Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego wrocławia

1. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia tekst jednolity przyjty Uchwa nr L/1467/10 Rady Miejskiej Wrocawia z dnia 20 maja 2010 r. Prezydent Wrocawia dr Rafa Dutkiewicz Biuro Rozwoju Wrocawia Wrocaw 2006

2. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 3 Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia SPIS TRECI I WSTP 11 II. PODSTAWOWE ZASADY POLITYKI PRZESTRZENNEJ 12 1 Konstrukcja dokumentu Studium 12 2. Synteza ustale Studium 16 2.1 Cztery najwaniejsze cele polityki przestrzennej 16 2.2 Cel 1. Struktura miasta 17 2.2.1 Struktura funkcjonalno przestrzenna 17 2.2.2 Kompozycja przestrzenna 22 2.2.3 System transportowy 24 2.2.4 Infrastruktura techniczna 30 2.3 Cel 2. Przestrzenne moliwoci rozwoju 32 2.3.1 Stolica Dolnego lska i metropolia europejska 32 2.3.2 Miasto wymiany 33 2.3.3 Miasto produkcji na wysokim poziomie technologicznym 35 2.3.4 Miasto nauki 36 2.3.5 Miasto zarzdzania biznesem i obsugi biznesu 37 2.3.6 Miasto kultury 37 2.3.7 Miasto turystyczne 38 2.3.8 Miasto spotka 40 2.3.9 Model ycia we Wrocawiu 40 2.4 Cel 3. Ochrona wartoci 43 2.4.1 Ochrona i ksztatowanie rodowiska przyrodniczego 43 2.4.2 Ochrona dziedzictwa kulturowego 46 2.5 Cel 4. Kompleksowe dziaania 47 2.5.1 Kreacja caociowych kompleksw zabudowy 47 2.5.2 Rewitalizacja 47 2.5.3 Planowanie miejscowe 47 III CZ OGLNA. UWARUNKOWANIA I KIERUNKI ZAGOSPODA- ROWNIA PRZESTRZENNEGO DLA CAEGO OBSZARU MIASTA 48 1 Uksztatowanie funkcjonalno przestrzenne miasta 48 1.1 Struktura funkcjonalno przestrzenna caoci miasta 48 1.1.1 Wrocaw na tle obszaru metropolitalnego 49 1.1.2 Pasmowa struktura miasta 51 1.1.3 Zespoy dzielnicowe 58 1.1.4 Ukad miejsc centralnych 88 1.1.5 System terenw zielonych i otwartych 100 1.1.6 Zespoy urbanistyczne 101 1.2 Kompozycja przestrzenna 103 1.2.1 Zasady ksztatowania kompozycji przestrzennej 103 1.2.2 Reklamy 109 1.2.3 Budynki wysokociowe 110 1.3 System transportowy 112

3. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 4 1.3.1 Transport samochodowy 112 1.3.2 System parkowania 139 1.3.3 Transport kolejowy 144 1.3.4 Transport lotniczy 150 1.3.5 Transport wodny 152 1.3.6 Sie tras rowerowych 154 1.3.7 Ruch pieszy 158 1.3.8 Transport publiczny 159 1.4 Infrastruktura techniczna 165 1.4.1 Zaopatrzenie w wod 165 1.4.2 Odprowadzanie ciekw 167 1.4.3 Gospodarka odpadami 171 1.4.4 Zaopatrzenie w gaz i paliwa pynne 173 1.4.5 Zaopatrzenie w energi ciepln 175 1.4.6 Zaopatrzenie w energi elektryczn 178 2 Klasy przeznaczenia terenu 181 2.1 Tereny mieszkaniowe 181 2.1.1 Ksztatowanie terenw mieszkaniowych 181 2.1.2 Zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna 183 2.1.3 Zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna 185 2.1.4 Zabudowa zagrodowa 188 2.2 Usugi 189 2.2.1 Handel detaliczny 189 2.2.2 Gastronomia i rozrywka 194 2.2.3 Kultura 196 2.2.4 Biura 198 2.2.5 Obsuga turystyki 201 2.2.6 Usugi drobne 204 2.2.7 Opieka zdrowotna i spoeczna 205 2.2.8 Edukacja 207 2.2.9 Nauka i szkolnictwo wysze 209 2.2.10 Bezpieczestwo publiczne 212 2.2.11 Dziaalno targowo-wystawiennicza 213 2.3 Aktywno gospodarcza 214 2.3.1 Produkcja 214 2.3.2 Budownictwo, handel hurtowy, gospodarka magazynowa 217 2.3.3 Logistyka, obsuga transportu i telekomunikacja 219 2.3.4 Gospodarowanie odpadami 221 2.4 Tereny zielone 222 2.4.1 Sport, wypoczynek i parki 222 2.4.2 Ziele i rolnictwo 229 2.4.3 Cmentarze 231 3 Ochrona wartoci 232 3.1 Ochrona i ksztatowanie rodowiska przyrodniczego 232 3.1.1 Ochrona i ksztatowanie walorw przyrodniczych 232 3.1.1.1 Ksztatowanie obszarw o funkcji przyrodniczej 232 3.1.1.2 Ochrona prawna przyrody i krajobrazu 234 3.1.1.3 Ochrona powierzchni ziemi i kopalin 237

4. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 5 3.1.1.4 Ochrona przed powodziami 239 3.1.2 Jako rodowiska i bezpieczestwo ekologiczne 242 3.1.2.1 Ochrona klimatu lokalnego 242 3.1.2.2 Ochrona wd 243 3.1.2.3 Ochrona powietrza 245 3.1.2.4 Ochrona klimatu akustycznego 247 3.1.2.5 Pola elektromagnetyczne 249 3.1.2.6 Ochrona przed awariami przemysowymi 250 3.2 Ochrona dziedzictwa wartoci kulturowych 251 3.2.1 Obszary dziedzictwa kulturowego i dbr kultury wspczesnej 251 3.2.2 System ochrony wartoci kulturowych 254 3.2.3 Kierunki rewaloryzacji obszarw dziedzictwa kulturowego Wrocawia 260 3.2.4 Kierunki dziaa organizacyjnych, badawczych i promocyjnych 260 4 Realizacja Studium 261 4.1 Kompleksowe dziaania 261 4.2 Rewitalizacja 262 4.3 Plany miejscowe, inwestycje celu publicznego, tereny zamknite 263 IV CZ STREFOWA. KIERUNKI ZAGOSPODAROWNIA PRZE- STRZENNEGO DLA TYPW ZESPOW URBANISTYCZNYCH 265 1 Zesp urbanistyczny wielkomiejskiego centrum 265 1.1 Uksztatowanie funkcjonalno-przestrzenne 265 1.2 Klasy przeznaczenia terenu 278 2 Zespoy urbanistyczne rdmiejskie 283 2.1 Uksztatowanie funkcjonalno-przestrzenne 283 2.2 Klasy przeznaczenia terenu 292 3 Zespoy urbanistyczne kulturowe 298 3.1 Uksztatowanie funkcjonalno przestrzenne zespou urbanistycznego kulturowego Ostrw Tumski 298 3.2 Klasy przeznaczenia terenu zespou urbanistycznego kulturowego Ostrw Tumski 303 3.3 Uksztatowanie funkcjonalno przestrzenne zespou urbanistycznego kulturowego Park Szczytnicki 309 3.4 Klasy przeznaczenia terenu zespou urbanistycznego kulturowego Park Szczytnicki 313 4 Zespoy urbanistyczne usugowe 318 4.1 Uksztatowanie funkcjonalno-przestrzenne 318 4.2 Klasy przeznaczenia terenu 324 5 Zespoy urbanistyczne orodkw usugowych 331 5.1 Uksztatowanie funkcjonalno-przestrzenne 331 5.2 Klasy przeznaczenia terenu 336 6 Zespoy urbanistyczne akademickie 343 6.1 Uksztatowanie funkcjonalno-przestrzenne 343 6.2 Klasy przeznaczenia terenu 351 7 Zespoy urbanistyczne aktywnoci gospodarczej 358 7.1 Uksztatowanie funkcjonalno-przestrzenne 358 7.2 Klasy przeznaczenia terenu 366 8 Zespoy urbanistyczne mieszkaniowe wielorodzinne 373 8.1 Uksztatowanie funkcjonalno-przestrzenne 373

5. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 6 8.2 Klasy przeznaczenia terenu 381 9 Zespoy urbanistyczne mieszkaniowe kameralne 390 9.1 Uksztatowanie funkcjonalno-przestrzenne 390 9.2 Klasy przeznaczenia terenu 399 10 Zespoy urbanistyczne mieszkaniowe jednorodzinne 411 10.1 Uksztatowanie funkcjonalno-przestrzenne 411 10.2 Klasy przeznaczenia terenu 418 11 Zespoy urbanistyczne maomiasteczkowe 430 11.1 Uksztatowanie funkcjonalno-przestrzenne 430 11.2 Klasy przeznaczenia terenu 439 12 Zespoy urbanistyczne sielskie 452 12.1 Uksztatowanie funkcjonalno-przestrzenne 452 12.2 Klasy przeznaczenia terenu 458 13 Zespoy urbanistyczne krajobrazowe 470 13.1 Uksztatowanie funkcjonalno-przestrzenne 470 13.2 Klasy przeznaczenia terenu 474 14 Zespoy urbanistyczne rekreacyjne 484 14.1 Uksztatowanie funkcjonalno-przestrzenne 484 14.2 Klasy przeznaczenia terenu 490 15 Zespoy urbanistyczne zielone 499 15.1 Uksztatowanie funkcjonalno-przestrzenne 499 15.2 Klasy przeznaczenia terenu 504 16 Zespoy urbanistyczne cmentarne 515 16.1 Uksztatowanie funkcjonalno-przestrzenne 515 16.2 Klasy przeznaczenia terenu 518 17 Zespoy urbanistyczne nadrzeczne 522 17.1 Uksztatowanie funkcjonalno-przestrzenne 522 17.2 Klasy przeznaczenia terenu 526 18 Zespoy urbanistyczne infrastruktury technicznej 532 18.1 Uksztatowanie funkcjonalno-przestrzenne zespou urbanistycznego Stracho- wice Lotnisko 532 18.2 Klasy przeznaczenia terenu zespou urbanistycznego Strachowice Lotnisko 534 18.3 Uksztatowanie funkcjonalno-przestrzenne zespou urbanistycznego Port Miejski 537 18.4 Klasy przeznaczenia terenu zespou urbanistycznego Port Miejski 539 18.5 Uksztatowanie funkcjonalno-przestrzenne zespou urbanistycznego Janwek Komunalny 541 18.6 Klasy przeznaczenia terenu zespou urbanistycznego Janwek Komunalny 542 19 Zespoy urbanistyczne sub publicznych 544 19.1 Uksztatowanie funkcjonalno-przestrzenne 544 19.2 Klasy przeznaczenia terenu 545 19.3 Kierunki w przypadku zmian sposobu uytkowania terenw 545 Uzasadnienie 546

6. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia przygotowa zesp w skadzie: PENOMOCNIK PREZYDENTA DS. ZMIANY STUDIUM prof. dr hab. in. arch. Tadeusz Zipser ZESP GWNEGO PROJEKTANTA STUDIUM dr hab. in. arch. Tomasz Ossowicz Gwny Projektant Studium dr in. arch. Jacek Barski pierwszy zastpca Gwnego Projektanta Studium dr in. Marek abiski drugi zastpca Gwnego Projektanta Studium PODZESP SYNTEZY dr in. arch. Jadwiga Brzuchowska dr in. arch. Izabela Mironowicz dr in. Magdalena Mlek PODZESP PLANOWANIA mgr in. arch. Pawe Cichoski mgr in. arch. Renata Hara-Matus mgr in. Monika Kozowska-wiconek mgr in. arch. Dorota Sawiska mgr in. arch. Anna Sroczyska PROJEKTANCI mgrin..AleksandraBajtek mgrin.MagorzataKlarczyk mgrin.Barbara Skorna mgrin.arch.PiotrBaran mgrin.WojciechKotla mgrin.Ewa Sowikowska mgrin.AgnieszkaBartoszewska mgrin.JacekKurzeja mgrin. Monika Sochaska mgrin.arch.JolantaBielec mgrin.Agnieszka awrocka-Gil mgrin.Marek Swdrak mgrin.AndrzejBober mgrin.Marcinobos mgrin.Grzegorz Synowiec mgrin.arch.KatarzynaBortnik drin.arch.ReginaMaga-Jagielnicka mgrin.arch.Jacek Szatkowski mgrin.Micha Ciesielski mgrin.ElbietaMajchrzak mgrin. Grzegorz Szewczyk mgrin.Micha Gallas mgrin.MateuszMajka mgrin.DanutaElbieta Szymaska mgrDanuta Giza mgrin.JustynaMako-Osiadacz mgrin.Marta cigaa mgrin.Natalia Golis mgrin.PrzemysawMatyja mgrin.Jerzy Wartalski mgrin.Sawomir Growski mgr in. RocisawMazur mgrin.arch.EwaWiejak mgrKrystyna Haladyn mgrEwa Okrasa mgrin.Anna Wilczak mgrin.arch.KatarzynaHerma-Lempart mgrEwaPietkiewicz mgrin.HannaWodarczyk mgrin.arch.DanutaJeszke mgrin.MagdalenaPrusiska mgrin.arch.Iwona Wodarska mgrin.RyszardKaczmarek mgrKatarzynaRudziska-Dynia drin.Wawrzyniec Zipser mgrin.AleksandraKiedanowicz mgrin.Anna Rygaa mgrin.Katarzyna obiska PRZY WSPPRACY: mgr. Adama Grehla, Wiceprezydenta Wrocawia mgr. Dawida Jackiewicza, Wiceprezydenta Wrocawia

7. ZESP ORGANIZACYJNO-KONSULTACYJNY DS. ZMIANY STUDIUM: PRZEWODNICZCY ZESPOU mgr Grzegorz Roman, Dyrektor Departamentu Architektury i Rozwoju ZASTPCA PRZEWODNICZCEGO mgr Andrzej Piorun, Zastpca Dyrektora Biura Rozwoju Wrocawia SEKRETARZ mgr Violetta Prasznic-Charko, Kierownik Dziau Organizacyjnego w Biurze Rozwoju Wrocawia CZONKOWIE ZESPOU: mgr in. arch. Piotr Fokczyski, ArchitektMiasta,DyrektorWydziauArchitekturyiBudownictwa mgr in. arch. Katarzyna Hawrylak-Brzezowska, MiejskiKonserwatorZabytkw dr in. Zbigniew Komar, PenomocnikPrezydentads.RozwojuKomunikacjiSzynowej mgr Romualda Liberska, DyrektorDepartamentuNieruchomoci mgr Micha Janicki, DyrektorDepartamentuSprawSpoecznych mgr in. Rafa Guzowski, DyrektorDepartamentuInfrastrukturyiGospodarki mgr Bogdan ukaszewicz, DyrektorWydziaurodowiskaiRolnictwa mgr Wojciech Adamski, WiceprezydentWrocawia mgr Marek Trawiski, PrezesMiejskiegoPrzedsibiorstwaWodocigwiKanalizacjisp.zo.o. mgr Adam Szopa, DyrektorZarzduDrgiKomunikacji WSPPRACA W PROCEDURZE ZMIANY STUDIUM mgrWandaArendarska mgrBarbaraKosterska mgrArkadiuszListwan WSPPRACA MERYTORYCZNA Bogumia Antosik KrystynaKamierczak mgrin.MagdalenaTybel-Lorenz

8. Zmian Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia przygotowa zesp w skadzie: Tomasz Ossowicz Gwny Projektant zmiany Studium BogumiaAntosik Krystyna Haladyn Anna Rygaa WandaArendarska KatarzynaHerma-Lempart Anna Skawina MagdalenaArgasiska MilenaHuminiak Barbara Skorna PiotrBaran DanutaJeszke Dorota Sawiska JacekBarski FilipJdrzak Ewa Sowikowska AgnieszkaBartoszewska RyszardKaczmarek Tomasz Smoliski MagorzataBartyna-Zieliska MagorzataKlarczyk Monika Sochaska JolantaBielec BarbaraKosterska Anna Sroczyska AndrzejBober WojciechKotla Baej Stopka KatarzynaBortnik MonikaKozowska-wiconek MarekSwdrak JadwigaBrzuchowska PaweLupa Grzegorz Synowiec Pawe Cichoski Agnieszka awrocka-Gil Jacek Szatkowski Micha Ciesielski Marcinobos Grzegorz Szewczyk Katarzyna Cyran ElbietaMajchrzak DanutaElbieta Szymaska Magdalena Doniec MateuszMajka DorotaSzyndera MariuszDrozdowski PrzemysawMatyja Martacigaa Magorzata Drodal Bartomiej Mikulski EwaTobi Dominika Firgang Rafa Odachowski JerzyWartalski Magdalena Flacha Ewa Okrasa MichaWicek Micha Gallas MartaPakw EwaWiejak Natalia Golis AndrzejPiorun HannaWodarczyk Sawomir Growski ukaszPiwnicki Iwona Wodarska AdamGrehl ViolettaPrasznic-Charko Marekabiski BarbaraGrzegdala KamilRosa

9. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 11 I. WSTP Geograficzne pooenie Wrocawia w strefie przejcia z obszarw podgrskich do nizin, w pobliu cigego ukadu barier grskich determinujcych przebieg naturalnych korytarzy komunikacyjnych w skali kontynentalnej, ugruntowao znaczenie miasta w europejskim systemie osadniczym bardzo dawno. O jego randze w tym systemie wiadczy 1000 lat biskupstwa. Z drugiej strony, kilkakrotne w naszym tysicleciu zmiany przynaleno- ci pastwowej pocigay za sob modyfikacje szeregu uwarunkowa egzystencji miasta, odwracania kierunkw najwaniejszych cie, koniecznoci przystosowania do innego systemu zwierzchnoci, do innych mechanizmw wsppracy i konkurencji. Z prb historycz- nych wychodzi jednak Wrocaw, jak do tej pory, zawsze pomylnie. Rwnie po totalnej niemal zagadzie tkanki miejskiej p wieku temu osiga do szybko znaczn liczb mieszkacw i pozycj czwartego co do wielkoci miasta w prawie 40-milionowym pastwie. Rozkad przestrzenny gstoci zaludnienia mierzonej w skali wojewdztw ukazuje, e Wrocaw znajduje si w szerokiej strefie podwyszonej gstoci na kierunku wschd zachd, obejmujcej poudniowe wojewdztwa Polski oraz kraje wschodniej i pnocnej czci Czech, ktra ma swoje przeduenia na Ukrainie i w Niemczech, oraz dodatkowo w centralnej czci jeszcze gciej zaludnionego lokalnego pasa o kierunku poudnikowym, obejmujcego wojewdztwa: wielkopolskie, dolnolskie i wschodni vychodocesky kraj l- ska Ostrawskiego. Historyczne procesy i geograficzne determinanty sytuuj miasto w jednym z najwaniejszych korytarzy transportu europejskiego. W korytarzu tym znalaza si, obok gwnej linii kolejowej, autostrada przeduana docelowo do Lwowa. We Wrocawiu korytarz ten przecina wizka drg z poudnia, w tym uznane jeszcze w okresie midzywojennym dwa midzynarodowe szlaki z Pragi i Wiednia, znajdujce swe przeduenie w kierunku Szczecina oraz Berlina, Poznania, Warszawy. Dla miasta decyzj strategiczn jest, czy w gwny korytarz zachd wschd bdzie poczony z kierunkiem Berlina i Hamburga (jako nowej gwnej bramy morskiej do Europy rodkowo-Wschodniej) we Wrocawiu, czy te przez Po- zna dopiero w Katowicach. Drugi fundamentalny problem transportowy to sposb potrakto- wania faktu, e Wrocaw ley niemal na tym samym poudniku, co Sztokholm, Pozna, Brno i Wiede i czy znajdzie to swoje odbicie w obrazie pocze drogowych najwyszej klasy. Wrocaw, pooony prawie dokadnie w poowie drogi midzy Bruksel a Kijowem, mgby odegra rol siedziby centrum organizacyjnego w tym dugoterminowym, ale historycznie nienowym przedsiwziciu, jakim jest integracja na europejskiej osi. Wielka transformacja stosunkw politycznych i ekonomicznych w naszej czci kon- tynentu znowu stawia przed Wrocawiem szanse i wyzwania. Przywrcenie ywych i naturalnych kontaktw zwaszcza gospodarczych, ale take kulturowych z reszt Europy rodkowej i z Europ Zachodni staje si spontaniczn koniecznoci postrzegan obustronnie. W miar upywu czasu szereg opracowa prognostycznych Unii Europejskiej w coraz to nowy sposb i w zasadzie w coraz dalej sigajcym zasigu wciga w obszar zainteresowa poudniowo-zachodnie i poudniowe regiony naszego kraju, w ktrym to obszarze Wrocaw musi zajmowa niekwestionowane miejsce wzowe. Spraw dyskusyjn moe pozostawa jedynie ranga i szczegowa rola tego orodka. Stanowi to klu- czow decyzj w strategii rozwoju Wrocawia. Polityka wadz miasta, a w tym rwnie polityka przestrzenna, powinna zmierza do zapewnienia Wrocawiowi moliwie wysokiej pozycji w systemie orodkw miejskich rodkowej Europy, biorc pod uwag rwnie to, e s to rozstrzygnicia w skali krajowej. Oprcz tego, e nakada to na Wrocaw okrelone zadania nadrzdne, stwarza to rwnie pole wyboru i dziaa wasnych gminy, ktre maj uwarunkowania i aspekty przestrzenne.

10. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 12 Na, do tej pory, niecakowicie zaleczone blizny zniszcze wojennych, naoyy si skutki bdnej polityki gospodarczej i spoecznej przed 1989 rokiem. Znajduj one rwnie wyraz w przestrzeni miejskiej. Mona przyj, e wci aktualnym zadaniem pierwszych po- kole Polakw, ktrzy zasiedlili te ziemie po wojnie, jest nadanie wrocawskiej przestrzeni miejskiej niepowtarzalnego pitna rozsdnej nowoczesnoci nie zatracajcej walorw kulturowych przeszoci, ale harmonijnie j kontynuujcej w zgodnoci ze sprawdzon historycznie formu rozwoju miast europejskich tak do racjonalnych jak i emocjonalnych przesanek ksztatowania struktury miasta. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia, jako dokument okrelajcy polityk przestrzenn miasta, zostao po raz pierwszy przyjte przez Rad Miejsk w styczniu 1998 roku. Od tego czasu dugofalowe cele okrelone w tym dokumencie stanowiy podstaw rozwoju przestrzennego Wrocawia. Jednoczenie trwa stay monitoring zapisanych w Studium uwarunkowa, ktre byy podstaw do okrelenia kierunkw polityki przestrzennej. W wyniku takiego procesu, w lipcu 2001 roku przyjto po raz pierwszy zmian Studium. Korekta ustale dotyczya wybranych obszarw tematycznych, w tym w szczeglnoci kierunkw polityki przestrzennej zwizanych z ksztatowaniem terenw przemysowych, zagadnie rozwoju usug zdrowia i edukacji, a wynikaa albo z intensywnych procesw gospodarczych, albo te z reform wprowadzanych na poziomie krajowym. Zachowano przy tym ukad, metodologi i najwaniejsze kierunki rozwoju przestrzennego pierwotnej wersji dokumentu. W kolejnej zmianie Studium, dokonanej w 2006 roku uwzgldniono, oprcz nowych uwarunkowa, take zmian prawnego otoczenia i wynikajce std nowe usytuowanie tego dokumentu w systemie planowania. W tej zmianie Stu- dium wykorzystano take dorobek metodologiczny oraz najwaniejsze zasady rozwoju przestrzennego zdefiniowane w pierwotnym dokumencie. Istot obecnej zmiany jest wprowadzenie niewielkich korekt i uzupenie do polityki przestrzennej miasta wynikajcych gwnie z nowych dokumentw i analiz dla obszaru Wro- cawia, zmian rozwiza technicznych w infrastrukturze miejskiej oraz pojawienia si nowych problemw wymagajcych ustalenia zasad ich rozwizywania. II. PODSTAWOWE ZASADY POLITYKI PRZESTRZENNEJ 1. Konstrukcja dokumentu Studium Dokument Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia skada si z czterech czci: I. Wstp. II. Podstawowe zasady polityki przestrzennej. III. Cz oglna. Uwarunkowania i kierunki zagospodarowania przestrzennego dla caego obszaru miasta. IV. Cz strefowa. Kierunki zagospodarowania przestrzennego dla typw zespow urbanistycznych. W czci pierwszej pokazano szerokie to przyjtych w Studium rozwiza. W czci drugiej opisuje si konstrukcj opracowania oraz przedstawia si syntez ustale Studium. W czci trzeciej formuuje si uwarunkowania i kierunki zagospodarowania przestrzennego dla caego obszaru miasta w nastpujcym porzdku: uksztatowanie funkcjonalno-przestrzenne miasta, zawierajce ustalenia odnoszce si do struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta, zasad kompozycji, systemu transportowego oraz infrastruktury technicznej, klasy przeznaczenia terenu,

11. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 13 ochrona wartoci, zawierajce ustalenia odnoszce si do zasad ochrony i ksztatowania rodowiska przyrodniczego oraz ochrony dziedzictwa kulturowego, realizacja Studium, zawierajce ustalenia odnoszce si gwnie do problematyki sporz- dzania planw miejscowych i rewitalizacji. Cz ta zawiera uwarunkowania i kierunki zagospodarowania przestrzennego o znaczeniu dla polityki przestrzennej w odniesieniu do caego miasta. Ma ona suy podejmowa- niu dziaa zwizanych z przeksztaceniem systemw o znaczeniu oglnomiejskim i sterowaniu polityk przestrzenn jako narzdziem rozwoju. W czci czwartej Studium formuuje si kierunki zagospodarowania przestrzennego dla 19 typw zespow urbanistycznych wyrnionych w miecie. Dla kadego typu zespou kierunki uporzdkowane s w nastpujcy sposb: uksztatowanie funkcjonalno-przestrzenne, klasy przeznaczenia terenu. Przyjto, e treci zawarte w Studium dziel si na dwa rodzaje: uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego, kierunki zagospodarowania przestrzennego. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego, zwane dalej uwarunkowaniami, s to czynniki i przesanki wpywajce na polityk przestrzenn, ktre nie s przedmiotem rozstrzygni w jej ramach i znacznej czci s niezalene od wadz miasta. W Studium zawarte s te uwarunkowania, co do ktrych uznano, e maj istotne znaczenie dla sposobu prowadzenia polityki przestrzennej. Uwarunkowania wynikaj z obecnego i przewidywanego wystpowania obiektywnych zjawisk, takich jak na przykad cechy fizjograficzne i zainwestowanie terenu, stan rodowiska, zachowania przestrzenne uytkownikw, wasno terenu, rozkad cen gruntu oraz z tradycji planistycznej. W uwarunkowaniach uwzgldnia si take obowizujcy stan prawny, obowizujce rozstrzygnicia wadz miasta oraz ponadlokalne zadania publiczne. Umieszczenie uwarunkowania w Studium oznacza, e naley je uwzgldnia w polityce przestrzennej miasta. Kierunki zagospodarowania przestrzennego, zwane dalej rwnie kierunkami, stanowi syntetyczne sformuowanie szczegowych celw polityki przestrzennej i sposobw ich realizacji. W treci kierunkw zagospodarowania przestrzennego wyrnia si osiem opisanych poniej typw sformuowa: Nakaz oznacza, e wyszczeglniona czynno musi by wykonana lub e wyszczeglniony stan musi by osignity bezwarunkowo lub w okrelonym przypadku. W treci kierunkw mowa jest o nakazie, ilekro uyte jest jedno ze sformuowa: ustala si, nale- y [co uczyni], wyznacza si, obowizuje, wymaga si, ma by, musi by, powinien, nakada si obowizek. Zakaz oznacza, e wyszczeglniona czynno lub e wyszczeglniony stan jest niedo- puszczalny bezwarunkowo lub w okrelonym przypadku. W treci kierunkw mowa jest o zakazie, ilekro uyte jest jedno ze sformuowa: zakazuje si, nie dopuszcza si, nie wolno, nie naley, nie moe by, nie powinien. Dopuszczenie oznacza zezwolenie na podjcie wyszczeglnionej czynnoci z jednoczesnym zakazem wszystkich innych czynnoci kategorii, do ktrej naley czynno lub na osignicie wyszczeglnionego stanu z jednoczesnym zakazem wszystkich innych stanw kategorii, do ktrej naley stan. Na przykad dopuszczenie wysokoci budynkw do trzech kondygnacji oznacza jednoczesny zakaz budynkw wyszych ni trzy kondygnacje. Stosowanie w odniesieniu do jednego obszaru tematycznego jednoczenie zakazw i dopuszcze nie jest moliwe. Na przykad nie ustala si, e dopuszcza si licz- b kondygnacji budynkw nie wiksz ni 3 i zakazuje si budynkw wyszych ni 4

12. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 14 kondygnacje. Przy takich ustaleniach budynki czterokondygnacyjne byyby jednoczenie dopuszczone i zakazane. W treci kierunkw mowa jest o dopuszczeniu, ilekro uyte jest jedno ze sformuowa: dopuszcza si, zezwala si, mona [co uczyni], wolno [co uczyni], moe [co by, zaistnie lub by przyjte]. Nakaz nieostry oznacza naoenie obowizku na wadze miasta dooenia stara w celu osignicia celu sformuowanego w kierunku, lecz jego osignicie, cho uznaje si za podane, nie jest obowizkowe. W treci kierunkw mowa jest o nakazie nieostrym, ilekro uyte jest jedno ze sformuowa: planuje si, naley dy, naley zmierza, zmierza si, dy si, popiera si, wspiera si, z dodatkiem lub bez dodatku: w miar moliwoci lub o ile to moliwe. Niezgodno ustale planu miejscowego z nakazem nieostrym zawartym w Studium nie stanowi jego niezgodnoci ze Studium. Postulat oznacza stan lub czynno podan, moliw, lecz ktrej osignicia lub dooenia stara w celu jej osignicia nie nakada si jako obowizek na wadze miasta. Po- stulat stanowi sugesti i inspiracj dla wadz miasta, autorw planw miejscowych i innych podmiotw. W treci kierunkw mowa jest o postulacie, ilekro uyte jest jedno ze sformuowa: postuluje si, zaleca si, preferuje si, proponuje si, wskazuje si, ko- rzystne by byo. Uycie sformuowania proponuje si nie zawiera sugestii, aby przyj przedmiot postulatu, lecz przedstawienie korzystnej moliwoci. Niezgodno ustale planu miejscowego z postulatem zawartym w Studium nie stanowi jego niezgodnoci ze Studium. Nakaz dopuszczenia oznacza nakaz wprowadzenia do planu miejscowego wyszczeglnionego dopuszczenia. W treci kierunkw mowa jest o nakazie dopuszczenia, ilekro uyte jest jedno ze sformuowa: naley dopuci, obowizuje dopuszczenie, plany miejscowe dopuszcz, w planie miejscowym naley dopuci. Zakaz zakazu oznacza zakaz wprowadzenia do planu miejscowego wyszczeglnionego zakazu. W treci kierunkw mowa jest o zakazie zakazu, ilekro uyte jest jedno ze sformuowa: zakazuje si ustalenia zakazu, nie dopuszcza si wprowadzania zakazu, nie naley wprowadza zakazu, plany nie mog zakaza, plany nie zaka. Postulat zakazu lub postulat nakazu, oznacza postulat wprowadzenia do planu miejscowego wyszczeglnionego nakazu lub zakazu. W treci kierunkw mowa jest o postulacie zakazu ilekro uyte jest jedno ze sformuowa: postuluje si zakaza, proponuje si nie dopuszcza, preferuje si wprowadzenie zakazu. W odniesieniu do nakazu uywa si sformuowa analogicznych: postuluje si nakaza, preferuje si ustali obowizek, postuluje si ustali wymg, proponuje si zaplanowa. Niezgodno ustale planu miejscowego z postulatem zakazu lub postulatem nakazu zawartym w Studium nie stanowi jego niezgodnoci ze Studium. Plan miejscowy jest zgodny ze Studium, jeeli jest zgodny ze wszystkimi zawartymi w nim nakazami, zakazami i dopuszczeniami. Jeeli w planie miejscowym rozszerza si zakres zakazw ustalonych w kierunkach Studium lub wprowadza si inne zakazy, to nie skutkuje to niezgodnoci planu miejscowego ze Studium. Przyjmuje si, e miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego nie przestaje by zgodny ze Studium wtedy, gdy rozszerza zakres danego zakazu lub wprowadza nowe zakazy, a nie jest to ograniczone nakazem dopuszczenia lub zakazem zakazu w Studium. Synteza Studium nie zawiera kierunkw, lecz informacje o kierunkach zawartych w Studium. Synteza Studium nie stanowi podstawy do rozstrzygania o zgodnoci planu miejscowego ze Studium. Podstawow jednostk redakcyjn czci trzeciej i czwartej Studium jest uwarunko-

13. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 15 wanie lub kierunek zagospodarowania przestrzennego, oznaczane kolejn liczb arabsk. Uwarunkowania i kierunki zagospodarowania przestrzennego dziel si na punkty, oznaczane kolejnymi liczbami arabskimi z nawiasami. Numeracja punktw jest niezalena w kadym uwarunkowaniu i kierunku zagospodarowania przestrzennego. Punkty dziel si na litery oznaczane kolejnymi, maymi literami alfabetu aciskiego z nawiasami, z wyczeniem liter waciwych tylko jzykowi polskiemu. Numeracja liter jest niezalena w kadym punkcie. Litery dziel si na tirety oznaczane ppauz. Uwarunkowania i kierunki zagospodarowania przestrzennego przywoywane s w dokumencie Studium wedug nastpujcych zasad: uwarunkowanie przy przywoaniu oznaczone jest skrtem uwar., kierunek zagospodarowania przestrzennego oznaczony jest skrtem kier., punkt oznaczony jest skrtem pkt, litera oznaczona jest skrtem lit., tiret oznaczony jest wyrazem tiret i wyraonym sownie numerem porzdkowym tego tiret, jeli w przywoaniu wystpuje tylko oznaczenie tiret i numer tego tiret, to chodzi o wskazane tiret w ramach tej samej litery, jeli w przywoaniu wystpuje tylko oznaczenie lit., to chodzi o wskazan liter w ramach tego samego punktu, jeli w przywoaniu wystpuje tylko oznaczenie pkt, to chodzi o wskazany punkt w ramach tego samego uwarunkowania lub kierunku, jeli w przywoaniu wystpuje tylko oznaczenie uwar. lub kier., to chodzi o wskazane uwarunkowanie lub kierunek w ramach tego samego rozdziau. W Studium nie przytacza si powszechnie obowizujcych przepisw prawnych. Przywouje si natomiast akty prawa lub odsya si do nich. Poniewa Studium nie jest aktem prawnym powszechnie obowizujcym, w tekcie dokumentu pojawiaj si treci informacyjne, wyjanienia, uzasadnienia przyjtych rozwiza, opisy metod postpowania i inne treci nie majce charakteru normatywnego. W Studium pod pojciem plan miejscowy rozumie si akt prawa miejscowego powszechnie obowizujcego, ktrego uchwalenie naley do wycznej waciwoci rady gminy. W obowizujcym stanie prawnym plan miejscowy nazywa si miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Integraln czci Studium s nastpujce rysunki Studium: 1) Rys. 1. Uwarunkowania przeznaczenie i zagospodarowanie terenw w skali 1:25000; 2) Rys. 2. Uwarunkowania i kierunki kompozycja przestrzenna w skali 1:25000; 3) Rys. 3. Uwarunkowania dziedzictwo kulturowe w skali 1:25000; 4) Rys. 4. Uwarunkowania rodowisko przyrodnicze w skali 1:25000; 5) Rys. 5. Kierunki zagospodarowania przestrzennego struktura pasmowa Wrocawia w skali 1:75000; 6) Rys. 6. Kierunki zagospodarowania przestrzennego struktura funkcjonalno- przestrzenna w skali 1:10000; 7) Rys. 7. Kierunki zagospodarowania przestrzennego system transportowy w skali 1:25000; 8) Rys. 8. Kierunki zagospodarowania przestrzennego system transportu zbiorowego w skali 1:25000; 9) Rys. 9. Kierunki zagospodarowania przestrzennego system tras rowerowych w skali 1:25000;

14. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 16 10) Rys. 10. Kierunki zagospodarowania przestrzennego ochrona i ksztatowanie rodowiska w skali 1:25000; 11) Rys. 11. Kierunki zagospodarowania przestrzennego ochrona dziedzictwa kulturowego w skali 1:25000; 12) Rys. 12. Kierunki zagospodarowania przestrzennego zagadnienia realizacyjne w skali 1:25000; 13) Rys. 13. Kierunki zagospodarowania przestrzennego obszary wymagajce rehabili- tacji w skali 1:25000; 14) Rys. 14. Kierunki zagospodarowania przestrzennego kanalizacja w skali 1:25000; 15) Rys. 15. Kierunki zagospodarowania przestrzennego wodocigi w skali 1:25000; 16) Rys. 16. Kierunki zagospodarowania przestrzennego ciepownictwo w skali 1:25000; 17) Rys. 17. Kierunki zagospodarowania przestrzennego elektroenergetyka w skali 1:25000; 18) Rys. 18. Kierunki zagospodarowania przestrzennego gaz w skali 1:25000. Na rysunkach Studium wyrnione s oznaczenia obszarw, na ktrych obowizuj nakazy, zakazy i dopuszczenia i inne oznaczenia dotyczce nakazw, zakazw i dopuszcze. W celu uczytelnienia polityki przestrzennej na rysunkach Studium odnoszcych si do kierunkw zagospodarowania przestrzennego znajduj si oznaczenia dotyczce niektrych uwarunkowa przedstawionych rwnie na rysunkach Studium odnoszcych si do uwarunkowa. 2. Synteza ustale Studium 2.1. Cztery najwaniejsze cele polityki przestrzennej Przyjmuje si, e polityka przestrzenna Wrocawia ma cztery najwaniejsze cele: 1. Zdecydowana poprawa struktury miasta, w tym: podniesienie poziomu adu przestrzennego, zwikszenie walorw wizerunku i sprawnoci funkcjonowania miasta oraz wzmocnienie jego powiza z regionem, krajem i Europ. 2. Tworzenie w miecie wielu atrakcyjnych i zrnicowanych moliwoci dla rozwoju gospodarczego i dla ycia na wysokim poziomie jakoci. 3. Ochrona, wzmocnienie i wzbogacenie rodowiska przyrodniczego i kulturowego miasta. 4. Wykreowanie caociowych, w peni skoczonych kompleksw urbanistycznych o wysokiej jakoci. Istot pierwszego celu jest znaczne udoskonalenie tych elementw miasta, ktre skadaj si na system sucy jednoczenie wszystkim jego mieszkacom, osobom odwiedzajcym je i podmiotom dziaajcym w jego obszarze, i ktre w ten sposb s wartoci wspln. System ten, zwany dalej struktur miasta, obejmuje uoenie poszczeglnych czci miasta wzgldem siebie, zwane dalej struktur funkcjonalno-przestrzenn, kompozycyjny wizerunek miasta oraz wyodrbnione podsystemy miasta, ktre spajaj je w cao, stanowi jego szkielet i krwioobieg, jak podsystemy transportu i infrastruktury technicznej. Struktura miasta gwarantujca jego sprawne funkcjonowanie, ad przestrzenny i atrakcyjn fizjonomi jest podstaw warunkujc rozwj rozmaitych dziaalnoci. Cel drugi obejmuje przygotowanie w zakresie gospodarki przestrzennej, w ramach udoskonalanej struktury miasta, bogactwa rnorodnych i atrakcyjnych indywidualnych moliwoci dla obecnych i przyszych Wrocawian oraz dla podmiotw gospodarczych i instytucji. Sednem tego celu jest pobudzanie i inspirowanie rozwoju miasta, a w jego ramach

15. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 17 podwyszanie jakoci ycia w jego obszarze. Cel trzeci wynika z obowizku ochrony rodowiska przyrodniczego i kulturowego w miecie, z woli powikszania jego zasobw oraz z potrzeby zharmonizowania rozwoju miasta z natur tych zasobw. Cel czwarty wie si z potrzeb doprowadzenia miasta do stanu wypenienia i kompletnoci jego tkanki urbanistycznej. Ogranicza trzeba obszary ktrych tymczasowo staje si cech trwa, stajc si elementem cywilizacji. Spenienia wszystkich trzech celw wzajemnie si warunkuj i cznie prowadz do podwyszenia jakoci ycia we Wrocawiu. Ustalenie takich celw jest konsekwencj charakteru polityki przestrzennej w gospodarce rynkowej. Zadania skadajce si na realizacj celu pierwszego s stosunkowo niezalene od doranej sytuacji rynkowej, przez co mog przez wiele lat utrzyma swoje znaczenie i jednoznaczno, realizacja celu drugiego wymaga elastycznoci pozwalajcej si do- pasowa do zmiennoci i nieprzewidywalnoci gry rynkowej. Realizacja celu trzeciego to z jednej strony niezalena od rynku ochrona wanych wartoci, z drugiej denie do trwaego zgrania tych wartoci z biecymi tendencjami rynkowymi na zasadzie zrwno- waonego rozwoju. Cel pierwszy i trzeci osign mona gwnie przez regulacje przestrzenne i inwestycje publiczne, cel drugi gwnie poprzez przygotowanie terenw, promocj i wspprac sektora publicznego z prywatnym. 2.2. Cel 1. Struktura miasta 2.2.1. Struktura funkcjonalno-przestrzenna Przyjto, e doskonalenie struktury funkcjonalno-przestrzennej Wrocawia opiera si na zaoeniu, e skada si ona z czterech nakadajcych si na siebie ukadw: ukadu rwnolegych do rzeki Odry pasm, ukadu zespow dzielnicowych, ukadu koncentracji dziaalnoci usugowych oraz systemu terenw zielonych i otwartych. 2.2.1.1. UKAD PASMOWY Planuje si kontynuacj i dalszy rozwj pasmowego ukadu usytuowanych przemien- nie wzgldem siebie pasm mieszkalnych i pasm aktywnoci gospodarczej wzdu kierunku pnocny zachd poudniowy wschd. Pasma te poprzerywane s obszarami o odmiennym charakterze, przez co maj charakter awic. Wyrnia si sze istniejcych pasm mieszkalnych: Centralne przebiegajce na lewym brzegu Odry, Poudniowe na linii Brochw Leni- ca, Pnocne wzdu lewego brzegu Odry i Starej Odry cignce si od Wojnowa do Rdzina, Pnocno-Zachodnie na lewym brzegu rzeki Widawy na linii od Sotysowic do winiar, i dwa krtsze Pnocno-Wschodnie na prawym brzegu rzeki Widawy oraz trzy istniejce pasma aktywnoci gospodarczej: Centralne przebiegajce na lewym brzegu Odry, Pnocne pomidzy rzekami Odr i Widaw oraz Pnocno-Wschodnie na prawym brzegu rzeki Widawy. Przewiduje si, e utrzymanie i wzmacnianie ukadu pasm bdzie si przyczynia do korzyst- nego rozkadu ruchu dom praca, czego przejawem jest ju stwierdzone czste zjawisko sy- metrycznego obcienia przeciwnych kierunkw ulic w godzinach szczytu. Nowym elementem ukadu pasmowego ma sta si Poudniowo-Zachodnie Pasmo Ak- tywnoci Gospodarczej z jego gwn tras transportow zwan w Studium Osi Inkubacji czc wze Bielany autostrady A4 z wylotem drogi krajowej nr 94 w kierunku Zielonej Gry w rejonie Lenicy. Projektowane pasmo, dziki powizaniom z autostrad A4, Auto- stradow Obwodnic Wrocawia, zwan w skrcie AOW oraz z portem lotniczym, moe sta si jednym z najbardziej atrakcyjnych miejsc inwestycji dla przedsibiorstw wymagajcych lokalizacji w wielkim miecie i jednoczenie dobrych powiza transportowych w skali europejskiej.

16. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 18 2.2.1.2. ZESPOY DZIELNICOWE Na drugi spord ukadw tworzcych kanw struktury funkcjonalno-przestrzennej Wrocawia skada si siedem wyodrbnionych skupisk osiedli i innych kompleksw zabudowy, nazwanych zespoami dzielnicowymi. S to zespoy dzielnicowe: rdmiejski obejmujcy centralny, intensywnie zabudowany obszar miasta, cztery zespoy koncentrycznie przy- legajce do niego: Krzycki, Gdowski, Karowicki i Oawski oraz dwa zespoy nie przylegaj- ce do obszaru centralnego: w zachodniej czci miasta Lenicki i w pnocno-wschodniej Psiego Pola. Celem polityki przestrzennej jest zwikszenie niezalenoci poszczeglnych zespow przez stworzenie w kadym z nich dzielnicowego orodka usugowego lub dzielnicowego systemu orodkw usugowych, zapewnienie wasnych terenw rekreacyjnych, a take wykreowanie przestrzennego wyrnika, ktry bdzie mg zwikszy poczucie zwizania mieszkacw z ich zespoem. Ponadto przebudow ukadu ulicznego planuje si taki sposb, aby zwiza ze sob osiedla i kompleksy zabudowy skadajce si na zespoy. Uzupenienie sieci transportu indywidualnego i zbiorowego jest szczeglnie wane w zespole Lenickim. Zesp ten ma posta zbioru odrbnych osiedli niewystarczajco nasyconego infrastruktur transportow spajajc je w cao. Take w poudniowej czci zespou Krzyckiego i pnocnej Karowickiego brak dogodnych powiza o kierunku wschd zachd. 2.2.1.3. UKAD POLICENTRYCZNY Trzeci ukad skadowy struktury funkcjonalno-przestrzennej to system koncentracji usugowych. Planuje si trzy rejony najwikszych koncentracji dziaalnoci usugowych, z ktrych kady bdzie mia inne funkcje i charakter. Pierwsza, najwiksza i najwaniejsza koncentracja to wielkomiejskie Centrum Wro- cawia. Planuje si starann rewitalizacj historycznie uksztatowanych czci centrum, szczeglnie obszaru w granicach Fosy Miejskiej i wzdu ul. widnickiej i marsz. Jzefa Pi- sudskiego oraz jego rozbudow w trzech kierunkach. Rozwj w kierunku wschodnim nastpi ma w rejonie placw Spoecznego i gen. Walerego Wrblewskiego. W kierunku zachodnim centrum rozszerzy si o rejon pl. Jana Pawa II. Rozwijajc si w kierunku pnocnym, centrum przekroczy gwny nurt Odry i obejmie jej pnocne nabrzee wzdu ul. Bolesawa Drobnera. Powstanie w ten sposb przyczek sucy integracji centrum z wielkim kompleksem rdmiejskiej zabudowy mieszkaniowej pooonej na pnoc od niego. Rewitalizacja i rozbudowa centrum ma znacznie zwikszy funkcjonalno, walory estetyczne, a take ran- g Wrocawia wrd centrw miast europejskich. Centrum Wrocawia wspierane bdzie przez trzy orodki usugowe: Centrum Akade- mickie w rejonie pl. Grunwaldzkiego ze specjalizacj akademick, Centrum Poudnie przy ul. Powstacw lskich ze specjalizacj biznesow oraz Centrum wiebodzkie w rejonie dawnego dworca Wrocaw wiebodzki. Drug du koncentracj dziaalnoci usugowych, w Studium nazwan Biegunem Po- udniowym, planuje si w rejonie wza Bielany, w bezporednim powizaniu z duym sku- piskiem wielkich obiektw handlowych w ssiadujcej z Wrocawiem gminie Kobierzyce. Jest to miejsce o najlepszych w obszarze metropolitalnym zewntrznych powizaniach drogowych. Mimorodowe wobec caoci ukadu miasta pooenie centrum, a take upoledzenie zachodnich czci miasta w zakresie wyposaenia w usugi narzuca potrzeb i okazj stworzenia na zachodnim ramieniu obszaru miejskiego trzeciej duej koncentracji usugowej. Sie uliczna wzmocniona przebiegiem zachodniego odcinka Autostradowej Obwodnicy Wrocawia stwarza warunki lokowania dziaalnoci o charakterze centrotwrczym w zachodniej czci miasta w rejonie wza AOW Kosmonautw, a szczeglnie pomidzy ulicami Krlewieck, Pilczyck, rzek lz, lini kolejow w kierunku Legnicy i rzek ugowin. Rejon ten w Studium nazwano Biegunem Zachodnim. Naley dy do wykreowania w tym miejscu

17. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 19 orodka o okrelonej specjalizacji, ktrej w Studium si nie przesdza. Na jego obszarze usy- tuowano gwny stadion pikarski i centrum handlowo-usugowe. Proponuje si lokalizacj w nim nowych terenw targowo-wystawienniczych, kompleksu parkw rozrywki lub duego kompleksu rekreacyjno-sportowego. Denie do wytworzenie Bieguna Zachodniego stanowi jedno z dziaa zmierzajcych do przeamania koncentrycznego ukadu miasta. Kolejnym elementem ukadu koncentracji usugowych s orodki obsugujce poszczeglne zespoy dzielnicowe. Planuje si nastpujce orodki pooone w centralnych cz- ciach zespow dzielnicowych: w Krzyckim Zespole Dzielnicowym wzdu Obwodnicy rdmiejskiej w rejonie jej przeci z ul. Mieleck, al. gen. Jzefa Hallera, ulicami Borowsk i Bardzk, w Gdowskim Zespole Dzielnicowym dzielnicowy orodek usugowy w rejonie skrzyowania Obwodnicy rdmiejskiej z ul. Legnick oraz wzdu ulic Legnickiej i Lotniczej, w Karowickim Zespole Dzielnicowym dzielnicowy system orodkw usugowych pooonych w rejonie przeci ul. migrodzkiej z Obwodnic rdmiejsk i z ul. Batyck oraz w rejonie poczenia Trasy Obornickiej z ul. Peczysk (w rejonie ul. Perzowej) i planowanego wza Rdzin, w Lenickim Zespole Dzielnicowym dzielnicowy system orodkw usugowych pooonych: na Zotnikach, w rejonie przecicia ul. Kosmonautw z ul. Kamiennogrsk, w Lenicy w rejonie ul. redzkiej oraz w rejonie przecicia ulic Krlewieckiej, Malickiej i Brodzkiej, dla Zespou Dzielnicowego Psiego Pola dzielnicowy system orodkw usugowych pooonych w centralnej czci Psiego Pola w rejonie skrzyowania ulic Bolesawa Krzy- woustego i Bierutowskiej oraz w poudniowej czci Zakrzowa przy al. Jana III Sobie- skiego, Planuje si ponadto dzielnicowe orodki usugowe usytuowane na granicach zespow dzielnicowych: na granicy Zespow Dzielnicowych: Oawskiego i Krzyckiego orodek w rejonie przecicia Obwodnicy rdmiejskiej z lini kolejow w kierunku Opola, na granicy Zespow Dzielnicowych: Krzyckiego i Gdowskiego orodek w rejonie przecicia Obwodnicy rdmiejskiej z lini kolejow w kierunku Wabrzycha, na granicy Zespow Dzielnicowych: Karowickiego, Oawskiego i Psiego Pola orodek w rejonie skrzyowania ul. Bolesawa Krzywoustego z ul. Poprzeczn, obejmujcy centrum Korona. Ponadto planuje si lokalne orodki usugowe dla poszczeglnych osiedli. Wskazuje si obszary dla orodkw specjalistycznych wyspecjalizowanych w pewnych rodzajach handlu i usug przy wylotach drg z miasta w kierunku na: Zielon Gr w rejonie aru, Pozna przy wle AOW Widawa, Warszaw przy al. Jana III Sobieskiego i ul. Bierutowskiej oraz przy wle Pawowi- ce, Opole przy ul. Krakowskiej i na Ksiu Wielkim, a take w rejonie wza AOW Lotnisko. Planuje si duy orodek kulturalno-rekreacyjny obejmujcy kompleks Hali Stulecia oraz rejon Ogrodu Zoologicznego i Parku Szczytnickiego, ktry ma stanowi jednoczenie atrakcj turystyczn. Rozwj systemu orodkw usugowych prowadzi ma do zwikszenia alternatywnych miejsc, w ktrych mona skorzysta z ofert usugowych, co w konsekwencji ma skutkowa zmniejszeniem potrzeb transportowych wynikajcych z podry do usug.

18. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 20 2.2.1.4. SYSTEM TERENW ZIELONYCH I OTWARTYCH Wyodrbnia si system terenw zielonych i otwartych jako zbir obszarw przeznaczonych na rne formy intensywnej zieleni miejskiej, gwnie parkw i parkw lenych. System ten skada si z przeznaczonych gwnie na skupiska zieleni duych powierzchniowo obszarw poczonych ze sob wszymi pasami. System ten ma due znaczenie rekreacyjne, hydrologiczne ekologiczne, estetyczno-krajobrazowe i klimatyczno-higieniczne. Obejmuje on: pasma terenw wzdu rzek przepywajcych przez miasto wraz z przylegajcymi do nich kompleksami terenw zielonych, w szczeglnoci wzdu rzek: Odry i Oawy, Widawy i Dobrej, Bystrzycy, promienicie uksztatowane pasma zieleni, w tym: Klin Brochowski Klin Wojszycki- Tarnogajski, Klin Poudniowy, Klin Kleciski, Klin Oporowski, Klin Muchoborski, Klin Jerzmanowski, Klin Ratyski, Klin Stabowicki, Klin Pustecki, Klin Widawski, Klin Za- krzowski, Klin Kokoczycki, Klin Pawowicki, due kompleksy lene, w tym lasy: Ratyski, Lenicki, Mokrzaski, Janowski, Rdziski, Lesicki, Pilczycki, Osobowicki, Zakrzowski, obszary o szczeglnych wartociach ekologicznych, obszary sportowe i rekreacyjne z przewag zieleni. 2.2.1.5. WROCAW W OBSZARZE METROPOLITALNYM Planowana struktura funkcjonalno przestrzenna miasta powinna stanowi rdze i zarazem integralny element ukadu osadniczego Wrocawskiego Obszaru Metropolitalnego. Rozwinite i planowane we Wrocawiu pasma znajduj swoj kontynuacj w rozwijajcych si i planowanych strukturach w jego otoczeniu. Poudniowo-Zachodnie Pasmo Aktywnoci Gospodarczej od poudnia wie si ze stref rozwoju gospodarczego w gminie Kobierzyce, a od zachodu z rodzcym si pasmem w kierunku rody lskiej w gminie Mikinia. Cen- tralne Pasmo Aktywnoci Gospodarczej ma przeduenie w kierunku Siechnic i Oawy, a Pasmo Pnocno-Wschodnie w kierunku Olenicy. Centralne pasmo mieszkalne kontynuowane jest w pnocnej czci gminy Mikinia oraz w gminie Siechnice. Pnocne Pasmo Mieszkalne kontynuowane jest od strony wschodniej a do Jelcza-Laskowic, a od pnocno- zachodniej do Obornik lskich Pnocno-Wschodnie Pasmo Mieszkalne zaczyna cig skupisk mieszkalnictwa a do Olenicy. Rozwijaj si rwnie skupiska zabudowy mieszkaniowej w gminach Kty Wrocawskie i Kobierzyce. Planowany Biegun Poudniowy powizany ma by z koncentracj handlu detalicznego w rejonie wza Bielany. Zakada si, e budowa AOW zaktywizuje Biegun Zachodni, ktry znajdzie si wtedy na najsprawniejszej prze- wizce komunikacyjnej pomidzy czciami obszaru metropolitalnego pooonymi na obu brzegach Odry. Obiekty istotne dla funkcjonowania Wrocawia lub ich czci s usytuowane poza jego granicami lecz w obszarze metropolitalnym, midzy innymi: cz lotniska, ujcia wody, elementy systemu jej uzdatniania, elementy systemu unieszkodliwiania i skadowania odpadw, rda energii elektrycznej, cieplnej i gazu. W Studium uwzgldnia si te zwizki, dc do spjnoci caego obszaru metropolitalnego gwnie w zakresie ksztatowania systemu transportu drogowego i zbiorowego, lokalizacji orodkw usugowych, rozwoju infrastruktury technicznej, a take cigoci szlakw rekreacyjnych i turystycznych. Dy si do kontynuacji sytemu terenw zielonych i otwartych poza granicami miasta w formie pasa otaczajcego miasto.

19. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 21 2.2.1.6. ZESPOY URBANISTYCZNE Wyznacza si zespoy urbanistyczne obejmujce obszary, ktrych zabudowa i zagospodarowanie stanowi lub maj stanowi caoci funkcjonalno-przestrzenne. Dla zespow urbanistycznych ustala si odrbne kierunki polityki przestrzennej, okrelajce ich wewntrzn struktur i kompozycj, system transportowy, dopuszczalne przeznaczenia terenu i zasady zabudowy i zagospodarowania terenu. Ustala si nastpujce typy zespow urbanistycznych: zespoy urbanistyczne wielkomiejskiego centrum, zespoy urbanistyczne rdmiejskie, zespoy urbanistyczne kulturowe, do ktrych zaliczono obszary Ostrowa Tumskiego i Parku Szczytnickiego z kompleksem Hali Stulecia i Ogrodem Zoologicznym, zespoy urbanistyczne orodkw usugowych, zespoy urbanistyczne usugowe, zespoy urbanistyczne aktywnoci gospodarczej, zespoy urbanistyczne akademickie, zespoy urbanistyczne mieszkaniowe wielorodzinne, zespoy urbanistyczne mieszkaniowe kameralne, w ramach ktrych niska zabudowa wielorodzinna czy si harmonijnie z intensywn jednorodzinn, zespoy urbanistyczne mieszkaniowe jednorodzinne, zespoy urbanistyczne mieszkaniowe krajobrazowe, przeznaczone dla form zabudowy jednorodzinnej zintegrowanej z krajobrazem, zespoy urbanistyczne maomiasteczkowe, w granicach ktrych dy si do odtworzenia charakteru i rewitalizacji struktury dawnych miast wczonych do Wrocawia: Lenicy, Psiego Pola i Brochowa, zespoy urbanistyczne sielskie, w granicach ktrych dy si do zachowania walorw struktur dawnych wsi wczonych do Wrocawia i do jednoczesnego przeksztacenia ich w wygodne osiedla mieszkaniowe, zespoy urbanistyczne rekreacyjne, zespoy urbanistyczne zielone obejmujce wyodrbnione kompleksy rnych form zieleni, zespoy urbanistyczne cmentarne, zespoy urbanistyczne nadrzeczne, zespoy urbanistyczne infrastruktury technicznej, zespoy urbanistyczne sub publicznych. 2.2.1.7. ODRA I RZEKI W STRUKTURZE MIASTA Odra jest najbardziej wyrazistym elementem naturalnego krajobrazu na obszarze Wro- cawia. Jest to rzadki w Polsce przypadek bardzo bliskiego, obustronnego kontaktu tkanki rdmiejskiej z korytem duej rzeki. Oprcz aspektu transportowego, jakim jest waciwa lokalizacja mostw i zapewnienie moliwoci rozwoju eglugi, zabezpieczenia miasta przed powodzi, a take zwizanego z rekreacj nad rzek i na rzece, obecno Odry w krajobrazie Wrocawia traktuje si jako element prestiu i integracji. Odra powinna by osi kontaktw i ekspozycji. Naley wic wspiera unowoczenienie i rozbudow wszystkich jej szlakw wodnych w obrbie caego Wrocawskiego Wza Wodnego. Istotnymi elementami struktury przestrzennej miasta s rwnie inne rzeki: Oawa, lza, Bystrzyca, Widawa oraz mniejsze ugowina i Dobra. Maj by one osiami wntrz krajobrazowych, pasw zieleni wyposaonych w zrnicowane obiekty rekreacyjne i cigw przyrodniczych. Jednym z najwaniejszych zada polityki przestrzennej jest utrzymanie, modernizacja i budowa bulwarw oraz tras pieszych i rowerowych wzdu Odry i pozostaych rzek pozwa-

20. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 22 lajcych na poruszanie si pieszo i rowerem, w miar moliwoci, na caej ich dugoci. Obejmuje to umoliwienie tego rwnie przy przeprawach wanych tras drogowych bez koniecznoci oddalania si od brzegu, co mona osign przez budow pomostw wzdu brzegu biegncych pod tymi przeprawami. Potrzebne bd rwnie dodatkowe kadki piesze i rowerowe przez Odr i inne rzeki. Dy si do wyeksponowania monumentalnych budynkw od strony Odry i usytuowania gwnych wej do nich od strony nabrzea. Bardzo wane jest oywienie bulwarw, zwaszcza w rejonach marin, przez ulokowanie przy nich obiektw usugowych, w tym handlowych i gastronomicznych, a take miejsc organizacji rnego rodzaju imprez. Wie si z tym potrzeba ulepsze tras prowadzcych do bulwarw i tras nadrzecznych. Zabytkowe urzdzenia inynierskie powinny by przedmiotem rewitalizacji i tworzy ekspozycj jako otwarte muzeum Odry i rzek. Planuje si iluminacje wntrza urbanistycznego Odry, mostw i wyeksponowanych od jej strony obiektw na odcinku od Kpy Mieszczaskiej do mostu Szczytnickiego. Istotne s rwnie dziaania zmierzajce do ochrony i wzbogacenia uksztatowania krajobrazu wzdu rzek poza obszarem rdmiejskim. 2.2.1.8. PRZESTRZENIE PUBLICZNE Za obszary przestrzeni publicznej uznano: wane place, ulice, skwery oraz parki przeznaczone dotychczas i w przyszoci w duym stopniu dla pieszych, umoliwiajce kontakty i uczestnictwo w wydarzeniach oficjalnych, kulturalnych, komercyjnych, a take zapewniaj- ce dostp do wanych obiektw. Wyznaczono istniejce przestrzenie publiczne o duym znaczeniu oraz okrelono obszary rozmieszczenia planowanych. Przyjto, e przestrzenie publiczne stanowi wany element wikszoci typw zespow urbanistycznych wspomagajcy lokalnie integracj spoeczn. Tym samym zespoy urbanistyczne stanowi obszar rozmieszczenia przestrzeni publicznych. Uksztatowanie przestrzeni publicznych ma szczeglne znaczenie dla komunikowania mieszkacom i odwiedzajcym wartoci uznawanych przez spo- eczno miejsk. Dy si wic do tego, aby poszczeglne przestrzenie odznaczay si indy- widualnymi cechami i symbolik, z jednej strony pozwalajcymi na ich identyfikacj, z drugiej wicymi si z Wrocawiem i Dolnym lskiem. 2.2.2. Kompozycja przestrzenna Uznaje si za bardzo wany cel polityki przestrzennej znaczne podwyszenie wartoci kompozycyjnych i krajobrazowych zabudowy, ulic, placw i terenw otwartych w taki sposb, aby podkreli, wzbogaci i rozwin oryginaln, historycznie uformowan tosamo uksztatowania przestrzennego Wrocawia, odrniajc go od innych miast polskich i europejskich. Znaczenie kompozycji przestrzennej miasta jest szczeglnie due w nastpujcych czterech strategicznych aspektach. Po pierwsze, harmonijno i klimat rozwiza kompozycyjnych jest wanym elementem budujcym rang miasta. Pewne typy uksztatowania ulic, placw i dominujcych obiektw wzmacniaj presti miejsca, inne go obniaj. Po drugie, czynnik przestrzenny ma znaczny udzia w budowaniu wizerunku miasta, czyli wyobraenia o nim, jakie pozostaje w umysach jego mieszkacw i wszystkich, ktrym Wrocaw przyjdzie na myl. Wane jest, co si z tym miastem bdzie kojarzyo i na ile to b- dzie oryginalne, niepowtarzalne i odrniajce si od innych miast, jak rwnie to, czy Wro- caw bdzie postrzegany jako zjawisko caociowe, a nie zbir zjawisk czstkowych. Wizeru- nek miasta jest istotny dla powstania satysfakcji i dumy wrd jego obywateli oraz pozytyw- nego stosunku do niego wrd odwiedzajcych, a take przyciga inwestorw angaujcych si w przedsiwzicia gospodarcze pozornie z tym aspektem miejskiej przestrzeni nie zwiza- ne. Po trzecie, poprzez uksztatowanie przestrzeni tworz si wyrniki, z ktrymi miesz- kacy bd mogli si identyfikowa w skali caego miasta, jego dzielnic i osiedli. Po czwarte, kompozycja przestrzenna, decydujc o wartoci estetycznej rodowiska

21. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 23 miejskiego, stwarza lepsze miejsce do zamieszkiwania, pracy i wypoczynku, a take inspiru- jce to dla wydarze kulturalnych, stajc si w ten sposb wanym czynnikiem jakoci ycia. Opracowano diagnoz kompozycji przestrzennej miasta, w ramach ktrej wyodrb- niono we Wrocawiu zbir jednostek kompozycyjnych czyli caoci przestrzennych, ktre wyodrbniaj si przez: czytelno granic, regularno ukadu geometrycznego, wewntrzn hierarchi wanoci elementw oraz harmonijno tworzywa czyli obiektw, z jakich si skadaj. Wyrniono rwnie obiekty kompozycyjne niestanowice czci jednostek, majce jednak znaczcy wpyw na kompozycj miasta. Obszary poza jednostkami kompozycyjnymi uznano za chaos kompozycyjny. Zidentyfikowano ponadto zaburzenia kompozycji. Nieuniknionym efektem rozwoju gospodarki rynkowej w ostatnich latach jest silne uaktywnienie liczby nonikw reklamowych na obszarze miasta. Ich niekontrolowana i cha- otyczna lokalizacja negatywnie wpywa na odbir przestrzeni miejskiej. Przepisy odrbne regulujce lokalizacj nonikw reklamowych nie s jednak wystarczajcym narzdziem su- cym kontroli nad tym zjawiskiem. Brak polityki regulujcej problematyk nonikw reklamowych uniemoliwia systemowe podejcie do ich lokalizacji i formy. W oparciu o diagnoz przyjmuje si kierunki polityki przestrzennej. Planuje si tworzenie miejsc stanowicych bieguny wysokiej jakoci kompozycyjnej, ktre mona by nazwa miejscami z klas. Miejsca takie zyskuj szybko rozgos i maj szczeglne znaczenie dla realizacji wszystkich celw, jakie stawia si kompozycji przestrzennej. Istnienie takich miejsc na zasadzie rnicy poziomw wywouje silny nacisk na otoczenie i cae miasto w kierunku podniesienia jakoci estetycznej, stanowic wzr i inspiracj. W 2010 roku biegunami jakoci kompozycyjnej s: rejon Rynku, Ostrw Tumski z Ogrodem Botanicznym, Park Poudniowy, w czci Park Szczytnicki, wiksza cz ul. widnickiej, ulice Oawska i Grodzka. Postuluje si przyjcie zasady tworzenia dalszych biegunw, a nastpnie czenia ich ze sob cigami o wysokiej jakoci estetycznej. Dziaania podejmowane zgodnie z t zasad powinny doprowadzi do wykreowania pasa wysokiej jakoci obejmujcego: rejony ulicy i placu Powstacw lskich, ul. widnickiej, dworca Wrocaw Gwny, Stare Miasto, rejon pl. Jana Pawa II, Ostrw Tumski, rejony ul. Szczytnickiej, pl. Grun- waldzkiego, ul. Marii Skodowskiej-Curie, kompleks Hali Stulecia i Parku Szczytnickiego. Wanym zadaniem polityki przestrzennej jest uzupenianie istniejcych jednostek kompozycyjnych o brakujce elementy. Dy trzeba do urzdzenia, zwaszcza w zachodniej czci miasta miejsc hierarchicznie wanych, takich jak gwne place i ulice, uczytelnienia granic i ukadw geometrycznych poszczeglnych jednostek oraz harmonizowania zabudowy w ich granicach. Zmierza naley do stopniowej likwidacji zaburze kompozycji, ktrych najwicej wystpuje w rdmiejskim i Krzyckim Zespole Dzielnicowym. W obszarach chaosu wytyczn jest stworzenie nowych jednostek kompozycyjnych obejmujcych istniejce, roz- proszone, szcztkowe obiekty. Powstajca zabudowa powinna tworzy nowe jednostki kompozycyjne z wyksztaconymi w peni wszystkimi ich elementami. Naley dy do uzyskania cigoci tkanki miejskiej. Naley tak modyfikowa kompozycj poszczeglnych zespow, aby moga ona lepiej wypenia swoje funkcje. Szczeglnie wane jest podwyszenie prestiu w wielu rejonach, rozszerzenie obszarw kreujcych podany typ nastroju oraz nasycenie przestrzeni miejskiej bogatymi treciami symbolicznymi. Polepszenie jakoci kompozycji przestrzennej ma najwiksze znaczenie na obszarze historycznego centrum penego zaburze i niecigoci, wzdu tras wjazdowych do miasta, ktrym z wyjtkiem fragmentw osi ul. Powstacw lskich daleko do reprezentacyjnoci, w blokowych osiedlach mieszkaniowych wymagajcych uzupenie i dokoczenia oraz na chaotycznie uksztatowanych terenach przemysowo-skadowych. W odniesieniu do ksztatowania kompozycji urbanistycznych wntrz wanych ulic przyj trzeba zasad tworzenia czytelnych cian urbanistycznych lub otwartych widokw

22. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 24 wzdu nich oraz kreowania na ich przebiegu rytmu dominujcych placw, dominant archi- tektonicznych lub skupisk przycigajcych uwag obiektw odlegych od siebie od okoo 300 do 1200 m. Elementami kompozycji przestrzennej miasta mog by budynki wysokociowe pod warunkiem, e bd integralnymi elementami harmonijnie skomponowanych ukadw urbanistycznych. Nie mog by one traktowane jak samodzielne, niezalene od otoczenia obiekty rozstawiane na obszarze miasta. We Wrocawiu budynki wysokociowe, widoczne z bardzo wielu miejsc, oddziauj nie tylko lokalnie, ale maj due znaczenie dla uksztatowania przestrzennego caego miasta. Dlatego kade rozstrzygnicie o usytuowaniu takiego budynku musi by poprzedzone starann analiz widokow. W Studium przedstawia si propozycj sytuowania budynkw wysokociowych wskazujc, obszary, na ktrych zgodnie z ni moliwe jest harmonijne wkomponowanie budynkw wysokociowych do kompozycji urbanistycznych na tych obszarach. W odniesieniu do budynkw o wysokoci do 100 m s to niektre odcinki wntrz ulicznych Obwodnicy rdmiejskiej i wanych tras wlotowych do miasta: ul. Powstacw lskich i al. Karkonoskiej, ulic Grabiszyskiej, Legnickiej i Lotniczej, Batyckiej i migrodzkiej, pl. Grunwaldzkiego i ul. Bolesawa Krzywoustego, ulic Krakowskiej oraz Hubskiej i Bardzkiej. Dla budynkw o wysokoci powyej 100 m s to rejony miejsc szczeglnych wanych wzw, bram wjazdowych do wanych czci miasta i planowanych orodkw usugowych: Centrum Poudniowe, rejon ujcia Oawy, rejon pl. Jana Pawa II, place Grunwaldzki i Strzegomski, rejony wzw autostradowych Bielany, Kosmonautw i Widawa oraz skrzyowania ul. Bolesawa Krzywoustego i al. Aleksandra Brcknera. 2.2.3. System transportowy 2.2.3.1. TRANSPORT SAMOCHODOWY Istniejca sie uliczna, ktra narastaa stopniowo przez dugi czas, w wielu miejscach nie odpowiada potrzebom wewntrzmiejskich powiza, zarwno jeli chodzi o jej geometri, jak i jednostkow przepustowo poszczeglnych jej elementw. Cech szczegln Wroca- wia jest obecno rnego rodzaju barier trudnych do przekroczenia przez linie komunikacyj- ne, a take wyjtkowo silna koncentracja tras ulicznych w centrum, co wynika ze skupienia przepraw mostowych przez Odr i jej kanay na krtkim odcinku. Polityka przestrzenna w zakresie rozwoju transportu samochodowego we Wrocawiu stawia sobie nie tylko cel oglny, ktry mona sformuowa jako polepszenie zewntrznych i wewntrznych powiza drogowych, ale rwnie szereg celw wynikajcych z cech i potrzeb miasta. Wrd nich s: usunicie ponadlokalnego ruchu tranzytowego poza central- n cz miasta wyznaczon przebiegiem Obwodnicy rdmiejskiej, stworzenie lub wzmocnienie powiza midzy zespoami dzielnicowymi, rozadowanie zagszczenia ruchu w centrum i polepszenie jego obsugi transportowej, odsegregowanie ruchu przemy- sowego od mieszkaniowego przez wykreowanie odrbnych przeplatajcych si ze sob sieci, lepsze powizanie z poszczeglnymi czciami obszaru metropolitalnego. Szczeglnie specy- ficzne dla Wrocawia cele to: przeamanie ukadu koncentrycznego poprzez tworzenie tras stycznych do niego i miejsc zbiegania si wielu tras poza centrum, zdecydowane wzmocnienie powizania z zachodni czci miasta, gwnie z Lenickim Zespoem Dzielnicowym, silniejsze powizanie czci miasta lecych po obu stronach Odry i jej kanaw, aktywizacja Portu Lotniczego. Planowany szkielet funkcjonowania ukadu ulicznego tworzy ukad tras promienistych i obwodnic. Obwodnice przebiegaj po trzech liniach zakrelonych w rnych odlegociach od obszaru rdmiejskiego. W najwikszej odlegoci przez cz zachodni i pnocn miasta przebiega Autostradowa Obwodnica Wrocawia zwana w Studium w skrcie AOW. Jej zadaniem jest przenoszenie ruchu tranzytowego pomidzy autostrad A4 i drogami w kierun-

23. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 25 ku Pragi i Wabrzycha a drogami w kierunku Warszawy, Poznania i Zielonej Gry, prze- chwytywanie ruchw zaczynajcych si i koczcych si we Wrocawiu, a take aktywizacja gospodarcza w rejonie jej wzw: Lotnisko z Tras Muchoborsk i Lotniskow, Ko- smonautw z Tras redzk, Widawa z Tras Pomorsk oraz Pawowice z cznikiem Pawowickim i Rdzin z Tras Obornick. Do penego obwodu dopenia j niszej klasy trasa Bielany any Dugoka Wisznia Maa, biegnca w znacznej czci poza granicami Wrocawia. Ma ona przenosi ruch tranzytowy, wiza ze sob miejscowoci po- wiatu ziemskiego wrocawskiego oraz aktywizowa obszar wzdu niej. W mniejszej odlegoci od centrum przebiega Obwodnica rdmiejska, ktrej zadaniem jest powizanie ze sob poszczeglnych zespow dzielnicowych bez koniecznoci przejazdu przez centrum. Biegnie ona od ul. Krakowskiej alejami Armii Krajowej, Winiow, gen. Jzefa Hallera, ulicami Kle- cisk, Na Ostatnim Groszu, przez Most Milenijny i dalej now tras w rejonie Powitnego, Polanowic i Sotysowic do ul. Bolesawa Krzywoustego. W najmniejszej odlegoci od centrum planuje si rdmiejsk Tras Poudniow prowadzon od pl. Strzegomskiego midzy innymi ulicami: Szpitaln, Zaporosk, Szczliw i Dyrekcyjn oraz gen. Kazimierza Pua- skiego. Od wschodu obwd kontynuuje ul. kard. Stefana Wyszyskiego, a od zachodu moe kontynuowa ul. Poznaska i jej planowane przeduenie przez obszar Portu Miejskiego do Wybrzea Conrada Korzeniowskiego. Rol wymienionych ulic obwodowych jest rozprowa- dzanie ruchu wewntrz obszaru rdmiejskiego. Szlaki promieniste stanowi: Trasa Pomorska (w kierunku Poznania), Trasa Obor- nicka (w kierunku Obornik lskich), cznik Warszawski (ul. kard. Stefana Wyszyskiego i al. Marcina Kromera) i cznik Szczytnicki (pl. Grunwaldzki, aleje Jana Kochanowskiego i Aleksandra Brcknera wraz z alej Poprzeczn) schodzce si w Tras Warszawsk (ul. Bolesawa Krzywoustego i al. Jana III Sobieskiego, w kierunku Warszawy) z doczajc si do niej Tras Olimpijsk, nastpnie na lewym brzegu Odry Trasa Krakowska, Trasa Kraj- kowska, prowadzca do wza autostrady A4 w Krajkowie Wrocaw Wschd, dwa alternatywne cigi ulic: lna Wycigowa i Trasa Karkonoska ul. Powstacw lskich i al. Karkonoska, Trasa Czeska bdca przedueniem ul. Grabiszyskiej jako nowy przebieg drogi wylotowej na kierunek Wabrzycha, przechodzcej przez wze AOW Cesarzowice i tymczasowy wze autostrady A4 Pietrzykowice, wreszcie wizka piciu w pewnym przyblieniu rwnolegych cigw skierowanych na zachd, na ktre skadaj si: Trasa Mu- choborska ze stanowic jej kontynuacj Tras Lotniskow w przedueniu biegnca do wy- lotu w kierunku Samotworu, cznik ernicki, ktry stanowi ul. ernicka ze zmienionym przebiegiem, cznik Gdowski czyli ul. Bystrzycka przeduona do ul. Krlewieckiej, Trasa redzka zoona z cigu ulic: Legnickiej, Lotniczej, Kosmonautw i redzkiej oraz Trasa Mieszczaska skadajca si z ulic: Henryka Sienkiewicza, Bolesawa Drobnera, Stanisawa Dubois, Romana Dmowskiego, Dugiej, Popowickiej, Pilczyckiej i Krlewieckiej. Na ten ukad promieni i obwodnic nakadaj si trasy styczne rwnolege do przebiegu pasm. Wzdu Pnocnego Pasma Aktywnoci Gospodarczej i Pnocnego Pasma Mieszkal- nego planowana jest Trasa Swojczycka oraz O Karowicka w znacznej czci zoona z istniejcych ulic: Obornickiej, Broniewskiego, alei Jana Kasprowicza i Tadeusza Boya- eleskiego, ulic Toruskiej i Kwidzyskiej. Poudniowo-Zachodnie Pasmo Aktywnoci Go- spodarczej obsugiwa ma planowana wzdu niego O Inkubacji i odcinkowo wspomagajca j Trasa Przemysowa. Midzy AOW a Lenic planuje si dwa cigi poprzeczne do kierunku arterii promienistych Alej Stabowick prowadzc od portu lotniczego do Pracz Odrzaskich i Tras Targow, ktre wraz z nimi formuj lokalnie typ sieci, zbliony do szachownicowego. W obsudze centralnej czci miasta istotn rol odgrywa bd ulice: Nowy wiat, Kazimierza Wielkiego, Oawska, Hugona Kotaja, ks. Piotra Skargi, Krupnicza, Sdowa, marsz. Jzefa Pisudskiego, Tadeusza Kociuszki, Swobodna i Sucha. Cz problemw ko-

24. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 26 munikacyjnych centrum miasta moe rozwiza budowa tuneli pod jego obszarem. W tune- lach mog si znale trasy prowadzce ruch tranzytowy, a take ruch do najwikszych parkingw. Przejcie funkcji trasy biegncej ulicami: Nowy wiat, Kazimierza Wielkiego i Oawsk przez trasy podziemne pozwolioby na zszycie na powrt przerwanej przez ni tkanki staromiejskiej, w tym ulic wicych rejon Rynku z rejonem pl. Wolnoci. Uwolniony by zosta ponadto teren pod now zabudow. Dopuszcza si wic budow tuneli w miecie poza wyznaczonymi korytarzami dla poszczeglnych ulic. Cz opisanego systemu ulicznego nalee bdzie do ukadu drg ponadlokalnych. AOW ma biegn od poudnia z kierunku Kodzka i na pnocny wschd od wza Pawowi- ce ma by przeduona jako droga ekspresowa S8 w kierunku Warszawy. Do czasu budowy drogi ekspresowej AOW bdzie powizana cznikiem Dugoka z drog krajow nr 8 w obecnym jej przebiegu w rejonie Mirkowa. Od wza AOW Widawa Tras Pomorsk planuje si jako drog ekspresow S5 w kierunku Poznania. Dy si do przeniesienia drogi krajowej nr 94 Bytom Opole Legnica na cz trasy Bielany any Dugoka i na O Inkubacji. Planuje si trzy wyloty z miasta na autostrad A4: istniejcy Tras Karkonosk do wza Bielany, Tras Krajkowsk stanowic jednoczenie wylot w kierunku na Strze- lin ulicami: Bardzk i Buforow do wza Krajkw (Wrocaw Wschd) oraz Tras Czesk przez wze Cesarzowice z AOW do tymczasowego wza Pietrzykowice. Wylot w kierunku Wabrzycha planuje si bd taki, jak w stanie istniejcym przez Tras Karkono- sk, bd przez Tras Czesk. Poza drogami krajowymi wrocawski ukad uliczny powizany bdzie z wojewdzkim przez drog Bielany any Dugoka oraz przez Tras Swojczyck, ktra bdzie wylotem w kierunku Jelcza-Laskowic, Tras Obornick w kierunku Obornik lskich. Drogi te wraz z krajowymi bd wiza miasto z jego obszarem metropolitalnym. Dodatkowo istotne funkcje w tym zakresie peni bd ulice: gen. Stefana Grota-Roweckiego, wirki i Wigury, Trasa Lotniskowa wraz z ulic Samotworsk, ulice: Dolnobrzeska, Wilkszyska, Henryka Michaa Kamieskiego i Kieczowska. W przedstawionym systemie ulicznym planuje si trzy nowe przeprawy przez gwne koryta Odry, przez AOW, Alej Wielkiej Wyspy, cznik Portowy oraz przeprawy do ewentu- alnej rozbudowy, w tym: most Trzebnicki, Swojczycki i Szczytnicki oraz tworzy si rezerw perspektywiczn dla takiej przeprawy na przedueniu al. Ignacego Paderewskiego. AOW powinna stanowi tras awaryjn, czc oba brzegi doliny Odry, ktra nie zostanie prze- rwana w przypadku powodzi. Przyjmuje si zasad planowania i budowy ulic sucych aktywizacji gospodarczej terenw, a take udostpnianiu terenw pod zabudow mieszkaniow. Dy si do tego, aby przebudowa ulic i wzw ulicznych bya prowadzona w sposb podwyszajcy poziom adu przestrzennego w otaczajcych je obszarach. 2.2.3.2. PARKOWANIE SAMOCHODW Polityka przestrzenna w zakresie parkowania samochodw osobowych odnosi si do nastpujcych zagadnie: parkowanie w centrum miasta, parkowanie w rejonie skupisk istniejcych obiektw przycigajcych duy ruch poza centrum, parkowanie na obszarach rdmiejskich poza centrum, parkowanie na pozostaych obszarach miasta oraz systemy Park & Ride i Bike & Ride. W centralnej czci miasta stopniowo powiksza si bdzie powierzchni dla ruchu pieszego i wydarze ulicznych, czego skutkiem bdzie ograniczanie liczby przyulicznych miejsc postojowych dla samochodw osobowych. Jednoczenie dy si do zrekompensowania i powikszenia liczby tych miejsc przez doprowadzenie do budowy duych, oglnodostpnych parkingw podziemnych i wielopoziomowych, zwanych w Studium parkingami 3W, w miejscach pooonych w zasigu krtkiego dojcia pieszego do najatrakcyjniejszych czci centrum. Jako jedn z drg prowadzcych do powstania duych parkingw przyjmuje si narzucenie w planie miejscowym wczenia ich

25. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 27 do wznoszonych obiektw w rozmiarze przekraczajcym potrzeby wynikajce z jego przeznaczenia. W centrum miasta tylko dla obiektw widowiskowych i duych obiektw handlowych oraz hoteli zaleca si ustalanie w planach miejscowych wskanikw okrelajcych liczby towarzyszcych miejsc postojowych dla samochodw osobowych. Opisane dziaania doprowadzi maj do osignicia na obszarze centrum miasta pewnej liczby miejsc postojowych dla samochodw osobowych, ktra zachowa atrakcyjno tego obszaru dla korzystania z usug i prowadzenia dziaalnoci gospodarczej, lecz nie spowoduje nadmiernego ruchu samochodowego, ktry mgby zagrozi jego walorom. Nie zapewni to moliwoci parkowania dla wszystkich zainteresowanych. Podobne kierunki polityki przestrzennej przyjmuje si w rejonie skupisk istniejcych obiektw przycigajcych duy ruch, w tym w szczeglnoci: w kompleksach obiektw aka- demickich w zespole urbanistycznym Plac Grunwaldzki i w rejonie kompleksu Hali Stulecia. Potrzeba stworzenia systemu Park & Ride umoliwiajcego odbywanie podry w czci samochodem osobowym, a w czci rodkami transportu zbiorowego wynika z dwch zaoe. Po pierwsze, w centrum miasta i w rejonach skupisk istniejcych obiektw przycigajcych duy ruch nie da si zapewni wystarczajcych liczb miejsc postojowych dla samochodw osobowych. Po drugie, ze wzgldu na stay wzrost ruchliwoci spoecze- stwa i stay przyrost liczby samochodw w miecie, nawet po zbudowaniu wszystkich planowanych tras, nastpowa bdzie spowolnienie ruchu samochodowego i zwikszanie si atrakcyjnoci transportu zbiorowego w centralnej czci miasta. W Studium wyznacza si wic szereg lokalizacji dla miejsc przesiadkowych powizanych z parkingami, gwnie w obszarze pomidzy centrum a przebiegiem Obwodnicy rdmiejskiej, ktre mog by atrakcyjne jako miejsca zmiany rodka transportu dla podrujcych o rnych motywacjach. Z opisanymi elementami polityki przestrzennej w zakresie parkowania naley koordy- nowa zasady odpatnoci za parkowanie na ulicach i placach publicznych oraz ograniczenia czasu postoju. Jej celem powinno by zmniejszenie napywu samochodw do rejonw, w ktrych brak moliwoci rozbudowy urzdze do parkowania, zapewnienie duej wymienno- ci miejsc postojowych poprzez preferowanie krtkich zatrzyma, zachcanie do korzystania na tych obszarach z transportu zbiorowego oraz zwikszenie opacalnoci budowy i funkcjonowania duych parkingw podziemnych i wielopoziomowych. Na obszarach poza centrum i rejonami skupisk istniejcych obiektw przycigajcych duy ruch dy si do tego, aby wszystkie nowe obiekty wznoszone byy wraz miejscami po- stojowymi dla samochodw osobowych. W tym celu wymaga si, aby w planach miejscowych zostay ustalone wskaniki liczb towarzyszcych miejsc postojowych. W Studium jedynie zaleca si wielkoci tych wskanikw dla poszczeglnych rodzajw przeznaczenia terenu dlatego, e przy ich ustaleniu w planie miejscowym naley uwzgldni lokalne uwarunkowania i specyfik obszaru. Na obszarach duego niedostatku miejsc postojowych, w tym: w osiedlach i kompleksach intensywnej zabudowy wielorodzinnej, w zespoach urbanistycznych rdmiejskich i w duych skupiskach miejsc pracy, wspiera si budow parkingw podziemnych i wielopoziomowych dla samochodw osobowych. Dy si ponadto do zapewnienia na obszarze rdmiejskim rezerw pod budow duych parkingw. Deficyt miejsc postojowych b- dzie w czci zmniejszany przez wykorzystanie parkingw nalecych od sytemu Park & Ride. W rejonie najwikszych atrakcji turystycznych dy si do budowy lub rozbudowy dodatkowych parkingw dla autobusw i rowerw, w tym przy ulicy Cieszyskiego, w rejonie ul. Na Grobli, w ssiedztwie kadki Zwierzynieckiej, w rejonie ul. Edwarda Wittiga. Dy si do powikszenia oglnie dostpnych parkingw przy duych parkach publicznych.

26. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 28 2.2.3.3. TRANSPORT ZBIOROWY Cele polityki przestrzennej w odniesieniu do transportu zbiorowego obejmuj: zwikszenie udziau podrujcych transportem zbiorowym z intencj zmniejszenia ruchu samochodowego w miecie, w tym szczeglnie w centralnej czci miasta i na wlotach do niego, zapewnienie wygodnego dojazdu do rejonw przegszczenia ruchu samochodowego, silniejsze powizanie miasta z obszarem aglomeracji wrocawskiej oraz integracj wszystkich podsystemw transportu zbiorowego. Dc do realizacji tych celw, tworzy si przestrzenne moliwoci dla rozwoju trzech podsystemw transportu zbiorowego: tramwajowego, autobu- sowego i opartego na rodku transportu wyszego rzdu. Podsystem tramwajowy zapewnia ma sprawny transport pasaerw wewntrz miasta w relacjach, w ktrych wystpuj due potrzeby przewozowe. Wyznacza si przebieg nowych tras w kierunku: Gaju, Kozanowa i Malic Maych, Gdowa Maego, Nowego Dworu i Mu- choboru Wielkiego, Kleciny, Oporowa, Psiego Pola oraz Ksia Wielkiego, a take trasy cznikw uelastyczniajcych ukad przez zamykanie ptli. Planuje si modernizacj linii istniejcych. Podsystem autobusowy ma uzupenia tramwajowy w relacjach o mniejszych potrzebach przewozowych, a take wybiega poza granice miasta. Narastajce potrzeby przewozowe, w tym rwnie zwikszajce si codzienne dojazdy spoza Wrocawia, a take denie do zwikszenia konkurencyjnoci transportu zbiorowego pod wzgldem prdkoci, wywouj zapotrzebowanie na wprowadzenie rodka transportu wyszego rzdu. Zakada si, e podsystem opierajcy si na nim wykorzystywa bdzie od- powiednio uzupenion sie kolejow lub zmodernizowane linie w ramach sieci tramwajowej lub obie te sieci w przypadku rodka dwusystemowego lub odrbne czci sieci ulicznej w przypadku autobusw na wydzielonych pasach. Aby zapewni moliwoci realizacji jednej z wymienionych opcji lub rwnoczenie kilku z nich, wyznacza si: lokalizacje dodatkowych przystankw na liniach kolejowych, trasy uzupeniajcych linii kolejowych, w tym poczenia kierunku zielonogrskiego z legnickim w rejonie ulicy Szczeciskiej i dodatkowej pary torw dochodzcej do dworca Wrocaw Gwny od strony zachodniej, miejsca poczenia sieci kolejowej z tramwajow dla pojazdw dwusystemowych. Dy si do podniesienia priorytetu przejazdu dla transportu zbiorowego, nawet jeeli ma si to odbywa kosztem przepustowoci elementw systemu ulicznego przeznaczonych dla ruchu indywidualnego. Moe on by realizowany przez: odpowiedni regulacj wiatami i oznakowanie, wydzielanie tras transportu zbiorowego, przeznaczenie niektrych ulic wycznie dla transportu zbiorowego, prowadzenie tras tego transportu ulicami pieszymi lub penej ich bezkolizyjnoci. Na przykad dopuszcza si prowadzenie podziemnej linii tramwajowej w korytarzu ulic Nowy wiat, Kazimierza Wielkiego i Oawskiej lub, w przypadku poprowadzenia tej trasy pod ziemi, usytuowanie linii tramwajowej w obrbie cigu pieszego na poziomie terenu. Szczegln rol nadaje si miejscom przesiadkowym wicym ze sob poszczeglne podsystemy oraz powizanym z bezpiecznymi parkingami dla samochodw i rowerw w ramach systemw Park & Ride oraz Bike & Ride. 2.2.3.4. TRANSPORT KOLEJOWY Wrocaw powinien intensywnie dy do wzmocnienia i usprawnienia swoich daleko- bienych pocze kolejowych, w tym szczeglnie z: Warszaw przez d, Berlinem, Prag, Krakowem i Dreznem. Due znaczenie przywizuje si powizaniom kolejowym z miastami Dolnego lska i aglomeracj wrocawsk. Naley zapewni moliwoci i wspiera rozbudow Wrocawskiego Wza Kolejowe- go, w tym midzy innymi budow: dodatkowych torw na kierunkach warszawskim przez Olenic, poznaskim i opolskim przez Oaw, w tym dla superszybkich linii kolejowych,

27. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 29 pnocnej obwodnicy kolejowej po ladzie istniejcej cznicy pomidzy stacj Sotyso- wice na kierunku warszawskim i stacj Osobowice na kierunku poznaskim, stacji i odcinkw niezbdnych dla transportu zbiorowego w obrbie miasta i aglomeracji wrocawskiej, linii kolejowej czcej Port Lotniczy z kierunkiem legnickim, ktra pozwoli na bezpo- rednie poczenie kolejowe centrum miasta i dworca Wrocaw Gwny z Portem Lotni- czym, cznic kolejowych wzbogacajcych i usprawniajcych Wrocawski Wze Kolejowy, w tym cznicy wicej poudniow obwodnic kolejow z kierunkiem wabrzyskim, stacji kontenerowej w rejonie stacji Wrocaw Brochw. Naley w miar moliwoci wspiera dziaania zmierzajce do wzmacniania poczenia kolejowego Wrocaw Brochw Jelcz-Laskowice, a take wykorzystania dla przewozw pasaerskich linii kolejowej w kierunku widnicy przez Kobierzyce. Celem polityki przestrzennej jest rewitalizacja, uporzdkowanie i dobre powizanie z transportem zbiorowym dworcw Wrocaw Gwny, Wrocaw Nadodrze i stacji Wrocaw Mikoajw. Standard jakoci dworca Wrocaw Gwny powizanego bezkolizyjnym cigiem pieszym z Centralnym Dworcem Autobusowym wraz z ich otoczeniem jako jednej z symbo- licznych bram do miasta powinien znacznie wzrosn. Dy si do przywrcenia funkcji stacji kolejowej dworcowi Wrocaw wiebodzki, wskazujc szereg funkcji, ktre moe on peni ze wzgldu na blisko najstarszej czci miasta, w tym obsugi miejskiego terminala odpraw lotniczych. Trzeba uwzgldni wzrost znaczenia niektrych dworcw dla ruchu ponadlokalnego wraz z rozwojem miasta, w tym stacji Wrocaw erniki w przypadku powstania koncentracji nowej dziaalnoci w rejonie Bieguna Zachodniego, a take Wrocaw Zachodni zwizanego z rozwojem Poudniowo-Zachodniego Pasma Aktywnoci Gospodarczej. 2.2.3.5. TRANSPORT LOTNICZY Za strategiczny cel uznaje si dynamiczny wzrost znaczenia Portu Lotniczego Stra- chowice. Drog do jego realizacji maj by przedsiwzicia radykalnie zwikszajce jego atrakcyjno dla pasaerw i przewonikw. Obecnie trwa budowa nowego terminala na zachd od istniejcego, ktry docelowo zmieni swoj funkcj na terminal biznesowy. Oba ter- minale maj by powizane z AOW i centrum miasta drogami wysokiej klasy, ktre jako bramy wjazdowe do Wrocawia powinny by otoczone zabudow i zagospodarowaniem o wysokiej jakoci. Planuje si rwnie poczenie nowego terminala z dworcami Wrocaw Gwny i Wrocaw wiebodzki oraz ze rdmiejskim terminalem miejsk lini kolejow, ktra obsugiwa bdzie rwnoczenie osiedla Kosmonautw i Nowy Dwr. Wok nowego terminala planuje si stref dla rozwoju rnych rodzajw dziaalnoci gospodarczej zwizanych z Portem Lotniczym, w tym: logistycznej, magazynowej, przewozowej, handlowej i produkcyjnej. 2.2.3.6. TRANSPORT WODNY Zakada si rozbudow drogi wodnej wzdu Odry i stay wzrost przewozw towarw drog wodn. Naley utrzyma istniejcy Port Miejski. Naley zdecydowanie polepszy ob- sug komunikacyjn Portu Miejskiego. Wyznacza si alternatywne rezerwy dla nowego portu rzecznego we Wrocawiu usytuowane w rejonie Rdzina, Janwka, Malic i obecnego zi- mowiska barek przy wle Obwodnicy rdmiejskiej z ulic Osobowick. Wspiera si rozwj przewozw pasaerskich. Planuje si uruchomienie linii tramwa- jw wodnych z wykorzystaniem midzy innymi: drogi wodnej przez centrum miasta w ramach rdmiejskiego Wza Wodnego, Kanau Miejskiego i Kanau eglugowego. Proponu- je si miejsca postoju duych statkw hotelowych.

28. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 30 2.2.3.7. SIE TRAS ROWEROWYCH Rower uznaje si za rodek transportu bdcy atrakcyjn alternatyw dla innych sposobw przemieszczania si na obszarze miasta. Planuje si rozbudow sieci tras rowerowych sucych dojazdom w rnych celach oraz rekreacji wraz z infrastruktur rowerow, w tym parkingami i wypoyczalniami. Wyznacza si przebiegi tras gwnych, zbiorczych oraz najwaniejszych rekreacyjnych. Cz tras stanowi ma wydzielone cieki biegnce w pasach ulic lub niezalenie od nich. Na innych, mniej obcionych ruchem samochodowym, ruch rowerowy odbywa si razem z nim, w tym na kontrapasach. Jeszcze inne, zwaszcza rekreacyjne, prowadzi si na koronach waw przeciwpowodziowych i drogami polnymi. Dla zwikszenia atrakcyjnoci ruchu rowerowego w miecie wprowadza si zalecenia lub nakazy urzdzania odpowiedniej liczby miejsc postojowych dla rowerw, ktre powinny towarzyszy poszczeglnym przeznaczeniom. 2.2.4. Infrastruktura techniczna 2.2.4.1. ZAOPATRZENIE W WOD Podstawowym rdem wody jest rzeka Oawa zasilana kanaem przerzutowym z Ny- sy Kodzkiej. Ujcia wody znajduj si w dolinie Oawy w rejonie Bierdzan, witnik oraz w obszarze gminy Siechnice w rejonie Radwanic i Siechnic. Najwaniejsze zakady uzdatniania wody to ZPW Na Grobli i ZPW Mokry Dwr pooony w gminie Siechnice. Stacja Uzdatniania Wody Lenica, wykorzystujca ujcia gbinowe, ma znaczenie lokalne. Sie wodocigowa Wrocawia ma ukad piercieniowy i zaopatruje w wod prawie 100% mieszkacw miasta. Ukad sieci dostarczajcej wod na obszar na pnoc od Odry, kanau eglugowego i Starej Odry ocenia si jako niewystarczajcy dla dalszego rozwoju w tej czci miasta. Podobna bariera wystpuje w Lenickim Zespole Dzielnicowym. W celu przekroczenia barier planuje si budow pnocnego piercienia magistralnego i zamknicie zachodniego. Planuje si ponadto szeroki zakres prac modernizacyjnych systemu zaopatrzenia w wod, obejmujcy wikszo jego elementw. 2.2.4.2. ODPROWADZANIE I UNIESZKODLIWIANIE CIEKW Ponad 90% terenw mieszkaniowych w miecie podczone jest do systemu odbioru ciekw. Niektre osiedla pooone peryferyjne nie s wyposaone w kanalizacj lub s w ni wyposaone tylko czciowo. Ponad 60% ciekw miejskich oczyszcza si w oczyszczalni ciekw przy ul. Janowskiej, w technologii mechaniczno-biologicznej wraz z pen gospodark osadow. Okoo 38% ciekw miejskich odprowadzane jest do oczyszczalni na Oso- bowicach, w ktrej zachodzi proces ich naturalnego oczyszczania w gruncie, na polach iryga- cyjnych o powierzchni ponad 1000 ha. Istnieje ponadto jedna lokalna oczyszczalnia, odbiera- jca niewielk ilo ciekw. Oczyszczalnia ta, przeznaczona jest w najbliszych latach do zamknicia. Planuje si rozbudow i modernizacj oczyszczalni ciekw przy ul. Janowskiej, li- kwidacj lokalnej oczyszczalni ciekw na Ratyniu, zmniejszenie powierzchni pl irygacyj- nych Osobowice i odprowadzanie na nie wycznie wd deszczowych w iloci niezbdnej do utrzymania warunkw rodowiskowych. Naley dy do skanalizowania wszystkich wymagajcych tego obszarw we Wrocawiu. W szczeglnoci midzy innymi: obszarw wzdu kolektorw Odra, la, Bystrzyca oraz w prawobrzenej czci miasta. Do czasu realizacji caego ukadu kanalizacyjnego miasta dopuszcza si indywidualne lub grupowe systemy oczyszczania ciekw. Przyjmuje si kierunki polityki przestrzennej w zakresie zagospodarowania terenu, ktre pozwol na wykorzystanie moliwoci technicznych istniejcego systemu wodocigo- wo-kanalizacyjnego, a szczeglnie jego zrealizowanych, a nie obcionych w peni elementw, a take takie, ktre s skoordynowane z przyjtymi dalszymi planami rozbudowy tego systemu.

29. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 31 2.2.4.3. USUWANIE I UNIESZKODLIWIANIE ODPADW System gospodarki odpadami dla Wrocawia opiera si na zaoeniu, e odpady, poza sytuacjami nadzwyczajnymi, s skadowane poza miastem, a utylizowane w czci w jego granicach, a w czci poza nimi. Konsekwencj tego jest potrzeba zbudowania, poza istniej- c, nowych stacji przeadunku odpadw na rodki transportu wywoce je poza miasto, w miejscach powizanych z liniami kolejowymi i jednoczenie dostpnych komunikacyjnie dla wszystkich obszarw miasta. Podobne stacje potrzebne s do przeadunku gruzu. Wany- mi elementami systemu s sortownie odpadw, ktre s niezbdne, mimo prowadzenia selek- tywnej zbirki odpadw. Obok ju istniejcej potrzebne s jeszcze dodatkowe obiekty. Naj- wiksze instalacje suce do utylizacji odpadw lokowane s na Janwku, gdzie przygotowuje si miejsce na ich duy kompleks. Mniejsze, specjalistyczne sytuuje si gwnie w zespoach urbanistycznych aktywnoci gospodarczej. Dy si do takiego ich rozmieszczenia, aby dla potencjalnego klienta odstawienie do nich odpadw byo ekonomicznie atrakcyjniejsze, ni pozbycie si ich w sposb nielegalny. W zespoach urbanistycznych aktywnoci gospodarczej nie ma lokalizacji zdecydowanie oddalonych od obszarw, na ktrych stale przebywaj ludzie, w tym obszarw zabudowy mieszkaniowej, a take miejsc niewymagajcych reprezentacyjnoci. W tej sytuacji instalacje musz by starannie hermetyzowane oraz odznacza si wysok jakoci architektoniczn, nawet przewyszajc obiekty w otoczeniu. Oprcz istniejcych instalacji, planuje si nowe, midzy innymi suce do: przerbki odpadw budowlanych, demontau odpadw wielkogabarytowych, wytwarzania brykietw z odpadw, utylizacji padych zwierzt. Na obszarze Janwka rezerwuje si tereny, na ktrych mona skadowa odpady w przypadku trudnoci w wywoeniu ich poza miasto, a take w przypadku klsk ywioowych. Pnocny odcinek Alei Stabowickiej zapewni ma dojazd do Janwka z ominiciem zabudowy mieszkaniowej w przypadku znacznej rozbudowy na nim elementw systemu gospodarki odpadami. Planuje si przysta przy Janwku umoliwiajc transport odpadw drog wodn. 2.2.4.4. ZAOPATRZENIE W GAZ, ENERGI CIEPLN I ELEKTRYCZN Wrocaw jest zaopatrywany w gaz przez biegncy poza jego granicami obwodnicowy ukad gazocigw wysokiego cinienia oraz gazocigami podwyszonego redniego cinienia. W zasigu sieci gazowej znajduje si ponad 97% mieszkacw miasta. W zalenoci od ksztatowania si zapotrzebowania na gaz naley dy do rozbudowy przesyowego ukadu obwodnicowego, modernizacji wza gazowego Otaszyn, budowy gazocigu wysokiego cinienia midzy wzami gazowymi Kieczw i Otaszyn, modernizacji i rozbudowy pozostaych elementw sieci gazowej, a take gazyfikacji rejonw niezgazyfikowanych. Gwnymi rdami ciepa scentralizowanego s: elektrociepownie przy ul. owieckiej i w Siechnicach, zakad ciepowniczy przy ul. Bierutowskiej oraz kotownie lokalne. Sie ciepownicza w ukadzie promieniowo-piercieniowym, obsuguje 61% mieszka miasta. W 2008 roku system ciepowniczy miasta mia rezerwy mocy cieplnej zarwno w rdle jak i mocy przesyowej w sieciach magistralnych. Wspiera si podczanie nowych odbiorcw do sieci ciepowniczej z zachowaniem swobody wyboru rda energii przez odbiorcw. Miasto jest zaopatrywane w energi elektryczn ze: Stacji Pasikurowice, Stacji Kleci- na, elektrociepowni przy ul. owieckiej i w Siechnicach, przez sie wysokiego napicia 110 kV i 18 gwnych punktw zasilania 110 kV/SN, zlokalizowanych na obszarze miasta, z ktrych zasilana jest sie redniego napicia. Cz stacji sucych zasilaniu Wrocawia znajduje si poza jego granicami, a niektre ze stacji miejskich zasilaj take odbiorcw spoza miasta. Do sieci redniego napicia podczonych jest 26 generatorw o charakterze lokal- nym, w tym: elektrownie wodne na Odrze w centralnej czci miasta i na Bystrzycy w Marszowicach, w zakadach elektromechanicznych na Psim Polu. Najwaniejsze zadania w zakresie rozwoju systemu elektroenergetycznego to budowa nowych i modernizacja lub rozbudowa istniejcych gwnych punktw zasilania 110 kV/SN i stacji transformatorowych,

30. Studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego Wrocawia. Cz oglna. 32 a take budowa nowych linii wysokiego, redniego i niskiego napicia. W polityce przestrzennej dy si do skablowania linii wysokiego, redniego i niskiego napicia przebiegaj- cych przez zespoy urbanistyczne przeznaczone pod zabudow, a take w innych miejscach kolizji z planowanym zagospodarowaniem, przez ograniczanie moliwoci prowadzenia linii napowietrznych i wyznaczenie tras kablowania. 2.3. Cel 2. Przestrzenne moliwoci rozwoju Drugim celem polityki przestrzennej Wrocawia, jest tworzenie wielu atrakcyjnych i zrnicowanych moliwoci dla ycia na wysokim poziomie jakoci w miecie i rozwoju gospodarczego. Cel ten zwizany jest najbardziej bezporednio z gospodark rynkow. Za- kada si, e miasto, aby odnie sukces, musi przyciga i zabiega o mieszkacw, o inwestorw, o turystw. Atrakcyjno Wrocawia dla nich w duym stopniu zalee bdzie od realizacji pozostaych trzech celw. Wrocaw powinien jawi si jako miasto pene ofert lub jako jedna wielka, caociowa oferta pozwalajca na podjcie na jego obszarze rnorodnych dziaalnoci i prowadzenie ich w sposb skuteczny, korzystny, wygodny, prestiowy i przyjemny. Przyjto, e w ramach polityki przestrzennej naley, wykorzystujc narzdzia marke- tingu lokalnego, ksztatowa i aktywnie promowa oferty przestrzenne. Powinny one w wysokim stopniu odpowiada wymaganiom i motywacjom podmiotw, dla ktrych s przygotowywane, a take uwzgldnia rnorodno, zmienno i nieprzewidywalno rynku. W procesie historycznym Wrocaw utrwali swoj pozycj jako wany orodek wielu kategorii aktywnoci. Wielofunkcyjno i otwarto na wielokierunkowy rozwj stanowi r- do siy i stabilnoci gospodarczej. Przyjmuje si, e te uniwersalistyczne cechy polityki rozwoju powinny czy si z deniem do wzmocnienia dziedzin, w ktrych Wrocaw moe si specjalizowa. W ramach realizacji celu drugiego, polityka przestrzenna powinna by tak prowadzona, aby Wrocaw, wykorzystujc swoje zasoby i pooenie geograficzne, znacznie zwikszy swoje znaczenie, jako: stolica Dolnego lska i metropolia europejska, miasto wymiany towarowej, finansowej i intelektualnej, miasto produkcji, szczeglnie o wysokiej technologii, miasto nauki, miasto usug na wysokim poziomie, miasto kultury, miasto turystyczne, miasto miejsce spotka. 2.3.1. Stolica Dolnego lska i metropolia europejska Wrocaw jest formaln i zarazem naturaln stolic duego i historycznie stabilnego re- gionu lska. Stawia to zadanie zapewnienia dobrego funkcjonowania regionalnych instytucji administracyjnych oraz obiektw obsugujcych cay region. Szczegln rol peni w tym zakresie rejon placu Spoecznego, przy ktrym skupiaj si siedziby wadz wojewdztwa. Obszar ten wymaga zapewnienia

Engineering

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego wrocławia