนกงานราชการ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๓๔. นายอนพนธ ภพกก ผแทนผอ านวยการส านกสนองงานพระราชด าร ๓๕. นายธนโรจน โพธสาโร ผอ านวยการส านกบรหารพนทอนรกษท ๑ (ปราจนบร) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

3 ๓๖. นายวชย พรลแสงสวรรณ ผอ านวยการสวนอทยานแหงชาต สบอ.๑ (ปราจนบร) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๓๗. นายปรชา ภระหงษ ผอ านวยการสวนอนรกษสตวปา สบอ.๑ (ปราจนบร) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๓๘. นายสมบรณ ธรบณฑตกล ผแทนผอ านวยการส านกบรหารพนทอนรกษท ๒ (ศรราชา) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๓๙. นายสเมธ สายทอง เจาพนกงานปาไมอาวโส สบอ.๒ (ศรราชา) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๔๐. นายสมพนธ ผลโพธ เจาพนกงานปาไมอาวโส สบอ.๒ (ศรราชา) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๔๑. นายสทธชย บรรพต เจาพนกงานปาไมอาวโส สบอ.๒ (ศรราชา) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๔๒. นายพทกษ อนทรศร เจาพนกงานปาไมอาวโส สบอ.๒ (ศรราชา) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๔๓. นายนพนธ ภญโญ เจาพนกงานปาไมอาวโส สบอ.๒ (ศรราชา) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๔๔. นายอดศกด ทพยนกล เจาพนกงานปาไมช านาญงาน สบอ.๒ (ศรราชา) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๔๕. นายอนนต นพเวช เจาพนกงานปาไมช านาญงาน สบอ.๒ (ศรราชา) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๔๖. นายพรชย ค านง เจาพนกงานปาไมช านาญงาน สบอ.๒ (ศรราชา) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๔๗. นายเดชา นลวเชยร นกวชาการปาไมช านาญการ สบอ.๒ (ศรราชา) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๔๘. นายธรรมรฐ วงศโสภา ผแทนผอ านวยการส านกบรหารพนทอนรกษท ๓ (บานโปง) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๔๙. นางคณสรา เชฐบณฑตย ผแทนผอ านวยการสวนอทยานแหงชาต สบอ.๓ (บานโปง) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๕๐. นายมนตร แขงเขตการณ ผแทนผอ านวยการสวนอนรกษสตวปา สบอ.๓ (บานโปง) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๕๑. นายอนนต เจรญสข ผแทนผอ านวยการส านกบรหารพนทอนรกษท ๔ (สราษฎรธาน) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๕๒. นายอาทตย สวรรณรตน ผแทนผอ านวยการสวนอนรกษสตวปา สบอ.๔ (สราษฎรธาน) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๕๓. นายณฐพนธ ศรยา ผแทนผอ านวยการบรหารพนทอนรกษท ๕ (นครศรธรรมราช) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๕๔. นายโอภาส นวลมงสอ ผอ านวยการสวนอทยานแหงชาต สบอ.๕ (นครศรธรรมราช) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

4 ๕๕. นางศภพร เปรมปรด นกวชาการปาไมช านาญการพเศษ สบอ.๕ (นครศรธรรมราช) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๕๖. นายปณพล ชวะเสรชล เจาพนกงานปาไมอาวโส สบอ.๕ (นครศรธรรมราช) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๕๗. นายอาลาดน ปากบารา พนกงานราชการ สบอ.๕ (นครศรธรรมราช) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช 5๘. นายยงยทธ นาควโรจน นกวชาการปาไมช านาญการพเศษ สบอ.๖ (สงขลา) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๕๙. นายสมคด ลมตระกล นกวชาการปาไมช านาญการ สบอ.๖ (สงขลา) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๖๐. นายเอกชย หมวดจนทร นกวชาการปาไมปฏบตการ สบอ.๖ (สงขลา) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๖๑. นายฐากร ลอมศตพร ผอ านวยการส านกบรหารพนทอนรกษท ๗ (นครราชสมา) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๖๒. นายสวรรณ วฒนพทกษพงศ ผอ านวยการสวนอทยานแหงชาต สบอ.๗ (นครราชสมา) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช 6๓. จาสบตรสมพงษ เขมทอง ผอ านวยการสวนอนรกษสตวปา สบอ.๗ (นครราชสมา) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๖๔. นายกมล จตศกด นกวชาการปาไมช านาญการพเศษ สบอ.๘ (ขอนแกน) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๖๕. นายสมชาย สกลวรรณรกษ นกวชาการปาไมช านาญการพเศษ สบอ.๘ (ขอนแกน) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๖๖. นายกฤษณ จนทชม ผแทนผอ านวยการสวนอนรกษสตวปา สบอ.๘ (ขอนแกน) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๖๗. นายทองใบ บญญาเสนยกล ผอ านวยการส านกบรหารพนทอนรกษท ๙ (อบลราชธาน) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๖๘. นายวสนต ปนเงน ผแทนผอ านวยการสวนอทยานแหงชาต สบอ.๙ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๖๙. นายวชต จรมงคลการ ผอ านวยการสวนอนรกษสตวปา สบอ.๙ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๗๐. นายสวสด อนเตง ผอ านวยการส านกบรหารพนทอนรกษท ๑๐ (อดรธาน) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๗๑. นางสาวจไรรตน พวงศร ผแทนผอ านวยการสวนอทยานแหงชาต สบอ.๑๐ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๗๒. นางสาวพรนภา บญม ผแทนผอ านวยการสวนอนรกษสตวปา สบอ.๑๐ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๗๓. นายกมล นวลใย ผแทนผอ านวยการส านกบรหารพนทอนรกษท ๑๑ (พษณโลก) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

5 ๗๔. นายณรงค บวงรกษ ผอ านวยการสวนอนรกษสตวปา สบอ.๑๑ (พษณโลก) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๗๕. นายณฐพงษ หงสทอง นกวชาการปาไมปฏบตการ สบอ.๑๑ (พษณโลก) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๗๖. นายคมเชษฐา จรงพนธ เจาพนกงานปาไมช านาญงาน สบอ.๑๑ (พษณโลก) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช 7๗. นายวรช จตพนาพร ผอ านวยการส านกบรหารพนทอนรกษท ๑๒ (นครสวรรค) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๗๘. นายธวชชย เพชระบรณน ผอ านวยการสวนอทยานแหงชาต สบอ.๑๒ (นครสวรรค) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๗๙. นายฉลอง นยฉม ผอ านวยการสวนอนรกษสตวปา สบอ.๑๒ (นครสวรรค) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๘๐. นายสมโภชน มณรตน นกวชาการปาไมช านาญการพเศษ สบอ.๑๒ (นครสวรรค) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๘๑. นายสธน เวยงดาว เจาพนกงานปาไมช านาญงาน สบอ.๑๒ (นครสวรรค) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๘๒. นายสระชย โภคะมณ นกวชาการปาไมช านาญการ สบอ.๑๒ (นครสวรรค) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๘๓. นายมนตร พลเพมผล นกวชาการปาไมปฏบตการ สบอ.๑๒ (นครสวรรค) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๘๔. นางสาวองสนา มองทรพย นกวชาการปาไมปฏบตการ สบอ.๑๒ (นครสวรรค) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช 8๕. นางสาวณฐวรรณ อสสระพงษ นกวชาการปาไมปฏบตการ สบอ.๑๒ (นครสวรรค) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๘๖. นายวทยา ไพศาลศกด ผอ านวยการสวนประสานงานโครงการพระราชด ารและ กจการพเศษ สบอ.๑๓ (แพร) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๘๗. นางสาวเพชรตน จนทรแกว ผแทนผอ านวยการสวนอทยานแหงชาต สบอ.๑๓ (แพร) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๘๘. นายบรรดาศกด ปองศร ผแทนผอ านวยการสวนอนรกษสตวปา สบอ.๑๓ (แพร) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๘๙. นายบลลงก บนลอย ผแทนผอ านวยการส านกบรหารพนทอนรกษท ๑๔ (ตาก) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๙๐. นางยภา ดวงโยธา ผแทนผอ านวยการสวนอทยานแหงชาต สบอ.๑๔ (ตาก) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๙๑. นายสมปอง ทองสเขม ผอ านวยการสวนอนรกษสตวปา สบอ.๑๔ (ตาก) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

6 ๙๒. นายนพนธ จ านงสรศกด ผอ านวยการส านกบรหารพนทอนรกษท ๑๕ (เชยงราย) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๙3. นายสวสด ทวรตน ผอ านวยการสวนอทยานแหงชาต สบอ.๑๕ (เชยงราย) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๙4. นายอานภาพ มะลวลย ผอ านวยการสวนอนรกษสตวปา สบอ.๑๕ (เชยงราย) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๙5. นายอมพร ปานมงคล ผแทนผอ านวยการส านกบรหารพนทอนรกษท ๑๖ (เชยงใหม) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๙6. นายดสสกล ธรรมสานกล ผอ านวยการสวนอนรกษสตวปา สบอ.๑๖ (เชยงใหม) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๙7. นายรง หรญวงษ นกวชาการปาไมช านาญการ สบอ.๑๖ (เชยงใหม) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๙8. นายวฒพงษ ดงค าฟ นกวชาการปาไมช านาญการ สบอ.๑๖ (เชยงใหม) กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๙9. นายสรชชา สรยกล ณ อยธยา ผอ านวยการส านกบรหารพนทอนรกษท ๑ สาขาสระบร กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช 100. นายสาโรจน ประพนธ ผอ านวยการสวนอทยานแหงชาต สบอ.๑ สาขาสระบร กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช 101. นายชยณรงค ดดดม ผอ านวยการสวนอนรกษสตวปา สบอ.๑ สาขาสระบร กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๐๒. นายนธ อาจสมรรถ ผอ านวยการส านกบรหารพนทอนรกษท ๓ สาขาเพชรบร กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๐๓. นายวฑร กลนเกลา ผแทนผอ านวยการสวนอทยานแหงชาต สบอ.๓ สาขาเพชรบร กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๐๔. นายเมธา สนตกล ผแทนผอ านวยการสวนอนรกษสตวปา สบอ.๓ สาขาเพชรบร กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๐๕. นายธรรมนญ เตมไชย นกวชาการปาไมช านาญการ สบอ.๓ สาขาเพชรบร กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๐๖. นายณรงคพล หมกทอง ผอ านวยการส านกบรหารพนทอนรกษท ๖ สาขาปตตาน กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๐๗. นายนฤเบศวร ชมทอง ผอ านวยการสวนอทยานแหงชาต สบอ. ๖ สาขาปตตาน กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๐๘. นายพนสถตย วงศสวสด ผแทนผอ านวยการส านกบรหารพนทอนรกษท ๑๓ สาขาล าปาง กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๐๙. นายชนมภม จอมทน ผอ านวยการสวนอนรกษสตวปา สบอ.๑๓ สาขาล าปาง กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๑๐. นายวชย ปนะส ผแทนผอ านวยการส านกบรหารพนทอนรกษท ๑๖ สาขาแมสะเรยง กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

7 ๑๑๑. นายเกยตรกอง อภยพนธ ผอ านวยการสวนอนรกษสตวปา สบอ.๑๖ สาขาแมสะเรยง กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๑๒. นายบญญต ฉายอรณ ผแทนผอ านวยการกองคมครองพนธสตวปาและพชปา ตามอนสญญา กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๑๓. นายบญเกด รองแกว ผอ านวยการกองนตการ กรมอทยานแหงชาต สตวปา พนธพช ๑๑๔. นายพสษฐ เอยวพานช ผเชยวชาญดานทรพยากรบคคล กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๑๕. นางปยะทพย เอยวพานช ทปรกษาโครงการ CATSPA ๑๑๖. นายทว หนทอง ทปรกษาโครงการ CATSPA ๑๑๗. นางสาวพรทพย ชางแยม ทปรกษาโครงการ CATSPA ๑๑๘. นางสาวกญจนสรย ยมสาล ผประสานงานโครงการ CATSPA ๑๑๙. นายจรวฒ แสงศร ผประสานงานภาคสนามโครงการ CATSPA ๑๒๐. นางสาวจตวด ขนวงษา ผประสานงานภาคสนามโครงการ CATSPA ๑๒๑. นางสาววไลวรรณ แสนภกด เจาหนาทบรหารงานทวไป โครงการ CATSPA ๑๒๒. นางสาวมลวภา ณ นรงค เจาหนาทบรหารงานทวไป โครงการ CATSPA ๑๒๓. นางสาวอรญา รอดขวญ เจาหนาทบรหารงานทวไป โครงการ CATSPA ๑๒๔. นางสาววรรณพร ภารสงด เจาหนาทบรหารงานทวไป โครงการ CATSPA ๑๒๕. นางสาวสพชภรณ ลอมเรองสน นกวชาการปาไม กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๒๖. นางสาวปวณา แกนโท เจาหนาทบรหารงานทวไป กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช 12๗. นางสาวทพยกมล สนสบ นกวชาการปาไม กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๒๘. นางสาวสปราณ กองทพ เจาหนาทบรหารงานทวไป กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๒๙. นางสาวรงนภา แจมจ ารส นกวจยอสระ ๑๓๐. นางวนบษป อรรถวทย นกวชาการปาไมช านาญการ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๓๑. นางนฑาหนกม กลากลางสมร เจาหนาทสอสาร ส านกงานโครงการพฒนาแหง สหประชาชาต (UNDP) 132. นางจนทนา หมนวง เจาหนาทบรหารงานทวไป อทยานแหงชาตตะรเตา 133. นายสรพล กลาวกระโทก พนกงานขบรถยนต กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๓4. นางสาวพรรณภทร ขปวตร พนกงานบรษทพทแอนดไอดล จ ากด ๑๓5. นายภาคภม ฤาพยา พนกงานบรษทพทแอนดไอดล จ ากด ๑๓6. นายนพดล แซกง พนกงานบรษทพทแอนดไอดล จ ากด ๑๓7. นายวชระชย เหลยมสมบรณ พนกงานบรษทพทแอนดไอดล จ ากด ๑๓8. นายสทธศกด กฤตนนท พนกงานบรษทพทแอนดไอดล จ ากด 139. นายสนตตสข สมบรณผล พนกงานบรษทพทแอนดไอดล จ ากด

8 ๑40. นายกตตพงษ สกลจตประเสรฐ พนกงานบรษทพทแอนดไอดล จ ากด 141. นายฐากล อนทราภย พนกงานบรษทพทแอนดไอดล จ ากด ๑๔2. นายศรณย นราวรวฒ พนกงานบรษทพทแอนดไอดล จ ากด ๑๔3. นางสาวดวงดาว อสสรยะ สถานโทรทศนไทยทวสาธารณะ (TPBS) ๑๔4. นายภดท จนทะเรอง นกวชาการสงแวดลอมปฏบตการ ส านกงานนโยบายและ แผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ๑๔5. นายจตเทพ โพธปกษ นกวชาการปาไมช านาญการพเศษ กรมปาไม ๑๔6. นายกฤตภาส จนจนา ผชวยนกวจย กรมปาไม ๑๔7. นางวลตา ชวนขยน ผอ านวยการสวนบรหารจดการสงแวดลอมทรพยากรน า กรมทรพยากรน า ๑๔8. นางสาวฟองฝน ศรดษฎ นกวเทศสหการปฏบตการ กรมความรวมมอระหวางประเทศ ๑๔9. นางวจตร อองสมหวง นกวชาการปาไมช านาญการพเศษ กรมทรพยากรทาง ทะเลและชายฝง ๑50. นายกตตศกด ปญญา นกวชาการปาไม กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง ๑๕1. นางชมพนท ชวงชาต ผแทนส านกงานคณะกรรมการการพฒนาเศรษฐกจและ สงคมแหงชาต ๑๕2. นายถาวร บญราศ เจาหนาทส านกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ ๑๕3. นางสาวนตยา เมธวฒกร หวหนางานสงเสรมศนยการเรยนรดานการทองเทยว การทองเทยวแหงประเทศไทย ๑๕4. นางสาวภทรนษฐ พกสาหาร หวหนางานผลกระทบสงแวดลอม ฝายแผนงานโครงการ การประปาสวนภมภาค ๑๕5. นางสาวฉตรสน สรเสน ผอ านวยการกองสงแวดลอม การประปานครหลวง ๑๕6. นายเอกรฐ มวาสนา วศวกร ๕ การประปานครหลวง ๑๕7. นายปฏภาณ รตนเสรประเสรฐ วศวกร ๓ การประปานครหลวง ๑๕8. นางมยร สอนสา เจาหนาทวจย สมาคมอนรกษสตวปาโลก (WCS ประเทศไทย) 159. นายทศนชย อครธนกล ผแทนการไฟฟาสวนภมภาค ๑60. นายธวช ขดผาบ หวหนาสวนโครงการ ๑ มลนธไทยรกษปา ๑๖1. ดร.ชมพล สขเกษม กรรมการมลนธพทกษอทยานแหงชาตเขาใหญ ๑๖2. นางสาววภาวด วเศษสมภาคย ผจดการฝายการตลาด บรษทธรรมชาตภณฑ ๑๖๓. ศ.ดร.ยงยทธ ไตรสรตน ผแทนคณบดคณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ๑๖๔. นายพนธสร วนจจะกล โครงการ GEF TIGER 16๕. รศ.ดร.ดสต เวชกจ อาจารยประจ าสาขาวชาเกษตรและสหกรณ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช 16๖. อาจารยสธดา มณอเนกคณ อาจารยประจ าสาขาวชาเกษตรและสหกรณ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ๑๖๗. นางวลาลณย วเชยรนพรตน รกษาราชการต าแหนงผเชยวชาญเฉพาะดานจดการ ปาชมชน กรมปาไม

9 ๑๖๘. นายบญม สรรพคณ นกวชาการปาไมช านาญการพเศษ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช 16๙. นายปณพจน ศรเพญจนทร ผอ านวยการสถาบนพฒนาเยาวชนและชมชนเพออนาคต จงหวดอทยธาน ๑๗๐. นายโนชญ ชาญดวยกจ ประธานคณะกรรมการทปรกษากลมปาตะวนออก ๑๗๑. นายเดช เชยวเขตรวทย คณะกรรมการทปรกษาอทยานแหงชาตแมวงก ๑๗๒. ผศ.ดร.กตชย รตนะ อาจารยประจ าคณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ๑๗๓. นายศกดอนนต ปลาทอง อาจารยประจ าคณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร ๑๗๔. ผศ.ดร.วสนต จอมภกด อาจารยพเศษประจ าคณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม ๑๗๕. นายพรชย จตรนวเสถยร ประธานมลนธกองทนเพออนรกษดอยอนทนนท ๑๗๖. นายพเชษฐ ภวภรมยขวญ นกวชาการอสระดานเศรษฐศาสตร ๑๗๗. ดร.สธารน คณผล หวหนาทมผเชยวชาญดานแผนงาน ส านกงานโครงการ พฒนาแหงสหประชาต (UNDP) 17๘. พลเอกสรตน วรรกษ เลขานการมลนธอนรกษปารอยตอ ๕ จงหวด 17๙. พระครประโชตธรรมาภรม คณะกรรมการทปรกษากลมปาตะวนออก ๑๘๐. นายวระเทพ คณมาศ คณะกรรมการทปรกษากลมปาตะวนออก ๑8๑. นายประพนธ จตค า ประธานคณะกรรมการทปรกษาอทยานแหงชาตคลองลาน ๑๘๒. นายหนเวยง นวลพม ผใหญบานเพชรนยม หม ๒ ต าบลคลองลาน อ าเภอ คลองลาน จงหวดก าแพงเพชร ๑๘๓. นายอน เปรมเสถยร ผใหญบานแปลงส – แมพช หม ๘ ต าบลคลองลาน อ าเภอคลองลาน จงหวดก าแพงเพชร ๑๘๔. นายวเชยร บวอไร ประธานเครอขายปาชมชนจงหวดอทยธาน อ าเภอคลองลาน จงหวดก าแพงเพชร ๑๘๕. นายเธยรวชญ มสกวงศ หวหนาหนวยปองกนรกษาปาท นว.๑ (แมกะส) กรมปาไม ๑๘๖. นายเกษม แสงเมอง พนกงานพทกษปา กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๑๘๗. นายเอกพงษ เหมรา สมาชกสมาคมรฟการเดยน (ประเทศไทย) ๑๘๘. นายอนสรณ หมดตาหมน ผประกอบการรานด าน า ๑๘๙. นายดนน พทลง ประธานกลมรฟการเดยนไทยแลนด ๑๙๐. นายธนตศกด ธนาศกดกลศร สมาชกสมาคมรฟการเดยน (ประเทศไทย) ๑๙๑. นายสรสทธ ดลใจไพรวลย กรรมการมลนธกองทนเพออนรกษดอยอนทนนท ๑๙๒. นายมานพ ครภวดล กรรมการมลนธกองทนเพออนรกษดอยอนทนนท ๑๙๓. นางสาวสพรรณ มหรรณพกล ผจดการโครงการประสานการอนรกษแมปงและสงแวดลอม ๑๙๔. นางสทธวรรณ ธรรมสกนธ ผแทนส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต ๑๙๕. รอยโทณรงค วรลกษณ มลนธอนรกษปารอยตอ ๕ จงหวด ๑๙๖. รอยตรสวทย สขพบลย มลนธอนรกษปารอยตอ ๕ จงหวด ๑๙๗. นางสารฐ รตนะ คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

10

CATSPA…..กาวใหมสความยงยนของการจดการพนทคมครอง ก าหนดการประชมสมมนาปดโครงการเรงเสรมความยงยนของระบบจดการพนทคมครอง

(Catalyzing Sustainability of Thailand’s Protected Area System) 29-30 พฤศจกายน 2559

ณ โรงแรมรามาการเดนส จงหวดกรงเทพมหานคร

วนองคารท 29 พฤศจกายน 2559 08.00 – 09.00 น. ลงทะเบยน/รบเอกสารการประชม 09.00 – 09.10 น. การแสดง “พระราชาในนทาน” โดย เยาวชนระดบประถมตนจ านวน 15 คน 09.10 – 09.30 น. พธกร (วนบษป อรรถวทย) กลาวตอนรบผรวมงาน สอมวลชน

กลาวรายงานการประชมสมมนา : โดย ดร.ทรงธรรม สขสวาง ผอ านวยการโครงการ CATSPA กลาวตอนรบ : โดย นายมารตน ฮารท – แฮนเซน รองผแทนโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต ประเทศไทย กลาวเปดการประชมสมมนา : โดย อธบดกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

09.30 – 09.40 น. VTR “5 ป กบความส าเรจ ของกจกรรมเรงเสรมความยงยนของระบบจดการพนทคมครอง ภายใตโครงการ CATSPA”

09.40 – 10.10 น. การบรรยาย เรอง “แนวพระราชด าร กบการด าเนนงานในการบรหารจดการพนทคมครอง” โดย ศ.ดร.นพนธ ตงธรรม

10.10 – 10.20 น. รบประทานอาหารวางและเครองดม 10.20 – 11.00 น. งานนโยบาย : การจดการพนทคมครองเชงระบบ – เพออะไร?

การบรรยายหวขอ “การจดการพนทคมครองในระดบสากล” โดย Prof. Jeffrey A. McNeely

การน าเสนอ ระบบพนทคมครองในจงหวดจนทบร น ารองการพฒนาระบบพนทคมครองไทย โดย นางปยะทพย เอยวพานช และนายศภวฒน คณานรกษ

11.00 – 12.00 น. กาวตอไป – การประสานความรวมมอเพอความยงยนของพนทคมครองไทย ผจดการโครงการ CBFCM โดยคณอารยวฒนา ทมมาเกด ส านกงานปลดกระทรวง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม บรษท ECCO มลนธไทยรกษปา โดย คณจณณ วฒนปฤดา กรรมการและเลขาธการ

มลนธไทยรกษปา ผแทนการประปานครหลวง โดย คณปรญญา แนนหนา ผเชยวชาญการประปานคร

หลวง ด าเนนการเสวนาโดย UNDP: ดร.สธารน คนผล

12.00 – 13.30 น. รบประทานอาหารกลางวน

11

13.30 – 13.40 น. กลาวแนะน าหวขอ “สรปผลการด าเนนงาน โครงการ CATSPA จากพนทน ารองทง 4 แหง” โดย ผจดการโครงการ CATSPA

13.40 – 15.10 น. เสวนา : กองทนเพอการอนรกษดอยอนทนนท เชอมโยงการมสวนรวมของชมชน และภาคการทองเทยวกบการจดการอทยานแหงชาต (กจกรรมหลก การด าเนนงาน และผลส าเรจ การด าเนนงานหลงจบโครงการ CATSPA)

ความยงยนของการมสวนรวมอนรกษดอยอนทนนท เกดขนแลวไดอยางไร? และจะตรวจดไดจากไหน? โดย หวหนาอทยานแหงชาตดอยอนทนนท

มลนธกองทนเพออนรกษดอยอนทนนท : กอตงมาอยางไร? เพออะไร? และจะท าอะไรตอไป? โดย คณพรชย จตรนวเสถยร ประธานมลนธกองทนเพออนรกษดอยอนทนนท

ชมชนทองถนกบการมสวนรวม อนรกษดอยอนททนนท โดย คณกอช เพชรไพรพนาวลย และคณมานพ ครภวดล กรรมการมลนธกองทนเพออนรกษดอยอนทนนท

ด าเนนการเสวนาโดย : ผศ.ดร.วสนต จอมภกด คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม 15.10 – 15.20 น. รบประทานอาหารวางและเครองดม 15.20 – 16.50 น. กลมปาตะวนออก: อกกาวของแนวทางการประยกตใชกลไกทางเศรษฐศาสตรกบการ

จดการผนปาเชงระบบนเวศ (ecosystem approach) (กจกรรมหลก การด าเนนงาน และผลส าเรจ การด าเนนงานหลงจบโครงการ CATSPA)

ผลการศกษาเรอง มลคาทางเศรษฐศาสตรของบรการนเวศจากกลมปาตะวนออก: ประโยชนจากปา ใครยนดจายเทาไร โดย คณพเชษฐ ภวภรมยขวญ

คณะกรรมการทปรกษากลมปาตะวนออก และกาวตอไปของสมาคมอนรกษกลมปาตะวนออก โดย คณโนชญ ชาญดวยกจ ประธานสมาคมอนรกษกลมปาตะวนออก

แนวเชอมตอทางระบบนเวศกลมปาตะวนออก เพอความผาสกของคนและชางปา: คนกนอยด ชางกนอยได ใครพรอมชวยจายดวย โดย คณพทกษ ยงยง และอาจารยจรรยดม คมข า

ด าเนนการเสวนา โดย คณปยะทพย เอยวพานช ทปรกษาโครงการ CATSPA 16.50 – 17.00 น. แจงก าหนดการและกจกรรมในวนท 2 วนพธท 30 พฤศจกายน 2559 09.00 – 10.30 น. เครองมอจดการพนทคมครอง – เทคโนโลยเพอจดการพนทคมครองอยางชาญฉลาด:

แมนย า โปรงใส ประหยด ทนเหตการณ การลาดตระเวนเชงคณภาพ (SMART PATROL) กลมปาตะวนออก โดย คณเดชา นลวเชยร หวหนาเขตรกษาพนธสตวปาเขาอางฤาไน พนทอทยานแหงชาตตะรเตา โดย คณปรารพ แปลงงาน หวหนาศนยปฏบตการ

อทยานแหงชาตทางทะเลท 2 จงหวดภเกต อทยานแหงชาตดอยอนทนนท โดย คณวฒพงษ ดงค าฟ ผชวยอทยานแหงชาตดอย

อนทนนท ระบบสารสนเทศเพอจดการพนทคมครองบนอปกรณสอสารเคลอนท (Mobile

application for PA Management) บคลากรเพอจดการพนทอนรกษ โดย คณอรยะ เชอชม

ผด าเนนการเสวนา โดย คณสทธชย บรรพต หวหนาเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว

10.30 – 10.40 น. รบประทานอาหารวางและเครองดม

12

10.40 – 12.10 น. ตะรเตา - แผนยทธศาสตร – Reef Guardian และพลงของทองทะเลไทย (กจกรรมหลก การด าเนนงาน และผลส าเรจ การด าเนนงานหลงจบโครงการ CATSPA)

ความยงยนของทองทะเลตะรเตา: คนรนน สคนรนหนา โดย หวหนาอทยานแหงชาตตะรเตา สมาคมรฟการเดยน (ประเทศไทย) และกองทนรฟการเดยนเพอการอนรกษทรพยากร

ปะการง โดย คณอาลาดน ปากบารา ศนยปฏบตการอทยานแหงชาตทางทะเลท 3 จงหวดตรง

แผนยทธศาสตรทางทะเล อทยานแหงชาตตะรเตา โดย อาจารยศกดอนนต ปลาทอง ด าเนนการเสวนา โดย คณปรารพ แปลงงาน หวหนาศนยปฏบตการอทยานแหงชาต ทางทะเลท 2 จงหวดภเกต

12.10 – 13.00 น. รบประทานอาหารกลางวน 13.00 – 14.30 น. กลมปาตะวนตก: ชมชนและความยงยนของแนวกนชนมรดกโลก

(กจกรรมหลก การด าเนนงาน และผลส าเรจ การด าเนนงานหลงจบโครงการ CATSPA) ผลการศกษา “ระดบการกนดอยดของชมชน ดวยอาหารและของปาบรเวณพนทปาแนวกน

ชน” โดย คณคมเชษฐา จรงพนธ หวหนาศนยวจยและพฒนานวตกรรมในอทยานแหงชาต ขอเสนอ “ความยงยนของปาแนวกนชน เพอรวมอนรกษกลมปาตะวนตก โดย ผแทนชมชนจาก

พนทแนวกนชน โดย คณปณพจน ศรเพญจนทร ผอ านวยสถาบนพฒนาเยาวชนและชมชนเพออนาคต

ปากนชน..รวมอนรกษกลมปาตะวนตกไดจรงหรอ? โดย คณสมโภชน มณรตน หวหนาเขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขง

ด าเนนการเสวนาโดย คณคมกรช เศรษบบผา ผจดการโครงการCATSPA 14.30 – 14.40 น. รบประทานอาหารวางและเครองดม 14.40 – 15.40 น. งานการมสวนรวม : คณะกรรมการทปรกษาพนทคมครอง (Protected Area Advisory

Committee) กลไกหลกเพอความยงยนของพนทคมครองไทย: จะเขมแขงและกาวเดนไปขางหนาอยางไร? คณโนชญ ชาญดวยกจ ประธานคณะกรรมการทปรกษากลมปาตะวนออก คณเดช เชยวเขตรวทย คณะกรรมการทปรกษาอทยานแหงชาตแมวงก (PAC) คณบญม สรรพคณ สวนจดการทรพยากรในอทยานแหงชาต ส านกอทยานแหงชาต คณทว หนทอง ทปรกษาโครงการ CATSPA (ขอคนพบและขอเสนอของโครงการ)

ด าเนนการเสวนาโดย ผศ.ดร.กตชย รตนะ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

15.40 – 16.00 น. ประมวลและสรปผลลพธทไดจากการประชมรวมกน (Outcome Mapping) ด าเนนการโดย คณทว หนทอง และคณปยะทพย เอยวพานช

16.00 – 16.30 น. สงทาย CATSPA และภารกจทกรมอทยานฯ จะสานตอ กลาวขอบคณและปดการประชม โดย ผตรวจราชการกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

13

รายงานการประชมสมมนาโครงการเรงเสรมความยงยนของระบบการจดการพนทคมครอง“CATSPA...กาวใหมสความยงยนของการจดการพนทคมครอง”

กลาวตอนรบ โดย นายมารตน ฮารท – แฮนเซน รองผอ านวยการโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต ประเทศไทย ขอตอนรบทกทานสการประชม“CATSPA...กาวใหมสความยงยนของการจดการพนทคมครอง” ซงเปนการปดโครงการ CATSPA โดยการสนบสนนของกองทนสงแวดลอมโลก (GEF) ผานโครงการพฒนาแหงชาตสหประชาชาต (UNDP) การด าเนนการของโครงการ CATSPA ทผานมามวตถประสงคหลกในการสรางกลไกการบรหารจดการคมครองอยางยงยน โดยใชเครองมอทเรยกวา “Financial Sustainability Scorecard: FSS” เพอสรางระบบการเงนใหมความยงยน และใชเครองมอ “Management Effectiveness Tracking Tool: METT” มาใชในการวางแผนด าเนนงานโดยประยกตใชกบพนทคมครองอยางมประสทธภาพ น าไปสการจดการการเงนอยางยงยน ขอบเขตการด าเนนงานภายใตโครงการ CATSPA ประกอบดวย ผลสมฤทธท ๑ การด าเนนการดานนโยบายแผนงานและยทธศาสตรดานการจดการพนทคมครอง ตวอยางการด าเนนงาน ไดแก การจดท าแผนระบบพนทคมครองแนวใหม การจดสมมนาทงในระดบพนทและระดบชาตเกยวกบทางเลอกการคมครองระบบนเวศและความหลากหลายทางชพภาพของประเทศไทย การจดท านโยบายการจดการพนทคมครองในศตวรรษท ๒๑ และการสนบสนนภาคการมสวนรวมตาง ๆ เชน การสนบสนนกลไกคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครอง (PAC) และการจดท าฐานขอมลเพอการจดการพนทคมครอง เปนตน ผลสมฤทธท ๒ การเสรมศกยภาพองคกรและบคคล มงในการจดการทรพยากรมนษยซงเปนรากฐานส าคญในการจดการพนทคมครอง มการถายทอดความรและนวตกรรมใหม ๆ ใหแกเจาหนาทผปฏบตงาน ไดแก การอบรมการประเมนมลคาทางเศรษฐศาสตรของนเวศบรการ การลาดตระเวนเชงคณภาพ (Smart Patrol) ทางบกและทางทะเล การมสวนรวมจดการพนทคมครองในระดบกลมปาตะวนออก ผลสมฤทธท ๓ การทดลองด าเนนงานในพนทน ารองและการพฒนากลไกใหมดานงบประมาณ พนทคมครอง ตามนโยบายแผนงานยทธศาสตรในผลสมฤทธท ๑ การด าเนนงานในพนทน ารอง ๔ พนท เพอสรางกระบวนการท างานอยางมสวนรวมจากชมชน ในพนทกลมปาตะวนออกมการรเรมจดตงคณะกรรมการทปรกษากลมปาตะวนออกเพอขบเคลอนงานการอนรกษตาง ๆ กลมปาตะวนตกไดด าเนนการจดการพนทกนชนโดยชมชนมสวนรวมและการประเมนมลคาการพงพงทรพยากรจากปาทไมใชเนอไม พนทน ารองดอยอนทนนทไดมการจดตงมลนธกองทนเพอการอนรกษดอยอนทนนทเพอจงใจการอนรกษ การพฒนาระบบลาดตระเวนเชงคณภาพโดยชมชนมสวนรวม ส าหรบพนทอทยานแหงชาตตะรเตามการด าเนนงานการลาดตระเวนเชงคณภาพทางทะเล กลมอนรกษปะการงเขามารวมกบกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชด าเนนงานอนรกษทะเลและปะการง ผลสมฤทธท 4 การรวบรวมจดการองคความรและถายทอดความร การด าเนนงาน ไดแก การจดท าเวบไซตเผยแพรความรและสอออนไลนตาง ๆ รวมทงการจดท าสอสงพมพเผยแพรความรตาง ๆ เปนตน

14 จากการด าเนนกจกรรมในระยะเวลา ๕ ปทผานมาน าไปสความส าเรจตาง ๆ ภายใตโครงการเรงเสรมความยงยนของระบบการจดการพนทคมครอง (CATSPA) โดยความตงใจมงมนของเจาหนาทโครงการ และความรวมมอจากผเกยวของทกฝาย ท าใหเกดแนวทางจดการพนทคมครองทดของประเทศไทย โดยมงเนนการพฒนาดานระบบงบประมาณและประสทธภาพในการจดการ ในนามของโครงการพฒนาแหงสหประชาชาตขอขอบคณทกทานทมสวนรวมใหโครงการ CATSPA ประสบความส าเรจมา ณ ทน

15 กลาวรายงาน โดย ดร.ทรงธรรม สขสวาง ผอ านวยการส านกงานโครงการ CATSPA กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช การด าเนนกจกรรมภายใตโครงการ CATSPA ซงไดรบการสนบสนนงบประมาณจากกองทนสงแวดลอมผานโครงการพฒนาแหงสหประชาชาตประกอบดวยการด าเนนงานในพนทน ารอง ๔ พนท ประกอบดวย การด าเนนงานในพนทน ารองอทยานแหงชาตดอยอนทนนทมการจดตงมลนธกองทนเพออนรกษดอยอนทนนท พนทน ารองปาตะวนตกมการด าเนนงานอนรกษรวมกบกลมปาชมชนในพนทแนวกนชนปาตะวนตก สวนพนทน ารองปาตะวนออกเพอการด าเนนการอนรกษพนทคมครองตาง ๆ มการด าเนนงานรวมกนระหวางกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช และมลนธอนรกษป ารอยตอ ๕ จงหวด ในดานการอนรกษและเรองคาแทนคณระบบนเวศซงมแนวทางจดเกบจากนคมอตสาหกรรมภาคตะวนออกและกลมธรกจในพนท ในพนทน ารองภาคใตในพนทความรบผดชอบของส านกบรหารพนทอนรกษท ๕ (นครศรธรรมราช) อทยานแหงชาตตะรเตาไดมการจดตงกองทนรฟการเดยนเพอการอนรกษขน มการอบรมของเจาหนาท เยาวชน และบคคลทวไปเพอการอนรกษทะเลและปะการง ส าหรบในสวนกลางกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช โดยโครงการ CATSPA ไดมการจดอบรมแกเจาหนาทผเกยวของเรองความยงยนดานการเงน (Financial Sustainability Scorecard: FFS) และการประเมนประสทธภาพพนทคมครอง (Management Effectiveness Tracking Tool: METT) และการมสวนรวมของประชาชน จากการด าเนนกจกรรมภายใตโครงการ CATSPA ระยะเวลา ๕ ปทผานมา มความเปนรปธรรมสามารถน าไปใชเปนตวอยางในการบรหารจดการพนทคมครอง โดยเฉพาะอยางยงอทยานแหงชาต และเขตรกษาพนธสตวปา และประยกตใชแกไขปญหาพนทคมครองอน ๆ ไดแก พนทเขาหวโลน ทงน ผลการด าเนนงานจะใชในการพฒนาตอยอดและน าไปประยกตใชในการจดการพนทคมครองระดบสากลไดอกดวย ในโอกาสนจงขอเชญทานอธบดกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช โปรดกลาวเปดการประชมสมมนาโครงการเรงเสรมความยงยนของระบบการจดการพนทคมครอง“CATSPA...กาวใหมสความยงยนของการจดการพนทคมครอง” ตอไป

16 กลาวเปดการประชม โดย นายธญญา เนตธรรมกล อธบดกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ขอขอบคณโครงการพฒนาแหงชาตสหประชาชาต (UNDP) และกองทนสงแวดลอมโลกทไดใหการสนบสนนกจกรรมตาง ๆ ภายใตโครงการเรงเสรมความยงยนของระบบการจดการพนทคมครอง (CATSPA) จนประสบความส าเรจ สามารถน าไปประยกตใชในการจดการพนทคมครองตาง ๆ ได เชน การจดตงมลนธกองทนเพออนรกษดอยอนทนนท การพฒนาแนวทางการลาดตระเวนเชงคณภาพอยางมสวนรวมจากชมชนในพนท การจดตงสมาคมรฟการเดยน (ประเทศไทย) การจดการพนทปาชมชนและแนวกนชนทเนนหลกการไมพงพงทรพยากรจากปาอนรกษ การจดตงคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองแบบกลมปา การจดการชางปากบคน การจดการพนทปารอยตอในพนทปาตะวนออก เปนตน เมอการด าเนนการตาง ๆ มาจดสนสดของโครงการ เหนไดวาการด าเนนกจกรรมตาง ๆ ไดรบความรวมมอทดจากชมชนและหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของจนไดรบรางวลดเดนจากการด าเนนงาน ทางกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช จงขอขอบคณผเกยวของทกทานอกครงหนงดวย ในระยะเวลาด าเนนการประชมครงนถอวาเปนการถอดบทเรยนเพอกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ไดน าแนวทางจากการด าเนนงานทผานมาไปประยกตใชในอนาคต โดยเฉพาะอยางยง ในเรองการสรางเครอขายการด าเนนงานอนรกษซงมความส าคญมาก ซงในตางประเทศไดใชการสรางระบบเครอขายทด าเนนงานดานการอนรกษประสบผลส าเรจมาแลว นโยบายการด าเนนงานพนทคมครองทผานมา ซงเนนการปราบปรามการกระท าผดมความผดพลาด คอ ท าใหปญหาการบกรกท าลายพนทปารนแรงขนกว าเดม รฐมนตรว าการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (พลเอกสรศกด กาญจนรตน) จงมนโยบายใหการปราบปรามการบกรกท าลายทรพยากรปาไมควบคไปกบการปองกน โดยใหความรแกเจาหนาทผด าเนนงานใหสามารถชแจงท าความเขาใจกบประชาชนเกยวกบนโยบายและขอกฎหมายทเกยวของกบการด าเนนงานของเจาหนาท ชวยแกไขปญหาการด าเนนงานในอดตทคดการบกรกท าลายทรพยากรปาไมเปนจ านวนมากตรวจยดไดแตของกลางไมมตวผกระท าความผดมาด าเนนคด ความคาดหวงในอนาคตของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช คอ ตนไมจากปาจะไมถกบกรกตดฟนตอไปอก ดงนน การด าเนนกจกรรมภายใตโครงการ CATSPA ในชวงเวลาทผานมา โดยเฉพาะอยางยงการด าเนนงานดานการมสวนรวมจะไดน าไปใชในการด าเนนงานตอไป บดน ไดเวลาอนสมควรแลว จงขอเปดการประชมสมมนาโครงการเรงเสรมความยงยนของระบบการจดการพนทคมครอง“CATSPA...กาวใหมสความยงยนของการจดการพนทคมครอง” ณ บดน

17

บรรยายพเศษ “แนวพระราชด ารกบการด าเนนงานในการบรหารจดการพนทคมครอง” โดย ศ.ดร.นพนธ ตงธรรม อาจารยประจ าคณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ทผานมาไดเขารวมในคณะกรรมการฝายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมด าเนนงานเกยวกบศาสตรพระราชา ซงมสวนทเกยวกบการด าเนนงานโครงการ CATSPA ไดแก การด าเนนงานดานปาไม ดานการอนรกษดน การอนรกษทรพยากรน า และดานสงแวดลอม เปนตน จงขอน าเสนอสงทไดรบจากด าเนนงานเหลาน “ศาสตรพระราชา” ไดมาจากการด าเนนงานโครงการตามพระราชด ารตาง ๆ ทด าเนนงานผานมากวา 4,000 โครงการ เปนการด าเนนงานทใชระยะเวลายาวนานพอสมควร แนวคดส าคญของศาสตรพระราชา คอ ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง การด าเนนงานภายใตโครงการตามพระราชด ารตาง ๆ เปนไปเพอประโยชนทรอบดานและมความยงยน ไดแก โครงการจดการลมน า “จากภผาสมหานท” การออกแบบหลมขนมครกตามหลกภมสงคม (Geosocial) การกกเกบน าใน “โคกหนองนา โมเดล” (ในพนทสงมการจดการพนทใหเปลยนจากเขาหวโลนเปนเขาหวจกในรปแบบทเหมาะสมกบเฉพาะพนทนน ) โครงการพระราชด ารในพนทรบผดชอบของกรมอทยานแหงชาตแหงชาต สตวปา และพนธพช พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ทรงสนพระทยงานดานการพฒนาในทกมต ทมผลกระทบตอประชาชน ทงทางดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม สงแวดลอม การจดการทรพยากรน าทพระองคทรงมพระราชด ารสไว คอ “น าคอชวต” ไดทรงพระราชทานแนวพระราชด ารสใหแกกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เพอด าเนนงานตาง ๆ ไดแก โครงการพระราชด ารในพนทคมครอง ซงมขนในป พ.ศ. 2498 จากการเสดจพระราชด าเนนทอดพระเนตรความเปนอยดแลทกขสขของราษฎร ซงในบางพนททเปนทองถนทรกนดารหรออยในพนทปาเขา ไดทรงพระกรณาโปรดเกลาใหด าเนนการ – ศกษาและทดลองหาวธใหคนอยกบปาโดยไมคดท าลายปา – สงเสรมราษฎรชาวเขาปลกพชเกษตรและพชเมองหนาวทดแทนพชเสพตดและฟนฟ ทรพยากรธรรมชาตโดยรอบใหสมบรณ – การกกน าเพอใชในการทดน าส าหรบเพาะปลก – ในบางพนททรงมพระราชด ารใหอนรกษพนททเปนแหลงก าเนดตนน าล าธารในรปแบบ อทยานแหงชาต การด าเนนงานตาง ๆ มเปาหมายหลกของการด าเนนงานสนองงานพระราชด าร คอ การแกไขปญหาความยากจนและพฒนาคณภาพชวตชมชนในพนท แนวพระราชด ารในดานการพฒนาทรพยากรปาไม ไดแก – ปลกปาโดยไมตองปลก – ปลกปา ๓ อยาง ประโยชน ๔ อยาง – ฝายชะลอความชมชน – แนวพระราชด ารในดานอนรกษสตวปา – แนวพระราชด ารในดานการวจยดานปาไม – การศกษาเกยวกบการปองกนไฟปาโดยใชความชน หรอทเรยกวา “ปาเปยก” – แนวพระราชด ารในดานการปลกปาทดแทน (ปลกปาในใจคน) ซงเกดจากพระราชด ารส พระราชทานแกเจาหนาทปาไมในวนท ๕ เมษายน ๒๕๒๖ มใจความวา “...เจาหนาท ปาไมควรจะปลกตนไมลงในใจคนเสยกอน แลวคนเหลานนกจะพากนปลกตนไมลงบน

18 แผนดน และรกษาตนไมดวยตนเอง...” อนเปนปรชญาและทฤษฎการพฒนาปาไมทม ความยงยนอยางแทจรง โครงการอนเนองมาจากพระราชด ารทกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ด าเนนงานอยในปจจบน ไดแก 1. โครงการหวยโสมง จงหวดปราจนบร 2. โครงการพฒนาพนทราบเชงเขา จงหวดสระแกว – ปราจนบร 3. โครงการปาสรเจรญวรรษ จงหวดชลบร 4. โครงการอนรกษและฟนฟสภาพพนทเขานางพนธรต จงหวดเพชรบร 5. โครงการพฒนาคณภาพชวตประชาชนบานบางกลอย – โปงลก จงหวดเพชรบร 6. โครงการดแลรกษาปาไมละอและเขาพะเนนทง จงหวดเพชรบร 7. โครงการอนรกษและฟนฟสภาพปาบรเวณปาสงวนแหงชาตปากยบร จงหวดประจวบครขนธ 8. โครงการตามพระราชประสงคดอยขนหวย จงหวดเพชรบร 9. โครงการชางหวมน จงหวดเพชรบร 10. โครงการหวยองคต จงหวดกาญจนบร 11. โครงการฟนฟและพฒนาปาไมเขากระปก จงหวดเพชรบร 12. โครงการพฒนาพนทลมน าปากพนง จงหวดนครศรธรรมราช 13. โครงการพฒนาพนทลมน าหวยบางทรายตอนบน จงหวดมกดาหาร 14. โครงการพฒนาพนทลมน าธร จงหวดอดรธานและหนองคาย 1๕. โครงการเขอนแควนอย จงหวดพษณโลก 1๖. โครงการพฒนาเพอความมนคงพนทลมน านาน จงหวดนาน 1๗. โครงการพฒนาพนทลมน าแมอาว จงหวดล าพน 1๘. โครงการอนรกษพนธกลวยไมรองเทานารอนทนนทในพนทภาคเหนอ (ขนยวม) ๑๙. โครงการอนเนองมาจากพระราชด าร จงหวดแมฮองสอน (พนท 1 – 4)

จาก “ต าราแมฟาหลวง” ส “ศาสตรพระราชา” โครงการพฒนาดอยตงหรอ “ดอยตงโมเดล” คอ การพลกฟน “ดอยตง” จากพนททรกนดารใหเปนพนทท ากนของชาวไทยภเขาและชนกลมนอย 6 เผา ในอดตนนมสภาพความเปนอยทแรนแคนไมมสาธารณปโภคขนพนฐาน คนในพนทอาศยการท าไรหมนเวยน ไรเลอนลอย ปลกฝน คายาเสพตด เปนแหลงผลตยาเสพตดขนาดใหญทสด จนกระทงมการพฒนาอยางมระบบแบบแผนและมยทธศาสตร ท าให “ภเขาหวโลน” กลายเปนพนทปา การท าไรหมนเวยนหมดไป มปาอนรกษ ปาใชสอย และปาเศรษฐกจมาแทนท ทกคนไดรบสญชาตไทยไดเขาถงระบบการศกษา ซงเปนการ“สรางคนดวยความรและการศกษา” ในดานวชาการและวชาชพใหมรายไดสามารถยนบนล าแขงของตนเองได กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดน าแนวทางการบรหารจดการพนทตาม “ดอยตงโมเดล” ไปด าเนนการตามยทธศาสตรบรณาการ ส าหรบการจดการปาเสอมสภาพบนพนทสงชน ทงน เพอเพมพนทปา ใน 13 จงหวดภาคเหนอและนอมน าแนวคดการพฒนาทยงยนนไปใชใน 3 จงหวดชายแดนใต โดยการบรณาการหนวยงานของรฐอยางมยทธศาสตร เสรมดวยกลไก “ประชารฐ” ในพนท ปจจบน “ศาสตรพระราชา” ภายใต “ดอยตง โมเดล” ไดรบการยกยองและยอมรบ จากประชาคมโลกใหเปนแบบอยางของแนวทางการพฒนาทน าไปสการแกปญหาอยางยงยน ซงมหลายประเทศน าไปขยายผลการปฏบตจนเกดประโยชนเปนรปธรรม โดยทประชมสมชชาใหญแหงสหประชาชาต (UNGA) ไดใหการรบรอง “ศาสตรพระราชา” เปน “หลกปฏบตสหประชาชาตวาดวยการพฒนาทางเลอก (UNGPs) ” แลว

19 “ศาสตรพระราชา” เปนสงทหลายทานคงไดมประสบการณรวมปฏบตกนมาเปนระยะเวลาหน ง และหลายฝายไดใหความส าคญกบการด าเนนงานตามศาสตรพระราชา จงเปนโอกาสดท ผ มสวนเกยวของทกฝายจะน าศาสตรพระราชาสการปฏบตงานอนรกษอยางยงยนตอไป “พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชทรงหวงใยในปญหาปรมาณปาไมลดลงเปนอยางมาก จงทรงพยายามคนหาวธนานาประการทจะเพมปรมาณของปาไมในประเทศไทยใหเพมขนอยางมนคงและถาวร โดยมวธการทเรยบงายและประหยดในการด าเนนงาน ตลอดจนเปนการสงเสรมระบบวงจรปาไมในลกษณะอนเปนธรรมชาตด งเดม ซงไดพระราชทานพระราชด ารหลายวธการ พวกเราตองเรยนร เขาใจ เขาถง พระราชด ารทพระองคทานคนหามานานบประการเรงพฒนาด าเนนงานบรหารจดการพนทคมครองของประเทศใหอยไดอยางยงยน”

20

งานนโยบาย: การจดการพนทคมครองเชงระบบ – เพออะไร?

“การจดการพนทคมครองในระดบสากล” โดย ศาสตราจารยเจฟฟรย เอ. แมคนลล (Prof. Jeffrey A. McNeely) ทปรกษาดานการวางแผนระบบ พนทคมครองภายใตโครงการ CATSPA เปาหมายไอจ (Aichi) ขอ ๑๑ ตามอนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ ก าหนดใหภายในป ค.ศ. ๒๐๒๐ (พ.ศ.๒๕๖๓) ประเทศภาคสมาชกจะตองมพนทอนรกษทางบกไมนอยกวารอยละ ๑๗ และพนทอนรกษทางทะเลไมนอยวารอยละ ๑๐ (ซงประเทศไทยมการด าเนนกาวหนาไปมากแลว) โดยเฉพาะพนท ม ความส าคญตอความหลากหลายทางชวภาพและระบบนเวศตองไดร บการดแลจดการอยางมประสทธภาพและมเสถยรภาพ มระบบนเวศอนเปนตวแทนโดยระบบการเชอมโยงทระหวางพนทคมครอง และวธการอนรกษเชงพนททมประสทธภาพอน ๆ และสามารถขยายผลสพนทอน ๆ ตอไป พนทคมครองสามารถจดเปนกลม ๆ ไดดงน ๑a. เขตสงวนธรรมชาตเขมงวด/ธรรมชาต (Strict Nature Reserve) คอ พนทคมครองทจดการเพอวตถประสงคหลกในการศกษาทางวทยาศาสตรและธรรมชาตวทยา ๑b. เขตวเวกหางไกล (Wilderness Area) คอ พนทคมครองทจดการเพอวตถประสงคหลกในการสงวนสภาพอนเปนธรรมชาตไว 2. อทยานแหงชาต (National Park) คอ พนทคมครองทจดการเพอวตถประสงคหลกในการปกปองระบบนเวศและการทองเทยวนนทนาการ ๓. อนสรณธรรมชาต (Natural Monument) คอ พนทคมครองทจดการเพอวตถประสงคหลกในการอนรกษสภาพธรรมชาตทมรปแบบเฉพาะไว ๔. พนทจดการชนดพนธ/แหลงอาศย (Habitat/Species Management Area) คอ พนทคมครองทจดการเพอวตถประสงคหลกในการอนรกษโดยใชการเขาแทรกแซงธรรมชาต ๕. พนทคมครองภมทศนทางบก/ทะเล (Protected Landscape/Seascape) คอ พนทคมครองทจดการเพอวตถประสงคหลกในการอนรกษภมทศนทางบกหรอทางทะเล และการทองเทยวนนทนาการ ๖. พนทใชประโยชนทรพยากรอยางยงยน (Sustainable Use of Natural Resources) คอ พนทคมครองทจดการเพอวตถประสงคหลกในการใชประโยชนระบบนเวศทางธรรมชาตอยางยงยน ส าหรบในประเทศไทยมการแยกเดนชดเปน ๒ ประเภท คอ เขตรกษาพนธ ส ตว ป า (Wildlife Sanctuary) และอทยานแหงชาต (National Park) ซงจ าเปนตองพจารณาถงพนทคมครองทมวตถประสงคอน ๆ ขางตนรวมดวย ส าหรบค าถามวาท าไมตองมพนทคมครองตองเรมจากการสรางความตระหนกในคณคาของพนทคมครองเสยกอน หนงสอ “PARKS FOR LIFE: Why We Love Thailand’s National Parks” จะเปนแหลงความร เก ยวกบคณคาของพนท ค มครองได (หนงสอน มการจดพมพในรปแบบภาษาไทยดวย ) ซ งสามารถกลาวถงคณคาของพนทคมครองไดดงน 1) พนทคมครองมมลคาเปนตวเงนมหาศาล การประเมนโดยใชกลไกทางเศรษฐศาสตรทเรยกวา The Economics of Ecosystem and Biodiversity (TEEP) จาก ๑๐๙ การศกษาวจยในป ค.ศ. ๒๐๐๙ (พ.ศ.๒๕๕๒) พบวา ปาเขตรอนกอใหเกดมลคาราว 6,120 – 16,362 ดอลลารสหรฐตอเฮกแตรตอป ส าหรบการศกษาในป ๒๐๑๐ (พ.ศ.๒๕๕๓) พบวา การสญเสยพนท ปากอใหเกดการสญเสยทางเศรษฐกจราว ๒.๕ ลานลานดอลลารสหรฐตอป

21 ๒) พนทชมน าภายในแผนดน ใหมลคาทางตวเงนราว 981 – 44,597 ดอลลารสหรฐตอเฮกแตรตอป (บางพนทควรจดตงเปนพนทคมครองเพมเตมดวย) ๓) การใชน าในกจกรรมตาง ๆ มมลคาราว 7 ลานลานดอลลารสหรฐ ซงน าในปรมาณมากไดมาจากแหลงน าในพนทคมครอง ๔) พนทคมครองชวยใหมปรมาณน าอยางสม าเสมอสเขอนตาง ๆ ของประเทศไทย ๕) ชาวนาไทยมการพงพาน าจากพนทคมครองในการเพาะปลก 6) พนทลมน าทการปกปองไวโดยการอนรกษปาชวยปองกนน าทวมทจะสงผลกระทบตอชมชนเมอง 7) พนทลมน าของอางเกบน าของประเทศไทยไดรบน าจากพนทคมครอง ซงไมมสงอนมาทดแทนได ๘) พนทคมครองใหน าดมบรสทธเพอใชในการอปโภคและบรโภค และอตสาหกรรมผลตน าดม 9) พนทคมครองทางทะเลชวยเพมปรมาณผลตภณฑสตวน า ซงเปนบรการทส าคญยงของระบบนเวศ 10) การตรวจประเมนในปจจบน พบวา พนทคมครองทางทะเล จ านวน ๕๕ แหง ชวยใหมการเพมขนของปรมาณปลาอยางมนยส าคญ ในพนทคมครองทางทะเลของประเทศฟลลปปนสมการกอตงจากชมชนประมงพนถนเพออนรกษปะการง ท าใหปรมาณปลามมากขนสรางรายไดแกคนในพนทเพมขน ๑๑) พนทคมครองชวยปองกนความเสยหายจากภยพบตสนามทะเลอนดามนในป ค.ศ.๒๐๐๔ (พ.ศ.๒๕๔๗) ๑2) มลคาหลายประการของบรการนเวศไดรบมาจากพนทปา รวมทงปรมาณคารบอนและน ามาใชเพอลดสภาวะการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโลก (Climate Change) ๑3) มลคาปาอนรกษและการจายแทนคณระบบนเวศถกก าหนดโดย REDD+ (Reducing Emission from Deforestation and Forest Degradation in Developing Countries) และกองทนเพอสภาพภมอากาศอน ๆ ของโลก ซงเปนสงส าคญทรฐบาลทวโลกตองด าเนนการภายใตขอก าหนดสนธสญญาระหวางประเทศ ในอนาคตกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช จะตองจดการพนทคมครองเพอรองรบสงเหลานดวย 14) พนทคมครองของประเทศไทยดงดดนกทองเทยวกวา ๑๐ ลานคนจากทงในและตางประเทศใหเขามาทองเทยว – การน าชางเลยงมาท างานทงภายในและรอบพนทคมครอง (นโยบายอาจมปญหา) – การทองเทยวดฉลามและวาฬสรางรายไดจ านวนมากแกแรงงานในภาคอตสาหกรรม ทองเทยว – พนทคมครองของประเทศไทยหลายแหงมสถานทส าคญทางศาสนาและสถานท ส าคญทางวฒนธรรมซงเปนเอกลกษณของชาต 1๕) พนทคมครองชวยในปองกนมรดกทางธรรมชาตใหปลอดภย ปจจบนพนทคมครองชวยฟนฟประชากรของหลายชนดพนธทใกลสญพนธใหกลบมาสมบรณอกครง ท าใหมองเหนอนาคตของระบบนเวศทสมบรณ 16) พนทคมครองเปนพนทท าการวจยทส าคญของโลก แตหลงจากการอนรกษชนดพนธสตวตาง ๆ ประสบความส าเรจแลว จ าเปนตองตระหนกวาจะจดการพนทคมครองตอไปอยางไร สงส าคญทควรตองด าเนนการ คอ การเชอมตอระหวางพนทคมครองเพอใหมพนทขนาดใหญขน โดยยดหลกเชอมตอพนทเพอ

22 สรางการอนรกษ แนวเชอมตอทางนเวศ (Conservation corridors) จะท าใหมการเคลอนยายและกระจายพนธของประชากรสตวปาทด และลดความขดแยงระหวางคนและสตวปาได

การเสรมสมรรถนะในการจดการพนทคมครอง – การจดการพนทคมครองจ าเปนตองมการฝกอบรม มอปกรณท างาน และมเจาหนาท ทท างาน เชน การเสรมศกยภาพผปฏบตงานโดยใชระบบ Smart patrol เปนตน – การมอาสาสมครเขามามสวนรวมด าเนนงานจดการพนทคมครอง – เครองมอและอปกรณททนสมยชวยในการจดการพนทคมครองอยางมประสทธภาพ – การมอาสาสมครเขามามสวนรวมด าเนนงานจดการพนทคมครอง – กลองวดโอบนทกกจกรรมและความเปนอยของสตวปา ตลอดจนสภาพถนทอยของสตวปา – ภาพถายดาวเทยมชวยใหภาพมมสงใชในการจดการพนทคมครอง – การสรางความรวมมอกบชมชนในพนทโดยการสรางรายได เชน คาแทนคณระบบนเวศ เปนตน – หมบานทไดรบการปกปองรกษาสภาพพนทไวมประโยชนในการชวยคงความหลากหลายทาง พนธกรรมพชอาหาร – ขอเสนอแนะของชมชนทองถนมประโยชนในการจดการพนทคมครอง – การใชโซเชยลมเดยสามารถสรางใหผคนทวไปเขามาสนบสนนการจดการพนทคมครอง – พนทคมครองสามารถเชอมโยงคนใหเขากบธรรมชาตได ไดแก การเขยนค าขวญ หรอแนวคด ดานการอนรกษธรรมชาตไวในพนทคมครอง เพอสรางตระหนกในการอนรกษธรรมชาต เปนตน – การจดการพนทคมครองทไมเปนระบบจะท าใหเกดความสบสน และความวนวายยอมจะ เกดขนตามมา การจดท าแผนจดการระบบของพนทคมครองไทยจะเปนหลกประกนถงความ คงอยของระบบธรรมชาตตาง ๆ และยงคงใหนเวศบรการอยางสม าเสมอ

“ระบบพนทคมครองในจงหวดจนทบร: น ารองการพฒนาระบบพนทคมครองไทย” โดย นางปยะทพย เอยวพานช ทปรกษาโครงการ CATSPA นายศภวฒน คณานวฒน อาจารยประจ ามหาวทยาลยราชมงคลภาคตะวนออก วทยาเขตจนทบร

โครงการ CATSPA ไดน ารองด าเนนการเกยวกบระบบพนทคมครองของประเทศไทยในพนทจงหวดจนทบร การน าเสนอผลการศกษานถอเปนการเรมตนด าเนนงานระบบพนทคมครองในระยะเวลาทคอนขางจ ากด ลกษณะการด าเนนงานเปนไปเพอคนหาระบบนเวศทยงไมไดจดเปนพนทคมครอง ซงถอวาเปนการด าเนนงานในพนทปาตะวนออกอนเปนพนทน ารองหนงในการด าเนนกจกรรมภายใตโครงการ CATSPA มนายศภวฒน คณานวฒน อาจารยประจ ามหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลภาคตะวนออก วทยาเขตจนทบรเปนผท าการศกษา โดยมผลการศกษา ดงน จงหวดจนทบรเปนพนทมความอดมสมบรณทางธรรมชาต มความหลากหลายทางธรรมชาตและวฒนธรรม ลกษณะพนทราบสลบกบภเขา หนงในสามของพนทจงหวดเปนปา มพนทปาชมชนและพนทปลกปาภาคเอกชนดวย ลกษณะพนทดนมความเหมาะสมในการท าเกษตรกรรม มพนทคมครองทางบกและทางทะเลซงครอบคลมทกระบบนเวศทมความหลากหลาย ปจจบนภาคเกษตรกรรมไดปรบเปลยนจากการเกษตรเชงเดยวเปนการเกษตรกรรมทเนนความหลากหลายทางชนดพนธไมมากขน ส าหรบการจดแบงพนทคมครองในจงหวดจนทบรตามระบบของ IUCN สามารถจ าแนกไดดงน ๑. เขตสงวนธรรมชาตเขมงวด/ธรรมชาต (Strict Nature Reserve/Wilderness) ไดแก เขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว

23 ๒. อทยานแหงชาต (National Park) ไดแก อทยานแหงชาตเขาคชฌกฏ อทยานแหงชาตน าตกพลว อทยานแหงชาตเขาสบหาชน ๓. อนสรณธรรมชาต (Natural Monument) ไดแก พระบรมราชานสาวรยพระเจาตากสนมหาราช โบสถวดแมพระปฏสนธนรมล หนลกบาท ถ าระฆง ๔. พนทจดการชนดพนธ/แหลงอาศย (Habitat/Species Management Area) ไดแก พนทปาแมน าจนทร อ าเภอแหลมสงห จงหวดจนทบร ซงเปนทอยของชนดพนธเฉพาะถน คอ “ปลาบมหดล” กลวยไมรองเทานารเหลองจนทบร จงหวดจนทบรเคยเปนทอยอาศยของพะยน และเปนแหลงอาศยของ “ชาวชอง” ซงเปนชนพนเมองดงเดมของพนทภาคตะวนออก ๕. พนทคมครองภมทศน/ทะเลทศน (Protected Landscape/Seascape) ไดแก พนทคมครองทางวฒนธรรม “ชมชนรมน าจนทบร” เนนนางพญา เปนพนทมลกษณะเดนสามารถเหนทวทศนสวยงามของสองทะเล (อาวคมกระเบน และทะเลคงวมาน) และหน “สงหศลา” ซงตงอยในบรเวณปลายแหลมสงห อ าเภอแหลมสงห จงหวดจนทบร ๖. พนทใชประโยชนทรพยากรอยางยงยน (Sustainable Use of Natural Resources) ไดแก “หมบานไรดนบางชน” มประวตยาวนานกวา ๑๔๐ ป และนาขาวเกษตรอนทรย ๑,๗๐๐ ไร ต าบลหนองชม อ าเภอแหลมสงห จงหวดจนทบร เปนพนทนาขาวและไดมการปรบเปลยนเปนนากง ปจจบนพลกฟนกลบมาเปนนาขาวอนทรย

รปแบบการบรหารจดการพนทคมครองในจงหวดจนทบร 1. บรหารโดยราชการ (Governance by government) ไดแก สวนปาภายในศนยวจยและพฒนาการเกษตรจนทบร สวนสมนไพรจนทบร ๒. บรหารรวมกน (Shared Governance) ไดแก โครงการศนยพฒนาไมผลตามพระราชด าร ปาชมชนบานพญาบน ศนยเรยนรเศรษฐกจพอเพยง โครงการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมชายทะเลโรงเรยนบานทาแฉลบ ปาสาธารณะประโยชนบานหางแมว แหลงเรยนรธรรมชาตปาชายเลนเทศบาลต าบลเกวยนหก แปลงอนรกษปาชายเลนต าบลหนองชม สวนปาวดโปงเจรญชย โครงการปลกปาถาวรเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวเนองในวโรกาสทรงครองราชยปท ๕๐ ป สวนปาอนรกษทสาธารณะประโยชน โครงการพทธอทยาน (กรมปาไม) ๓. บรหารโดยเอกชน (Private governance) ไดแก ส านกสงฆสวนปาตะเคยนทอง ปาชมชนบรหารโดยมลนธชยพฒนา ๔. บรหารโดยชมชนหรอชนเผา (Governance by indigenous peoples and local communities) ไดแก พนทเสอมโทรมเขาทลาย

ขอเสนอแนะจากการด าเนนโครงการน ารองจงหวดจนทบร 1) ปรบเพมความชดเจนหรอท าเปนคมอปฏบตงานใหแก องคการปกครองสวนทองถน (อปท.) โดยเฉพาะอยางยง “องคการบรหารสวนจงหวด” ในมาตรา 45 (7) ใหมความชดเจนการพนทคมครองระบบนเวศและความหลากหลายทางชวภาพทไมใชอยในความดแลของหนวยงานรฐสวนกลางหรอภมภาค ๒) ปรบปรงระเบยบการใชจายเงนโดยก าหนดสดสวนการใชจายเงนขององคการปกครองสวนทองถนใหมสดสวนทชดเจน เพอกจกรรมอนรกษและศกษาวจยเกยวกบระบบนเวศและความหลากหลายทางชวภาพในทองถน ๓) พนทคมครองควรใหความส าคญกบทรพยากรทางโบราณคดและประวตศาสตรดวย โดยอาจจะประกาศขนมาเปนพนทคมครองประเภท National/Natural Monument

24 ๔) องคการบรหารสวนจงหวดจนทบรพรอมทจะรวมท าการศกษาและพฒนาใหเกดกระบวนและรปแบบการบรหารจดการประเภท Protected Landscape/Seascape เพอใหอยภายใตการบรหารขององคการบรหารสวนจงหวดจนทบร 5) การสงเสรมบทบาทของพนทคมครองสงแวดลอม ภายใตพระราชบญญตสงเสรมคณภาพสงแวดลอม เพอใหเปนกลไกหนงของการพฒนาแผนระบบพนทคมครองของไทย ๖) ควรพจารณาพนทวนเกษตรเปนพนทคมครอบแบบใชประโยชนอยางยงยน (Sustainable Use Protected Area) 7) กองทนสงเคราะหสวนยางควรมมาตรการสนบสนนและจงใจใหเกษตรกรเพมและรกษาความหลากหลายทางชวภาพในพนทปลกยางพารา ๘) หนวยงานตาง ๆ ภายในจงหวดจนทบร ไดแก องคการบรหารสวนจงหวดจนทบร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออก วทยาเขตจนทบร สมาคมคนรากแกวสดน และสมาคมอนรกษกลมปาตะวนออก เปนตน มความพรอมจะด าเนนการน ารองการพฒนาแผนระบบพนทคมครองของไทยตอไป ๙) องคการบรหารสวนจงหวดจนทบรมความสนใจและพรอมเขาเปนเครอขายสนบสนนการจดการพนทคมครอง เพอขบเคลอนการจดการพนทคมครองนอกเหนอการจดการของรฐตอเนองจากโครงการ CATSPA และกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ไดด าเนนงานไวใหประสบผลส าเรจ

ขอเสนอจากการด าเนนโครงการน ารองพนทจงหวดจนทบร 1) การพฒนาใหเกดระบบพนทคมครองในประเทศไทย ตามแนวคดการจดการระบบนเวศ นบเปนความจ าเปนเพอจะสรางความมนคงและเพมประสทธภาพการจดการระบบพนทคมครองของไทยเปนอยางมาก ๒) การรเรมของโครงการ CATSPA เปนเพยงจดเรมตนของงานทส าคญเรองน ๓) การลงท างานในจงหวดจนทบร ผานความรวมมอกนของคณะกรรมการทปรกษากลมปาตะวนออก (EFCOM PAC) โดยม อาจารยศภวฒน คณารกษ มหาวทยาลย เทคโนโลยราชมงคลตะวนออก วทยาเขตจนทบร เปนผท าการศกษาและคนหาระบบนเวศทมการคมครองทไมใชกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ๔) คณะกรรมการบรหารโครงการและคณะกรรมการวชาการโครงการ CATSPA ไดรบทราบ และมความเหนวา เพอการด าเนนในครงนตอไป โดยเสนอให – หนวยงานทเปนเจาภาพ คอ ส านกงานปลดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (ผานส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด (ทสจ.) เปนหลก โดย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร และมหาวทยาลยมหดล พรอมกบสมาคมอทยานแหงชาต มความยนดจะเปนผรวมด าเนนการในทางวชาการตอไป – โอกาสของชองทางงบประมาณนอกงจากงบประมาณปกต แลวเหนควรเสนอเพอขอรบทนเพอด าเนนการจาก กองทนสนบสนนการวจยตอไป

ทงน การด าเนนงานพฒนาระบบพนทคมครองหลงจากสนสดโครงการเรงเสรมความยงยนของระบบการจดการพนทคมครองยงคงเปนความรบผดชอบของกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในการด าเนนงานตอไป แตจ าเปนตองอาศยความรวมมอจากหลาย ๆ ภาคสวนเขามามสวนชวยด าเนนงาน

25

บรรยายพเศษ “ประสบการณจาก CATSPA สการจดการพนทคมครองอยางยงยน

โดย ดร.ทรงธรรม สขสวาง ผอ านวยการส านกงานโครงการ CATSPA จากทไดรบฟงการบรรยายของ ศ.ดร.นพนธ ตงธรรม Prof.Jeff A. McNeely คณปยะทพย ฯ และอาจารยศภวฒน ฯ ในชวงเวลาทผานมา ท าใหเหนความทาทายของการจดการพนทคมครองแนวใหม ซงปญหาหลกของพนทคมครองในปจจบน คอ การบกรกท าลายพนทคมครอง จากการทกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ไดรบคนพนทปาเสอมโทรมทถกท าลายเนองจากการบกรกเขาท าประโยชนของราษฎร และสงทตองค านงถง คอ การบรหารจดการพนทไดรบคนมาราว ๑๐๐,๐๐๐ ไร ซงสวนหนงยงมราษฎรอยอาศย ปญหา การท าประโยชนและใชงานเกนขดความสามารถของการอนรกษ ปญหาขยะ น าเสย และปญหาสงแวดลอม ซงเปนเรองทไมไดรบการแกไขในระยะเวลาทผานมา แนวคดการอนรกษเดม คอ การอนรกษปาบนภเขาสงซงเปนพนทตนน าล าธารไว ส าหรบพนทถกบกรกท าลายไดมการจดการใหราษฎรอยกบปาได มการน าความรดานการเพาะปลกพชเกษตรรวมกบปาไมเขามาใชจดการพนท และด าเนนงานดานการอยอาศยของราษฎรเปนไปโดยถกกฎหมายตามมตของคณะรฐมนตรเมอวนท ๓๐ มถนายน ๒๕๔๑ แตการด าเนนการเพอแกไขปญหาการบกรกท าลายปากยงไมการด าเนนงานทเปนรปธรรม หากพจารณาดแลวจะพบวา “ศาสตรพระราชา” คอ สงทพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชทรงด าเนนการมาตลอดระยะเวลา ๗๐ ปแหงการครองราชย และตองการใหทกคนไดปฏบตแตระยะเวลาทผานมายงไมมการด าเนนงานทส าเรจเปนรปธรรม ปจจบนทกภาคสวนก าลงหนมาใหความสนใจในศาสตรพระราชา ดงนน “การจดการแบบภมทศน” (Landscape approach) การจดการโดยเชอมตอพนทคมครอง การจดการลกษณะกลมปา และการจดการเชงระบบนเวศ เปนสงทตองน ามาใชในการด าเนนงานใหเกดผลสมฤทธ การด าเนนการเพออนรกษพนทปาจะตองท าโดยความรวมกนทงจากราษฎรในพนทปาและราษฎรทอยตามขอบพนทปาตามลกษณะ “ดอยตงโมเดล” โดยเรมตนทจงหวดนานโดยมลนธปดทองหลงพระเขาด าเนนการ และมการสนบสนนงบประมาณจากภาคสวนตาง ๆ ทงรฐและเอกชน จากการด าเนนงานของโครงการ CATSPA ในระยะเวลา ๕ ปทผานมา สงทเหนไดเดนชด คอ การด าเนนงานโดยการมสวนรวมจากชมชนและศาสตรพระราชา เปนสงทจะท าใหการปองกนการบกรกท าลายพนทปาประสบความส าเรจไดแตยงไมไดถกน ามาใชอยางเปนรปธรรม ดงนน องคความรและประสบการณทไดรบจากการด าเนนโครงการ CATSPA จะตองน าไปสการปฏบตจรงตอไปใหได

26 การเสวนาเรอง “กาวตอไป – การประสานความรวมมอเพอความยงยนของพนทคมครองไทย”

ด าเนนการเสวนาโดย ดร.สธารน คณผล ผเชยวชาญดานแผนงาน ส านกงานโครงการพฒนา แหงสหประชาชาต (UNDP)

นางจณณ วฒนปฤดา กรรมการและเลขาธการมลนธไทยรกษปา บรษทผลตไฟฟา จ ากด (มหาชน) ไดมอบหมายใหมลนธไทยรกษปาเรมด าเนนโครงการเพอธรรมชาตและสงแวดลอมในพนทดอยอนทนนทเปนแหงแรก โดยมลกษณะการด าเนนงานขององคกรเพอการรบผดชอบตอสงคมและสงแวดลอม (CSR) โดยการประเมนผลการด าเนนกจกรรมในระยะแรก พบวา ไมสามารถท าใหเกดการด าเนนงานทยงยนได โดยเฉพาะการด าเนนงานลกษณะการมอบหมายจากฝายบรหารสฝายปฏบต สงทไดรบจากด าเนนกจกรรมรวมกบโครงการ CATSPA คอ ปจจยทจะท าใหการด าเนนงานเปนไปอยางตอเนองมความยงยน คอ “การมสวนรวมจากภาคสวนตาง ๆ” ซงจะท าใหการด าเนนงานใด ๆ เกดประสทธภาพมความตอเนอง ลกษณะเปนการสรางกระบวนการเพอใหเกดการท างานรวมกนและมองเหนแนวทางการท างานในทศทางเดยวกน ประกอบกบผเขามารวมด าเนนงานจะตองมจตสาธารณะทตองการท างานอยางตอเนองเพอใหงานประสบผลส าเรจ ซงความรวมมอจากภาคเครอขายจะท าใหการด าเนนงานบรรลตามเปาหมาย

นายปรญญา แนนหนา ผเชยวชาญการประปานครหลวง เรมตนจากการไดรบผลกระทบจากภยพบตมหาอทกภยป พ.ศ. ๒๕๕๔ ซงทกภาคสวนไดตระหนกถงการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ในสวนของการประปานครหลวงไดนอมน าพระราชด ารของพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในเรองการปลกปาเพอปองกนปญหาน าทวมมาสการปฏบตจรง การประปานครหลวงไดด าเนนโครงการ “รนหลวงโมเดล” ในพนทอ าเภอเชยงดาว จงหวดเชยงใหม เปนระยะเวลา ๕ ป โดยในชวงแรกไมสามารถสรางความเขาใจรวมกบชมชนในพนทได แตจากการด าเนนการโดยเขาไปท างานรวมกบโรงเรยนในพนทท าใหเรมมการตอบรบทดจากชมชน และไดรบความรวมมอจากชมชนในเวลาตอมา การด าเนนงานดานการอนรกษใด ๆ ของการประปานครหลวงจงไดรบความรวมมอจากชมชนอยางตอเนองจนประสบผลส าเรจ

นางอารย วฒนา ทมมาเกด ผอ านวยการโครงการ CBFCM กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดด าเนนการจดท าแผนยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมระยะเวลา ๕ ป (พ.ศ. ๒๕๕๙ – ๒๕๖๔) แบงออกเปน ๕ ยทธศาสตร โดยระบยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไวโดยมความสมพนธกบการจดการทรพยากรปาไมซงเปนวาระแหงชาตดวย เปนการด าเนนงานทงดานการอนรกษและฟนฟ โดยเนนถงสมดลของการอนรกษและการใชประโยชนปาไมอยางยงยน น ามาสการก าหนดกลยทธตาง ๆ เพอใหการด าเนนงานบรรลตามเปาหมายทก าหนดไว แบงออกเปน การปลกปา การอนรกษ การใชประโยชนทรพยากรอยางยงยน การดแลฟนฟพนทปา การปองกนการบกรกปา และการทวงคนพนทปาทถกบกรก ซงท ามาสการหาวธการทจะท าใหบรรลเปาหมายขางตนได การด าเนนงานตามยทธศาสตร ฯ เพอใหเกดผลสมฤทธ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดใหความส าคญของการมสวนรวมเชนเดยวกน โดยมการจดสรรงบประมาณด าเนนการดานนมาระยะเวลาหนงแลว ประสบปญหางบประมาณไมเพยงพอจงมแนวคดน าเรองคาแทนคณระบบนเวศ (PES) เขามาใชในการด าเนนงาน จากการด าเนนงานในพนทน ารองโครงการ CBFCM ใน ๔ พนทของประเทศไทย พบวา หากชมชนพนถนไดรบการสนบสนนคาด าเนนการจากผไดรบประโยชนจากระบบนเวศบรการมาใชในอนรกษฟนฟระบบนเวศอยางสม าเสมอ จะท าใหมความกระตอรอรนและมก าลงใจในการเขามาด าเนนงานอนรกษ

27 ฟนฟระบบนเวศ การด าเนนงานใด ๆ จะเกดความส าเรจอยางตอเนองในลกษณะความรวมมอโดยไตรภาค ประกอบดวย ภาครฐ ภาคเอกชน และชมชน ส าหรบกลไกตาง ๆ ในรปของกองทน สมาคม หรอมลนธดานการอนรกษ จะชวยสนบสนนชมชนในการด าเนนงานไดด กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดมความพยายามประสานงานกบกระทรวงการคลง เพอหาแนวทางการลดหยอนภาษจากเงนสนบสนนทภาคเอกชนใหแกชมชนในการอนรกษฟนฟระบบนเวศถอเปนแรงจงใจทส าคญแกภาคเอกชนเขามารวมด าเนนงานอนรกษ โดยการด าเนนงานของกองทนอนรกษเหลานนจะตองเนนหลกการบรหารโดยความโปรงใสตรวจสอบได สรางความมนใจแกผใหการสนบสนนเงนทนวามการใชเงนทนไปด าเนนงานอนรกษอยางแทจรง อกประเดนหนงทมการค านงถง คอ โครงการตาง ๆ ทภาครฐไดด าเนนการนน เมอถงระยะเวลาสนสดโครงการ ผตองรบหนาทด าเนนงานตอไปคอชมชนและภาคเอกชนทไดเขามามสวนรวม ดงนน กระทรวงมหาดไทยซงเปนฝายปกครองจะตองเขามาใหการสนบสนนอยางส าคญ มการจดท าแผนชมชนเพอใหการด าเนนงานอนรกษมแนวทางปฏบตทเปนรปธรรมและตอเนอง

ดร.อดมศกด ศลประชาวงศ อาจารยประจ าคณะพฒนาการเศรษฐกจ สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร (NIDA) ส าหรบการจดการพนทคมครองของประเทศไทยเพอใหเกดความยงยนนน ในระยะเวลาทผานมา พบวา หนวยงานภาครฐมการใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรในการด าเนนงานคอนขางมาก แตหนวยงานดานการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เชน กรมปาไม กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช เปนตน ยงไมไดน าหลกการทางเศรษฐศาสตรมาใชอยางเปนรปธรรม ส าหรบในภาคการศกษาไดมผลการศกษาเกยวกบการใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรมาใชประเมนมลคาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมาระยะเวลาหนงแลว ซงเปนการเชอมศาสตรทางดานเศรษฐศาสตรเขากบความรทางวทยาศาสตร การถายทอดองคความรทางเศรษฐศาสตรสงแวดลอมเรมจากจดฝกอบรมแกเจาหนาทผปฏบตงาน โดยมความมงหมายถายทอดไปสภาคสวนอน ๆ เชน ผปฏบตงานจากหนวยงานตาง ๆ ในพนท และชมชน เปนตน การใชเครองมอทางเศรษฐศาสตรเพอจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจะตองมศนยถายทอดขอมลและเผยแพรความร หลกการ แนวทางในการด าเนนการดานทรพยากรธรรมชาตและเศรษฐศาสตรสงแวดลอม (Think Tank and Learning Hub) แตการจะถายทอดองคความรใด ๆ นนจ าเปนตองมระยะเวลาชวงหนงเพอใหเกดความรความเขาใจ และเหนผลการด าเนนงานตามหลกเศรษฐศาสตรสงแวดลอมทไดน าไปสการปฏบต แตทงนหนวยงานทมหนาทรบผดชอบจะตองเปดใจกวางรบการมสวนร วมจากภาคสวนตาง ๆ โดยเฉพาะชมชน เนองจากความเหนจากการมสวนรวมของชมชนจะเปนแนวทางการด าเนนงานทด กอใหเกดความเขาใจและความรวมมออนด สามารถเกดผลส าเรจตามเปาหมายทวางไว อกประเดนหนง คอ ผลจากการด าเนนกจกรรมตาง ๆ ภายใตโครงการ CATSPA (ในพนทน ารองทง ๔ พนท) จะตองมการบนทกและมการน าเสนอตอไป เชน การเผยแพรในเวบไซต เปนตน สงเหลานจะท าใหเกดประโยชนในการปฏบตงานดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางมาก

นายเพชร มโนประวทย ผประสานงานโครงการ IUCN พนทประเทศไทย การด าเนนกจกรรมภายใตโครงการ CATSPA ในระยะเวลาทผานมา ถอวาเปนการด าเนนงานเพอการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทด าเนนการถกแนวทาง แตจะตองมการประเมนผลการปฏบตวาเกดผลสมฤทธอยางไรดวย เครองมอทท าใหเกดความส าเรจไดด คอ การจดการแบบองพนท (Area – based Approach) ซงจะชวยรบประกนความยงยนของการด าเนนการทผานมาวาชมชนจะไดน าไปปฏบตอยางตอเนอง เพราะเปนการด าเนนงานสงผลตอวถชวตและความเปนอยของชมชนเอง กจกรรมทด าเนนงานรวมกบชมชนตาง ๆ

28 เชน การลาดตระเวนเชงคณภาพ (Smart Patrol) การจดตงคณะกรรมการทปรกษาระดบกลมปา (PAC EFCOM) เปนตน จะชวยใหการขบเคลอนการด าเนนงานมความตอเนอง จากการด าเนนงานตาง ๆ ดานการอนรกษของพนททวโลกมการด าเนนงานทเปนรปธรรมมาก พนทคมครองเปนความหวงอยางยงในการอนรกษและดแลสงแวดลอมของโลก เนองจากการสญเสยพนทปาจะมผลกระทบทเชอมโยงกนตอระบบสงแวดลอมของทงโลก ดงนน การด าเนนงานของประเทศไทยจะตองด าเนนการใหทนตอเหตการณ ซงปจจบนมการขบเคลอนการด าเนนงานในประเทศไทยใหมขอบเขตกวางขวางและเทาทนตอเหตการณมากขน ปจจบนหนวยงานเอกชนสวนใหญประสงคเขามาสนบสนนโครงการดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม แตปญหาคอ โครงการตาง ๆ ทไดด าเนนงานผานมายงขาดประสทธภาพและตวชวดผลสมฤทธทชดเจน อกทงการสรางแรงจงใจตาง ๆ แกภาคธรกจกเปนสงส าคญ รวมทงการแสดงผลการด าเนนงานทเปนรปธรรมจะเปนปจจยสการสรางการสนบสนนมากยงขน

พระครประโชตธรรมาภรม (พระอาจารยสายฯ) ไดใหขอธรรมแกทประชมวา การสมปทานการปาไมและเหมองแรตาง ๆ น นท าลายทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมอยางมาก โดยเฉพาะการใหประทานบตรในการท าเหมองแรตาง ๆ ในอนาคตมความเส ยงตอการท าลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางมหาศาล ท าใหปาไมและน าถกท าลายและสญเสยความสามารถในการบรการนเวศไป ดงนน ในอนาคตจะตองมการด าเนนนโยบายเพอสงแวดลอมทเหมาะสมไมใหเกดการท าลายทรพยากรธรรมชาตโดยไมตงใจดวย

29 การเสวนาเรอง “กองทนเพอการอนรกษดอยอนทนนท เชอมโยงการมสวนรวมของชมชน และภาคการทองเทยวกบการจดการอทยานแหงชาต”

ด าเนนการเสวนาโดย ผศ.ดร.วสนต จอมภกด อาจารยพเศษ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม

“ชมชนทองถนกบการมสวนรวมอนรกษดอยอนทนนท” โดย นายกอช เพชรไพรพนาวลย และนายมานพ ครภวดล นายกอช เพชรไพรพนาวลย น าเสนอตอทประชมวา การด าเนนงานอนรกษในพนทดอยอนทนนทมการด าเนนงานมากอนทโครงการ CATSPA จะน ากจกรรมตาง ๆ มาด าเนนงานในพนท ซงงานการมสวนรวมในการอนรกษดอยอนทนนทมทมาจากวกฤตการขาดแคลนน าสงผลใหเกดความขดแยงของชมชนตาง ๆ ในพนททตองแบงปนใชทรพยากรทมอยจ ากดและมความขาดแคลน ทกภาคสวนจงไดพลกวกฤตเปนโอกาสโดยการเขามามสวนรวมกนบรหารจดการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของดอยอนทนนท โดยมอทยานแหงชาตดอยอนทนนทเปนหนวยงานหลกในการด าเนนงานและมภาคสวนตาง ๆ เชน ชมชน ภาคเอกชน และหนวยงานรฐอน เขามาสนบสนนการด าเนนงานเพออนรกษและฟนฟระบบนเวศดอยอนทนนท ซงการด าเนนงานโดยมสวนรวมจากชมชนเปนหวใจในการขบเคลอนด าเนนงานจนเกดผลสมฤทธในปจจบน การท างานเปนทมและการสรางเครอขายการด าเนนงานเปนสงส าคญ ดงนน ในการด าเนนงานอนรกษโดยหนวยงานตาง ๆ ในอนาคต จะตองใหความส าคญกบชมชนอยางมาก เพอใหการด าเนนงานตาง ๆ เกดความส าเรจและมความยงยน นายมานพ ครภวดล น าเสนอตอทประชมวา ในบรบทการอนรกษของพนทดอยอนทนนทและพนทใกลเคยง สามารถพจารณาไดวาระบบนเวศ พนทลมน า วฒนธรรม และภมสงคมในพนทดงกลาวมความสมพนธตอเนองกน จากวกฤตความขดแยงเนองจากความแปรปรวนของสภาวะภมอากาศโลก ท าใหภาคสวนตาง ๆ หนมาสรางความรวมมอกนเพอการด าเนนงานอนรกษดอยอนทนนท เนองจากปญหาทเกดขนนนสงผลกระทบตอทกภาคสวนทเกยวของกบดอยอนทนนท การยตความขดแยงในพนทจงเปนหวใจส าคญทผลกดนใหเกดความรวมมอของทกฝาย การรวมกนสรางกลไกเผยแพรประชาสมพนธความรและความตระหนกรวมกนถงประโยชนของการอนรกษ ซงการพฒนาแนวคดในการมสวนรวมเรมมาจากโครงการ “อทยานน ารอง” สการด าเนนกจกรรมตามโครงการจอมปา (Joint Management of Protected Area in Western Forest Complex – JoMPA) ปจจบนน ามาสการจดตงคณะกรรมการเครอขายลมน าโดยผเขามาเปนกรรมการมาจากทกภาคสวนทเกยวของ วธการด าเนนงานเรมจากการบงคบใชกตกาชมชนโดยมกลไกระดบสงขนในการแกไขปญหาไมสามารถบงคบใชกตกาชมชนคอการใชคณะกรรมการเครอขายลมน าเขามาแกไขปญหา ซงหากคณะกรรมการ ฯ ไมสามารถแกไขปญหาไดแลวจงจะน าไปสการด าเนนการตามกฎหมายดงน น เม อน ากรณตาง ๆ เขาส กลไกน จะไมท าให เก ดปญหาความขดแยงในพนท ต อไป นอกจากนคณะกรรมการทปรกษาอทยานแหงชาตดอยอนทนนทไดมการแตงตงอนกรรมการเพอการด าเนนงานทมความเรงดวน หรอการด าเนนงานทตองใชความเชยวชาญด าเนนงานเฉพาะดานดวย ในระยะเวลาทผานมา พบวาการใชขอมลภมสารสนเทศทมความแนนอนชดเจน ประกอบกบกลไกตาง ๆ ขางตน สามารถแกไขปญหาการบกรกพนทปาไดอยางมประสทธภาพและเกดผลชดเจน การไดรบถายทอดความรดานการปาไมชวยใหชมชนไดด าเนนงานจดการปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดด เชน การจดการปญหาไฟปาโดยใชความรทางวทยาศาสตร เปนตน

30 เวทการมสวนรวมระดมความคดในการแลกเปลยนเรยนรและแกไขปญหารวมกนมความส าคญมากตอการด าเนนงานทมผลสมฤทธเปนรปธรรม ในสวนของนโยบายและกฎหมายในการดแลรกษาพนทคมครองทก าลงด าเนนงานอยควรค านงถงองคความรจากชมชนรวมดวย

“บทบาทของอทยานแหงชาตดอยอนทนนทในการขบเคลอนกจกรรมการอนรกษ” โดย นายวฒพงษ ดงค าฟ ผชวยหวหนาอทยานแหงชาตดอยอนทนนท หลงจากจบการศกษามโอกาสมความภมใจทไดใชความรในการดแลทองถนทเปนบานเกดของตนท าใหทราบสภาพทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ประวตศาสตร และภมสงคมของดอยอนทนนทไดด การมปฏสมพนธของผคนจากภาคสวนตาง ๆ ในพนทท าใหเกดผลส าเรจในการด าเนนงาน อทยานแหงชาตดอยอนทนนทเปนอทยานแหงชาตทประกาศจดตงในล าดบ ๖ ของประเทศไทย เปนการประกาศโดยกนพนทของสวนราชการตาง ๆ และชมชนราษฎรทอยอาศยเดมออกจากพนท อทยานแหงชาตโดยไมมการอพยพโยกยายออกจากพนทประกาศจดตงอทยานแหงชาตแตอยางใด มการฟนฟสภาพปา และแกไขปญหาการบกรกท าลายพนทไปพรอมกน ทงน ไดบารมของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชทวางมพระราชด ารในการด าเนนโครงการฟนฟปาและพฒนาชมชนบนพนท สง ท าใหการด าเนนงานตาง ๆ มแนวทางทถกตองชดเจน ทก ๆ ภาคสวนไดเขามามสวนรวมท าใหการด าเนนงานมผลสมฤทธและประสบความส าเรจในเวลาตอมา แมวาในระยะแรกจะมปญหาความขดแยงเนองจากความไมเขาใจกนอย บาง แตการด าเนนงานอยางตอเน องท าใหเกดความเขาใจและรวมมอกนท างาน ซ งการด าเนนงานตามระเบยบและกฎหมายเปนหลกไมไดรบการยอมรบจากชมชนในพนท หลกการทส าคญ คอ การเขาพดคยเจรจารวมกนจะชวยใหเกดความใกลชด ความเขาใจ และความเปนมตรตอกน การด าเนนงานสามารถประสบความส าเรจอยางยงยนมากกวาการบงคบใชกฎหมาย ปจจบนการด าเนนงานของอทยานแหงชาตดอยอนทนนทยดหลกปฏบตบนพนฐานขอมลทถกตองตรงกนเพอใชด าเนนการอนรกษและแกปญหาในพนท ทศทางการขบเคลอนการด าเนนงานของอทยานแหงชาตดอยอนทนนทจงมแนวทางทช ดเจนมากเปนตวอยางการด าเนนงานแกพนทอนได เนองจากมมตการด าเนนงานทมความหลากหลายมาก การด าเนนกจกรรมภายใตโครงการ CATSPA เขามาสนบสนนการด าเนนงานของอทยานแหงชาตดอยอนทนนทใหเกดผลสมฤทธ การด าเนนงานท เป นรปธรรมอยางรวดเรว ช วยใหเก ดการประชาสมพนธเผยแพรการด าเนนงานของอทยานแหงชาตดอยอนทนนทแกสาธารณะไดกวางขวางมากยงขน ท าใหเกดแนวทางชดเจนใหภาคสวนตาง ๆ ไดเขามาสนบสนนการท างานในพนทได การด าเนนโครงการ CATSPA ไดท าใหเกดมลนธกองทนเพออนรกษดอยอนทนนทขนมาขบเคลอนการด าเนนงานอนรกษในอนาคตตอไปแลว

“มลนธกองทนเพออนรกษดอยอนทนนท” โดย นายพรชย จตรนวเสถยร มลนธกองทนเพออนรกษดอยอนทนนทไดมการกอตงขนเพออนรกษสงทเปนสาธารณสมบต วฒนธรรมประเพณ ตลอดจนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของเชยงใหมใหคงอยตลอดไป สงตาง ๆ เหลานแสดงถงความเปนเอกลกษณของจงหวดเชยงใหม จ าเปนตองสรางความตระหนกรวมกนถงความเกยวของสมพนธของสงเหลาน จงจะเกดพลงรวมกนขบเคลอนงานตาง ๆ ไปสความส าเรจ การกอตงมลนธกองทนเพออนรกษดอยอนทนนทไดรบการสนบสนนจากหลายภาคสวน หลกการส าคญ คอ การน าองคความรทมอยแลวในพนทมาใชใหเกดประโยชน โดยสรางกลไกน าความรเหลานนมาใชประโยชน และขจดปญหาอปสรรคในการน าองคความรตาง ๆ เหลานนมาสการปฏบต การด าเนนการของมลนธกองทนเพออนรกษดอยอนทนนท จงไดจดท าแผนการอนรกษและพฒนาดอยอนทนนทเปนระยะสนและระยะยาวไว ซงเปนการวางกรอบการ

31 ด าเนนงานและวสยทศนการด าเนนงานในอนาคตแกองคกร ทงน การด าเนนงานตาง ๆ ของมลนธกองทนเพออนรกษดอยอนทนนทจะยดหลกความเปนกลางไมตอบสนองประโยชนหรอด าเนนงานตามนโยบายแกภาคสวนใดภาคสวนหนงเปนการเฉพาะ สงส าคญในการด าเนนงานอกประการหนง คอ ความเขมแขงของเครอขายการท างานทกฝาย สงเปนพนฐานทตองสรางใหเกดขนและมความตระหนกในการด าเนนงานรวมกน การด าเนนงานในระยะตอมา คอ การแสวงหาเงนทนในการด าเนนงานตาง ๆ จงเกดการจดตงมลนธกองทนเพอการอนรกษดอยอนทนนทขน ซงจะเปนกลไกส าคญในการระดมเงนทนเพอการอนรกษดอยอนทนนทตอไป มลนธดงกลาวเกดขนจากการระดมความคดและความรวมมอกน จะสรางการขบเคลอนและตอยอดเพอขยายการด าเนนงานตอไป

“ความยงยนของการมสวนรวมอนรกษดอยอนทนนทเกดขนแลวอยางไร ตรวจสอบไดอยางไร?” โดย นายรง หรญวงษ หวหนาอทยานแหงชาตดอยอนทนนท แมวาจะเขามารบต าแหนงหวหนาอทยานแหงชาตดอยอนทนนทไดไมนาน แตสงทโครงการ CATSPA เขามาชวยสนบสนนใหชมชนสามารถด าเนนงานอนรกษดวยตนเองไดอยางตอเนอง เปนสงทตนคาดหวงใหมการด าเนนงานทเปนรปธรรมมานานแลว การด าเนนงานของหนวยงานรวมกบชมชนในพนทกอนหนานมความลาชาอย ท าใหยงไมเกดผลส าเรจทเปนรปธรรมมากนก แตจากการด าเนนกจกรรมภายใตโครงการ CATSPA ท าใหการด าเนนงานอนรกษโดยการมสวนรวมมแนวทางชดเจนมากขน การด าเนนการตอเน องจากน จงสามารถด าเนนการใหเกดความย งยนไดภายใตบรบทของการบรหารจดการอทยานแหงชาต จากประสบการณด าเนนงานทผานมา การด าเนนงานจะประสบผลส าเรจตามเปาหมายจะตองเกดจากความรวมมอจากภาคสวนตาง ๆ อยางนอย ๕ ภาคสวน คอ ๑) ภาคประชาชน ๒) ภาครฐ ๓) ภาควชาการ (นกวชาการอสระ สถาบนการศกษา ปราชญชาวบาน) ๔) ผใหการสนบสนนเงนทน และ ๕) สอสารมวลชน ในสวนของอทยานแหงชาตดอยอนทนนทมความยนดท จะด าเนนงานตอเนองจากทส านกงานโครงการ CATSPA เพอใหบรรลผลส าเรจในงานการมสวนรวมอนรกษดอยอนทนนทและพนทใกลเคยงตอไป

ขอเสนอแนะเพมเตมตอทประชม นายพรชย จตรนวเสถยร ไดเพมเตมขอคดเหนตอทประชมวา ปญหาการทองเทยวกบสงแวดลอมทจงหวดเชยงใหมประสบอยในปจจบน คอ ปญหากจกรรมทองเทยวโหนสลง (Zip line) ซงไมสามารถขออนญาตด าเนนการโดยถกตองไดเพราะขดกบกฎหมาย แตการทองเทยวในลกษณะนชวยรกษาตนไมใหญไวเนองจากกจกรรมการทองเทยวนจ าเปนตองอาศยไมใหญในการยดสลงไว เปนกจกรรมทกอใหเกดการอนรกษแตกฎหมายไมอนญาต ในขณะทการปลกขาวโพดหรอพชผลทางการเกษตรเชงเดยวในพนทปากลบสามารถอนโลมใหท าไดแมจะเปนการท าลายปา จงควรมการพจารณาปรบปรงแกไขเรองการอนญาตใหกจกรรมทองเทยวนด าเนนการไดจะชวยใหเกดรายไดและประโยชนแกคนในชมชนมากขน ถอวาเปนการปรบเปลยนการใชประโยชนจากพนทปาไดทางหนง อกประเดนทตองน าเสนอทประชม คอ แนวโนมการทองเทยวทจะเกดขนในอนาคต คอ มการทองเทยว “ตามรอยพอ” จงตองค านงถงกระบวนการสรางมาตรฐานไมใหการทองเท ยวท จะเกดข นในอนาคตน ท าลายทรพยากรธรรมชาตและส งแวดลอมหรอวฒนธรรมอนดในพนท ซงกจกรรมทกลาวมาแลวจะท าใหเกดรายไดและความยงยนในการอนรกษแกพนท ไดเปนอยางด นายชมพล สขเกษม กรรมการสมาคมอทยานแหงชาต ไดใหขอเสนอแนะทประชมวา ตนไดมสวนในการด าเนนงานอนรกษในพนทดอยอนทนนทในระหวางทยงรบราชการอย พบวา ในอดตดอยอนทนนทประสบปญหาส าคญ คอ ประชากรของผอยอาศยในพนทดอยอนทนนทมแนวโนมเพมขนโดยตลอดท าใหมอตราการใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตสงขนเรอย ๆ การลกลอบตดไมท าลายปา การบกรกพนทเพอท า

32 เกษตรกรรม เปนตน ในสวนการสงเสรมใหชาวเขาใชพนทท าการทองเทยวแบบโฮมสเตย จะมกฎเกณฑในการควบคมไมใหมการขยายตวของปญหาเหลานจนท าลายทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางไร นายวฒพงษ ดงค าฟ ผชวยหวหนาอทยานแหงชาตดอยอนทนนท ไดตอบขอซกถามวา ในเรองการบกรกพนทของชมชนเพอแสวงหาพนทสรางรายไดแกครอบครวนน คณะกรรมการทปรกษาอทยานแหงชาตดอยอนทนนทไดวางแผนบรหารจดการหมบานตนแบบการท าเกษตรอนทรยและการเกษตรยงยน (การปลกไมเมองหนาว) เพอเปนการสรางรายไดแกราษฎรในพนทอยางยงยน มวตถประสงคใหชมชนใชประโยชนพนทอยางอนรกษและเกดประโยชนสงสด ส าหรบเรองการทองเทยวทจดโดยชมชนไดมการสรางความเขาใจทดระหวางมคคเทศกในพนทและนอกพนท เพอสรางการทองเทยวทรบผดชอบและแบงปนประโยชนแกชมชน การสร างแหลงทองเทยวดอยอนทนนทใหมทชมชนไดเขามามสวนรวม การจดการทองเทยวท เนนการอนรกษทรพยากรธรรมชาตโดยคนในชมชน จะเปนปจจยใหอนาคตของการอนรกษดอยอนทนนทสามารถด าเนนการไปสเปาหมายทวางไวได การด าเนนงานในกลมปาตะวนออก: “อกกาวของแนวทางการประยกตใชกลไกทางเศรษฐศาสตรกบการจดการผนปาเชงระบบนเวศ (Ecosystem Approach)”

ด าเนนการเสวนาโดย นางปยะทพย เอยวพานช ทปรกษาโครงการ CATSPA

“ผลการศกษาเรองมลคาทางเศรษฐศาสตรของบรการนเวศจากกลมปาตะวนออก” โดย นายพเชษฐ ภวภรมยขวญ การศกษาในครงนมงการศกษาทรพยากรน าเปนหลก โดยแบงการศกษาออกเปน ๓ สวน คอ 1) การใชน าในภาคอตสาหกรรม ๒) การใชน าในภาคเกษตรกรรม และ ๓) การใชน าในชมชนเมอง ผลการศกษาทไดรบสรปไดดงน การใชน าในภาคอตสาหกรรมภาคตะวนออก (แบงการวเคราะหเปนโรงงานในและนอกนคมฯ) – หากของทรพยากรน าลดลงรอยละ ๕๐ พบวา สงผลกระทบตอการผลตและรายไดของโรงงาน อตสาหกรรมในภาคตะวนออกอยางมนยส าคญ การศกษาพบวา จะสงผลกระทบตอ โรงงานอตสาหกรรมในนคม ฯ มากกวาโรงงานอตสาหกรรมทอยนอกนคม ฯ และหากจะม โครงการอนรกษน าควรด าเนนการในนคมอตสาหกรรมกอน – กลมอตสาหกรรมเคมเปนกลมอตสาหกรรมใชน าในปรมาณมากทสด โดยทกลมอตสาหกรรม ซอมบ ารงใชน าในปรมาณนอยทสด – กลมอตสาหกรรมทยนดจายเพออนรกษตนน ามากทสด คอ อตสาหกรรมอาหาร และ อตสาหกรรมโลหะมความยนดจายนอยทสด การใชน าในภาคเกษตรกรรมภาคตะวนออก (แบงการวเคราะหเปนพชสวน พชไร และยางพารา) – หากของทรพยากรน าลดลงรอยละ ๕๐ พบวา สงผลกระทบตอรายไดและผลผลตของกลม พชสวนมากทสด รองลงมาคอ กลมพชไร และกลมยางพารา ตามล าดบ – ความยนดจายเพออนรกษตนน ามากทสด คอ กลมปลกพชสวน (ราว ๒๐๐ บาท/เดอน) รองลงมาคอ กลมยางพารา และกลมพชไร ตามล าดบ ส าหรบปจจยทสงผลตอความยนดจาย มากทสดคอรายไดทไดรบจากการท าเกษตรกรรม – ความยนดจายเพออนรกษตนน าแยกตามชนดพช พบวา ผปลกล าไยมความยนดจาย มากทสด สวนกลมปลกปาลมและขาวมความยนดจายนอยทสด – ผลการศกษาชใหเหนวา หากจะมการด าเนนกลไกคาแทนคณระบบนเวศ ควรจะเรมด าเนนการ

33 ในกลมผผลตพชสวน ไดแก ล าไย ทเรยน มะพราว เปนตน

การใชประโยชนทดนเพอการเกษตรบรเวณรอยตอเขาชะเมา-เขาอางฤาไน – การศกษากลมตวอยาง ๓๐๐ ตวอยางจาก ๓ หมบานขนาดใหญในพนทดงกลาว (บานเขาจนทร บานเขาพง และบานน ากรอย) พบวา ชมชนมรายไดจากการเกษตรกรรมเปนหลก ปญหา ปจจบนทกระทบตอปรมาณผลผลต คอ การขาดแคลนน าอยางรนแรง และปญหาชางปา เขาท าลายผลผลตทางการเกษตร – ปจจยทมผลตอความยนดจาย คอ รายไดจากการเกษตรในชวงกอนเกดภยแลง และจ านวน สมาชกในครอบครว ความยนดทจะจายเงนสมทบเพอการอนรกษปาตนน าเฉลย 96.72 บาทตอครวเรอนตอเดอน – เกษตรกรมทดนท ากนในพนทอนรกษมความยนดจายอนรกษตนน านอยกวาเกษตรกร นอกพนทคมครอง เนองจากไมตระหนกถงความเปนเจาของทดนและถกรฐจ ากดการใช ประโยชนทดน – กลมเกษตรกรผปลกพชสวนมความยนดเพออนรกษตนน ามากกวากลมเกษตรกรผปลก ยางพารา

การประเมนมลคาการใชน าในภาคธรกจในเมอง – การศกษากลมตวอยาง ๓๐๐ ตวอยาง ใน 4 อ าเภอเมองของจงหวดภาคตะวนออก ไดแก อ าเภอเมองชลบร อ าเภอเมองระยอง อ าเภอเมองจนทบร และอ าเภอเมองตราด ในกลม ธรกจ ๓ กลม คอ ธรกจพาณชย ธรกจบรการ และธรกจอาหาร – ปจจยทสงผลตอความยนดจายเพออนรกษตนน าของธรกจตาง ๆ คอ รายไดจากการด าเนน ธรกจ โดยธรกจบรการมความยนดจายสงทสด รองลงมาคอ ธรกจอาหาร และธรกจ พาณชย ตามล าดบ หากแยกศกษารายธรกจ พบวา ธรกจคลนกรกษาโรคมความยนดจาย เพออนรกษตนน ามากทสด โดยธรกจรานหนงสอมความยนดจายนอยทสด ทงน จากการสอบถามขอมลจากผใหบรการระบบประปา (การประปาสวนภมภาคสาขาปากน าประแสร การประปาสวนภมภาคสาขาบานบง กองการประปาเทศบาลเมองแกลง และเทศบาลต าบลชมแสง อ าเภอวงจนทร จงหวดระยอง) กรณการด าเนนกลไกคาแทนคณระบบนเวศในพนทภาคตะวนออก พบวา หนวยงานตาง ๆ เหลานยนดใหการสนบสนน เนองจากแหลงน าทใชในการผลตน าประปาในพนทสวนส าคญมาจากปาตะวนออก และปาตะวนออกมความส าคญอยางมากตอความอดมสมบรณของทรพยากรน าและน าใชในพนท โดยการด าเนนการตาง ๆ – สงเจาหนาทรวมประชมหรอรวมกจกรรมเพอการอนรกษตางๆ – การประชาสมพนธกจกรรมเพอการอนรกษ เชน การใชวทยชมชนของทองถน ตดแผนปายประกาศแนะน าโครงการอนรกษตาง ๆ บรเวณทวาการเทศบาล หรอการแนบใบประกาศโครงการอนรกษพรอมการเกบคาน า – ประสานผน าชมชนเพอรวมกจกรรมตาง ๆ – หากมการจดตงกองทนเพอการอนรกษและเรยกเกบเงนเพอการอนรกษทรพยากรปาตนน ากลมปาตะวนออก พรอมใหความชวยเหลอในการเกบเงนเพอการอนรกษดงกลาวพรอมกบการเกบคาบรการน าประปา จากผลการศกษาทไดน าเสนอมาท าใหทราบขอมลพนฐาน ซ งสามารถน าไปประยกตใชประกอบการด าเนนกลไกคาแทนคณระบบนเวศ (Payments of Ecosystem Services – PES) ในพนทภาค

34 ตะวนออกตอไป แตในสวนของผเขาด าเนนการชกชวนใหเกดการจายเพอแทนคณระบบนเวศมผลตอความยนดจายอยางย ง โดยตองค านงถงการน าเสนอขอมลท ถ กตองและตรงตามความสนใจของผ ยนดจายประกอบดวย

“แนวเชอมตอทางระบบนเวศกลมปาตะวนออกเพอความผาสกของคนและชางปา” โดย นายพทกษ ยงยง ผชวยหวหนาเขตรกษาพนธสตวปาเขาอางฤาไน นายจรรยดม คมข า ทปรกษากลมรกษเขาชะเมา นายพทกษ ยงยง ไดเสนอทประชมถงการด าเนนงานของเขตรกษาพนธสตวปาเขาอางฤาไนในระยะเวลาทผานมา กลาวคอ พฤตกรรมของชางปาทกอใหเกดปญหาคนกบชางในปจจบน สวนหนงมทมาจากพฤตกรรมของมนษย กลาวคอ พนทมปญหาชางปากบคนทรนแรงอยบรเวณปาขนซอง (อางเกบน าคลองประแกต) อ าเภอแกงหางแมว จงหวดจนทบร ซงในอดตมการอพยพชมชนผปลกยางพาราออกไปจากพนทและรอถอนพชผลอาสนจนหมดเหลอเพยงพนทวาง แตยงมราษฎรหลายกลมลกลอบเขาท าเกษตรกรรมในพนทดงกลาว เชน การปลกมนส าปะหลง และพชผลทางการเกษตรตาง ๆ เมอชางเขามากนพชผลทางการเกษตรจงท าใหเกดการไลตอนชางปาใหไปออกจากบรเวณเพาะปลก จงท าใหเกดปญหาชางปาไดกระจายตวออกท าลายพชผลทางการเกษตรเปนวงกวางกวาเดม เจาหนาทปาไมจงตองรบภาระหนกในการจดการไมใหชางปาบกรกท าลายพชผลทางการเกษตร นอกจากนยงมปญหาการปลอยปศสตวเขาไปหากนในพนทอางเกบน าคลองประแกตท าใหเกดปญหากบชางปาเพมขน โดยเฉพาะการกระจายของชางปาทถกไลตอนสงผลกระทบตอเกษตรกรทเขากรดยางพาราในพนทเนองจากตองท างานเวลากลางคนซงเปนเวลาออกหากนของชาง ขอมลทไดรบจากการปฏบตหนาทท าใหทราบวา ในฤดฝนเปนชวงทชางปากลบเขามาหากนในพนทอางเกบน าคลองประแกต เนองจากเปนพนทอาหารชาง และชางสามารถหากนไดอยางปกต สข ผท าประโยชนในพนทอาง ฯ ไดรบผลกระทบจากการเขาหากนของชางจงเกดความเดอดรอน แตการชแจงจากเจาหนาทเรองพฤตกรรมของชางและการปฏบตหนาทเพอความผาสกของคนกบชาง ประกอบกบผเปนจตอาสาเขามาชวยด าเนนงานจงท าใหเกดความเขาใจจากผไดรบผลกระทบมากขน หลงจากการเกบรวบรวมขอมลเขตรกษาพนธสตวปาเขาอางฤาไนไดมหนงสอแจงตนสงกดและฝายปกครองเพอประชมระดมความคดรวมแกไขปญหาทเกดขน จากการด าเนนงานและขอมลทไดรบท าใหทราบวาแนวทางหนงทเหมาะสมในการจดการไมใหชางเขามาท าลายพชผลทางการเกษตร คอ การปรบเปลยนชนดพชเกษตรทปลกในพนท จากการคาดคะเนวาประชากรชางท มปรมาณเพมข นเร อย ๆ จงตองมการจดการปญหาตาง ๆ โดยเรว ปจจบนเจาหนาทจ าเปนตองวางแผนดแลชมชนและผสญจรผานทางซงชางเดนผานเพอไมใหเกดอนตรายขนกบคนและชาง แตเนองจากปญหาทเกดขนเปนความเดอดรอนของสวนรวมท าใหผมจตอาสาเขามาชวยเหลอด าเนนงานกบเจาหนาทรบผดชอบแลวไมต ากวา ๗๐ คน และเรมขยายเปนจตอาสาตามพนทตาง ๆ ทวปาตะวนออก

นายจรรยดม คมข า เสนอทประชมถงเครองมอก าหนดแนวทางการวางระบบการตดตามปญหาการเผชญหนาระหวางคนกบชางปาบรเวณแนวเชอมตอทางนเวศอางฤาไน – เขาชะเมา เครองมอสงเสรมการมสวนรวมในการแกปญหา คอ ระบบการบนทกและรายงานขอมล ฯ โดยการด าเนนงานระยะแรกมเครอขายคนผเขาใจปญหาเรองชางและเคยท างานเกยวของกบชางเขามาชวยด าเนนงาน ไดแก การออกแบบระบบการบนทกและรายงานโดยชมชน การประเมนคาเสยหาย มการทดลองด าเนนงานโดยจะมการเกบขอมลและปรบปรงแบบบนทกและรายงานใหมคณภาพดยงขน โดยมการจดท าแบบรายงานขนใน ๔ ระดบ คอ ๑) ระดบชมชนทไดรบผลกระทบ ๒) ระดบเครอขายหมบาน ๓) ระดบเครอขายต าบล และ ๔) ระดบเครอขายอ าเภอ ขนตอนการด าเนนงานเพอก าหนดแบบ ไดแก ๑) การท าความเขาใจกบกลมตวอยางทมประสบการณการเผชญหนากบชางปา

35 ๒) น าขอมลทไดมายกรางใหเกดเปนโครงสรางของระบบการบนทกขอมล ฯ โดยครอบคลมเนอหาตาง ๆ ประกอบดวย ขอมลทางชวกายภาพของต าแหนงทเกดการเผชญหนาของคนและชาง ขอมลของชางปาทไดพบเหนในแตละครง ขอมลฝายคนทไดเผชญหนากบชางปา และขอมลของผจดบนทก ๓) หารอกบหนวยงานทเกยวของเพอพจารณาถงรปแบบ วธการ การวางระบบ ๔) ก าหนดวธการสรางตนแบบและเครอขายผบนทกขอมล ๕) น าเสนอ “รปแบบของระบบบนทกและรายงานขอมล” ตอคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครอง ๖) ด าเนนการจดท ารายงานผลการออกแบบระบบบนทก ฯ ทงน การด าเนนงานเกบรวบรวมขอมลจากแบบทไดรบจะท าใหเกดแนวทางการจดการปญหาคนกบชางในพนท ซงมแนวคดในการพฒนาแบบขนเปนลกษณะของ Application ในโทรศพทมอถอดวย ซงจะท าใหเกดเครอขายของผเขามารวมด าเนนงานแกไขปญหาชางในพนท โดยการสนบสนนของหนวยงานรฐและภาคเอกชนตาง ๆ เพอการด าเนนงานของเครอขาย ฯ ไดแก เจาหนาทฝายปกครอง องคการบรหารสวนทองถน กลมอนรกษ นกวชาการ และสมาคมอนรกษกลมปาตะวนออก จากขอมลทไดรบท าใหทราบถงความยนดจายของชมชนเพอปองกนปญหาชางปาดวย ส าหรบแนวคดเรองการชดเชยคาเสยหายทเกดขน สมาคม ฯ จะเปนผบรหารจดการกองทน ฯ ทก าลงด าเนนการกอตงขนเพอเยยวยาแกคนในชมชนทไดรบผลกระทบจากชางปาตอไป

“คณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองกลมปาตะวนออกและกาวตอไปของสมาคมอนรกษกลมปาตะวนออก” โดย นายโนชญ ชาญดวยกจ ประธานคณะกรรมทปรกษาพนทคมครองกลมปาตะวนออก (PAC EFCOM) สมาคมอนรกษกลมปาตะวนออกมทมาจากการด าเนนงานภายใตโครงการ CATSPA คอ แนวคดในการสรางกลไกการจดการพนทคมครองแบบใหม ท าใหเกดการงบประมาณทยงยน และการจดตงพนทคมครองแหงใหมของประเทศไทย กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช จงไดแตงตงคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองระดบกลมปาเขามาขบเคลอนการด าเนนงานเพอใหเกดผลเปนรปธรรม จากการด าเนนงานเลอกคณะกรรมการจงไดมโครงสรางบคคลผเขามาเปนคณะกรรมการ ฯ ทชดเจน และเรมมการจดประชมคณะกรรมการ ฯ เพอการวางแผนและขบเคลอนการด าเนนกจกรรมอยางตอเนอง มการก าหนดยทธศาสตรการด าเนนงาน การแบงหนาทรบผดชอบ โดยมมลนธอนรกษปารอยตอ ๕ จงหวดเขามาสนบสนนการด าเนนงานโดยตลอด และจากทประชมคณะกรรมการทปรกษากลมปาตะวนออกไดก าหนดทางเลอกใหมการจดตงกองทนคาแทนคณระบบนเวศ (PES) หรอการจดตงสมาคมอนรกษปาตะวนออกขน น ามาสการยนขอจดทะเบยนจดตงสมาคมอนรกษกลมปาตะวนออกเพอขบเคลอนงานอนรกษตาง ๆ ซงกจกรรมทไดด าเนนงานแลว ไดแก การลาดตระเวนเชงคณภาพ (Smart Patrol) การท าแนวเชอมตอพนทปา (Ecological Corridor) การจดตงกองทนคาแทนคณระบบนเวศ (PES) การสรางแหลงน าและอาหารแกสตวปา การสรางความเขาใจและจตส านกในการอนรกษแกประชาชน เปนตน การด าเนนงานขนตอไปของสมาคม ฯ คอ การจดตงพนทคมครองปาชายเลนแหงใหมขน และเปาประสงคของสมาคม ฯ คอ การจดการระบบนเวศกลมปาตะวนออก ๕ จงหวด ทงทางบกและทางทะเลโดยมพนทคมครองของรฐเปนแกนกลาง รวมทงพนทคมครองอน ๆ ในการดแลของภาคสวนตาง ๆ เปนองคประกอบ โดยแนวคดส าคญวา “ปกปองชางปาในถนทอยของชางและคน ทเออตอเศรษฐกจทเทาเทยม เสมอภาค และยงยน” ดงนน เมอสมาคม ฯ ไดรบการจดจดตงอยางถกตองแลว งานการอนรกษทกลาวมาขางตนจะไดรบการด าเนนงานตอเนอง โดยการชวยผลกดนของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ส าหรบวสยทศนการด าเนนงานในระยะถดไปนน สมาคม ฯ ตองการใหมการจดตงปาตะวนออกเปนมรดกโลกตอไป

36 นางปยะทพย เอยวพานช ผน าการเสวนาไดเสนอแนะใหผทสนใจไดเขารวมสนบสนนการด าเนนงานอนรกษกลมปาตะวนออก ชวยเผยแพรประโยชนของปา รวมทงการท างานอนรกษของสมาคมอนรกษกลมปาตะวนออก และชมชนใหทราบเปนวงกวางออกไป รวมทงใหขอเสนอแนะทเปนประโยชนในการด าเนนงานอนรกษในปาตะวนออกตอจากการด าเนนงานภายใตโครงการ CATSPA ตอไปดวย “มลนธอนรกษปารอยตอ ๕ จงหวด” โดย พลเอกสรตน วรรกษ เลขานการมลนธอนรกษปารอยตอ ๕ จงหวด มลนธอนรกษปารอยตอ ๕ จงหวด เกดขนเนองจากภยคกคามพนทปาภาคตะวนออก ๕ จงหวดมความรนแรงมากขนเรอย ๆ ในป พ.ศ. ๒๕๑๐ มการส ารวจพนทปาภาคตะวนออกซงเดมมเนอทกวา ๑๖ ลานไร พบวาพนทปาถกท าลายลดลงเหลอ ๑๓ ลานไร และหลงจากนนมปญหาเกดขนกบปารอยตอ ๕ จงหวดอยางมาก ทงในเรองปญหาความมนคง การสรบ และพนททางยทธศาสตรการทหาร โดยเฉพาะการสรางถนนสายยทธศาสตร (ทางหลวงหมายเลข ๒๓๕๙) ซงตดผานพนทปาตะวนออกสงผลใหมการบกรกท าลายปาตะวนออกอยางมากมาโดยตลอด แมวาจะมความรวมมอระหวางกรมปาไม (เดม) และกรมทหารพราน ท ๑๓ ซงเปนหนวยงานทหารในพนทออกตรวจปราบปรามการบกรกท าลายปาอยางเขมขน กลมปาตะวนออกมความส าคญตอภาคตะวนออกอยางมาก เปนตนน าของแมน าทส าคญหลายสาย จงตองมการดแลแกไขปญหาการท าลายทรพยากรปาไมทเกดขนอยางจรงจง กรมปาไม (เดม) และกรมทหารพรานท ๑๓ จงรวมกนจดท าโครงการอนรกษทรพยากรปาไมและสตวปาในพนทปาตะวนออก การด าเนนการตาง ๆ ด าเนนงานมาเรอย จนป พ.ศ. ๒๕๓๖ พระบาทสมเดจพระบรมราชนนาถทรงรบโครงการอนรกษทรพยากรปาไมและสตวปาเปนโครงการอนเนองมาจากพระราชด ารของพระองค และไดเสดจทรงงานในต าบลคลองตะเกรา อ าเภอทาตะเกยบ จงหวดฉะเชงเทรา ตงแต ป พ.ศ. ๒๕๓๗ เปนศนยรวมใหสวนราชการตาง ๆ เขามามสวนรวมในการอนรกษทรพยากรปาไมและสตวปาในพนทมาอยางตอเนอง จากพระราชด ารสของพระบาทสมเดจพระบรมราชนนาถ จงเกดเปนวสยทศนของมลนธอนรกษปารอยตอ ๕ จงหวด คอ “คนความอดมสมบรณใหกบผนปาตะวนออก โดยใหคน ปา และสตวปาสามารถอยรวมกนไดอยางยงยน” โดยมลนธฯ ไดใหการสนบสนนการจดการพนทคมครองปาตะวนออกมาอยางตอเนอง โดยอาศยกลไกการด าเนนงานจากหนวยงานในพนท ๕ หนวยงาน คอ ๑) กองพลทหารราบท ๒ รกษาพระองค (กองก าลงบรพา) ๒) กองบญชาการปองกนชายแดนจนทบร – ตราด ๓) ส านกบรหารพนทอนรกษท ๒ (ศรราชา) ๔) ส านกบรหารพนทอนรกษท ๑ (ปราจนบร) และ ๕) ส านกจดการทรพยากรปาไมท ๙ (ชลบร) ภายใตยทธศาสตรของมลนธ ฯ ๕ ประการ คอ ๑) การปองกนไมใหสตวปาออกนอกพนท ๒) การสรางแหลงน าและแหลงอาหารแกสตวปา ๓) การปลกปาโดยพจารณาถงความเหมาะสมของพนท ๔) การสงเสรมคณภาพชวตแกชมชนในพนท และ ๕) การสงเสรมสวสดการแกเจาหนาทผปฏบตงาน ทงน การด าเนนงานของมลนธ ฯ มไดจ ากดอยแตในพนทปารอยตอ ๕ จงหวดเทานน แตใหการสนบสนนโครงการหรอแผนงานดานการอนรกษปาและสตวปาในพนทอน ๆ ของประเทศไทยดวย จากเปาหมายในการด าเนนงานทคลายคลงกนท าให เกดความรวมมอระหวางโครงการ CATSPA กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช กบมลนธอนรกษปารอยตอ ๕ จงหวด ในการจดตงสมาคมอนรกษปาตะวนออกขน เพอขบเคลอนงานการอนรกษทรพยากรปาไมและการจดการพนทคมครองในพนทปาตะวนออกตอไปอยางตอเนอง โดยเฉพาะอยางยงการด าเนนแกไขปญหาคนกบชาง สงส าคญ คอ การน าบทเรยนทไดรบจากการด าเนนงานภายใตโครงการ CATSPA มาใชเปนแนวทางการด าเนนงาน ไดแก การสรางความตระหนกรวมกบชมชนในปญหาทเกดขน และการมสวนรวมแกไขปญหาโดยชมชนเสรมใหเกดความรกความสามคคในการด าเนนงาน เปนตน จะท าใหการด าเนนงานอนรกษตาง ๆ เกดผลส าเรจไดในทสด

37 เครองมอจดการพนทคมครอง “เทคโนโลยเพอจดการพนทคมครองอยางชาญฉลาด : แมนย า โปรงใส ประหยด ทนเหตการณ” ด าเนนการเสวนาโดย นายสทธชย บรรพต หวหนาเขตรกษาพนธสตวปาเขาสอยดาว จงหวดจนทบร

“การลาดตระเวนเชงคณภาพ (Smart Patrol)” พนทกลมปาตะวนออก โดย นายเดชา นลวเชยร หวหนาเขตรกษาพนธสตวปาเขาอางฤาไน จงหวดจนทบร การด าเนนงานลาดตระเวนเชงคณภาพมการด าเนนงานอยางตอเนองในพนทคมครองหลายแหงทวประเทศไทย เนองจากเขตรกษาพนธสตวปาเขาอางฤาไนเปนพนทอนรกษหนงในปาตะวนออก จงขอน าเสนอการลาดตระเวนเชงคณภาพในพนทเขตรกษาพนธสตวปาเขาอางฤาไนเปนตวอยางการด าเนนงานลาดตระเวนเชงคณภาพของพนทปาตะวนออก “การลาดตระเวนเชงคณภาพ (Smart Patrol)” คอ การลาดตระเวนทมงเนนการจดระบบฐานขอมลอยางมคณภาพเพอน าไปใชในการวางแผนจดการพนทคมครองอยางมประสทธภาพ มการสนธก าลงของผเกยวของหลายฝายในการท างาน ตลอดจนการก าหนดวตถประสงคและเปาหมายในการด าเนนงานทชดเจน ประกอบกบการใชเครองมอกบเทคโนโลยททนสมย และการพฒนาการด าเนนงานอยตลอดเวลา ชดลาดตระเวนเชงคณภาพของเขตรกษาพนธสตวปาเขาอางฤาไนประกอบดวย ชดลาดตระเวน ๖ – ๘ นาย โดยมการแบงการปฏบตหนาทของแตละคนอยางชดเจน ปจจบนมเขตรกษาพนธสตวปาเขาอางฤาไน มเจาหนาทในชดปฏบตการทงสน ๑๘๐ นาย แมวาปจจบนโครงการ CATSPA ไดรวมกบมลนธอนรกษปารอยตอ ๕ จงหวด ด าเนนการจดสรางคกนชาง ท าใหไมมปญหาการบกรกพนทเขตรกษาพนธสตวปาเขาอางฤาไนแลว แตปญหาส าคญของพนทเขตรกษาพนธสตวปาเขาอางฤาไน คอ ปญหาการจดการชางปาทออกนอกพนทปา เนองจากประชากรชางปาเพมขนมากภารกจของเจาหนาทจงมความเขมขนมาก และตองจดสรรเจาหนาทผออกลาดตระเวนไปไลตอนชางปาทออกนอกพนทอกทางหนงดวย ผลการด าเนนงานลาดตระเวนเชงคณภาพของเขตรกษาพนธสตวปาเขาอางฤาไนท าใหไดรบขอมลทมคณภาพของสตวปา และภยคกคามตาง ๆ มาใชในการจดการพนทเขตรกษาพนธสตวปาเขาอางฤาไนไดอยางด สามารถวางแผนการด าเนนงานทกดานอยางมประสทธภาพมากกวาในอดต

พนทอทยานแหงชาตตะรเตา โดย นายปรารพ แปลงงาน หวหนาศนยปฏบตการอทยานแหงชาตทางทะเล ท ๒ จงหวดภเกต การลาดตระเวนเชงคณภาพในพนทน ารองอทยานแหงชาตตะรเตา เปนการลาดตระเวนเชงคณภาพทางทะเล (Marine Smart Patrol) เรมมาจากโครงการ SAMPAN (Strengthening Andaman Marine Protected Areas Network) มการเรมพฒนาระบบลาดตระเวนเชงคณภาพทางทะเลดวยโปรแกรม MIST ในพนทน ารอง 3 อทยานแหงชาต ไดแก อทยานแหงชาตหมเกาะสมลน อทยานแหงชาตหมเกาะสรนทร อทยานแหงชาตหมเกาะลนตา ตอมาโครงการ CATSPA (Catalyzing Sustainability of Thailand's Protected Area System) ไดตอยอดการพฒนาระบบลาดตระเวนเชงคณภาพทางทะเลดวยระบบโปรแกรม Smart ในพนทน ารองอทยานแหงชาตตะรเตาและพนทใกลเคยง ประกอบดวย อทยานแหงชาตหมเกาะเภตรา เขตหามลาหมเกาะลบง เปนตน การจดท าระบบลาดตระเวนเชงคณภาพทางทะเลมความจ าเปนเนองจากทรพยากรจากทะเลมความส าคญมากตอชวตและความเปนอยของชมชนและสงคมโดยรวม แตการบกรกท าลายทรพยากรเหลานกลบไมไดมการน าเสนอในลกษณะเดยวกบการบกรกท าลายทรพยากรธรรมชาตในพนทคมครองทางบก การ

38 ลาดตระเวนเชงคณภาพทางทะเลไดรบความรวมมอจากกองทพเรอภาค ๓ จดสงเจาหนาททหารเปนวทยากรฝกอบรมในหลกสตรการลาดตระเวนเชงคณภาพทางทะเลของเจาหนาทอทยานแหงชาตทางทะเล ซงปจจบนไดมการน าระบบลาดตระเวนเชงคณภาพทางทะเล (Marine Smart Patrol) ไปใชในส านกบรหารพนทอนรกษท 5 (นครศรธรรมราช) และไดถกบรรจในหลกสตรประชารฐพทกษทะเลแลว ถอวาการลาดตระเวนเชงคณภาพทางทะเลในพนทน ารองอทยานแหงชาตตะรตานประเทศไทยด าเนนการกอนประเทศในภมภาคตาง ๆ ของโลก การลาดตระเวนเชงคณภาพทางทะเลมความแตกตางกบการลาดตระเวนเชงคณภาพทางบกมาก โดยเฉพาะความพรอมของเจาหนาทผปฏบตงานจะตองมการตรวจสอบสภาพรางกายอยเปนระยะ และการลาดตระเวนเชงคณภาพทางทะเลสวนใหญด าเนนการในทโลงกลางทองทะเลไมมปาไมมาเปนเครองก าบงแกเจาหนาทผปฏบตงานผกระท าผดจะรตวกอนทเจาหนาทเขาด าเนนการจบกมแลว ซงการควบคมตวผกระท าผดบนเรอมพนทจ ากดตองมขนตอนทด าเนนการโดยถกตองชดเจนดวย ตลอดจนการมวนยในการอยรวมกนเปนสงส าคญมากในการด าเนนงานรวมกน ในการด าเนนงานลาดตระเวนเชงคณภาพทางทะเลตองการความรวมมอจากภาคสวนตาง ๆ เขามามสวนรวมอยางส าคญ เชน การสนบสนนขอมลเชงวชาการจากภาควชาการ การมขอมลวถชวตและวฒนธรรมของชมชน เปนตน การใชวสดอปกรณในการลาดตระเวนทางทะเลกมความส าคญมาก เนองจากการใชงานอปกรณอยางไมถกตองหรอขาดความช านาญงานท าใหเกดความเสยหายแกอปกรณและสงผลกระทบตอการด าเนนงานได ปจจบนการด าเนนงานลาดตระเวนเชงคณภาพทางทะเลในพนทคมครองฝงทะเลอนดามนมการด าเนนงานทเปนรปธรรม และพรอมจะขยายการด าเนนงานสพนทอนแลว ผลจากการขบเคลอนของโครงการ CATSPA จะชวยท าใหสามารถขยายการด าเนนงานลาดตระเวนเชงคณภาพสพนทคมครองอนเพมขนในอนาคต

พนทอทยานแหงชาตดอยอนทนนท โดย นายวฒพงษ ดงค าฟ ผชวยหวหนาอทยานแหงชาตดอยอนทนนท อทยานแหงชาตดอยอนทนนทมระบบนเวศทมความส าคญอยางมาก แตพนทอทยาน ฯ มพนทชมชนอยอาศยทถกกนออกกอนการประกาศจดตงอทยานแหงชาตดวย จงจดเปนพนทมความส าคญทตองไดรบการดแลอยางเปนระบบ และมประสทธภาพ องคความรดานการลาดตระเวนเชงคณภาพเรมตนจากการอบรมหลกสตรการใชโปรแกรม MIST จนพฒนามาเปนหลกสตรลาดตระเวนเชงคณภาพ และจากการน าเจาหนาทอทยาน ฯ ไปฝกอบรมการลาดตระเวนเชงคณภาพในพนทเขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขง และไดมการน ารองใชระบบการลาดตระเวนเชงคณภาพทไดฝกอบรมมาด าเนนงานในพนทอทยานแหงชาตดอยอนทนนทในเวลาตอมา ซงในเวลานนอทยานแหงชาตตาง ๆ ยงไมมการด าเนนงานลาดตระเวนเชงคณภาพทเปนรปธรรมมากนก การฝกอบรมระบบลาดตระเวนเชงคณภาพของอทยานแหงชาตดอยอนทนนทไดรบการสนบสนนจากมลนธไทยรกษปา ซงการด าเนนงานลาดตระเวนเชงคณภาพในระยะแรกไดอาศยความรวมมอและการแลกเปลยนเรยนรกบพนทคมครองอนดวย ตอมาโครงการ CATSPA เขามาเตมเตมในสวนของการมสวนรวม ท าใหปจจบนการด าเนนงานลาดตระเวนเชงคณภาพของอทยานแหงชาตดอยอนทนนทเปนรปธรรมและสามารถถายทอดองคความรทเกยวของแกพนทคมครองอนทก าลงเรมตนใชระบบลาดตระเวนเชงคณภาพได และไดมการขยายผลน าระบบลาดตระเวนเชงคณภาพไปด าเนนงานรวมกบชมชนในพนทใกลเคยงอทยาน ฯ ดวยแลว โดยการถายทอดความรระบบการลาดตระเวนเชงคณภาพแกชมชน และจดการลาดตระเวนรวมกบเจาหนาทอทยานแหงชาตดอยอนทนนท ใชชอหลกสตรการอบรมวา “การลาดตระเวนเชงคณภาพโดยชมชนมสวนรวม (Joint Smart Patrol)” ทงน ผเขารวมฝกอบรมไดสมครเขาเปนอาสาสมครพทกษอทยานแหงชาตแลว การจดตงมลนธกองทนเพออนรกษดอยอนทนนทจะเปนก าลงส าคญสนบสนนการด าเนนงานลาดตระเวนเชงคณภาพของอทยานแหงชาตดอยอนทนนทอยางตอเนอง โดยทาง

39 อทยาน ฯ มแผนขยายการด าเนนงานในระยะตอไป คอ การสรางเครอขายด าเนนงานลาดตระเวนเชงคณภาพของพนทคมครอง ๑๔ แหงในสงกดส านกบรหารพนทอนรกษท ๑๖ (เชยงใหม)

“ระบบสารสนเทศเพอจดการพนทคมครองบนอปกรณสอสารเคลอนท” (Mobile application for PA Management) โดย นายอรยะ เชอชม ผอ านวยการสวนจดการทองเทยวและนนทนาการ ส านกอทยานแหงชาต การใชระบบสารสนเทศเพอการจดการพนทคมครองมความส าคญมาก โดยเฉพาะการจดการพนทคมครองในอนาคต ซงมประเดนทจะกลาวถง ๒ สวน คอ ๑) การสรางเครองมอส าหรบผบรหารน าไปใชตดสนใจก าหนดนโยบาย และ ๒) การสรางเครองมอส าหรบผปฏบตงานเพอใหสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ ซงการด าเนนงานตาง ๆ มสงทตองค านงถง คอ การจดการพนทชมชนอยอาศยภายในหรอบรเวณใกลเคยงพนทคมครองปจจบนไมใหมการบกรกท าลายปาเพมเตม สงทจะเขามาชวยการด าเนนงาน คอ การใชเทคโนโลยและเครองมอททนสมยมาบรหารจดการพนท ๑. เครองมอส าหรบผบรหาร คอ การจดท าฐานขอมลทเปนขอเทจจรงแกผบรหารเพอใชตรวจตดตามการด าเนนงานในพนทได ปจจบนสามารถตรวจสอบฐานขอมลเปน Application บนโทรศพทมอถอแลว (ใชไดทงระบบ iOS และระบบ Android) ซงมแนวคดในการขยายผลใหชมชนไดชวยตรวจสอบและแกไขฐานขอมลจาก Application ดงกลาวดวย ๒. เครองมอส าหรบผปฏบตงาน คอ การใชงานอากาศยานไรคนขบ (Drone) ตดตงกลองถายภาพมมสง รน Phantom 4 ในการตรวจสอบและบนทกภาพถายพนทคมครองและพนทใกลเคยงมาใชเปนฐานขอมลในการบรหารจดการพนทคมครองอยางมประสทธภาพ ระบบปฏบตการของ Phantom 4 จะท ำใหเกดควำมสะดวก ประหยด รวดเรว และไดรบขอเทจจรงทถกตองแมนย า เพอใชในกำรบรหำรจดกำรพนทคมครองอยางมประสทธภาพ นอกจากนยงสามารถเพมประสทธภาพการท างานของ Drone โดยการเลอกใช Application เสรมอน ๆ เขามาประกอบการสงการ Drone ไดดวย เชน Application เกยวกบการถายภาพทมความคมชดและมรายละเอยดของภาพสงเพอใชท าแผนททางอากาศ เปนตน ซงหลงจากการจดซอ Drone ใหใชงานในอทยานแหงชาตแลว กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช จะด าเนนการฝกอบรมแกเจาหนาทผปฏบตงาน ๒ หลกสตร คอ ๑) หลกสตรการลาดตระเวนดวยอากาศยานไรคนขบ (Drone) และ ๒) การจดท าภาพถายทางอากาศดวยอากาศยานไรคนขบ (Drone) การใชเครองมอตาง ๆ เหลานจะชวยสรางฐานขอมลทถกตอง รวดเรว แมนย า และทนสมย มาใชในการตดสนใจของผบรหารและชวยใหการปฏบตงานในพนทเกดความสะดวกและเกดประสทธภาพ ภายใตแนวคดของการปฏบตงานทใชอตราก าลงนอยแตเกดผลสมฤทธในการปฏบตงานมาก ซงจะเปนประโยชนอยางยงตอการปฏบตงานอยางมประสทธภาพและประสทธผลในอนาคต ตะรเตา “แผนยทธศาสตร – Reef Guardian และพลงของทองทะเลไทย” ด าเนนการเสวนาโดย นายปรารพ แปลงงาน หวหนาศนยปฏบตการอทยานแหงชาตทางทะเล ท ๒ จงหวดภเกต

“ความยงยนของทองทะเลตะรเตา” โดย นายปณพล ธระเสถยร หวหนาอทยานแหงชาตตะรเตา ความยงยนของทองทะเลตะรเตาจ าเปนตองกลาวถงการด าเนนงานของผเขาบกเบกด าเนนงานจดตงพนทคมครองแหงนซงตองผานความยากล าบากจากอปสรรคตาง ๆ มากมายกอนจะไดรบการประกาศจดตงพนทเปนอทยานแหงชาตตะรเตา และการสานตอของคนรนปจจบนเพอสงตอความอดมสมบรณนสคนรนตอไป การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในพนทอทยานแหงชาตตะรเตาในปจจบนไดรบการ

40 สนบสนนจากหลายฝายจนท าใหการด าเนนงานทมประสทธภาพอยางตอเนอง การทองเทยวในทองทะเลทมความหลากหลายทางชวภาพแหงนไดรบการประชาสมพนธและมนกทองเทยวหลงไหลเขามาทองเทยวในพนทเปนจ านวนมากขนเรอย ๆ ดงนน การบรหารจดการอยางมประสทธภาพและปองกนความเสอมโทรมของพนทคมครองจะตองค านงถงปจจยทเปนองคประกอบอยางรอบดาน ในการด าเนนงานภายใตโครงการ CATSPA ชวยเสรมและสนบสนนการด าเนนงานเพอการอนรกษพนทคมครองแหงนถอวาเปนประโยชนอยางยงเพอการตอยอดงานอนรกษทองทะเลตะรเตา ประกอบกบ การเขามามสวนรวมสนบสนนของหนวยงานรฐในพนท ภาคเอกชน และชมชน ท าใหการด าเนนงานอนรกษทรพยากรในทองทะเลตะรเตามแนวทางสความยงยนทชดเจนยงขน หลงจากสนสดโครงการ CATSPA จะมหนวยงานรฐ เอกชน และชมชน เขามามสวนรวมในการด าเนนงาน ทงน อทยานแหงชาตตะรเตาจะไดด าเนนงานรวมกบหนวยงานตาง ๆ เพอสรางกจกรรมการอนรกษทองทะเลตะรเตาอยางตอเนอง ซงกลมทมบทบาทในการขบเคลอนการอนรกษทองทะเลตะรเตาอยางส าคญ คอ สมาคมรฟการเดยน (ประเทศไทย) ซงอยในระหวางการยนจดทะเบยนกอตงขน อนจะเปนก าลงส าคญรวมกบอทยานแหงชาตตะรเตาสานตองานในพนทตอไป

“สมาคมรฟการเดยน (ประเทศไทย) และกองทนรฟการเดยนเพอการอนรกษ” โดย นายอาราดน ปากบารา เจาหนาทศนยปฏบตการอทยานแหงชาตทางทะเลท ๓ จงหวดตรง นายเอกพงษ เหมรา ผประสานงานกลม Reef Guardian Thailand นายเอกพงษ เหมรา น าเสนอผลการด าเนนงานอนรกษทองทะเลตะรเตาในเวลาทผานมาตอทประชมวา จากการไดรวมงานอนรกษกบอทยานแหงชาตตะรเตาและชมรมรฟการเดยนเพอการอนรกษ (การรวมตวของกลมผประกอบอาชพดานการทองเทยวในพนทอทยานแหงชาตตะรเตาและพนทใกลเคยง) รวมทงเครอขายผเขามารวมด าเนนกจกรรมตาง ๆ พบวา ปจจบนการด าเนนงานของกลม ฯ มการด าเนนงานอนรกษทองทะเลตะรเตาทเปนรปธรรม มอาสาสมครและผสนบสนนจากภายในประเทศและนานาชาตเขามารวมการด าเนนงานอนรกษทองทะเลตะรเตามากขนเรอย ๆ กลม Reef Guardian Thailand ไดสรางกจกรรมการถายทอดความรดานการอนรกษและดแลทะเลแกเยาวชนและบคคลทวไปโดยใหเขามามสวนรวมในกจกรรมของกลม Reef Guardian Thailand เพอเปนการตอยอดและสรางแนวรวมในการอนรกษใหขยายกวางขวางออกไป พรอมทงมการสรางเยาวชนรนใหมทจะเปนพลงสานตองานอนรกษตอไปในอนาคต โดยการจดกจกรรม Reef Guardian Kids ซงวสยทศนของกลม Reef Guardian Thailand คอ การมงส เปาหมายใหการอนรกษเปนเรองปกตททกคนสามารถกระท าไดในชวตประจ าวน นายอาราดน ปากบารา ไดน าเสนอผลการด าเนนงานของกลม Reef Guardian Thailand ตอทประชมวา การด าเนนงานของกลม Reef Guardian Thailand ในระยะเวลาทผานมา ท าใหเกดการด าเนนกจกรรมตาง ๆ ในพนทมาในระยะเวลาหนง และตอมาไดรบการสนบสนนทส าคญจากโครงการ CATSPA จงท าใหงานทด าเนนการอยแลวในพนทเกดผลสมฤทธไดอยางรวดเรว และการด าเนนงานตาง ๆ ไดรบการประชาสมพนธจนไดรบการสนบสนนจากภาคสวนตาง ๆ กวางขวางยงขน การด าเนนงานทส าคญ คอ การจดตงสมาคมรฟการเดยน (ประเทศไทย) ซงจะเปนผขบเคลอนการด าเนนงานอนรกษอยางกวางขวาง เปนการรบประกนการด าเนนกจกรรมอนรกษทองทะเลตะรเตาและพนทอนอยางยงยน ปจจบนมการด าเนนการเพอจดตงกองทนรฟการเดยนเพอการอนรกษ (Reef Guardian Conservation Trust Fund) เพอเปนเครองมอจดการเงนทนทไดรบการสนบสนนแกสมาคม ฯ มาใชในการด าเนนกจกรรมดานการอนรกษตาง ๆ ทงน สงทเกดจากการด าเนนงานภายใตโครงการ CATSPA เหลานจะไดรบการสานตอสความส าเรจในอนาคตตอไป “แผนยทธศาสตรทางทะเลอทยานแหงชาตตะรเตา”

41 โดย นายศกดอนนต ปลาทอง อาจารยประจ าคณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร การจดท าแผนยทธศาสตรทางทะเลอทยานแหงชาตตะรเตาไดด าเนนการโดยอาศยความรวมจากภาคสวนตาง ๆ โดยเฉพาะชมชนมาใหความรและขอมลทส าคญในการด าเนนงาน ไดแก ขอมลทรพยากรในทองทะเล การใชประโยชนทรพยากรในทองทะเลจากชมชนในลกษณะตาง ๆ แผนทการใชประโยชนทรพยากรทางทะเล และปญหาเสอมโทรมของการใชทรพยากรธรรมชาต เปนตน การจดท าแผนยทธศาสตรทางทะเลมหลกการส าคญ คอ การจดการคนทเขาใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต การแบงเขตการใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตในอทยานแหงชาต (Zoning) และการก าหนดกตกาการใชประโยชนพนทในลกษณะตาง ๆ องคประกอบแผนยทธศาสตร ฯ ประกอบดวย ๑. ทรพยากรธรรมชาต และการใชประโยชนในพนท ๒. ความส าคญของการจดตงอทยานแหงชาต – ขอดขอเสยของการจดตงอทยานแหงชาต – ปญหาในอทยานแหงชาต (ทองเทยว ชมชน ประมง ฯลฯ) ๓. การบรหารจดการ – การวเคราะหปญหา ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม – การจดการความขดแยงและการสรางกระบวนการมสวนรวม – กฎหมายทเกยวของ – การจดการดานนนทนาการ การทองเทยว ๔. แผนกจกรรม – ทองเทยวและนนทนาการ – การปกปองทรพยากรธรรมชาต – การศกษาวจย ๕. เขตการจดการพนท – กตกาการใชประโยชนพนท – ทนจอดเรอ ทงน ในการระดมความคดเพอการจดท าแผนยทธศาสตร ฯ นน จะตองเสนอปญหาและผลกระทบของปญหาทเกดขนตอชมชน ไดแก ปญหาความเสอมโทรมของทะเลจากการกระท าของมนษย เปนตน และกระบวนการจดการทสามารถแกไขปญหาทเกดขนอยางแทจรง มการก าหนดแผนงาน/โครงการเพอการด าเนนงานเปนระบบ ตอเนอง และเปนรปธรรม โดยหวใจส าคญของการด าเนนงาน คอ การใหภาคประชาชนเขามามสวนรวมในการก าหนดแผนงาน/โครงการ การด าเนนงานตามแผนงาน/โครงการ ทไดก าหนดขน และการปรบปรงแผนงาน/โครงการทไดด าเนนงานแลว การด าเนนงานภายใตโครงการ CATSPA ท าใหไดขอมลจดท าเปนเอกสารเพอการอนรกษทองทะเลตะรเตา ไดแก “เอกสารสอนด าน าโดยใชถงอดอากาศเพอการอนรกษ” “คมอการเกบขยะใตน า การปลกและซอมแซมปะการง” “แนวทางการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางมสวนรวม อทยานแหงชาตตะรเตา” “รายงานสรปผล ปญหาอปสรรค ขอเสนอแนะ และแนวทางการด าเนนงานตามแผนปฏบตการของพนทอทยานแหงชาตตะรเตา เพอน าสกองทนแทนคณระบบนเวศในอทยานแหงชาตตะรเตา” และ “รายงานสรปประสบการณและบทเรยนของการจดการทรพยากรในอทยานแหงชาตตะรเตาอยางมสวนรวมของชมชนโดยใชกลไกกองทนตอบแทนคณระบบนเวศในอทยานแหงชาตตะรเตา” การด าเนนงานอนรกษทะเลตะรเตาในชวงเวลาทผานมา สามารถสรปการด าเนนงานตามทฤษฎ “ภเขาน าแขง” ไดวา การด าเนนกจกรรมเพอการอนรกษในรปแบบตาง ๆ ทผานมานนเปนเพยงสวนยอดของ

42 ภเขาน าแขงเทานน สวนของปญหาอปสรรคและความทาทายทถกซอนอยใตภเขาน าแขง และตองค านงถง คอ การมขอมลทถกตองเพยงพอ ความสมพนธระหวางผรวมด าเนนงานและวฒนธรรมองคกร คานยมของบคคลกลมตาง ๆ ผลประโยชนทจะไดรบจากการด าเนนงาน โครงสรางของกฎหมายและหนวยงาน ฯลฯ ซงผก าหนดนโยบายจ าเปนตองมการขบเคลอนเพอปองกนและแกไขปญหาทซอนอยน ทงน การด าเนนงานอนรกษทรพยากรทะเลตะรเตาในอนาคตจ าเปนตองใหความส าคญกบปจจยขางตน เพอใหการด าเนนงานอนรกษประสบความส าเรจและมความยงยน กลมปาตะวนตก –ชมชนและความยงยนของแนวกนชนมรดกโลก ด าเนนการเสวนาโดย นายคมกรช เศรษฐบบผา ผจดการโครงการ CATSPA การด าเนนกจกรรมภายใตโครงการ CATSPA ในพนทน ารองปาตะวนตก ไดแก อทยานแหงชาตแมวงก อทยานแหงชาตคลองลาน และเขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขง แนวความคดในการด าเนนงาน คอ การด าเนนงานเพอใหเกดความสมบรณของพนทเหลานตงแตตนน า กลางน า และปลายน า โดยการมงประเดนไปทความสมดลและยงยนของชมชน สงแวดลอม การเกษตรกรรม พลงงานสะอาด และพนทปา เปนการด าเนนงานตามวตถประสงคหลก คอ การสรางการมสวนรวมจากชมชน และลดการพงพงทรพยากรจากปาอนรกษ ยทธศาสตรการด าเนนงาน ประกอบดวย 1) การสรางความรความเขาใจ ๒) การจดการเชงพนทภายใตการมสวนรวมของชมชน 3) การพฒนาบคลากรและเครอขายการท างาน และ 4) การหนนเสรมความเขมแขงใหแกชมชน โดยด าเนนงานผานกจกรรมตาง ๆ ไดแก การจดท าแผนทชมชน การจดเวทแลกเปลยนเรยนรกบชมชน การถายทอดความรดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาต การสรางกตกาชมชนในการใชประโยชนทรพยากรจากปา การลาดตระเวนรวมกบเจาหนาท การรวมจดท าฝายชะลอน า การปลกตนไมเสรมปา การสรางบานตนแบบการอยรวมกบปา การสรางเรอนเพาะช ากลาไมเพอน าไปปลกตามความตองการของชมชน การประชมคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครอง ๓ พนท การจดตงกองทนหมบานเพอใชในการอนรกษ การจดประชมสรปบทเรยนการด าเนนงานพนทน ารองปาตะวนตก เปนตน

ผลการศกษา “ระดบการกนดอยดของชมชนดวยอาหารและของปาบรเวณพนทปาแนวกนชน” โดย นายคมเชษฐา จรงพนธ หวหนาศนยวจยและพฒนานวตกรรมอทยานแหงชาต จงหวดพษณโลก การส ารวจประเมนมลคาการพงพงทรพยากร และการใชประโยชนผลผลตจากปาทไมใชเนอไม : NTFP (Non Timber Forest Products) ของราษฎรในชมชนบรเวณพนทปาแนวกนชน อทยานแหงชาตคลองลาน อทยานแหงชาตแมวงก และเขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขง ท าการศกษาในพนท ๑๒ ต าบล ๘ อ าเภอ ในพนท ๓ จงหวด ประกอบดวย ๑) ต าบลโปงน ารอน ต าบลสกงาม ต าบลคลองน าไหล ต าบลคลองลานพฒนา อ าเภอคลองลาน จงหวดก าแพงเพชร ๒) ต าบลปางตาไว อ าเภอปางศลาทอง ต าบลปางมะคา อ าเภอขาณวรลกษบร ต าบลแมเลย อ าเภอแมวงก ต าบลแมเปน อ าเภอแมเปน จงหวดนครสวรรค ๓) ต าบลระบ า อ าเภอลานสก ต าบลทองหลาง อ าเภอหวยคต ต าบลคอกควายและต าบลแกนมะกรด อ าเภอบานไร จงหวดอทยธาน ท าการเกบขอมลทอยในระยะ ๓ กโลเมตรจากแนวเขตพนทคมครองทง ๓ แหง ประกอบดวย ๔๖ หมบาน ๑,๒๘๓ ครวเรอน ผลการศกษาสรปไดดงน 1. ขอมลเศรษฐกจและสงคม การประเมนความรทศนคต และความคดเหนจากตวแทนครวเรอน พบวา ชมชนในพนทประกอบอาชพเกษตรกรรมเปนสวนใหญ มการศกษาปานกลาง มรายไดสทธตอ

43 ครอบครวตอปราว ๙๒,๓๘๘ บาท ผลการประเมนความรจดวาคนชมชนสวนใหญมความรดานการอนรกษดมาก ซงเกดจากการทองคกรภาครฐและเอกชนไดเขาไปด าเนนกจกรรมอบรมใหความรดานการอนรกษแกชมชนอยางตอเนอง ๒. การพงพง ลกษณะรปแบบการใชประโยชน ชนด และปรมาณผลผลตจากปาทไมใชเนอไม (NTFP) จากการศกษาพบวา ชมชนแนวเขตอทยานแหงชาตคลองลานมการพงพงทรพยากรในพนทปาอนรกษมากทสด โดยชมชนรอบแนวเขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขงมการพงพงทรพยากรจากปาชมชน ปาสงวนแหงชาต และปาอนรกษในปรมาณทใกลเคยงกน ผลสรปทไดรบ คอ ชมชนแนวเขตพนทอนรกษทง ๓ พนท สวนใหญเขาใชประโยชนทรพยากรจากปาอนรกษมากกวาปาประเภทอน โดยมการใชประโยชนใน ๑๖ รปแบบ คอ การเกบหาหนอไม การเกบเหดปา การเกบหาพชผกปา วสดใชในการหตถกรรม วสดใชในการกอสราง การเกบหาพชกนหว การลาสตวปา การเลยงสตว การเกบหาพชสมนไพร การเกบหาผลไมปา การเกบหาเชอเพลง ไมฟนและถาน การทองเทยวพกผอนหยอนใจ การเกบหาพชใชในพธกรรมและความเชอ การใชเปนแหลงตนน าของชมชน การเกบหาแมลงและผลผลตของแมลง การหาวสดท าสยอมและเครองนงหม ซงการใชประโยชนใน ๓ รปแบบแรก (หนอไม เหดปา และพชผกปา) ถอวาเปนการเขาใชประโยชนหลกในสวนของผลผลตจากปาทไมใชเนอไม (NTFP) ของชมชนในพนทน ารองทง ๓ แหง จากผลการศกษาไดน ามาประเมนมลคาของผลผลตจากปาทไมใชเนอไม (NTFP) ของชมชนพนทน ารอง เมอประเมนเปนตวเงน พบวา การเกบหาทรพยากรตาง ๆ เหลานนเปนไปเพอการจ าหนายมากกวาการบรโภคในครวเรอน จากการรวมมลคาผลผลตจากปาทไมใชเนอไม (NTFP) ซงชมชนในพนทไดเขาใชประโยชนจากการศกษาครงนเปนมลคาทงสน ๑๐,๙๕๕,๒๑๓ บาท/ป มมลคาเฉลยตอครวเรอนราว 26,243.03 บาท/ครวเรอน/ป จากการศกษาไดเสนอแนะแนวทางการลดการพงพงทรพยากรจากปาทส าคญ คอ การสงเสรมใหชมชนการปลกพชและผลตของปาไวใชประโยชนภายในครวเรอนและชมชน ไดแก การสงเสรมการปลกผกหวาน การสงเสรมการปลกเหนโคน การสงเสรมการปลกไผ การเลยงผง ฯลฯ ส าหรบการฟนฟพชผกปาและของปาในพนทน ารองทง ๓ แหงนน มการจดท าฐานขอมลการกระจายของพชผกและของปาในพนทคมครองทง ๓ แหง เพอน าไปประยกตใชบรหารจดการพนทอยแลว

“การมสวนรวมบรหารจดการปากนชน” โดย นายประพนธ จตค า ประธานคณะกรรมทปรกษาอทยานแหงชาตคลองลาน จากการน าเสนอผลการด าเนนงานภายใตโครงการ CATSPA ของพนทน ารองทง ๓ พนททผานมาแลวนน ท าใหทราบวาการด าเนนงานตาง ๆ นนเปนองคความรทมประโยชนมาก และสอดคลองกบแนวทางทพนทน ารองปาตะวนตกจะใชด าเนนงานตอไปดวย การด าเนนงานของคณะกรรมการทปรกษาอทยานแหงชาตคลองลานรวมกบอทยานแหงชาตคลองลานในระยะเวลาทผานมา ประเดนส าคญ คอ การลดการพงพงปาอนรกษ เนองจากปญหาการบกรกพนทปามเพยงประปรายจงมความส าคญล าดบรองลงไป ปญหาส าคญทก าลงด าเนนการแกไข คอ การเขาเกบหาของปา และการใชประโยชนทรพยากรน า เนองจากพนทฝงตะวนตกของจงหวดก าแพงเพชรเปนพนทลาดชนไมสามารถเกบน าไวใหประโยชนอยางเพยงพอ การด าเนนงานทผานมามงแกไขปญหาทงพนทตนน า กลางน า และปลายน า โดยการสรางความเขาใจรวมกบชมชน จากปญหาความขดแยงเนองจากปญหาการขาดแคลนทรพยากรน าและการใชประโยชนทรพยากรธรรมชาตในพนทท าใหเกดการท างานรวมกบชมชน ซงทผานมามการชวยเหลอสนบสนนในรปแบบโครงการตาง ๆ เขามาในพนทคอนขางมาก โดยเฉพาะอยางยงโครงการ CATSPA ท าใหเกดแนวทางเพอลดการพงพงทรพยากรปาจากชมชน การฟนฟทรพยากรธรรมชาต การอยรวมกบปา การปองกนไฟปา การปลกพชผกปาไวในครวเรอน เนองจากคณะกรรมการทปรกษาอทยานแหงชาตคลองลานมหนาทรวมกบอทยานแหงชาตคลองลานในการจดการพนทตนน า จงเกดการเกบขอมลมาวเคราะหถงปรมาณและรปแบบการใชประโยชน

44 ทรพยากรน าของชมชนเพอการแกไขปญหาทรพยากรน าในพนท ประกอบกบการด าเนนกจกรรมตาง ๆ ภายใตโครงการ CATSPA ไดแก การสรางฝายชะลอน า การปองกนไฟปา ชวยใหปญหาทเกดขนไดรบการแกไข ซงจากการสมมนาในครงนไดรบความรไปใชตอยอดการด าเนนงานอนรกษและแกไขปญหาทอาจเกดขนในพนทในอนาคตไดอยางด

“ความยงยนของปาแนวกนชนเพอรวมอนรกษกลมปาตะวนตก” โดย นายปณพจน ศรเพญจนทร ผอ านวยการสถาบนพฒนาเยาวชนและชมชนเพออนาคต จงหวดอทยธาน จากการเขารวมประชมในครงนไดรบความรทมประโยชนมาก โดยเฉพาะการสรางการมสวนรวมจากภาคสวนตาง ๆ และการสรางความรวมมอจากบคคลทมบทบาทการท างานในพนทน ารองตาง ๆ ซงองคความรและแนวทางด าเนนงานเหลานสมควรอยางยงทตองมการสานงานตอใหบรรลผลส าเรจ โดยการด าเนนงานตามแผนงาน/โครงการอน หลงจากโครงการ CATSPA สนสดลงแลว การด าเนนงานจดการพนทเขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขงทผานมาเปนตวอยางการด าเนนงานทประสบผลและเหนไดเดนชด ไดแก เสอซงเปนสตวปาผลาชนสงสดก าลงฟนฟประชากรเปนผลส าเรจของการด าเนนงานอนรกษ และนแสดงใหเหนชดเจนวาสตวทเปนอาหารของสตวผลามประชากรเพมขนเชนเดยวกน หมายถงความอดมสมบรณของธรรมชาตกลบคนมา การด าเนนงานในพนทปาตะวนตกนนมความเกยวของสมพนธกนทงหมด แตสงส าคญในการสรางความยงยนของการอนรกษปาตะวนตก คอ การ เผยแพรประชาสมพนธขอมลขาวสารด าเนนงานอนรกษตาง ๆ ในพนทไปสภาคสวนตาง ๆ ใหไดรบรรบทราบดวย ทงน เพอใหชมชนภายนอกเกดความตระหนกในการด าเนนงานอนรกษและเขามาการใหความรวมมอในการด าเนนงานมากขน การกลบมาท างานดานเครอขายในพนทอ าเภอลานสก จงหวดอทยธาน อกครง ท าใหเหนความเปลยนแปลงของการด าเนนงานเครอขายพอสมควร แตการด าเนนงานอนรกษในพนทมความกาวหนา อนเหนไดจากความสมบรณของปาและสตวปาทกลาวมาแลว ทผานมายงมคนในสงคมทยงไมเขาใจความยากล าบากในท างานของเจาหนาทผปฏบตงานในพนท จงตองมการสรางความตระหนกรและสรางภาคเครอขายทเขมแขงในการท างานรวมกน ปญหาส าคญในอดตทพบ คอ เจาหนาทผไดรบมอบหมายใหเขามารบผดชอบงานในพนทไมมความสนใจงานอนรกษและการสรางเครอขายงานอนรกษทจรงจงเนองจากเหตผลทจะตองมการโยกยายไปสทท างานแหงใหม หรอบางสวนไมตองการผกพนตนเองกบงานเพราะใกลเกษยณอายราชการ ท าใหงานอนรกษในพนทไมเกดความกาวหนาใหเหนเปนรปธรรมหรอไดรบการเผยแพรออกไปสสงคมภายนอก แตปจจบนเรมมคนรนใหมทมพลงเขามาด าเนนงานอนรกษในพนทแลวแตตองไดรบสนบสนนเพอสานตอการท างานอยางตอเนอง ดงนน โครงการหรอแผนงานจากภาคสวนตาง ๆ ทจะเขามาสนบสนนชมชนในพนทเพอขบเคลอนงานการอนรกษยงเปนสงจ าเปน และจะชวยใหเกดความยงยนในการด าเนนงานอนรกษในปากนชนไดในอนาคต

“ปากนชน...รวมอนรกษกลมปาตะวนตกไดจรงหรอ?” โดย นายสมโภชน มณรตน หวหนาเขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขง จากขอมลพนทปา พ.ศ.๒๕๐๔ ประเทศไทยมพนทปาราวรอยละ ๕๐ ของเนอทประเทศ แตในระยะเวลาประมาณ ๕๐ ปทผานมา ส ารวจพบวา พนทปาของประเทศไทยลดลงเหลอราวรอยละ ๓๐ ของเนอทประเทศ และปาทเหลออยสวนหนงเปนปาทไมมสตวปาอาศยอย จากความพยายามของกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในการเพมพนทปา เปนแนวทางทดจะฟนฟพนทปาและระบบนเวศใหกลบมาสมบรณอกครงหนง ซงการด าเนนงานในปจจบน คอ การผนวกรวมพนทคมครองผนปาตะวนตกเนอท ๑๒ ลานไร ในความดแลรบผดชอบของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช เขากบพนทปาสงวนแหงชาต

45 เนอท ๘ ลานไร ในความดแลรบผดชอบของกรมปาไม เปนพนทปาทใหญขน (เนอท ๒๐ ลานไร) และมการวางแผนบรหารจดการอยางเปนระบบ การด าเนนงานบรหารจดการพนทปาในระยะเวลาทผานมาท าใหเกดประสบการณด าเนนงานในพนทอยางมาก แตแนวทางบรหารจดการพนทยงมลกษณะผดไปจากขอเทจจรงเชงพนท เนองจากสภาพพนทและระบบนเวศในตางพนทยอมมความแตกตางสงผลตอวธการบรหารจดการทตองแตกตางกนดวย ซงผลจากการด าเนนโครงการจดการผนปาตะวนตกเชงระบบนเวศ (Ecosystem Management Project – WEFCOM) ท าใหเกดแนวทาง “การจดการเชงระบบนเวศ” (Ecological Approach) ซงเปนการจดการพนทปาทมความเหมาะสมมากกวาการด าเนนงานทผานมาในอดต เนองจากเปนการบรหารจดการทไมเนนการขดเสนแบงพนทรบผดชอบแกหนวยงานตาง ๆ ในพนท แตมการบรหารจดการเปนลกษณะองระบบนเวศเปนหลก การปองกนพนท การจดเกบขอมลวชาการ การแบงพนทใชประโยชน (โดยใชปจจยทางนเวศมาก าหนด) วางแผนยทธศาสตร และด าเนนงานใด ๆ เปนไปในลกษณะภาพรวมของพนทปาทงหมดไมเฉพาะเจาะจงแตพนทใดพนทหนง โครงการ WEFCOM ไดด าเนนการเกยวกบการมสวนรวมในระดบจงหวด คอ มการแตงตงคณะกรรมการอนรกษผนปาตะวนตกระดบจงหวดขนใน ๖ จงหวดจนพฒนามาสการแตงตงคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองในปจจบน หลงจากโครงการ WEFCOM สนสดลงไดมโครงการจดกำรพนทคมครองอยำงมสวนรวมในผนปำตะวนตก (Joint Management of Protected Area in Western Forest Complex – JoMPA) เขามาด าเนนงานตอเนอง โดยเนนการท างานรวมกนระหวางภาครฐ ภาคเอกชน (องคกรภาค) และชมชน โดยมกจกรรมทส าคญ ไดแก การลาดตระเวนเชงคณภาพ (Smart Patrol) และในระยะตอมาไดมโครงการ CATSPA เขามาสนบสนนการด าเนนงานในพนทโดยเนนดานการมสวนรวม และลดการพงพงทรพยากรปาจากชมชน ซงโครงการเหลานไดสรางกลไกท าใหเกดกจกรรมในพนทอยางตอเนอง แตสงทเปนหวใจส าคญในการหยดยงการท าลายทรพยากรปาไมอยางไดผล คอ การสรางเครอขายการท างานทเขมแขง การมจตใจรวมกนท างานอยางจรงจงโดยไมหวงในทรพยสนหรอผลประโยชนอนเปนทตง ตลอดจนการไววางใจระหวางชมชนและเจาหนาทผปฏบตงาน หากพจารณาถงการจดการพนทปากนชน การด าเนนงานมงเนนการแบงปนทรพยากรจากปาและแนวเขตปารวมกน แตจ าเปนตองพจารณาครอบคลมถงมตตาง ๆ อยางรอบดาน และตองไมค านงถงเพยงแตพนทปาชมชน และคนชมชนเทานน จากประสบการณท างานทผานมา พบวา การจดการพนทปาอนรกษอยางมประสทธภาพนน พนทภายนอกปาอนรกษจะตองมการจดการทดและเขมแขงดวย เนองจากภยคกคามรปแบบตาง ๆ ทอยภายนอกพนทปาเรมรกรานเขามาในพนทปาอนรกษมากขนเรอย ๆ การจดการพนทภายนอกปาอนรกษไดอยางเปนระบบ จะชวยรบประกนความส าเรจของการจดการพนทคมครองในอนาคต งานการมสวนรวม “คณะกรรมการทปรกษาพนทคมครอง (Protected Area Committee) กลไกหลกเพอความยงยนของพนทคมครองไทยจะเขมแขงและกาวเดนไปขางหนาอยางไร?” ด าเนนการเสวนาโดย ผศ.ดร.กตชย รตนะ อาจารยประจ าคณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

คณะกรรมการทปรกษาพนทคมครอง (PAC) เปนกลไกส าคญในการมสวนรวมจดการพนทคมครองอยางมประสทธภาพและยงยน สามารถผลกดนงานดานการจดการพนทคมครองสภาคสวนตาง ๆ ไดเขามามสวนรวม ส าหรบกลไกการด าเนนงานของคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองนนจะมองคประกอบทางความคดทส าคญ ๔ ประการ คอ

๑) บทบาทของคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองตอการบรหารจดการพนทคมครอง

46 ๒) กลไกการท างานของคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองเพอใหเกดผลสมฤทธในการจดการพนทคมครอง ๓) ผลลพธทเกดจากการด าเนนงานของคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองทสามารถน ามาใชในการปฏบตจรง ๔) การก าหนดกลไกในการด าเนนงานของคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองในอนาคต ทงน เวทเสวนานผรวมเสวนาทกทานจะไดเสนองานเกยวของกบคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองทไดด าเนนงานผานมา

นายบญม สรรพคณ นกวชาการปาไมช านาญการพเศษ กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช การด าเนนงานเกยวกบคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครอง (PAC) เปนกลไกดานการมสวนรวมทกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ใหความส าคญมาก เรมตนด าเนนการมาตงแตป พ.ศ. ๒๕๕๒ ปจจบนไดมการปรบปรงงบประมาณในเรองคาตอบแทนคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครอง (อทยานแหงชาต) เพมขน ท าใหอทยานแหงชาตมความสะดวกและคลองตวในการจดประชมคณะกรรมการทปรกษาอทยานแหงชาต ซงจะท าใหอทยานแหงชาตไดรบขอเสนอแนะชแจงจากคณะกรรมการ ฯ มาใชในการบรหารจดการอทยานแหงชาตอยางมประสทธภาพและตอเนอง โดยระเบยบขนตอนในการจดสรรและเลอกสรรคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองไดรบการปรบปรงเปลยนแปลงใหเกดความคลองตวในการด าเนนงาน ส าหรบการพฒนารปแบบของคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองตองการใหเกดรปแบบทเหมาะสมเพอด าเนนงานไดในทกพนทคมครอง การด าเนนงานการมสวนรวมของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ในปจจบนไดน าองคความรจากประสบการณด าเนนงานพนทกลมปาตะวนตก กลมปาดงพญาเยน – เขาใหญ กลมปาตะวนออก และกลมปาแกงกระจาน มาประยกตใชด าเนนงาน รปแบบ (Model) การมสวนรวมทไดรบจากการด าเนนงาน คอ

47 กลไกของคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองจะตองก าหนดไวในแผนงาน/โครงการทหนวยงานภาครฐและเอกชนตาง ๆ ไดท าไวในพนทตอไปหลงจากแผนงาน/โครงการของหนวยงานเสรจสนแลว หวใจส าคญของคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครอง คอ “การมสวนรวม” นนเอง ทงน การด าเนนงานการมสวนรวมในคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองนกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ไดรบรางวลดเดนดานการบรหารราชการแบบมสวนรวม จากส านกงาน ก.พ.ร. ดวย จากการด าเนนงานทผานมาในพนทปาตะวนตก พบวา กลไกการท างานของคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองท าใหเกดผลการปฏบตงานเดนชด ๓ ประการ คอ ๑) เกดการลาดตระเวนรวมระหวางเจาหนาทและชมชน ลกษณะ “ประตปา” ๒) มการจดเกบขอมลมาสรางเปนฐานขอมลทชดเจน และ ๓) เกดการสราง “บานตนแบบ” ใหชมชนอยรวมกบปาได

นายโนชญ ชาญดวยกจ ประธานคณะกรรมการทปรกษากลมปาตะวนออก ทมาของคณะกรรมการทปรกษากลมปาตะวนออกทไดน าเสนอทประชมไปแลว การด าเนนงานของคณะกรรมการ ฯ เปนไปเพอการประสานงานกบภาคสวนตาง ๆ ใหเขามามสวนรวมในการบรหารจดการพนทคมครอง น าไปสการพฒนาและการอนรกษอยางเปนรปธรรม ตลอดจนการด าเนนงานตามนโยบายและยทธศาสตรของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชรวมกบชมชน การด าเนนงานทส าคญ คอ การแกไขปญหาสตวปากบชมชน การชวยใหประชากรสตวปาขยายพนธไดตามธรรมชาต การจดการชางปาทออกหากนนอกพนท การลาดตระเวนเชงคณภาพปองกนพนทคมครองและจดเกบขอมลมาใชในการจดการพนทคมครอง เปนตน สมาคมอนรกษกลมปาตะวนออกทไดรบการจดตงขน เพอการด าเนนงานดานการอนรกษและจดการพนทคมครองอยางตอเนอง ซงการจดตงสมาคม ฯ เปนผลมาจากการด าเนนงานประชมหารอรวมกนของคณะกรรมการทปรกษากลมปาตะวนออก ประกอบดวยกลมคนทไดด าเนนงานดานการอนรกษในพนทและสวนหนงเปนคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองตาง ๆ ดวย ส าหรบการประสานกลมตาง ๆ ทมแตกตางหลากหลายในพนทเพอการด าเนนงานนน คณะกรรมการทปรกษากลมปาตะวนออกไดน าผลการด าเนนงานเชงพนทของคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองตาง ๆ มาปฏบตตอยอด ท าใหการด าเนนงานหรอการแกไขปญหาในพนทจะสอดคลองกบการด าเนนงานของคณะกรรมการทปรกษากล มปาตะวนออก

นายเดช เชยวเขตรวทย คณะกรรมการทปรกษาอทยานแหงชาตแมวงก หากพจารณาวาบทบาทของคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองมการด าเนนงานและเสรมความเขมแขงแกชมชนไดอยางไร ตองยอนพจารณาไปถงอดตทผานมานนพนทปาแมวงก – แมเปนซงมพนทราว ๑ ลานไรเศษ ปจจบนถกบกรกท าลายจนเหลอพนทปาราว ๓๕๐,๐๐๐ ไร ซงเปนปาอนรกษราว ๒๗๐,๐๐๐ ไร และปาสงวนแหงชาตราว ๘๐,๐๐๐ ไร ซงในจ านวนนเปนปาเขาแมกระทราว ๔๐,๐๐๐ ไร ปาแมวงก ๑๕,๐๐๐ ไร และปาแมเปนราว ๒๐,๐๐๐ ไร ในระยะเวลาเกอบ ๖๐ ปมานมพนทในพนทดงกลาวสญเสยไปราว ๖๐๐,๐๐๐ ไรเศษ จากนโยบายการปาไมแหงชาตทตองการใหมพนทปาอนรกษรอยละ ๒๕ ของเนอทประเทศไทย และปาเพอเศรษฐกจรอยละ ๑๕ ของเนอทประเทศไทยนน จากนโยบายของรฐในการด าเนนการดานปาไมทผานมาท าใหชมชนในพนทมความหวงวาในอนาคตการฟนฟพนทปาจะประสบความส าเรจตามเปาหมายทรฐก าหนดไว จากประสบการณทผานมา และองคความรทไดรบจากการเขารวมสมมนา การดแลพนทปาท าโดยการบงคบใชกฎหมายของเจาหนาทรฐ แตหลงจากการด าเนนงานโครงการ CATSPA ท าใหการดแลรกษาปาเปลยนไปเปนการรวมมอระหวางรฐ องคกรภาคเอกชน กบชมชนในการบรหารจดการพนทปาโดยมบทบาททเทาเทยมกน ซงองคความรเหลานทกฝายตระหนกรวมกนและไดมการน ามาปฏบตจรงในพนทแลว

48 การด าเนนการจดการพนทปาซงเปนสมบตสาธารณะใหเกดผลส าเรจจ าเปนตองสรางใหชมชนตระหนกถงประโยชนจากปา จะท าใหชมชนไดเขามาเพอการใชประโยชนไดอยางยงยน จากขอมลพนทปาตะวนตกทเพมขนในปจจบนเกดจากการมสวนรวมสรางพนทปาลกษณะตาง ๆ โดยชมชน แตจากจ านวนประชากรทมเพมขนท าใหปญหาการบกรกท าลายทรพยากรปาไมในอนาคตเปนสงส าคญทตองค านงถง อกประเดนหนงทชมชนในพนทตระหนก คอ การสญเสยพนทไปกบนโยบายการพฒนาภาครฐทไมสอดคลองกบพนท และผมอ านาจทางการเมองมกเขามาครอบง าการอนรกษ และกอใหเกดการบกรกพนทปามาตลอด ปจจบนเปนยครฐบาลทหารอทธพลจากการเมองจงไมเขามาสงผลกระทบการอนรกษและฟนฟพนทปามากนก จากนโยบายรฐในปจจบนรฐตองการเพมพนทปาใหเปนไปตามนโยบายปาไมแหงชาต ท าใหหนวยงานตาง ๆ มความพยายามเขามาผนวกพนทปาชมชนและปาทชมชนรวมกนดแลฟนฟจนมสภาพความอดมสมบรณกลบคนมาเขาเปนพนทปาอนรกษ ซงจะกนชมชนไมใหเขาใชประโยชน จงถอเปนการด าเนนนโยบายรฐทขดตอชวตและความเปนอยในชมชนในพนท แนวทางทเหมาะสม คอ ความรวมมอกนเพอสรางความเขาใจถงประโยชนของปาและเขามารวมกบรฐรบผดชอบดแลพนทปาใหเกดความยงยนมากกวาการบงคบหรอด าเนนงานตามกฎหมาย องคความรทชมชมบานคลองหวยหวายใชในการด าเนนการก าหนดเขตพนทปาชมชนมใชการใชกนเสารวหรอการวางหลกเขต แตใชการปลกไมไผเปนแนวเขตพนปาทชมชนรบผดชอบ นอกจากจะเปนแนวเขตทมความคงทนแนนอนพอสมควรแลว หนอไมทไดจากกอไผยงใหประโยชนแกชมชนลดการพงพงทรพยากรจากปาไดอกทางหนงดวย โดยชมชนในพนทอทยานแหงชาตคลองลาน อทยานแหงชาตแมวงก และเขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขง และภาคสวนตาง ๆ ไดมการสรางเครอขายความรวมมอและแลกเปลยนเรยนรระหว างกน เพอถายทอดองคความรทจ าเปนระหวางชมชนในการดแลพนทปาของตน การด าเนนงานตาง ๆ ภายใตโครงการ CATSPA ท าใหเกดประโยชนตอการอนรกษในพนทและใหองคความรตาง ๆ แกชมชนอยางมาก สงตาง ๆ เหลานชมชนจะรบไปสานตอการด าเนนงานอยางตอเนอง แตสงส าคญทตองค านงถงดวย คอ การสรางคนรนใหมทจะชวยสานตองานอนรกษและดแลปาทไดด าเนนงานไปแลวเหลานตอไปอยางยงยน

นายทว หนทอง ทปรกษาโครงการ CATSPA ดานการจดการพนทคมครอง โครงการ CATSPA เลงเหนวา กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ไดรเรมใชกลไกคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองในการบรหารจดการพนทคมครองมาราว ๑๐ ปแลว มการตดตามวเคราะหประสทธภาพและประสทธผลการด าเนนงานของคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองมาเปนระยะ ๆ แตการด าเนนงานของโครงการ CATSPA มเปาประสงคในการรวบรวมผลการด าเนนงานของคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองทกแหง เพอสรปและวเคราะหผลการด าเนนงานของคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครอง การพฒนาและปรบปรงการด าเนนงานใหมประสทธภาพดอยางตอเนอง จงมการจดประชมตวแทนคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองขนใน ป พ.ศ. ๒๕๕๘ จ านวนทงสน ๔ ครง ในพนทภาคเหนอ ภาคกลาง ภาคตะวนออก ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคใต (คดเลอกผแทนคณะกรรมการ ฯ ภาคละ ๑๐๐ คน) เนอหาการประชม คอ การระดมขอคดเหนและปญหาการด าเนนงานของคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองในระยะเวลาทผานมา แลวเสนอตอทประชมเพอรวมใหขอเสนอแนะในการพฒนาการด าเนนงานในอนาคตรวมกน หวขอทไดในการระดมความเหนในทประชม ประกอบดวย 1. สถานการณทเกดขนในพนทคมครอง เปนการระดมความเหนเกยวกบภยคกคาม และปญหาทมอยในพนทคมครองตาง ๆ ทตนเปนคณะกรรมการอยโดยใหทประชมไดรวมกนเสนอปญหาทประสบอยตอทประชม

49 2. นโยบายและการพฒนาองคการคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครอง (PAC) เปนการระดมความคดเหนจากทประชมถงการด าเนนการตาง ๆ และการสรางการมสวนรวมจากภาคประชาชนมความสอดคลองกบนโยบายรฐ หรอมขอจ ากดทแยงกบกฎหมายและนโยบายรฐอยางไรหรอไม 3. การกอรปของคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครอง (PAC) เปนการใหเสนอความเหนถงการกอรปของคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองแตละแหงนน มโครงสรางคณะกรรมการทมาจากทกภาคสวนหรอไม เนองจากการจดตงคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองตองการใหเกดการมสวนรวมจากภาคสวนตาง ๆ อยางแทจรง เนองจากระยะเวลาทผานมาฝายเลขานการคณะกรรมการ ฯ ซงเปนหวหนาพนทคมครองจะเลอกเองโดยใชทศนคตและขอมลฝายเดยว มขอเสนอใหจดระดบมาตรฐานของคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครอง 4. การเรยนรและการมสวนรวมของทกภาคสวน เปนการใหทประชมไดเสนอแนวทางการสรางการเรยนร และเครอขายเพอการจดการพนทคมครองรวมกน เพอลดความขดแยง การทองเทยว 5. การบรหารจดการทดและมประสทธภาพ ทประชมใหใหระดมความคดเหนและมความพยายามใหมการจดตงหนวยงานทเขามารบผดชอบงานดานการมสวนรวมในระดบกรมอยางเปนเอกภาพ เนองจากการด าเนนงานการมสวนรวมยงมตางฝายตางท า ไมมการรวมมอกน 6. การน ารองสการปฏบต เปนการน าเสนองานรเรมการปฏบตอยางเปนรปธรรมในพนทแลวตอทประชม เชน การหมายแนวเขตพนทอนรกษรวมกนระหวางเจาหนาทและชมชน เปนตน 7. มาตรการการลดภยคกคาม เปนการเสนอมาตรการตาง ๆ ทไดด าเนนการอยจรงเพอการลดภยคกคามตอพนทคมครอง ไดแก มาตรการตาง ๆ สรางความตระหนกใหรคณคาของธรรมชาตและการรวมอยในสงคมทน ามาใชเพอใหภยคกคามทมอยในลดความรนแรงลง เปนตน 8. การเปลยนแปลงระบบนเวศและเศรษฐกจทเกดขน เปนการเสนอแนวทางการปฏบตเพอใหเทาทนตอการเปลยนแปลงระบบนเวศและเศรษฐกจแกชมชน ไดแก แนวทางการเสรมอาชพแกคนในชมชน หรอการด าเนนงานเพอสงเสรมภาคเศรษฐกจชมชน เปนตน 9. การสรางเครอขายและการสอสาร เนองจากในปจจบนมความเจรญกาวหนาในการตดตอสอสารอยางมาก จงเปนชองทางในการสรางเครอขายการท างาน และการตดตอสอสารถงกนไดอยางรวดเรว เปนประโยชนตอการด าเนนงาน ทประชมจงไดเสนอความคดในการใชชองทางตดตอสอสารตาง ๆ ในการสรางเครอขายการท างานรวมกน และการรวมสนบสนนการด าเนนงานจากภาคสวนตาง ๆ ภายนอกพนทดวย 10. การเสรมสรางศกยภาพของคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครอง (PAC) มการน าเสนอในทประชมใหมการศกษาดงานและแลกเปลยนเรยนรประสบการณท างานในพนทประสบความส าเรจ การปฐมนเทศ การสมมนา หรอการจดท าคมอปฏบตงาน ทงน ขอเสนอแนะทโครงการ CATSPA ไดสงเคราะหและน ามาวเคราะหผลการด าเนนงาน และจะไดรบการเผยแพรเปนคมอการจดการพนทคมครองอยางมสวนรวมตอไป

นายบญม สรรพคณ ไดเสนอเพมเตมเกยวกบการตอยอดขยายผลการด าเนนงานของคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองตอไปอยางเปนรปธรรมวา การน ารปแบบ (Model) การด าเนนงานคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองทไดน าเสนอแลวมาด าเนนงานจะท าใหสามารถขยายผลและด าเนนงานบรหารจดการพนทคมครองไดอยางมประสทธภาพและตอเนอง กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ไดเรมด าเนนการแลว คอ การขยายการด าเนนงานทปรกษาพนทคมครองระดบพนทเปนการด าเนนงานของคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองระดบกลมปา การด าเนนงานตาง ๆ จะเกดการมสวนรวมระหวางภาคสวนตาง ๆ อยางกวางขวางและมประสทธภาพยงขน เชน การลาดตระเวนเชงคณภาพรวมกนระหวางพนทคมครอง การสรางแนวรวมจากชมชนเขามารวมกบเจาหนาทในจดการพนทคมครองทเปนเครอขายกวางขวางขน ปจจบนก าลงมแนวคดในการด าเนนงานในลกษณะคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองมรดกโลก (ปาแกงกระจาน) ซง

50 การจดการทปรกษาพนทคมครองระดบกลมปานกรมอทยานแหงชาต สตวป า และพนธพชมนโยบายใหด าเนนการจดตงเพมขนในภมภาคตาง ๆ ของประเทศตอไป ผศ.ดร.กตชย รตนะ ไดสรปผลการด าเนนงานบรหารจดการพนทคมครองโดยใชกลไกคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครอง และขอเสนอแนะการด าเนนงานของคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองในระยะเวลาทผานมา โดยเสนอเปนกลไกในการขบเคลอนการบรหารจดการคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองอยางมสวนรวม ทงสน ๖ ประเดนหลก คอ ๑. การพฒนาความเขมแขงของสถาบนและองคกร โดยการขบเคลอนของกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ใหมการสรางองคกรระดบอ านวยการเพอก ากบดแลการด าเนนงานคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองดานสงเสรมการมสวนรวมทเปนรปธรรม การพฒนานโยบายและยทธศาสตรคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองใน ๓ ดาน คอ ๑) พฒนาระบบบรหารจดการกลไกจดการพนทคมครองของคณะกรรมการ ฯ ๒) การเสรมสรางศกยภาพคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองและภาคเครอขาย ๓) การพฒนาองคความรดานแผนงานและการตดตามประเมนผลการด าเนนงาน โดยสงเหลานจะตองมการด าเนนงานอยางตอเนอง ๒. การพฒนาระบบขอมลและสารสนเทศ ไดแก การจดท าทะเบยนคณะกรรมการ ฯ และคณลกษณะตาง ๆ ของผเขามาเปนคณะกรรมการ ฯ รวมทงบทบาทของคณะกรรมการ ฯ ทท างานในพนท ๓. การพฒนาระเบยบกลไกหรอแนวทางปฏบตทด ซงจะเปนประโยชนตอเจาหนาทผปฏบตงานในการน าไปปฏบตจรงในพนท ไดแก การอ านวยความสะดวกในการด าเนนงาน แนวทางการด าเนนการประชม บทบาทของฝายเลขานการ การพฒนากตกาการท างานรวมกนโดยอาศยมตของคณะกรรมการ ฯ ซงจะปองกนขอขดแยงทอาจเกดขนได เปนตน ๔. การพฒนาศกยภาพและความเขมแขงของคณะกรรมการ ฯ และภาคเครอขายระดบพนท ไดแก การจดหลกสตรการอบรม การหาแนวปฏบตทดในการด าเนนงานเพอสนบสนนการท างาน การยกระดบสรรถนะในการท างานของบคลากร และการสรางคานยมหลกในการท างานแบบมสวนรวม ๕. การพฒนากลไกดานการเงนเพอสนบสนนการด าเนนงาน โดยในอนาคตกองทนทใชในการด าเนนงานอาจมาจากภาคเอกชนมากขน ๖. การสรางแรงจงใจ ไดแก การใหรางวล การยกยองเชดช การสงประกวดบทเรยนการด าเนนงานทด ทงน กลไกคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครองนนเกดขนเปนรปธรรมแลว แตสงทตองค านงถง คอ การบรหารจดการตอไปอยางชาญฉลาดและตอเนอง เพอจะน าไปสความส าเรจในการบรหารจดการพนทคมครอง “การประมวลและสรปผลลพธทไดจากการประชมรวมกน (Outcome Mapping) โดย นางปยะทพย เอยวพานช และนายทว หนทอง ทปรกษาโครงการ CATSPA

จากการสมมนาในชวงเวลาตาง ๆ ทผานมา ทประชมไดรบองคความรจากการด าเนนงานของพนทตาง ๆ อยางมาก การด าเนนการตอจากนจะมการประมวลความคดเหนจากทประชมเพอใชในการด าเนนงานหลงจากโครงการ CATSPA สนสดลง ทงน ขอใหทประชมเสนอความคดเหนเปนประเดนทกระชบเกยวกบการด าเนนงานตอเนอง หรอขอเสนอเพอการด าเนนนโยบายของผบรหารตอไป

นายหนเวยง นวลพม ผใหญบานเพชรนยม หม ๒ ต าบลคลองลาน อ าเภอคลองลาน จงหวดก าแพงเพชร ใหขอเสนอแนะตอทประชมวา การน าเสนอองคความรของพนทตาง ๆ ตอทประชมท าใหเกดแนวทางทดในการด าเนนงานตอไป แตจ าเปนตองค านงถงการเชอมประสานการด าเนนงานอยางตอเนอง ทผานมาพบวา

51 องคกรภาครฐมไดมนโยบายหรอการสานตอการด าเนนงานจากโครงการตาง ๆ ทด าเนนงานเสรจสนไปแลว ท าใหการด าเนนงานรวมกบชมชนหลายประการทเรมเกดผลเปนรปธรรมตองมาหยดหรอลมเลกไป การด าเนนงานโครงการ CATSPA ท าใหเกดความเขาใจและความรวมมอจากชมชนอยางมาก แตจะตองสรางความชดเจนเกยวกบนโยบายผบรหารและกฎหมายทเกยวของวามทศทางทชดเจนเปนอยางไร หวใจของการด าเนนงาน/โครงการใด ๆ รวมกบชมชน คอ ตองด าเนนงานโดยเขาถงชมชนและท าใหชมชนเกดการยอมรบ โดยเจาหนาททผมความเขาใจและมความตงใจปฏบตงานอยางจรงจง นายสรสทธ ดลใจไพรวลย กรรมการมลนธกองทนเพออนรกษดอยอนทนนท ไดใหขอคดเหนตอทประชมวา การประชมทผานมาท าใหพนทดอยอนทนนทไดทราบแนวทางการเพมพนทปา แตมขอจ ากด คอ ชมชนสามารถปฏบตตามกลไกทไดน าเสนอมาได แตองคกรภาครฐทเปนตวกลางตองไมใชระเบยบ ขอปฏบต หรอกฎหมายทเครงครดจนท าใหชมชนไมสามารถด าเนนงานได เชน การสงเสรมใหราษฎรปลกปาในชมชนซงอาจเปนพนทอนรกษแตไมสามารถตดฟนมาใชประโยชนไดเนองจากผดกฎหมาย เปนตน นโยบายลกษณะนจะไมเออใหราษฎรเขามารวมมอในการปลกฟนฟปา ซงการดแลรกษาปาจะตองมความสมดลระหวางการสงเสรมภาครฐและชมชน เนองจากการใชหลกวชาการหรอหลกกฎหมายในการด าเนนงานจะไมเออตอชมชนในการเขามารวมปลกฟนฟพนทปา ชมชนในการแนวคดในการอนรกษเปนทนเดมอยแลวเนองจากเกดประโยชนตอชมชนโดยตรง การด าเนนงานของโครงการ CATSPA ทผานมาเหนวาไดด าเนนงานถกแนวทางแลว นายวระเทพ คณมาศ คณะกรรมการทปรกษากลมปาตะวนออก ไดเสนอแนะตอทประชมวา ตลอดเวลาการรบราชการเปนผทท างานดานการมสวนรวมกบชมชนมาโดยตลอด มการอพยพชมชนออกจากพนทคมครองหลายครง แตเปนการด าเนนงานทมไดบงคบใชกฎหมายหากแตชมชนมความสมครใจอพยพออกจากพนทคมครองเอง มความเหนวาองคความรดานการประสานชมชนและการมสวนรวมนนกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพชไดมตนทนเดมอยแลว แตขาดการน ามาปรบใชในสถานการณปจจบน เนองจากสถานการณบกรกพนทปาและท าลายทรพยากรปาไมมความรนแรงขนเร อย ๆ และองคกรภาครฐเพยงล าพงไมสามารถบรหารจดการพนทปาใหประสบผลส าเรจได การประสานความรวมมอกบชมชน และเครอขายภาคตาง ๆ จงเปนสงส าคญมากทจะตองน ามาใชในการบรหารจดการตอไปในอนาคต นโยบายการด าเนนงานดแลรกษาปาโดยเนนการปราบปรามจากภาครฐนนไมสามารถประสบผลส าเรจได การด าเนนงานตามโครงการ CATSPA ถอวามความมงมนและไดท าใหเกดการรอฟนองคความรทมอยเดมมาใชประโยชน การชวยใหความสมพนธของภาคสวนตาง ๆ มการรวมมอกนท างานอยางใกลชด และมความเสยสละเพอการท างานอนรกษมากขน แมวาโครงการ CATSPA ไดสนสดลงแลว แตความรวมมอทเกดขนอยางแนนแฟนจากภาคสวนตาง ๆ จะชวยขบเคลอนการด าเนนงานตอไป นายธวช ขดผาบ ผแทนมลนธไทยรกษปา ไดใหความเหนจากภาคองคการเอกชนวา การด าเนนงานจากภาคเอกชนนนจะเปนลกษณะของการเขามาสนบสนนการด าเนนงานตาง ๆ ใหกบภาครฐและชมชน จากการรวมประชมท าใหเหนการด าเนนงานอนรกษของพนทตาง ๆ เปนองคความรทกวางขวางเปนงานทกวางขวางครอบคลมทกภมสงคม การด าเนนงานโดยมสวนรวมจากชมชนมความส าคญมากตอการท างานใหเกดความส าเรจ แตเหนอสงอนใดผทเขามาด าเนนงานจะตองเกดความตระหนกรขนในใจตนเองกอนเขามาสนบสนนการด าเนนงานตาง ๆ นายเอกพงษ เหมรา สมาชกสมาคมรฟการเดยน (ประเทศไทย) เสนอแนะตอทประชมวา ในการด าเนนงานการมสวนรวมพนทตะรเตานนก าลงมการด าเนนงานทเกดผลเปนรปธรรมทด แตปญหาทพบ คอ เจาหนาทมไดตอบสนองการด าเนนการแกไขปญหา หรอการด าเนนกจกรรมทเกดในพนทอยางทนทวงท และประเดนหนง คอ การมอาสาสมครเขาไปด าเนนงานอนรกษในพนทแตมบางกรณกลบไมไดรบการสนบสนนจาก

52 เจาหนาทในพนทเทาทควร ดงนน การสรางการมสวนรวมจะตองใหความส าคญกบการใหความสนบสนนอาสาสมครทมใจเขามารวมด าเนนงานตาง ๆ ดวย นายถาวร บญราศ ผแทนส านกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ (BEDO) เสนอขอคดเหนตอทประชมวา การด าเนนการประชมสมมนาในครงนเกดองคความรทมประโยชนมาก และถอเปนความส าเรจทดและควรมการด าเนนงานอยางตอเนอง แตผเขารวมจากองคกรภายนอกยงมไมมากนก ในสวนของการด าเนนงานของส านกงานพฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพนนไดมสวนรวมสนบสนนการด าเนนงานอนรกษในหลายพนท โดยเฉพาะพนทแนวกนชนเขตรกษาพนธสตวปาหวยขาแขง ทางส านกงาน ฯ ไดเขามสวนรวมสรางองคความรในการใชประโยชนทรพยากรจากปาของชมชนอยางคมคาตามหลกการอนรกษ เพอใหเกดความยงยน ในสวนของกลไกคาแทนคณระบบนเวศนน ทางส านกงาน ฯ ไดมการด าเนนงานรวมกนชมชนอยเชนเดยวกน และจากประสบการณทผานมาพบวา โครงการตาง ๆ ทไดรบการสนบสนนจากกองทนสงแวดลอมโลกผานส านกงานโครงการพฒนาแหงสหประชาชาตยงมการท างานและมหนวยงานผรบผดชอบด าเนนงานแยกตางหากจากกน ทง ๆ ทหลายโครงการเปนการด าเนนงานในลกษณะเดยวกน ดงนน จงเหนควรใหการด าเนนงานโครงการลกษณะเดยวกนนไดรวมด าเนนงานเปนอนหนงอนเดยวกน พระครประโชตธรรมาภรม (พระอาจารยสายฯ) ไดใหขอธรรมแกทประชมเพมเตมวา การด าเนนงานทผานมาของโครงการ CATSPA และผเกยวของทกฝายเปนการสบงานตามพระราชด ารของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช เปนการท างานทมประโยชนแตตองท าดวยใจทเปนบญโดยมความสบายในใจเปนทตง การด าเนนงานบางกรณการใชนโยบายรฐ และการบงคบใชกฎหมายอาจไมเกดผลส าเรจในการด าเนนงาน การรวมใจกนท างานโดยตระหนกวาชวตนอยไดดวยแผนดน แมตายลงยงตองฝากรางซบลงกบแผนดน จากค าขวญทพระบาทสมเดจพระราชนนาถไดพระราชทานไว

“ดนและน า ลมและฟา ปาและเขา รวมกนเขา คอทรพยสน แผนดนแม ฝากลกไทย รวมใจภกด รกดแล มอบใหแก หลานเหลนไทย ไวชวกาล”

ดงนน การจะท างานสบสานปณธานของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช และสมเดจพระนางเจาสรกตพระบรมราชนนาถ จะตองเปนผมสามญส านกทด เพอใหเกดพลงทเรยกวา “ธรรมฉนทะ” คอ ความพอใจ ท าใหเกดความจรงใจในการท างาน กอใหความเตมใจในการท างาน และมความเขาใจในการงานทท าตอมา สงผลตอความสขในการท างาน ขอเสนอธรรมะในการด าเนนงานจากการมประสบการณรวมประชมทโรงเรยนนายรอยพระ –จลจอมเจาเกลาทเขาชะโงก จงหวดนครนายก จากกจกรรมการเลอกดอกไมของผเขารวมอบรม การใหเหตผลในการเลอกชนดดอกไมและการสงคนดอกไมของผเขารวมอบรม พบวา ธรรมะทไดจากการท ากจกรรมดงกลาวเปนหลกธรรมทใชกบงานการมสวนรวมไดด คอ การด าเนนงานใด ๆ ตองท าใหสดความสามารถแมเผชญปจจยหรอขอจ ากด ตองเหนประโยชนของการด าเนนงานทไดกระท าแลว และมความตงใจด าเนนงานนนไปอยางตอเนอง บทเรยนไดจากการน าดอกไมทสงคนวทยากรไปรอยเปนพวงมาลยท าใหเกดขอธรรมวา การงานใด ๆ ทภาคสวนตาง ๆ ไดชวยกนท าแลวน าผลลพธของงานมารวมกนยอมจะเกดเปนผลส าเรจทสวยงามได โดยงานของทกภาคสวนมความส าคญของความส าเรจในภาพรวมเชนเดยวกนโดยไมอาจขาดสวนใดสวนหนงไปได ซงการด าเนนงานขององคกรภาครฐตาง ๆ กควรไดพจารณาด าเนนงานใหสอดคลองกนเพอความส าเรจของงานในภาพกวางดวย นอกจากนนขอธรรมอกประการหนงทไดรบจากการด าเนนกจกรรมขางตน คอ ดายหรอเชอกทน ามามาลยนนกเปนสงส าคญทท าใหรอยดอกไมเกดเปนพวงมาลยขนไดแมวาจะถกซอนอยใหมองไมเหน เปรยบเสมอนการท างานตองมองความส าเรจของงานเปนทตงโดยไมจ าเปนตองแสดงบทบาทของตนใหทกคนไดเหน ถอเปนการลด “อตตา (ตวตน)” ของผท างานลงและจะชวยลดความขดแยงในการ

53 ท างานทอาจเกดขนไดนนเอง ดงนน การท างานขององคกรใดกตามจงไมจ าเปนตองค านงถงภาพลกษณของหนวยงานเปนทตง แตใหค านงถงผลส าเรจของงานเปนหลก โดยเฉพาะการรบทบาทของแตละภาคสวนจะท าใหการด าเนนงานทมพลงดวย นางปยะทพย เอยวพานช ไดสรปเพมเตมแกทประชมวา การด าเนนงานตามโครงการ CATSPA ในระยะเวลาทผานมานน ตองมการสอสารออกไปสบคคลภายนอก ใหตระหนกและมความเหนไปในทศทางเดยวกบทโครงการ CATSPA ไดด าเนนงานมา ซงหากกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช และผเขารวมประชมสมมนาในครงนทกทานไดชวยเผยแพรประชาสมพนธงานตาง ๆ เหลานใหเกดความรความเขาใจเปนวงกวางขน จะท าใหเกดความตระหนกรถงประโยชนของงานทโครงการ CATSPA และผทเกยวของไดรวมท ามาแลว แตการด าเนนการตาง ๆ ทไดท ารวมกบชมชนและหนวยงานในพนทมาแลวนนไดท าใหเกดแนวคดและการด าเนนงานท ต อยอดตอไปไดในระดบหน งแลว ท งน งานเก ยวกบพ นท ค มครองท มความส าคญและตองด าเนนการตอไป คอ การจดระบบพนทคมครอง ทงในพนทคมครองทจะเกดขนใหม และพนท ค มครองทถกจดการโดยภาคสวนอนทไมใชรฐ ซงถอเปนภารกจรวมกบของทก ๆ ฝายทตองด าเนนงานใหเกดผลสมฤทธเปนรปธรรมอยางตอเนอง งานดานการจดการพนทคมครองรปแบบตาง ๆ นนจะตองน าประสบการณด าเนนโครงการ CATSPA ไปสการด าเนนงานขององคกรภายนอกและชมชนตอไปดวย ส าหรบหวใจของการด าเนนงานใหประสบผลส าเรจนนจะตองมพลงโดยยดหลกการประสานความรวมมอกนของภาคสวนตาง ๆ ไดแก ประชาชน รฐ วชาการ ผสนบสนน และสอสารมวลชน ในสวนการท างานพนทปาตะวนออกมภาคสวนตาง ๆ เขามาสนบสนนจ านวนมาก มสมาคมอนรกษปาตะวนออกขนมาสานตอการท างาน การจดท าขอมลการออกหากนนอกพนทของชางปาชวยใหไดขอมลขอเทจจรงทใชประโยชนในการวางแผนบรหารจดการปญหาคนกบชาง ส าหรบในพนทปาตะวนตกไดมองคความร ด านการจดการพนท ปาโดยชมชนมสวนรวมมาเสนอตอท ประชมเพอน าไปประยกตใชองคความรเหลานตอไปได การน าเสนอเครองมอและกลไกในการด าเนนงานเพอพนทคมครองตาง ๆ น าไปใชในการปฏบตงานอยางมประสทธภาพ ไดแก METT, Business Plan, Joint Smart Patrol Marine Smart Patrol และเทคโนโลยสมยใหมตาง ๆ ทใชในการเกบรวบรวมขอมลเพอชวยในการตดสนใจ สวนการด าเนนงานใด ๆ ใหประสบความส าเรจนนเหนอสงอนใด คอ การไววา งใจกนในการด าเนนงาน บทบาทของโครงการ CATSPA ในระยะเวลาทผานมา คอ การเขามาเรงเสรม และเพมเตมสวนทยงขาดการสนบสนนเพอการด าเนนงานทไดท าอยแลวใหเกดผลส าเรจ การด าเนนการของโครงการ CATSPA เหลานชวยประหยดทรพยากร บคลากร และระยะเวลา ใหการด าเนนงานส าเรจลงไดอยางรวดเรวยงขน ซงทกฝายทไดเขารวมด าเนนงานโครงการ CATSPA ยอมเกดวสยทศนรวมกนเพอด าเนนงานตอไปแลว เสมอนวาโครงการ CATSPA ไดหวานเมลดพนธลงในพนทแลว ทเหลอคอทกทานตองสานตอการด าเนนงานเพอใหเมลดพนธเหลานนไดเจรญงอกงาม และขยายพนทในการเจรญเตบโต เพอประโยชนตอชมชนและสงคมโดยรวมตอไป

54

55

สงทาย CATSPA และภารกจทกรมอทยานแหงชาต ฯ จะสานตอ

โดย ดร.ทรงธรรม สขสวาง ผอ านวยการส านกงานโครงการ CATSPA ดร.สธารน คนผล ส านกงานโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต (UNDP) นายโนชญ ชาญดวยกจ ประธานคณะกรรมการทปรกษากลมปาตะวนออก

การกลาวสงทายโครงการ CATSPA โดย ดร.ทรงธรรม สขสวาง ผอ านวยการส านกงานโครงการ CATSPA การประชมสมมนาในระยะเวลา ๒ วนทผานมา มผลการด าเนนงานส าเรจเรยบรอยอยางด จากการด าเนนงานในระยะเวลานานจนประสบผลส าเรจน ตองขอบคณทกทานทเขาสวนรวมในการประชม และทกทานท ช วยด าเนนงานตาง ๆ จนประสบผลส าเรจ ขอขอบคณส านกงานโครงการพฒนาแหงสหประชาชาตทไดใหการสนบสนนงบประมาณด าเนนงานแกโครงการ CATSPA จากการรบผดชอบด าเนนงานตามโครงการความรวมมอจากตางประเทศหลายโครงการ พบวา การด าเนนงานโดยเปล ยนผ รบผดชอบอย เปนระยะน นท าใหก ารท างานไมประสบความส าเรจเทาท ควร ส าหรบโครงการ CATSPA นน แมวาการด าเนนงานจะมความตดขดจากการเปล ยนตวผรบผดชอบดงกลาวดวย แตทกฝายไดรวมมอรวมใจจนการด าเนนงานประสบความส าเรจในทสด การด าเนนงานโครงการ CATSPA ทผานมาทไดเสนอใหทประชมทราบในชวงเวลากอนหนานไปแลวทกประการ หลายความเหนจากทประชมไดเสนอวาโครงการ CATSPA ไดด าเนนการเพอการจดการพนทค มครองตามแนวทางทถกตองแลว ประสบการณทไดรบจากการด าเนนงานรวมกบทกทาน แนวคดการอนรกษและพฒนาจากภผาถงทะเล และ “ศาสตรพระราช” นนเปนสงททนสมย และโครงการ CATSPA ไดนอมน าสการปฏบตมาโดยตลอด และจากความตระหนกของทกฝายทเกยวของรวมกนจะท าใหการด าเนนงานตาง ๆ จะไดรบการสานตอ ทงน บทเรยนจากการด าเนนงานตามโครงการ CATSPA จะไดรบการขยายผลตอยอดการด าเนนงานอยางตอเนองตอไป

การกลาวขอบคณการด าเนนงาน โดย ดร.สธารน คนผล ผแทน UNDP ส านกงานโครงการพฒนาแหงสหประชาชาต (UNDP) ขอขอบคณผบรหารกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ผมสวนรวมด าเนนงานภายใตโครงการ CATSPA และผมสวนเกยวของทกทาน ทไดรวมแรงรวมใจจนการด าเนนงานตามโครงการ CATSPA ส าเรจลลวงไปดวยด จากการรบทราบผลการด าเนนงานจากการประชมสมมนาในระยะเวลา ๒ วนทผานมา ไดเหนถงความส าเรจและความภมใจในการปฏบตงานในพนทน ารองทกแหง การด าเนนงานโครงการ CATSPA ไดชวยท าใหเกดผลลพธทดงามแกผนแผนดนแหงน แมวาการด าเนนโครงการ CATSPA ทผานมาจะพบกบปญหาอปสรรคและขอจ ากดตาง ๆ แตทกคนไดรวมกนฟนฝาจนการด าเนนงานประสบความส าเรจและไดมาถงจดสนสดโครงการแลว แตสงทไดรบประสบการณรวมกบทประชม คอ พลงทจะขบเคลอนการด าเนนงานอนรกษในรปแบบตาง ๆ ผเขารวมประชมสมมนาทกทานคงจะเหนความหวงก าลงใจทจะรวมกนขบเคลอนงานอนรกษไปสความส าเรจ และเกดความยงยนในการจดการพนทคมครองของประเทศไทยตอไป