TXIMELETAK HEGAN, EMAKUMEOK BORROKAN

azaroak 25

EMAKUMEON MUNDU MARTXA

KAPITALISMO PATRIARKALAREN AURREAN FEMINISMO ANTIKAPITALISTA

1995ean Quebeceko emakumeen mugimenduak Ogia eta Arrosak ibilaldiarekin sortu zen Emakumeen Mundu Martxa, emakumeok pairatzen dugun pobrezia eta bortxakeria desagerraraztea du helburu nazioarteko mugimendu feministak biltzen duen ekimen honek.Bost urtean behin, Asia, Afrika, Amerika Latindar eta Europako milaka emakume mobilizatzen dira ondorengo lau arlo hauetan laburbiltzen diren eskakizunak eta proposamenak aldarrikatzeko:

• Guztien ona, elikadura subiranotasuna eta baliabide eta bioaniztasunerako irismena.

• Bakea eta desmilitarizazioa.

• Emakumeentzako lanbidea.

• Emakumeen aurkako bortxakeria, beren gorputza, bizimodua eta sexualitatea kontrolatzeko tresna den adinean.

Donostian bildu ziren urrian bederatzi herrialdetako ordezkariak eta honako gai hauek izan zituzten hizpide: feminismoa, indarkeria matxistari aurre egiteko ekimenak eta “Tratado Trasatlántico de Comercio e Inversión (TTIP)” (Tratado de Libre Comercio entre Europa y EE.UU.) ekarriko dituen ondorio ekonomiko eta sozialeei aurre egitego estrategia globalak prestatzea.

Halaber, Kobanen, Estatu Islamikoaren aurka borrokan ari diren Kurdistango emakumeei babesa helarzateko agiri bat aurkeztu zuten.

CONFEDERACIÓN NACIONAL DE MUJERES CAMPESINAS INDÍGENAS ORIGINARIAS DE BOLIVIA (Cnmciob) “LAS

BARTOLINAS”

• 1980.urtean sortua,helburuak:• Emakume nekazari eta indigena zapalkuntza mota

guztietatik askatu.• Emakumeen giza-eskubideak defendatu eta sustatu.• Erabakitze-organoetan emakumeen parte hartzea

bermatu.• Diskriminazio eta indarkeria mota guztiak

desagerrarazi.

CONSEJO NACIONAL DE MUJERES INDIGENAS DEL ECUADOR (CONMIE)

• Emakume hauek, munduan zehar beste askok bezala, genero berdintasunaren aldeko lana egiten dute, baina beste kontzeptu batzuk uztartzen dizkiote beren borrokari; genero, klase eta etnia kontzeptuak, hain zuzen, borroka are zailagoa bilakatuz.

I CONFERENCIA MUNDIAL DE MUJERES DE BASE (Venezuela)

• 2011.urtean burutu zen Caracasen, bertan kontinente guztietako emakumeek hartu zuten parte, Venezuelako El Movimiento de Mujeres Ana Soto k, besteak beste. Jardunaldi hauetan, emakumeen oihua entzun zen:

“Emakumeok gaur egungo gizarte ustel hau eraldatzeko ezinbesteko indar geldiezina gara”

LA MARCHA DE LAS PUTAS(KOLONBIA)

• Emakumeen aurkako indarkeria eta diskriminazioa agerian uzteko asmoz egin zen manifestazio jendetsu hau 2014ko maiatzean Bogotan, bertan, gizon batzuek minigonak jantzi zituzten protestarekin bat egiteko.

MULHERES CAMPONESAS DO BRASIL

2013ko otsailean, mugimendu honek mundu mailako

emakume nekazarien topaketa antolatu zuen Brasilian,

helburu hauexekin:

Elikagai osasuntsuen ekoizpena eta komertzializazioa.

Emakumeen lan-eskubideen alde.

Emakumeek jasaten dituzten indarkeria mota guztien

aurka.

PLATAFORMA FEMENINA NUEVO

PAIS (KUBA) Erakunde independientea

Lehenesten dugu emakume feministek gizartean

lan egiten duten modua:

I ntegratu ez baztertu

Eraikitzeko eta bizia emateko lan egin.

Dagoena zaindu.

Gatazketan negoziatu.

NIKARAGUA

Feminismo

emankorra

Dominikar Errepublikako 'Tximeletak'

Patria, Minerva eta María Teresa Mirabal ahizpak, “las mariposas”

bezala ziren ezagunak, Dominikar Errepublikako Trujilloren

diktaduraren aurka borroka egiteagatik bahitu eta jipoituta hil zituzten

militarrek. Haien heriotza diktaduraren gainbehera ekarri zuen. 1999az

geroztik, Nazio Batuen Erakundeak hala erabakita, haien oroimenez

urtero, azaroaren 25a Emakumeen Aurkako Indarkeriaren Kontrako

Nazioarteko Eguna izendatu da.

543tik gora hildako ehungintza-lantegi bat behera etorrita, Bangladeshen

INDITEX : ZARA, PULL&BEAR, Massimo Dutti, Bershka, OYSHO, Stradivarius, UTERQUE, ZARA HOME. Women'secret, CORTEFIEL, El Corte Ingles, SPRINGFIEL eta MANGO enpresentzat lana egiten zuten.

Argazkian Donostian egindako protesta “EZ ZAITEZ BESTEEN ODOLAREKIN J ANTZI” lelopean

EMAKUME SAHARAUIEN BATASUN NAZIONALA

Emakume ausartak, iheslarientzako

kanpamenduak ezerezetik altxatu

dituztenak, duintasun eredu gisa.

Emakume ingeniariak, medikuak,

ekintzaileak eta giza-eskubideen

defendatzaileak Sahara okupatuan.

MAROKO

Lehenengo elkarte f eminista 1985.urtean

sortu zen, Marokoko Emakumeen Elkarte

Demokratikoa, hurrengo hamar urteetan,

beste lau elkarte gehiago hasi ziren lanean,

emakumeen eskubideak eta duintasuna

berreskuratzeko bidean.

Nko MUGIMENDUA (MALI ) Maliko emakumeok besteek inposatutako

gerrari EZ esaten diogu BADENYAren bidez

(Emakumezkoen balioak: bakea, bizia,

jakinduria, negoziazioa,heldutasun politikoa)

CHICAGO BOYS: MILAKA MILOI PERTSONEN BIZITZAK SUNTSITZEN

GHANAKO EMAKUMEAK:BIZITZA AURRERA ATERATZEN

Ghanako emakumeek euren banketxea sortu dute

Astero Asong-taaba emakume-kooperatibako kideak karite zuhaitz baten azpian bildu eta 0,50 eta 5 dolar arteko ekarpenak egiten dituzte. Horrela, behar dutenean, maileguak eska ditzakete.

Asong-taaba bezelako 500 beste bat talde daude. Honelako kooperatibek emakumeen eta haien seme-alaben bizitza nabarmen hobetu dute. Eskolaratze tasan ere eragin nabarmena izan dute iniziztiba hauek.

Argazkian, Dunwaa Soayare, 45 urte, alarguna eta bost seme-alaben ama, kredito-libreta eskuetan duela.

«Nire jantzia, nire aukera», Kenyako kaleetako garrasia

«Lizunkeriaz jantzita» kalean doazen emakumeen aurkako eraso ugari izan da azken bolada honetan Kenyan. Eraso horiek salatzeko protesta egin zuten, minigonaz jantzita, mila pertsona inguruk Nairobi hiriburuan, eta handik ordu batzuetara beste eraso baten berri izan genuen. Azken kasu horrekin lotuta, Kenyako Poliziak ehunen bat lagun atxilotu ditu, erasoarekin zerikusirik dutelakoan.

MOUSOAK: Txinako ama-lerrokotasunaren (matriarkatuaren) azken aztarnak

Herri honek gizarte matriarkalaren ezaugarriak gordetzen ditu, emakumeak du protagonismo nabarmena. Mousoentzat ama dena da, eta bere inguruan unibertso femeninoa eratu da.

Familia egitura matriarkak zuzentzen du, berak bideratzen du lanaren antolaketa eta diruaren kudeaketa, baina, erabaki garratzitsuak familikide guztien artean hartzen dira. Etxearen jabegoa ere emakumeena da.

Emakumeek sortu zuten nekazaritza, etxeen eraikuntza, uzta … Eta, munduaren sortzailea JAINKOSA da.

FEMEN (Ekialdeko Europa)

Emakumeen gaineko diktadura, patriarkatu,

esplotazio eta zapalkuntzaren aurkako

helburua duen mugimendu hau, 2008.urtetik

aurrera hasi zen ezagutzen Ukrania, Errusia

eta Erresuma Batuan, batez ere, emakumeek

protesta gisa egindako topless ekintzen bidez.

FELI SA REYES ORTEGA

ESTATUAN, NATUR ZI ENTZI ETAN

DOKTOREA DEN LEHENENGO EMAKUME

I J I TOA

“Gizarteak ij itoei buruz daukan irudia goi-

mailako ikasketak eginez aldatu behar

dugu, hau da, eredua izan behar dugu”

MALALA YOUSAFZAI

(2014ko Bakearen Nobel Saria)

17 urteko pakistandar blogari,

ikasle eta emakume eta umeen

eskubideen aldeko ekintzailea.