TAT ALMA DUYUSU VE

MODELLEMESİ

HAZIRLAYAN:

Kazım Anıl AYDIN

TAT NEDİR? – TEMEL TATLAR NELERDİR?

Dil aracılığı ile elde edilir. Sıvı fazda gerçekleşen kimyasal süreçlerin sonucudur.

Temel tatlar;

TatlılıkEkşilikTuzlulukAcılık

TAT ALMA OLAYININ OLUŞUMU

Besinlerin tadının algılanabilmesi için o besin maddesinin dildeki veya damaktaki tükürük sıvısı içinde çözünmesi (erimesi) gerekir.

Tükürük sıvısı içinde çözünen besinler, dilin üst kısmındaki tat tomurcuklarında bulunan tat alma duyu hücrelerini uyarır ve bu uyarılar tat alma duyu sinirleri yardımıyla beyindeki tat alma duyu merkezine iletilir.

Gelen uyartılar beyin tarafından değerlendirilir ve besinlerin tadı algılanmış olur (tat alma olayı gerçekleşir).

TAT ALMA OLAYININ OLUŞUMU

Dilin her tarafı her tadı aynı derecede algılayamaz.

Dilin uç tarafı tatlıyı, Dilin ön yan kenarları tuzluyu, Dilin arka yan kenarları ekşiyi, Dilin arka tarafı acıyı, daha iyi algılar.

DİL

Dil, ağız içinde bulunan ve tat alma duyusunu gerçekleştiren, kaslardan yapılmış bir organdır.

Kendini yenileme hızı en yüksek organ olarak da tanınır.

Dilin fonksiyonları;

Çiğneme Tat alma Yutma KonuşmaOral temizlik

DİLİN YÜZEYİ VE PAPİLLER

Papiller;

Dile pürüzlü bir görünüm veren, dilin üst yüzeyinde ve yanlarında yer alan minik çıkıntılara verilen isimdir.

İçlerinde tat tomurcukları bulundururlar.

Bu tomurcuklar içerisinde ise tat hücreleri vardır.

TAT HÜCRELERİ

Tat hücreleri, vücut sıcaklığının oldukça üstünde veya altındaki gıdalarla, asitli besinlerle her gün muhatap olurlar; bu yönden güç ve çetin bir ortamda çalışan aletlere benzerler.

TAT HÜCRELERİ

Tat hücreleri ortalama olarak her 10 günde bir değişirler.

Yani şu andaki tat hücreleriniz bundan 10 gün öncekilerden tamamen farklıdır.

BEYİNDEKİ TAT ALMA DUYUSU

Beyninizde yaklaşık olarak yüz milyar sinir hücresi bulunur.

Siz bir şeyler yediğiniz veya içtiğinizde de, üç tat siniriniz tat hücrelerinizden aldıkları mesajları yüz milyar adresten ilgili olanlarına taşırlar.

Tat sinirlerinin çapı 0.004 milimetreden daha azdır.

BEYİNDEKİ TAT ALMA DUYUSU

İşte bu sinirler, on binlerce tat hücresinden aldıkları haberleri beyin sapı denilen bölgeye götürürler.

Tat bilgileri buradan da beynin korteks, hipotalamus ve amigdala bölgelerine giderler.

Bir şeyler atıştırırken, bu sinirler beynin ilgili bölgelerine sürekli olarak haber ulaştırmakla meşguldür.

ELEKTRONİK DİL

Elektronik dil 100 kadar minik deliği bulunan elektronik bir devredir.Bu deliklerin her birisi yapay bir tat tomurcuğu şeklinde tasarlanmıştır.

Devre üzerine damlatılan herhangi bir sıvı, delikler tarafından sünger gibi emilmektedir.

İnsan dilinin fonksiyonlarını taklit eden ve elektronik dil olarak isimlendirilen cihazlar geliştirilme

aşamasındadır.

TAT ALMA DUYUSUNUN MODELLEMESİ

Soldaki resimde farklı besinlerin birleşerek farklı tat oluşturması örneklenmiştir. Alttaki resim ise “Süt” ile “Sirke” bileşiminin grafiksel olarak gösterilip tadının yoğurt benzeri olduğu gösterilmiştir.

TAT ALMA DUYUSUNUN MODELLEMESİ

Bu işlem için;

Besinin Acılık , Tatlılık , Tuzluluk , Ekşilik derecelerini ölçen sensörler (elektronik reseptörler) kullanılmıştır.

Burada sensörün içinde bulunan farklı tatlar için örnek alıcı reseptörlerin çeşitleri görülmektedir.

TEST EDİLEN BESİNLERİN GRAFİKSEL SONUÇLARI

Sol resimde tuzluluk derecesi yüksek olan soya sosu, sağ resimde ise acılık derecesi yüksek olan bitter çikolata;

Sensör üzerinde test edilmiştir.

SOYA SOSU BİTTER ÇİKOLATA

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER

ORDU -

2013:) :):)

:)

KAYNAKÇA

http://www.marifetlikadin.com/tat-alma-duyumuz/ Erişim Kasım 2013http://robot.cmpe.boun.edu.tr/593/algilayicilar/1_1_Duyular.html Erişim Kasım 2013http://tr.wikipedia.org/wiki/Dil_(organ) Erişim Kasım 2013http://www.turkcebilgi.com/ansiklopedi/dil_(organ) Erişim Kasım 2013http://www.muhteva.com/dilin-yapisigorevleri-ve-ozellikleri-t278801.html Erişim Kasım 2013http://serkanulutas.blogcu.com/duyu-organlari/11602244 Erişim Kasım 2013http://www.estanbul.com/duyu-organlari-209610.html Erişim Kasım 2013http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=34&KonuID=151 Erişim Kasım 2013http://tr.wikipedia.org/wiki/Tat Erişim Kasım 2013http://www.kokutatmucizesi.com/tat.html Erişim Kasım 2013http://www.anatomica.com.tr/tat-ve-koku-alma-bozuklugu Erişim Kasım 2013http://www.bilgiustam.com/dilin-yapisi-ve-tat-alma-duyusunun-onemi/ Erişim Kasım 2013http://harunyahya.org/tr/Kitaplar/777/Koku-Ve-Tat-Mucizesi/chapter/5985/Tat-alma-sistemindeki-

muhtesem-tasarim?view=desktop Erişim Kasım 2013http://chemse.oxfordjournals.org/content/30/suppl_1/i256.full Erişim Kasım 2013http://www.genetikbilimi.com/tip/tadalma.html Erişim Kasım 2013http://www.digikey.com/us/en/techzone/sensors/resources/articles/The-Five-Senses-of-SensorsTaste.html Erişim Kasım 2013http://web-japan.org/kidsweb/hitech/taste/ Erişim Kasım 2013http://web-japan.org/kidsweb/hitech/taste/002.html Erişim Kasım 2013http://web-japan.org/kidsweb/hitech/taste/003.html Erişim Kasım 2013http://ultrabio.ed.kyushu-u.ac.jp/tope.htm Erişim Kasım 2013http://www.radikal.com.tr/turkiye/tubitak_elektronik_dil_ve_burun_gelistirdi-1083920 Erişim Kasım 2013http://www.insent.co.jp/en/products/taste_sensor_index.html Erişim Kasım 2013