Министерство за животна средина и просторно планирање

Нацрт Закон за управување со електрична и електронска опрема и отпадна електрична и

електронска опрема

Скопје 25 маj, 2011

Ленче Ќурчиева

L.Kurcieva@moepp.дov,mk

Нацрт Закон за управување со ЕО и ОЕО

• Нациналната програма за усвојување на правото на ЕУ

• Јуни 2011 – владина процедура

• Собраниска процедура септември /октомври

ЕУ- регулатива

• Директива за отпадна елeктрична и елeктронска опрема - ОЕЕО 2002/95/ЕЗ• Директива за рестрикции за употреба

на опсни супстанции во електричната и електронската опрема

2002/96/ЕЗ• Друга ЕУ регулатива – подзаконски

акти

Цели наНацрт - законот

• Намалување на отстранувањето на ОЕЕО како мешан комунален отпад на депонии;

• Спречување на создавањето на ОЕЕО и зголемување на стапката на повраток , повторна употреба и рециклирање;

• Одредување на основите за воспоставување на ситеми за одделно собирање и одредување на основањето и финасирањето на ситемите за повраток, третман и преработка на ОЕЕО и отстранување.

ОПСЕГ НА ЗАКОНОТ

• големи домашни апарати;• мали домашни апарати;• опрема за ИТ и телекомуникација; • опрема за забавна електроника; • опрема за осветлување;• електричен и електронски алат (освен големи

непокретни индустриски орудија);• играчки, опрема за рекреација и спорт;• медицински апарати (освен апарати који можат да

предизвикаат радијација или инфекција);• инструменти за пратење и надзор и• аутомати.

ОПСЕГ НА ЗАКОНОТ• Скоро сета ЕЕО употребувана од страна на крајните корисници/потрошувачи,

вклучувајќи ја и она која е намената за професионална употреба

- ОЕЕО од домаќинствата и - ОЕЕО која не е опрема од домаќинствата

• Исклучоци: електрична и електронска опрема што е саставен дел на друг вид опрема која што не спаѓа во Листита на производи кои потпаѓаат во основните категории на опрема.

• отпадните печатарски тонери распоредени во Листата на видови на отпад, доколку настануваат како потрошен материјал при користење на печатари и

• електрична и електронска опрема која се користи како опрема која е наменета за користење во одбраната на земјата, оружје, муниција и воен материјал, со исклучок на производи кои не

се наменети за конкретни воени цели

Обврзници /производители• произведува и продава опрема под своја трговска марка,• препродава, под своја трговска марка, опрема произведена

од страна на друг производител , со тоа што препродавачот не се смета за производител ако марката на изворниот производителот е наведена на опремата, или

• поради вршење на својата дејност увезува опрема заради пуштање на пазар во Република Македонија или извезува опрема надвор од неа .

• Ако опремата не е произведена во Република Македонија,а се пушта на пазар во смисла на алинеа еден два и три на оваа точка , тогаш за производител ќе се смета неговиот застапник во Република Македонија.

• Како производител ќе се смета и правно или физичко кој како краен корисник заради свои потреби увезол опрема без посредник;

• Регистрација на производител и производи• Означување за ЕЕО пуштена на пазар од 01 Јануари 2013 со :• Ознака за обврската за одделно собирање, односно забрана за

предавање како мешан комунален отпад); Ознака/податок за производителот и податок кога е пуштени на пазар

• Информирање на крајните корисници за расположливите системи/местата за повраток и собирање како и за ефектите на штетните супстанции содржани во призводите врз здравјето на луѓето и животната средина и

• Информирање на операторите за олеснување на расклопување и повторна употреба и местата каде се наоѓаат штетните супстанции.

ОДГОВОРНОСТ НА ПРОИЗВОДИТЕЛИТЕ

ОДГОВОРНОСТ НА ПРОИЗВОДИТЕЛИТЕ

• Забрана за употреба на олово, жива, кадмиум, шествалентен хром, полибромирани бифенили (PHB) или полибромирани дифенилетри (PCH);

• изјава за сообразност. (од 1 до 7 и категоријата 10

електричните светилки и други извори наменети за осветлување во домаќинствата )

ОДГОВОРНОСТИ НА ПРОИЗВОДИТЕЛИТЕ

• Да обезбедат одделно собирање,транспорт, складирање, третман и преработка на ОЕЕО од крајните корисници и

• цели за собирање како и целите за преработка;

• Идивидуално постапување или• Колективно постапување по пат на

пренсеување на оврските со скучување на договор со правно лице (колективен постапувач)

Колективно постапување

• Колективен постапувач може да постапува со отпадната опрема за сметка на производителите доколку има обезбедено договори за преземање на обврски за постапување со отпадна опрема со производители кои заедно пуштаат на пазар во Република Македонија најмалку 40% од количините на опремата од која настанува отпадна опрема од домаќинствата од целокупната годишна количините во предходната година и да поседува дозвола.

Колективно постапување

Инсталации за третман

Собирни места паспределба по класи и

СКЛАДИРАње

СОБИРНИ ПУНКТОВИ ПРОИЗВОДИТЕЛИ/бесплат

хононо

КРАЕН КОРИСНИК

МЕТСА ЗА ПРЕЗЕМАЊЕ КАЈ ТРГОВЦИТЕ/бесплатно

besolatno

СОБИРЕНИ ЦЕНТРИ ОПШТИНИТЕ/бесплатно

Колективен постапувач / одговорност на производителите

Директни деловни односи

Понатамошно постапување/извоз

Цели за одделно собирањепредложени периоди

• До 31 декември 2020 година мора одделно да се собери 4 кг. по жител годишно ОЕЕО од домаќинствата

постапно со преоден период (временско одложување за 2015

1 кг.по жител)

Цели за преработка

• до 31 декември 2020 год. стапките на удели при повторна употреба, рециклирање и преработката на отпадна опрема,

• големи домашни апарати и аутомати. најмалку: 80% преработка и 75% повторна употреба и рециклирање на деловите, материјалот и на

супстанциитена отпадната опремеа;• мали домашни апарати, опрема за осветлување, електричен и електронски алат

играчки и опрема за слободно време и спорт и инструменти за пратење и надзор најмалку:

70% преработка и 5О% повторна употреба и рециклирање на деловите, материјалот и на

супстанциите на отпадната опрема, и• категориите опрема за ИТ и телекомуникација опрема за забавна електроника

најмалку: 75% преработка и 65% повторна употреба и рециклирање на деловите, материјалот и на

супстанциите на отпадната опремеа• на опрема за осветлување, најмалку 80% повторна употреба и рециклирање на

деловите, материјалот и на супстанциите

• Преоден период за 2015 година

Финасирање

• Производителите се одговорни за трошоците за собирање и прерботка на ОЕЕО од домаќинствата еднаква на делот кој одговара на неговата годишна количината на опрема која што ја пуштил на пазар во Република Македонија;

• Трошоците што ги сноси производителот за постапување со отпадната опрема не се прикажуваат одделно при продажбата на нова опрема.

Финансирање на заостанат отпад

• За опремата која што е пуштена на пазар до 1 јануари 2013 година (заостанат отпад), трошоците за постапување со отпадна опрема од домаќинствата , пропорционално ги сносат сите производители сразмерно на делот кој одговара на неговата годишна количина на опрема која што ја пуштил на пазар во Република Македонија во однос на количината за која се одговорни сите производители кои пуштиле на пазарот во Република Македонија опрема во истата година.

• За опремата која е пуштена на пазар до 01 јануари 2013 година, трошоците за постапување со отпадната опрема (заостанат отпад) која што не е отпадна опрема од домаќинствата ги сносат производителот и крајниот корисник.

• склучува договор за финасирање на постапувањето со отпадната опрема која не е отпадна опрема од домаќинствата со крајниот корисник.

Исклучоци:

Прикажување на трошоци за постапување за категоријата на големи домашни апарати можат да се прикажат при продажба на нова опрема до 31 декември 2018 година,

за останатите категории на опрема можат да се прикажат при продажба на нова опрема до 31 декември 2017 година.

Градоначалник

• да го организира и да овласти собирач на отпадна опрема од домаќинствата

• да определи места за одвоено собирање на отпадна опрема во собирни центри на целото подрачјето на општината, општината во градот Скопје и на градот Скопје.

• до и над 30 000 жители по еден собирен центар• За постигнување на цели за собирање колективниот

постапувач и/или самостојнот постапувач го организираат редовното преземање на отпадна опрема од домаќинствата како посебно собрана фракција на комунален отпад со склучување на договор со оваластениот собирач.

Економски инструмети

Плаќање на надоместоци: • Производителот кој пушта на пазарот во Република Македонија

опрема, како и производителот кој како краен корисник увезува во Република Македонија опрема,е должен да плати

надоместок за управување со отпадна опрема • Обврската за пресметување на надоместокот за

производителот настанува во моментот кога за прв пат ја пушта опрема на пазарот во Република Македонија

• Надоместокот не се плаќа доколку опремата се извезува.• Во случај на извоз на опрема на која се наплатува надоместок

за која претходно е уплатен надоместок производителот и, има право на враќање на уплатениот надоместок за извезената количина на опрема.

Висина на надоместоци1) голем домашен апарат 9 ден/кг2) разладни уреди и клими 18 ден/кг3) термо-акумулациони печки 30 ден/кг 4) мали домашни апарати 18 ден/кг 5) опрема за информатичка технол. и телекомуникација 18 ден/кг 6) монитори 27 ден/7) опрема на широка потрошувачка за забава 18 ден/кг8) телевизиски апарати 27 ден/кг9 ) опрема за осветлување 12 ден/кг 10) флуоресцентни, компактни, и останати сијалици 32 ден/кг11) електричен и електронски алат 15 ден/кг12) играчки, опрема за рекреација и спорт 12 ден/кг13) медицински помошни уреди 22 ден/кг 14) инструменти за следење и надзор 30 ден/кг 15) автомати 30 ден/кг.

Ослободување од плаќање

• склучил договор за превземање на обврски за постапување со отпадна опрема со колективниот постапувач кој има обезбедено дозвола;

• субјект кој самостојно обезбедува постапување со отпадна опрема и кој има обезбедено дозвола

• Мал производителкој пуштил годишно на пазар или увезол во Република Македонија помалку или еднакво на 1000 кг електрична опрема или помалку или еднакво на 50 кг електронска опрема на годишно ниво се смета за мал производител.

Плаќање на надоместок Се плаќа во двоен износ ако: - колективниот постапувач или самостојниот постапувач не поднесе

извештај за постапување со отпадната опрема; - стручниот орган не го одобрува извештајот заради неисполнување на

цели за собирање и/или не е обезбедено исполнување на целите утврдени за преработка Во овој случај надоместокот се плаќа во двоен износ само за разликата помеѓу целите за преработка и реализираната преработка во случај кога се постигнати целите за собирање;

- во трократен износ за разликата во целите за преработка и реализираната преработка но, доколку не се постигнати целите за собирање согласно годишниот извештај и/или наодот на стручниот орган;

- производителот доставил неточен годишен извештај во однос на количината на опрема што ја пуштил на пазар во Република Македонија или ја увезол како краен корисник.

Користење на надоместокот

• Програмата за управување со отпадна опрема , реализацијата ќе се врши

преку годишна програма за финансирање .

• Доделувањето на средствата ќе врши по пат на јавен конкурс од страна на комисија.

Рокови за спроведување

• Законот ќе отпочне да се применува од 01 јануари 2013 година• Регистрацијата на постојните производители кои пуштаат на пазар или

увезуваат како крајни корисници во Република Македонија опрема - до 31 декември 2013 година.

• Производителот евиденција за опрема пуштена на пазар е должен да започне да ја води од 01 јануари 2014 година.

• Првото известување на производителот видот и количините на опрема која што ја пуштил на пазар и што ја увезил во Република Македонија во текот на една година е должен да го достави најдоцна до 31 март 2015 годин.

• Производителите должни се да се здружат преку основање на, и/или склучување на договор со колекетивен постапувач за постапување со отпадна опрема или да се регистрираат како самостојни постапувачи со отпадна опрема најдоцна до 31 декември 2014 година.

• Надоместокот ќе отпочне да се применува од 01 јануари 2015 година.• Првиот годишен извештај за постапување со отпадната опрема , колективан

постапувач и самостојниот постапувач се должни да го достават најдоцна до 31 март 2016 година.

• Обврските за означување на опремата согласно член 9 на овој закон ќе се применува од 01 јануари 2013 година.

Инспекциски надзор

• Државен инспекторат за животна средина;

• Државен пазарен инспекторат и

• Овластени инспектори за животна средина и комунални инспектори на општините.

Благодарам на вниманието!