Upload
juan-luis-espinosa-caballero
View
108
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
VOCABULARIOGRÁFICOGEOGRAFÍATEMA1
Situación:Serefiere“alpuntooáreaqueundeterminadosectorocupadentrodetodounconjuntodelasuperficieterrestre”.Eldatofundamentalvendráexpresadoporlalatitud,esdecir,lamayoromenordistanciaquedichosectorpresentarespectoalecuadoryalmeridianodeGreenwich.Hacereferencia,portanto,alalongitudy
latitud.
Posición:Localizacióndeunsectorgeográficoconcreto,teniendoencuentalastierrasomaresquelorodean.
Geoestrategia:Esunsubcampodelageopolíticaquetratadeestudiaryrelacionarproblemasestratégicosmilitaresconfactoresgeológicos.
Globalización:Fenómenoqueconsisteenlacrecienteinterrelacióncomercial,financierayproductivaanivelmundial.Avecessevecomolamanifestacióndeuncapitalismoaescalamundial.Aellohacontribuidoeldesarrollodelostrasportesydelascomunicaciones,asícomoelestablecimientodeunasrelacioneseconómicasneoliberalesentrelosestadosydentrodelosmismos.
Balanzacomercial:Labalanzacomercialdebienesyservicios(antesllamadabalanzaderecursos)esigualalasexportacionesdebienesyserviciosmenoslasimportacionesdebienesyservicios.
TEMA2
Llanurascosteras:esladenominacióngeomorfológicadeunallanuraoplaniciedebajaaltitudquesedisponejuntoaunmar.Usualmentelallanuracosteraseprolongabajoelmarenloqueseconocecomoplataformacontinental
Anticlinal:plieguedelacortezaterrestreenformadelomocuyosflancosseinclinanensentidosopuestos.
Sinclinal:partecóncavadeunplieguedelacortezaterrestredebidoalasfuerzasdecompresióndeunmovimientoorogénico,cuyosestratosconvergenhaciaabajo,esdecirenformadecuenca
Superficiedeerosión:Extensióndeterrenoprácticamentellana,originadaporprocesosdeerosiónquehanarrasadolasestructuraspreexistentes.Losdostiposfundamentalesdesuperficiesdeerosiónsonlapenillanurayelpedimento.Estosrespondenaprocesosmorfogenéticosdistintosypresentanrasgostopográficosdiferentes.
Colmatación:Acumulacióndesedimentos.Enrealidadsondosprocesos:porunlado,enunríoquesehasedimentadomaterialtransportadooenelcasodelestuario,amaterialmovidoporelflujoyreflujodelasmareas.Esteprocesollevafinalmentealaformacióndebancosdearena;porotrolado,sedicequeunsueloestácolmatado,cuando,supermeabilidadoriginalsehareducidosustancialmente,acausadelprogresivoentupimientodelosporosexistentesentresuspartículas,conmaterialesfinostransportadosensuspensiónyqueporelaguaquesevainfiltrando.
Mantosdecorrimientoycabalgamientos:SetratadeundesplazamientohorizontaldeunagranmasadematerialesdebidoalaaccióndelasfuerzastectónicasdelinteriordelaTierra.Estosmaterialesprocedentesdeotrolugar(alóctonos)sesuperponensobreelroquedoautóctono.Losmantosdecorrimientotienenunadimensiónmayorysedesplazanamásdistanciadesulugardeorigenqueloscabalgamientos.
Terrazamarina:Unaterrazamarina,terrazacosteraoplayaelevada,esunaccidentegeográficoqueconsisteenunaplataformaquehasidoexpuestacomoresultadodelacombinacióndedosfenómenos:variacionesdelniveldelmarycambiostectónicosde
alzamientoysubsidenciaalolargodelacosta.Sumorfologíasepuederepresentarcomounaestrechafranjacosterasuavementeinclinadahaciaelmarycubierta,lamayoríadelasveces,pordepósitosmarinos(típicamentelimo,arena,gravilla)oeólicos.
1. UNIDADESMORFOESTRUCTURALES:Sonlasformasyladisposicióninternaqueadoptaelrelieve.Laestructuraeselresultadodelosmovimientostectónicosprocedentesdelinteriordelatierra,queoriginandesplazamientos,levantamientosyhundimientos.
2. GEOMORFOLOGÍA:RamadelaGeografíaFísicaquetienecomoobjetoelestudiodelasformasdelasuperficieterrestreenfocadoadescribir,entendersugénesisyentendersuactualcomportamiento.Porsucampodeestudio,lageomorfologíatienevinculacionesconotrasciencias.
3. EROSIÓN:EsladegradaciónyeltransportedelsueloorocaqueproducendistintosprocesosenlasuperficiedelaTierra.Entreestosagentesestálacirculacióndeaguaohielo,elviento,oloscambiostérmicos.Laerosiónimplicamovimiento,transportedelmaterial,encontrasteconladisgregacióndelasrocas,fenómenoconocidocomometeorizaciónyesunodelosprincipalesfactoresdelciclogeográfico.Puedeserincrementadaporactividadeshumanasoantropogénicas.Laerosiónproduceelrelievedelosvalles,gargantas,cañones,cavernasymesas.
4. OROGÉNESIS:Eslaformaciónorejuvenecimientodemontañasycordillerascausadaporladeformacióncomprensivaderegionesmásomenosextensasdelitosferacontinental.
5. SEDIMENTACIÓN:Eselprocesoporelcualelsedimentoenmovimientosedeposita.Todacorrientedeagua,caracterizadaporsucaudal,tirantedeagua,velocidadyformadelaseccióntieneunacapacidaddetransportarmaterialsólidoensuspensiónyotrasmoléculasendisolución.
6. MARGA:Esuntipoderocasedimentariacompuestaprincipalmentedecalcitayarcillas,conpredominio,porlogeneral,delacalcita,loqueleconfiereuncolorblanquecinocontonosquepuedenvariarbastantedeacuerdoconlasdistintasproporcionesycomposicionesdelosmineralesprincipales.
7. TRANSGRESIONESMARINAS:Eventogeológicoporelcualelmarocupaunterrenocontinental,desplazándoselalíneacosteratierraadentro.Estasinundacionessepuedenproducirporhundimientodelacostay/olaelevacióndelniveldelmar.Unatransgresiónsiemprevaacompañadaporeldepósitodesedimentosmarinossobreelterritorioinvadido.
8. FRACTURA:Tambiénllamadalitoclasa,esunagrietadelterrenoproducidaporfuerzastectónicas.Muchasfracturassedebenaqueelterrenocarecíadelanecesariaflexibilidadparaplegarsealsersometidoaempujeslaterales.
9. FALLA:Fracturaenelterrenoalolargodelacualhubomovimientodeunodelosladosrespectodelotro.
10. PLIEGUE:Deformacióndelasrocas,generalmentesedimentarias,enlaqueelementosdecarácterhorizontalquedancurvadosformandoondulacionesalargadasymásomenosparalelasentresí.
11. ROQUEDO:
12. GRANITO:El granito,tambiénconocido
comopiedra berroqueña,esunarocaígneaplutónica constituidaesencialmente
porcuarzo,feldespatoymica.
13. CALIZA:Lacalizaesunarocasedimentariacompuestamayoritariamenteporcarbonatodecalcio,generalmentecalcita,aunquefrecuentementepresentatrazasdemagnesitayotroscarbonatos.
Glaciardecirco:tipodeglaciarqueselimitaasucuencaocircodeacumulación.Apenastienelenguaglaciarytieneunareducidazonadeablacióndebidoalapocaabundanciadehielo.ElglaciardecircoesunglaciardemontañayeseltipodeglaciarmásfrecuenteenlosAlpesyenelPirineo.Puedeserelresultadodeunretrocesoglaciarenelquelalenguaglaciarhadesaparecido.Tambiénpuedeser,enunafasedecrecimiento,laetapaanterioralaaparicióndelalenguaglaciar,cuandolaacumulacióndehieloaúnnopermitequeelglaciarsedesbordedesucirco.
Glaciardevalle:tambiénllamadoartesaglaciar,sedefinecomoaquelvalleporelquecirculaohacirculadounglaciardedimensiones.Losvallesglaciaressonríosdehielo.Seformancuandoelespesordelhieloacumuladoenelcircoesgrande.Elhielodelascapasinferioressedesplazafueradelcircoysederramavalleabajo.Losfragmentosrocososquecontienenhieloensanchanelvalle.Excavancubetasenelroquedomenosresistenteque,alfundirseelhielo,seconviertenenlagos.
Graben:fosatectónicaograbenesunalargadepresiónlimitadaenambosladosporfallasparalelaslevantadas(horst)entrelascualeselterrenosehahundidoporefectodefuerzasinternas.
Horst:macizotectónico,tambiénllamadopilartectónicoohorst,esunaregiónelevadalimitadapordosfallasnormales,paralelas
.
Tómbolo:accidentegeográficosedimentarioqueformaunaestrechalenguadetierraentreunaislaounagranrocaalejadadelacostaytierrafirme,oentredosislasograndesrocas.EjemplosdetómbolossonelistmoarenosoqueuneelPeñóndeGibraltarconelcontinenteoelexistenteenelcaboTrafalgar.LasciudadesdeCádiz,GijónoSanSebastiánfueronensudíaislaslitorales,unidasalcontinenteenlaactualidadportómbolos.
Albufera:esunalagunalitoraldeaguasaladaoligeramentesalobre,separadadelmarporunalenguaocordóndearenasperoencomunicaciónconelmarporunoomáspuntos.Suformaciónsueledebersealacolmatacióndeunaantiguabahíaporlosaportesdesedimentosmarinosofluviales.
VOCABULARIOTEMA3.
Acantilado:accidentegeográficoqueconsisteenunapendienteoverticalabrupta.Normalmentesealudeaacantiladocuandoestásobrelacosta,perotambiénpuedenserconsideradoscomotaleslosqueexistenenmontañas,fallasyorillasdelosríos.Cuandounacantiladocosterodeformatabularalcanzagrandesdimensionesseledenominafarallón.
Playas:Riberadelmarodeunríogrande,formadadearenalesensuperficiecasiplana.
Rasas:Unarasamareal,rasaintermareal,rasalitoral,rasaoplataformadeabrasión,esunaplataformarocosacostera,alniveldelamareabaja,queaparecepordelantedeunacantiladorocoso.Setratadeunaformacióndebidaalaerosióndelmarsobreéste,queseproducesolosisedanunaseriedefactorescomosonlostiposydisposiciónencapasdelasrocasyunadiferenciaintermarealsignificativa(alturaentrelamareaaltaylabaja).Larasaestá,portanto,ligeramentepordebajodelnivelmarinoyesvisibleenlamareabajayantelaretiradadeloleaje.
Rías:accidentegeomorfológicoquedesignaunadelasformasquepuedetomarelvallefluvialentornoaladesembocaduradeunrío,cuandounvallecosteroquedasumergidobajoelmarporlaelevacióndelniveldeagua.Esunbrazodemarqueseinternaenlacostayqueestásometidoalaaccióndelasmareas.
Malpaís:accidentedelrelievecaracterizadoporlapresenciaderocaserosionadasdeorigenvolcánicoenunambienteárido.Aunquepuedeparecersealos,unmalpaísseproducesóloenuncampovolcánico
MARISMAS:Esunecosistemahúmedoconplantasherbáceasquecrecenenelagua.
Sediferenciadeunaciénagaporqueéstasestánrodeadasdeárbolesenvezde
herbáceas.Elaguadeunamarismapuedeserdulceodelmar,normalmenteesuna
mezcladeambas,denominadasalobre.Lasmarismassonimportantesparalavida
salvajesiendounodeloshábitatspreferidosparacriarunagranvariedaddevida.
FLECHASLITORALES:Sellamaflechadearenaohaffenalaacumulacióndearena
delantedelacosta.Lasflechaspuedenaislarlagunasenunantiguogolfoformando
cordoneslitorales.
CORDÓNLITORAL:Formacosteraquesedebealaaccióncombinadadetransportede
materialesporlosgrandesríosylascorrientesdederivalitoral,originandodepósitos
quesustituyenaloscontornosdelacostabajolaformadeundiqueoseriesdediques
quepresentanuncontornomedioentreloslímitesprimitivosdelacosta,yque
siempresedirigenenlamismadireccióndelascorrientesrespectivas.
ALBUFERAS:Esunalagunalitoraldeaguasaladaoligeramentesalobre,separadadel
marporunalenguaocordóndearenasperoencomunicaciónconelmarporunoo
máspuntos.Allídondelasmareasnosonmuyacusadasylaarenasedepositaenuna
largalenguapróximaalacostaseformanalbuferaslargasyestrechas,separadasdel
marporunaestrechabarradearenaotierraparalelaalaorilla.Enellas,ydebidoal
lentoflujoeintercambiodeaguasconelmar,sustemperaturassonmuchomás
cálidas.Sonespaciosllenosdevida.
Anticiclón:O“centrodealtaspresiones”,esunáreadealtapresiónatmosférica.Alrededordelcentrodelanticiclóneltiempoesestable(secoysoleadoenveranoyfríoydespejadoeninvierno.)
Amplitudtérmica:Diferenciaentrelatemperaturamáximaymínimadeundía,unañoounaestación.Sinónimodeoscilacióntérmica.
Aridez:Sequedad,ausenciadehumedadyconsiguienteausenciaoescasezdevegetación.Sehanelaboradodiversasfórmulasquerelacionantemperatura,precipitaciones,evaporaciónyfiltración.Índicedearidez:Gradodearidezdeunlugarponiendoenrelaciónlasprecipitacionesconlastemperaturas.
Barlovento:Partededondesoplaelviento.Loopuestoessotavento.
Borrascaociclón:Zonadebajaspresionesquearrastraprecipitaciones.Sinónimodedepresiónatmosférica.
Calima:Fenómenoqueseproducecuandoseensucianlascapasbajasdelaatmósferaporacumulacióndehumos,polvo,etc.Aparececuandoseproduceunaimportanteelevacióntérmicaestival.
Circulaciónatmosférica:MovimientogeneraldelairedelaAtmósferaenformadeviento.
Climograma:Diagramaquerepresentaenordenadasyabscisaslosdatosdeloselementosclimáticos(normalmenteprecipitacionesytemperaturas)deunlugar.
Continentalidad:Lacontinentalidadesunodelosfactoresfundamentalesquedefinenelclimayaquelalejaníadelasgrandesmasasdeaguadificultadquellegueairehúmedohastaalgunasregionesdelinteriordeloscontinentes.Enesasregionesnoexiste,pues,elefectoatemperantedelacercaníadelmaryseobservaunaumentodelaamplitudtérmicaydescensodelasprecipitacionesdebidoalaausenciademasadeagua.
CorrienteenchorrooJetStream:Unacorrienteenchorro(jetstreameninglés)esunflujodeairerápidoyestrechoqueseencuentraenlasatmósferasdealgunosplanetas,incluyendolaTierra:AplicadaalaTierra,ysegúnla
EfectoFohënolluviaorográfica:Lluviaqueseproducecomoconsecuenciadelascensodelaire,cargadodehumedad,porencimadeunacordillera.Alelevarseseenfría,secondensayprecipita.Laslluviasmásintensascaenprincipalmenteenlasladerasorientadasabarlovento.
FrentePolar:Líneadecontactoentrelamasadelairecálidotropicalyladeairefríopolar.NormalmentesituadoalnortedelosocéanosAtlánticoyPacífico,esunalíneasinuosayvariabledondesonfrecuenteslasperturbacionesmeteorológicas.
Gotafría:Bolsadeairefríoenalturaque,alcontactoconunamasadeairecálidoyhúmedosituadaencimadelMediterráneo,provocaunagraninestabilidadatmosféricaprovocandofuertesprecipitacionesquesuelensercatastróficasportodoellevanteespañol.LaépocamáspropiciaeselfinaldelVeranoyelOtoño.
Gradiente:Gradodevariacióndediversosfenómenos:presiónatmosférica(gradientebarométrico)temperatura(gradientetérmico)etc.
Humedad:Cantidaddevapordeaguacontenidoenlaatmósfera,enunlugareinstantedeterminado.Lahumedadabsolutaeslamasadevapordeaguacontenidaenunlitrodeaire.Seexpresaengramospormetrocúbico.Lahumedadrelativaeseltantoporcientodevapordeaguapresenteenunmomentodadoconrespectoaltotalquepodríahaberalamismatemperatura.
Isobaras:Líneasque,enunmapa,unenpuntosdeigualpresiónatmosférica.
Isotermas:Líneasque,enunmapa,unenpuntosdeigualtemperatura.
Insolación:CantidadderadiaciónsolaralcanzadaporunpuntodelaTierra.Suvariacióndependedelatransparenciadelaatmósferaydelánguloconquelosrayoslleguenalasuperficie(varíadurantelahoradeldíaylaépocadelaño).
IsohietasoIsoyetas:Líneasque,enunmapaunenpuntosdeigualprecipitación.
Inversióntérmica:Aumentodelatemperaturadelaireconlaaltura,contrariamentealgradientetérmiconormal.
Régimenpluvial:cantidaddeprecipitacionesqueseproducenenundeterminadolugarenunañoysurepartoestacionalymensual
Solana:vertientemontañosaorientadaalmediodíayqueporlotanto,recibelamayorcantidadposibledesol.Opuestoalaumbría
Sotavento:Opuestoabarlovento.Esdecir,vertientedeunamontañaquenoestáoestámenosexpuestaalosvientos.
Subsidencia:Movimientolentodedescensodegrandescantidadesdeaireenunáreaextensa.Produceunligeroaumentodelatemperatura.
Subtropical:regiónpróximaalostrópicosperosituadaamayorlatitud.Existendosregionessubtropicales.UnasituadaeneltrópicodeCánceryunos40ºalnorteyotraentreeltrópicodeCapricornioyunos40ºalsur.Elclimasueletenerunaestacióncálidaacompañadadeuntiemposecoconescasasprecipitaciones
Tropopausa:zonadetransiciónentrelatroposferaylaestratosfera.Porsutemperaturaevitalaconveccióndelaireyconfinadeestamaneraelclimaalatroposfera
T
Umbría:partedeladeraovertientemontañosadondecasisiemprehaysombraporestarexpuestaalnorte,enelhemisferionorte,oalsurenelhemisferiosur.Opuestoalasolana
VientosdelOeste:vientosconstantesquesoplandeoesteaestealaalturadelaslatitudesmedias.Suelenvenircargadosdehumedadyprovocarprecipitaciones
TEMA5
Altitud:distanciaverticaldeunpuntodelatierrarespectoalnivelmediodelmar,consideradocomopunto0metros.
Centrosdeacción:áreasdebajaoaltapresión.Puedentenerunorigentérmico(calentamientooenfriamientodelaire)odinámico(responderalasondasciclónicasyanticiclónicasquedescribelacorrienteenchorroenaltura).
Clima:Conjuntodetiposdetiempoatmosféricoquesedanenunlugardeterminadoyqueserepitenenformacíclica.Loselementosmásimportantesdelclimasonlastemperaturasylasprecipitaciones:losfactoresquecondicionanelclimasonlalatitud,lacirculacióngeneralatmosférica,lainfluenciamarinaycontinentallaaltitudyladisposicióndelrelieve.
Evapotranspiración:pérdidadehumedaddelasuperficieporevaporaciónyportranspiracióndelosseresvivosquehabitan,enespeciallosvegetales.
Niebla:suspensiónenlaatmósferadediminutasgotasdeaguaquelimitanlavisibilidadhorizontalamenosde1km.
Temperatura:gradodecalordelaire.Sesuelemedirengradoscentígradosconeltermómetrodemercurio.
TEMA6LASAGUASYLAREDHIDROGRÁFICA
ENDORREÍSMO:fenómenoqueconsisteenlaafluenciadelasaguasdeunterritoriohaciaelinteriordeeste,sindesagüealmar.
LAGO:grandepósitonaturaldeagua,generalmentedulce,queseencuentraseparadodelmaryquerecogeaguaspluviales,subterráneasodeunoovariosríosqueestánencontinuomovimiento.
LAGUNA:depósitonaturaldeaguasalobreosalada(aunquetambiénpuedeserdulce)queestáseparadodelmaryesdemenoresdimensionesqueunlago.Sealimentanderíosoarroyos,perosusaguasestánestancadas.
RÍO:esunacorrientenaturalformadaporaguadulcequefluyecontinuamenteyquetienesudesembocaduraenunlago,maruotrorío.
HUMEDAL:Eselecosistemaintermedioentreelmedioacuáticoyelterrestre,conporcioneshúmedas,semihúmedasysecas,caracterizadoporlapresenciadeflorayfauna.
AFLUENTE:cursodeaguaoríosecundarioqueseuneaotromayorenelqueviertesusaguas.Sinónimodetributario.EnEspaña,porejemplo,elGenilesafluentedelGuadalquivir.
Escorrentía:Sellamaescorrentíaalacorrientedeaguaqueseviertealrebasarsudepósitoocaucenaturalesoartificiales.
Caudalmedio:Valormediodelcaudaleneltranscursodeunperíododetiempo.
Crecidas:Aumentodelcaudaldeunacorrientedeagua,especialmentedeunrío.
Irregularidadinteranual:lasvariacionesdecaudalqueseproducenduranteunlargoperíododetiempo,deveinteatreintaaños,quesecalculaconelcoeficientedeirregularidad.(Relacionaelcaudalmediomáximoconelmínimoduranteelperiodotemporalseleccionado).
EnestagráficaserepresentalairregularidadinteranualdelríoGuadalquivir.
Cuenca:Extensióndeterrenomásanchaymenosprofundaqueunvalle,cuyasaguasviertenenunrío,enunlagooenelMar.
Régimenpluvial:Losríosderégimenpluvialtienenelcaudaldeterminadoexclusivamenteporlasprecipitaciones.
Régimennival:Elrégimennivalsecaracterizaporlasprecipitacionesenformadenieve,peronilaestaciónfríaelestiajeestanprofundo,nialfinaldelveranolasaguasestántanaltascomoenelrégimenglaciar.Laépocadeabundanciatienelugarenprimavera.
Vertiente:pendientedeunamontañaoelevacióndelterrenoporcualquieradesuslados
VOCABULARIOGRÁFICO.TEMA7LASREGIONESBIOGEOGRÁFICASDEESPAÑA.
BOSQUE:esunecosistemadondelavegetaciónpredominantelaconstituyenlosárbolesymatas.Estascomunidadesdeplantascubrengrandesáreasdelgloboterráqueoyfuncionancomohábitatsparalosanimales,moduladoresdeflujoshidrológicosyconservadoresdelsuelo,constituyendounodelosaspectosmásimportantesdelabiosferadelaTierra
MATORRAL:esuncampocaracterizadoporunavegetacióndominadaporarbustosymatas,yqueamenudoincluyecéspedesyplantasherbáceas.Elmatorraltambiénpuedesurgircomoconsecuenciadelaactividadhumana.
PRADO:esunatierrallanaoderelievesuave,húmedaoderegadío,enlacualcrecelahierbaconelfindegenerarpastoparaelganadoyforrajeparaconservar,cuandohayproducciónsobrante.Porlogeneralcrecenenregioneshúmedasynomuyfrías,enlasqueapenasexistesequía,bajoeldominiodelosbosquescaducifolios.
SUELO:Capasuperficialdelacortezaterrestrecompuestadeelementosenlostresestados.Resultadodelaalteracióndelroquedoporelclimaylosseresvivos.Ensualteraciónintervienenlarocamadre,elclima,latopografía,eltiempoylosseresvivos.
EDAFOLOGÍA:esunaramadelacienciaqueestudialacomposiciónynaturalezadelsueloensurelaciónconlasplantasyelentornoquelerodea.Serelacionaconlafísica,laquímicaylabiología.
ENDEMISMO:Envegetación,distribucióngeográficalimitadadeespeciesvivas,esdecir,animalesoplantas,propiosyexclusivosderegionesmuyconcretas.Elterritorioespañolcuentaconunnúmeroimportantedeendemismo:enCanariasexistenmásde500especiesendémicas,enlaPenínsulalamayorproporciónseencuentranenAndalucía(ej.Eldragocanario).
BOSQUECADUCIFOLIO:estáformadoporespeciesarbóreasdehojacaduca.Encontramoselbosquecaducifolioentornoalos40ºylos55ºdelatitud.Lasespeciesdominantessonelroble,elhaya,queexigemayorhumedadatmosféricayelcarpe.Existenotrasespeciessecundariasdeportearborescente,comolosfresnos,lostilos,losolmosylosarces.
BOSQUEPERENNIFOLIO:estáformadoporespeciesarbóreasdehojaperenne,esdecir,quenopierdensushojasenningunaépocadelaño.Ejemplodeespeciesperennifoliassonlasencinas,(quercusillex),losalcornoquesylospinos.
LIXIVIACIÓN:esunprocesoenelqueundisolventelíquidopasaatravésdeunsólidopulverizadoparaqueseproduzcaladisolucióndeunoomásdeloscomponentessolublesdelsólido.
HORIZONTES:estratoshorizontalesquesedesarrollanenelinteriordelmismoyquepresentandiferentescaracteresdecomposición,textura,adherencia,etc.Elperfildelsueloeslaordenaciónverticaldetodosestoshorizontes.
HUMUS:eslasustanciacompuestaporciertosproductosorgánicosdenaturalezacoloidal,queprovienedeladescomposicióndelosrestosorgánicospororganismosymicroorganismosbenéficos(hongosybacterias)
VEGETACIÓNSECUNDARIA:vegetaciónquesedesarrolladespuésdelamodificacióndesuhábitatprimitivo
FLORA:conjuntodelasplantasquepueblanunaregión(porejemplouncontinente,clima,sierra,etc.)
ARBUSTO:plantaleñosaquenoyerguesobreunsolotroncosinoqueramificadesdelamismabase.
BOSQUEDERIBERA:sonbosquescaducifoliosquecrecenaambosladosdeloscursosfluvialessobresuelosque,apartirdeunaciertaprofundidad,suelenestarempapadosdeaguaprovenientedelríooarroyovecino
MAQUIA:formaciónarbustivadensa,amenudoimpenetrable,demásdedosmetrosdealtura.Suelecomponersedeplantasconpocasnecesidadesdeagua(esclerófilas)comolajara,elbrezo,lentisco,laretama…
GARRIGA:formaciónvegetalmediterráneadelossueloscalizos,constituidospormatorralesyplantasherbáceas.Aparececuandosedegradanlossuelosdelclimamediterráneoporunclimademasiadoseco.Lasespeciesmáscaracterísticassonlacoscoja,lajara,elmadroño,lalavandayelromero.
LANDA:formaciónarbustivamuydensa,característicadelaregióneurosiberiana,quesuponeunadegradacióndelbosqueatlánticoclimácico.Estáformadapormatorralescomolaretama,eltojooelbrezo,quepuedellegaraalcanzarmásdetresmetrosdealtura.Portanto,espropiadezonasdeclimahúmedocomolosdeEuropaoccidental
y,enmenormedida,delnortedeEspaña.Seasientasobresuelospobres,pocoaptosparacultivos.
DEFORESTACIÓN:formaciónvegetalmediterráneadelossueloscalizos,constituidospormatorralesyplantasherbáceas.Aparececuandosedegradanlossuelosdelclimamediterráneoporunclimademasiadoseco.Lasespeciesmáscaracterísticassonlacoscoja,lajara,elmadroño,lalavandayelromero.
BIODIVERSIDAD:odiversidadbiológicaeslavariedaddeformasdevidaenelplaneta,incluyendolosecosistemasterrestres,marinosyloscomplejosecológicosdelosqueformanparte,másalládeladiversidaddentrodecadaespecie,entrelasespeciesylosecosistemas.
DESERTIFICACIÓN:esladegradacióndelatierraenregionesáridas,semiáridasysubhúmedassecas,resultantedediversosfactores,inclusovariacionesclimáticasyactividadeshumanas.
LAURISILVA:variedaddeselvaaltaodebosquenubososubtropical,característicodelugarescálidosyhúmedos,conheladassuavesocarentesdeellas,conpredominiodeárbolesdegrantamañoasícomodebejucosydelianasdehojasimilaraladellaurel(deallísunombre).
RUPÍCULA:setratadelconjuntodeplantasquevivenenlasrocascompactasyprácticamentedesnudas;ambientescaracterizadosporunascondicionesextremas,cuyofactorcomúneslafaltadesuelo.
ESCLERÓFILA:esuntipodevegetacióncuyasespeciesarbóreasyarbustivasestánaptadasalargosperíodosdesequíaycalor.
XERÓFILA:Vegetaladaptadoalavidaenunmedioseco.
SOTOBOSQUE:Vegetaciónformadapormatasyarbustosquecrecebajolosárbolesdeunbosqueomonte.
ESTEPA:Vegetacióncompuestadeplantasaisladasyadaptadasalasequedad,especialmentegramíneas,quesedaenzonasdeclimasubdesértico.
CONÍFERAS:sonplantascomplejasconpartesdiferenciadas,queproducensemillasexpuestasqueseagrupanenconos,(deallísunombredeconíferas).Poseenhojasmuyramificadas,queparecenagujasysonpersistentes;ycuyotroncoesdecortezadelgadayesbelta.
PILOSIDADES:Sedicequeunaplantatienepilosidadescuandotienepelos.
CLISERIE:Distribuciónescalonadadetiposdevegetacióndiferentes,loscualesestándeterminadosporvariacionesenelclima.
MUSGO:Pertenecienteaunaclasedeplantasformadasporunaalfombradecortostallosfoliáceosyapretados,quevivenenelsuelo,losárboles,lasparedesylostejados.
LÍQUENES:Protistaresultantedelaasociaciónsimbióticadehongosconalgasunicelulares.Creceensitioshúmedos,extendiéndosesobrelasrocasolascortezasdelosárbolesenformadehojuelasgrises,pardas,amarillasorojizas.
PISO:Cadaunadelascapasdeunterrenooderocas.
Antrópico:Relacionadoconlossereshumanos.
Relacionadocon:
Biosfera:Eselámbitodondesedesarrollalavidaenlatierra.Comprendelalitosfera,lahidrosferaylatroposfera.
Clímax:Etapafinalenunasucesióndeunecosistema,enlaquelavegetaciónllegaaunestadodeequilibrioconelmedio.Enausenciadeintervenciónexterna,todo
ecosistemaevolucionasiemprehastaalcanzarsuetapadeclímax,enquepermaneceestable.
Clímax
Compostaje:Procedimientoderecuperacióndedesechosorgánicos,tantoagrícolascomourbanos.Losresiduossedejanfermentarparapoderrecuperarelementosricosenmineralesymateriaorgánica,queposteriormentesesirvencomoabono.
Criófila:Especievegetaladaptadaalosclimasfríos,alaqueperjudicaunaumentodelastemperaturas.
DesarrolloSostenible:Esunalíneadeactuacióncuyoobjetivoeslograreldesarrollosocioeconómicoconunagestiónresponsabledelosrecursosnaturales.
Ecosistema:Eselconjuntoformadoporunacomunidaddeseresvivosyelentornofísico-químicoenelquevive.Entreambosseproduceunainteracciónconstante.
Halófila:Especievegetaladaptadaalossuelossalinos.
Suelosalino
Hidrófila:Especievegetaladaptadaalosambienteshúmedosalaqueperjudicalafaltadeagua.
PaisajeProtegido:Espacionatural,queporsuvulnerabilidadoportenercaracterísticasespecialesesobjetodemedidasespeciales,destinadasasuconservación.
Roturación:Operacióndelabrarunatierraporprimeravezparaponerlaencultivo.Dependiendodeltipodevegetaciónquehubieraenella,ellabradoylapuestaapuntodelatierrapuedenproducirsepormediodelasiegaoquemadelavegetaciónoporlataladelosárboles.
Tierraslabradaspor1ªvez
Sucesión:Secuenciadefasesoetapasenlaevolucióndeunecosistemaalolargodeltiempo.Dichasucesiónsedesarrollahastaqueelecosistemaalcanzasuetapaculminanteoclímax.
Termófila:Especievegetaladaptadaalosambientescálidosalosqueperjudicanlosdescensosdetemperatura.
Umbrófila:Especievegetaladaptadaalosambientessombríosalaqueperjudicalasradiacionesdeluzsolar.
Zonaumbria
VegetaciónEurosiberiana:EsunaregiónfloralquecomprendelaEuropanomediterráneamásSiberia.EnlaPenínsulaincluyeelámbitonoratlántico.Suvegetaciónmáscaracterísticaeselbosquecaducifolio.
VegetaciónMacaronésica:EselconjuntodeespeciesvegetalesdelaregiónconstituidaporlasislasCanarias,Azores,MadeirayCaboVerde.Secaracterizaporlamezcladeelementosmediterráneos,atlánticosytropicales.
Mixdevegetación
VegetaciónPotencial:Eselconjuntodeespeciesvegetalesquepuedenaparecerenundeterminadoterritorioenrelacióndeequilibrioconlosfactoresclimáticosybióticosdelmismo.
ZonamuyTOP
VOCABULARIOTEMA8-9
Éxodorural:
Serefiereprincipalmentealaemigracióndegentejovendelcampoalaciudad
Hábitatdisperso:
Consisteenlasalidaprogresivadelapoblacióndeloscentrospobladosmayoresconelfindeirocupandoáreasnuevasdeterrenogeneralmenteagrícola
Hábitatconcentrado:
Sedenominaenelcasodelapoblaciónrural,alqueselocalizaenáreasenlasquelapoblaciónseagrupaennúcleoscompactos,enpueblosociudades.
Inmigración:
Entradaaunpaísoregióndepersonasquenacieronoprocedendeotrolugar.
Esperanzadevida:
Estimacióndelpromediodeañosqueviviríaungrupodepersonasnacidaselmismoañosilosmovimientosenlatasademortalidaddelaregiónevaluadasemantuvieranconstantes.
Babyboom:
Expresióntraslasegundaguerramundialparadefinirelfenómenodemográficoduranteelperíodocomprendidoentre1946y1964ycaracterizadoporunincrementonotabledelanatalidad.
Crecimientodemográficocero:
Situacióndemográficacaracterizadaporquelapoblacióndeunaregiónopaísdeterminadopermaneceprácticamenteconstanteduranteunperíododetiempodebidoaquelascifrasdenatalidadymortalidadsonmuysimilares.
Poblacióndederecho:
Eslaempadronadaenundeterminadolugardemaneraqueesallídondeejercederechosciviles.
Transiciónsanitaria:
Esunadisciplinacientíficaeneláreadelabiologíaymedicinaqueestudialadistribución,frecuencia,factordeterminante,perdicionesycontroldelosfactores
relacionadosconlasaludylasenfermedadesexistentesenpoblacioneshumanasdefinidas.
Malthusianismo:
Teoríademográfica,económicaysociopolítica,desarrolladaporeleconomistabritánicoThomasMalthussegúnlacualelritmodecrecimientodelapoblaciónrespondeaunaprogresióngeométricamientrasqueelritmodeaumentodelosrecursosparasusupervivencialohaceenprogresiónaritmética.
Neomalthusianos:
Teoríademográfica,socialypoblacionalqueconsideraelexcesodepoblacióndelasclasespobresuobrerascomounproblemaparasucalidaddevida.
Emigraciónasistida:
Extraerespeciesamenazadasdesuhábitatnaturalytrasladarlosaotroslugaresconelobjetivodequeprosperenenesenuevoentorno.
Estancia:
Accióndeestaropermanecerciertotiempoenunlugar.
Residencia:
Hechodevivirenunlugardeterminado
Repatriación:
Eselprocesoyelresultadoderepatriar,esteverbohacereferenciaalograrquealguienoalgoregreseasupatria
Proyeccióndemográfica:
Ejerciciodeprevisióndelfuturoinmediatodelapoblación,queintentaaproximarladinámicademográficadelospróximosañosaprovechandotodalariquezadeinformacióndelsistemaestadístico.
Padrón:
Eselregistroadministrativodondeconstanlosvecinosdelmunicipio.Susdatosconstituyenpruebaderesidenciaenelmunicipioydeldomiciliohabitualenelmismo.
Censo:
Listaoficialdeloshabitantesdeunapoblaciónodeunestado,conindicacióndesuscondicionessociales,económicas,etc.
Registrocivil:
Documentodondeserelacionanciertosacontecimientosocosas;especialmenteaquellosquedebenconstarpermanentementedeformaoficial.
Tasadenatalidad:eslacantidadproporcionaldenacimientosquetienelugarenunacomunidadenunlapsodetiempodeterminado.
Tasademortalidad:eslaproporcióndepersonasquemuerenporunacausaconcretaenunperíodoenunapoblación.
Tasadefecundidad:númerodenacimientosocurridoenunciertoperiododetiempoylacantidaddepoblaciónfemeninaenedadfértilenelmismoperiodo.
Tasademortalidadinfantil:eselnúmerodedefuncionesdeniñosmenoresdeunañoporcada1,000nacidosvivosenundeterminadoaño.
Saldomigratorio:eselbalancequeexisteentrelainmigraciónylaemigraciónenundeterminadolugar.
Tasadeactividad:esuníndicequemideelniveldeactividadenelempleodeunpaís.
Tasadeparo:esunporcentajequeexpresalaproporcióndeparadosquehayrespectoaltotaldeactivos.
Poblacióninactiva:Estáformadaporpersonasquenotienentrabajodebidoasuedad:eselcasodelosmenoresde15añosylosmayoresde65.
Envejecimientodemográfico:Elenvejecimientodelapoblación,endemografía,serefiereauncambioenlaestructuraporedadesdelapoblación,dondebásicamentecrecenlosgruposdeedadesmadurasylongevasmanteniéndoseodisminuyendolosgruposdemenoredad.
Demografía:Estudioestadísticodelaspoblacioneshumanassegúnsuestadoydistribuciónosegúnsuevaluaciónhistórica.
Migración:Movimientodepoblacionesqueconsisteendejarellugarderesidenciaparaestablecerseenotropaísoregión,generalmenteporcausaseconómicasosociales.
Transicióndemográfica:Esunateoríademográficaqueexplicaríaelpasodeunrégimendemográficopreindustrial,presididoporaltastasasdemortalidadynatalidadaotroindustrialconunfuerteincrementodelapoblaciónyposteriormenteposindustrial,contasasmuybajasdemortalidadynatalidad.
Poblaciónrural:Esunpoblado,localidadoentidaddepoblacióndemenortamañoquelaciudadydedicadaprincipalmenteaactividadeseconómicaspropiasdelmediorural,ligadasalascaracterísticasfísicasylosrecursosnaturalesdesuentornopróximo.
Superpoblación:Excesodepoblaciónenunlugardeterminado.