Chào các bạn, Đây là EBook cho thiết bị di động của trang Web:

http://vnthuquan.net

Việt Nam Thư Quán muốn gửi đến tất cả những bạn yêu thích văn hóa đọc cuốn sách này, đặc biệt lànhững người không có điều kiện đọc những ấn phẩm sách thông thường. Tuy nhiên, trong khả năng cóthể, các bạn hãy mua và thưởng thức sách giấy như một sự tôn trọng đối với các tác giả và các nhà

xuất bản.

Ebook này được Việt Nam Thư Quán đăng tải trên trang vnthuquan.net. Các bạn có thể sử dụng dướibất kỳ hình thức nào như: sao lưu, sử dụng bài viết, tư liệu, đăng trên các diễn đàn hay trang Web

khác, chỉ có một yêu cầu là giữ nguyên nội dung cũng như ghi rõ nguồn cung cấp như một sự tôn trọngđối với những người thực hiện.

Chế bản ebook: Phạm Huy Hùng.

Mục lục Lời Nói Đầu Chương 1 Chương 2 Chương 3 Chương 4 Chương 5 Chương 6 Chương 7 Chương 8 Chương 9 Chương 10 Chương 11 Chương 12 Chương 13 Chương 14 Chương 15 Chương 16 Chương 17 Chương 18 Chương 19 Chương 20 Chương 21

Chương 22 Chương 23 Chương 24 Chương 25 Chương 26 Chương 27 Chương 28 Chương 29 Chương 30 Chương 31 Chương 32 Chương 33 Chương 34 Chương 35 Chương 36 Chương 37 Chương 38 Lời Cuối Sách Thư Mục Tham Khảo

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Nguyễn Minh

Lời Nói Đầu

ăm 1986 là năm đầy rẫy những sự kiện thể thao đáng nhớ: Diego Maradona đưaArgentina lên đỉnh cao thế giới tại mùa hè nóng bỏng Mexico; Steaua Bucharestbất ngờ đánh bại Barcelona, lần đầu đem Cúp C1 về Đông Âu; Tay vợt 18 tuổiBoris Becker đăng quanh tại Anh, trở thành nhà vô địch Wimbledon trẻ nhất tronglịch sử. Đó cũng là năm huấn luyện viên (HLV) người Scotland Alex Ferguson[1]lần đầu đặt chân đến Old Trafford, Nhà Hát Những Giấc Mơ.

26 năm trôi qua, giấc mơ của Alex Ferguson vẫn chưa chấm dứt. Tại giải ngoại hạng Anh, nơi nổitiếng là cỗ máy xay chuyên “xay” các HLV, Ferguson là biểu tượng của giá trị vĩnh hằng, bất biến. Vớicác cổ động viên (CĐV) Manchester United sinh vào khoảng giữa thập niên 1980, khi họ chào đời,Ferguson đã ở đó; họ lớn lên, cắp sách đến trường, ông vẫn ở đó; họ lập gia đình, sinh con, ông cũngvẫn còn; con họ sinh ra, bắt đầu biết xem bóng đá, vẫn thấy ông trên băng ghế huấn luyện!26 năm qua, dưới quyền Alex Ferguson, Manchester United từ chỗ lao đao sắp xuống hạng, trở thànhCLB giàu có và được hâm mộ nhất trên toàn cầu. Một mình Ferguson đối đầu với 17 đời HLVManchester City, 17 đời HLV Chelsea, và tám đời HLV Liverpool. HLV đến rồi đi, các thế lực mớiđến rồi đi, riêng Ferguson còn ở lại. Có Ferguson, United lật đổ ngôi vương của Liverpool, và từ đóđến nay, thống trị làng bóng nước Anh. Theo thời gian, không ít CLB lăm le chiếm đoạt ngai vàng QuỷĐỏ: Newcastle, Arsenal, Chelsea, song tất cả đều thất bại. Ở tuổi ngoài 70, Ferguson vẫn dẻo dai lạthường, đang ra sức quyết đấu với kẻ giành ngôi mới nhất: Manchester City.Tuy nhiên, nhắc đến Alex Ferguson, không thể chỉ nói về Manchester United. Ferguson là HLV vĩ đạinhất trong lịch sử United? Đúng, song ông cũng là nhà cầm quân vĩ đại nhất của Aberdeen. HLV thànhcông ở hai CLB thì rất nhiều, nhưng hiếm ai đạt đến địa vị huyền thoại ở cả hai. Ngoài Ferguson ra, cólẽ chỉ còn Hertbert Chapman (1878 -1934).Cá tính mạnh mẽ, nóng nảy, Alex Ferguson là nhân vật gây nhiều tranh cãi. Vậy nhưng, dù yêu dù ghét,

nếu nhìn nhận một cách khách quan, không ai có thể phủ nhận thiên tài huấn luyện của Ferguson, cũngnhư vị trí độc nhất vô nhị của ông trong lịch sử nền túc cầu thế giới. Cũng hơi lạ khi ở Việt Nam, mộtđất nước đam mê bóng đá cuồng nhiệt, với lực lượng CĐV Manchester United vô cùng hùng hậu, chođến ngày nay vẫn chưa ai viết một chuyên khảo dài hơi về Alex Ferguson. Thật là một thiếu sót! Đợicác bậc cao minh thì chưa biết đến lúc nào, nên chúng tôi tuy năng lực giới hạn, xin mạn phép đónggóp chút hiểu biết của mình, hy vọng có thể tạm thời bổ khuyết cho thiếu sót ấy.

***Để viết sách này, chúng tôi dựa vào hai tư liệu chủ yếu: Hồi Ký của Sir Alex Ferguson, Managing MyLife, ấn bản có bổ sung năm 2000, và cuốn tiểu sử The Boss – The Many Sides of Alex Ferguson củaMichael Crick, ấn bản bìa mềm năm 2003. Managing My Life do Sir Alex tự thuật, đương nhiên cógiá trị cao nhất. Tuy vậy, đã là hồi ký thì không thể khách quan tuyệt đối, nên khi sử dụng tư liệu trongđó, chúng tôi đều đối chiếu kỹ càng với thông tin trong sách của Crick. The Boss là tiểu sử dày dặn vàcông phu nhất về Alex Ferguson, những sách về sau chưa cuốn nào vượt được.Hồi Ký kết thúc vào năm 2000, còn The Boss dừng lại ở thời điểm 2003. Để viết về giai đoạn 2003 –2012, chúng tôi dựa trên hai cuốn: Football – Bloody Hell! The Biography of Alex Ferguson củaPatrick Barclay (2011) và Sir Alex Ferguson: The Official Manchester United Story of 25 Years atThe Top của David Meek và Tom Tyrrell (2011). Cuốn đầu tuy sơ lược hơn nhiều so với The Boss,nhưng có nhiều chi tiết mới lạ; cuốn sau là sách lịch sử viết theo kiểu “chính thống”, nên khá khô khan,song cung cấp những số liệu giá trị.This is the One: Sir Alex Ferguson – The Uncut Story of a Football Genius của Daniel Taylor (2008)là “biên niên sử” chép những chuyện xảy ra trong hai mùa 2005-2006, và 2006-2007. Khi viết về haimùa này, chúng tôi dùng nhiều chi tiết trong sách trên. Ngoài ra, trong danh sách tham khảo còn cóSqueaky Bum Time: The Wit, Wisdom and Hairdryer of Sir Alex Ferguson, cũng của Daniel Taylor(2011): một “ngữ lục”, tập hợp những câu phát ngôn nổi tiếng của Sir Alex, và Fergie’s Proteges củaJames Mackie (2010): Sách thuật chuyện các học trò của Sir.Bên cạnh đó, chúng tôi không bỏ qua tài liệu mạng. Số liệu trong sách một phần không nhỏ được lấy từtrang RSSSF của Sáng Hội Thống Kê Bóng Đá, và từ mục số liệu thống kê của trang Red11. Trongnhững năm 2004-2005, trên cương vị biên tập cho trang nhà Hội Cổ Động Viên Manchester United ởViệt Nam (MUSVN), chúng tôi từng viết rất nhiều bài về United. Sách này cũng sử dụng lại tư liệu từcác bài viết ấy.Người viết vốn không phải nhà viết tiểu sử chuyên nghiệp, sách viết ra ắt hẳn còn nhiều hạn chế, thiếusót. Rất mong được các độc giả chỉ bảo thêm cho.

Adelaide, Australia 2012MinhNguyen

(http://www.facebook.com/huuminh.ng)

[1] Viết theo lối Scotland là Alec Ferguson.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 1

Người Đến Từ Govan

ovan? Cái tên lạ hoắc! Đó là địa danh nào?Nằm ở đâu? Âu hay Á?Xin thưa: Govan vốn là một thị xã nằm bên bờ nam sông Clyde, thuộc xứ Scotland,Anh Quốc. Năm 1912, Govan được sáp nhập vào Glasgow, trở thành một quận củathành phố này.Nói đến Glasgow, hẳn dân hâm mộ túc cầu chẳng xa lạ gì, và sẽ nghĩngay đến hai CLB lừng danh Glasgow Rangers và Celtic Glasgow.Từ công dân mộtthị xã “khỉ ho cò gáy” như Govan, được trở thành công dân của đô thành Glasgow

hẳn nhiên là một vinh dự lớn.Tuy thế, người dân Govan lại mang tinh thần “cục bộ địa phương” rấtcao. Cho đến tận ngày nay, khi có ai hỏi “Bạn người Glasgow à?”, dân Govan sẽ trả lời “Không, tôingười Govan!”.“Khỉ ho cò gáy” là vậy, nhưng Govan cũng đóng góp ít nhiều cho danh sách danh nhân Scotland.Trong số những người nổi tiếng sinh trưởng tại Govan có Leo Blair, thân sinh nguyên thủ tướng AnhTony Blair, và Kenny Dalglish, một trong những cầu thủ xuất sắc nhất Scotland mọi thời đại. Song le,nếu hỏi rằng ai là người con ưu tú nhất của Govan, hẳn câu trả lời phải là: Ngài Alex Ferguson. Bảnthân Alex Ferguson không bao giờ quên đi nguồn cội của mình.Trên tường văn phòng của ông tạiManchester United, có treo tấm biển lớn đề mấy chữ đầy tự hào “Tôi là người Govan!”Cậu bé Alexander Chapman Ferguson cất tiếng chào đời vào ngày 31 tháng 12 năm 1941, trong mộtgia đình có truyền thống thợ thuyền và bóng đá. Ông nội cậu, John Ferguson, là công nhân đóng tàukiêm cầu thủ nghiệp dư ở Dumbartonshire.Đến đời cha cậu, Alexander Beaton (từ nay xin gọi là“Alex bố”), gia đình Ferguson chuyển đến sinh sống tại Govan, Glasgow.Ông Alex “bố” nối nghiệpnhà, vừa đóng tàu vừa đá banh. Vợ ông, bà Elizabeth Hardie, thường được gọi thân mật là Liz hayLizzie, cũng là một công nhân, trước làm ở xưởng cao su, sau chuyển sang các xưởng chế tạo đạndược và dây thép. Khi Lizzie làm lễ thành hôn cùng Alex “bố”, bà đã mang thai bé Alex “con” đượcba tháng.Tuy chỉ là công nhân, Alexander Beaton khá có uy tín và được nể trọng tại Govan.Bản tính trầm lặngvà dễ nổi nóng, ông rất nghiêm khắc và kỷ luật trong việc dạy con.Là người cầu toàn, ông luôn huấnluyện cho các con hướng đến sự hoàn hảo. Con cái làm sai điều gì, ông nghiêm nghị trách mắng; nếulàm đúng, ông cũng ít khi khen, mà chỉ nhắc nhở phải cố gắng cho hoàn thiện thêm lên. Ông sợ conmình được khen nhiều sẽ trở thành tự mãn, mà một khi đã tư mãn thì không còn tiến bộ hơn được nữa.Bà Lizzie tính tình cũng rất cương quyết, nhưng bề ngoài dễ dãi, lúc nào cũng tươi cười. Bà yêu âmnhạc, mỗi khi làm việc nhà, hay bật radio để nghe, rồi ngân nga hát theo. Sir Alex thừa hưởng từ chatính cách nghiêm khắc, quyết liệt, cũng như khát vọng về sự hoàn hảo. Chính vì không bao giờ tự hàilòng với bản thân, và không bao giờ cho phép các cầu thủ của mình tự hài lòng, ông đã xây nên sựnghiệp huy hoàng như ngày nay. Bên cạnh đó, ông tiếp thụ ở mẹ lòng đam mê âm nhạc.Cánh phóngviên hay bắt gặp cái cảnh ông bước vào phòng họp báo khi miệng vẫn đang “nghêu ngao” một giaiđiệu lãng mạn nào đấy.Không lâu sau khi bé Alex chào đời, gia đình Ferguson dọn đến chúng cư số 667 đường Govan. Họ ở

tầng một, ngay phía trên quán rượu, trong một căn hộ nhỏ chỉ gồm hai phòng ngủ và một nhà bếp. Vìthiếu phòng nên nhà bếp đồng thời cũng được dùng làm phòng khách kiêm…phòng tắm! Trong haiphòng ngủ, một phòng được ưu tiên giành cho Alex và em trai Martin (sinh năm 1942), phòng kia chomột cặp vợ chồng người Ireland thuê để kiếm thêm thu nhập. Ông Alex bố và vợ phải kê tạm cáigiường nằm ngủ trong bếp. Khó khăn như thế, nhưng nhà Ferguson hãy còn may mắn, vì họ sở hữu mộtnhà vệ sinh riêng, trong khi biết bao gia đình khác sống trong chúng cư phải sử dụng nhà vệ sinh côngcộng. Láng giềng của họ, gia đình nhà Law, có đến 16 người mà phải chen chúc trong một phòng ngủvà một bếp. “Ừ thì nghèo đấy”, Sir Alex nhớ lại thuở hàn vi “nhưng không đến nỗi quá nghèo. Nhà tôixưa chẳng có gì: Không TV, không xe hơi, không cả điện thoại. Vậy mà tôi lại cảm thấy mình chẳngthiếu chi, bởi vì tôi đã có một quả banh làm bạn!”Govan những năm 1940 là một trung tâm của ngành công nghiệp đóng tàu, với những “đại công xưởng”như Harland & Wolff, Alexander Stephen & Sons, và Fairfields[1]. Chỉ riêng một xưởng nhưFairfields đã tuyển dụng đến bốn-năm ngàn công nhân. Bạo lực là vấn nạn ở Govan, vì công nhân saumỗi buổi tan ca hay đi nhậu, mà nhậu xỉn thì hay gây sự đánh nhau. Do ở ngay phía trên quán rượu, haicậu nhỏ nhà Ferguson là “khán giả” thường xuyên của các cuộc gây gổ ấy. Mỗi cuối tuần, thay vì đigiải trí, họ chỉ cần mở cửa sổ phòng ngó xuống, chẳng mấy chốc sẽ có ngay mấy tay bợm kéo nhau rakhỏi quán phang nhau. Xem đấm bốc miễn phí cũng thú vị ra trò!Nói đi cũng phải nói lại, cánh thợ Govan tuy hay nhậu nhẹt đánh nhau, nhưng phong tục tỉnh lẻ vẫn chấtphác, thuần hậu, chứ không hiểm ác như chốn phồn hoa. Đánh nhau thật đấy, nhưng chỉ đánh tay không,phân thắng bại xong là thôi, không mấy khi dùng đến dao súng, đe dọa đến tính mạng của nhau. Hômnay đánh xong, mai lại có thể ngồi cùng bàn, nâng ly chạm cốc.Dân trong quận đi vắng chẳng cần phảikhóa cửa, ai lỡ thiếu món gì có thể tự tiện chạy vào nhà hàng xóm mượn tạm để dùng. Nhiều khi đi làmvề, bà Lizzie vẫn thấy trên bàn bếp mảnh giấy ghi nguệch ngoạc vài chữ đại loại như “Nhà em hết sạchmuối, sang bác mượn một ít. Cảm ơn bác nhiều!”.Bà cũng chẳng lấy đó làm phiền.Ngoài cái quán ở tầng trệt chúng cư số 667, chỉ riêng tại đường Govan đã có đến năm chục quán rượunữa.Ông Alex bố, tuy nhiên, lại không phải đệ tử Lưu Linh.Ông thỉnh thoảng uống cho vui, nhưngkhông nghiện rượu mà chỉ mê cá cược. Hai cậu con thường xuyên bị ông sai làm…long tong chạy điđặt kèo với nhà cái. Cha nào con nấy! Sir Alex về sau cũng không thích rượu chè, nhưng đặc biệt đammê cá cược.Sinh ra trong khu phố lao động, dĩ nhiên cậu Alex không có điều kiện được vào trường “điểm”. Ngôitrường đầu đời của cậu, tiểu học Broomloan Road, được xếp hạng…bét trong số các trường ởGlasgow.Ở trường, cậu nổi tiếng…quậy và hiếu động.“Ferguson ấy hả?”Cô giáo Elizabeth Thomsonkể “Đứng một mình trong phòng trống, nó cũng gây lộn được nữa!”Tuy mắng, nhưng cô Thomson chỉ mắng yêu, vì cô nhận thấy đằng sau lớp vỏ nghịch ngợm, cậu học tròcủa mình vẫn rất tốt tính và dễ thương. Trong năm cuối tiểu học, Alex ốm yếu liên miên, hết bị thoát vịthì lại đau thận, rốt cuộc phải ở lại lớp, học chung với cậu em Martin. Lo lắng không yên, ông bàFerguson đã phải đến trường, nhờ cậy cô Thomson kèm cặp thêm cho con. Cô tận tâm dạy dỗ Alex,khiến cho cậu vô cùng xúc động.Trong hồi ký (2000), Sir Alex cho biết thần tượng lúc nhỏ của mình,không ai khác, chính là cô giáo Thomson.Mãi đến hàng chục năm về sau, hai cô trò vẫn thường xuyênliên lạc cùng nhau.Kỷ niệm “đáng nhớ” nhất của Alex tại Broomloan Road xảy ra vào một chiều thứ bảy, khi cậu lênmười.Hôm ấy, khi đang đứng xem các anh chị lớp lớn chơi bi da, Alex được hai “sư huynh” gọi vào,mời uống một chai nước chanh. Vừa uống vào miệng đã phải phun ra phè phè, vì trong chai hóa ralà…nước tiểu! Hai tên thủ phạm ôm bụng cười ngặt nghẽo, còn Alex giận đến tím tái, vội vàng chạyvụt đi.Chạy đi đâu? Chạy đi kiếm một thanh gỗ dùng để…chặn cửa! Đúng là nhà chiến lược có khác,

ngay từ khi bé tý đã biết tính xa: trước khi trả thù thì phải nghĩ đến chuyện làm sao trả thù xong khôngbị bắt lại.Kiếm được thanh gỗ, Alex dựng nó ngoài cửa, rồi trở vào phòng bi da, lỉnh đến một bàn trống, thủ haiquả bi vào tay áo. Đợi khi “kẻ địch” không để ý, cậu dùng hết sức quăng hai quả, trúng cả hai. Một tênbị “ăn” bi ngay vào miệng, suýt vỡ cả mồm! Ném xong, Alex co giò chạy ra, đóng sập cửa lại, lấy câychèn thêm bên ngoài, rồi ung dung đánh bài chuồn…Trong hai anh em nhà Ferguson, Alex không những lớn hơn, mà còn láu lỉnh hơn nhiều so vớiMartin.Khi cả hai nghịch phá chuyện gì, Alex luôn là người đầu têu.Thế mà đến khi ông bố giận lên,Martin thường là đứaphải “giơ đầu chịu báng”, vì Alex đã lanh chân núp xuống dưới…gầm giường!Alex thương và luôn bảo vệ em, không bao giờ để ai chạm đến một cọng tóc của em mình. Song, ônganh bao giờ mà chẳng khệnh khạng: “Không ai được đánh em tao, nhưng tao đánh thì được!” Nhữngkhi hục hặc với nhau, Martin hay phải chịu lép, nhưng có lần cậu ta cũng nổi khùng lên, vớ ngay câycời lò sưởi còn đang nóng hổi dí vào đùi ông anh! Sir Alex đến giờ vẫn còn mang thẹo.Sau một năm học chung với Martin, Alex tốt nghiệp tiểu học với điểm số xuất sắc, trúng tuyển vào lớp“chuyên” của trung học Govan. Tiếc thay, khoảng thời gian tại trung học Govan lại là những năm đángbuồn trong cuộc đời của cậu. Do ở lại lớp một năm, Alex lớn hơn bạn bè một tuổi; do “bị” vào lớpchuyên, cậu không theo kịp bạn bè. Lớn tuổi hơn mà lại học không bằng, Alex cảm thấy vô cùng xấuhổ, đặc biệt là trước mặt các bạn gái.Càng xấu hổ, cậu càng mất tự tin.Càng mất tự tin, kết quả học tậplại càng đi xuống, đến nỗi mỗi buổi đi học trở thành một cực hình. Rốt cuộc, Alex chỉ còn một niềm anủi là bóng đá. Trong trường, nhiều người hâm mộ Alex, vì cậu tuy học không giỏi nhưng đá bóng rấthay.Hết học kỳ này tới học kỳ khác trôi qua, Alex ngày một chú tâm chơi bóng, trong khi tiếp tục lơ làviệc học. Đến năm 16 tuổi, cậu rời ghế nhà trường, chuyển sang đi học nghề.Đương nhiên, dù học chữ hay học nghề, Alex vẫn tiếp tục chơi bóng.

Xưởng đóng tàu ở Govan (ảnh: Caef.org.uk)

[1]Fairfields là nơi ông Alex bố làm việc trong suốt 40 năm. Để tưởng nhớ cha, sau này Sir Alex đặttên cho căn nhà ở Cheshire của mình là Fairfields.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 2

Đã Có Quả Banh, Chẳng Thiếu Gì

ậy mà tôi lại cảm thấy mình chẳng thiếu chi, bởi vì tôi đã có một quả banh làm bạn!”Thật vậy!Tình yêu bóng đá luôn chảy rần rật trong huyết quản cậu bé Alex, một thứ tình yêu cólẽ “di truyền” từ người cha, mặc dù hai cha con ủng hộ hai đội bóng đối nghịch nhau.Trong khi Alex bố ủng hộ Celtic, Alex con lại là fan cuồng của…Rangers! Về phầnMartin, lúc đầu cậu theo bố, nhưng sau có lẽ bị rủ rê, nên chuyển qua theo anh.

Không mấy khó hiểu khi Alex ủng hộ Rangers, bởi trong những năm 1940-1950, đội bóng này là lựclượng thống trị tại Scotland, hoàn toàn phủ bóng Celtic. Mùa 1948-1949, Rangers thậm chí trở thànhCLB Scotland đầu tiên giành cú ăn ba: Vô địch quốc gia (VĐQG), Cúp Quốc Gia (QG), và Cúp LiênĐoàn (LĐ).Hơn thế nữa, gia đình Ferguson lại ở gần ngay Ibrox, sân nhà của Rangers.Với sức chứa gần 120 000người, Ibrox là cầu trường lớn vào bậc nhất trên thế giới.Tại Scotland, nó chỉ chịu đứng sau một mìnhHampden Park[1]. Giữa khu lao động nghèo, Ibrox vươn lên sừng sững và ngạo nghễ, với khu khánđài A làm bằng gạch đỏ sang trọng, với sảnh đường đá cẩm thạch, với những hành lang ốp gỗ và nhữngđèn chùm lóng lánh pha lê. Khi có tiền, Alex đường hoàng mua vé bước vào “thánh đường”, lúc rỗngtúi thì đành kiếm cách leo rào vô xem cọp. Có lần bị bảo vệ rượt, cậu phải cắm đầu, vắt chân lên cổmà chạy.Rủi thay, đang chạy thì rơi tõm xuống hố và bị tóm cổ.“Mày là thằng nào, nhà ở đâu?”Chúbảo vệ dọa “Tao phải mách mẹ mày mới được!”Ông Alex bố phản ứng thế nào về việc các con ủng hộ Rangers? Chẳng phản ứng thế nào cả, ông chỉđơn giản tôn trọng con. Ông tiếp tục mua vé đi xem Celtic, và cho tiền các con đi xem Rangers. Cóđiều, ông cấm hai con không được đến sân xem những trận derby Rangers- Celtic, bởi những trận nàyluôn rất nóng, và bạo lực luôn luôn diễn ra trên khán đài.Cha cấm như thế, nhưng con vẫn lén đi. Aiđời trận derby mà lại ru rú ở nhà! Nhưng đi đêm lắm có ngày gặp ma.Một hôm nọ, fan Rangers vàCeltic xoay ra gây gổ, ném chai lọ vào nhau ngay chỗ anh em nhà Ferguson đang ngồi.Cánh báo chíngay lập tức chĩa ống kính vào đấy.Alex nhanh trí nhảy liền xuống sân, còn Martin vẫn đứng lơ ngơ tạichỗ. Thế là ngày hôm sau, trên trang nhất tờ Sunday Express chình ình một tấm hình Martin đứng ngẩnngười, chai lọ bay vèo vèo trên đầu. Ông bố nổi điên, xạc cho Martin một trận ra trò, đoạn quay quaAlex dò hỏi “Thế còn mày thì sao? Có đi xem không đấy?”. “Xem đâu, lúc đó con đang đá banh ngoàiđường mà”, Alex đáp, tỉnh như ruồi.Người huấn luyện viên (HLV) đầu đời của cậu Alex, không ai khác, chính là cha.Như đa số mọingười, Alex vốn thuận chân phải, nhưng cha cậu kiên trì tập cho cậu đá thuận cả hai chân. Tập riết rồi,Alex đá chân trái còn giỏi hơn chân phải! Khi sút, cậu toàn dùng chân trái.Vị trí yêu thích của cậu làtiền đạo.Những khi bị bắt chơi thủ môn, cậu cố tình cho bóng lọt lưới, để lại được lên đá tuyến trên.Alex chơi bóng ở khắp nơi, trên sân trường, và trên đường phố.Vào những ngày cuối tuần và ngày nghỉlễ, cậu đá banh cả buổi không biết mệt.Trẻ em nghèo không điều kiện, chẳng phải lúc nào cũng có tráibóng đàng hoàng để mà chơi.Song không có bóng da thì lấy nùi giẻ quấn vào thành một cục tròn tròn

cũng được, có hề hấn gì. Alex còn may mắn hơn nhiều bạn khác, vì không phải đá chân đất. Cậu đượcngười hàng xóm thí cho đôi ba ta cũ. Cũ, nhưng đối với một cậu bé xóm nghèo đã là quý nhất đời.Chơi trên hàng tiền đạo, Alex là chân sút giỏi, thường xuyên ghi bàn.Phong cách thi đấu của cậu rấtrắn, và vô cùng quyết liệt.Trên sân đấu, không ai bắt nạt được Alex, và Alex cũng không để ai bắt nạtbất cứ đồng đội nào của mình. Hễ thấy đồng đội bị uy hiếp, Alex liền xông vào can thiệp ngay, dù đốiphương có to lớn gấp mấy cũng không sợ. Sở dĩ Alex gan như vậy, một phần là vì cậu đã tính trướcđường lui.Trên tường rào trường tiểu học Broomloan, Alex khám phá được cái lỗ nhỏ, vừa vặn vớithân hình mình. Khi nào đánh thua mấy tên bự con, cậu luồn qua lỗ đó để trốn. Đối phương không chuilọt lỗ, không thể nào rượt kịp.Lên bảy tuổi, Alex gia nhập “câu lạc bộ” (CLB) đầu tiên: Đội bóng nhí khu phố, do ông Boyd lánggiềng làm “bầu”.“Bầu” Boyd đặt tên đội là Govan Rovers, và mua cho mỗi cầu thủ một chiếc áoArsenal để làm đồng phục. Ở trường Broomloan, mọi chuyện không được tốt đẹp như thế: Các họcsinh chỉ đá theo kiểu tự phát với nhau, chứ chẳng có giáo viên nào chịu đứng ra dẫn dắt. Thế nhưng,chẳng cần bầu, cũng chẳng cần HLV, chúng vẫn tự thành lập được một đội bóng của trường, để đi đágiao hữu cùng các trường khác.Chơi bóng ở trường và khu phố chưa đã, năm chín tuổi, Alex vào đoàn thể Life Boys, một tổ chứcgiành cho thiếu niên Tin Lành( về một số phương diện, tương tự như Đội Thiếu Niên Tiền Phong ởnước ta). Trong khi người khác vào Life Boys để học kỹ năng và giáo lý, hòng trở thành một thiếu niêngương mẫu, Alex gia nhập chỉ để được chơi đá banh. “Khi nào đi sinh hoạt, câu hỏi đầu tiên của cucậu cũng là: Thầy ơi, Chủ Nhật này có đá banh không?” Anh phụ trách Life Boys kể lại “Thế là tôiphải khuyến khích: Sinh hoạt tốt đi, chịu khó làm bài tập thì Chủ Nhật sẽ được đá. Cu cậu nghe xong,đi làm bài ngay.”Chính tại Life Boys, Alex đã giành chiếc cúp đầu tiên trong cuộc đời. Chỉ là chiếccúp phong trào giành cho thiếu niên mà thôi, nhưng cũng đủ sướng đến mê người!“Cu cậu chẳng sợ gì” anh phụ trách nói tiếp “Dù bị đối phương chơi cho bầm dập, cu cậu vẫn cứ lầmlũi đá tiếp, không nửa lời rên rỉ, không như một số em khác, hễ xây xước một tý thì giận dữ:Tao ứ chơinữa!”. Lần nọ, Alex bị đá trúng đầu gối, nặng đến độ anh phụ trách phải đưa cậu vào bệnh viện.Thếmà vừa ra viện, cậu lại xỏ giầy vào chơi bóng ngay.Không như Broomloan Road, trung học Govan có truyền thống bóng đá, và Alex Ferguson nhanhchóng trở thành ngôi sao trong đội tuyển trường.Cứ mỗi thứ bảy, khi tuyển trường thi đấu, ông Alex bốlại tự hào đến xem con mình ghi bàn.Tự hào thật, song ông giữ kín ở trong lòng, không để lộ ra ngoàicho con biết. Mỗi khi cậu Alex hỏi “Thấy con chơi được không?”, ông toàn đưa ra những lời phê bìnhkiểu như “Chưa được, còn chậm quá, cần tăng tốc lên”, “Cố gắng đá chân trái giỏi hơn nữa, “Phải chịukhó sút nhiều vào”…Sau một lần ghi đến bốn bàn trong trận đấu, Alex trở về nhà, hớn ha hớn hở. Mẹcậu xuýt xoa “Con tôi giỏi quá”, trong khi người cha gắt gỏng “Tệ quá chứ giỏi gì, chẳng bao giờ chịuchuyền cho đồng đội”.Song Alex không buồn, cậu biết rõ những lời chỉ trích của cha đều mang tínhxây dựng, cha chê chỉ để mình ngày càng tiến bộ hơn.Lúc bấy giờ, ngoài việc chơi bóng cho tuyển trường Govan, Alex còn cùng lúc khoác áo hai CLBthiếu niên khác: Harmony Row và Drumchapel. Tại Harmony Row, cậu được ông bầu MickMcGowan “khai tâm” những bài học đầu tiên về chiến thuật. Trước giờ, Alex chỉ chơi bóng theo bảnnăng, chứ nào biết chiến thuật là gì. Nghe ông bầu dạy “Alex, con lừa bóng nhiều quá, từ nay phải họccách phân phối bóng mới được”, cậu ngẩn người ra, vì không hiểu “phân phối bóng” có nghĩa như thếnào, đành chỉ dạ dạ vâng vâng, rồi về nhà hỏi lại cha.So với Harmony Row, Drumchapel là đội bóng lớn, được chơi cho họ có thể nói là một vinh dự.Lạicàng vinh dự hơn khi Alex được chính ông bầu của Drumchapel đến tận nhà mời về chơi cho đội.Chỉkhổ một nỗi, trụ sở của Drumchapel lại nằm cách xa Govan. Mỗi lần đến đó, Alex phải đi xe buýt hay

xe điện, mất đến một tiếng đồng hồ. Suốt ngày đá bóng, lại mất biết bao thời gian di chuyển, không lạgì khi thành tích học tập của cậu ngày càng sa sút.Tiếng tăm lan xa, vào tháng tư năm 1958, Alex được chọn vào đội tuyển học sinh Scotland đi Londonthi đấu giao hữu với học sinh Anh. Đến tháng sáu, cậu lại khoác áo tuyển học sinh Glasgow đá giaohữu với học sinh London tại Hampden Park.Trong trận này, Alex đá hỏng phạt đền, và bị nhà báoMalcolm Munroe của một tờ báo địa phương chỉ trích nặng nề. Đọc được những nhận xét trên, cậu viếtthư gửi thẳng cho Munroe:“Chú chỉ trích cháu rất đúng… Hy vọng hôm nào đó chú quay lại xem cháu thi đấu, cháu hứa sẽ đá hayhơn.Hôm Chủ Nhật vừa rồi, chính cháu cũng thất vọng với bản thân mình.Cháu sắp sửa từ giã cuộc đờihọc sinh, không ngờ rằng cháu phải ra đi với một màn trình diễn tệ hại đến vậy.”“Alex, cháu mến”, Munroe hồi âm, “Sau khi viết xong bài báo, chú cảm thấy mình đã quá nặng lời.Đọc xong thư cháu, chú thấy rằng, tuy mới mười sáu, nhưng cháu đã thực sự là một người đàn ôngchân chính.”Không lâu sau đó, Alex rời ghế nhà trường.

Đội hình trung học Govan trong trận gặp St Patrick’s. Alex Ferguson là người đang ngồi, thứ tưtừ trái sang phải (ảnh: Friendsreunited.co.uk)

[1] Tại Hampden Park, vào tháng năm năm 1953, Alex Ferguson có mặt trên khán đài, theo dõi trậnManchester United – Glasgow Rangers 2-1. Đó là lần đầu tiên Sir Alex xem United thi đấu.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 3

Tập Sự Hai Nghề

ăm 16 tuổi, Alex Ferguson từ giã mái trường Govan, dấn bước vào đời.Không họcchữ nữa thì học nghề.Nhưng nghề gì đây? Cậu không thích theo nghiệp đóng tàu củacha. Làm bên thuế vụ-hải quan cũng hay đấy, nhưng phải đến sở cả thứ bảy, làm saochơi bóng đá?Cuối cùng, cậu ký hợp đồng tập sự năm năm với công ty Wickman’s,học làm thợ chế tạo công cụ. Trong chương trình đào tạo, Alex phải học tổng hợp đủthứ ngành: Nào điện, nào tiện, nào mài giũa, một tuần một buổi phải bồi dưỡng thêm

cả lớp văn hóa. Làm thợ tập sự cũng không mấy khó khăn, nhưng viên quản đốc tại Wickman’s, DavidNimmo, lại làm Alex cảm thấy hãi hùng. Tay này luôn thủ sẵn trong túi mấy cái đai ốc, khi hứng lên thìdùng đai ốc…củng vào đầu thợ. Alex nhiều phen tưởng vỡ sọ!Một đêm kia, Alex tán được cô nàng khá dễ thương trên sàn nhảy. Trên đường trở về, hai người thủ thỉhỏi chuyện nhau:“Thế em làm ở đâu đấy?”“Em làm văn phòng bên công ty địa ốc Hillington.Còn anh?”“À, anh đang làm thợ tập sự?”“Ở đâu cơ?”“Wickman’s.”“Wickman’s á? Ba em làm quản đốc ở đấy đấy”Thôi chết!Mồ hôi Alex vãi cả ra.Cậu lắp bắp hỏi tên cha người đẹp, và sau khi nghe trả lời, liền vội vã kiếmđường rút lui, một đi không trở lại. Cha mẹ ơi, trời xui đất khiến như thế nào mà lại vớ ngay con gáicủa David Nimmo, may mà còn chưa hôn cô ả. Cả tuần sau đó, hễ cứ gặp Nimmo là Alex rét run trongdạ, sợ ông ta chạy tới tương mấy cái đai ốc lên đầu: Thằng kia, mày lại dám chim con gái ông à?Alex không phải nuối tiếc, vì ít lâu sau, cậu gặp Doreen Carling.Doreen là mối tình thực thụ đầu tiêncủa Alex.“Thực thụ” vì nó kéo dài đến một năm rưỡi, chứ không chỉ thoáng qua như những mối tình“sương khói” trước đây. Alex và Doreen tan rồi lại hợp, hợp rồi lại tan, cho đến khi Doreen di cưsang Mỹ, khiến sợi dây liên lạc bị cắt đứt hoàn toàn.Tại Wickman’s, Alex cũng không trụ lại quá một năm.Trước tình hình kinh tế khó khăn, Wickman’sphải tinh giản biên chế. Alex được gửi sang thực tập tại Remington Rand, một công ty Mỹ chuyên sảnxuất máy đánh chữ và dao cạo râu.Bên cạnh đó, lẽ tất yếu, Alex không bỏ được nghề bóng đá. Sau sinh nhật lần thứ 16, cậu chuyển từDrumchapel sang thi đấu cho đội trẻ của Queen’s Park: một bước “đại nhảy vọt”.Queen’s Park? Ai mà không biết Queen’s Park? Họ là chủ sân Hampden Park, sân vận động (SVĐ)lớn nhất thế giới cho đến khi người Brazil dựng nên cầu trường vĩ đại Maracana. Trước Celtic vàRangers, đã có Queen’s Park.Từ 1874 đến 1893, Queen’s Park mười lần giành Cúp QG Scotland. Khicác CLB Scotland còn được quyền dự Cúp FA Anh, họ hai lần vào đến chung kết vào các năm 1884và 1885. Năm 1872, khi tuyển QG Scotland thi đấu trận quốc tế đầu tiên, cả 11 cầu thủ ra sân trong

đội hình xuất phát đều thuộc biên chế Queen’s Park.Tuy nhiên, đến cuối thập niên 1950, Queen’s Park chỉ còn là một nhà quý tộc tàn tạ, một mỹ nhân đãqua tuổi xuân thì.Họ không còn là đội bóng hạng nhất, mà phải tranh tài tại giải hạng nhì Scotland.Nguyên nhân chính dẫn đến sự sa sút của Queen’s Park là: Trong khi các CLB khác đa số đã chuyểnlên bán chuyên hay chuyên nghiệp, Queen’s Park vẫn duy trì chế độ nghiệp dư thuần túy. CLB nàykhông bao giờ mua hay bán cầu thủ; cầu thủ thì không có lương, cũng không được một xu trợ cấp, tất cảchơi bóng đơn giản chỉ vì niềm vui, và vì tình yêu giành cho túc cầu.Họ không buồn vì không cólương.Trái lại, họ tự hào vì vẫn giữ được tinh thần nguyên thủy của thể thao, không bị đồng tiền làmcho vấy bẩn.Queen’s Park vẫn đều đặn ra quân tại Hampden Park, mặc cho khán đài vắng đến thêlương.Trung bình mỗi trận, chỉ vài ngàn người đến xem Queen’s Park. Vài ngàn người, trong một vậnđộng trường có sức chứa đến 150 000!Queen’s Park có bốn đội hình: Đội hình một thi đấu tại giải hạng nhì Scotland, bên dưới là các thê độihai, ba, tư. Mùa hè năm 1958, khi chuyển đến Hampden Park, Alex Ferguson thuộc biên chế đội tư,tức đội trẻ.Với năng lực sẵn có, chỉ trong vỏn vẹn ba tháng, cậu được thuyên chuyển ngay lên đội một.Tháng 11-1958, Alex ra mắt tại đội một, trong cuộc đọ tài giữa Queen’s Park và Stranraer.Trận đấuvừa bắt đầu chưa được bao lâu, cậu đã bị hậu vệ McKnight của Stranraer…cắn cho một miếng.Từ đócho đến hết hiệp, Alex đá nhát hẳn đi.“Sao gặp đối phương lại cứ tránh đi hả?”HLV Queen’s Park quát Alex trong giờ nghỉ “Tông thẳng vàochúng nó chứ!Chú mày bình thường chơi quyết liệt lắm mà.Hôm nay bị gì vậy?”“Thằng hậu vệ trái bên nó cắn em!”“Cắn hả?Thì cắn lại nó!”Alex không cắn lại, nhưng chơi tốt hơn trong hiệp hai, và ghi được một bàn, tuy Queen’s Park vẫn thua1-2.Trong trận thứ hai, Alex lại ghi bàn, giúp Queen’s Park giành thắng lợi 4-2 trước Alloa.Bất chấpviệc ghi hai bàn ngay hai trận đầu tiên, từ đó cho đến cuối mùa giải, cậu chỉ được ra sân thêm vài lầnnữa. Queen’s Park kết thúc mùa bóng ở vị trí thứ hai từ dưới đếm lên, không bị xuống hạng vì ở thờiđiểm ấy ở Scotland, hệ thống các giải VĐQG chính thức chỉ bao gồm hai hạng mà thôi.Mùa giải thứ hai tại Hampden Park, Alex được ra sân nhiều hơn, nhưng vẫn không chen chân nổi vàođội hình chính thức. Trong hai mùa ở Queen’s Park, cậu thi đấu tổng cộng 31 trận tại giải hạng nhì, ghiđược 15 bàn, trung bình cứ hai trận một bàn: một hiệu suất rất cao. Các nhà tuyển trạch quốc gia bắtđầu lưu ý đến Alex.Trong hai năm 1959-1960, cậu năm lần được gọi vào tuyển trẻ Scotland. CLBNewcastle United ngỏ ý muốn mời Alex, nhưng cậu làm ngơ, vì không muốn phải rời Scotland sangAnh.Cũng trong năm 1960, Alex có diễm phúc chứng kiến 90 phút tưng bừng nhất trong lịch sử túc cầu thếgiới. Là cầu thủ Queen’s Park, cậu được vào xem miễn phí trận chung kết Cúp C1 giữa Real Madridvà Eintracht Frankfurt. Trước đó, cậu đã theo dõi trận bán kết giữa Rangers và Frankfurt tại Ibrox.Chứng kiến cảnh “gà nhà” thảm bại 3-6, Alex nhủ thầm “Frankfurt quá mạnh!Họ chắc chắn vô địchthôi!”Nào ai ngờ, thiên ngoại hữu thiên! Buổi tối tháng năm năm ấy, 135 000 khán giả tại Hampden đượcchứng kiến màn trình diễn hủy diệt của “dải thiên hà trắng” Real Madrid. Bay trên đôi cánh của “thiếutá thần tốc” Ferenc Puskas và “mũi tên vàng” Alfredo Di Stefano, Real hạ nhục Frankfurt 7-3, với 4bàn do công thiên tài Hungary, và 1 hattrick bởi ông hoàng Argentina. Sẽ không bao giờ có một trậnchung kết như thế nữa!

Cầu trường vĩ đại Hampden Park (ảnh: Iffhs.de)

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 4

Ác Mộng Tại Muirton Park

ai năm ở Queen’s Park Alex Fergusonsống chan hòa, đoàn kết cùng đồng đội.Bầukhông khí tại Hampden Park đầm ấm như trong một gia đình thuận hòa. Tuy thế, nếucứ ở lại Hampden, thì việc thăng tiến trong sự nghiệp là điều bất khả: Một đội bóngthuần túy nghiệp dư chẳng thể nào có cơ hội thăng lên hạng nhất. Bởi vậy, khi đượcSt Johnstone tiếp cận, Alex cảm thấy lung lay. St Johnstone vừa vô địch hạng nhì,năm sau sẽ tranh tài ở hạng nhất, rõ ràng hơn hẳn Queen’s Park. Tuyển trạch viên của

St Johnstone lại thổi vào tai Alex đủ lời đường mật, hứa hẹn rằng nếu sang đá tại sân Muirton Park, sẽđược trọng dụng ngay trong đội hình chính thức. Nghe bùi tai, Alex rời Queen’s Park vào mùa hè năm1960.St Johnstone đóng bản doanh tại Perth, một thành phố miền Trung Scotland. Hằng tuần, Alex tập cùngđội hai buổi tối, mỗi lần tập là phải lặn lội đi từ Glasgow lên tận Perth. Vừa kết thúc ca làm việc banchiều tại xưởng Remington Rand vào lúc bốn giờ, anh tất tả lênxe buýt ra nhà ga, đón xe lửa đi đếnGlasgow Central. Từ Glasgow Central, phải vẫy taxi đến một nhà ga khác ở đường Buchanan, rồi từga này, lại ngồi xe lửa trong suốt hai tiếng để đến Perth. Rời nhà ga Perth, còn phải đón thêm chuyếntaxi cuối cùng đến Muirton Park nữa.Tới lúc đi về cũng khốn khổ như thế. Tính ra mỗi ngày có buổitập, Alex bắt đầu đi từ lúc bốn giờ chiều, mãi đến một giờ đêm mới về được đến nhà, chỉ kịp ngủ nghỉqua loa, sáng mai lại phải đi làm sớm.Vất vả hết sức để được cái gì? Thưa rằng: Chỉ để thỏa mãn ước mơ chơi bóng đó thôi, chứ chẳngđược gì sất. Alex lúc ấy vẫn là cầu thủ nghiệp dư, không có đồng lương nào, ngay cả phụ cấp dichuyển (vé xe buýt, xe lửa, taxi) cũng bị CLB tìm mọi cách để quỵt. Theo đúng như thủ tục, mỗi thứbảy, cầu thủ chỉ việc nộp các hóa đơn, sang tuần sẽ được hoàn trả toàn bộ tiền vé xe. Nhưng trên thựctế, chẳng bao giờ có chuyện nhanh chóng như vậy. Cứ thấy quá hạn mà chưa có tiền, Alex lại phải đậpcửa văn phòng HLV Bobby Brown, và lần nào Brown cũng viện hết cớ này cớ nọ để trì hoãn.Rốt cuộc, chịu không thấu, Alex đành tập chung với các CLB ở gần nhà như Third Lanark và Airdrie.Giải pháp này dĩ nhiên chẳng lý tưởng gì, vì bình thường tập cùng đội khác, chỉ đến ngày thi đấu mớigặp đồng đội, làm sao có thể có sự ăn ý? Song như thế vẫn hơn là mỗi tuần lặn lội hằng bao nhiêu câysố, chỉ để bị quỵt tiền.Còn về lời hứa được đá chính tại St Johnstone thì chẳng qua chỉ là hứa hão.Sau này, nhìn lại bốn nămở Muirton Park, Alex cho đó là một sai lầm lớn.Trong mùa bóng đầu tiên, anh chủ yếu khoác áo độidự bị, chỉ được chơi cho đội chính đúng năm lần. Năm 1961 đối với anh đầy rẫy những chuyện khôngnhư ý. Thêm vào nỗi buồn sự nghiệp, anh đón nhận hung tin cha mình mắc chứng ung thư đường ruột.Nhờ được phẫu thuật kịp thời, ông qua khỏi, nhưng sức khỏe suy yếu hẳn đi, buộc phải chuyển sanglàm những công việc nhẹ nhàng hơn, khiến cho lương bổng giảm hẳn. Tình thế ấy làm Alex phải suynghĩ: Cha nay đã yếu rồi, mình trở thành trụ cột gia đình, chẳng lẽ cứ đi lông bông đá banh không tiềnthế này hay sao? Nghĩ vậy, anh quyết định ký hợp đồng bán chuyên cùng St Johnstone. Từ đây, anh ănlương một lúc hai nơi: Lương thợ tập sự và lương cầu thủ. Chẳng nhiều nhặn gì, nhưng hai nguồn góp

lại cũng cho phép anh sống phong lưu một chút.Không sử dụng Alex thường xuyên, song HLV Bobby Brown thừa nhận anh có tố chất của một thủ lĩnh,không chỉ trong mà còn bên ngoài sân cỏ.Còn trẻ măng, chỉ là em út, mà anh đã giữ vai trò như mộtngười phát ngôn cho các đồng đội.Trong việc đấu tranh đòi quyền lợi cho cầu thủ, anh luôn là ngườiđi đầu. Có lẽ chính vì vậy mà ban lãnh đạo không ưa anh chăng? Trong hai năm tiếp theo, Alex vẫnchỉ đóng vai trò dự bị, còn St Johnstone thì vất vả ngụp lặn, rớt xuống hạng nhì, rồi ngoi lên hạng nhấttrở lại. Đến đầu mùa 1963-1964, anh mất kiên nhẫn, nhất quyết không chịu gia hạn hợp đồng, kết quảlà bị đày xuống chơi với đội hình hai.Sang tháng 11, St Johnstone đồng ý bán Alex cho Raith Roversthì anh lại nhất quyết không chịu đi.Cuối năm 1963, Alex gần như mất toàn bộ niềm tin nơi bóng đá. Anh dự định nghỉ hẳn, di cư sangCanada làm thợ. Đội hình hai của St Johnstone liên tiếp thảm bại, hôm trước thua Celtic 1-10, hômsau thua Kilmarnock 2-11! Theo lịch đấu, trong trận kế tiếp, họ sẽ phải đối đầu Glasgow Rangers.Gặp Kilmarnock còn ôm 11 “trứng”, đá với Rangers liệu thua bao nhiêu đây? Nghĩ đến đó, Alex hếtmuốn ra sân. Anh nhờ cô bạn gái của Martin giả làm giọng bà Lizzie, gọi điện cho Bobby Brown xincho anh nghỉ phép vì bị cúm. Chẳng biết cô nàng giả giọng giỏi thế nào mà Alex vừa về đến nhà, đãthấy ông bố ngồi hầm hầm đợi sẵn, còn bà mẹ vội vã chuyền tay cho anh bức điện của Brown, trongchỉ vắn tắt mấy chữ “Gọi cho tôi ngay”.“Bây giờ phải làm sao?” Alex lúng túng“Lại còn làm sao?”Ông bố quát “Tao bảo cho biết phải làm sao nhé. Đi ra ngoài kia, kiếm cái điệnthoại công cộng, gọi cho ông ấy mà xin lỗi. Không chịu làm thì đừng vác mặt về đây!”Độc giả đoán xem, khi Alex gọi đến, Brown sẽ nói gì?Phạt lương chăng?Cảnh cáo chăng?Đuổi việc chăng?Sai tất!Sau đây là nguyên văn lời Bobby Brown:“A, cậu đấy à?Dám nhờ đứa nào gọi đến lừa tôi hè?Tôi thừa biết đó có phải mẹ cậu đâu.Nghe này,đội hình chính đang có đến năm cầu thủ bị cúm thật.12 giờ ngày mai liệu mà đến trình diện tại kháchsạn Buchanan nghe chưa, không thì khốn đấy!”Hôm sau, Alex có mặt đúng giờ tại khách sạn, và nhận thông báo anh sẽ được ra sân trong đội hìnhchính trận St Johnstone-Glasgow Rangers.Đi kèm suất đá chính là hai tấm vé đặc biệt.Đương nhiên,Alex tặng một vé cho cha."Đi thì đi", ông Alex bố làm ra vẻ lãnh đạm "Dù sao thì hôm đó cũng chẳng có gì để làm".Ông không biết mình sắp sửa được chứng kiến một điều kỳ diệu!

HLV Bobby Brown (ảnh: Scottishfa.co.uk)

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 5

Thành Danh

ùa giáng sinh năm 1963 đánh dấu một bước ngoặt trong đời cầu thủ của AlexFerguson.Trong lần đầu tiên trở lại giải hạng nhất, sau bảy tháng trời lây lất với độihình hai, anh lập hattrick vào lưới Rangers ngay tại Ibrox[1]. Ba cú sút chân trái chỉtrong vòng 23 phút đem lại chiến thắng 3-2 cho St Johnstone.Anh lẽ ra phải ghi đếnnăm bàn, nếu như không xui xẻo hai lần đưa bóng trúng xà ngang. Bản thân Alex cũngkhông tin nổi vào vận may của mình, và gọi đó là một phép màu. Đây là lần thứ nhất

kể từ năm 1925, St Johnstone mới thắng nổi Rangers tại Ibrox, và cho đến ngày nay, Alex Fergusonvẫn là cầu thủ duy nhất của St Johnstone ghi được hattrick trước Rangers. Trong phòng tắm sau trậnđấu, một cầu thủ đàn anh vỗ vai Alex “Chú mày vừa làm nên lịch sử, có biết không?”. Khi ra về, lầnđầu trong đời, Alex được nhà báo đi theo phỏng vấn. Ngày hôm sau, anh xuất hiện trên trang nhấtnhững tờ báo lớn nhất Scotland, bên cạnh những dòng tít như “Ferguson: Kẻ Làm Rung ChuyểnRangers”. Từ một cầu thủ ít ai biết đến, Alex bỗng trở thành “hàng hot” trên thị trường chuyển nhượng.Người duy nhất không tỏ vẻ ấn tượng trước thành tích của Alex chính là…cha anh.Khi Alex từ Ibroxvề đến nhà, cha anh bình thản ngồi đọc sách như mọi ngày.“Bố thấy con chơi hôm nay thế nào?”“Cũng được”.Hết biết! Alex chỉ còn biết quay sang mẹ, cười và nhún vai…Bước vào năm 1964, có thể nói Alex Ferguson đã thành danh.Từ sau ba bàn vào lưới Rangers, anhbước lên một đẳng cấp mới, và chiếm được vị trí quan trọng hơn ở St Johnstone. Thu nhập tăng lên,anh mua được xe hơi, và bắt đầu rủng rỉnh tiền để chơi cá cược. Trong các trò cá cược, anh mê nhất làbắt độ đua ngựa.Về đường tình duyên, Alex cũng đỏ.Anh quen cô bạn gái mới Cathy Holding. Lần đầutiên gặp gỡ, Cathy ngỡ Alex là…thằng du côn, vì anh lúc ấy mũi đang gãy, hai mắt thì bầm tím: Hậuquả của việc “ăn” nhằm cùi chỏ của đối phương trên sân cỏ. Tiếp xúc dần dần, cô mới thấy anh dễthương. Việc có thêm thu nhập từ bóng đá cũng giúp anh có thêm lợi thế so với các công nhân khácđang theo đuổi cô.Chỉ có một trở ngại giữa hai bên: Trong khi Alex theo Tin Lành, Cathy lại là tín đồCông giáo. Song khi thật sự yêu nhau, đó không phải vấn đề lớn lao.Phong độ tại St Johnstone giúp Alex lọt vào mắt xanh HLV đội Dunfermline: huyền thoại Jock Stein.Stein yêu cầu lãnh đạo CLB phải mua bằng được Alex. Khi Stein rời Dunfermline, HLV kế nhiệm làWillie Cunningham vẫn tiếp tục theo đuổi Alex. Dunfermline chính thức có được Alex vào mùa hènăm 1964.Lần cuối cùng khoác áo St Johnstone, Alex lại chạm trán Glasgow Rangers, và một phen nữa giànhchiến thắng. Song chiến thắng lần này không mang nhiều ý nghĩa, do trước đó Rangers đã hoàn tất cúăn ba (VĐQG, Cúp QG, Cúp LĐ) nên chẳng còn động lực nào để thi đấu. Suốt bốn năm tại MuirtonPark, Alex ra sân có 47 lần, nhưng cũng kịp ghi đến 23 bàn. Trong 47 lần này, có một lần anh đóngvai…thủ môn! Trong trận đấu giữa St Johnstone và Hearts vào tháng hai, 1964, thủ thành St Johnstonebị chấn thương giữa chừng.Lúc ấy, luật bóng đá chưa cho phép thay người; Alex đang chơi tiền đạo, bị

HLV kéo xuống giữ gôn. Chàng thủ môn tội nghiệp để lọt lưới ba bàn, góp phần “giúp” đội nhà thuachung cuộc 1-4.Chuyển tới Dunfermline, CLB lớn hơn hẳn so với St Johnstone[2], Alex băn khoăn, không biết có nênchuyển hẳn sang thi đấu chuyên nghiệp hay không. Ở Dunfermline, cầu thủ chuyên nghiệp nhận lương“cứng” 27 bảng một tuần, thắng một trận được thưởng ba bảng, tuần nào đứng nhất trên bảng xếp hạngđược thêm 14 bảng, đứng thứ hai được 12, thứ ba được 10. Cầu thủ bán chuyên chỉ được trả có 16bảng mà thôi. Nhưng nếu vẫn chơi theo kiểu bán chuyên, Alex còn được lãnh thêm lương thợ 27 bảngnữa. Tính tổng cộng thì vừa đá bóng vừa làm thợ vẫn lợi hơn, nên ban đầu, Alex tính giữ công việc tạiRemington Rand. Được ít lâu, anh đổi ý, quyết định nghỉ hẳn nghề thợ.Tiền dù ít hơn, song đá bóngmới là công việc anh yêu thích. Vả lại, “nhất nghệ tinh, nhất thân vinh”, tập trung đá bóng thì trình độngày càng tiến, mà trình độ tiến thì lo gì thu nhập không tăng.Việc Jock Stein rời Dunfermline để lại trong Alex nhiều luyến tiếc. Cầu thủ Alex thần tượng là huyềnthoại Old Trafford: Denis Law, nhưng người mà anh kính trọng và nể phục nhất chính là Stein. Tuykhông có dịp chơi bóng dưới sự dẫn dắt của Stein, Alex vẫn giữ liên lạc thường xuyên với bậc thầynày.Mỗi khi đứng trước một quyết định quan trọng trong đời và cần một lời khuyên, Alex thường gọicho Stein.Mùa ra mắt tại Dunfermline, Alex ngay lập tức bùng nổ.Anh ghi tổng cộng 22 bàn (15 bàn trong giảiVĐQG, 7 bàn tại các cúp), trở thành vua phá lưới của CLB.Khoác áo Dunfermline, anh cũng có cơhội tham gia các cúp châu Âu.Trận đầu tiên của Alex trên đấu trường châu Âu diễn ra tại Thụy Điển,nơi Dunfermline cầm hòa Orgryte of Gothenburg 0-0 trong khuôn khổ Cúp C3 (lúc bấy giờ mang tênCúp Hội Chợ). Mùa giải ấy, Dunfermline vào đến vòng ba cúp C3, trước khi thất thủ dưới tay AthleticBilbao.Về quốc nội, Dunfermline thẳng tiến trên đường tới cú đúp: Tại giải VĐQG, họ cạnh tranh quyết liệtvị trí quán quân với Kilmarnock và Hearts; tại Cúp QG, họ vào đến chung kết, gặp Celtic. Trong trậnđấu áp chót của giải, Dunfermline cần một chiến thắng trước St Johnstone. Đối mặt với đội bóng cũ,Alex Ferguson ghi một bàn, nhưng bỏ lỡ hàng loạt cơ hội, và tỷ số chung cuộc là 1-1. Chỉ kiếm nổitrận hòa, Dunfermline để Kilmarnock vượt qua trên bảng xếp hạng, với một điểm nhiềuhơn.Dunfermline đè bẹp Celtic 5-1 trong trận cuối cùng, nhưng chiến thắng hoàn toàn vô nghĩa, bởiKilmarnock cũng thắng, và lên ngôi vô địch.Chung kết Cúp QG mùa 1964-1965 để lại kỷ niệm không thể nào quên cho Alex: Một kỷ niệm buồn.Trước trận đấu quan trọng này, HLV Willie Cunningham bị đặt vào tình thế khó khăn: Cặp tiền đạochính của Dunfermline là Ferguson-McLaughlin, nhưng khi McLaughlin chấn thương, tiền đạo dự bịMelrose được ra sân, đã ghi bàn giúp đội giành chiến thắng ở bán kết. Nay McLaughlin đã bình phục,biết phải chọn ai đá chung kết đây? Melrose vừa lập công, chẳng lẽ không tưởng thưởng?Mà choMelrose đá chính, thì loại ai giữa Ferguson và McLaughlin?Rốt cuộc, Cunningham quyết định loạiAlex, nhưng ông giữ kín, không cho ai biết.Mãi đến ngay trước trận đấu, khi cầu thủ đã tập hợp trong phòng thay đồ, chuẩn bị ra sân, Cunninghammới đọc danh sách đội hình[3]. Không nghe thấy tên mình, Alex không giữ nổi bình tĩnh, anh chửithẳng vào mặt HLV trưởng “Đồ khốn kiếp!”. Rồi mặc cho chủ tịch CLB đứng cạnh đó hết sức canngăn, anh vẫn tiếp tục chửi rủa xối xả. Các cầu thủ khác chỉ đứng lặng nhìn, hầu hết đều choáng váng:Choáng vì thái độ của Alex, và cũng vì không ngờ HLV lại có thể loại đi chân sút ghi bàn nhiều nhấtđội.Hành động Alex làm dĩ nhiên sai trái, nhưng hãy thử đặt mình vào địa vị của anh: Cứ đinh ninh mìnhsẽ được ra sân, đến giây phút cuối cùng thì vỡ mộng, không thể nào không bức xúc. Kỷ sở bất dục, vậtthi ư nhân; được một bài học nhớ đời đó, nên sau này khi trở thành HLV, Alex không để bất kỳ cầu thủ

nào rơi vào tình cảnh giống như mình ngày xưa.Khi loại một cầu thủ, Alex không bao giờ đợi đến phútcuối cùng. Anh luôn báo trước cho cầu thủ ấy, và giải thích cặn kẽ lý do vì sao cậu ta bị loại.Trở lại với trận chung kết, tuy Melrose và McLaughlin đều lập công, nhưng như thế vẫn là chưa đủ, vìCeltic ghi được đến ba bàn để giành thắng lợi 3-2. Từ chỗ đang tràn trề hy vọng giành cú đúp,Dunfermline cuối cùng mất cả chì lẫn chài! Quan hệ giữa Alex và HLV Cunningham, tuy nhiên, khôngvì thế mà tan vỡ.Hai thầy trò này đều có cá tính rất mạnh, nên khi làm việc rất dễ xung đột. Dù vậy, họvẫn tôn trọng và đánh giá cao về nhau: Hễ xung đột xong rồi thì thôi, chứ không ai thù ai oán ai. Tấtnhiên, Alex vẫn giận Cunningham, nhưng không vì vậy mà tiếp tục gây sự chửi rủa.Anh quyết tâm trútnỗi giận ấy vào sân cỏ.Khi Alex Ferguson trút giận lên sân cỏ thì khung thành đối phương tả tơi. 1965-1966 là mùa đỉnh caotrong sự nghiệp Alex, khi anh giành chức đồng vua phá lưới giải VĐQG Scotland (chia sẻ cùngJoseph McBride của Celtic) với 31 bàn trong 31 trận, đồng thời phá luôn kỷ lục cầu thủ ghi bàn nhiềunhất trong một mùa giải cho Dunfermline (kỷ lục cũ là 25 bàn). Nếu tính tất cả các mặt trận, Alex ghiđến 45 bàn!Đánh giá về Alex, một nhà báo lúc bấy giờ nhận xét: anh có “bản năng sát thủ của một con nhện rìnhmồi”. Không đặc biệt nổi trội về tốc độ hay kỹ thuật, nhưng Alex giỏi không chiến, chọn vị trí rất tốt,thường xuyên có mặt đúng lúc đúng chỗ để ghi bàn. Hầu hết các bàn thắng của Alex đều được ghi từnhững pha dứt điểm cận thành, trong vòng 16m50, rất hiếm có các cú sút xa. Ngoài khả năng chớp thờicơ, Alex còn nổi tiếng vì phong cách chơi rất rắn. Khi tranh chấp bóng, anh hay vung tay sang bên,nhiều khi dùng cùi chỏ thúc vào đối phương, do đó được đồng nghiệp đặt cho biệt danh “Cùi Chỏ DaoLam”. Dường như Alex cảm thấy thích thú với biệt danh ấy, bằng chứng là khi mở quán rượu kinhdoanh, anh đã đặt tên cho đại sảnh trong quán là sảnh “Cùi Chỏ”. Về sau, khi nhớ lại thời cầu thủ, SirAlex tự đánh giá về mình “Tôi không phải cầu thủ hay chơi xấu, nhưng là tiền đạo thì buộc phải quyếtliệt, nếu không quyết liệt sẽ bị hậu vệ bên kia “xử đẹp” ngay.”Tại Dunfermline, các cầu thủ có thói quen dùng bữa trưa tại nhà hàng Regal; sau khi ăn xong thì ngồitán gẫu, bàn chuyện bóng đá và chiến thuật. Đồng đội ai cũng nể Alex, coi anh như một bộ bách khoathư về bóng đá. Những năm 1960 làm gì đã có mạng Internet, việc tìm kiếm thông tin hết sức khó khăn,nhưng ngoài thời gian trên sân, Alex chịu khó học hỏi, tìm đọc đủ loại sách báo về bóng đá, nên trêntrời dưới biển, chẳng có chuyện gì anh không biết. “Kiến thức của ảnh thật bao la”, một đồng đội nhớlại “Trong khi chúng tôi chỉ lo chú ý đến phụ nữ, ảnh nghiên cứu và biết hết về những đối thủ sắpgặp”.Chẳng những biết nhiều, Alex còn sở hữu một trí nhớ phi thường. Không cần nhìn sách nhìn vở,anh có ngồi thể đọc vanh vách, không vấp váp đội hình của hàng loạt CLB, không chỉ ở Scotland màtrên khắp châu Âu, và không chỉ đội hình hiện tại mà cả đội hình trong quá khứ.Chính những buổi bàn luận chiến thuật ấy đã gieo trong Alex niềm yêu thích giành cho nghề huấnluyện. Mùa hè năm 1965, anh theo học lớp HLV tại trung tâm đào tạo của Liên Đoàn Bóng ĐáScotland. Tốt nghiệp năm 1966, nhưng trong mấy năm tiếp theo đó, mỗi hè anh đều quay lại học thêmmấy khóa bồi dưỡng. Tại CLB mình đang thi đấu, Alex cũng không bỏ lỡ cơ hội học tập. Mỗi khi HLVchỉ đạo điều gì, anh đều theo hỏi cho thật kỹ “Tại sao phải làm thế này? Vì sao phải tập thế kia?”…Anh tìm hiểu kỹ về những chiến thuật “thời thượng” lúc bấy giờ, như đội hình 4-3-3 không tiền vệ cánh(sau này được Alf Ramsey áp dụng, giúp đội tuyển Anh lên ngôi vô địch World Cup 1966), hay phongcách catenaccio của người Ý.Từ trên đỉnh cao sự nghiệp cầu thủ, Alex quyết định lập gia đình. Anh bán xe, dồn tiền mua căn nhàriêng ở Simshill, gần sân Hampden Park. Ngày mười hai tháng ba năm 1966, Alex và Cathy chính thứcxe duyên. Do tôn giáo khác nhau, hai người chỉ đăng ký kết hôn, chứ không làm lễ nhà thờ. Trongchính ngày trọng đại của mình, chú rể cũng không được nghỉ phép: Vua phá lưới mà nghỉ phép thì lấy

ai thay? Chụp xong ảnh cưới, Alex phải tất tả ra sân ngay.Vừa giúp đội nhà giành thắng lợi trướcHamilton, anh lại vội vã tắm rửa, thay đồ, trở về nhà dự tiệc tối với hai họ.Không có trăng mật trănggấu gì sất.Cặp vợ chồng mới cưới chỉ động phòng với nhau được một đêm.Sáng sớm hôm sau, Alex đãphải tập trung cùng Dunfermline, chuẩn bị cho trận tứ kết cúp C3 gặp Real Zaragoza.Cathy không vui,nhưng biết làm thế nào?Lấy chồng cầu thủ thì phải chấp nhận điều ấy.Suốt đời mình, Sir Alex luôn biếtơn vợ, vì bà đã hy sinh rất nhiều cho sự nghiệp bóng đá của chồng.Hai năm sau ngày cưới, Cathy sinh con trai đầu lòng.Hai vợ chồng bàn với nhau chuyện đặt tên chocon. Alex đề xuất cái tên…Alexander!“Thôi đi”, Cathy cằn nhằn, “Thế thì anh là Alex lớn, nó là Alex bé à?”“Nhưng em ơi, trong họ nhà Ferguson, hễ con trai đầu lòng thì đều tên Alex cả.”Đúng lúc ấy, ông Alex bố bước vào.“Bố ơi, ông nội nhà mình tên gì ấy nhỉ?” Cathy hỏi“À, ông nội tên John”Thế là bể mánh!Sau cùng, em bé được đặt tên là Mark.

Alex Ferguson sau hattrick lịch sử vào lưới Rangers (ảnh: Unitedrant.co.uk)

[1]Hattrick đầu tiên của Alex Ferguson tại giải VĐQG Scotland.[2] Thập niên 1960 được coi là hoàng kim thời đại trong lịch sử Dunfermline. Họ hai lần giành CúpQG (1961 & 1968) và hầu như năm nào cũng được dự Cúp C2 hay C3.[3]Không được chọn vào đội hình chính đồng nghĩa với việc hoàn toàn không còn cơ hội ra sân, vì lúcđó chưa có luật cho thay người.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 6

Năm Tuần Vòng Quanh Thế Giới

ướng đến những đỉnh cao mới, cuối mùa 1965-1966, Alex Ferguson đề đạt nguyệnvọng được rời Dunfermline, song Willie Cunningham thành công trong việc thuyếtphục anh ở lại giúp đội thêm một năm, với mức lương tăng từ 28 lên 40 bảng mộttuần.Alex mùa 1966-1967 không còn bùng nổ như trước, nhưng vẫn 29 lần phá lướiđối phương, đứng đầu danh sách ghi bàn của CLB. Phong độ tốt khiến anh có têntrong danh sách dự phòng của ĐTQG Scotland trước trận giao hữu gặp Anh: Nếu

siêu sao Denis Law không đủ thể lực thi đấu vì chấn thương, Alex sẽ được gọi vào thay thế. Song rốtcuộc, Law không những đủ thể lực, mà còn tỏa sáng giúp Scotland chiến thắng 3-2.Hè 1967, Alex lại có tên trong danh sách đội tuyển Scotland đi vòng quanh thế giới du đấu nămtuần.Trớ trêu thay, số phận dường như không muốn cho anh được đại diện màu cờ sắc áo quêhương.Trước chuyến du đấu, bốn CLB Celtic, Rangers, Leeds và Manchester United lần lượt rút hếtcầu thủ của họ về. Thiếu vắng trụ cột từ các CLB trên, đội Scotland “đem chuông đi đánh xứ người”chỉ còn là một đội hình B, không được công nhận là ĐTQG đích thực.Các cầu thủ được dẫn dắt bởiHLV Bobby Brown, “cố nhân” của Alex tại St Johnstone.Chuyến du đấu năm ấy đầy rẫy sóng gió. Điểm đến đầu tiên của Scotland là Israel, một trong nhữngđịa điểm “nóng” nhất hoàn cầu, nơi chiến tranh lúc nào cũng chực chờ phát tác. Tại Tel Aviv,Scotland vượt qua tuyển QG Israel với tỷ số 2-1, trong trận đấu mà ngôi sao của đội chủ nhàMordecai Spiegler (sau này nổi tiếng ở Anh trong màu áo West Ham) trúng phải độc chiêu “Cùi ChỏDao Lam”, bị gãy mũi phải rời sân. Theo lịch trình, Scotland và Israel sẽ tái đấu thêm một trận, songvài ngày trước khi trận đấu diễn ra, cuộc chiến Israel- Ả Rập bùng nổ. Hôm đó, khi Alex và đồng độiđang ngồi thư giãn trong khách sạn ở đất thánh Jerusalem, đạn pháo bỗng nổ tưng bừng. Toàn đội vộivàng lên xe, trở lại Tel Aviv. Suốt dọc đường đi, họ thấy từng cụm khói bốc lên cao ngất nơi nhữngngọn đồi, và bị tra tấn bởi tiếng gầm rú cửa từng đàn chiến đấu cơ xuất kích phía trên đầu.Về đến nơi,họ nhận được thông báo phải tạm ở lại khách sạn, vì chiến sự đang quá quyết liệt, không phi cơ dân sựnào được phép cất cánh.May thay, ngày hôm sau, tình hình dịu bớt, các chàng trai của chúng ta lênđược máy bay, rời Israel hướng đích Hong Kong.Tưởng thoát nạn, biết đâu tránh vỏ dưa gặp phải vỏ dừa. Vừa đặt chân đến sân bay quốc tế HongKong, tuyển Scotland giật thót cả mình, vì khắp phi trường đầy rẫy lính tráng, lính nào cũng vũ trangtận răng. Thì ra lúc ấy đang là đỉnh cao của phong trào cách mạng văn hóa ở Trung Hoa Đại Lục, vàphong trào lan đến tận Hong Kong. Một số nhóm sinh viên cánh tả ở đảo này cũng tập tành làm “HồngVệ Binh”, đổ ra đường biểu tình, gây rối khắp nơi, khiến chính quyền phải tăng cường an ninh tới mứctối đa. HLV Bobby Brown lập tức triệu tập đội, thông báo quyết định chỉ thi đấu giao hữu duy nhấtmột trận, thay vì hai như dự kiến, đồng thời cấm các cầu thủ không được rời khách sạn mà không xinphép. Cứ tưởng chỉ tập trung đá bóng thôi thì không sao, chẳng ngờ hôm sau, trong buổi tập củaScotland, bọn sinh viên cánh tả lại kéo đến bao vây SVĐ, trưng biểu ngữ ca ngợi Mao Trạch Đông,kêu gọi lũ cầu thủ đến từ đất nước tư bản xấu xa mau…cuốn xéo. Tuy thế, “lũ cầu thủ” vẫn phải tôn

trọng hợp đồng, ở lại đá giao hữu cho xong. Kết quả: Scotland – Hong Kong 4-1.Kết thúc trận đấu,toàn đội trở về khách sạn, tụ tập đánh bài, và bật radio, háo hức theo dõi tin tức trận đấu lớn nhất mùagiải: Chung kết cúp C1 giữa Inter Milan và Celtic Glasgow ở Lisbon.Dưới bàn tay phù thủy của cựu HLV St Johnstone, Jock Stein, Celtic Glasgow thực hiện bước chuyểnmình ngoạn mục. Từ 1938 đến 1965, Celtic hoàn toàn bị Rangers phủ bóng, chỉ giành được duy nhấtmột chức VĐQG.Stein đến Celtic năm 1965, thì chỉ một năm sau, đội lên ngôi quán quân. Đến thờiđiểm hiện tại của năm 1967, họ đã giành cú đúp, và đang chờ nốt Cúp C1 để trở thành CLB đầu tiêntrong lịch sử hoàn tất cú ăn ba: Cúp C1, VĐQG, và Cúp QG.Tuy vậy, chẳng ai đặt niềm tin vàoCeltic. Họ đúng là ông lớn ở Scotland đấy, nhưng chưa hề có thành tích gì trên đấu trường châu Âu,trong khi Inter Milan là nhà vô địch C1 hai năm liên tiếp 1964-1965. Hơn thế nữa, trong khi đội hìnhInter bao gồm những ngôi sao lớn đến từ khắp nơi trên nước Ý, 11 cầu thủ đá chính của Celtic tất cảđều sinh trưởng tại khu vực Glasgow. Tập hợp tất cả nhân tài Scotland lại, chưa chắc giành nổi CúpC1, không lẽ có thể vô địch chỉ với cầu thủ từ Glasgow?Có viển vông quá chăng?Có! Đó là nhận định chung của các cầu thủ Scotland tại Hong Kong, cách Lisbon 7000 dặm. Toàn đội,trừ Harry Thomson, đều ủng hộ đội bóng quê hương, nhưng không dám tin Inter sẽ xẩy chân.Tuy vậy,khi tổ chức cá độ với nhau, chỉ duy một mình Thomson bắt Inter, những người còn lại đều liên thủ vớinhau bắt Celtic.Ở đây cần phải mở ngoặc ghi chú thêm đôi điều về Harry Thomson.Mang trong mình 2 dòng máu Anh-Scotland[1], tuy Thomson chơi cho Scotland, nhưng tự cho mình là người Anh.Đi đến đâu, anh ta dèbỉu Scotland đến đấy.Đồng đội của Thomson liên thủ bắt Celtic, chẳng qua chỉ vì quá ghét anh ta màthôi, chứ nếu bắt độ với người khác, họ cũng chọn Inter.Khi radio loan báo kết quả hiệp một: Inter 1-Celtic 0, Thomson nhẫy cẫng lên, còn Alex thở dài: Thếlà xong, một khi Inter đã dẫn trước, họ sẽ lui về đổ bê tông, làm sao mà xuyên phá cho nổi? Thôi thìcũng mừng cho sư phụ Jock Stein, vào được chung kết đã là kỳ tích rồi.Thôi thì…đánh bài tiếp…45 phút trôi qua…Radio lại loan báo tin tức mới nhất “Glasgow Celtic đã trở thành đội bóng đầu tiên của Đại Anh Quốcgiành chức vô địch châu Âu”!Harry Thomson ngồi trơ như phỗng.Tất cả cầu thủ còn lại đồng loạt ném bài vào mặt anh ta, rồi ômnhau nhảy múa, hát ca vang trời.Ngày hôm sau, Thomson phải vét sạch túi, thậm chí sang vay “nóng” thư ký liên đoàn bóng đáScotland để trả tiền thua độ…Điểm dừng chân kế tiếp của Scotland là Australia và New Zealand.Ở Australia, Alex có dịp lần đầugặp gỡ ông chú Alexander Chapman, người từ lâu đã định cư nơi xứ sở chuột túi.Bạn có thắc mắc tạisao tên Alex và ông chú lại giống hệt nhau không? Chính bởi vì Alex được đặt tên theo tên của ôngchú này. Sau 5 trận toàn thắng ở châu Đại Dương, đoàn “lê dương” lại lên máy bay, bay một mạch 14tiếng tới quá cảnh tại Los Angeles, trước khi vào Vancouver, Canada. Họ đến Los Angeles đúng lúcbinh lính Mỹ đang được chuyển vận sang chiến trường Việt Nam, nên phải đợi vạ vật tại phi trường 10tiếng đồng hồ, cho đến khi quân lính đi hết, mới được khởi hành bay sang Canada. Scotland kết thúcchuyến du đấu bằng 2 trận thắng: 4-1 trước hội tuyển Vancouver, và 7-2 trước ĐTQG Canada. Ngôisao sáng nhất trong chuyến giao hữu chính là Alex Ferguson, người ghi được chín bàn thắng chỉ trongbảy trận.Một chiều thứ bảy, tháng bảy năm 1967, khi Alex đã trở về Scotland, đang ngồi rảnh rỗi xem TV, mộtthanh niên lạ gõ cửa nhà anh.“Cha tôi muốn bàn chuyện với anh”, thanh niên nói, “Tối nay anh ghé nhàông ấy nhé”. Cha của thanh niên chính là Scot Symon, HLV trưởng Glasgow Rangers, và sang đến thứ

hai tuần sau, Alex chính thức trở thành người của Ibrox. Tại CLB mới, anh nhận lương 80 bảng mộttuần, gấp đôi lương ở Dunfermline, cộng thêm 4000 bảng phí lót tay.Rangers phải trả Dunfermline 65000 bảng, một kỷ lục chuyển nhượng giữa 2 CLB Scotland.Tương lai Alex dường như trải đầy hoa hồng.Được chuyển đến CLB mình yêu thích từ thuở ấu thơ,đồng thời cũng là một trong hai đại gia thống trị làng bóng nước nhà, còn gì hơn thế nữa? Chơi bóngtại Ibrox đồng nghĩa với việc tràn trề cơ hội giành những danh hiệu cao quý: VĐQG, Cúp QG, thậmchí là Cúp Châu Âu. Thêm vào đó, Alex đã chơi xuất sắc trong đội hình B của Scotland, Ibrox nhiềukhả năng sẽ là bệ phóng cho anh tiến vào ĐTQG thực thụ.“Ta sẽ giành cả lố huy chương, và ít nhất sẽkhoác áo Scotland 40 lần”, anh tự nhủ.Nhưng hoa hồng thì có gai…

Đội hình B Scotland du đấu thế giới (Alex Ferguson đứng thứ tư từ trái sang)

[1]Cần phân biệt giữa Đại Anh Quốc (Great Britain) và Anh (England). Đại Anh Quốc là một vươngquốc bao gồm bốn vùng lãnh thổ: England (Anh), Scotland (Tô Cách Lan), Wales (Uy Nhĩ Sĩ) vàNorthern Ireland (Bắc Ái Nhĩ Lan). Trong sách này, khi viết Anh tức là England, viết Đại Anh Quốchoặc Vương Quốc Anh tức là Great Britain.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 7

Cái Chết Giữa Thiên Đàng

rong ngày ký hợp đồng, một thành viên ban lãnh đạo Rangers hỏi Alex:-Vợ anh theo đạo gì?Một câu hỏi vu vơ, thông thường chăng?Xin thưa: Không thông thường chút nào!Vào thời điểm ấy, thậm chí cho đến tận ngày nay, Công giáo và Tin Lành ở VươngQuốc Anh chẳng ưa gì nhau, và bóng đá chẳng qua cũng chỉ phản ánh hình ảnh xã hội.

Trong 2 Cụ Cố[1] của làng bóng Scotland, Celtic là đội của người Công giáo, trong khi Rangers làCLB Tin Lành.Nhưng trong khi Celtic vẫn sử dụng cầu thủ Tin Lành, quy tắc bất thành văn ở Rangerslà không bao giờ tuyển người Công giáo.Nếu không tính một vài ngoại lệ vào đầu thế kỷ 20, họ luôntuân thủ quy tắc đó. Tuyển thủ Scotland Danny McGrain khi còn trẻ từng bị Rangers từ chối, chỉ vìMcGrain “có vẻ” như là họ của người Công giáo. Trên thực tế, ông là một tín đồ Tin Lành.Bị Rangershắt hủi, ông đầu quân cho Celtic, giúp cho Celtic “đè đầu” Rangers trong suốt một thập kỷ liền. Mãiđến năm 1989, trước lời đe dọa của Liên Đoàn Bóng Đá Châu Âu(UEFA) sẽ cấm cửa Rangers, họmới chịu bãi bỏ quy tắc và ký hợp đồng với cầu thủ Công giáo Mo Johnston.Theo đạo Tin Lành, Alex Ferguson đủ “điều kiện” khoác áo Rangers, nhưng việc Cathy theo Cônggiáo khiến nhiều người ở CLB không hài lòng, trong số đó có Willie Allison, giám đốc phụ trách quanhệ công chúng. Mà Allison đã ghét ai là người đó tới số, do ông ta có ảnh hưởng rất lớn với chủ tịchJohn Lawrence. Trước khi đến Ibrox, không phải Alex không biết đến những vấn đề tế nhị về tôn giáo,chỉ là anh bất chấp chúng, vì tình yêu quá lớn giành cho Rangers.Vả lại, Scot Symon, HLV Rangers làmột người công chính.Khi ông còn nắm quyền, không ai đụng được vào Alex.Một trong những trợ lýcủa Symon, Bobby Seith, cũng rất có cảm tình với Alex. Khi Alex theo học lớp HLV năm 1965, chínhSeith là thầy hướng dẫn cho anh.Thời gian đầu tại Ibrox, Alex cảm thấy hạnh phúc như đang trên thiên đàng.Anh tận hưởng cuộc sốngcủa một ngôi sao, và choáng ngợp trước không khí cuồng say của những trận derby Rangers – Celtic.“Tôi đã xem Milan-Inter ở San Siro, Real-Barca ở Camp Nou, cũng đã xem Benfica-Porto, và nhiềulần ngồi trên băng ghế huấn luyện trong trận đấu giữa Manchester United và các kỳ phùng như City,Liverpool và Leeds” Sir Alex viết trong hồi ký (2000) “Nhưng không có gì, tin tôi đi – thật sự làkhông có gì, sánh nổi với derby Celtic-Rangers”. Trong một trận derby ở mùa 1968-1969, chỉ trongvòng 45 phút hiệp một, 9 thẻ vàng đã được rút ra, chia đều cho cả hai bên. Trong giờ nghỉ, cảnh sát đãphải vào tận phòng thay đồ, cảnh cáo hai bên phải bớt thô bạo đi, nếu không muốn khán giả tràn xuốngsân hỗn chiến.Với HLV Scot Symon, Alex luôn luôn kính nể, có lẽ vì phong cách họ tương tự như nhau. Nhìn Symon,người ta có thể thấy hình ảnh của một Sir Alex sau này.Ông dùng kỷ luật thép để trị nhân. Cầu thủ nàodám đút tay vào túi quần khi trò chuyện cùng ông sẽ bị mắng cho không ngóc đầu lên nổi. Nhưng trướcmặt người ngoài, ông luôn bảo vệ học trò cho đến cùng, không bao giờ cất nửa lời chê bai hay chỉtrích bất cứ ai.

Dẫn dắt Rangers từ 1954, Symon đã đem về cho Ibrox sáu chức VĐQG.Nhưng sức ép ngày càng đènặng lên ông, kể từ khi Jock Stein gia nhập Celtic.Symon không kém, nhưng hễ ông làm được tám thìStein làm được chín, ông làm được chín, Stein làm được đến mười. Như năm 1967, Rangers giànhđiểm số rất cao tại giải VĐQG, chỉ để thua đúng ba trận suốt cả mùa, nhưng Celtic vẫn vô địch vì thuacó hai! Cũng năm đó, Rangers lần đầu tiên trong lịch sử vào đến chung kết cúp C2, chỉ chịu thua tronghiệp phụ trước một “siêu Bayern” của những Beckenbauer, Maier và Mueller, nhưng kỳ tích ấy bỗngtrở thành chuyện nhỏ khi đặt cạnh cúp C1 của Celtic. Than ôi! “Trời đã sinh Du sao còn sinh Lượng!”Nếu Rangers để Symon ra đi vào cuối mùa 1966-1967, đó là một quyết định có thể chấp nhận được.Nhưng họ giữ ông lại, để sa thải ông vào tháng 11 năm 1967, khi mùa bóng mới chưa qua được nửachặng đường, và khi Rangers đang dẫn đầu giải VĐQG với thành tích bất bại. Trên đời lại có chuyệnHLV bị sa thải khi CLB đang dẫn đầu hay sao? Vâng, thật là có.Nó đã diễn ra ở Ibrox.Và độc giả có biết Rangers chia tay người HLV đã gắn bó với Ibrox suốt mười ba năm ra sao không?Họ sai một nhân viên kế toán quèn đến, báo cho Symon biết ông bị sa thải!Nghe được tin Rangers sa thải Symon như thế nào, Alex Ferguson nổi giận đùng đùng. Anh lập tứcđến gặp tân HLV David White, đề nghị được chuyển nhượng. Tuy vậy, cuối cùng anh đổi ý, chịu ở lạiIbrox, theo lời khuyên của Bobby Seith.“Sự nghiệp của cậu chỉ vừa bắt đầu thôi, chẳng lẽ cậu muốn vứt bỏ đi tất cả sao?”Seith phân tích “Thửnghĩ xem, liệu Symon có muốn cậu hành xử như thế này không?Điều tốt nhất cậu có thể làm cho ông ấylúc này là cố gắng chơi cho thật hay”.[2]Lên thay Symon giữa chừng, David White không thực hiện thay đổi gì lớn, và vẫn giữ Alex ở vị trítiền đạo. Bước vào giai đoạn cuối của mùa bóng, Rangers vẫn đứng trên Celtic, song Jock Stein quyếtkhông chịu thua, ông tung ra đòn tâm lý. “Rangers chắc chắn vô địch rồi”, Stein nói, “Trừ khi họ tựquăng cúp đi thôi.” Chỉ một lời nói mà dường như trút lên vai đối phương gánh nặng ngàn cân. Từ đótrở đi, phong độ của Rangers đi xuống, và rốt cuộc, họ…tự quăng cúp đi thật!Về sau, khi đã trở thànhHLV, Alex sẽ thường xuyên sử dụng đòn này của Stein.Thật ra, tuy hơi xuống dốc vào cuối mùa, nhưng phong độ Rangers năm đó vẫn cực kỳ ấn tượng. Thiđấu 34 trận, họ chỉ thua duy nhất một, giành tới 61 trên tổng số 68 điểm, tức là chỉ đánh mất đúng bảyđiểm mà thôi[3]. Vấn đề là Celtic lại ghi tới 63/68. Ta lại thấy một lần nữa: Rangers không hề kém,nhưng Celtic quá “khủng”!Có điều, cổ động viên không cần biết đến những số liệu đó, họ chỉ biết một điều: Dẫn đầu bảng suốt cảmùa giải, mà cuối cùng lại trắng tay là không thể chấp nhận được. Sau khi Rangers thua Aberdeen,chính thức “trao” cúp vào tay Celtic, các fan nổi điên, đập vỡ kính phòng thay đồ, vây kín SVĐ, khiếncầu thủ co ro ở trong, không dám ló đầu ra ngoài. Hôm đó, Alex lại có hẹn đi chơi cùng bạn cũ. Anhphải gọi điện cho bạn, nhờ bạn đánh xe đến đậu ngay trước cửa SVĐ. Khi người bạn đến nơi, Alex từtrong sân phóng ra, chui vội vào xe, vậy mà vẫn bị một fan rượt kịp, đá cho một cú! Bị đá kể cũng hơioan, vì trong mùa giải đầu tiên tại Ibrox, Alex chính là người ghi nhiều bàn thắng nhất cho Rangers,với 24 bàn trên tất cả các mặt trận.Con số 24 bàn che dấu một sự thật: Giữa Alex Ferguson và HLV David White không hề có sự đồngđiệu. “Tôi và ông ta không khi nào nhìn thẳng vào mắt nhau”, Alex nói. Về phần White, có lẽ ông cóthành kiến với Alex, vì ngay lúc ông vừa nhậm chức, anh đã tới “nộp đơn” đòi được chuyển nhượng.Hơn nữa, khi lên cầm quyền tại Ibrox, ông giao thêm cho Alex nhiệm vụ…kèm người trong mỗi trậnđấu.Một trung phong như Alex dĩ nhiên từ chối nhiệm vụ ấy, khiến cho mâu thuẫn sâu lại càng sâu.Theo lời kể của Alex, dường như White còn chịu cả áp lực từ ban lãnh đạo Rangers, đòi phải tống khứđi tên cầu thủ có vợ là người Công giáo[4]. Người mạnh mẽ như Symon chống lại được áp lực đó,nhưng White thì không.

Ngay trước lúc mùa giải 1968-1969 bắt đầu, các báo thể thao hàng đầu Scotland đồng loạt đăng tin:Ferguson không còn tương lai ở Ibrox.Cho rằng giám đốc quan hệ quần chúng Willie Allison dàn dựngvụ này để tống khứ mình, Alex tìm đến Allison, lôi đầu ông ta ra…chửi cho một trận! Không cần phảinói, việc đó chỉ khiến cho tương lai anh trở nên đen tối thêm.Ít lâu sau, David White gọi Alex lên vănphòng, cho biết CLB muốn dùng anh để đổi lấy tiền đạo Colin Stein của Hibernian.Với tính cứng đầucố hữu, Alex nhất quyết từ chối. Kết quả: Rangers bỏ ra 100 000 bảng mua Stein, còn Alex bị đàyxuống chơi với đội hình hai.Cả mùa bóng đó, Alex chỉ được gọi lên đội một khi Colin Stein chấn thương, hoặc khi phong độ trênhàng tiền đạo Rangers quá tệ.Ra sân tổng cộng có 22 lần, anh vẫn ghi được đến 12 bàn thắng. Điều nàychứng tỏ rõ: Alex phải xuống đội hai là do bị trù dập, chứ không phải do phong độ sa sút. Vào cuốimùa, bởi chấn thương của Stein, anh được dự trận chung kết cúp QG. Không may, Rangers thua lấmbụng bốn bàn trắng trước Celtic.Alex thất vọng đến nỗi quẳng luôn tấm huy chương bạc vào sọt rác.Đến mùa 1969-1970, Alex hoàn toàn bị loại khỏi đội một. Anh phải chơi cùng đội hình hai, thậm chílà đội trẻ, hằng tuần ra sân gặp những đối thủ nghiệp dư như Đại Học Glasgow, Giao Thông VậnTải…Nếu là người khác chắc sẽ chẳng buồn đá, nhưng Alex thì khác. Tuy thất vọng, Alex không baogiờ đánh mất khát vọng chiến thắng. Đối với anh, không ra sân thì thôi, đã ra là phải quyết thắng, dùđối thủ là Celtic hay đội bóng trường làng, thì vẫn chỉ một quyết tâm đó mà thôi. “Ảnh chẳng bao giờthan phiền cả”, một cầu thủ trẻ nhớ lại “Trong những trận tôi chơi chung cùng ảnh ở đội hình hai, ảnhđều cống hiến 100% sức lực.”Vì có bằng cấp, Alex cũng được các HLV đội trẻ nhờ giúp họ trong công tác huấn luyện.Cầu thủ trẻphần nhiều đều mến Alex. Những anh lớn khác nào có biết bọn trẻ là ai, chỉ có Alex là thuộc tên từngngười và luôn tận tình chỉ bảo, hỏi han. Khi David White phát hiện ra Alex thực chất đang làm…HLV,ông ta cách ly anh bằng cách bắt anh phải tập một mình, và chỉ thị cho cấp dưới không được cho anhra sân. Như thế có nghĩa là: Từ tiền đạo hàng đầu của Rangers, Alex từ nay phải ngồi ghế dự bị ngaytrong những trận đấu của đội trẻ. Thực là một sỉ nhục ghê gớm! Không trách chi Alex cho rằng 1968-1969 là quãng thời gian đen tối nhất trong đời mình.Tháng 11 năm 1969, Rangers đồng ý bán Alex cho Nottingham Forest với giá 20 000 bảng. Vẫn “cứngđầu”, Alex ra điều kiện: Chỉ chịu sang Forest nếu được chia 10% phí chuyển nhượng. David Whitekhông đồng ý, nhưng trước áp lực của ban lãnh đạo Rangers muốn tống khứ Alex đi cho nhanh, ôngđành phải nhượng bộ.Cathy buồn trước viễn cảnh phải chuyển tới Anh, song cũng chấp nhận vì khôngmuốn thấy chồng chịu mãi cảnh đọa đày tại Ibrox.Giữa lúc ấy, Willie Cunningham, sếp cũ của Alex ở Dunfermline, nay đang huấn luyện Falkirk, gọi tới“Alex, chú muốn gì anh cũng chiều! Đừng sang Forest, đợi anh sang nói chuyện”.Falkirk chỉ là đội bóng thuộc giải hạng nhì, dĩ nhiên không thể sánh cùng Nottingham Forest.Tuy vậy,lợi thế của họ là Willie Cunningham, người được Alex rất tôn trọng. Một lợi thế nữa: Họ là CLBScotland.Sau khi hỏi ý Cathy, Alex quyết định xin lỗi Nottingham.Vài ngày sau, Rangers sa thải David White. Người thay White, Willie Waddell, từ lâu đã ngưỡng mộAlex. Waddell bày tỏ sự tiếc nuối vì Alex đã sang Falkirk trước khi mình kịp tới Ibrox. Alex cũng tựhỏi: Không biết mọi chuyện sẽ diễn tiến như thế nào, nếu như anh chịu ở lại lâu thêm ít nữa?Nhưng cứ đặt câu hỏi nếu này nếu nọ thì có ích gì? Sự thật là Alex rời Ibrox trong tay không một danhhiệu. Và cũng không có 40 lần khoác áo tuyển Scotland. Thậm chí một lần cũng không!Đôi khi người ta lên tới thiên đàng chỉ để chết đi trên ấy!Ngày bé thơ, Alex luôn mơ được chơi tại Ibrox. Ngày nay, anh không muốn nghe nhắc đến cụm từ“Ferguson, cựu cầu thủ Rangers”…

Alex Ferguson trong màu áo Rangers (Colorsport.co.uk)

[1]Dịch thoát ý. Nguyên văn là Old Firm.[2] Khuyên như vậy, nhưng chính Seith lại từ chức, rời bỏ Rangers, để phản đối việc CLB sa thảiSymon.[3]Thời đó, một trận thắng chỉ được hai điểm.[4]Ở Ibrox, lấy vợ ngoại đạo cũng là một cái tội. David Hope, thành viên ban lãnh đạo Rangers,không được bầu làm chủ tịch chỉ vì có vợ là người Công giáo, mặc dù ở thời điểm bầu cử, vợ ông mấtđã 10 năm!

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 8

Bên Kia Sườn Dốc

Falkirk, Alex gặp lại nhiều gương mặt quen thuộc: George Miller, đồng đội ởDunfermline, Andy Roxburgh, đồng đội ở Queen’s Park, Craig Watson, đồng đội từthời…trung học Govan, và dĩ nhiên, ông thầy cũ Willie Cunningham.Quan hệ giữaAlex và Cunningham vẫn sóng gió như xưa. Họ thường xuyên cãi nhau, thậm chí cólần suýt lao vào đánh lộn, nhưng cãi xong rồi thì lại quý mến nhau như không chuyệngì xảy ra.

Mọi người đều ngạc nhiên, không hiểu vì sao sau bảy tháng bị cách ly khỏi đội một Rangers, Alex vẫnduy trì được thể lực tốt.Họ không biết rằng dù ở đội hai, hay đội trẻ, anh vẫn tập luyện hăng say khôngkém khi chơi trên đội một. Alex cùng Andy Roxburgh (sau này là HLV tuyển Scotland, rồi chuyên giacao cấp của UEFA) tạo thành cặp “song sát”, cùng nhau khủng bố hàng phòng ngự đối phương. Mùađó, Falkirk giành chức vô địch giải hạng nhì, riêng Alex có 18 lần lập công.Phấn khởi trước thành tích thăng hạng, ban lãnh đạo Falkirk đưa ra khung tiền thưởng vô cùng rộng rãicho mùa giải 1970-1971: Thắng một trận được thưởng, hòa cũng được thưởng, và cứ mỗi tuần trụđược trong Top 10 thì mỗi cầu thủ được thêm 40 bảng. Có lẽ nhờ liều “doping” tiền thưởng ấy,Falkirk kết thúc mùa giải ở vị trí thứ bảy.Ferguson lần này chỉ ghi được 14 bàn (trong 28 trận), nhưngvẫn đủ để dẫn đầu danh sách phá lưới tại CLB.Tuy nhiên, mỗi khi nhớ lại năm 1971, Alex không quên được thảm họa Ibrox. Ngày hai tháng một nămđó, tận dụng cơ hội trận Falkirk-Airdrie bị hoãn, anh cùng Andy Roxburgh và Tom Young đến Ibroxtheo dõi derby Celtic-Rangers. Gần cả trận trôi qua, không bàn thắng nào được ghi. Đến phút 87,Jimmy Johnstone đưa Celtic vượt lên dẫn trước, nhưng Colin Stein ngay lập tức quân bình tỷ số chođội chủ nhà. Sau bàn thắng của Stein, cho rằng tình thế đã an bài, Alex và đồng đội ra về, không đợitrọng tài nổi còi kết thúc trận đấu.Chở Roxburgh và Young về đến nhà xong, Alex lái xe quay lại nhà bố mẹ ở đường Govan. Khi đingang bệnh viện, anh nhận thấy xe cứu thương đang xếp hàng dài. “Chắc các fan lại đánh nhau đây”,anh thầm nghĩ.Khi ông Alex bố ra mở cửa, mặt ông trắng bệch.Cathy cũng đang ở đấy, cả nhà đang túmtụm xem tin tức trên TV. Thì ra sau khi trận đấu kết thúc, người hâm mộ chen lấn, dẫm đạp lên nhau.Tổn thất thật kinh khủng: 66 người thiệt mạng, hơn 200 bị thương! Điều đáng lo nhất là MartinFerguson cũng có mặt theo dõi trận này, thậm chí ngồi đúng ở khu khán đài nơi xảy ra tai nạn.Lòng bồn chồn như lửa đốt, Alex dẫn cha đi khắp các quán rượu gần đó để tìm em. Không! Martinkhông đến quán nào cả. Hai người lại chạy đến đồn cảnh sát. Viên cảnh sát trực gợi ý nên thử đếnIbrox, nơi người ta đang quàn các tử thi. Đúng lúc mọi người quýnh quáng rối tung lên thì xe của…Martin chạy về đến nơi. Martin mở cửa bước ra, đứng ngẩn người, không hiểu vì sao gia đình mình lạilăng xăng như sắp sửa chạy giặc. Hóa ra anh chàng đã điên tiết bỏ về ngay sau khi Johnstone mở tỷ sốcho Celtic, và không hề biết gì về thảm họa đã xảy ra…Trở lại với Alex, những năm đầu thập niên 1970 trôi qua khá yên ả. Rời Rangers rõ ràng là một bướclùi, nhưng anh vẫn giữ được phong độ khá tốt, thường xuyên ghi bàn cho Falkirk. Năm 1970, anh được

bầu làm chủ tịch Hội Cầu Thủ Nhà Nghề Scotland (SPFA), và giữ chức vụ này trong ba năm.Alex vàCunningham thì…vẫn thế, thỉnh thoảng lại “ủng oẳng” nhau. Năm 1972, sau trận thua tơi tả 1-6 trướcSt Johnstone, Cunningham nổi giận, cắt hết phụ cấp của cầu thủ: “Từ nay mỗi lần đi tập thì tự trả tiềnxe, ăn trưa cũng tự móc tiền ra trả, CLB không chi nữa!” Cầu thủ phản đối bằng cách đình công. Haibên găng nhau cho đến khi ban lãnh đạo can thiệp, buộc Cunningham phải nhượng bộ, chi phụ cấp trởlại.Cầm đầu đình công dĩ nhiên là…Alex Ferguson.Nhưng như đã nói, Cunningham không bao giờ hằnthù Alex; chỉ ít lâu sau, ông bổ nhiệm anh vào vị trí cầu thủ kiêm trợ lý HLV.Cùng năm 1972, cặp song sinh Jason và Darren Ferguson chào đời. Vì song thai, nên khi sinh hết sứckhó khăn. Khi Cathy vượt cạn, Alex đứng kề bên, nắm chặt tay tiếp sức cho vợ. Nhìn khuôn mặt vợ tímtái vì những cơn co thắt, anh đau lòng đến ngất xỉu. Đến lúc Alex tỉnh lại, hai cậu con trai đã chào đời.Jason khá khỏe khắn, còn Darren thì bé xíu, phải nằm trong phòng chăm sóc đặc biệt một thời gian.Sang năm 1973, mọi chuyện bắt đầu xấu đi. Trận gặp Aberdeen ở Cúp QG, Alex bị đuổi do đá nguộiWillie Young, trong một tình huống tương tự như vụ Beckham-Simeone tại World Cup 1998. Trong sựnghiệp cầu thủ, Alex bị đuổi tổng cộng sáu lần, lần này là lần cuối cùng và nghiêm trọng nhất, nghiêmtrọng bởi anh nay đã là thành viên ban huấn luyện. Cầu thủ bình thường đi đá nguội đối phương đãđáng phạt, cầu thủ kiêm trợ lý lại càng đáng phạt hơn, nên rốt cuộc, anh bị Liên Đoàn treo giò 53 ngày,tức gần tám tuần.Ngoài việc bị treo giò, anh còn chấn thương đầu gối nghiêm trọng, phải nghỉ dài hạn,nên chỉ ghi được một bàn trong cả mùa giải. Số phận Willie Cunningham cũng chẳng tươi sáng gì hơn.Sau mùa giải 1972-1973, ông bị sa thải, tuy đã giúp CLB trụ hạng thành công. Alex nhận trách nhiệmquyền HLV trưởng, cho đến khi ban lãnh đạo Falkirk bổ nhiệm John Prentice.Việc làm đầu tiên của tân HLV John Prentice là giáng chức Alex Ferguson xuống làm một cầu thủ bìnhthường.Cá tính của Alex đương nhiên không cho phép anh chấp nhận điều đó.Khi người ta đã là trợ lý,rồi quyền HLV trưởng, thì không ai lại hài lòng với việc trở lại làm một anh lính trơn. Prentice đồng ýđể Alex được chuyển nhượng tự do, và anh ký hợp đồng hai năm với Ayr United.Ở thời điểm 1973, Ayr United mạnh hơn Falkirk.Mùa 1972-1973, khi Falkirk phải “trầy vi tróc vẩy”mới trụ lại nổi hạng nhất, Ayr đứng vị trí thứ sáu.HLV Ayr, Ally MacLeod là người nổi tiếng về tài“quăng bom”. Trong buổi ký hợp đồng với Alex, ông lôi trong túi ra lịch thi đấu mùa bóng mới, và lênkế hoạch:-Trận đầu tiên: Gặp Dumbarton ở Boghead, không vấn đề gì, hai điểm bỏ túi. Bọn nó mới vừa lênhạng, chưa có kinh nghiệm mà. Trận thứ hai: Gặp Clyde trên sân nhà Somerset. Mình luôn thắng trậnđầu tiên trên sân nhà, vả lại thằng gôn mập McVeigh của bọn Clyde có biết bắt bóng đâu, lại haiđiểm.Thế nhé, sáu trận đầu ta sẽ toàn thắng dễ dàng. Trận thứ bảy gặp Rangers: ta có lợi thế sân nhà,và đang dẫn đầu bảng với tinh thần rất cao, nên Rangers cũng sẽ phải thua! Trận kế gặp Celtic ở CelticPark: Cũng hai điểm luôn!Cũng với tinh thần “lạc quan” ấy, khi làm HLV ĐTQG, MacLeod tuyên bố Scotland sẽ vô địch WorldCup 1978! Kết quả là các chàng trai Tô Cách Lan xách giỏ ra về ngay sau vòng một.Tại Somerset, Alex Ferguson trở lại là cầu thủ bán chuyên. Anh mở quán rượu ở Govan, lấy tên làFergie’s. Cầu thủ mở quán ăn, nhà hàng không phải chuyện gì lạ, nhưng thường thì họ chỉ bỏ vốn vàthuê người khác đứng ra điều hành, chỉ riêng Alex tự quản lý quán từ A đến Z. Không những quản lýmà thôi, nhiều khi còn đích thân pha rượu, đích thân nấu ăn phục vụ khách nữa. Và anh làm tất cảnhững điều đó khi vẫn đang chơi bóng cho Ayr United! Công việc càng bận rộn hơn khi anh hùn vốncùng một người bạn mở quán rượu thứ hai vào năm 1975: Quán Shaw’s. Thậm chí, Alex còn dự tínhmở một nhà hàng, nhưng có lẽ vì…sức người có hạn, dự định cuối cùng phải hủy bỏ.Do chấn thương không lành hẳn, trong mùa duy nhất khoác áo Ayr, Alex thường chỉ vào sân từ ghế dựbị. Tuy vậy, theo như hồi ký (2000), anh vẫn đóng góp 14 bàn (Theo Crick (2003), số bàn thắng chỉ là

10). Vào cuối mùa, Alex được bác sỹ cho biết động mạch của anh đang nở lớn, và khuyên anh nên vềhưu sớm, để tránh nguy hiểm về sau.Tháng hai năm 1974, Alex Ferguson ghi bàn thắng cuối cùng trong đời cầu thủ, giúp Ayr cầm hòa StJohnstone 1-1.Tháng tư, anh giã từ sân cỏ ở tuổi 32. Tổng cộng, trong 16 năm, anh chơi 432 trận chínhthức, ghi 222 bàn, tức cứ trung bình hai trận lại lập công một lần.Chương cũ kết thúc, chương mới mở ra! Kết thúc sự nghiệp một cầu thủ bình thường, mở ra sự nghiệpmột HLV vĩ đại!

Alex Ferguson cùng vợ và các con (ảnh: sgforums.com)

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 9

Muốn Chơi Bóng, Cần Đủ Mười Một Người

uy hay “quăng bom”, Ally MacLeod là người hiền lành, dễ mến.Khi Alex ngỏ ýmuốn nghỉ hưu sớm, dù hãy còn một năm trong hợp đồng, ông đồng ý ngay.Khôngnhững thế, ông còn tiến cử anh cho công tác HLV tại Queen’s Park và EastStirlingshire. Alex thích Queen’s Park hơn, nhưng khi đến phỏng vấn tại HampdenPark, đứng trước ban lãnh đạo gồm toàn những người quen cũ của mình ngày xưa,anh bỗng dưng bị khớp, ấp úng nói không nên lời, nên bị đánh hỏng.East Stirlingshire

trở thành lựa chọn duy nhất.Thành phố Falkirk có hai CLB bóng đá, CLB thứ nhất dĩ nhiên là…Falkirk, thứ hai chính là EastStirlingshire. Trên trường quốc tế, chẳng ai nghe đến tên East Stirlingshire, đơn giản vì họ là độibóng…kém nhất Scotland. Hệ thống giải VĐQG Scotland có hai hạng, thì Stirlingshire đứng bét giảihạng nhì.SVĐ của họ, Firs Park, chỉ chứa được tối đa vài ngàn khán giả, và có vỏn vẹn…297 ghếngồi. Alex Ferguson đã khởi nghiệp HLV ở một nơi không thể tệ hơn!Về lương bổng, East Stirlingshire chỉ đủ sức trả Alex 40 bảng một tuần, song đó không phải vấn đề, vìAlex giờ đã phong lưu, lại có thêm thu nhập từ quán rượu. Vấn đề là khi đến Firs Park trước lúc mùagiải 1974-1975 khởi tranh, vị tân HLV nhận thấy CLB chỉ còn có…tám cầu thủ, trong đó không ai làthủ môn! “Này, ông có biết là muốn đá banh thì cần đủ mười một người, cộng thêm hai cầu thủ dự bịkhông hả?”, Alex hỏi chủ tịch Willie Muirhead.Đoạn trên là thuật theo hồi ký Alex Ferguson (2000). Theo Crick (2003), số lượng cầu thủ ở Firs Parkcó nhiều hơn một chút, không phải tám mà là mười hai, nhưng đúng là không có thủ môn. Như vậy,điều cần kíp nhất lúc này là mua thêm người.“Ngân sách chuyển nhượng là bao nhiêu?” Alex hỏi tiếp“2 000 bảng”, Muirhead đáp, “Chỉ có chừng đó thôi.”2 000 bảng?Ngay cả vào thời điểm 1974, 2000 bảng cũng chẳng làm được gì.Ngân sách 2 000 bảngthì chỉ có nước đi lượm về những cầu thủ miễn phí.Tân binh đầu tiên được đưa về Firs Park là Tom Gourlay, một anh chàng thủ môn chuyên mài quầntrên ghế dự bị của Partick Thistle vì quá…béo. Gourlay đến East Stirlingshire theo dạng chuyểnnhượng tự do, nhưng CLB cũng phải chi 750 bảng tiền lót tay cho anh ta. Kế tiếp là Jimmy Mullen vàGeorge Adams, đều chuyển nhượng tự do, lót tay 300 bảng mỗi người. Vậy là còn có hơn 1 000.Alexbỏ ra 900 đưa về tiền đạo Billy Hulston, và mượn thêm vài cầu thủ nữa.Sau cùng, anh cũng có đủ mộtđội bóng “nhìn cho ra hồn”, với 15 thành viên.Ngày từ những ngày khởi nghiệp East Stirlingshire, Alex Ferguson đã thể hiện những phẩm chất và cátính sau này khiến anh trở nên nổi tiếng tại Aberdeen và Manchester United. Anh đề cao lối đá tấncông,không bao giờ chấp nhận thất bại, dùng đòn tâm lý khuyến khích cầu thủ, chú trọng việc đào tạotài năng trẻ, đòi hỏi sự hoàn hảo trong mỗi buổi tập luyện, quản lý nhân sự chặt chẽ, và áp dụng kỷ luậtthép, không dung thứ bất kỳ sự chống đối nào.Một trong những việc đầu tiên Alex thực hiện tại Firs Park là thay đổi các bài tập luyện. Anh bắt học

trò mỗi ngày phải chơi “banh khờ”: Chia ra từng nhóm nhỏ năm-sáu người đứng vòng tròn chuyềnbóng qua lại, trong khi hai người ở giữa vòng tìm cách lấy bóng. Sau này, Alex vẫn duy trì bài tập đóở Old Trafford. Nhưng ở Old Trafford, “banh khờ” chỉ dùng để khởi động cho vui, còn tại Firs Park,nơi trình độ cầu thủ vô cùng tệ hại, đó là một cách rèn luyện kỹ năng, giúp người tập “nhạy bóng”,phản xạ nhanh hơn. Để nâng cao thể lực, Alex bắt cầu thủ phải tập thêm cả vào sáng thứ bảy. Vì vừamới giải nghệ, vẫn còn sung sức, bản thân anh cũng tham gia buổi tập như một cầu thủ bình thường.Song song với việc rèn luyện kỹ năng là siết chặt kỷ luật.Một đội bóng không kỷ luật chỉ là một tậphợp vô tổ chức, không thể làm gì nên chuyện.Jim Meakin là một trong những người nếm phải “bàn taysắt” của Alex. Ỷ mình là con rể Bob Shaw, một thành viên trong ban lãnh đạo East Stirlingshire,Meakin tỏ ra xem thường HLV. Một hôm, anh ta xin được nghỉ tập vào thứ hai để đi Blackpool, vànhằm tăng sức nặng cho lời xin phép, nhấn mạnh: “đi Blackpool cùng Bob Shaw”.“Anh không cần biết chú đi với ai”, Alex đáp, “Nữ hoàng rủ, chú cũng không được đi.Đến ngày tập làphải tập.”Đến ngày thứ hai, Alex nhận được điện thoại từ Meakin, thông báo anh ta bị hư xe, không đi tậpđược.Song bị truy một hồi, Meakin đành phải thú nhận mình đang ở Blackpool.“Thế thì khỏi cần về nữa.Chú hết tương lai ở đây rồi.”Nói là làm.Meakin ngay lập tức bị “cấm vận” vô thời hạn. Bob Shaw xin hộ cho con rể, nhưng vôhiệu, đành phải đến năn nỉ chủ tịch CLB Willie Muirhead xin giúp cho.Độ vài tuần sau, Muirhead tớigặp Alex.“Alex này”, giọng ngài chủ tịch khẩn khoản, “tha cho Meakin nhé. Lão Shaw cứ đi theo lải nhải với tôimãi. Coi như anh vì tôi.”Phải đến chủ tịch đích thân năn nỉ như thế, Alex mới dịu xuống, bỏ qua cho Meakin.32 tuổi, vừa bước vào nghề, nhưng Alex đã tạo ra được cái uy.“Chúng tôi ai cũng sợ ổng”, cầu thủMcCulley kể “Tôi trước giờ chẳng sợ ai, mà vừa thấy ổng thì rét run”.Không sợ sao được khi Alexthường xuyên nổi giận đùng đùng.Cầu thủ mà đá kém thì khi vào phòng thay đồ nghỉ giữa hai hiệp,không ai dám ngóc đầu lên. Alex sẽ xạc cho họ một trận, có khi còn đá bàn đá ghế khiến ấm chén baytứ tung.Nhưng Alex không khi nào giận dữ đến độ mất khôn.Trái lại, khi anh giận, đó là cái giận đầy tính toáncủa một “cáo già” về phương diện tâm lý.Một lần, có cầu thủ nghe lén được Alex đang “thực tập” nổigiận, sau đó hỏi người bên cạnh “Giận như thế trông đã sợ chưa?” Vậy là đã rõ, sự nóng giận vànhững lời chửi rủa chỉ được Alex sử dụng như một liệu pháp tâm lý, nhằm kích thích cầu thủ nỗ lựchơn lên.Chẳng thế mà anh lại luôn nói “Giận dữ chẳng có gì sai, vấn đề là phải biết giận đúng lúcđúng chỗ.”Thật vậy, Alex không phải lúc nào cũng chửi rủa cầu thủ.Anh biết khi nào cần cương, khi nào cầnnhu.Khi cần cương thì anh đá đổ cả khay trà, nhưng khi cần nhu, anh cũng rất mềm dẻo. Điển hình nhưtrận đấu trong khuôn khổ League Cup năm 1974 với Dundee, chỉ sau 45 phút hiệp một, EastStirlingshire đã bị gác 0-3. Khi cầu thủ đang cúi gầm mặt, chờ đợi những lời chì chiết, thì Alex khôngtrách họ đến một câu. “Các em đá khá lắm”, anh khích lệ “Chẳng qua là không may thôi.Hiệp hai vẫnthắng được như thường”. Như được trút bỏ gánh nặng, East Stirlingshire đá như lên đồng trong thờigian còn lại, lội ngược dòng gỡ hòa 3-3!Đối với từng cá nhân cầu thủ, Alex cũng có sự đối xử khác biệt.Có những người “thân lừa ưa nặng”,không đánh không mắng thì khá không nổi, với họ cần phải thật cương.Một số người khác tâm lý quáyếu, càng mắng càng mất tinh thần, với họ thì cần thật nhu.Lại có những thiên tài vượt trên thôngthường, với những thiên tài ấy phải để họ tự do như chim trời (như trường hợp Eric Cantona chúng tasẽ bàn tới sau).Alex không cần mọi người phải yêu mình, có khi anh lại tìm cách làm cho cầu thủ ghét

nữa.Anh chê bai, khích tướng họ đủ điều, khiến họ nổi giận lên, thể hiện hết sức trên sân cỏ, để chứngtỏ cho anh thấy anh đã “sai”.Ghét hay yêu, học trò không thể không nể Alex Ferguson. Dù là “nạn nhân” của Alex, Jim Meakinbuộc phải thừa nhận “Thường thì ổng lúc nào cũng đúng.Ổng biết khi nào cần thay đổi thế trận, mỗi lầnổng thay người đều hết sức hiệu quả.Ông lại biết cách động viên, khiến cầu thủ phải cố gắng hết mìnhnữa. Khi ổng nói, không ai dám mở miệng”…Không chỉ tập trung vào thành tích trước mắt, Alex còn để ý xây dựng thế hệ tương lai.Công tác đàotạo trẻ luôn cần thiết với bất cứ CLB nào, nhưng với đội nhà nghèo lại càng thiết yếu.Để tìm kiếm tàinăng, Alex khuyến khích cầu thủ trẻ ở địa phương đến tập cùng East Stirlingshire. Có bữa, anh chi ra40 bảng thuê xe buýt chở đội thiếu niên Glasgow United đến đá giao hữu ở Firs Park. Vài hôm sau,Muirhead gọi anh lên văn phòng:-Alex, cho tôi biết: Tại sao anh dám tự tiện dùng tiền của CLB để thuê xe buýt?-Tôi cũng chỉ vì tương lai đội bóng này thôi- Alex nổi điên- ông không đồng ý thì thôi, tôi trả đội lạiđấy, ông đem mà đút vào đít đi!Quẳng trả 40 bảng lên bàn, Alex hầm hầm bước ra khỏi phòng. Muirhead hối hả chạy theo:-Alex, Alex! Nghe đã nào! Lão già Jim Hastings bắt tôi làm to chuyện này đấy chứ.Anh thông cảm, lãoấy già rồi.Jim Hastings là thành viên già nhất trong ban lãnh đạo East Stirlingshire, và có vẻ là người duy nhấtkhông ngán Alex. Còn thì từ chủ tịch trở xuống đều sợ anh một phép, không ai can thiệp vào công việcchuyên môn của HLV. Willie Muirhead từng nếm phải cơn thịnh nộ của Alex, khi mon men xuống băngghế huấn luyện giữa trận đấu, lúc East Stirlingshire đang bị Rovers dẫn 2-0. Vừa kịp hỏi một câu“Bây giờ phải làm thế nào?”, Alex đã gầm lên “Đây không phải chỗ của ông. Đi ngay, không thì tôitúm cổ quẳng ra!”Có thể nói, không việc gì, dù nhỏ đến đâu, tại Firs Park mà Alex Ferguson không quan tâm. Nhữngnăm 1970, ngay tại những CLB lớn, cầu thủ vẫn muốn ăn gì thì ăn, nhưng ở East Stirlingshire, Alex đãbắt học trò tuân thủ một chế độ dinh dưỡng nghiêm ngặt, tuyệt đối không được ăn những thứ không lànhmạnh. Mọi việc trong đội, đều một tay Alex xử lý. Anh không đeo đồng hồ, vì trong anh không có kháiniệm làm việc theo giờ. Khi nào xong việc thì về, thế thôi! 12 giờ đêm mới xong thì 12 giờ đêm mớivề. Mà ta nên nhớ, khi hết chuyện ở CLB, Alex cũng chưa về nhà, mà tiếp tục sang làm việc tại quánFergie’s…Mùa 1974-1975, Falkirk đã bị rớt xuống hạng nhì, và Alex có dịp báo thù John Prentice.Giữa Falkirkvà East Stirlingshire tồn tại một khoảng cách lớn, nhưng Alex biết cách động viên cầu thủ củamình.Trước khi hai đội gặp nhau, Alex đãi các học trò một bữa ở khách sạn. Anh chọn đúng khách sạnFalkirk hay đến ăn, nên hai đội chạm mặt nhau ở đấy. Khi đi ngang qua cầu thủ Falkirk, anh dặn họctrò phải làm ra vẻ tự tin, nói thật to, cười thật lớn, để chứng tỏ mình không sợ, và không thèm quan tâmgì tới đối phương. Khi ngồi ăn, anh ra sức lên dây cót cho “gà nhà”:-Các chú này, ngày xưa anh chơi cho Falkirk mà, anh biết bọn nó rõ tận răng. Toàn là đồ vô dụng cả,chẳng có gì phải sợ.Điểm mạnh, điểm yếu từng người anh nắm hết, như tên X chỉ thuận mỗi một chânnày, tên Y thì không biết chuồi banh. Thế còn tên thủ môn, chú nào đối mặt với hắn thì chớ dại mà lừa,hắn lấy mất bóng đấy, phải sút ngay…Nghe xong lời Alex, cầu thủ nào cũng tự tin hẳn lên. East Stirlingshire tạo được bất ngờ lớn: Đánh bạiFalkirk 2-0.Dưới sự dẫn dắt của Alex, đội bóng tệ nhất giải East Stirlingshire vọt lên đứng hạng tư. Thành tích đạinhảy vọt khiến người hâm mộ kéo nhau đến sân. Firs Park trước kia trung bình mỗi trận chỉ thu hútđược 400 khán giả, nay tăng lên hơn 1 000. Riêng trận gặp Falkirk bán được đến 4 650 vé!Alex thậm

chí bắt đầu nói về khả năng giành ngôi vô địch.Đột nhiên, vào tháng 10-1974, Alex nhận cú điện thoại từ Willie Cunningham.Cunningham cho biếtông sắp từ chức HLV St Mirren, và đã tiến cử anh làm nguời kế nhiệm. Alex lưỡng lự: Công việc tạiFirs Park đang diễn tiến rất tốt đẹp, lẽ nào lại bỏ dở giữa chừng? Nhìn trên xếp hạng giải hạng nhì, thìEast Stirlingshire còn đang xếp trên St Mirren.Mặt khác, phong độ chỉ là nhất thời, nếu xét về đẳngcấp, St Mirren vẫn cao hơn hẳn.Tuy hiện tại đang đứng dưới, nhưng xét về thực lực, tài chính, lẫn cơsở vật chất, họ đều hơn đứt East Stirling.Không thể tự quyết định, Alex gọi cho Jock Stein xin lời khuyên.“Thế này nhé”, Stein nói ngắn gọn, “Cậu hãy đến sân Love Street của St Mirren, ngồi đấy và quan sát,sau đó trở lại Firs Park, rồi so sánh giữa hai sân. Tự cậu sẽ tìm ra câu trả lời thôi.”Ngụ ý của Stein đã quá rõ: Love Street có sức chứa đến hơn 50 000 người. Alex theo ý “sư phụ”, nộpđơn xin rời East Stirlingshire. Anh nắm quyền tại Firs Park vỏn vẹn 117 ngày, nhưng cũng kịp tạo nênmột phép thần kỳ nho nhỏ.Khi Alex thông báo tin mình sẽ ra đi, học trò đều lặng cả người.Một bầukhông khí im lặng bao trùm, cho đến khi Tom Donnelly văng tục “Khốn kiếp!”Alex không tráchDonnelly, anh biết các cầu thủ rất đau lòng, bản thân anh cũng đau lòng không kém.Nhưng biết thế nàođược?Con người, ai chẳng có khát vọng vươn cao?“Mất Ferguson là một bi kịch cho East Stirlingshire”, Willie Muirhead bùi ngùi “Anh ấy là người giỏinhất từng đến với CLB này”.

Alex Ferguson và các cầu thủ East Stirlingshire (ảnh: dailymail.co.uk)

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 10

Sếp Ơi, Nhà Cầu Bị Nghẹt

t Mirren, biệt danh “Các Thánh”, là đội bóng có truyền thống ở Scotland, từng hailần đoạt Cúp QG. Song khi Willie Cunningham từ chức, họ đang ngụp lặn tại giảihạng nhì.Người hâm mộ cũng đang dần dần rời bỏ họ.Trung bình chỉ hơn 1 000 khángiả đến xem St Mirren mỗi trận, ngồi lọt thỏm giữa sân bóng 50 000 chỗ Love Street.Nhiệm vụ của Alex Ferguson là phải cứu chữa vị thánh ốm yếu ấy.Tuy nhiên, mụctiêu trước mắt trong phần còn lại của mùa 1974-1975 là giữ cho St Mirren nằm trong

Top 6 của giải hạng nhì.Nguyên là hệ thống các giải VĐQG Scotland đang đứng trước cuộc cải tổ lớn. Từ mùa 1975-1976,hạng đấu cao nhất sẽ là giải ngoại hạng (Premier Division), giải hạng nhất (Division One) nay thựcchất trở thành hạng nhì, và hạng nhì (Division Two) nay thực chất là hạng ba. Nếu chiếm được một vịtrí trong Top 6, St Mirren sẽ chơi ở Division One trong mùa tiếp theo, còn không sẽ lọt xuốngDivision Two.Thời điểm Alex thay thế Cunningham, CLB đang đứng đúng ngay hạng sáu.Khi đến Love Street, Alex nhận ra ngay tại sao St Mirren lại rớt xuống hạng nhì. Tình hình CLB rốinhư một đống bùi nhùi: Ban lãnh đạo chỉ ngồi chơi xơi nước, trao hết quyền điều hành vào tay… nhânviên phụ trách sân bãi Jimmy Ritchie, và Ritchie chia sẻ quyền ấy cho anh chị em ông ta. Gia đìnhRitchie lãnh trách nhiệm nấu ăn cho cầu thủ, kiểm soát phần lớn những hoạt động mua bán – xuất nhập,đến sổ sách kế toán họ cũng giữ. Vừa “điều hành” CLB, nhà Ritchie vừa nhận thầu giặt giũ quần áo vànấu nướng cho đồn cảnh sát địa phương. Đến Love Street vào sáng chủ nhật, Alex phát hoảng khi thấyđồng phục cảnh sát treo đầy sân, em trai Ritchie mở dịch vụ bảo trì xe bên dưới khán đài, còn chị gáithì hì hục trong bếp, nấu ăn cho gia đình và cho…công an.Ngay lập tức, Alex đặt dấu chấm hết cho những hoạt động ấy: Phụ trách sân bãi thì chỉ được phụ tráchsân bãi mà thôi. Nhưng vì các vị giám đốc trong ban lãnh đạo chẳng ai muốn gánh lấy trách nhiệm, nênmọi công việc, Alex phải gánh hết vào mình. Không chỉ đơn thuần làm HLV, trên thực tế anh đảmnhiệm đủ chức vụ: Từ giám đốc điều hành đến…lao công. Rời sân tập, Alex phải lo chăm sóc các mặtcơ sở vật chất, phỏng vấn tuyển nhân viên, và làm cả những việc nhỏ nhặt như đặt mua thêm…giấy vệsinh.Một lần, khi Alex đang chỉ đạo học trò trước trận gặp Celtic, một nhân viên bỗng gõ cửa, thò đầuvào “Sếp ơi, nhà cầu trên khán đài nghẹt mất rồi!”Đương nhiên, chẳng ai buộc Alex phải làm những công việc ấy, anh lăn vào chỉ vì tinh thần tráchnhiệm. Những đêm mùa đông, khi giám đốc và cầu thủ đang đắp chăn ngủ kỹ, Alex lặn lội đến sân,giúp các lao công cào tuyết, giữ cho mặt cỏ khỏi hư hại. Nhân viên Fred Douglas nhớ mãi một đêmtuyết rơi dày đặc: Lúc ấy đồng hồ đã chỉ một giờ rưỡi sáng, ông đang cặm cụi cào tuyết thì giật bắnmình khi một bàn tay bỗng đặt lên vai. Chính là Alex Ferguson! Cả hai cứ thế lặng lẽ làm việc cho đếngần sáng.Một vấn đề khác khiến Alex lo lắng là lượng khán giả đến sân.Bóng đá không khán giả thì làm sao tồntại? Phải làm cách nào đó thu hút họ trở lại, phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền chứ. Thế là hằngngày, Alex cùng Fred Douglas ngồi trên xe tải, chạy khắp phố phường, vác theo cái loa, kêu gọi “bà

con cô bác” cùng đến cổ vũ St Mirren. Alex còn cho xuất bản tờ tuần báo riêng của CLB, một quyếtđịnh mang tính tiền phong và táo bạo, vì ngay các đội bóng lớn lúc bấy giờ cũng chẳng mấy đội có tạpchí riêng.Song muốn thu hút khán giả thì việc trước tiên là phải đá cho tốt. Alex nhận thấy cầu thủ ở St Mirrenkhông kém về kỹ năng, chỉ vì quen sống bê tha, nhậu nhẹt nên khi ra sân thường hụt hơi. Anh ban bố“lệnh giới nghiêm”, cấm việc tụ họp rượu chè, đồng thời thiết lập một hệ thống “mật vụ” bao gồm mộtsố người thân, bạn bè, và fan hâm mộ. Trách nhiệm của “mật vụ” là báo cáo ngay nếu phát hiện cầu thủSt Mirren vào tửu quán.Ban “mật vụ” nhận chỉ thị, tích cực hoạt động. Alex nhận ngay được báo cáo: Tuyển thủ U-21Scotland Frank McGarvey đi nhậu ở bar Waterloo đêm trước trận gặp Motherwell. Alex tức khắc rútMcGarvey khỏi đội U-21 Scotland, treo giò vô thời hạn, và tuyên bố không bao giờ nhìn mặt cầu thủnày nữa. Suốt cả tuần, hết đồng đội này đến đồng đội khác năn nỉ giùm McGarvey, nhưng vô hiệu. Saucùng, McGarvey phải canh đúng lúc HLV đang đi cùng vợ, chạy đến trước mặt nộp…bản kiểm điểmvà nói lời xin lỗi.Cathy thương tình nói giúp mấy lời, Alex mới tha cho.Không chỉ nhờ người khác, tuy bản thân bận trăm công ngàn việc, Alex cũng đích thân đi làm “điệpviên”. Tối đến, thỉnh thoảng anh lại gọi cho cầu thủ để kiểm tra xem họ có nhà hay không.Có lần, vẫnkhông yên tâm về McGarvey, Alex gọi cho cậu ta, nhưng không gặp.Một lát sau, McGarvey gọi lại,nói lúc nãy mình vừa ra ngoài mua thuốc lá. Ngờ rằng học trò dùng điện thoại ở quầy bar, Alex đíchthân lái xe chạy đến tận nhà McGarvey. May cho McGarvey, lần này đúng thật cậu đang ở nhà!Tuy thế, muốn bài trừ tệ nạn không dễ dàng. Chỉ ít lâu sau, không chỉ một, mà cả đám cầu thủ StMirren cùng kéo đến bar Waterloo, và lại bị phát hiện. Lần này, Alex gọi cả đám tới, bắt ngồi vào gócphòng, “giáo huấn” cho một trận. Càng “giáo huấn” càng hăng, anh cầm cả chai Coca Cola ném vàotường, vỡ tan. Nước ngọt chảy long tong vào đầu vào tóc các thủ phạm ngồi bên dưới. Xả hết cơngiận, Alex đưa ra lựa chọn cho học trò: Hoặc phải ký cam kết từ nay không được đến Waterloo, hoặcmỗi thứ bảy phải tập suốt đêm, không được về nhà. Khi Alex đã đi ra, trở về văn phòng, vẫn không aidám nhúc nhích hay nói một câu nào.30 phút trôi qua. Jackie Copland, thủ quân St Mirren, gõ cửa phòng HLV:-Sếp ơi, nói em nghe chuyện gì xảy ra được không? Lúc nãy sếp nóng quá, làm bọn kia sợ bay cả hồn.Sếp nói gì, bọn nó chẳng hiểu. Bây giờ bọn nó vẫn đang ngồi vãi ra quần ở trong kia kìa!Alex giải thích rõ ràng, rồi Copland đi truyền đạt lại cho đàn em. Các cầu thủ lần lượt ký vào bản camkết. Nạn rượu chè tại Love Street từ đó thuyên giảm hẳn…“Mỗi sáng, người đến làm việc tại CLB sớm nhất là Alex Ferguson”, Harold Currie, chủ tịch StMirren, cho biết “Buổi tối, phải đến tám chín giờ, anh ấy mới về. Một tay anh ấy điều hành tất cả. Cầuthủ cũng như những nhân viên khác đều lấy đó làm gương, nên không ai dám lười”.“Thầy Fergie khôngchỉ huấn luyện đội bóng, mà còn xây dựng cả một CLB”, cầu thủ trẻ Tony Fitzpatrick nói thêm,“Những HLV khác chỉ chú trọng lợi ích trước mắt, còn thầy dù ở đâu cũng nhìn xa trông rộng.”Ngoài St Mirren, Alex còn chạy đi chạy lại giữa 2 quán rượu Fergie’s và Shaw’s. Mùa Giáng Sinhnăm 1976, suốt ba đêm liền, anh phải… nấu ăn, phục vụ khách, vì đầu bếp xin nghỉ phép. Đúng ngàyGiáng Sinh, trong khi thiên hạ quây quần bên vợ con, anh bù đầu tại Love Street, sau đó thắt tạp dềđứng làm bếp ở Fergie’s! Ấy thế mà Alex vẫn còn thời gian làm báo.Trên tờ Daily Mirror, mỗi thứsáu hàng tuần đều xuất hiện chuyên mục bình luận ký tên Alex Ferguson[1].Ra khỏi nhà vào sáng sớm, về lại lúc nửa đêm, Alex gần như không còn thời gian giành cho vợ con.Cathy ít gặp chồng, ba con trai gần như không thấy được mặt cha.Đôi khi cái giá phải trả cho thànhcông thật đắt. Về già, điều làm Sir Alex cảm thấy hối hận nhất chính là đã bỏ bê gia đình. Tuy vậy,Cathy không bao giờ trách chồng.Bà chấp nhận hy sinh. Bao nhiêu trách nhiệm nuôi dạy con cái, bà

một mình gánh cả.Lẽ tất yếu, dù cho có ba đầu sáu tay, cũng chẳng thể một mình làm hết mọi việc. Alex mời hai “cốnhân”: Ricky McFarlane, “đàn em” cũ ở East Stirlingshire, và Davie Provan, đồng đội xưa ởGlasgow Rangers, về làm trợ lý. Riêng Provan kiêm nhiệm ba việc một lúc: Cầu thủ, trợ lý, và giúpviệc cho Alex tại…quán rượu.Về tuyển trạch viên (scout), tại Love Street đã có sẵn Archie “Baldy”Lindsay.Sau này, khi đã kinh qua hai CLB lớn hơn nhiều là Aberdeen và Manchester United, Alex vẫncho rằng Baldy là tuyển trạch viên tốt nhất mình từng có.Song để đẩy mạnh việc tìm kiếm tài năng trẻhơn nữa, anh ký hợp đồng thêm với ba tuyển trạch viên mới.Từ hồi Willie Cunningham còn tại vị, St Mirren đã sở hữu những cầu thủ trẻ xuất sắc như TonyFitzpatrick và Bobby Reid, nhưng họ chưa được trọng dụng. Khi Alex đến Love Street, anh mạnh dạnthay máu đội bóng, và trước sự kinh ngạc của mọi người, trao băng thủ quân cho cậu bé 18 tuổiFitzpatrick. Dưới thời Alex, công tác đào tạo trẻ ở St Mirren được đẩy lên một tầm cao mới. Trong sốnhững “viên ngọc thô” được phát hiện, sáng giá nhất là Billy Stark và Frank McGarvey.

[1] Ở đây, cần mở ngoặc một chút: Để thực hiện chuyên mục này, nhà báo sẽ phỏng vấn AlexFerguson, sau đó dùng ý kiến của Alex viết lại thành bài, chứ không phải Alex đích thân chấp bút.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 11

Đỉnh Cao Và Vực Sâu

hiều fan hâm mộ trẻ cho rằng: Vì ỷ già, và ỷ vào danh tiếng lẫy lừng, Sir AlexFerguson mới dám thường xuyên “cà khịa” trọng tài và các quan chức của liên đoànbóng đá. Điều đó hoàn toàn sai.Ngay cả khi còn trẻ và vô danh, Alex đã “dọc ngangnào biết trên đầu có ai” rồi. Tháng một - 1974, anh bị Liên Đoàn Bóng Đá Scotland(SFA) phạt 10 bảng vì tội “chửi bậy”.Tháng một - 1975, anh lại bị phạt 50 bảng vì“mắng trọng tài biên”. Lần này, Alex không những từ chối đóng tiền phạt, mà còn dọa

kiện lại SFA. “Tôi không có 50 bảng”, anh tuyên bố, “nhưng sẵn sàng bỏ ra 10 000 để đem họ ra tòa”.Ba tháng sau, Alex vào tận phòng trọng tài để mắng, và nhận tiếp án phạt 25 bảng.Vì sao Alex hay có những phát ngôn bừa bãi dẫn đến bị phạt? Dĩ nhiên, có lúc anh bức xúc thật, nhưngthường thì đó là việc làm đầy dụng ý. Mục đích của Alex một phần là "dằn mặt" trọng tài, phần khácnhằmchuyển sức ép từ cầu thủ sang bản thân, thà mình chịu áp lực, chứ không để học trò phải gánh.Sau một trận thua mất mặt chẳng hạn, Alex sẽ kiếm cớ gây sự với trọng tài, để báo chí chĩa mũi dùivào anh, mà xao lãng việc chỉ trích các cầu thủ. Trước mỗi trận đấu quan trọng, anh cũng hay đưa ranhững phát ngôn gây sốc nhằm thu hút sự chú ý của báo giới và người hâm mộ, khiến học trò mình dễthở hơn.Ban lãnh đạo St Mirren không quan tâm những án phạt lẻ tẻ, bởi trên sân cỏ, Alex đem về những thànhquả rất đáng khích lệ.St Mirren kết thúc mùa 1974-1975 trong Top 6, trụ lại được hạng nhất, và tiếptục giữ vững vị trí này ở mùa 1975-1976.Nhưng bản thân Alex thì chưa hài lòng, bởi mục tiêu của anhlà giải ngoại hạng.Trong mỗi trận đấu, anh luôn đòi hỏi cầu thủ phải nỗ lực hết mình. Không chỉ thắnglà đủ, mà phải nỗ lực hết mình! Có lần St Mirren thắng trận đến 5-0, nhưng cầu thủ vẫn bị mắng, vì tuythắng song chơi chưa thật hay!Tài năng trẻ Billy Stark, vì phạm sai lầm dẫn đến bàn thắng cho đốiphương, từng bị Alex…ném giày vào người.May là giày chỉ trúng vào vai, không đến nỗi bị khâu mấymũi như hậu bối David Beckham. Dù vậy, chính Stark thừa nhận mình “nên người” là nhờ Alex: “Nếuthầy chỉ nói nhẹ nhàng, chưa chắc tôi đã nghe. Chính nhờ bị ném cái giày, tôi mới nhớ đời và quyếttâm không sai phạm nữa. Thầy đã giúp tôi trở nên hoàn thiện hơn”.Hè 1976, toàn đội St Mirren có dịp chu du Trung Mỹ, kết hợp vừa nghỉ dưỡng vừa thi đấu giao hữu.Họ đá với Trinidad hai trận, với Barbados, Guyana, và Surinam mỗi đội một trận.Đáng nhớ nhất làtrận gặp Guyana, khi tiền đạo Robert Torrance của St Mirren liên tục bị gã trung vệ to con bên đội bạnchơi xấu. Đầu hiệp hai, khi Torrance lại bị đá té lăn lóc một lần nữa, HLV Alex Ferguson đùng đùngxỏ giày vào sân: “Đủ lắm rồi, tên đô con kia đừng tưởng muốn làm gì cũng được, ông ra trị mày đây!”Trợ lý Provan hoảng hốt can ngăn, song Alex đã quyết chí rồi. Vừa xung trận, anh đã đá cho trung vệGuyana ngã lăn quay, bị trọng tài chỉ mặt cảnh cáo. Mấy phút sau, anh chơi thêm cú nữa, khiến đốiphương đổ như chuối rụng, và lãnh thẻ đỏ rời sân! Bị thẻ đỏ nhiều lần trong đời, nhưng theo lời Alex,đây là lần duy nhất anh cố tình triệt hạ đối thủ.Trở lại Scotland, St Mirren trải qua mùa giải 1976-1977 một cách gần như hoàn hảo.Họ bất bại trongsuốt 28 trận, chỉ thua đúng hai lần, lên ngôi vô địch giải hạng nhất, đem về cho Alex Ferguson danh

hiệu đầu tiên trong đời HLV.Mùa 1977-1978, tuy cực kỳ vất vả, đội cuối cùng trụ lại thành công ởgiải ngoại hạng.Bốn năm ở Love Street, Alex hoàn thành tất cả các mục tiêu đặt ra.Thăng lên ngoại hạng?Đã thànhcông.Thu hút khán giả? Thời Cunningham, trung bình mỗi trận tại Love Street chỉ có 1 000 – 2 000người, trong mùa 1977-1978, con số đã tăng lên 11 000. Tăng doanh thu? Mùa 1974-1975, StMirrenthu vào 83 840 bảng, mùa 1978-1979, thu đến 286 826 bảng. Thu nhập tăng mạnh một phần nhờtiền bán vé, phần khác nhờ sáng kiến của Alex: Tổ chức “xổ số kiến thiết”, bán vé số cho cổ động viênvà người dân. Trò sổ xố này đem về đến 4 000 bảng mỗi tuần.“Thời Alex Ferguson, cứ như là có phép màu”, Bill Waters, cựu giám đốc St Mirren, hồi tưởng “Độibóng tiến bộ hẳn, khán giả lũ lượt kéo tới sân, thật là ấn tượng vô cùng. Thời kỳ đó chỉ có vài năm,nhưng tôi nhớ mãi không quên. So sánh về tương quan lực lượng thì những gì Alex đã đạt được tại StMirren không hề kém thành quả sau này anh ấy đem lại cho Aberdeen và Manchester United. Nếu anhấy ở lại, không chừng đội VĐQG năm 1980 là chúng tôi, chứ chẳng phải Aberdeen đâu.”Fan hâm mộ, từ chỗ bỏ rơi, ùn ùn trở lại St Mirren, giúp CLB trở nên lớn mạnh hơn. Khi đội bóngcần, họ sẵn sàng bỏ tiền túi ra giúp đỡ. Minh chứng rõ ràng là vụ chuyển nhượng Jackie Copland.Dundee đòi đến 17 000 bảng cho cầu thủ lão luyện này, nhưng trong két sắt Love Street chỉ có đúng 3000.Alex bèn hỏi hội cổ động viên St Mirren, hội liền hào phóng cho mượn 14 000 còn lại.Được lòng CĐV, nhưng Alex lại không được lòng Willie Todd, người tiếp quản ghế chủ tịch StMirren từ Harold Currie.Alex vốn không nghe lời ai, trong khi Todd không chịu được những ai khôngnghe lời mình. Trong thời gian cầm cương ở St Mirren, Alex từng từ chối lời mời từ Aberdeen vàRangers, song khi xung đột với Todd ngày một lên cao, Aberdeen lại đưa ra lời mời thứ hai, khiến anhphải suy nghĩ. Đề nghị được tăng lương của Alex vừa bị Todd bác bỏ, Aberdeen lại là đội bóng lớnhơn hẳn St Mirren, vừa đứng hạng ba giải ngoại hạng và vô địch League Cup, thế thì còn đợi gì màkhông sang Aberdeen? Chỉ có điều, hợp đồng giữa Alex và St Mirren vẫn còn hiệu lực, nếu vô cớ xéhợp đồng ắt phải bồi thường.Trong lúc Alex còn phân vân, chưa quyết định, Willie Todd ra tay trước. Ông ta cho gọi HLV trưởngđến văn phòng, thông báo sa thải anh, sau đó cầm giấy lần lượt đọc 15 điều mà ông cho là “sai phạm”của Alex. Trong đó có những điều như:-Chửi nữ thư ký-Nhận trái phép 25 bảng mỗi tuần-Tự tiện thưởng tiền cho cầu thủ-Cho bạn mượn xe của CLB-Đi xem trận chung kết Cúp C1 năm 1978 ở London-Dàn xếp tỷ số: Báo trước cho nhà cái biết là St Mirren sẽ thắng Ayr United.Todd vừa đọc dứt lời, Alex phá lên cười.“Đừng cười nữa xem nào”, ngài chủ tịch tỏ vẻ khó chịu.“Xin lỗi, nhưng tôi không nhịn được”, Alex đáp, “Tôi tưởng sa thải HLV thì chỉ cần một lý do làkhông đủ trình độ thôi chứ”.Quyết định của Todd thật ra là một sự giải thoát, mở đường cho Alex tới Aberdeen. Tuy nhiên, vì cảmthấy cái danh sách 15 điều trên quá vô lý, Alex kiện ra tòa, đòi St Mirren phải bồi thường vì tội sathải trái phép.Đọc cáo buộc từ phía St Mirren, hẳn bạn đọc cũng thấy những điều như “cho bạn mượn xe”, “chửi nữthư ký” đều là nhỏ nhặt, tủn mủn, không ai sa thải HLV vì những lý do “trời ơi đất hỡi” như vậy. Điều“đi xem chung kết C1” lại càng nực cười, chẳng lẽ đi xem bóng đá cũng phải xin phép CLB chủ quản?Nghiêm trọng nhất là cáo buộc dàn xếp tỷ số. Nguyên ủy chuyện này như sau: Alex Ferguson có người

bạn làm nhà cái tên David McAllister. Khi nói chuyện với nhau, Alex cho McAllister biết St Mirrensẽ thắng Ayr United.St Mirren quả thật thắng Ayr United, và McAllister thắng 3900 bảng tiền độ.Lại thêm một điều nực cười nữa! HLV nào lại không muốn đội mình thắng trận, vấn đề là đối thủ có đểcho thắng không chứ?Trước giờ nói đến bán độ, chỉ nghe cố tình thua, có nghe đến…cố tình thắng baogiờ? Khi phân xử đến khoản này, quan tòa nhận xét: Thông tin Alex cung cấp cho McAllister chẳng cóchút giá trị gì, chỉ cần mở báo thể thao ra đọc, ngày nào chẳng có những dự đoán như vậy. Cáo buộccố nhiên bị bác bỏ.Tuy thế, tòa ra phán quyết: Cáo buộc Alex nhận trái phép 25 bảng mỗi tuần, và tự tiện thưởng cầu thủlà có cơ sở, do đó St Mirren không phải bồi thường.Alex không còn tâm trạng kháng án, vì lúc này chaanh lâm bệnh nặng.Ông qua đời hai tháng sau đó, hưởng thọ 66 tuổi.Với di sản do Alex Fergusonđể lại, St Mirren giữ vững vị trí tại giải ngoại hạng. Mùa 1979-1980, họthậm chí cán đích ở vị trí thứ ba, giành quyền tham dự Cúp C3. Nhưng Alex không có gì phải nuốitiếc.Ở Aberdeen, anh sẽ giành được những thành tích gấp mấy lần hơn.Thành công của Alex khiến Willie Todd cũng “thơm lây”. Nhắc tới Todd, thiên hạ nhớ ngay đến“người duy nhất dám sa thải Sir Alex Ferguson”!

Alex Ferguson sau khi bị St Mirren sa thải (ảnh: whoateallthepies.tv)

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 12

Người Đem Lửa Đến Bắc Phương

berdeen: Một vùng đất lạnh lẽo, nằm trơ trọi ở miền Bắc Scotland, cách Glasgowđến 150 dặm. Từ Aberdeen đi đến Đan Mạch và Na Uy còn gần hơn đến London, thủđô Vương Quốc Anh.Pittodrie, sân nhà của Aberdeen FC, nằm gần bờ biển, hứng hếtnhững cơn gió lạnh từ đại dương thổi vào. Khi đông về, mỗi lần đến SVĐ, các fanhâm mộ ai cũng phải đội mũ lông, choàng khăn kín cổ, thậm chí đem theo chăn đệmđể quấn quanh người.

Tháng sáu, 1978, khi Alex Ferguson tới Aberdeen cùng trợ lý Pat Stanton, giới truyền thông chẳngmấy quan tâm đến ông. Họ còn đang bận theo dõi những diễn tiến ở Ibrox, nơi John Greig vừa lên thếJock Wallace, và đặc biệt là ở Celtic Park, nơi huyền thoại Jock Stein bị buộc phải từ nhiệm. Khôngdám sa thải người đã đem về cho CLB 10 chức VĐQG, 8 Cúp QG, 6 Cúp LĐ, cùng danh hiệu vô địchchâu Âu vô tiền khoáng hậu trong lịch sử, Celtic thuyết phục Stein từ chức, với hứa hẹn sẽ giành choông một vị trí trong ban lãnh đạo. Khi Stein từ chức rồi, họ nuốt lời, chỉ bổ nhiệm ông vào chức vụchuyên “ngồi chơi xơi nước” bên bộ phận thương mại. Stein nổi giận, dứt áo ra đi, sang Anh nắmquyền tại Leeds United, trước khi trở thành HLV ĐTQG Scotland.Chẳng lạ gì khi giới truyền thông lơ là Aberdeen.Đối với nhiều người, nói đến bóng đá Scotland đồngnghĩa với nói đến hai “Cụ Cố” Rangers-Celtic, và ngoài hai “cụ” ra thì chẳng còn gì. Từ giải VĐQGđầu tiên, mùa 1890-1891, không Rangers vô địch thì Celtic, không Celtic vô địch thì Rangers, nhữngđội khác chỉ thỉnh thoảng lắm mới lẻn vào “cuỗm” nổi một cúp. Ở thời điểm 1978, Rangers và Celticđã luân phiên nhau vô địch 13 năm liền.Đội gần nhất “phá bĩnh” thành công là Kilmarnock trong mùa1964-1965.Thế nhưng, so với St Mirren hay East Stirlingshire, Aberdeen đã là một đại gia. Ở Pittodrie, AlexFerguson không cần mất công xây dựng lại CLB, vì đội bóng đã được tổ chức một cách nề nếp, quycủ. Không như các giám đốc St Mirren, ban lãnh đạo Aberdeen gồm toàn cựu cầu thủ, có tâm huyết vàchịu khó đầu tư cho đội nhà. Nhờ vốn từ ban lãnh đạo, năm 1980, Aberdeen trở thành CLB đầu tiêntrên khắp lãnh thổ Đại Anh sở hữu một SVĐ có mái che và gồm toàn chỗ ngồi. Ước vọng chưa thànhcủa ban lãnh đạo là vượt mặt hai “Cụ Cố”. Sau chức VĐQG đầu tiên và duy nhất vào năm 1955, dù cónỗ lực hết mình, Aberdeen cũng chỉ cán được đích ở vị trí thứ hai.Theo thỏa thuận hợp đồng, tân HLV Aberdeen sẽ nhận lương 12 000 bảng một năm, cộng thêm mộtchiếc xe Rover trị giá 7 500 bảng, và được vay 18 000 bảng không tính lãi để mua nhà. Thỏa mãn vớibản hợp đồng rộng rãi, Alex vui vẻ bắt tay chủ tịch Dick Donald. Trong suốt sự nghiệp HLV, Alex điđến đâu là lục đục với chủ tịch đến đấy, chỉ riêng tại Pittodrie, mối quan hệ giữa ông và Dick Donaldlúc nào cũng đầm ấm, thuân hòa. “Đối với tôi, Dick như một người cha!”, Alex viết.Chuyển đến sống ở Aberdeen, Alex buộc phải bỏ nghề chủ quán. Ngay trước khi rời St Mirren, ông đãbán Fergie’s, đến năm 1980 thì bán nốt Shaw’s để tập trung cho nghiệp huấn luyện. Mỗi ngày, cứ đúngtám giờ rưỡi sáng, Alex có mặt tại CLB, ngồi điểm qua các nhật báo, rồi bắt tay vào giải quyết côngvăn, thư từ. Theo lời kể từthư ký, ông rất ít khi ghi chép, hay sử dụng đến sổ tay, mà đơn giản “chép”

thẳng những thứ cần ghi nhận vào não bộ. Số điện thoại mỗi số dài dằng dặc, chỉ nghe qua một lần,Alex đã nhớ ngay, và sau đó chỉ cần gọi theo trí nhớ. Trên băng ghế huấn luyện cũng vậy, ông không hềcầm theo giấy bút, nhưng đến giờ nghỉ giữa hai hiệp, lúc nào cũng phân tích tình huống được rànhmạch, như là trận đấu đang diễn ra trước mắt.Giải quyết xong công việc bàn giấy, Alex mới bước ra huấn luyện học trò.Aberdeen sở hữu một cầutrường đẹp, song lại không có…sân tập, buộc thầy trò ông phải tập trên bãi biển, hoặc bãi cỏ côngviên. Rèn quân ở nơi công cộng không những bất tiện mà còn dễ lộ bài, vì bất cứ lúc nào đối thủ cũngcó thể cử người đến do thám, nên trước những trận đấu quan trọng, CLB thường phải xin vào ké mấybãi đất trống trong khuôn viên trường đại học hay trại lính. Mỗi buổi tập, Alex tính nóng như lửa đóngvai “ông ác”, còn trợ lý Stanton, vốn hiền lành, điềm đạm, làm “ông thiện”. Hễ Alex mắng xong cầuthủ nào, Stanton sẽ đến vỗ vai anh ta “Đừng buồn, cố lên nhé em!”Đã bán hai quán rượu, nhưng Alex vẫn bận bịu tối ngày: Ngày xưa mất thời gian vì bán quán, ngày naymất thời gian vì lái xe. Lúc trước huấn luyệnEast Stirlingshire và St Mirren thì không vấn đề gì, vì đasố các CLB Scotland đều nằm ở khu vực miền Trung, muốn xem giò xem cẳng đối thủ chỉ cần đi mộtlát là tới. Giờ huấn luyện Aberdeen nằm trơ trọi ở phía Bắc, mỗi lần làm công tác “tình báo”, phải láixe hàng giờ đồng hồ. Như mỗi lần đến Glasgow, xem một trận đấu chỉ 90 phút thôi, mà thời gian đi lẫnvề tổng cộng là…sáu tiếng.Mùa 1978-1979, so với mặt bằng giải VĐQG Scotland, lực lượng sẵn có của Aberdeen tương đốimạnh. Chắc chắn nhất trong ba tuyến là hàng thủ, với những cái tên như Willie Miller, Willie Garnervà Alex McLeish. McLeish khi đó còn trẻ, nhưng dần dần sẽ thay thế Garner để hợp cùng Miller tạothành cặp trung vệ thép, không những xuất sắc nhất Scotland, mà còn đạt đẳng cấp hàng đầu châu Âu,có thể sáng ngang cùng Bruce-Pallister, hay Ferdinand-Vidic của Manchester United sau này[1]. Trêntuyến tiền vệ, có mặt cầu thủ trẻ đầy triển vọng Gordon Strachan. Chỉ riêng hàng tiền đạo còn hơi yếu,khiến Alex phải mua bổ sung Mark McGhee từ Newcastle United. Tuy vậy, vào cuối mùa, Aberdeenchỉ đứng hạng tư, và thất bại trong trận chung kết Cúp LĐ trước Rangers.Khi đội bóng không đạt được kết quả như ý, trách nhiệm đương nhiên thuộc về HLV.Bản thân Alexthừa nhận mùa đầu tiên của mình tại Aberdeen là một thất bại.Khác biệt quá lớn giữa Love Street vàPittodrie làm ông bị khớp, dẫn đến việc đưa ra nhiều quyết định sai lầm.Thêm vào đó, cầu thủAberdeen nhiều người đã là tuyển thủ Scotland, nên không dễ bảo như đồng nghiệp ở St Mirren.KhiAlex áp dụng kỷ luật thép thì họ phản ứng lại, không dễ gì khép họ vào khuôn phép trong một sớm mộtchiều.Song le, sang đến mùa 1979-1980, đa phần cầu thủ đã nể phục HLV, và mọi chuyện bắt đầu diễn tiếnsuôn sẻ.Aberdeen “nóng máy” khá chậm.Mới tháng 11, 1979, họ đã thua đến năm trận.Sang đầu nămmới, họ tiếp tục thua Morton, rớt xuống tận hạng sáu, bị đội dẫn đầu Celtic bỏ xa 12 điểm.Nhưng từtháng ba, CLB bắt đầu bước vào điểm rơi phong độ, đạt thành tích bất khả chiến bại trong 15 trận liêntiếp. Cặp tiền đạo Steve Archibald – Mark McGhee tỏa sáng, giúp Aberdeen hai lần liên tiếp đánhbại Celtic (2-1 và 3-1)[2]. Bước vào lượt trận cuối cùng, Aberdeen và Celtic ngang điểm nhau, hiệusố thắng bại của Aberdeen là +27, so với +23 của Celtic. Một chiến thắng tối thiểu trước đội đã xuốnghạng Hibernian sẽ đưa Aberdeen lên ngôi vô địch, trừ phi Celtic nã được sáu bàn vào lưới đội hạngba St Mirren. Kết quả cuối cùng: Aberdeen dễ dàng vượt qua Hibernian 5-0, trong khi Celtic chỉ kiếmnổi một trận hòa không bàn thắng.Lần đầu tiên sau 15 năm, thế gọng kìm Celtic-Rangers bị phá vỡ.Lần đầu tiên sau một phần tư thế kỷ,và lần thứ hai trong lịch sử, Aberdeen lên ngôi vô địch Scotland.Tiền vệ Gordon Strachan được HiệpHội Ký Giả (SWFA) bầu chọn là Cầu Thủ Xuất Sắc Nhất Scotland, đồng thời được gọi vào ĐTQG.Cả thành phố Aberdeen tưng bừng trong lễ hội. Một vài fan hâm mộ còn dò tìm được địa chỉ, đến tận

nhà HLV Alex Ferguson để cám ơn. Tuy chẳng biết họ là ai, Alex vẫn mời vào, cụng với họ vài ly.Mùa đó, Aberdeen lại thất bại trong trận chung kết Cúp LĐ. Nhưng một khi đã VĐQG, còn ai để ýCúp LĐ nữa.Phương Bắc lạnh lẽo đang ấm dần lên!

Willie Miller – Cầu thủ xuất sắc nhất mọi thời đại của Aberdeen (ảnh: Sickchirpse.com)

[1]Sau khi Alex Ferguson ra đi, Miller và McLeish vẫn ở lại Pittodrie. Họ sát cánh bên nhau tổngcộng 14 năm tại Aberdeen.Năm 2003, Willie Miller được bầu là Cầu Thủ Xuất Sắc Nhất Mọi ThờiĐại của Aberdeen.[2] Theo thể thức giải VĐQG Scotland, các CLB gặp nhau bốn lần trong một mùa: Lượt đi hai lần,lượt về hai lần.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 13

Fergie Dữ Tợn

ại Pittodrie, chẳng ai còn gọi Alex Ferguson là “Cùi Chỏ Dao Lam”, vì ông khôngcòn ra sân để thi thố độc chiêu ấy nữa. Thay vào đó, ông được đặt cho biệt danhmới: Fergie Dữ Tợn. Chẳng những chỉ cầu thủ, cả quan chức CLB cũng gọi Alex nhưthế. Mỗi lần đến tìm Alex, thư ký CLB Ian Taggart lại hỏi: Dữ Tợn có ở đây không?Độc giả hẳn còn nhớ chuyện Alex giận dữ ném chai nước ngọt vỡ tan tại phòng thayđồ Love Street? Aberdeen cũng thường xuyên chứng kiến những cơn thịnh nộ như thế.

Gordon Strachan nhớ lại cảnh HLV cầm khay trà quẳng vào tường, khiến nước văng tứ phía, cốc chénvỡ bay mỗi nơi một mảnh. Mark McGhee thì không quên lần Alex đá chậu quần áo, làm đồng phụctung bay phấp phới. Có cái quần rơi đúng ngay vào… đầu một cầu thủ trẻ.Anh này sợ chết khiếp, cứngồi im, không dám động đậy gì. Alex thì cứ thế tiếp tục bài “giáo huấn”, đến khi “giáo huấn” xongrồi, mới quay sang anh chàng đội quần: “Này, cậu làm cái trò gì thế? Còn chờ gì mà không bỏ cái quầnxuống hả?”Ở đây, cần nhắc lại: Alex Ferguson sử dụng những cơn thịnh nộ của mình như một liệu pháp tâm lý:Ông cố tình làm cầu thủ phải sợ, rồi vì sợ mà cố gắng thêm lên. Sự giận dữ của Alex nhiều khi chỉ làmột sản phẩm sắp đặt khéo léo.HLV đội trẻ Len Taylor từng chứng kiến Alex bàn mưu tính kế với mộtcầu thủ lão tướng.“Anh sẽ chửi chú một trận tơi bời”, Alex nói, “Chú cứ ngồi im, đừng nói gì cả nhé.”Thế rồi, Alex chửi thật, hăng đến sùi bọt mép, còn lão tướng kia chỉ cúi đầu chịu trận. Những cầu thủtrẻ đứng cạnh sợ xanh mặt “Ôi trời, đến lão tướng mà còn bị như thế!”.Từ đó trở đi, hễ HLV nói gì, họđều tuân lệnh răm rắp, và luôn nỗ lực hết mình để không bị trừng phạt.Nghệ thuật “diễn xuất” của Alex lên đến bậc thượng thừa.Gordon Strachan có lần thấy ông trút giậnlên một cầu thủ, trông thật đến độ không thể thật hơn.Nhưng khi mắng xong, đi ngang qua Strachan,Alex kín đáo đá lông nheo một cái.Lúc ấy.Strachan mới biết thầy vừa diễn. Alex McLeish cũng nghingờ Alex chỉ giả vờ, vì thái độ ông thầy nhiều khi chỉ trong vài phút mà thay đổi liên tục: Đang vui vẻbỗng nổi giận đùng đùng, rồi vừa giận đó lại vui vẻ như không. Nếu thật sự nổi giận, thì với cục tức tođùng nằm trong bụng, không thể nào thay đổi thái độ nhanh như vậy được.Tuy biết thầy mình diễn,nhưng cầu thủ như Strachan và McLeish không dám lờn mặt, bởi nếu lờn mặt, Alex sẽ…giận thật và thihành kỷ luật. Lúc đó thì tương lai chỉ còn màu xám!Chính vì chỉ diễn,Alex không “thù dai”. Vừa mắng học trò tối hôm trước, sáng hôm sau gặp lại, ôngvui vẻ như chẳng có chuyện gì xảy ra. Ngay cả khi bị học trò phản ứng, ông cũng không để bụng.Do đasố đều sợ và phục tùng Alex, nên thỉnh thoảng, khi có người dám nổi lên chống đối, ông lại lấy làm thúvị, và khen thầm người đó có bản lĩnh. Có thể ông sẽ kỷ luật người đó, nhưng rồi sẽ tha thứ.Chỉ khinào học trò đem chuyện nội bộ ra rêu rao với báo chí, vạch áo cho người xem lưng, ông mới đi đếnchỗ tuyệt tình.Giữa những người dám phản ứng Alex có tiền đạo cứng đầu Steve Archibald.Trong một trận gặpCeltic, Archibald lập được hattrick, giúp đội nhà giành thắng lợi 3-2.Kết thúc trận đấu, anh đem luônquả bóng về nhà làm của riêng.Bị Alex nhắc phải đem trả lại bóng, Archibald giận lắm.Hôm sau, khi

Alex đang ngồi uống trà cùng trợ lý Pat Stanton, cửa văn phòng bỗng bật mở.Archibald đứng đó, quảbóng ở dưới chân.“ĐM, bóng của ông đây!”Anh ta hét, rồi co giò sút một cú, làm vỡ tan bóng đèn.Alex chỉ cười. Ở Archibald, ông thấy lại hình ảnh ngổ ngáo của mình khi xưa!Mark McGhee thậm chí còn “chịu chơi” hơn Archibald. Một bận, vì bị HLV hiểu lầm và mắng oan,McGhee túm ngay áo thầy định hành hung, may mà các đồng đội đứng gần kịp xông vào can thiệp. Saukhi bình tĩnh trở lại, chàng ta mới sợ xanh mặt: “Chết cha! Mình vừa làm gì thế này? Bây giờ phải tínhsao đây?”.Tên “nghịch đồ” vội chạy đến xin lỗi Alex, ngỡ rằng phen này sẽ tàn đời ở Pittodrie.Chẳngngờ, McGhee vừa nói mấy câu, Alex đã gạt đi ngay “Không sao, đấy là lỗi thầy. Do thầy hiểu lầm emtrước.”Trước kia, McGhee chỉ sợ Alex. Sau vụ đó trở đi, anh kính trọng thầy hơn bao giờ hết.Không phải đối với ai, Alex cũng dữ tợn. Có những cầu thủ cần hiền với họ, họ mới đá hay. JohnHewitt là một người như thế. Hewitt tính tình nhát gan, và tinh thần rất yếu, lúc nào cũng sợ Alex nhưsợ cọp. Chỉ cần HLV nhìn một cái, anh ta đã hết hồn, nếu như còn mắng chửi, chắc là chẳng còn sứcmà ra sân nữa. Vậy nên, với Hewitt, Alex thường chỉ nói những lời khích lệ. Với Willie Miller, ôngcũng ít khi nặng lời, vì cũng như Bryan Robson ở Old Trafford sau này, Miller là một thủ quân có sứcảnh hưởng rất lớn, cần phải được tôn trọng.Tuy nhiên, nếu cầu thủ bê tha ăn chơi, Alex quyết không tha. Ông rất kỹ trong việc quản quân. Học tròăn những thứ gì, mỗi ngày ngủ bao nhiêu giờ, Alex đều kiểm soát. Chẳng điều gì về học trò mà ôngkhông biết. Chẳng hạn như khi hậu vệ Doug Rougvie tậu về một chiếc môtô, Alex ngay lập tức gọi anhđến: “Cậu có biết lái môtô rất dễ bị tai nạn không? Hoặc cậu bán nó, hoặc tôi sẽ bán cậu!”Đêm đến, đôi khi Alex lái xe vòng vòng qua nhà các cầu thủ, để kiểm tra xem họ có đi nhậu không.Uống một vài ly thì không vấn đề gì, nhưng nhậu say thì tuyệt đối cấm. Cầu thủ vào hạng ngôi sao thìcàng bị theo dõi sát sao. Một đêm thứ sáu, Gordon Strachan ngồi trong nhà nhìn ra, thấy xe của ôngthầy lượn đi lượn lại mấy vòng!Mỗi khi một học trò lấy vợ, Alex cảm thấy nhẹ nhõm hơn, vì có vợ rồi sẽ bớt chơi bời.Không như mộtsố HLV khác, ông không quan tâm vấn đề tình dục trước trận đấu.Đời người chỉ vài cái khoái, cấm cáinày thì phải thoải mái cái khác, nếu hết thảy đều cấm, thì còn gì là lạc thú? “Ăn nhiều rau xanh, tậnhưởng tình dục” là lời khuyên Alex giành cho đệ tử.Đối với cầu thủ trẻ, Alex lại càng quan tâm gấp bội. Bất kỳ cậu bé nào muốn vào đội trẻ Aberdeen,đều phải được HLV trưởng đích thân sát hạch, mà mỗi lần sát hạch thì kỹ lưỡng vô cùng. “Đánh giámột cầu thủ vào một ngày nắng đẹp, và trong trận đội bóng của cậu ta đang thắng là không đủ”, Alexnói, “Phải trở lại vào một ngày mưa tầm tã, xem xem cậu ta có còn chơi hay dưới điều kiện thời tiếtkhắc nghiệt hay không, rồi phải xem cậu ta chơi như thế nào khi đội mình đang thua, liệu có giữ đượctinh thần không.”Hơn thế nữa, khi tuyển cầu thủ, Alex không chỉ nhìn vào khả năng, mà còn rất quan tâm đến tính cách,đạo đức.“Ổng không bao giờ chấm những cậu vô kỷ luật”, Len Taylor tiết lộ “Ai mà bị hạnh kiểm kémở trường là ổng từ chối ngay, chỉ một người cũng không nhận, vì một con sâu cũng đủ làm rầu nồi canhrồi”. Một khi đã chấm cậu bé nào, Alex sẽ đích thân đến gặp cha mẹ cậu ta, một phần nhằm tạo dựngniềm tin với các bậc phụ huynh, phần khác là để đánh giá môi trường gia đình của học trò tương lai.Nếu gặp phụ huynh nghiêm khắc, quan tâm tới việc giáo dục con cái, ông yên tâm phần nào.Gặp phụhuynh dễ dãi, ông sẽ để ý, uốn nắn con họ nhiều hơn, chứ không phó mặc việc giáo dục cho gia đình.Thời kỳ tiền-Ferguson, Pittodrie có sẵn hệ thống đào tạo trẻ khá tốt, nhưng các tuyển trạch viên chỉ“phủ sóng” thành phố Aberdeen và những vùng phụ cận. Alex nhanh chóng nhận ra: Sẽ lãng phí biếtbao, nếu chỉ tập trung tìm tài năng tại miền Bắc. Ông cho mở thêm trường đạo tạo trẻ ở Glasgow, nơi“địa linh nhân kiệt”, nhân tài hội tụ[1]. Mỗi tháng một lần, Alex xuống thăm Glasgow, kiểm tra tình

hình đào tạo tại đây.Đã có HLV chuyên trách đội trẻ, nên với đa số CLB, HLV trưởng thường giành hết thời giờ cho độilớn.Alex thì không thế. Ông thường xuyên theo dõi đội trẻ tập luyện, nhớ hết tên từng cầu thủ, và hayđến dùng bữa trưa chung với những tài năng “nhí” của mình. Trong mỗi bữa ăn, ông luôn quan tâm, hỏithăm họ đã tiến bộ đến đâu.Đối với các học viêntuổi 11-12, đó là một sự khích lệ lớn.Dĩ nhiên, dù bé đến đâu, học viên đều được dạy dỗ một cách nghiêm khắc, trong khuôn khổ kỷ luậtthép. Ngoài việc toát mồ hôi trên sân tập, họ còn phải “lao động công ích”: Nào là rửa xe, quét dọn,rồi đánh giày cho đàn anh. Hằng ngày, học viên trẻ phải lo sắp xếp những thiết bị tập luyện, rồi đemđến sân tập cho đội một, nếu lỡ quên thứ gì, liền bị bắt chạy ngược hàng cây số trở lại Pittodrie đểlấy.Đó là chưa nói ai ai cũng phải giữ tác phong nghiêm chỉnh, ngay đến việc xịt keo tạo dáng tóc cũngbị cấm.Đa số các học viên đều đến từ xa, nên CLB phải thuê nhà cho họ ở trọ.Chủ nhà trọ đều nằm trong hệthống “mật vụ” của Alex Ferguson. Ông dặn đi dặn lại các“điệp viên”: Phải để ý bọn nhỏ, coi chúng làm những gì. Nếu ngoan thì thôi, còn hư đốn nghịch phá làphải báo ngay cho tôi.Nếu che giấu cho chúng, tôi sẽ đem chúng qua ở nhà khác, không thuê nhàông/bà nữa đâu.Tóm lại, với các học trò, Alex Ferguson như một người cha, luôn luôn quan tâm, luôn luôn sănsóc.Tuy có nghiêm khắc, dữ dằn, nhưng ông làm mọi điều chỉ để các con tiến bộ hơn lên.“Làm việcdưới quyền thầy Fergie khổ như cực hình”, Willie Miller, thủ quân Aberdeen, nhận xét, “Làm điều gìcũng phải thật hoàn hảo mới thôi.Nhưng tham vọng của thầy truyền cảm hứng cho chúng tôi.Không cóthầy, tôi không sao có được sự nghiệp như ngày nay.”“Thương cho roi cho vọt”, chẳng phải ông bà ta cũng dạy vậy hay sao?

SVĐ Pittodrie (ảnh: en.wikipedia.org)

[1]Trước nay, các CLB Scotland chỉ mở trung tâm đào tạo tại tỉnh nhà.Nhờ tinh thần tiền phong củaAlex Ferguson, Aberdeen trở thành CLB đầu tiên sở hữu một trung tâm ở ngoại tỉnh.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 14

Thống Trị Scotland

au chức VĐQG lịch sử, Steve Archibald chia tay Aberdeen, đến với TottenhamHotspur. Trợ lý Pat Stanton cũng rời đội, về làm HLV trưởng Cowdenbeath.Thay thếStanton là “ông kẹ” Archie Knox. Stanton hiền lành bao nhiêu, thì Knox nóng nảy bấynhiêu, thậm chí còn nóng hơn cả ông sếp Alex.Alex cùng Knox nợp thành cặp “hắcphong song sát”, hoành hành ngang dọc trước ở giải Scotland, sau đến giải Anh,không những gieo rắc sợi hãi cho học trò, mà còn thường xuyên “khủng bố” trọng tài.

Theo sự phân công của Alex, bản thân ông chỉ đạo những buổi tập buổi sáng, còn Archie Knox trôngnom cầu thủ vào buổi chiều. Nhưng chỉ được ít lâu, Knox lên tiếng phàn nàn “ĐM, chẳng hiểu anhmang tôi về đây làm gì.Tôi chẳng có việc gì để làm là sao?Tôi là trợ lý, trách nhiệm của tôi là tập chocầu thủ mỗi ngày, sao anh cứ giành hết vậy?”Trợ huấn[1] Teddy Scott đứng cạnh cũng góp ý “Phảiđấy, Alex, anh cần gì phải ngày ngày ra sân như thế này?Là HLV trưởng, anh chỉ nên quan sát, giữ vaitrò một tổng quản.”Từ đó trở đi, Alex rút về quản lý trên tầm “vĩ mô”.Ông ít ra sân hơn, chủ yếu để cho Archie Knoxđứng lớp các buổi tập.Đây cũng là một bước tiến tất yếu.Lãnh đạo một doanh nghiệp nhỏ có thể tựmình đảm nhiệm tất cả các việc, nhưng lãnh đạo doanh nghiệp lớn cần phải biết phân công công việccho cấp dưới, bản thân chỉ nắm ở thượng tầng.Bóng đá cũng như vậy thôi.Huấn luyện ở Aberdeen tấtphải khác huấn luyện ở St Mirren.Trở lại với giải Scotland, khi Aberdeen lên ngôi mùa 1979-1980, họ trở thành một trong những nhà vôđịch…kém nhất trong lịch sử, với vỏn vẹn 48 điểm. Người xem tuy thán phục, nhưng vẫn nghi ngờ:Chú này chắc chỉ ăn may được một mùa; thiên hạ này là của hai “Cụ Cố”, sang năm sau, một trong hai“cụ” ấy lại đăng quang thôi. Alex Ferguson cũng chưa hài lòng với chỉ một chức VĐQG, ông khôngmuốn Aberdeen theo gót Kilmarnock, hay Hibernian, thỉnh thoảng “cuỗm” được một cúp, rồi sau đólặn mất tăm. Không, ông muốn Aberdeen phải trở nên một thế lực trường cửu, soán ngôi Celtic vàRangers để thống trị Scotland.Để chuẩn bị cho mùa giải 1980-1981, Alex gieo vào đầu cầu thủ một tâm lý “bước đường cùng”.Ôngthuyết phục học trò tin rằng cả thế giới đều chống lại họ, bốn bề đâu đâu cũng là kẻ thù.Trong cảnh“thập diện mai phục” ấy, họ chỉ còn một con đường “quyết tử để quyết sinh”.“Celtic và Rangers đãlũng đoạn nền bóng đá đất nước”, Alex phân tích, “Trọng tài thiên vị họ, quan chức liên đoàn và báochí cũng bênh họ.Dân Glasgow thì ghét Aberdeen chúng ta.Chúng ta vừa lên ngôi vô địch, họ lại càngtức giận, thế nào cũng họ cũng liên thủ để đập ta cho bằng chết.Các em nghe đây: Chúng ta chỉ còncách dùng lửa chọi với lửa”.Khi đến Old Trafford, Alex sẽ tiếp tục sử dụng chiêu “bước đường cùng”.Lúc đầu, ông tuyên bố tất cảđều đứng sau Liverpool. Về sau, khi Liverpool rơi vào quên lãng, và Manchester United đãđứng vữngtrên đỉnh cao, ông lại bảo: Ai cũng chống United, vì United quá thành công. Hiệu quả của liệu pháptâm lý này ra sao, chỉ nhìn vào phòng truyền thống của Quỷ Đỏ là đủ rõ.Tại Pittodrie, liệu pháp này cũng thành công rực rỡ. “Lúc ấy, chúng tôi tin tưởng vào lời HLV”,

Gordon Strachan chia sẻ, “Tôi thật sự cảm thấy mình giống như đang bị đẩy tới chân tường.Mỗi lần rasân, toàn đội đều hăng máu như mười một con quỷ”.Thành công, tuy vậy, chưa đến ngay vào mùa1980-1981, khi Aberdeen trắng tay. Một trong những nguyên nhân dẫn đến thất bại là sự mất cân đốigiữa hai cánh. Do không có tiền vệ trái giỏi, Aberdeen chủ yếu sử dụng cánh phải, nơi GordonStrachan trấn giữ. Tài năng của Strachan thì không cần phải bàn, nhưng sau khi giành danh hiệu CầuThủ Xuất Sắc Nhất Scotland, anh đã bị đối phương để ý rất kỹ, và trận nào cũng bị theo kèm sát sao.Để giảm bớt gánh nặng cho Strachan, Alex ký hợp đồng với học trò cũ: Tiền vệ trái Peter Weir từ StMirren. Dàn cầu thủ trẻ do Alex đưa về St Mirren trước kia nay đã trưởng thành, đạt đến độ chínmuồi. Ông sẽ lần lượt kéo họ sang Aberdeen.Với bộ khung gồm thủ thành Jim Leighton, các hậu vệ Willie Miller, Alex McLeish, Doug Rougvie,hữu biên Gordon Strachan, tả biên Peter Weir, cùng một Mark McGhee(Cầu Thủ Xuất Sắc NhấtScotland mùa 1980-1981, SFWA bình chọn) bùng nổ trên hàng tiền đạo, Aberdeen bắt đầu thể hiệnsức mạnhhủy diệt tại Scotland.Ba năm liên tiếp (1982, 1983, 1984), họ giành Cúp QG[2]: hai lần gạgục Rangers, và một lần đánh bại Celtic trong trận chung kết. Nhưng với Alex, chiến thắng thôi vẫn làchưa đủ. Sau trận thắng Rangers 1-0 tại chung kết năm 1983, ông nổi giận chỉ trích cầu thủ kịch liệt:"Một màn trình diễn tồi tệ chưa từng thấy, không thể chấp nhận được. Leighton, cậu là cầu thủ xuất sắcnhất của...Rangers.Cả trận này chỉ có McLeish và Miller là chơi tốt. Chúng ta đoạt cúp chẳng qua ănmay mà thôi." Trên đường về Pittodrie, cả đội bóng tiu nghỉu, hầu như chẳng ai nói với ai một lời.Chưa bao giờ một nhà tân vô địch lại buồn đến vậy!Sau một đêm suy nghĩ, Alex nhận thấy mình hơi quá: Dù sao CLB cũng đã giành cúp, đâu cần phảinặng lời. Rạng sáng, ông triệu tập cầu thủ, đứng ra chính thức xin lỗi toàn đội. Jim Leighton, người bịchỉ trích đích danh, vẫn còn giận dỗi "Chửi cũng đã chửi rồi, xin lỗi thì được gì", nhưngAlex McLeishvà nhiềuđồng đội khác cảm thấy ấm lòng: Đâu có nhiều người thầy biết nhận sai, chịu xin lỗi học trònhư thế.Mùa 1983-1984, Aberdeen đồng thời giành chức VĐQG, bỏ xa đội hạng nhì Celtic bảy điểm, ghiđược đến 78 bàn, chỉ thủng lưới 21. Đây là lần đầu tiên, cũng là duy nhất trong lịch sử, một đội bóngngoài cặp Rangers-Celtic giành cú đúp: VĐQG và Cúp QG. Con số 21 bàn thua thể hiện sự vững chắcnơi hàng thủ Aberdeen; cả Rangers lẫn Celtic đều thua tới 41 trái. Không lạ gì khi thủ quân WillieMiller nhận cùng lúc 2 danh hiệu Cầu Thủ Xuất Sắc Nhất Scotland, từ Hiệp Hội Ký Giả (SFWA) vàHiệp Hội Cầu Thủ (SPFA), còn HLV Alex Ferguson được phong tước Sỹ Quan Đế Chế Anh(OBE)[3]. Say sưa với thành công, Alex ký hợp đồng mới với Aberdeen, nhận mức lương "khủng" 60000 bảng một năm. Ônglần lượt từ chối những lời mời về làm HLV cho Sheffield United,Rangers,Wolverhampton và Arsenal. Alex cân nhắc đắn đo trước lời mời từ Tottenham, có lúc đã định ký hợpđồng với White Hart Lane, nhưng rồi vì cảm tình sâu nặng với chủ tịch Dick Donald, ông không nỡ bỏPittodrie[4].Khi một đội bóng nhỏ gây được tiếng vang, họ lập tức trở thành mồi ngon cho các "đại gia" xâu xé lựclượng.Aberdeen cũng không là ngoại lệ. Tuy làm mưa làm gió ở Scotland, nếu xét về mặt tài chính, họvẫn thua xa Rangers và Celtic, chưa nói đến những ông lớn ở Anh, Ý, Tây Ban Nha...Hè 1984,Pittodrie chia tay một lúc ba trụ cột: Mark McGhee, Doug Rougvie, và Gordon Strachan.McGheechuyển đến Hamburg, còn Rougvie tới Chelsea, với những mức lương gấp đôi lương tại Aberdeen.Trên hàng ghế huấn luyện, Archie Knox cũng ra đi, sang Dundee làm HLV trưởng.Gordon Strachan luôn mang ơn Alex.Khi Alex tới Pittodrie, Strachan còn vô danh, chưa ai biết đến,thậm chí suýt bị ban lãnh đạo đem bán.Nhận thấy tố chất nơi cậu học trò trẻ, Alex đưa Strachan vàođội hình chính, đào luyện anh thành một ngôi sao quốc tế."Việc Ferguson nhậm chức ở Aberdeen đánhdấu bước ngoặt trong đời tôi", Strachan nói, "nhờ thầy, tôi mới tiến bộ và được tuyển vào ĐTQG

Scotland". Tuy nhiên, sau khi tỏa sáng tại World Cup 1982, thu hút sự chú ý của các CLB hàng đầuchâu Âu, Strachan cảm thấy Pittodrie trở nên quá nhỏ bé cho tham vọng của mình. Đầu mùa 1983-1984, anh…bỗng dưng thấy buồn.“Em chán rồi, em muốn đi”, Strachan thông báo cho thầy “Đây làmùa cuối cùng em chơi cho Aberdeen”.Alex cố nhiên không muốn mất cầu thủ ngôi sao, nhưng một khiai đó đã muốn đi, ông cũng không cố giữ.Manchester United từ Anh, Cologne từ Đức, và Verona từ Ý,cả ba đều nhảy vào tranh giành Strachan. Anh ký thỏa thuận với Cologne, nhưng sau đó lại đồng ýchuyển sang…Manchester United, khiến đội bóng Đức điên tiết kiện lên UEFA. Sau rốt, các bên đạtđược thỏa thuận với nhau: Strachan sẽ đến Old Trafford, nhưng Aberdeen phải đền bù cho Colognemột số tiền, và United phải sắp xếp sang đá với Cologne một trận giao hữu. Tháng 8-1984, HLV AlexFerguson đích thân hộ tống Strachan tới Manchester trong lễ ký hợp đồng chính thức.Mất cả trợ lý lẫn trụ cột, song Alex đã có kế hoạch.Ông tiếp tục đào cái “mỏ” St Mirren, đem về BillyStark để thay Strachan, và Frank McDougall để thế McGhee.Bên cạnh đó, ông mua hậu vệ TommyMcQueen từ Clyde, đồng thời bổ nhiệm cựu trung vệ Willie Garner vào vị trí cũ của ArchieKnox.Tổng số tiền mua Stark, McDougall, và McQueen chỉ có 240 000, trong khi tiền bán McGhee,Strachan, và Rougvie lên đến hơn một triệu.Vậy mà các tân binh thi đấu hiệu quả không kém gì ngườicũ.Mùa 1984-1985, Aberdeen lần thứ hai liên tiếp lên ngôi VĐQG Scotland[5]; Frank McDougallgiành danh hiệu Vua Phá Lưới với 22 bàn thắng. Mùa 1985-1986, CLB giành cú đúp: Cúp QG và CúpLĐ. Cúp LĐ không mấy quan trọng, nhưng nó giúp Alex Ferguson hoàn tất bộ sưu tập các cúp quốcnội.Cũng tại Cúp LĐ năm đó, hàng thủ Aberdeen một lần nữa thể hiện sức mạnh không thể xuyên phá,khi không để lọt dù chỉ một bàn thắng.Aberdeen trở thành CLB Scotland đầu tiên thi đấu suốt một giảicúp mà không hề thủng lưới.Trong tám năm rưỡi dưới quyền Alex Ferguson, Aberdeen vươn mình trở thành thế lực số một tronglàng bóng Scotland.Đội giành tổng cộng tám danh hiệu quốc nội, Celtic và Rangers mỗi đội có bảy,Dundee chỉ có ba. Trên đấu trường châu lục, Aberdeen giành Cúp C2 và Siêu Cúp Châu Âu, trong khicác đội bóng Scotland khác hoàn toàn trắng tay. Nhìn vào bảng dưới đây, so sánh thành tích củaAberdeen qua ba thời kỳ, ta lại càng thấy thiên tài của Alex:

Thành tích của AberdeenTiền-Ferguson (1903-1978)Kỷ nguyên Ferguson (1978-1986)Hậu-Ferguson (1986-2012)1 VĐQG, 2 Cúp QG, 2 Cúp LĐ3 VĐQG, 4 Cúp QG, 1 Cúp LĐ, 1 Cúp C2, 1 Siêu Cúp Châu Âu1 Cúp QG, 2 League CupSau khi Alex rời Pittodrie, hai “Cụ Cố” trở về cai trị Scotland. Kể từ mùa 1984-1985 cho đến ngàynay, chưa khi nào chức VĐQG thoát khỏi tay Rangers hoặc Celtic.

Aberdeen giành chức VĐQG Scotland (ảnh: soccernet.espn.go.com)

[1] Để có sự phân biệt, assistant manager được dịch là trợ lý HLV, coach dịch là trợ huấn.[2]Cho đến ngày nay, chỉ có 4 CLB Scotland giành cúp QG 3 lần liên tiếp: Queen's Park, Vale ofLeven, Rangers và Aberdeen. Queen's Park và Vale of Leven đạt thành tích này từ hồi...thế kỷ 19.[3]Hệ thống tước hiệu của Đại Anh Quốc bao gồm: Thành Viên Đế Chế Anh, Sĩ Quan Đế Chế Anh,Chỉ Huy Đế Chế Anh, và Hiệp Sỹ. Trên nữa thì có các tước vị quý tộc: Công, Hầu, Bá, Tử Nam. Ởđây chỉ giải thích giản lược, nếu đi vào chi tiết sẽ phức tạp hơn nhiều, ví dụ như cùng là Hiệp Sỹ,nhưng có nhiều loại Hiệp Sỹ khác nhau.[4]Đầu thập niên 1980, Tottenham và Arsenal có thể nói là mạnh hơn ManchesterUnited.Wolverhampton cũng nổi lên như một thế lực mới đáng gờm.[5] Ngoài Rangers và Celtic, chỉ có 3 CLB khác đạt thành tích 2 lần liên tiếp VĐQG: Dumbarton(1890-1891, 1891-1892), Hibernian (1950-1951, 1951-1952), và Aberdeen (1983-1984, 1984-1985).

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 15

Bước Ra Biển Lớn

ăm 1981, với tư cách đương kim vô địch Scotland, Aberdeen bước ra đấu trườngchâu lục, tranh tài tại Cúp C1. Họ giành thắng lợi trước Austria Vienna của Áo,nhưng xui xẻo bốc thăm gặp trúng Liverpool tại vòng hai.Bóng đá Anh lúc bấy giờhô phong hoán vũ ở châu Âu, mà Liverpool lại là ông vua nước Anh.Thật là vừa rađến ngõ đã gặp ngay hổ báo.Trước ngày hai đội gặp nhau, Alex Ferguson cùng Archie Knox đến Anfield dự khán

trận Liverpool - Middlesbrough.Tại đây, họ được cựu HLV Bill Shankly đón tiếp. “Chào Alex, nghenói chú đang rất thành đạt ở ngoài Bắc hả?”, Shankly xởi lởi, “Chú đến đây do thám đội bóng vĩ đạicủa tôi chứ gì? Ôi chà, đội nào cũng cử thám báo đến đây cả.”Chuyến đi “do thám” cuối cùng chẳng được lợi ích gì. Liverpool đơn giản là quá mạnh. Họ thắng 1-0tại Pittodrie, trước khi “làm gỏi” Aberdeen 4-0 trong trận lượt về.Alex nổi trận lôi đình, khiến học tròchết khiếp.Tối hôm ấy, khi đi ăn, cả đội đều lấm lét nhìn HLV, không ai dám nói một câu, cười mộttiếng. Về phần Liverpool, họ vào đến tận chung kết, đánh bại Real Madrid, giành Cúp C1 thứ ba tronglịch sử.Mùa 1981-1982, Aberdeen thành công hơn ở Cúp C3 (UEFA Cup).Ngay vòng một, đội đã gây nên cúsốc khi loại Ipswich Town với tổng tỷ số 4-2. Gọi là “cú sốc” vì lúc bấy giờ, Ipswich Town, dưới sựdẫn dắt của HLV Bobby Robson, được coi là đội bóng mạnh thứ nhì ở Anh, chỉ đứng sau Liverpool.Họ cũng đang là đương kim vô địch Cúp C3. Vào vòng 2, Aberdeen thắng Arges Pitesti của Romania3-0 ở lượt đi, song trong trận lượt về lại tỏ ra chủ quan, chỉ sau 45 phút đã bị gác hai trái. Bị HLVmắng cho tan nát trong giờ nghỉ, họ mới quyết tâm hơn, và san bằng được tỷ số 2-2. Tuy sau đó khôngvượt nổi Hamburg của “hoàng đế” Franz Beckenbauer, nhưng lần này, các học trò của Alex có thểngẩng cao đầu.Họ chỉ thua khít khao 4-5 sau hai lượt trận, trước đội bóng chỉ một năm sau sẽ lên ngôibá chủ châu Âu.Sau thành tích giành Cúp QG năm 1982, Aberdeen được dự Cúp C2. Về danh nghĩa, Cúp C2 chỉ đứngsau C1, cao hơn C3, nhưng thực chất, chất lượng Cúp C3 ngang ngửa C1[1], còn C2 lại dễ đoạt nhất.Tuy vậy, Cúp C2 mùa 1982-1983 lại là nơi “ngàn sao tụ hội”, với sự có mặt của hàng loạt đại gia nhưBayern Munich, Tottenham, Inter Milan, và đặc biệt: Cả Barcelona lẫn Real Madrid (Real vô địchCúp QG, trong khi Barca là đương kim giữ Cúp C2).Trong vòng sơ loại, Aberdeen trút mưa gôn vào lưới FC Sion (Thụy Sỹ), thắng 7-0, rồi 4-1. Đội tiếptục giành chiến thắng trước Dinamo Tirana (Albania) và Lech Poznan (Ba Lan). Thử thách thật sự chỉđến ở vòng tứ kết, khi đối thủ là Bayern Munich. Alex Ferguson và Archie Knox thay phiên nhau đếnĐức, theo dõi Bayern suốt mấy trận liền. Họ cũng thu băng những trận đấu mới nhất của Bayern, bắtcầu thủ phải xem đi xem lại nghiên cứu. Sự chuẩn bị kỹ lưỡng đem về kết quả: Với một thế trận phòngthủ chặt chẽ, Aberdeen phong tỏa được Paul Breitner và Karl-Heinz Rummenigge, cầm hòa đốiphương 0-0 ngay tại cầu trường Olympic, nơi mà mới vòng trước đó, “Hùm Xám” đã dễ dàng trút bốnbàn vào lưới Tottenham Hotspur. Sau trận đấu, tổng giám đốc Bayern Uli Hoeness tấm tắc “Aberdeen

giỏi hơn cả Inter, Barcelona, và Real Madrid”.Hiển nhiên, đó chỉ là một đòn tâm lý nhằm đưa đối thủlên mây xanh.Alex Ferguson không đời nào mắc mưu, ông vẫn đòi hỏi học trò phải tập trung tuyệt đối.Một vài cầu thủ trốn thầy đi ăn mừng ngay lập tức bị phạt.Hai tuần sau, hai CLB tái đấu trong một trận cầu đầy kịch tính.Bayern gây bất ngờ bằng cách đẩy hậuvệ trái cao ngòng Pflugler lên tuyến tiền vệ, rồi tập trung nhồi bóng bổng cho anh ta.Ngay phút thứ 10,tỷ số đã được mở cho đội khách. Nhận bóng từ Breitner, Augenthaler lừa qua một hậu vệ Aberdeen,trước khi tung cú sút trái phá, đưa bóng vượt khỏi tầm cản phá của thủ thành Jim Leighton. NeilSimpson đệm bóng cận thành quân bình tỷ số, trước khi Pflugler đá nối tuyệt đẹp tái lập cách biệt.Nhận thấy hậu vệ phải Stuart Kennedy không sao kèm nổi Pflugler, Alex liền thay đổi chiến thuật: Ôngđẩy hậu vệ trái Rougvie sanh cánh phải, kéo Neale Cooper về trấn giữ cánh trái, đồng thời tung tiền vệJohn McMaster vào thay thế Kennedy. Aberdeen bắt đầu kiểm soát được thế trận, nhưng bỏ lỡ cơ hộigỡ hòa, khi Eric Black đội đầu trúng xà ngang.Trận đấu chỉ còn 13 phút nữa là kết thúc, tỷ số vẫn là 1-2 nghiêng về Bayern. Alex đánh con bài cuốicùng: Rút tiền vệ Neil Simpson ra sân, thay thế bằng trung phong John Hewitt. Ngay sau khi Hewitt,một Solskjaer của Pittodrie, vào sân, Aberdeen được hưởng quả đá phạt chếch về cánh phải. Trongmột pha dàn xếp cực kỳ láu cá, Strachan và McMaster giả vờ tranh nhau sút phạt. Trong lúc đối thủmất tập trung, Strachan bất thần câu bóng vào vòng cấm địa, và McLeish bật cao đánh đầu gỡ hòa 2-2.Chưa kịp định thần, đội khách lại trúng thêm một đòn chí tử: Chỉ 30 giây sau, đến lượt Black đánhđầu, thủ thành Bayern đẩy được bóng ra, “gà son” Hewitt có mặt đúng lúc, đá bồi vào lưới, đưaAberdeen lần đầu vượt lên dẫn trước. Bayern dồn lên, áp đảo toàn diện trong những phút cuối cùng,nhưng Aberdeen tử thủ thành công, duy trì được thắng lợi sít sao.Sau trận cầu nghẹt thở với Bayern, Aberdeen dễ dàng đánh bại Waterschei của Bỉ. Trận bán kết lượtvề là trận cuối cùng trong đời cầu thủ của Stuart Kennedy: Anh dính phải chấn thương nặng đến độphải giã từ sân cỏ. Tuy Kennedy không bao giờ ra sân được nữa, để tri ân những đóng góp của hậu vệnày cho CLB, Alex Ferguson vẫn điền tên anh vào danh sách dự bị cho trận chung kết. Đối với cầuthủ, Alex luôn đối xử một cách có tình có nghĩa như vậy, như sau này, ông chờ đợi Ruud VanNistelrooy suốt một năm cho đến khi anh bình phục chấn thương, và nhất quyết không bỏ rơi “phếnhân”Ole Gunnar Solskjaer. Nếu cầu thủ không chống đối hoặc phản thầy, Alex không bao giờ phụhọ.Chờ đón Aberdeen trong trận chung kết ở Gothenburg, Thụy Điển, là CLB vĩ đại nhất thế kỷ 20 RealMadrid. Không còn "vô đối" như những năm 1950, nhưng Real vẫn có trong đội hình nhiều ngôi saosánggiá của ĐTQG Tây Ban Nha, và được dẫn dắt bởi Di Stefano huyền thoại. Trước những trận gặpCeltic hay Rangers, Alex Ferguson luôn tạo ra không khí căng thẳng, buộc cầu thủ phải ra sân với tinhthần một mất một còn, nhưng lần này, đối mặt với đối thủ ở đẳng cấp cao hơn mấy bậc, ông thừa hiểucàng làm căng sẽ càng phản tác dụng. Thay vì gây áp lực, Alex dặn học trò hãy cứ thư giãn, thoải mái,xem như sắp sửa thi đấu một trận giao hữu, thắng thua không thành vấn đề.Nhận lời mời của Alex, HLV ĐTQG Scotland, Jock Stein, bay cùng toàn đội Aberdeen sangGothenburg. Theo gợi ý của Stein, Alex mua một chai whisky đến tặng Di Stefano. Hành động này mộtmặt thể hiện thái độ lịch sự, cũng như lòng tôn kính đối với một huyền thoại sân cỏ, mặt khác nhằmmục đích khiến cho Stefano chủ quan khinh địch. Cúi đầu, cung kính tặng rượu đối phương, chẳng phảilà muốn nói: Tôi không dám mong gì hơn, được đối đầu cùng ngài đã là diễm phúc của đời tôi, haysao?11 tháng năm, 1983: Ngày trọng đại nhất trong lịch sử Aberdeen FC. Giữa trời mưa tầm tã, đội bóngScotland nhanh chóng vượt lên dẫn trước. Phút thứ bảy: Từ đường phạt góc của Strachan, McLeishđánh đầu, bóng trúng vào hậu vệ đối phương bật đến chân Black. Trong tư thế đối mặt thủ môn đội

bạn, Black dễ dàng lập công, mở tỷ số 1-0. Song chỉ tám phút sau, McLeish trở thành tội đồ. Anhchuyền về quá nhẹ, buộc Leighton phải lao ra phạm lỗi với Santillana trong vòng cấm. Juanito bìnhtĩnh thực hiện thành công quả phạt đền, đưa trận đấu về thế cân bằng. Với tinh thần chẳng có gì để mất,Aberdeen có phần lấn lướt trong thời gian còn lại, nhưng sau 90 phút, không đội nào ghi thêm đượcbàn thắng. Trong những phút cuối cùng của giờ đấu chính thức, Black bị chấn thương, buộc phải rờisân, nhường chỗ cho John Hewitt.Bước vào hiệp phụ, Real Madrid bắt đầu có dấu hiệu xuống sức, trong khi Aberdeen càng đá cànghăng. Peter Weir liên tục có những pha dốc bóng thần tốc, xé nát hàng thủ “kền kền trắng”. Phút 112,Weir phất bóng sang cánh trái cho McGhee. Anh này dấn thêm mấy nhịp, trước khi căng ngang choHewitt bay người đánh đầu: 2-1! Người hùng trận bán kết lại một lần nữa bừng sáng; Aberdeen trởthành CLB Scotland thứ ba giành cúp Châu Âu[2].Tiếng còi dứt trận vừa vang lên, Alex Ferguson bậtdậy, chạy ra sân chia vui cùng cầu thủ. Không may, ông vấp phải vũng nước, té bổ nhào, bị ArchieKnox đi sau dẫm ngay lên người!“Aberdeen có những thứ mà tiền không mua được” HLV đội thua cuộc, Di Stefano, nhận định “Họ cótinh thần huynh đệ chi binh, tất cả như anh em trong một gia đình”.Thua Aberdeen, Real của Stefanotrở thành…vua hạng nhì. Mùa giải năm đó, họ thất bại ở chung kết Cúp QG, chung kết Cúp C2, chungkết Cúp LĐ[3], đồng thời thua ở Siêu Cúp QG, và đứng thứ hai tại La Liga!Ngày hôm sau, tất cả các trường học ở miền Đông Bắc Scotland đều cho học sinh nghỉ học, đóng cửaăn mừng. Khi Aberdeen trở về quê nhà, nửa triệu người hâm mộ tràn ra đường phố đón chào họ. Giaothông khắp nơi đều tắc nghẽn. Toàn đội đứng trên xe buýt mui trần, diễu hành từ trung tâm thành phốđến SVĐ Pittodrie.Vinh quang chưa chấm dứt ở đấy. Sáu tháng sau, Aberdeen giành Siêu Cúp ChâuÂu, sau chiến thắng 2-0 trước nhà vô địch C1 Hamburg. Cho đến nay, đây vẫn là lần duy nhất tronglịch sử, một CLB Scotland đăng quang Siêu Cúp…Trong những năm tiếp theo của “kỷ nguyên Ferguson”, Aberdeen còn gây ấn tượng mạnh trên đấutrường châu Âu thêm hai lần nữa. Mùa 1983-1984, họ tiếp tục thi đấu thành công tại Cúp C2, songphải dừng bước trước Porto ở bán kết, vỡ mộng bảo vệ danh hiệu vô địch. Mùa 1985-1986, đội vàođến tứ kết cúp C1 gặp Gothenburg. Sau hai lượt trận đều hòa: 0-0 ở Thụy Điển, 2-2 ở Scotland,Gothenburg giành quyền đi tiếp theo luật bàn thắng sân khách.

Diễu hành ăn mừng Cúp C2 năm 1983 (ảnh: Vivalafifa.wordpress.com)

[1]Theo luật cũ, chỉ đội VĐQG mới được dự Cúp C1. Hãy tưởng tượng nếu như Cúp C1 ngày nay vẫndùng luật đó: Ở Anh, trường hợp Manchester City vô địch, Manchester United, Arsenal, và Chelseaxếp kế sau, sẽ chỉ có City dự Cúp C1, 3 đội kia đều dự C3. Nếu vậy, C3 xem ra còn khó nhằn hơn cảC1.[2] Celtic giành Cúp C1 năm 1967, Rangers đoạt Cúp C2 năm 1972.[3] Cúp LĐ Tây Ban Nha là một giải đấu “yểu mệnh”, chỉ tồn tại trong bốn mùa từ 1982 đến 1986.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 16

Dưới Bóng Jock Stein

è năm 1984, Alex Ferguson nhận lời làm trợ lý HLV cho đội tuyển Scotland.ỞĐTQG, Alex là một “Archie Knox”, lãnh trách nhiệm tập cho cầu thủ. Công tác “đốingoại” như họp báo, trả lời phỏng vấn,…đều do HLV trưởng Jock Stein lo. Alexcũng được phân công theo dõi phong độ của các tuyển thủ QG đang thi đấu tạiScotland, trong khi bản thân Stein theo dõi những tuyển thủ chơi tại Anh.Thật ra, Alex vốn không thích phụ trách ĐTQG, huống hồ việc lên tuyển còn khiến

ông phải xao lãng nhiệm vụ tại Aberdeen. Lý do duy nhất khiến ông chấp nhận lời mời là "sư phụ"Jock Stein. Lúc bấy giờ, tuy đã vang danh trên trường quốc tế, Alex vẫn luôn khát khao học hỏi, traudồi trêm kiến thức, và để học hỏi, thì không gì bằng làm việc dưới quyền một bậc thầy như Stein. “Mộtmình Stein bằng cả một trường đại học”, Alex viết trong hồi ký.Sau tai nạn giao thông năm 1975, Stein đã yếu đi rất nhiều: Thể lực sút giảm, giọng nói không cònsang sảng, đầy quyền uy như trước, song trí tuệ thì vẫn sắc sảo như ngày nào. Những khi ở bên cạnhStein, Alex không bỏ qua một cơ hội nào để học. Ông hỏi hết câu này đến câu khác, hết vấn đề kia đếnvấn đề nọ; Dù là chuyện gì, Stein cũng vui vẻ chia sẻ, truyền đạt kinh nghiệm. Có khi hai người vừauống trà vừa bàn chuyện chuyên môn đến cả buổi mà không chán.Dưới quyền Stein và Ferguson, Scotland sở hữu một đội hình khá mạnh. Sáng giá nhất trong đội dĩnhiên là bộ ba Liverpool: Kenny Dalglish, Graeme Souness, và Alan Hansen, ngoài ra còn có GordonStrachan và Arthur Albiston của Manchester United, Steve Archibald của Barcelona, Paul McStaycủa Celtic, cùng bộ ba Aberdeen: Jim Leighton, Willer Miller, Alex McLeish. Với những tên tuổi kểtrên, họ hoàn toàn đủ khả năng giành vé dự World Cup 1986 ở Mexico.Tại vòng loại World Cup, Scotland nằm ở bảng bảy, chung với Tây Ban Nha, Wales, và Iceland. Họkhởi đầu suôn sẻ: Thắng Iceland 3-0, TBN 3-1, nhưng sau đó thua Wales ngay trên sân nhà, rồi thuatiếp TBN trong trận lượt về, thậm chí suýt bị đội chót bảng Iceland chia điểm, nếu Jim Bett không kịpghi bàn thắng muộn màng vào phút 86, và nếu trước đó, Jim Leighton không xuất sắc cản phá được mộttrái phạt đền. Trong lượt đấu cuối cùng, để duy trì hy vọng đến Mexico, Scotland buộc phải kiếmđược ít nhất một điểm tại Cardiff, thủ phủ xứ Wales. Đây là việc chẳng dễ dàng gì, vì Wales tuy bịđánh giá thấp hơn Scotland, nhưng cũng không thiếu nhân tài. Cặp đôi Ian Rush – Mark Hughes củaWales đủ sức xuyên thủng bất cứ hàng phòng ngự nào ở châu Âu.Trước áp lực kinh hồn, các cầu thủ Scotland bắt đầu trận đấu như… gà mắc tóc, còn thủ thànhLeighton thì lóng nga lóng ngóng, ra vào như một kẻ quáng gà. Chỉ sau 13 phút, Mark Hughes đưaWales vượt lên dẫn trước. Tỷ số 1-0 được giữ nguyên cho đến hết hiệp một. Trong giờ nghỉ, bị JockStein truy hỏi về phong độ tệ hại, Jim Leighton thú nhận: Một tròng contact lens của anh bị rơi ngayđầu trận, không biết mất đi đằng nào.Jim Leighton là thế, luôn bị những tai nạn linh tinh. Trước trận chung kết Cúp QG gặp Celtic năm1984, anh cắt cỏ trong vườn, suýt bị máy cắt cỏ cắt mất…ngón tay. Bây giờ thì xảy ra chuyện đánh mấttròng kính. Stein quay sang Alex với ánh nhìn giận dữ, như muốn hỏi: Chuyện này là thế nào? Cậu là

thầy của Leighton ở Aberdeen, tại sao không nói gì với tôi về chuyện Leighton bị cận? Lẽ ra phảichuẩn bị trước mấy cặp kính dự phòng chứ?Alex ngớ người. Ông cũng chỉ vừa mới biết Leighton đeo kính sát tròng. Suốt bảy năm trời, không mộtai ở Pittodrie hay Leighton bị cận thị, bởi anh luôn giữ kín điều đó như một bí mật. Dĩ nhiên, từ sau vụnày, Alex sẽ bắt Leighton sắm thêm một cặp kính “sơ cua”, nhưng trong thời điểm nước sôi lửa bỏnghiện tại, chỉ có một biện pháo duy nhất: Thay thủ môn. Alan Rough được tung ra trấn giữ khung thànhtrong hiệp hai.Từng phút, rồi từng phút trôi qua! Thời gian càng lúc càng cạn dần. Jock Stein ngồi bất động, mồ hôilấm tấm, mặt tái hẳn đi. Alex lo lắng, ra dấu cho bác sỹ Stuart Hillis để ý theo dõi tình trạng sức khỏecủa HLV trưởng. Bỗng dưng, Stein cất tiếng:-Alex, hôm nay ta có thua ở đây, cũng không được phép đánh mất thể diện quốc gia. Sau khi trận đấukết thúc, dù kết quả thế nào, cậu cũng phải dẫn cầu thủ ra vòng tròn giữa sân, cúi chào cảm ơn khángiả, nghe không?Tại sao không phải bản thân Stein dẫn cầu thủ, mà lại là Alex? Lời nói dường như đã chứa sẵn điềmgở!Scotland không thua. Phút 80: Hậu vệ David Phillips của Wales để bóng chạm tay trong vòng cấm.Davie Cooper thực hiện thành công quả penalty. Toàn đội Scotland sướng đến phát cuồng, chỉ riêngStein không nói một lời. Đến phút 90, khi trọng tài thổi phạt, Stein ngỡ đó là tiếng còi dứt trận, bènđứng lên, toan đến bắt tay HLV đối phương. Nhưng rồi ông quỵ xuống, và không bao giờ tỉnh lại nữa.Theo đúng lời dặn của thầy, Alex dẫn cầu thủ ra sân, cúi chào cảm ơn khán giả. Vào đến phòng thayđồ, ông thông báo với mọi người: HLV trưởng lên cơn nhồi máu cơ tim, chắc không quá nghiêm trọng.Vừa nói xong, bước ra ngoài, ông chợt thấy Graeme Souness đang đứng khóc trước cửa phòng y tế.“Thầy đã đi rồi!” Souness nghẹn ngào.Alex gần như suy sụp. Trước mặt cầu thủ, người hâm mộ và báo giới, ông cố tỏ ra bình tĩnh. Song khivề đến Scotland, một mình lái xe từ Glasgow về Aberdeen, tất cả những cảm xúc bị kìm nén trong ôngbùng phát. Alex tấp xe vào lề đường, khóc như chưa từng được khóc bao giờ!Áp lực bóng đá khủng khiếp như vậy đó, đôi khi nó giết chết cả con người. Chứng kiến cái chết củangười thầy thân kính, người ông luôn nể phục và coi như cha, Alex tự nhủ với lòng mình: Sẽ không làmHLV đến quá tuổi 60.Tuy nhiên, ngay trong lúc này, điều đầu tiên cần làm là giữ vững ngọn cờ, tiếptục công việc còn đang dang dở. Sau trận hòa tại Cardiff, Scotland được bảy điểm, ngang với Wales,nhưng hơn về hiệu số thắng bại. Họ giữ vững vị trí nhì bảng, giành quyền tranh vé vớt với Australia.Được đôn lên chức vụ HLV trưởng, trách nhiệm của Alex là đưa bằng được đội tuyển đến Mexico.Trong thời gian dẫn dắt Scotland, Alex tỏ ra dễ dãi, không bắt buộc cầu thủ phải theo “kỷ luật nhàbinh” như tại Pittodrie. Khi đã đến đóng quân ở Mexico, ông thậm chí cho phép cầu thủ ra ngoài“doanh trại” ăn uống, xem đua ngựa, và cũng không cấm họ uống bia. Thầy trò đối xử với nhau rấtthoải mái, đôi khi đùa giỡn như bè bạn. Theo sách tiểu sử Ferguson của Barclay (2011), có phen mấyanh chàng học trò tinh nghịch còn mò vào nhà vệ sinh phòng thầy, tháo lỏng hết bóng đèn, rồi dùngnylon bịt bồn cầu lại. Đến lúc Alex vào toilet, tối quá chẳng thấy gì, nên cứ theo thói quen “hành sự”,bị nước tiểu bắn lên ướt hết cả người!Các tuyển thủ đến từ Aberdeen hết sức ngạc nhiên: Không hiểu sao thầy ở CLB thì khó và dữ, đến khilên tuyển lại trở nên dễ và hiền? Câu trả lời thật ra rất đơn giản: Alex không phải loại người lệ thuộcvào cá tính, bị cá tính lôi đi. Trái lại, ông hoàn toàn làm chủ cá tính bản thân. Khi cần dữ, ông rất dữ,nhưng khi cần hiền, cũng rất hiền. Bắt người khác theo khuôn phép, nhất nhất nghe theo lời mình khôngphải dễ dàng gì. Ngay tại Pittodrie, Alex cũng phải mất cả năm mới thành công. ĐTQG hiển nhiênkhông phải Aberdeen. Đội tuyển là tập hợp cầu thủ đến từ nhiều CLB khác nhau, rất khó bắt buộc và

nhốt họ vào cùng một cái khuôn. Giá thử làm được thì cũng phải mất nhiều thời gian, mà ĐTQG chỉthỉnh thoảng mới tập trung, mỗi lần tập trung chỉ ngắn hạn, lấy đâu ra thời gian. Huống hồ chi Alex làHLV tạm quyền[1], chỉ dẫn dắt đội đến hết World Cup. Muốn trong vài tháng biến ĐTQG thànhAberdeen thì chỉ phản tác dụng, Alex hiểu rõ điều ấy.Cũng cần nói thêm: Đã là tuyển thủ QG thì ai nấy cũng đều có tiếng tăm, không dễ gì bị HLV lấn lướt.Những tuyển thủ kỳ cựu như Kenny Dalglish có thể coi là đồng nghiệp, chứ không phải học trò củaAlex Ferguson. Dalglish cùng lớn lên tại Govan như Alex, cả hai từng có dịp đối đầu trên sân cỏ. Vềnghiệp cầu thủ, “Vua Kenny” là cầu thủ xuất sắc nhất Scotland kể từ thời Denis Law[2], trong khi Alexchưa từng được khoác áo đội tuyển. Về nghiệp huấn luyện, tuy Alex thành công rực rỡ với Aberdeen,Dalglish đang là cầu thủ kiêm HLV của Liverpool, CLB số một châu Âu. Xét trên hai phương diện,phương diện nào Dalglish cũng vượt trội. Với một con người như thế, không thể nào dùng “máy sấy”mà “sấy”. Bên cạnh Dalglish, Graeme Souness cũng cần được nể trọng. Trước World Cup ở Mexico,Souness đã trở thành cầu thủ kiêm HLV của Glasgow Rangers[3]. Dưới quyền có đến hai…HLVtrưởng, nên mỗi khi họp đội bàn chiến thuật, Alex Ferguson không thao thao bất tuyệt như ở Pittodrie.Mỗi lần nói xong một điểm, ông đều dừnglại, chờ nghe ý kiến cầu thủ.

Huyền thoại Jock Stein (ảnh: Mirrorfootball.co.uk)

[1]Alex Ferguson đưa ra yêu sách với LĐBĐ Scotland "Nếu muốn tôi làm HLV về lâu về dài thì phảitrao cho tôi trọn quyền. Ngoài việc dẫn dắt ĐTQG, tôi cần được có tiếng nói quyết định ở các đội trẻnhư U-21, U-18,...". Nói cách khác, ông muốn được giữ vai trò HLV kiêm giám đốc kỹ thuật. Do LĐtừ chối yêu sách trên, Alex chỉ chấp nhận cầm quân đến hết World Cup.[2] Kenny Dalglish, biệt danh “Vua Kenny”, giữ kỷ lục về số lần khoác áo (102 lần), cũng như số bànthắng (30 bàn, ngang với Denis Law) ghi cho ĐTQG Scotland.[3] Giữa Souness và trợ lý HLV Scotland Walter Smith có mối quan hệ khá éo le. Smith vừa là trợ lýtại Rangers, vừa là trợ lý cho ĐTQG. Như vậy, ở ĐTQG, Smith là sếp của Souness, nhưng ở Rangerslại là cấp dưới.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 17

Mexico 1986

au khi Scotland dễ dàng vượt qua Australia, Alex đau đầu trong việc lên danh sáchđi Mexico. Trên hàng tiền đạo, một suất đương nhiên thuộc về Kenny Dalglish,nhưng ai sẽ đá cặp với anh đây? Ngoài “Vua Kenny” đứng trên cao, một mình mộtcõi, Scotland có cả lố tiền đạo sàng sàng như nhau: Steve Archibald, Mark McGhee,Andy Gray, Mo Johnston, Ally McCoist, Brian McClair…Chẳng biết phải chọn ai!Dưới hàng thủ còn khó nghĩ hơn gấp bội. Willie Miller và Alex McLeish là cặp

trung vệ số một của Aberdeen và tại giải ngoại hạng Scotland, bê nguyên họ vào đá chính cho ĐTQGlà nhất cử lưỡng tiện. Nhưng nếu như thế thì đặt Alan Hansen, trung vệ thủ quân của Liverpool, vàođâu? Một ngôi sao như Hansen chắc chắn không chấp nhận ngồi ghế dự bị.Suy đi tính lại, Alex quả quyết gạch tên Hansen. Ông chỉ lo nếu Hansen bị loại, Kenny Dalglish sẽkhông để yên. Nên biết rằng Dalglish và Hansen là đôi bạn chí thân. Khi lên nắm quyền tại Liverpool,việc đầu tiên Dalglish làm là trao băng thủ quân cho bạn. Ở đội tuyển Scotland, Dalglish có sức ảnhhưởng cực lớn. Ngay lúc còn sống, Jock Stein cũng phải kiêng nể anh vài ba phần. Nếu làm mất lòngDalglish, đại sự sẽ hỏng bét.Phân vân mãi, cuối cùng, Alex quyết định gọi cho Dalglish, thông báo ý định loại Hansen.“Không thể nào”, Dalglish ngạc nhiên, “Alan là cầu thủ giỏi cơ mà”.“À…ừ… để anh nghĩ lại xem sao.”Alex chẳng nghĩ gì cả, ông nói vậy chỉ để tỏ lòng tôn trọng Dalglish. Một lúc sau, ông nhấc máy gọilại:“Rất tiếc, anh không thể giữ Hansen.”“Thôi được! Anh là HLV, quyết định nằm trong tay anh.”Không cần phải nói, tin Hansen bị loại gây nên chấn động: Sao lại như thế? Đội trưởng của Liverpoolkhông đủ chuẩn lên tuyển? Không thể tin được! Nhưng Alex có lý do của mình. Hansen dường nhưchưa bao giờ thiết tha với việc bảo vệ màu cờ sắc áo: Những khi được gọi tập trung , anh thường việncớ chấn thương để xin về. Thêm vào đó, tuy xuất sắc ở Anfield, Hansen không mấy nổi trội trong màuáo Scotland.Mười ngày sau vụ Hansen, đến lượt Kenny Dalglish xin rút vì chấn thương. Ngay lập tức rộ lên tinđồn: Dalglish bỏ đội thực chất là để phản đối Alex Ferguson. Song Cúp Thế Giới là ước mơ của mọicầu thủ. Thật khó tin Dalglish có thể hy sinh World Cup chỉ vì Alan Hansen. Bản thân Dalglish cũngphủ nhận tin đồn trên. “Tôi bị đứt nửa cái dây chằng gối”, anh kể lại trong hồi ký, “Dù Hansen cóđược gọi, tôi cũng chỉ ngồi nhà xem TV thôi.”Thiếu vắng ngôi sao sáng nhất, tuyển Scotland lại xui xẻo rơi đúng vào bảng tử thần của World Cup1986, chạm trán cùng Tây Đức, Uruguay và Đan Mạch.“Đại Bàng”Đức mạnh như thế nào, không cần phải nhắc. Uruguay tuy kém hơn, nhưng lại có lối chơi thô bạo,chém đinh chặt sắt cực kỳ khó chịu. Đội hình của họ gồm 10 anh đồ tể, cộng thêm chàng lãng tử hàohoa Enzo Francescoli. Đan Mạch thì vừa gây ấn tượng mạnh tại Euro 1984. “Những chú lính chì” là

một trong những đội có lối chơi đẹp nhất hoàn cầu, với những trụ cột như “bò mộng” Preben ElkjaerLarsen, Quả Bóng Vàng Châu Âu Allan Simonsen, và đặc biệt là chàng trai trẻ với kỹ thuật siêu quầnbạt tụy Michael Laudrup.Ngay trận đầu tiên ở Mexico, Scotland đã không may. Họ chơi không tồi, nhưng bị trọng tài tước mấtmột bàn thắng hợp lệ. Larsen ghi bàn duy nhất ở phút 57, đem về hai điểm cho Đan Mạch. Trận thứ haigặp Đức, đội không được phép thua. Trong buổi tập trước trận, Alex Ferguson ra lệnh phong tỏa sântập, nội bất xuất, ngoại bất nhập. Ông tung tin hỏa mù rằng Gordon Strachan không đủ thể lực để rasân, nên không muốn thám báo của Đức dò biết được sự thật. Song “Đại Bàng” dễ gì thua cuộc. Trợ lýtuyển Đức Berti Vogts đứng rình ngay trước SVĐ. Đến khi nhân viên của hãng Coca Cola chuẩn bịđem nước vào cho cầu thủ, Vogts nhảy ra, xin đổi áo mũ với nhân viên này, rồi đường hoàng đẩy xevào trong. Bao nhiêu “bài” của Alex thế là lộ cả.Scotland rốt cuộc thua khít khao 1-2.Tuy liên tiếpthất bại, các chàng trai Tô Cách Lan vẫn còn cơ hội vào vòng trong, nếu thắng Uruguay trong trận cuốicùng.Gặp Uruguay, Scotland không có được đội hình mạnh nhất. McLeish buộc phải ngồi ngoài do bị cúm.Cho rằng Souness đã kiệt sức sau hai trận căng thẳng trước đó, Alex cũng cho anh nghỉ, đồng thờidùng Sharp thay cho Archibald trên hàng tiền đạo. Trận đấu khởi đầu vô cùng thuận lợi cho Alex vàhọc trò, khi Jose Batista của Uruguay lãnh thẻ đỏ ngay giây thứ 40, sau pha phạm lỗi thô bạo vớiGordon Strachan. Bị mất người, các cầu thủ Uruguay (trừ Francescoli) vốn đã đá rắn, lại trở nên rắnhơn bao giờ hết. Họ cũng sử dụng đủ trò tiểu xảo: Hễ thấy trọng tài quay lưng đi là kéo tóc, bạt tai,hoặc đấm vào mặt cầu thủ đối phương. Lúc gần hết hiệp hai thì họ liên tục giả vờ chấn thương để câugiờ. Trận đấu kết thúc với tỷ số 0-0. Uruguay vào tiếp vòng 1/16, nhưng bị FIFA phạt tiền và dọa đuổikhỏi giải nếu còn đá “láo”!Tiên trách kỷ, hậu trách nhân. Dù cho đối thủ đá láo, Scotland không thành công trước tiên là do chínhhọ. Bản thân Alex đứng ra nhận trách nhiệm. Ông thừa nhận mình chỉ nói những điều tầm phào, vôthưởng vô phạttrong buổi nói chuyện trước giờ ra sân, do đó không kích động được tinh thần cầu thủ.Ông cũng cho rằng lẽ ra không nên cất Souness và Archibald trên ghế dự bị. Sharp là một tiền đạo cólối chơi dũng mãnh, Alex sử dụng Sharp thay Archibald, với hy vọng anh có thể “lấy lửa chọi lửa”với đối thủ. Không ngờ khi ra sân, Sharp lại “tắt điện”, và bị các hậu vệ Uruguay hiếp đáp từ đầu tớicuối.Đánh giá một cách khách quan, nhiệm kỳ ngắn ngủi của Alex Ferguson ở đội tuyển Scotland tuy khôngthành công, nhưng cũng chẳng đến nỗi thất bại. Quan trọng là vào được World Cup, còn ra về sau vòngmột là…chuyện thường ngày ở huyện. Suốt lịch sử dự World Cup, trước và sau 1986, Scotland chưamột lần vào nổi vòng hai.Trong thời gian ở Mexico, Alex có dịp hội kiến cùng cựu danh thủ Manchester United BobbyCharlton. Khi từ giã, Charlton bắt tay ông và dặn “Một ngày nào đó, nếu anh cảm thấy muốn sang Anh,hãy cho tôi biết.”

ĐTQG Scotland tại World Cup 1986 (Ảnh: Mahjoob.com)

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 18

Đường Đến Old Trafford

rở về từ Mexico, Alex Ferguson lại bắt đầu một mùa bóng mới cùng Aberdeen. Chorằng trợ lý Willie Garner không đủ năng lực, ông gạt bỏ anh, và đón chào ArchieKnox trở lại từ Dundee. Lần này, Knox nhận chức danh “đồng HLV”, tức là nganghàng với Alex về mặt danh nghĩa.Sở dĩ Alex trao quyền hành cho Knox, là vì tâm hồn ông đã không còn ở tại Pittodrie.Từ tháng 4 năm 1986, ông đã thông báo cho chủ tịch Dick Donald ý định từ chức.

Nhằm giữ chân Alex, Donald bổ nhiệm ông làm thành viên ban lãnh đạo CLB. Nhưng ban lãnh đạohay không thì cũng thế, khi Alex không còn động lực. Sứ mạng của ông đã thành công rực rỡ,Aberdeen đã vượt mặt Rangers-Celtic để trở thành đội bóng mạnh nhất Scotland, thậm chí giành cảCúp C2 Châu Âu. Tuy vậy, đi đầu rồi thì biết đi đâu? Nếu như không có một chất xúc tác cực lớn (nhưkiểu Roman Abramovich), mỗi CLB đều có giới hạn của nó: St Mirren không thể trở thành Aberdeen,và Aberdeen không thể trở thành Liverpool. Muốn vươn tới những đỉnh cao hơn nữa, muốn thống trị cảlàng bóng châu Âu, chỉ có cách rời khỏi Pittodrie.Không thiếu những đại gia mời mọc Alex. Năm 1985, Barcelona từng tiếp cận ông, nhưng sau cùng,hai bên không đạt được thỏa thuận. Ngay trước World Cup, Arsenal ngỏ lời lần thứ hai. Alex hứa: Saukhi trở về từ Mexico, sẽ có câu trả lời. Song có lẽ do thấy Alex tiếp xúc cùng Bobby Charlton, cộngvới nghe được nhiều lời đồn về việc ông sẽ tới Old Trafford, ban lãnh đạo Arsenal quyết định ký hợpđồng với George Graham.Manchester United bắt đầu chú ý đến Alex Ferguson từ sau chiến tích giành Cúp C2 năm 1983. Ngheđược chuyện Alex chỉ trích cầu thủ kịch liệt sau trận chung kết Cúp QG, bất chấp việc Aberdeen đãthắng Rangers, chủ tịch United, Martin Edwards, lại càng ấn tượng. “Rất hay”, Edwards nói, “Thắngthôi chưa đủ, mà còn phải thắng đẹp. Đây chính là người chúng ta cần.” Bobby Charlton, một thànhviên khác trong ban lãnh đạo, cũng rất thích Alex. Ông thường xuyên hỏi chuyện hai cầu thủ United,Gordon Strachan và Arthur Albiston, về ông thầy của họ ở đội tuyển Scotland. Như đã thuật ở chươngtrước, Charlton còn đích thân đến gặp Alex ở Mexico.Trong những cuộc điện thoại với thầy cũ, Gordon Strachan tiết lộ cho Alex hay United sẽ mời ông vềlàm HLV trưởng, nhưng Alex vẫn nghĩ đó chỉ là lời đồn. Cho đến một ngày, ông được thư ký thôngbáo: Có Alan Gordon, kế toán viên của Strachan, gọi tới. Nhấc điện thoại lên, ông nhận ra ngay: Đầudây bên kia không phải Gordon, mà là một người Anh nào đó đang cố “nhái” chất giọng địa phươngScotland. Sau này Alex mới biết đó là Mike Edelson, một giám đốc của Manchester United. Edelsonchuyển máy cho chủ tịch Martin Edwards.“Alex, anh có đồng ý chuyển sang làm HLV trưởng ở Old Trafford không?”Dĩ nhiên, Alex trả lời “Có”, không cần suy nghĩ.“Vậy thì tối nay tôi đến Scotland, chúng ta sẽ gặp nhau ở một địa điểm bí mật, không để ai thấy, cóđược không?”Sao phải “hình sự” như vậy? Tại sao Edelson phải giả giọng Scotland để lừa tổng đài Aberdeen? Tại

sao ban lãnh đạo United phải gặp Alex ở nơi kín đáo? Giải thích cũng khá dài dòng. Nguyên là năm1981, sau khi đuổi việc Dave Sexton, United gửi lời mời đến ba ứng viên: Lawrie McEnemy, BobbyRobson, và Ron Saunders, cả ba đều công khai từ chối. Rút kinh nghiệm vụ đó, lần này ban lãnh đạoCLB quyết định phải tìm cho được người thay thế rồi mới sa thải HLV đương nhiệm Ron Atkinson. DoAtkinson vẫn đang nắm quyền tại Old Trafford, việc thương lượng với Alex phải được tiến hành trongvòng bí mật.Bảy giờ tối hôm ấy, Alex lái xe tới điểm hẹn: Một trạm sửa xe ở Hamilton, phía Nam Glasgow. Toànthể ban lãnh đạo Manchester United: Martin Edwards, Bobby Charlton, Mike Edelson, và MauriceWatkins, đợi ông ở đó. Họ lại cùng nhau sang điểm hẹn thứ hai: Nhà người chị của Cathy ởBishopbriggs. “Phái đoàn” vừa đến Bishopbriggs, chưa kịp bước vào nhà, thì một láng giềng ở kế bênđã nhận ra Bobby Charlton (ai mà không biết Charlton?). May mà người này không đánh động cho báochí, và bí mật vẫn được giữ kín.Cuộc đàm phán khiến Alex thất vọng. Nguyên tắc của Alex là: Lương HLV trưởng luôn phải cao hơnlương cầu thủ, nhưng mức lương United đưa ra cho ông lại thấp hơn lương các cầu thủ trụ cột ở OldTrafford như Bobby Robson, Jesper Olsen, và Gordon Strachan, thậm chí thấp hơn mức lương ôngđang hưởng tại Aberdeen. Khi hỏi đến ngân sách chuyển nhượng, câu trả lời là…không một xu nào.Lương thấp, tiền mua cầu thủ cũng không. Lúc đó, Manchester United có cái gì để hấp dẫn AlexFerguson? Chỉ có một thứ duy nhất: Ánh hào quang quá khứ.Alex chấp nhận đến United, vì ông tintưởng mình sẽ là người tìm lại hào quang cho Old Trafford. Đúng, United đang là một người khổng lồngủ quên, nhưng ông sẽ đánh thức người khổng lồ ấy. Thử thách sẽ là cực lớn, nhưng nếu sợ thử thách,ông đã không rời Pittodrie.Thế là cùng một lúc, Pittodrie mất đi hai ông thầy, vì Alex rủ Archie Knox cùng sang United. Cathymột lần nữa hy sinh vì sự nghiệp của chồng, dù bà đã quen với cuộc sống tại Aberdeen, và không hềmuốn sang Anh.Tháng 11-1986, Alex Ferguson chính thức ra mắt Old Trafford, bỏ lại sau lưng tám năm huy hoàng ởScotland. Những năm tháng với Aberdeen được ông ghi lại trong tập sách đầu tay A Light in the North(Ánh Sáng Phương Bắc), xuất bản năm 1985. Từ đó đến nay, ông lần lượt xuất bản thêm nhiều hồi kývà tự truyện, tiêu biểu có những cuốn:- Six Years at United (Sáu Năm Ở United), 1992: Kể về 6 năm đầu tiên tại Old Trafford.- Just Champion! (Đơn Giản Là Vô Địch!), 1993: Về chức VĐQG Anh đầu tiên.- A Year in the Life (Một Năm Trong Cuộc Đời), 1995: Nhật ký mùa giải 1994-1995.- A Will to Win (Quyết Tâm Chiến Thắng), 1997, tái bản có bổ sung năm 1998: Nhật ký mùa 1996-1997 và 1997-1998.- Managing My Life (Quản Lý Đời Tôi), 1999, tái bản có bổ sung năm 2000: Hồi ký cuộc đời.- The Unique Treble (Cú Ăn Ba Vô Song), 2000: Về mùa giải 1998-1999.[1]

Alex Ferguson và chủ tịch Martin Edwards trong buổi họp báo ra mắt ở Old Trafford (ảnh:guardian.co.uk)

[1] Cố nhiên, Alex Ferguson không phải nhà văn, cũng không có thời giờ trau chuốt câu cú. Nhữngsách kể trên đều có sự trợ giúp của các nhà báo chuyên nghiệp, không phải một mình ông viết ra.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 19

Một Đế Chế Điêu Tàn

ó những người làm HLV rất sướng: Được một CLB giàu sụ mời về, siêu sao sẵn cóđầy rẫy, tiền triệu nắm trong tay, muốn mua ai thì mua, tiêu gì thì tiêu. Alex Fergusonchưa bao giờ được hưởng diễm phúc “tọa hưởng kỳ thành” như thế. Đi đến đâu, ôngcũng phải xây dựng, cải tổ (Mà bản thân ông lại thích như vậy, vì cái gì do bàn taymình dựng nên thì mới quý). Hai CLB đầu tiên của Alex, East Stirlingshire và StMirren, đều là những anh nhà nghèo ngụp lặn ở giải hạng nhì. Aberdeen có khá hơn,

nhưng về mặt tài chính rất eo hẹp, thậm chí không có nổi một sân tập. Ngay đến Manchester Unitedcũng chỉ có tiếng mà không có miếng. Bao nhiêu thành tích của United đã nằm ở quá khứ. Thời điểm1986 họ chỉ như một cây cổ thụ rỗng ruột, sẽ đổ kềnh nếu không được cứu chữa kịp thời.Nói đến Manchester United là nói đến Matt Busby và lứa cầu thủ trẻ huyền thoại của ông: Những“Đồng Ấu Busby” (Busby Babes). Thế hệ “Đồng Ấu Busby” năm năm liền lên ngôi vô địch Cúp FAtrẻ. Họ không chỉ thắng mà còn thắng như chẻ tre, quét bay đối thủ với những tỷ số kinh hoàng như 10-0, 20-0. Hãythử nhìn qua bảng dưới đây, toàn là trận chung kết mà tỷ số còn cao ngất trời:

Chung kết Cúp FA Trẻ1953 Manchester United 9-3 Wolverhampton Wanderers1954 Manchester United 5-4 Wolverhampton Wanderers

1955 Manchester United 7-1West Bromwich Albion1956 Manchester United 4-3 Chesterfield

1957 Manchester United 8-2 West Ham UnitedKhi được lên đội hình chính, “Đồng Ấu Busby” giúp United hai lần liên tiếp VĐQG Anh, trước khitan rã bởi thảm họa Munich 1958. Chính Matt Busby cũng suýt mất mạng tại Munich, nhưng ông lừađược tử thần, và lại bắt tay vào gầy dựng nên một United mới. Trong thập niên 1960, United sở hữumột lúc ba Quả Bóng Vàng Châu Âu: Denis Law, Bobby Charlton, George Best, và trở thành CLBAnh đầu tiên giành Cúp C1.Thế nhưng, sau Cúp C1 năm 1968 thì…chẳng còn gì nữa. Liên tiếp năm đời HLV sau Busby –McGuinness, O’Farrell, Docherty, Sexton, Atkinson-, không ai mang về nổi một chức VĐQG. Tất cảnhững gì United giành được chỉ là ba Cúp FA (Cúp QG Anh). Đối với một CLB như Southampton,thành tích đó đã đáng tự hào, nhưng United không phải là Southampton.Ron Atkinson, biệt danh “Ron lớn”, không phải một HLV tồi, nhưng phong cách huấn luyện của ông cólẽ không phù hợp để đưa United trở lại đỉnh cao. Sáng ra, đến tận 10 giờ rưỡi, Ron mới đến sân tậpThe Cliff, còn cầu thủ thì đủng đỉnh đến sau. Mỗi ngày, cầu thủ tập đã ít, mà bài tập lại nhẹ; có nhữnganh lười trốn tập, Ron cũng không để ý đến. Nhận định về ông thầy cũ, cả Bryan Robson lẫn FrankStapleton đều nhất trí: Thái độ của Ron quá dễ dãi và thiếu chuyên nghiệp.Dưới thời Ron Atkinson, tuy có nội quy, song chẳng ai theo. Học trò ông uống rượu như hũ chìm,khiến United giống một CLB…nhậu hơn là CLB bóng đá. Vừa không tập nhiều, lại vừa bê tha, chẳngtrách gì thể lực của đa số cầu thủ đều rất kém. Colin Gibson, người từng khoác áo cả United lẫn Aston

Villa, nhận xét:-Thể lực cầu thủ Manchester kém đến kinh ngạc. Ở Villa, chúng tôi khỏe hơn nhiều. United có nhân tàichứ không phải không, nhưng dưới quyền Ron, ai cũng lười chảy thây ra, nên không phát huy được hếtnăng lực. Những bài tập của Ron bài nào cũng dễ, đứng tè một cái cũng xong! Cứ chia ra mỗi bên nămngười đá chơi chơi, xong rồi tập chạy một tý, thế rồi xách giỏ về nhà.Ở Villa, khi chạy thi, Gibson chỉ thuộc hạng trung bình. Nhưng sang United, anh luôn về nhất, ngangvới Bryan Robson!Về chiến thuật, học trò cũng không phục Ron. “Fergie kỹ lưỡng đến từng chi tiết”, Gibson nói, “Trướctrận đấu, ông ấy phân tích kỹ càng: Đối phương mạnh ở điểm nào, điểm nào, còn Ron thì chỉ quẳng lênbàn đội hình của đối thủ rồi nói “Đấy! Đội hình chúng nó đấy! Bây giờ ra sân xử bọn chúng đi! Chúngta mạnh hơn nhiều.” Thế thôi”. “Mỗi khi chiến thắng, Ron chỉ ăn mừng”, Stapleton bổ sung, “Không hềphân tích đội đã chơi như thế nào, không hề có họp tổng kết. Ferguson thì trái ngược hoàn toàn, lúcnào cũng chi tiết, chi tiết, chi tiết. Dù thắng dù thua, không lúc nào thiếu những chi tiết cần phân tích,mổ xẻ.”Trên thị trường chuyển nhượng, Ron Atkinson là một trong những nguyên nhân khiến ban lãnh đạoUnited không còn xu nào cấp cho Alex mua cầu thủ. Ron bán đi những trụ cột như Ray Wilkins vàMark Hughes, chỉ để mua về những chàng tiền đạo không mấy khi ghi bàn như Alan Brazil, TerryGibson, và Peter Davenport. Bộ ba này ngốn của United mất hai triệu bảng, nhưng không đóng gópđược bao nhiêu.Ngày một tháng mười một, 1986, United hòa với Coventry trên sân nhà, rớt xuống vị trí thứ 19 trênbảng tổng sắp. Nguy cơ xuống hạng đã hiển hiện.Ngày bốn, đội bị Southampton hạ nhục 4-1 tại League Cup. Martin Edwards cùng Mike Edelson bànnhau chuyện sa thải Atkinson, và cân nhắc xem nên mời Alex Ferguson hay Terry Venables.Ngày năm, ban lãnh đạo United họp, nhất trí chọn Ferguson. Edelson gọi đến Aberdeen, giả vờ là nhânviên kế toán của Gordon Strachan. Mọi chuyện sau đó diễn ra như ta đã biết.Cảm giác đầu tiên của Alex khi đến Manchester là choáng ngợp. “Mọi thứ đều là xa xỉ với tôi”, ôngnói, “Cơ sở vật chất của United quá tốt. Ở Aberdeen, ngay cả sân tập chúng tôi cũng không có.” Vìchoáng ngợp nên ông đâm ra căng thẳng. Các cầu thủ còn nhớ: Lần đầu tiên Alex đứng ra thông báođội hình xuất trận, trông ông nhút nhát như…một con mèo, đến tên cầu thủ cũng quên mất. Khi ông đọcđến tên “Nigel”, cả đội ngẩn người ra, rồi Bryan Robson hỏi:-Nigel? Nigel là ai thế?Alex chỉ vào Peter Davenport:-Đây này! Nigel Davenport!Sau giây phút bỡ ngỡ ban đầu, Alex nhanh chóng trở lại là chính mình. Ông dỡ bỏ hình ảnh chú mèo,biến lại thành Fergie Dữ Tợn, khiến không ít cầu thủ bị sốc: Ron “lớn” không bao giờ đối xử với họnhư thế! Mark Hughes sau này đặt cho Alex một biệu hiệu mới: Máy Sấy Tóc. Tại sao lại là máy sấytóc? Vì rằng khi mắng ai đó, ông có thói quen dí sát tận mặt người ấy và quát tháo, làm cho tóc tai nạnnhân bay ngược về phía sau như đang bị sấy vậy!Alex nhận thấy cần phải cải tổ United tận gốc. Thay vì bắt đầu tập lúc 10 giờ 30, ông đến The Cliff từsáng sớm, và ra lệnh cho cầu thủ phải có mặt đúng chín rưỡi. Ai đến trễ đều bị phạt chạy quanh sânbóng một hai vòng. Ông cũng đưa ra hàng loạt bài tập mới, buộc học trò phải tập nặng hơn để nâng caothể lực. Mỗi ngày, cầu thủ được tập xen kẽ nhiều bài khác nhau để tránh nhàm chán: Hết đá banh“khờ” thì rèn luyện tình huống cố định, hết tình huống cố định thì đến tập chiến thuật, tập chiến thuậtxong chuyển qua kéo giãn động,…Những bài tập chạy nước rút đặc biệt được chú trọng. Mỗi ngày,cầu thủ ở các đội trẻ được khởi động chung cùng các anh lớn ở đội một, để kết chặt tình thân giữa hai

thế hệ.Kỷ luật nhanh chóng được siết chặt. Khi đến sân tập, cầu thủ phải ăn mặc chỉnh tề, tóc tai gọn gàng.Người nào để tóc bờm xờm hay râu ria rậm rạp bị bắt phải đi cạo. Đến nhuộm tóc cũng bị cấm tiệt. Ainấy buộc phải ăn uống theo đúng dinh dưỡng, bớt thịt, nhiều rau xanh, dù chán ngấy cũng phải chịu.Phòng thay đồ lúc trước chẳng ai lo, bẩn thỉu như chuồng heo, nay nhận lệnh từ Alex, được lau chùisạch như ly.Hai cuộc “cách mạng” lớn được Alex triển khai thành công tại CLB là: Bài trừ văn hóa “nhậu”, và xâydựng chính sách đào tạo trẻ. Thời Ron Atkinson, Old Trafford có nội quy: Trước trận đấu hai ngày,không được uống rượu, nhưng do Ron không nghiêm, nên chẳng ai theo. Alex sửa lại nội quy: Khôngnhững trước trận đấu hai ngày, mà hễ ngày nào phải ra sân tập, ngày đó không được uống. Cũng như tạiSt Mirren và Aberdeen, ông thiết lập một hệ thống “mật vụ” để bám sát cầu thủ. “Thám báo” của ôngđa phần là fan hâm mộ, mà fan hâm mộ thì có mặt ở khắp nơi, nên hễ cầu thủ nào vi phạm nội quy là bịphát hiện ngay. Tuy vậy, giang sơn dễ đổi, bản tính khó dời, phải mất một thời gian rất dài, Alex mớiđẩy lùi được tệ nạn. Đẩy lùi thôi, chứ không diệt được hẳn, nhưng như thế cũng đã là tốt.Thật ra, nạn nhậu nhẹt khá phổ biến trong bóng đá Anh những năm 1980, chứ không chỉ tồn tại ởUnited. Ngay như nhà vô địch Liverpool cũng không thoát được nạn đó: Các cầu thủ Liverpool có lầnra sân trong tình trạng say xỉn, nồng nặc mùi rượu. Ron “lớn” không cấm cầu thủ rượu chè cũng vì ôngnghĩ: Thiên hạ đều thế cả. Song Alex lại là người đi trước thời đại, ông suy nghĩ khác: Đành rằng độinào cũng say, nhưng nếu tất cả đều say mà ta tỉnh, không phải ta sẽ thắng hay sao? Chính nhờ nhữngngười đi tiên phong như Alex, ngày nay, giải ngoại hạng Anh mới bớt sặc sụa hơi rượu bia.Về việc đào tạo cầu thủ, tuy ấn tượng vì cơ sở vật chất của Old Trafford và The Cliff, Alex cảm thấychoáng váng trước chất lượng quá thấp của đội hình hai và đội trẻ United: Một đội bóng từng cho ra lòthế hệ “Đồng Ấu Busby”, nay lại như thế này sao? Được hỏi về chính sách đào tạo trẻ của Ron “lớn”,ông trả lời gọn lỏn: “Chính sách nào? Ron để lại cho tôi một đống…cứt!”. Trong khi Aberdeen dướiquyền Alex có đến 13 tuyển trạch viên, United chỉ có bốn người. Ít như vậy nên chỉ loanh quanh tìmnhân tài ở Manchester và khu vực Tây Bắc nước Anh. Cầu thủ trẻ địa phương đa phần chọnManchester City, hay thậm chí là Oldham và Crewe, chứ không đến với United.Đào tạo trẻ luôn là trọng tâm hàng đầu của Alex. Ngay cả khi có hàng núi tiền, muốn mua ai thì mua,cũng không thể xao lãng việc đào tạo. Cầu thủ mua từ bốn phương, rất khó kết hợp với nhau thành mộttập thể đoàn kết, hài hòa, sao bằng xây dựng một đội hình gồm những chàng trai lớn lên cùng nhau,trưởng thành cùng nhau, coi nhau như người một nhà? Theo thời gian, Alex thuê thêm mười tám tuyểntrạch viên mới, lập đội bóng nhi đồng ở Glasgow, nâng cấp trung tâm đào tạo ở Old Trafford,và mởthêm hai trung tâm mới: Một tại County Durham, một tại Belfast. Ông bổ nhiệm cựu danh thủ BrianKidd vào vị trí trưởng ban đào tạo trẻ, một quyết định vô cùng sáng suốt, bởi Kidd sẽ đào tạo cho ôngcả một thế hệ vàng.Mỗi khi quyết định tiếp nhận một cậu bé nào, Alex đích thân đến tận nhà nói chuyện cùng phụ huynhcậu ta. Các bậc phụ huynh đều cảm động, vì HLV trưởng các đội khác có mấy ai chịu “hạ mình” làmnhững chuyện như thế đâu. Nhờ sự tích cực của Alex, các trung tâm đào tạo của United dần dần hút hếthọc viên bên Manchester City.Bận đủ thứ việc như trên, nhưng Alex vẫn tranh thủ đọc sách, tìm hiểu mọi thứ về Manchester United.Ông hiểu rõ: Khi đến làm việc tại nơi nào, cần phải nắm kỹ về văn hóa nơi ấy, phải hiểu được tâm hồnnơi ấy, thì mới có thể thành công. Chẳng bao lâu, ông đã nhớ nằm lòng không sót một chi tiết về lịchsử Quỷ Đỏ, về các cầu thủ huyền thoại, các trận cầu đáng nhớ trong quá khứ, và cả những “giai thoại”được dân gian truyền miệng nữa. Số nhân viên ở Old Trafford là 172, gấp nhiều lần ở Pittodrie, nhưngAlex vẫn cố gắng thu xếp đến gặp gỡ, làm quen với từng người.

Trong những yếu nhân United, người khiến Alex nể phục nhất chính là Sir Matt Busby. Sau ngày vềhưu, Sir Matt tham gia ban lãnh đạo CLB, rồi trở thành chủ tịch danh dự. Các HLV Quỷ Đỏ, đặc biệtlà McGuinness, O’Farrell và Docherty, đều than phiền việc Sir Matt can thiệp quá nhiều về công tácchuyên môn. Alex thì không thế. Nếu sự can thiệp đến từ một vị chủ tịch chẳng biết gì về bóng đá, dĩnhiên ông không chấp nhận, còn Sir Matt là một bậc “đại sư”, trình độ không thua kém Jock Stein, ýkiến của Sir tất phải đáng nghe. Không những không than phiền, Alex còn thường xuyên đến thỉnh giáoSir Matt.“Ai đó khó chịu vì Matt Busby chứ tôi không hề”, ông chia sẻ, “Tôi thích được ngồi trò chuyện với cụấy. Tôi ước chi cụ trẻ lại, để mình được học hỏi nhiều thêm”…

Sir Matt Busby (ảnh: Thefootyblog.net)

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 20

Vạn Sự Khởi Đầu Nan

on “lớn” để lại cho Alex Ferguson một đội hình khá bạc nhược. Ray Wilkins vàMark Hughes đã bị bán mất, cầu thủ vào hạng “sao số” ở đội chỉ còn có BryanRobson, Norman Whiteside, Paul McGrath, Gordon Strachan và Jesper Olsen. Éo lehơn nữa, Robson, Whiteside, và McGrath lại là ba cái “hũ chìm”, đồng thời sở hữunhững đôi chân pha lê, liên tục dính chấn thương.Bryan Robson đeo băng đội trưởng ở cả United lẫn ĐTQG Anh, được người hâm mộ

trìu mến gọi là “tuyệt thế thủ quân”. Anh có tầm hoạt động rộng, nhãn quan chiến thuật sắc sảo và khảnăng công thủ toàn diện: Kiến tạo tốt, ghi bàn giỏi, thu hồi bóng cũng tài. Nhận xét về Robson, AlexFerguson không tiếc lời ngợi ca “Cậu ta là một tấm gương về lòng tận tụy, một con người phi thường,có thể vượt qua mọi giới hạn trên sân cỏ”.Khi sung sức, một mình Robson có thể gánh United trên vai. Vấn đề là anh thường xuyên nghỉ dài hạnvì chấn thương, và ham thích rượu bia. Tuy vậy, trong số những “bợm nhậu” của Old Trafford, anh làngười uống ít nhất. Đặc biệt hơn nữa, rượu dường như không bào mòn được thể lực và tinh thần củaRobson. Người khác uống vào thì chân nam đá chân chiêu, Robson uống xong lại ra sân tập như điên,càng tập càng hăng! Do đó, anh là người duy nhất tại United được HLV trưởng du di về mặt kỷ luật.Alex vẫn nhắc nhở Robson hạn chế nhậu nhẹt, nhưng cũng không làm to chuyện. Mỗi khi không chấnthương, Robson đương nhiên có một suất đá chính.Norman Whiteside là một thần đồng. 16 tuổi, anh đã khoác áo United. 17 tuổi 41 ngày, anh ra sântrong màu áo Bắc Ireland ở Espana 1982, trở thành cầu thủ trẻ nhất trong lịch sử World Cup. Lần đầutiên thấy Whiteside trên sân tập The Cliff, Alex Ferguson giật mình. Ông nhận thấy nơi cầu thủ trẻ ấynhững tố chất thiên tài. Phong cách của Whiteside tương tự như Juan Roman Riquelme sau này: Dù đốiphương áp sát đến đâu, dù áp lực cao cỡ nào, anh vẫn điềm tĩnh, khoan thai, dùng chậm thắng nhanh,lấy tĩnh chế động. Có thể bạn sẽ thấy Whiteside rề rà,cầm bóng quá lâu. Song với kỹ thuật bậc thầy,anh cầm bóng lâu mà không để mất vào chân đối phương, và khi chuyền bóng đi thì thường là nhữngđường chuyền sát thủ. Tiếc thay, Whiteside không bao giờ phát huy được hết tiềm năng. Mới 15 tuổi,anh đã gặp vấn đề về chấn thương. Từ 20 trở đi, đầu gối của anh mang thương tổn vĩnh viễn, không thểlành lặn hoàn toàn.Theo Alex nhận định, Whiteside không thể hồi phục không chỉ do chấn thương quá nặng, mà một phầnlà bởi thiếu ý chí. Thay vì nỗ lực, anh lo đi theo đàn anh Paul McGrath, hợp thành một cặp bài trùngăn chơi bốc trời. McGrath thì không cần phải nói, anh là hậu vệ xuất sắc nhất của United, nhưng songsong đó cũng là nhân vật bất trị hàng đầu. Ở Old Trafford, có lẽ McGrath là người duy nhất không coiHLV vào đâu. Anh liên tục đến tập trễ, thích rượu lúc nào là uống lúc đó. Vì quá bê tha nên thể lựcMcGrath có vấn đề, hay dính phải chấn thương (tổng cộng phải phẫu thuật tám lần); những khi phảinghỉ vì chấn thương, anh lại ngồi nhà, nốc rượu càng dữ. Thật là cái vòng lẩn quẩn. Có bận McGrathsay đến độ ủi xe vào vườn nhà người khác, bị tước bằng lái hai năm. Tệ hơn nữa là McGrath không hềbiết hối cải. Sau mỗi lần phạm nội quy, chưa cần HLV phải lên tiếng, Whiteside đã đến xin lỗi, còn

McGrath dẫu bị mắng sa sả vẫn cứ ngồi gật gù chẳng nói tiếng nào, sau đó đi ra tiếp tục…vi phạm!La mắng, rồi phạt tiền chẳng có tác dụng, nhưng Alex không muốn bỏ rơi những viên ngọc quý, ôngvẫn cố gắng “cải tạo” Whiteside và McGrath. Với Whiteside, ông gặp gỡ khuyên bảo chân tình, thậmchí còn trao cho anh băng thủ quân khi Robson vắng mặt, hy vọng anh sẽ trưởng thành hơn. Trước mặtHLV, Whiteside tỏ ra thành khẩn, song được một lúc thì đâu lại vào đấy. Với McGrath, Alex gặp vợanh ta, nhờ khuyên nhủ chồng, ông còn “cầu viện” cả Sir Matt Busby lẫn cha xứ đến nói giúp. Tất cảđều vô hiệu. Chịu đựng được đến mùa thứ ba, Alex đành tống cả hai khỏi Old Trafford: McGrath sangAston Villa, Whiteside sang Everton.[1]Tại Everton, Whiteside được một tạp chí mời trả lời phỏng vấn. Họ sẵn sàng trả 50 000 bảng nếu anhbằng lòng “đá đểu” thầy cũ Ferguson. Không cần suy nghĩ, Whitesite lập tức khước từ, anh biết rõAlex đã làm tất cả những gì có thể vì mình.Thời gian đầu tại United là thử thách lớn giành cho Alex. Lực lượng cầu thủ thì như ta vừa thấy: Chẳngmấy khả quan. Cũng có ngôi sao, nhưng đa số là sao “pha lê”. Về mặt cá nhân, Alex cũng gặp nhiềukhó khăn. Mẹ ông, bà Lizzie, qua đời, khi con trai vừa dọn sang Manchester được bốn tuần. Vừa mangtang mẹ, Alex vừa phải chịu cảnh xa vợ lìa con, do Cathy ở lại Aberdeen, lo cho các con học xong nốthọc kỳ. Đến chín tháng sau, gia đình họ mới đoàn tụ ở Manchester.Như chưa đủ rắc rối, tạp chí Star còn phanh phui ra vụ Alex lăng nhăng với cô hầu bànDeirdrieMcHardy. Một vài người lên tiếng đòi sa thải Alex. Nhưng lý do gì mà sa thải? Chủ tịch MartinEdwards còn đào hoa hơn Alex rất nhiều, chẳng lẽ đòi đuổi luôn Edwards? Đúng là cựu HLV UnitedTommy Docherty từng bị thôi việc vì scandal tình ái, nhưng đó là một trường hợp hoàn toàn khác biệt.Docherty quyến rũ vợ đồng nghiệp, việc sa thải ông là cần thiết để giữ đoàn kết trong nội bộ.Đến Old Trafford vào giữa mùa giải, không có tiền bổ sung lực lượng, những công cuộc cải tổ thì cầnthêm thời gian, Alex đành “liệu cơm gắp mắm”, tạm hài lòng với những gì mình có. Hai trận đầu tiêndưới sự dẫn dắt của ông, United thua Oxford 0-2, hòa Norwich 0-0, rớt xuống vị trí 21! Mãi đến trậnthứ ba, được chơi trên sân nhà, đội mới thắng được Queens Park Rangers (QPR) 1-0, với bàn thắngcủa hậu vệ Johnny Sivebaek. Từ đó, United chơi khởi sắc hơn, vượt qua Liverpool ngay ở Anfield.Tuy vậy, cuối mùa, họ chỉ xếp thứ 11.Bầu trời Old Trafford hãy còn u ám, nhưng chí ít, một cánh én đã đến sớm, báo hiệu cho thiều quangdài mãi về sau. Một ngày đầu năm 1987, nhân viên phụ trách sân bãi Harold Wood đến gặp Alex:-Sếp này, có một thằng bé đá bóng hay lắm, mới 13 tuổi thôi, tên là Ryan Wilson, con của cầu thủbóng bầu dục Danny Wilson. Nó hâm mộ United, nhưng lại đang tập chung với tụi Manchester City.Alex liền cử tuyển trạch viên Joe Brown đến “xem giò” Wilson. Sau khi nhận được đánh giá tích cựctừ Brown, ông cho mời cậu bé đến The Cliff để tự mình thẩm định. Nhớ lại cảm giác khi lần đầu xemWilson thi đấu, Alex viết “Tôi như người tìm vàng đi khắp thâm sơn cùng cốc, cuối cùng đã thấy thoivàng óng ánh hiện ra…Wilson lướt trên sân nhẹ chẳng khác lông hồng, đôi chân như không chạm mặtcỏ”. Ông và Archie Knox đều nhất trí: Cậu bé này chắc chắn sẽ trở thành một ngôi sao.Ngày Ryan Wilson tròn 14, Alex Ferguson đến gặp mẹ cậu, bàn chuyện ký hợp đồng. Bà mẹ cảm thấykhó xử, vì Wilson là học viên trung tâm đào tạo Manchester City. Bà bèn đến gặp Ken Bates, tuyểntrạch viên của City, hỏi cho dứt khoát City có muốn ký hợp đồng với con mình hay không. Sau khiBates nói không, Wilson chính thức trở thành người của United.Thuộc biên chế đội trẻ, nhưng Wilson sẽ sớm được đôn lên tập cùng đội hình một. Ngày đầu tiên thấycậu, các đàn anh ra vẻ coi thường. Viv Anderson bảo: “Nhóc kia đứng đấy làm gì, đi kiếm chỗ ănsáng đi”. Ngờ đâu, trận đấu tập vừa bắt đầu, Wilson đã lừa qua Anderson nhẹ nhàng như không. Chànghậu vệ da màu đứng như trời trồng, miệng la bài hãi “Trời ơi, thằng nào thế này?”. Từ hôm ấy, ai cũngđể mắt đến Wilson, và liên tục hỏi HLV khi nào ông sẽ đưa Wilson lên đá chính.

Đến đây, chắc bạn đọc cũng đã biết Wilson là ai.Năm 16 tuổi, Wilson bỏ họ cha, lấy họ mẹ. Ryan Wilson trở thành Ryan Giggs.

Ryan Giggs, lúc còn mang họ Wilson (ảnh: soccer.indonewyork.com)

[1] Sự việc tháng một năm 1989 là một trong những giọt nước làm tràn ly. Thay vì nghỉ ngơi chuẩn bịcho trận đấu sắp tới, McGrath và Whiteside đánh một tour vòng khắp các quán rượu ở Cheshire: Uốngxong quán này lại vào tiếp quán nọ, cứ thế cả buổi. Alex nắm hết tình hình nhờ thông tin từ “thámbáo”.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 21

Củng Cố Lực Lượng

ết thúc mùa 1986-1987, Alex bắt đầu cuộc “đại thanh trừng”: Terry Gibson, JohnSivebaek, Frank Stapleton, và Gary Bailey đều phải ra đi. Peter Barnes và MarkHiggins thậm chí bị thanh lý từ đầu năm. Bán nhiều thì phải mua để thay thế, nhưngtrong việc mua cầu thủ, Alex gặp nhiều khó khăn. Thấy United là CLB lớn, các độikhác đều hét giá cầu thủ trên trời, còn chính các cầu thủ thì đòi hỏi lương cao mớichịu. Họ không biết rằng United lớn thì có lớn, nhưng chủ tịch Martin Edwards lại

vô cùng keo kiệt. Alex dự tính mua tám cầu thủ mới cho mùa 1987-1988, nhưng Edwards cương quyếtkhông chi tiền. Ông buộc phải bước chậm lại: Mỗi mùa chỉ thực hiện hai ba vụ chuyển nhượng quantrọng thôi. Ban đầu, ông đưa về Brian McClair, Steve Bruce, và Viv Anderson, mùa sau mua thêmLee Sharpe, học trò cũ Jim Leighton, và đưa Mark Hughes trở lại Old Trafford.Hè 1989, doanh nhân Michael Knighton ra giá muốn mua Manchester United từ tay Martin Edwards.Hai bên thỏa thuận xong xuôi, việc Knighton trở thành ông chủ mới của Old Trafford tưởng như chỉcòn là vấn đề thời gian. Edwards cũng nghĩ như thế, nên ông mở quỹ cho Alex Ferguson tiêu xài xảláng: Bây giờ mình nghỉ rồi, còn lo gì, có lỗ lã thì gã Knighton phải gánh. Được hưởng lộc trời cho,Alex bỏ ra 7 triệu bảng mua về 10 cầu thủ, trong đó có Mike Phelan, Neil Webb, Gary Pallister, vàPaul Ince[1]. Sau cùng, vụ mua United đổ bể, do Knighton không chồng đủ tiền. Edwards ngậm đắngnuốt cay, nhưng hối thì đã muộn.Trong những thương vụ kể trên, thành công nhất có lẽ là Steve Bruce và Gary Pallister. Họ sẽ hợpcùng nhau trở thành cặp trung vệ số một giải ngoại hạng Anh. Mark Hughes thì đã nổi tiếng từ thời RonAtkinson, nay trở lại United, anh như cá về với nước. Brian McClair trong suốt 11 năm ở OldTrafford hầu như không bao giờ chấn thương. Thời gian đầu, anh giữ vai tiền đạo, sau được rút xuốnghàng tiền vệ, nhưng dù chơi ở vị trí nào cũng tận tụy cống hiến 100% sức lực. Paul Ince là lá phổi củatuyến hai United trong những năm đầu thập niên 1990. Lee Sharpe cũng một thời tung hoành, được coilà một trong những tài năng trẻ xuất sắc nhất Anh Quốc.Bên cạnh việc mua những cầu thủ đã thành danh, Alex Ferguson không quên tạo cơ hội cho các tàinăng trẻ. Cánh nhà báo dùng cụm từ “Nhi Đồng Fergie” (Fergie’s Fledglings) để chỉlứa cầu thủ trẻđược Alex sử dụng trong đội hình một vào những năm cuối thập niên 1980. Lứa này gồm những ngườitrưởng thành từ đội trẻ United, hoặc được mua về ngay khi mới 16-17, như Gary Walsh, Lee Martin,Tony Gill, David Wilson, Russell Beardsmore, Deiniol Graham, Mark Robins, Jules Maiorana, vàLee Sharpe (đã nhắc đến ở trên). Tuy nhiên, so với “Đồng Ấu Busby”, “Nhi Đồng Fergie” chỉ là cáibóng mờ. Trong thế hệ này, chỉ duy nhất Lee Sharpe đạt đến đẳng cấp quốc tế. Sharpe giành danh hiệuCầu Thủ Trẻ Xuất Sắc Nhất Nước Anh mùa 1990-1991, được gọi vào ĐTQG, và trụ lại được ở MUcho đến tận năm 1996. Lee Martin và Mark Robins cũng có những đóng góp nhất định.Trong số những tên tuổi lớn rời Old Trafford trong khoảng 1987-1989 có Norman Whiteside, PaulMcGrath, Arthur Albiston, Jesper Olsen, và Gordon Strachan[2]. Strachan là học trò cũ của Alex ởAberdeen, hiểu thầy nhất không ai bằng anh, nhưng chính vì quá hiểu nên anh thấy chán. “Tôi biết quá

nhiều về thầy”, Strachan nói, “Thầy cũng biết quá nhiều về tôi”. Chẳng còn gì mới lạ nữa!Khi rời Aberdeen, Strachan ký thỏa thuận với Cologne, sau đó lật kèo chuyển sang ManchesterUnited, dẫn đến vụ kiện tụng ba bên. Tới lúc rời United, anh lại tiếp tục gây nên sóng gió bằng tính khíthất thường của mình. Mới hôm trước, Strachan đồng ý với chủ tịch Martin Edwards về việc gia hạnhợp đồng, thì hôm sau, anh đến gặp Alex, thông báo sẽ qua Pháp chơi cho Lens. Alex sốt tiết, và từ đótrở đi, hoàn toàn mất lòng tin vào Strachan. Đàm phán giữa Strachan và Lens cuối cùng không thành,nhưng giữ anh lại cũng không ích gì. Thầy đã không còn tin trò, mà trò thì cảm thấy xấu hổ, càng đáphong độ càng tệ. Tháng 3-1989, Strachan được bán cho Leeds United.Có người trách Alex sai lầm khi bán Strachan, vì sau này, Strachan góp công lớn giúp Leeds vượt mặtUnited, giành chức VĐQG mùa 1991-1992. Nhưng nếu như thế, Leeds còn sai lầm gấp 10 lần, bởi saukhi đăng quang, họ để Eric Cantona sang Old Trafford!Cũng trong khoảng 1987-1989, Alex mua hụt mất Peter Beardsley, Stuart Pearce, John Barnes, vàPaul Gascoigne (Gazza), trong đó vụ Gascoigne làm ông tiếc ngẩn ngơ. Alex bắt đầu ấn tượng vớiGascoigne từ trận Manchester United – Newcastle vào cuối năm 1987. Trận đấy, hàng tiền vệ Unitedgồm Bryan Robson, Norman Whiteside và Remi Moses bị chàng trẻ Gascoigne quần cho tơi tả. Saumột lần “xỏ kim” Moses, Gascoigne còn quay lại…vỗđầu đàn anh. Tức giận trước hành vi kẻ cả củaGazza, Alex nhảy bật khỏi ghế, ra lệnh cho học trò: “Chặn ngay thằng lỏi đó!”. Nhưng chẳng ai chặnnổi. Đến tốc độ nhất đội như Robson vẫn bị “thằng lỏi” cho ngửi khói suốt 90 phút.Trọng tài vừa nổi còi hết trận, Alex gọi ngay Martin Edwards “Đừng về vội, ông qua bên kia nóichuyện với chủ tịch Newcastle đi. Tôi phải có thằng nhóc đó. Bao nhiêu năm rồi mới lại thấy một cầuthủ chơi hay như vậy.”Và Alex đã…suýt có được Gazza. Mùa hè năm 1988, khi chuẩn bị đi nghỉ mát ở Malta, ông nhậnđược điện thoại từ Gascoigne: “Bố Ferguson à? Đi nghỉ thoải mái nhé. Khi bố về, con sẽ ký hợp đồngvới Manchester United.”Thế là Alex Ferguson yên tâm đi Malta, vừa tận hưởng khí hậu Địa Trung Hải, vừa mơ về bộ ba hoànhảo Robson-Hughes-Gascoigne, cho đến khi ông nghe thông báo từ chủ tịch Edwards: Gazza đã sangSpurs. Thì ra, tận dụng lúc Alex vắng mặt, HLV Tottenham, Terry Venables, thừa cơ đến thuyết phụcGascoigne. Theo một số nguồn tin, Gascoigne tới White Hart Lane vì phía Tottenham hứa hẹn muacho cha mẹ anh một căn nhà.Gascoigne được cho là có tiềm năng trở thành một Maradona, nhưng với lối sống buông thả, anhkhông những chẳng bao giờ phát huy được hết tiềm năng, mà còn dần trở nên thân tàn ma dại. Có lẽcuộc đời Gazza đã rất khác, nếu như anh gia nhập Old Trafford. Người khác không trị đượcGascoigne, không có nghĩa là Alex Ferguson không trị được. Chẳng phải Alex đã “thuần hóa” thànhcông Cantona đó sao?Trong giai đoạn củng cố lực lượng, Manchester United chưa đạt được thành tích như ý. Những bảnhợp đồng mới đã tỏa sáng: Brian McClair ghi được 24 bàn tại giải VĐQG 1987-1988, trở thành cầuthủ United đầu tiên kể từ George Best ghi hơn 20 bàn trong một mùa giải. Một năm sau, Mark Hughesđược Hiệp Hội Cầu Thủ (PFA) trao tặng danh hiệu Cầu Thủ Xuất Sắc Nhất Nước Anh. Tuy vậy, tậpthể đội bóng lại thi đấu khá thất thường. Mùa 1987-1988, United đứng hạng nhì, kém Liverpool chínđiểm, nhưng bỏ xa đội hạng ba Nottingham Forest. Song đến mùa kế, khi mọi ngườikỳ vọng Quỷ Đỏtiếp tục thăng tiến, giành lại ngôi vô địch sau 22 năm trắng tay,họ lại rơi xuống tận vị trí 11. Sức kiênnhẫn của fan hâm mộ bắt đầu cạn: Lượng khán giả đến sân ngày càng giảm, và cầu thủ bị la ó ngay tạiOld Trafford. Đâu đó đã vang lên những lời kêu gọi “lấy đầu Ferguson”.Trái với fan hâm mộ, vốn chỉ nhìn vào kết quả bề ngoài, ban lãnh đạo United là người trong cuộc, hiểurõ nhất về nội tình đội bóng. Các vị giám đốc cảm nhận được hiệu quả của những công cuộc cải tổ do

Alex Ferguson phát động, họ thấy tận mắt hệ thống đào tạo trẻ đang ngày một tốt hơn lên. Nhìn vàonhững cầu thủ trẻ như Ryan Giggs, họ dự báo trước một tương lai xán lạn. Tóm lại, bất chấp các vấnđề tạm thời, họ biết rằng CLB đang đi đúng hướng. Chính vì thế, họ không những không mất niềm tin,mà còn mời Alex gia hạn hợp đồng thêm ba năm, với mức lương tăng lên 100 000 bảng một năm.Nhưng ngay cả ban lãnh đạo cũng bị thử thách dữ dội trước phong độ thê thảm của United trong mùa1989-1990. Nỗi đau lên đến đỉnh điểm khi CLB bị đại địch Manchester City hạ nhục 5-1. Hôm ấy, khivề đến nhà, Alex như không nghe không thấy bất cứ điều gì. Ông vào phòng, đóng cửa, vùi đầu vàogối, hy vọng sẽ ngủ một giấc thật dài, mãi không tỉnh dậy. “Thật tình tôi chỉ muốn đút đầu vào bếp lò”,Alex nhớ lại, “Mà nếu tôi làm thật, chắc không ít người tình nguyện vặn ga hộ!”Từ bốn phía, những lời chỉ trích tới tấp bay đến. Người ta đọc thấy trên mặt báo những lời hô hào như“Biết điều thì từ chức ngay”, “Ba năm rồi, toàn là rác rưởi, đừng kiếm cớ nữa”, “Đội bóng quá lớn,mà HLV quá bé”, “Thật phí cả tiền! Fergie cút xéo!”…Huyền thoại George Best tuyên bố không thèmđến sân xem United đá, trong lúc một bộ phận người hâm mộ kêu gọi đánh đổ Alex, đưa BryanRobson lên nắm quyền. Thủ thành Jim Leighton, sau vài màn trình diễn kém cỏi, cũng trở thành vật tếthần. Tạp chí Red Issue vẽ hình Leighton đang cầm…bao cao su, cùng lời quảng cáo “BCS Leighton,bảo đảm chụp gôn không dính trái nào, chắc chắn cầm gì cũng tuột!”Steve Bruce và Brian McClair nhớ lại: Giữa thời khắc khó khăn ấy, trong các cuộc họp báo, Alexkhông một câu đổ lỗi cho học trò. Ông là vậy, có thể “sấy” cầu thủ tới bến trong phòng thay đồ, nhưngluôn bảo vệ họ tới cùng trước mặt người ngoài. Khi Bruce lo lắng, sợ thầy không chịu nổi áp lực, Alexchỉ cười “Em cứ vui đi, không việc gì phải lo cho thầy.”Dư luận cho rằng: Số phận Alex Ferguson sẽ được định đoạt sau trận đấu vòng 3 Cúp FA trướcNottingham Forest. Nếu United lại thua, sẽ không ai còn cứu nổi ông.

Lee Sharpe (ảnh: Milkcapmania.co.uk)

[1] Alex phải dùng 7 triệu để mua 10 cầu thủ, trong khi năm 1990, Roberto Baggio chuyển từFiorentina sang Juventus với giá 8 triệu. Có thể thấy: Ngay khi Martin Edwards chịu mở hầu bao,United cũng không cạnh tranh nổi với các đại gia khác trên trường chuyển nhượng.[2]Không kể những người bị bán đi do xung đột với HLV, Alex Ferguson luôn giữ mối thân tình vớihọc trò cũ. Peter Davenport cònnhớ Alex đã gọi điện chúc may mắn trước khi Sunderland của anh gặpLiverpool trong trận chung kết Cúp FA năm 1992. Lúc ấy, anh đã rời United được bốn năm. "Một cửchỉ nhỏ thôi, nhưng nói lên nhiều điều về ông ấy", Davenport nói, "Tôi mãi không quên cử chỉ đó."

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 22

Bình Minh Ló Dạng

hông mấy ai tin Manchester United sẽ lọt vào vòng bốn Cúp FA, bởi,dưới sự dẫn dắtcủa Brian Clough, Nottingham Forest nổi danh là chuyên gia đá cúp[1]. Hơn thế nữa,họ lại có lợi thế sân nhà. Trước trận đấu, bình luận viên Jimmy Hill phán một câuxanh rờn: Nhìn United khởi động là đã thấy thua! Nhưng rồi, một “Nhi Đồng Fergie”khiến Hill phải “nuốt lưỡi”: Phút 56, nhận bóng từ Mark Hughes, tiền đạo 20 tuổiMark Robins đánh đầu ghi bàn thắng duy nhất của trận đấu[2].

Có thật là bàn thắng của Robins đã cứu vãn sự nghiệp của Alex Ferguson? Martin Edwards phủ nhậnđiều đó. Theo Edwards, ông không hề ra tối hậu thư, mà còn trấn an Alex “Cứ yên tâm, dù kết quả thếnào thì anh vẫn an toàn”. Sir Bobby Charlton cũng khẳng định ban lãnh đạo chưa bao giờ bàn đến việcthay HLV. Tuy vậy, nếu như trận đó mà thất bại, áp lực từ các fan chắc chắn sẽ tăng thêm gấp bội, vàchẳng có gì bảo đảm là ban lãnh đạo sẽ miễn nhiễm mãi với áp lực ấy.Vượt qua Forest, United tiếp tục đánh bại Hereford, Newcastle, và Oldham, giành quyền vào đá chungkết với Crystal Palace. Biết rõ Palace rất mạnh trong những tình huống cố định, Alex bắt học trò tập đitập lại bài chống đá phạt, đồng thời dặn dò Jim Leighton phải hết sức cẩn thận, nếu không chắc 100%sẽ bắt dính bóng thì đừng bao giờ lao ra. Dặn là một chuyện, có làm được không lại là chuyện khác.Trận đấu mới bắt đầu được 18 phút, Palace được hưởng một quả đá phạt bên cánh phải. Bóng đượccâu vào vòng cấm địa, Leighton xông ra, rồi…đứng ngẩn ngơ chẳng biết làm gì, để cho O’Reilly dễdàng đánh đầu mở tỷ số.Lần lượt Bryan Robson, rồi Mark Hughes giúp Quỷ Đỏ lội dòng nước ngược,trước khi Ian Wright đưa trận đấu về thế cân bằng. Trong 30 phút hiệp phụ, Wright và Hughes mỗingười ghi thêm một bàn thắng. Bất phân thắng bại 3-3, hai đội phải đá lại sau đó năm ngày.Nhìn Leighton ủ rũ ôm đầu sau trận đấu, Alex lắc đầu ngao ngán. Cầu thủ vấp váp là chuyện vẫnthường xảy ra, quan trọng là có giữ vững được tinh thần để đứng lên hay không. Quan sát Leighton,Alex nhận ra thủ môn này đã hoàn toàn đánh mất sự tự tin, nếu để anh tiếp tục bắt chính trong trận tớisẽ là quá mạo hiểm. Mặt khác, ông hiểu tâm lý Leighton: Nếu phải ngồi dự bị trong trận cầu quan trọngnhất mùa giải, anh sẽ suy sụp hoàn toàn. Leighton là học trò ruột của Alex, đã từng chinh chiến cùngthầy từ thuở ở Aberdeen, lẽ nào tàn nhẫn với anh cho đành? Suy tính mãi, Alex đành đặt lý trí lên trêntình cảm cá nhân. Ông giành suất đá chính cho thủ môn dự bị Les Sealey. Tài năng của Sealey thật sựkhông bằng Leighton, nhưng anh ta lại cho rằng mình giỏi hơn. Vào thời khắc này, Alex cần sự tự tinđó.Sealey không phụ lòng Alex: anh chơi khá tốt trong trận tái đấu. Trận này, Mark Robins chỉ ngồi dựbị, nhưng một “Nhi Đồng Fergie” khác lập công: Hậu vệ cánh trái Lee Martin. Phút 59, lúc đang đứngbên phần sân nhà, Martin nghe trợ lý Archie Knox hét: Lao lên. Anh liền tăng tốc tiến vào vòng cấmđịa đối phương, vừa kịp lúc nhận đường chuyền từ Neil Webb để dứt điểm tung lưới thủ môn Palace,đem Cúp FA, và một suất dự Cúp C2 Châu Âu, về Old Trafford. Cuối mùa năm đó, United chỉ đứnghạng mười ba ở giải VĐQG, nhưng Cúp FA đủ làm fan hâm mộ tạm thời hạ hỏa.Alex Ferguson không quên công người đã giúp ông giành danh hiệu đầu tiên tại Anh. Ngay sau khi

đoạt cú ăn ba lịch sử vào năm 1999, Alex gọi cho Lee Martin, lúc này đang thi đấu cho BristolRovers. Ông tổ chức một trận giao hữu giữa Manchester United và Bristol. Bao nhiêu tiền vé thu đượcđều giành tặng Martin.Trong đêm United đăng quang ở Wembley, có một người buồn: Jim Leighton. Leighton từ chối nhậnhuy chương, và không bao giờ bỏ qua cho Alex Ferguson cái “tội” đã dám loại mình. Alex tìm cáchhòa giải, nhưng Leighton không chấp nhận. Quan hệ giữa hai thầy trò xấu đi, Leighton từ vị trí chínhthức nay trở thành lựa chọn thứ tư: Sau Les Sealey, Gary Walsh, và Mark Bosnich. Anh bắt choArsenal và Reading theo hợp đồng cho mượn, rồi rời Old Trafford trở về Scotland với Dundee.Kỳ chuyển nhượng hè 1990, Manchester United mua Denis Irwin từ Oldham Athletic. Không chỉphòng ngự tốt, Irwin còn là một chuyên gia đá phạt. Anh sẽ giữ độc quyền vị trí hậu vệ cánh trái ở OldTrafford trong suốt hơn 10 năm, khiến ngôi sao đang lên Phil Neville phải ngồi dự bị hết mùa nàysang mùa khác. NgoàiIrwin, United ký hợp đồng chuyên nghiệp với hai học viên trẻ: Ryan Giggs vàDarren Ferguson. Ryan Giggs từ lâu đã nổi tiếng thần đồng, còn Ferguson được chú ý do anh là…contrai của HLV trưởng[3]. Tuy vậy, cả Giggs lẫn Ferguson đều chưa cạnh tranh nổi một chỗ trong độihình chính.Nói đến giải hạng nhất mùa 1990-1991, người ta nhớ mãi cuộc hỗn chiến giữa Arsenal và ManchesterUnited. “Hỗn chiến” theo đúng nghĩa đen! Tất cả bắt đầu khi Nigel Winterburn vào bóng thô bạo vớiBrian McClair. McClair nổi điên, trả đũa bằng cách liên tục…đá đít Winterburn. Rồi cầu thủ hai bênxông vào thượng cẳng chân, hạ cẳng tay. Liên Đoàn Bóng Đá phải can thiệp, trừ Arsenal hai điểm, vàUnited một. Dù bị trừ điểm, Arsenal vẫn đăng quang ngôi vô địch, còn United chỉ về đích thứ sáu,dưới cả Manchester City! Điều an ủi là Quỷ Đỏ giành một lúc hai phần thưởng cá nhân. Mark Hugheslần thứ hai được tôn vinh với danh hiệu Cầu Thủ Xuất Sắc Nhất nước Anh (PFA), trong khi LeeSharpe nhận giải Cầu Thủ Trẻ Xuất Sắc.Ở các cúp, tình hình khá là khả quan. Trong khuôn khổ League Cup, United đả bại Liverpool 3-1,trước khi đè bẹp Arsenal 6-2 với một hattrick của Lee Sharpe. Những thắng lợi tưng bừng khiến độitrở nên chủ quan khi bước vào trận chung kết với Sheffield Wednesday do Ron Atkinson dẫn dắt. Ron“lớn” có dịp báo thù CLB đã sa thải mình: Sheffield giành cúp sau chiến thắng 1-0.Trên đấu trường C2, Quỷ Đỏ thành công hơn. Phải đến vòng tứ kết, họ mới chạm trán đối thủ cứngcựa: Montpellier, với những ngôi sao như Laurent Blanc và Carlos Valderrama. Bị cầm hòa 1-1 tạiOld Trafford, United xuất sắc giành thắng lợi 2-0 ngay trên đất Pháp. Vào bán kết, lá thăm may mắnđưa CLB đến Ba Lan gặp Legia Warsaw. Lee Sharpe tỏa sáng trong cả hai lượt trận, truyền cảm hứnggiúp đội nhà thắng 4-2 chung cuộc. Trong trận bán kết còn lại, Barcelona vượt qua Juventus.Chung kết Cúp C2 mùa 1990-1991 không chênh lệnh như mùa 1982-1983. Tuy nhiên, Barcelona rõràng vẫn ở thế thượng phong. Bryan Robson và Mark Hughes đều là ngôi sao quốc tế, nhưng vẫn chưabằng Michael Laudrup và Hristo Stoichkov. Steve Bruce và Gary Pallister là cặp trung vệ thép, nhưngkhông ai nổi tiếng bằng Ronald Koeman. Riêng về vị trí thủ thành, Les Sealey chỉ đáng…xách dép choAndoni Zubizarreta. Trong khi United hơn 20 năm vẫn còn lận đận, Barcelona đang trải qua một hoàngkim thời đại; dường như bất cứ vật gì HLV của họ, Johan Cruyff, chạm tới, đều biến thành vàng!Trước trận chung kết, Alex Ferguson đón nhận cả tin tốt lẫn tin xấu. Tin tốt là hai trụ cột của Barca sẽvắng mặt: Stoichkov bị chấn thương, còn Zubizarreta thụ án treo giò. Tin xấu là Archie Knox sẽ rờiOld Trafford, về Rangers làm trợ lý cho Walter Smith. “Nghĩ lại đi, Archie”, Alex khẩn khoản thuyếtphục Knox, “Chúng ta sắp tranh cúp với Barcelona. Chú mà đi lúc này, không chừng sẽ không bao giờcòn cơ hội dự một trận đấu lớn như thế đâu”[4]. Song Knox vẫn quyết tâm ra đi. Trong thời gian quágấp, không kịp bổ nhiệm người mới, Alex quyết định kiêm nhiệm. Mỗi ngày, ông lại xỏ giày ra sân, chỉđạo học trò tập luyện.

Cũng như tám năm về trước, Alex phải đối đầu với một nhân vật huyền thoại. Dùng lại chiêu cũ, ôngkính cẩn tặng Johan Cruyff một chai whisky, hy vọng lịch sử sẽ tái diễn. Nhưng lần này, trên SVĐ DeKuip, Rotterdam, bàn thắng không đến sớm. Thế trận diễn ra ngang ngửa trong 45 phút hiệp một. LeeSharpe bị Nando[5] bắt bài, không còn bùng nổ nơi cánh trái, song về phía Barca, Koeman cũng bịMcClair tạo áp lực mạnh, không dám dâng cao như thường lệ. Bước vào hiệp hai, nhận chỉ thị từAlex, Sharpe chơi bó vào trong hơn, không chỉ bám cánh như trước, khiến các hậu vệ đối phương lúngtúng thấy rõ. Song le, người phá vỡ bế tắc là trung vệ Steve Bruce. Phút 67, từ đường đá phạt của thủquân Bryan Robson, Bruce bật cao đánh đầu, hạ gục thủ thành Carles Busquet. Trong lúc bóng chưakịp vượt qua vạch vôi, Mark Hughes trờ tới, đệm thêm một cú, “cuỗm” mất bàn thắng của đồng đội.Bruce khó chịu, nhưng không giận lâu. Dù sao thì mùa đó, anh cũng đã ghi đến 19 bàn thắng, con sốkhó tin đối với một hậu vệ.Chỉ bảy phút sau, lại Hughes lập công, lần này với một bàn thắng đường đường chính chính. Vẫn làBryan Robson kiến tạo, đưa Hughes vào thế đối mặt thủ môn đối phương. Tiền đạo xứ Wales bình tĩnhlừa qua Busquet, nhân đôi cách biệt. Dẫn hai bàn khi trận đấu chỉ còn 15 phút, tưởng chừng United đãcó thể yên tâm, nào ngờ Les Sealey lại mất tập trung, để lọt lưới cú sút phạt không mấy nguy hiểm củaRonald Koeman. Barcelona tràn lên ép sân trong những phút cuối cùng. Michael Laudrup suýt nữa sanbằng tỷ số, nếu Clayton Blackmore không kịp “cứu giá” ngay trên vạch vôi. Alex Ferguson đã phải rahiệu cho Gary Walsh khởi động, định sẽ tung anh vào thay Sealey nếu trận đấu phải đá thêm hiệp phụ.May thay, không có thêm bàn thắng nào được ghi.Vậy là, nhờ có Manchester United mà sau năm mùa bị “cấm vận”[6], bóng đá Anh đã trở lại châu Âutrong vinh quang. Alex Ferguson trở thành HLV thứ nhì sau Johan Cruyff giành Cúp C2 với 2 CLBkhác nhau. Đội hình United trong trận chung kết đáng nhớ ở Rotterdam như sau: Sealey (TM), Irwin,Bruce, Pallister, Blackmore (HV), Phelan, Robson, Sharpe, Ince (TV), McClair và Hughes (TĐ).Vừa đánh bại Barca, Alex nhận được lời mời về làm HLV cho Real Madrid. Ông từ chối ngay, khôngchút đắn đo: Chẳng việc gì phải tới Bernabeu, khi bình minh đang ló dạng tại Old Trafford. “Chúngtôi sẽ VĐQG mùa tới”, Alex tuyên bố trong cơn hưng phấn, “Một khi đủ sức giành Cúp Châu Âu, cólý nào lại không thắng nổi giải quốc nội?”

Alex Ferguson bên Cúp C2 năm 1991 (ảnh: Sport.ripley.za.net)

[1] Nottingham Forest là đội bóng duy nhất trong lịch sử có số lần đoạt Cúp C1 nhiều hơn số lầnVĐQG. Họ chỉ VĐQG một mùa duy nhất (1977-1978), nhưng lại đoạt đến hai Cúp C1 (1979, 1980).Vì vậy, khi còn sống, Brian Clough hay nói đùa: “Tôi có 2 thứ mà Alex Ferguson không có. Mà này, ýtôi không phải là hai hòn “ấy” đâu nhé!”[2] 1989-1990 là mùa đáng nhớ nhất trong thời gian Mark Robins khoác áo Manchester United. Trêntất cả các mặt trận, anh chỉ được ra sân 13 lần trong đội hình chính thức, nhưng cũng kịp đóng góp 10bàn thắng.[3] Cả ba con của Alex Ferguson đều đam mê bóng đá, nhưng chỉ mình Darren trở thành cầu thủchuyên nghiệp. Sợ mang tiếng ưu ái con trai, ban đầu Alex không muốn ký hợp đồng với Darren,nhưng cả Brian Kidd và Archie Knox đều bảo đảm Darren đủ trình độ thi đấu cho United, và thuyếtphục ông ký.[4] Quả thật, cho đến tận ngày nay (2012), Knox vẫn chưa có cơ hội dự một trận chung kết cúp ChâuÂu.[5] Trong hồi ký, Alex Ferguson nhớ nhầm hậu vệ phải của Barcelona trong trận này là Miguel AngelNadal. Thật ra, phải là Nando mới đúng.[6] Bóng đá Anh bị treo giò năm năm trên đấu trường châu Âu, sau vụ CĐV Liverpool gây bạo loạn ởHeysel.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 23

Bây Giờ Đã Đến Tháng Mười

ó câu chuyện châm biếm như thế này: Năm 1990, khi lãnh tụ Nelson Mandela đượctrả tự do sau gần ba thập kỷ bị cầm tù, câu đầu tiên ông hỏi là: “Manchester Unitedđã giành chức VĐQG chưa?” Tính đến năm 1991, cơn khô hạn danh hiệu của Unitedđã kéo dài 24 năm, cơn khô hạn mà Alex Ferguson quyết tâm giải tỏa trong mùa bóngmới.1991 đánh dấu nhiều biến chuyển ở Old Trafford. Trên thượng tầng, ban lãnh đạo

tiến hành niêm yết cổ phiếu CLB trên thị trường chứng khoán, thành lập Công Ty Đại ChúngManchester United (gọi tắt là United PLC). Giữ chức giám đốc điều hành công ty là chủ tịch MartinsEdwards. Để khẳng định niềm tin vào HLV trưởng, Edwards mời Alex ký tiếp hợp đồng bốn năm, vớimức lương 200 000 bảng một năm.Đến lượt mình, Alex bổ nhiệm Brian Kidd vào vai trò trợ lý, thay thế cho Archie Knox. Từ ngày cóKidd, quan hệ giữa HLV trưởng United và trọng tài trở nên tốt hơn. Mỗi khi Alex làm căng với “vuasân cỏ”, Kidd sẽ xông vào can ngăn. Không ít lần, Alex mặt hầm hầm, xông tới trọng tài định “sấy”,nhưng bị Kidd ôm lấy, kéo đi chỗ khác. Nếu là Archie Knox thì đừng hòng có chuyện ấy. Knox khôngnhảy vào “sấy” ké đã là may.Trên thị trường chuyển nhượng, Alex ký được một trong những bản hợp đồng hời nhất thế kỷ: MuaPeter Schmeichel, người khổng lồ Đan Mạch, từ Brondby với giá chỉ 500 000 bảng. Một trong nhữngnguyên do khiến Manchester United chưa thể VĐQG là không có được thủ môn nào đáng tin cậy. Vấnđề đó nay được giải quyết triệt để. Theo thời gian, ai cũng sẽ công nhận Schmeichel là thủ thành xuấtsắc nhất mọi thời đại của United. Nhiều người còn đi xa hơn, đánh giá anh là số một trong lịch sử túccầu, trên cả Lev Yashin, Dino Zoff, hay Gordon Banks. Có thể nói: Schmeichel hoàn toàn không cóđiểm yếu. Anh không những phản xạ tuyệt vời, ra vào hợp lý, mà còn nổi tiếng là ông vua của nhữngtình huống một đối một, và phân phối bóng cực tốt. Chẳng phải ngẫu nhiên mà trong giai đoạn 1991-1999, United là đội bóng chuyền về cho thủ môn nhiều nhất. Thân hình to lớn, lực lưỡng, giọng nóisang sảng như chuông, Schmeichel làm chủ hàng phòng ngự CLB. Dưới sự chỉ huy của Schmeichel,cặp trung vệ Bruce-Pallister vốn đã giỏi, nay lại càng hiệu quả hơn. Nhận xét về Schmeichel, AlexFerguson nói một câu bất hủ: “Khi anh ta cất tiếng, thành trì đều rung chuyển!”Ở tuyến tiền vệ, United có cặp “cánh” mới. Chuyển đến từ Shakhtar Donetsk (Ukraine), AndreiKanchelskis chiếm ngay được vị trí chính thức bên cánh phải. Do Lee Sharpe phải nghỉ chấn thươngdài hạn, Ryan Giggs được tín nhiệm trấn giữ cánh trái. Cùng sở hữu kỹ thuật cá nhân điêu luyện và tốcđộ nhanh như gió lốc, cả hai cùng “song kiếm hợp bích”, làm nên bộ đôi tiền vệ cánh xuất sắc nhấtgiải VĐQG Anh những năm đầu thập niên 1990.Mới 18 tuổi đã có chỗ đứng trong đội hình United, Ryan Giggs trở thành tâm điểm thu hút mọi sự chúý. Nổi tiếng quá sớm không phải điều tốt, Alex hiểu rõ điều ấy. Sợ Giggs mắc bệnh ngôi sao, dẫn đếntiêu tan sự nghiệp, ông tìm mọi cách bảo vệ học trò. Alex không cho giới truyền thông tiếp cận Giggs,đồng thời cấm Giggs ký hợp đồng quảng cáo với các doanh nghiệp. “Tôi không muốn lại có thêm một

George Best hay một Gazza”, ông nói, “Vì vậy tôi đóng cửa Old Trafford, nhốt Giggs bên trong. Nhưthế cậu ấy sẽ được an toàn”.[1]Tuy vậy, đóng cửa Old Trafford chưa chắc đã an toàn. Một đêm nọ, Alex đang dự tiệc, bỗng nghe tinđộng trời: Lee Sharpe rủ Giggs đến nhà chơi; hai anh chàng đang quậy phá náo động cả khu phố. Ôngthầy giận tím mặt: Sắp bước vào trận đấu quan trọng với West Ham, không lo dưỡng sức mà còn ănvới chơi. Ông lập tức bỏ bữa, lái xe đến tận nhà Sharpe. Đến trước nhà, Alex càng điên tiết khi thấyxe hơi đậu xếp thành hàng, bên trong thì toàn những tiếng nhạc xập xình và tiếng đàn bà. Ông đạp cửaxông vô, đuổi hết bọn con gái ra ngoài, rồi lôi đầu Sharpe, Giggs, và mấy cầu thủ trẻ khác ra “sấy”.Giggs bị phạt trừ một tháng lương, nhưng Alex giận nhất là Sharpe, vì Sharpe lớn tuổi hơn, đã khôngbiết làm gương, lại lôi kéo đàn em chơi bời. Ông bắt Sharpe chia tay bạn gái, rồi bán nhà, trở về sốngtrong ký túc xá của CLB. Bên cạnh những biện pháp mạnh, ông cũng khuyên nhủ học trò thân tình“Sharpe ơi, trong bóng đá, nếu muốn tiến bộ, con phải biết hy sinh. Tốc độ là điểm mạnh nhất của con.Cứ bê tha thế này, con sẽ mất đi tốc độ. Mà mất tốc độ là con mất tất cả đấy.”Sau đêm đó, Giggs và Sharpe mỗi người đi một con đường. Giggs tu tỉnh, không bao giờ để thầy phảinhắc nhở thêm lần nữa. Cho đến ngày nay, ở tuổi gần 40, anh vẫn tỏa sáng tại giải ngoại hạng Anh.Sharpe thì vẫn giữ lối sống buông thả. Từ chỗ là cầu thủ trẻ số một quốc gia, anh rơi vào bóng tối củasự lãng quên.Về phần Alex, xử xong Giggs và Sharpe, ông bắt máy gọi cho con trai Darren. “Ông già gọi để kiểmtra tôi”, Darren kể lại, “Ổng muốn biết chắc chắn tôi không trốn trong tủ áo nhà Sharpe!”Lại nói chuyện giải VĐQG: Quỷ Đỏ khởi đầu mùa 1991-1992 một cách không thể tốt hơn. Trong 10trận đầu tiên, họ thắng đến tám. Đến mùa Giáng Sinh, họ vững vàng ở ngôi nhất bảng, thẳng tiến trênđường đến cúp vô địch. Trước đó, United đã hạ Red Star Belgrade 1-0 (McClair lập công) để giànhSiêu Cúp Châu Âu.Bước ngoặt của mùa giải diễn ra vào khoảng cuối tháng 12, đầu tháng một, khi chỉ trong vòng 18 ngày,United phải ba lần gặp Leeds, trong khuôn khổ ba giải đấu: VĐQG, Cúp QG, và Cúp LĐ. Kết quả hếtsức khả quan: Đội hòa trận đầu, thắng hai trận sau, đá văng Leeds khỏi hai Cúp. Nhưng nào ai ngờchuyện “Tái ông thất mã”: nhờ bị loại khỏi các cúp, Leeds có cơ hội tập trung toàn lực vào giảiVĐQG, còn United thì ngày càng mỏi mệt do phải căng sức thi đấu trên bốn mặt trận.Thời điểm mùa giải chỉ còn sáu vòng, United vẫn ngự trị trên đỉnh bảng. Song đó cũng là lúc họ bướcvào cơn ác mộng: Phải thi đấu bốn trận chỉ trong vòng bảy ngày. Trận đầu tiên, đội thắng Southampton1-0, với cái giá phải trả là chấn thương của Paul Ince. Sang trận thứ hai, những đôi chân bắt đầu mệtmỏi chỉ kiếm nổi trận hòa với Luton. Danh sách chấn thương tiếp tục kéo dài: với ba nạn nhân mới:Paul Parker, Lee Martin và Danny Wallace (cộng thêm Bryan Robson và Mark Robins phải nghỉ dàihạn). Bước vào hai trận tiếp theo, các cầu thủ gần như kiệt sức, lần lượt tung cờ trắng trước NottinhamForest và West Ham. Ở vòng áp chót, trong khi United thua trận thứ ba liên tiếp, Leeds dễ dàng hạSheffield United, đăng quang ngôi vô địch.Nói đến những đại kình địch của Manchester United, nhiều người chỉ biết Liverpool và ManchesterCity. Thật ra,phải kể thêm Leeds. Những trận đối đầu giữa United và Leeds được gọi là “derby hoahồng”.Không gì cay đắng hơn khi dẫn đầu gần suốt mùa giải, để rồi đánh mất vinh quang trong nhữngvòng cuối cùng. Bị mất cúp vào tay Leeds thì càng cay hơn nữa.[2]Y chang mùa trước, tuy không vô địch, United thâu tóm các danh hiệu cá nhân. PFA trao giải Cầu ThủXuất Sắc Nhất Nước Anh cho trung vệ Gary Pallister, và giải Cầu Thủ Trẻ Xuất Sắc cho Ryan Giggs.CLB cũng giành được Cúp LĐ đầu tiên trong lịch sử, sau chiến thắng 1-0 trước Nottingham Forest.Như trong trận tranh Siêu Cúp Châu Âu, Brian McClair là người ghi bàn duy nhất.Một chiến tích nữa cho United trong mùa 1991-1992 là Cúp FA trẻ. Cúp năm đó đánh dấu sự ra ràng

của một lứa cầu thủ đầy tài năng. Trong danh sách U-18 United dự trận chung kết với Crystal Palacecó Ryan Giggs[3], Gary Neville, David Beckham, Nicky Butt, Keith Gillespie và Robbie Savage.Bốn người đầu sẽ hợp cùng Paul Scholes và Phil Neville tạo nên thế hệ vàng Alex Ferguson, sánhngang cùng “Đồng Ấu Busby”; hai người sau phải sớm ra đi, nhưng cũng trở thành ngôi sao tạiNewcastle United và Leicester City. Chứng kiến các cầu thủ trẻ United tung hoành, HLV Luton Town,David Pleat, cảm thán: “Ôi bọn trẻ này! Chúng sẽ thống trị bóng đá Anh trong mười năm tới đây!”Mark Hughes là một thất vọng của mùa bóng. Chẳng phải tình cờ mà anh để rơi danh hiệu Cầu ThủXuất Sắc vào tay Gary Pallister. Vấn đề của Hughes là tâm lý. Bình thường, anh chơi rất tốt, nhưng chỉcần vài trận không ghi được bàn thắng là sẽ mất tinh thần, và một khi đã mất tinh thần thì lại càng tịtngòi. Nửa đầu mùa, Hughes liên tục nổ súng; United ghi được đến 45 bàn. Nửa sau, đội chỉ kiếm thêmđược 21 bàn, còn Hughes trải qua 15 trận liền không biết mùi lập công. Do vậy, không có gì ngạcnhiên khi Alex Ferguson quyết định bổ sung tiền đạo cho mùa 1992-1993[4].Ban đầu, Alex nhắm Alan Shearer, song Shearer lại ký hợp đồng với Blackburn, khiến ông phảichuyển sang mua Dion Dublin từ Cambridge. Dublin vừa chơi được mấy trận đã chấn thương phảinghỉ nửa năm. Thế là hàng tiền đạo “mèo lại hoàn mèo”. Đến tháng 11, United chơi 16 trận, chỉ ghi nổi17 bàn: một thành tích vô cùng nghèo nàn.Một chiều thứ tư, Alex Ferguson và Martin Edwards đang ngồi buồn bã trong văn phòng, không biếttính cách nào để cải thiện chất lượng hàng công, thì chuông điện thoại reo vang. Đầu dây bên kia làBill Fotherby, giám đốc điều hành của Leeds. Fotherby hỏi Edwards liệu United có chịu bán DenisIrwin không. Câu trả lời dĩ nhiên là không. Sau vụ buôn bán bất thành, hai vị lãnh đạo tiếp tục ngồi“tám” những chuyện linh tinh.Một ý tưởng chợt hiện ra trong đầu Alex, ông ghi vội vào giấy “Hỏi mua Cantona”, rồi chuyển choEdwards. Nghe Edwards hỏi, Fotherby ngần ngừ một lúc, đoạn cho hay ông sẽ nói chuyện với HLVtrưởng Howard Wilkinson, sau đó sẽ gọi lại thông báo kết quả.Một giờ sau, khi Alex đang lái xe về nhà, ông nhận được điện thoại từ Edwards.“Phi vụ Cantona đã xong”, giọng ngài chủ tịch hể hả, “Anh đoán thử giá xem.”“Một triệu sáu”.“Sai”.“Hai triệu”.“Sai”.“Triệu rưỡi.”“Sai”“???”“Một triệu chẵn!”“Một triệu á?”, Alex gần bổ ngửa, “Rẻ vậy à? Thật không tin được!”Nhưng đó là sự thật. Chỉ với một triệu bảng, Manchested United đã có được Eric Cantona. Ngày sáutháng 12, 1992, Cantona ra mắt trong trận gặp Manchester City. Ngày 19 tháng 12, anh ghi bàn đầutiên trong màu áo Quỷ Đỏ. Từ đó trở đi, từ chỗ đang tịt ngòi, United bỗng ghi bàn như xả lũ. Đội lầnlượt hòa Sheffield Wednesday 3-3, đè bẹp Coventry 5-0, hạ Tottenham 4-1, rồi thắng QPR 3-1. Sautrận thắng Coventry, họ vươn lên chiếm giữ ngôi đầu bảng.Cantona không phải dạng trung phong săn bàn, mà sở trường của anh là tạo cơ hội cho đồng đội lậpcông. Trên hàng tiền đạo United, cầu thủ người Pháp chơi lùi hơn so với Mark Hughes, hoạt độngtrong vai trò nhạc trưởng điều tiết thế trận. Có thể ví Cantona như một định tinh, còn các cầu thủ khácnhư vệ tinh chuyển động chung quanh, chờ những đường chuyền sát thủ của anh để băng lên ghi bàn.Với khả năng cầm bóng thượng thừa, Cantona sẽ hút đối thủ vào mình, rồi thừa cơ kiến tạo cho Mark

Hughes, hoặc nhả bóng lại cho tuyến hai dứt điểm. Tuy không mang băng đội trưởng, song anh thật sựlà một thủ lĩnh[5].Đương nhiên, đời không chỉ toàn màu hồng. Tháng ba đến, cũng là lúc phong độ United bị khựng lạibất chợt. Vắng mặt Cantona, họ để thua Oldham với tỷ số 0-1, sau đó liên tục hòa trước Aston Villa,Manchester City, và Arsenal, từ vị trí hạng nhất tụt xuống hạng ba. Cơn ác mộng mùa giải năm ngoáilại hiện về ám ảnh. Đầu tháng tư, Quỷ Đỏ gượng dậy, nhưng thắng lợi 3-1 trước Norwich chỉ đủ chohọ leo lên hạng hai, vẫn kém một điểm so với Villa.Trận cầu định mệnh mùa ấy diễn ra vào ngày 10 tháng tư tại Old Trafford. Để lấy lại ngôi đầu, Unitedcần phải thắng Sheffield Wednesday và hy vọng Villa sẩy chân khi đối đầu Conventry. Suốt hiệp một,đội chủ nhà áp đảo toàn diện, nhưng không sao khi nổi bàn nào. Bỏ lỡ cơ hội thì phải trả giá. Phút thứ65, Paul Ince phạm lỗi với Chris Waddle trong vòng cấm. John Sheridan sút phạt đền thành công,khiến cả cầu trường như chết lặng.Còn 20 phút nữa hết giờ, Alex Ferguson tung Bryan Robson vào sân, hy vọng “tuyệt thế thủ quân” cóthể giúp các đàn em chuyển bại thành thắng. Phút thứ 86, United được hưởng phạt góc bên phía cánhphải, Alex tập trung theo dõi từng chuyển động của Robson, trông đợi một phép màu từ anh. Song bónglại tìm đến Steve Bruce. Cú đánh đầu căng như kẻ chỉ của Bruce không cho thủ thành đối phương mộtcơ hội nào: 1-1 cho Quỷ Đỏ. Bước vào những phút bù giờ, ngay khi HLV Wednesday, Trevor Francis,đang ra dấu cho trọng tài, hỏi tạo sao chưa thổi còi hết trận, lại Bruce lên tham gia tấn công, đội đầughi bàn thắng thứ hai. SVĐ nổ tung trong niềm vui. Bên ngoài đường pitch, Alex và Brian Kidd nhảytưng tưng như con trẻ.Sau cuộc lội ngược dòng ngoạn mục, United giành lại ngôi đầu, bởi trong trận đấu còn lại, Villa bịCoventry cầm chân.Toàn thắng trong ba trận kế, họ đến gần cúp bạc hơn bao giờ hết. Trước vòng ápchót, United hơn Villa bốn điểm. Ngày hai tháng năm, Villa gặp Oldham. Nếu Villa thất bại, United sẽđăng quang mà không cần đợi đến kết quả trận gặp Blackburn một ngày sau đó.Chiều mùng hai, do quá hồi hộp, Alex Ferguson không dám xem TV. Ông bỏ đi đánh golf với cậu conMark. Thân ở sân gôn mà hồn tận đâu đâu, nên Alex đánh gậy nào hỏng gậy nấy. “Quên đi bố ơi”,Mark khuyên, “Dù hôm nay kết quả thế nào, ngày mai chỉ cần mình thắng là xong mà. Nếu đá trên sânnhà không thắng nổi Blackburn thì chẳng xứng vô địch”. Lúc đánh đến lỗ 14, Mark lại bảo “Chắc Villathắng rồi, nếu họ thua thì đã có người đến báo cho bố con mình biết”.Vừa lúc ấy, chợt có tiếng xe hơi thắng gấp. Một người lạ từ ngoài cổng chạy vào, vừa chạy vừa héttoáng “Ông Ferguson, ông Ferguson ơi, Manchester United vô địch rồi”.Hai bố con nhà Ferguson ôm chầm lấy khách lạ, mặc dầu chẳng biết người đó là ai. Ngay lập tức, họquẳng gậy, lên đường về nhà. Lúc đi ngang qua mấy golf thủ người Nhật, nhận thấy một người đội mũcó chữ Sharp[6], Alex ngỡ ông ta cũng là fan hâm mộ Quỷ Đỏ, bèn hăm hở báo tin:“Bạn ơi! Manchester United vô địch rồi đấy!”“Ơ ơ…vô địch gì cơ?” Ông người Nhật ngẩn tò te…26 năm chờ đợi mỏi mòn, trời rốt cuộc đã chiều lòng người. Các cầu thủ ùa đến nhà Steve Bruce tổchức tiệc mừng, bất chấp việc phải ra sân gặp Blackburn ngay ngày hôm sau. Ông thầy khó tính lần nàycũng cảm thông: Thôi kệ, cho chúng nó vui một tý, bao nhiêu năm mới có một ngày. Fan hâm mộ thìkhỏi phải bàn. Họ hò hát, diễu hành khắp nơi; Đường phố Manchester đông vui như trẩy hội.Giá vé chợ đen trận United-Blackburn bị đẩy lên đến 100 bảng, nhưng khán đài không còn một chỗtrống. Ngay cả Cathy Ferguson, vốn không đi xem bóng đá bao giờ, cũng có mặt trên sân. Tuy đêmtrước tiệc tùng tới sáng, United vẫn đủ sức hạ đẹp Blackburn 3-1, với các bàn thắng của Giggs, Incevà Pallister. Mùa ấy, Ryan Giggs lần thứ hai liên tiếp nhận giải Cầu Thủ Trẻ Xuất Sắc Nhất nướcAnh. Alex Ferguson trở thành HLV đầu tiên giành chức VĐQG ở cả Anh và Scotland.

Alex dâng tặng chức vô địch cho Sir Matt Busby. Tháng một năm 1994, Sir Matt qua đời. Ông ra đitrong mãn nguyện, sau khi đã chứng kiến đội bóng thân yêu trở lại đỉnh vinh quang.

Alex Ferguson bên Cúp VĐQG mùa 1992-1993

[1] Đôi khi, Alex “giữ gìn” Giggs đến mức quá đáng. Lúc Giggs đã trưởng thành, chẳng hạn, ông vẫnkhông đồng ý cho anh khoác áo Wales thi đấu giao hữu. Mãi đến năm 2000, Mark Hughes lên làmHLV trưởng xứ Wales, Alex mới nể tình Hughes mà “nhả” Giggs cho những trận giao hữu.[2] Alex Ferguson có kỷ niệm khó quên với CĐV Leeds United. “Có lần tôi đang dừng xe chờ đèn đỏtrước sân Elland Road”, ông kể, “Một nhóm fan Leeds khoảng 20-30 người nhận ra tôi. Chúng hô“Ferguson”, rồi đổ xô chạy tới. Đèn thì vẫn đỏ, mà chúng đã tới gần, làm tôi sợ suýt vãi cả ra. Thậtmay, tín hiệu chuyển sang xanh kịp lúc. Tôi liền đạp ga vọt thẳng”.[3] Mùa 1991-1992, Ryan Giggs đá cho cả đội một lẫn đội trẻ của Manchester United.[4] 1992-1993 là mùa khai sinh của ngoại hạng Anh. Giải đấu cao nhất của Anh từ mùa này mang tênGiải Ngoại Hạng, thay vì Hạng Nhất như trước đó.[5] Từ mùa 1992-1993, do gánh nặng tuổi tác, lại hay chấn thương, nên Bryan Robson chủ yếu ngồighế dự bị. Khi Robson vắng mặt, người đeo băng đội trưởng là trung vệ Steve Bruce.[6] Sharp khi đó là nhà tài trợ của Manchester United.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 24

Đắc Nhân Tâm, Hay Là Bài Học Cantona

ưa có chuyện nhà họa sỹ thiên tài chuyên vẽ hình rồng bay trong mây, song không baogiờ vẽ mắt, bởi nếu có mắt, rồng trên giấy sẽ hóa ra "phi long tại thiên", bay vút lêntrời cao. Đội hình Manchester United trước tháng 11 năm 1993 có thể ví với bứclong vân họa, còn Eric Cantona chính là một cặp mắt rồng. Trong sự nghiệp lẫy lừngở Old Trafford, cho đến nay, Alex Ferguson đã gây dựng cho United ba thế hệ cầuthủ tài năng. Đó là các thế hệ 1993-1994, 1998-1999, và 2007-2008. Thế hệ 93-94

chỉ hoàn tất với cuộc chuyển nhượng Cantona từ Leeds.Cantona là con người hết sức phức tạp. Giống với Alex, anh như một ngọn núi lửa lúc nào cũng sẵnsàng bùng nổ. Chỉ cần thua một trận ping pong đánh chơi với bạn, Cantona có thể nhảy lên đạp gẫy cảbàn bóng. Không chỉ nóng tính, anh còn ngông nghênh chẳng cần biết trên đầu có ai, chính vì vậy mà hễđi đến đâu là gây rối đến đấy. Bị thẻ đỏ, lĩnh án phạt, cãi HLV, đánh nhau cùng đồng đội, là chuyệnthường thấy ở Cantona. Ở Marseille, khi bị thay ra giữa chừng trong trận đấu giao hữu, anh xé toạc áorồi sút bóng văng lên khán đài, kết quả là bị treo giò một tháng. Với ĐTQG Pháp, anh thậm chí bị treogiò một năm, vì tội lên truyền hình chửi HLV Henri Michel là…đồ cứt đái! Lúc thi đấu cho Nimes,Cantona quăng bóng vào trọng tài. Bị triệu tập ra trước ủy ban kỷ luật, anh chỉ thẳng vào mặt từngthành viên ủy ban, quát lên: “Chúng mày là lũ ngu si!” Lãnh án cấm đấu hai tháng, anh tuyên bố giã từsân cỏ vào tháng 12, 1991, lúc mới 25 tuổi.Đọc những thành tích bất hảo trên, không khỏi nghĩ rằng Cantona là kẻ vô giáo dục, song thực chất,trong giới “quần đùi áo số”, anh thuộc hàng có văn hóa bậc nhất. Không mấy cầu thủ biết thưởng thứcnhạc cổ điển, biết cầm cọ vẽ tranh trừu tượng như Cantona. Càng không mấy người say mê thơ củaArthur Rimbaud[1] hay đọc ngấu nghiến sách triết của Jean Paul Sartre[2]. Khi nói cũng như khi viết,Cantona hay dùng những hình ảnh ẩn dụ đầy ý vị, ngôn từ của anh mang đậm nét văn hoa, tinh tế củamột trí thức đến từ đô thành ánh sáng. Có thể nói, trong Cantona, tồn tại những thái cực trái ngược, cócả thiên thần lẫn quỷ dữ. Nếu biết dùng anh, thì thiên thần sẽ hiện ra, còn không biết dùng thì thấy toànquỷ.Tuy nhiên, tài năng trên sân cỏ của Cantona là điều không ai phủ nhận. Không muốn bỏ phí nhân tài,các HLV ĐTQG Pháp như Michel Platini và Gérard Houllier ra sức thuyết phục anh tái xuất. Theo lờikhuyên từ Houllier, Cantona sang Anh, thử sức ở một môi trường mới. Anh ký hợp đồng với Leedsvào giữa mùa 1991-1992. Leeds là CLB thứ bảy của Cantona chỉ trong vòng chín năm.Trong thời gian ở Elland Road, Cantona gây ấn tượng mạnh. Anh đá tổng cộng 35 trận, ghi 14 bàn,trong đó có hai hattrick, góp công lớn giúp Leeds lên ngôi VĐQG. Nhưng càng ngày, mối quan hệ giữaanh và những người chung quanh càng xấu đi. Anh gây sự với đồng đội, không nghe theo chỉ đạo củaHLV Howard Wikinson,và mỗi khi bị thay ra sân thì nổi khùng. Thêm vào đó lại còn lười biếng,thường xuyên bỏ tập. Wilkinson bắt đầu lo lắng, sợ tay ngựa chứng này hứng lên tuyên bố từ giã sân cỏlần nữa thì Leeds mất cả chì lẫn chài. Cantona cũng đòi ra đi. Anh gửi thư cho HLV, trong chỉ ghi vỏnvẹn một câu “Cá chép ngược dòng nước; sao vượt nổi vũ môn?”[3]Do vậy, khi Manchester United

dạm hỏi Cantona, Wilkinson gật đầu chấp nhận cái giá rẻ bèo một triệu bảng.Cantona mang dáng dấp oai phong, bệ vệ như một ông hoàng, ngực luôn ưỡn ra, đầu lúc nào cũngngẩng cao ngạo nghễ.Đối với người như thế, Alex Ferguson hiểu rõ mình không thể kẻ cả “Chào mừnganh đến với Manchester United vĩ đại”. Ngược lại, ông cần nhún mình và ngả mũ “Chào mừng ngườivĩ đại đã đến CLB của chúng tôi”. Quả vậy, trong lần gặp gỡ đầu tiên, Alex không nói gì ngoài nhữnglời ca ngợi Cantona, nào là ông đánh giá anh cực cao, nào là ông đã mong anh từ lâu lắm. Cảm thấyđược trân trọng, Cantona vô cùng hài lòng.Những kẻ cao ngạo ít khi chấp nhận làm việc dưới quyền người khác, nhưng một khi đã chịu thì sẽ tậntâm tận lực. Cantona cũng không ngoài lệ đó. Vừa chân ướt chân ráo đến Old Trafford, được HLV chophép nghỉ ngơi, anh vẫn một mực xin ra sân tập ngay. Lúc buổi tập kết thúc, đồng đội đã rời sân, anhtìm gặp Alex Ferguson:-Thầy cho tôi mượn hai cầu thủ trẻ được không?-Để làm gì? Alex ngạc nhiên.-Để tập tiếp!Khỏi phải nói, Alex hơn cả sẵn lòng. Ông cho gọi hai học viên tới, bảo họ tập chung cùng Cantona, vàcòn “cung cấp” thêm cho Cantona một thủ môn để anh tập dứt điểm. Các cầu thủ khác đã nghỉ ngơi,nay nhìn ra thấy Cantona đang miệt mài, không khỏi cảm thấy tự xấu hổ, bèn xỏ giầy vào sân trở lại.Từ đó trở đi, mỗi khi hết giờ, toàn đội đều ở lại tập với Cantona thêm một chập nữa mới thôi.Cùng một Cantona, nhưng ở Elland Road thì thường xuyên trốn tập, ở Old Trafford lại trở thành tấmgương cho đồng đội noi theo. Chỉ do HLV có biết thuật “đắc nhân tâm” không mà thôi.Mấy mươi năm cầm quân, trải qua bao CLB, Alex Ferguson mắng tuốt chẳng chừa ai. Chỉ có bangười, rất hiếm khi ông nặng lời: Willie Miller, Bryan Robson, và Eric Cantona. Không những khôngnặng lời, ngày nào Alex cũng cho Cantona “uống nước đường”: Hết ngợi khen lại đến động viên, khiếnlòng tự cao của anh được thỏa mãn. Nếu Cantona không chấn thương, Alex hầu như không để anh ngồighế dự bị, hoặc thay anh ra giữa chừng. Cầu thủ khác được cưng chiều quá lố có thể sinh hư, riêng vớiCantona, càng được “cưng”, anh càng ra sức trên sân để báo đáp ân tình của HLV. Đồng đội không aighen tỵ với Cantona. Họ đều tự nhủ: Đá hay thế kia, HLV ưu ái là phải.Về mặt kỷ luật, Alex chấp nhận: Thiên tài cần có sự tự do. Ông chẳng khi nào nhắc Cantona tuân thủnội quy. Trong lúc mọi người ai ai cũng phải tóc tai gọn ghẽ, Cantona tự do để râu xồm xoàm. Đi giaolưu với fan, cầu thủ đều bị bắt mặc đồ vest tề chỉnh, duy Cantona lông nhông áo phông quần bò. Sángsáng, mỗi khi Cantona đến tập trễ, Alex chẳng nói, chẳng phạt gì.Nhưng như thế không phải Alex không quản nổi Cantona. Trái lại, ông quản bằng “lạt mềm buộc chặt”,lấy nhu mà chế cương. Nhận thấy HLV tôn trọng, giành cho mình tự do tuyệt đối, Cantona cảm động,dần dần tự giác làm theo nội quy, không đợi ai phải bảo. Anh cạo râu sạch sẽ, nghiêm túc chấp hànhmọi điều lệ. Từ chỗ hay đến muộn, nay anh không những có mặt đúng giờ, mà còn tới sớm hơn mọingười. Biểu hiện “vô kỷ luật” duy nhất còn lại ở Cantona là chiếc cổ áo dựng ngược một cách đỏmdáng.Trên sân cỏ, Cantona là một biểu tượng của hiệu năng: Làm việc tuy ít, hiệu quả cực cao. Anh khôngdi chuyển nhiều, bao khắp sân như kiểu Wayne Rooney, nhưng luôn xuất hiện đúng lúc, đúng chỗ. Anhkhông chuyền một trận trăm trái như Xavi, nhưng chuyền đường nào, sắc sảo đường nấy. Anh khôngthích chiêu trò phức tạp như Juan Roman Riquelme, mà luôn chơi một cách đơn giản nhất có thể. Kỹthuật cá nhân của Cantona thuộc vào hạng siêu, có thể lừa qua hàng loạt cầu thủ như ai, song chỉ khithật sự cần thiết, anh mới thể hiện nó: Những khi không cần thiết, không nên phí sức một cách vô bổ!Không lạ gì khi Cantona nhanh chóng chinh phục trái tim người hâm mộ ở Old Trafford. Sau DenisLaw, anh là người thứ hai được họ trìu mến đặt cho biệt danh “Nhà Vua”.

Đương nhiên, Cantona vẫn là Cantona. Không ai bắt được anh “dịu dàng” với đối thủ. Mỗi lần ra sân,anh vẫn hay gây gổ, thường xuyên lĩnh thẻ. Mà không chỉ riêng Cantona. So với thế hệ 98-99 hay 07-08, thế hệ 93-94 hơn hẳn về khoản…hung hăng. Schmeichel, Bruce, Ince, Robson, Hughes, Cantona,sau này thêm Keane, đều là những ngọn “hỏa diệm sơn”, với quyết tâm chiến thắng bằng mọi giá.Quyết tâm này đem về danh hiệu, nhưng cũng dẫn tới lối chơi có phần thô bạo, dễ bị thẻ đỏ. Có lần chỉtrong vòng vài tháng, có đến năm cầu thủ United bị đuổi khỏi sân, khiến Alex phải triệu tập toàn đội,cảnh cáo “Thôi nhé! Từ nay đủ rồi nhé! Hạ bớt nhiệt xuống nhé!”Chuẩn bị cho mùa 1993-1994, thay vì mua nhiều cầu thủ linh tinh, Manchester United dồn hết ngânsách chuyển nhượng vào tiền vệ Roy Keane của Nottingham Forest. Đến Old Trafford với giá 3.75triệu bảng, Keane trở thành cầu thủ đắt giá nhất Vương Quốc Anh. “Quý tử” của Alex, DarrenFerguson, phải sang Wolverhampton để nhường chỗ cho Keane. Trong bốn năm chơi dưới quyền cha,Darren không được ưu đãi gì hơn các cầu thủ khác, chủ yếu chỉ ngồi ghế dự bị.Trước trận đầu tiên, Alex đánh đòn tâm lý. Ông đưa cho học trò xem một phong bì, bảo rằng trong đócó ghi sẵn tên sáu cầu thủ. Sáu người này, theo dự đoán của ông, sẽ chơi rất tệ trong mùa bóng mới.Nếu cuối mùa, United không bảo vệ nổi chức vô địch ngoại hạng, phong bì sẽ được mở ra trước toànđội, xem dự đoán có đúng hay không. Về sau, khi phóng viên hỏi chuyện chiếc phong bì, Alex chỉ cườixòa “Chậc, làm gì có tên ai. Họa chăng có mỗi tên tôi!”Đó là chuyện sau, còn lúc bấy giờ, các cầu thủ đều sợ những cái tên vô hình trong phong bì. Ai cũnghết mình nỗ lực. United lên ngôi đầu bảng từ vòng đấu thứ tư, và từ đó trở đi, không bao giờ rớt xuốnghạng hai. Đến mùa giáng sinh, họ đã bỏ xa đội đứng sau đến mười ba điểm. Tuy thế, vẫn như thườnglệ, Alex Ferguson luôn đòi hỏi sự hoàn hảo: Đứng nhất chưa đủ, còn phải thắng thuyết phục, và khôngđược để mất điểm một cách ngu ngốc. Tháng một, 1994, trong trận đấu đầy kịch tính tại Anfield, QuỷĐỏ dẫn trước 3-0 chỉ sau 24 phút, sau đó để Liverpool quân bình 3-3. Kết quả chẳng có gì là thảmhọa: Hòa trên sân khách trước đại kình địch đã là thành công, hơn nữa, United vẫn vững vàng trên ngôiđầu. Vậy mà Alex vẫn “dạy dỗ” học trò một trận nên thân, trong đó Peter Schmeichel bị “sấy” nặngnhất.Schmeichel chẳng phải tay vừa. Trên sân bóng, anh cũng là một Ferguson, chuyên “sấy” đồng đội. Khihai Ferguson gặp nhau, đương nhiên giông tố nổi lên đùng đùng: Thầy mắng một, trò chửi lại hai,không ai chịu nhường ai. Hôm sau, Schmeichel mới hối hận, tìm đến xin lỗi HLV, song Alex lắc đầu:Trễ rồi, ở đây không còn chỗ cho cậu nữa.Ngỡ rằng mình không còn tương lai ở Old Trafford, người khổng lồ Đan Mạch tới gặp đồng đội nóilời chia tay. Trước tất cả, anh thừa nhận hành động của bản thân là ấu trĩ, đáng xấu hổ, và không thểtha thứ. Không ai biết, lúc ấy Alex Ferguson đang đứng…nghe lén bên ngoài phòng thay đồ. Ngheđược thái độ thành khẩn của Schmeichel, ông hạ hỏa, hủy bỏ quyết định sa thải anh. May choSchmeichel, mà cũng may cho Alex. Thủ môn là 50% đội bóng. Nếu không có Schmeichel, cú ăn banhiều khả năng chỉ mãi là viễn mơ.Với Schmeichel tiếp tục bắt chính, và với một hàng công thăng hoa. United lần thứ hai liên tiếp VĐQGAnh. Đội giành số điểm kỷ lục: 92, hơn á quân Blackburn Rovers 8 điểm. Eric Cantona là vua phálưới của CLB, với 25 bàn tại tất cả các giải, Mark Hughes xếp ngay sau, với 22. Ngay cả các tiền vệcánh cũng bùng nổ: Ryan Giggs ghi đến 17 bàn, Lee Sharpe 11, Kanchelskis 10. Giải thưởng Cầu ThủXuất Sắc Nhất Nước Anh của PFA, cố nhiên, không thoát khỏi tay ông vua Pháp.Tại các cúp, mọi chuyện cũng tốt đẹp không kém. Manchester United đứng trên ngưỡng cửa thất bại ởbán kết Cúp FA, khi bị Oldham dẫn 1-0 cho đến tận phút…119, song Mark Hughes, bằng cú volley sởtrường, kịp thời cứu vãn tình thế. Đến lượt tái đấu, Quỷ Đỏ dễ dàng giành chiến thắng 4-1. Trong trậnnày, Bryan Robson ghi bàn thắng thứ 99, cũng là cuối cùng, cho CLB. Trận chung kết gặp Chelsea, tỷ

số còn chênh lệch hơn. Cantona sút thành công hai quả phạt đền, giúp đội nhà đè bẹp đối thủ 4-0[4].United lần đầu tiên trong lịch sử giành cú đúp: VĐQG và Cúp QG. Họ thậm chí suýt hoàn thành cú ănba vô tiền khoáng hậu, nếu không thất bại trước Aston Villa trong trận chung kết Cúp LĐ. Giờ đây,người ta không nói đến việc tìm lại vinh quang cũ thời Matt Busby nữa, mà cùng hướng tới những ánhhào quang mới, chói lọi hơn.Nốt trầm duy nhất trong một mùa giải vàng là Cúp C1 (UEFA Champions League). Trên đấu trườngnày, United gặp phải khó khăn vì quy định mới của UEFA: Mỗi CLB chỉ được sử dụng tối đa năm cầuthủ nước ngoài. Alex Ferguson ban đầu chẳng mấy quan tâm quy định đó: Đội mình chỉ có ba ngườinước ngoài: Cantona, Schmeichel, và Kanchelskis, hãy còn thừa hai suất cơ mà. Mãi sau, ông mới táhỏa, bởi theo định nghĩa của UEFA, cả cầu thủ Scotland, Wales, và Nam-Bắc Ireland cũng bị tính lànước ngoài. Trong đội hình Quỷ Đỏ thì Keane, Irwin, Gillespie là người Ireland; Hughes, Giggsngười xứ Wales; còn McClair là người Scotland. Cộng thêm ba anh nước ngoài thực thụ đã kể, tất cảlà chín! Mỗi khi ra quân ở châu Âu, sẽ phải đau đầu tính toán ai đá, ai nghỉ.Vượt qua Kispest-Honvéd (Hungary), United gặp Galatasaray của Thổ Nhi Kỳ (TNK) ở vòng hai.Galatasaray không quá mạnh, nhưng sân nhà Ali Sami Yen của họ là một nơi “đi dễ khó về”, ai cũngphải ngán. Trận lượt đi ở Old Trafford, Alex “hy sinh” Denis Irwin và Andrei Kanchelskis. Unitedsớm dẫn trước 2-0, rồi chủ quan đánh mất thế trận, để đối phương gác ngược 3-2. Phải đợi đến bànthắng muộn màng của Cantona, họ mới tránh khỏi thất bại bẽ bàng. Tuy vậy, hòa 3-3 trên sân nhà làmột bất lợi quá lớn. Trận lượt về tại Ali Sami Yen, Kanchelskis vẫn phải ngồi ngoài, trong khi Irwinvào sân, lấy chỗ của Mark Hughes. United gồng mình lên đá cũng chỉ kiếm nổi trận hòa không bànthắng, đành ngậm ngùi rời giải vì luật bàn thắng sân khách. Do “cà khịa” trọng tài, Cantona bị phạt thẻđỏ. Trong lúc rời sân, anh còn bị cảnh sát TNK cho “ăn” thêm một dùi cui vào đầu!Cuối mùa năm ấy, Old Trafford chia tay một tượng đài. Ở tuổi 37, thủ quân lâu năm nhất trong lịch sửUnited (từ 1982 đến 1994), Bryan Robson, rời Nhà Hát Những Giấc Mơ, chuyển đến làm cầu thủ kiêmHLV cho Middlesbrough.

Eric Cantona – Ông vua người Pháp (ảnh: Telegraph.co.uk)

[1] Arthur Rimbaud (1854-1891): Đại thi hào Pháp[2] Jean Paul Sartre (1905-1980): Triết gia kiêm nhà văn người Pháp, Nobel văn chương năm 1964.[3] Dịch thoát ý. Nguyên văn là “The salmon that idles its way downstream will never leap thewaterfall”.[4] Cantona là một trong những cầu thủ sút phạt đền giỏi nhất thế giới, rất tài trong việc đánh lừa thủmôn đối phương. Theo Crick (2003), trong 20 lần Cantona sút penalty cho Manchester United, chỉ cóhai lần, thủ môn đoán được đúng hướng bóng.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 25

Cú Đá Kung Fu

úp C1 mùa 1994-1995 được tổ chức theo thể thức mới: Sau vòng sơ loại sẽ là vòngđấu bảng: Tổng cộng bốn bảng, mỗi bảng bốn đội. Nhà vô địch Anh ManchesterUnited lọt vào bảng A, gặp IFK Gothenburg, Galatasaray, và Barcelona. Barcelonamùa này còn mạnh hơn Barcelona năm 1992. Michael Laudrup đã ra đi, nhưng lựclượng họ lại được bổ sung thêm “vua lùn” Romario, “Maradona xứ Carpath”Gheorghe Hagi, và các nhân tài bản địa như Sergi, Nadal, Guardiola. Thật là một

“đội bóng trong mơ”!Lượt đi vòng đấu bảng diễn ra khá suôn sẻ. United nhẹ nhàng vượt qua Gothenburg, hòa 0-0 trên sânkhách với Galatasaray, và hòa 2-2 trên sân nhà với Barcelona. Khó khăn bắt đầu khi đội phải đến làmkhách tại Camp Nou. Đã không có Cantona vì án treo giò, Alex Ferguson lại quyết định loạiSchmeichel để nhường năm suất nước ngoài cho các cầu thủ tuyến trên. Đó là một sai lầm lớn. Dùngthủ thành dự bị Gary Walsh đối đầu với cặp sát thủ Romario-Stoichkov, chẳng khác gì tự rước thảmhọa. Không lạ gì khi Barca giành thắng lợi áp đảo 4-0. Nhưng Alex không trách Walsh, ông nổi điênvới Paul Ince, vì Ince bất chấp chỉ đạo của HLV, thay vì phòng ngự, chỉ lo cắm đầu tấn công. Alexmắng Ince là “thằng phá hoại”, hai bên cãi nhau kịch liệt một chặp.Trận kế tiếp gặp Gothenburg ở Thụy Điển, United chỉ cần một một điểm để lọt vào vòng trong. Khi tỷsố đang là 1-1, họ không tập trung bảo vệ thành quả, mà tiếp tục hùng hổ lao lên, kết quả dính phải haiđòn “hồi mã thương” của đối thủ, chịu thua tức tưởi 1-3. Paul Ince tiếp tục “phá hoại”, bị trọng tàiđuổi khỏi sân vì đá láo. Trong trận cuối cùng, Quỷ Đỏ đè bẹp Galatasaray 4-0, song mọi sự đã an bài.Gothenburg và Barcelona dắt tay nhau đi tiếp.Quy định hạn chế cầu thủ nước ngoài có cái lợi của nó. Nhờ vậy, các cầu thủ trẻ của United có dịp rasân, chinh chiến trên mặt trận châu Âu. Nicky Butt có mặt ở tất cả các trận vòng bảng Cúp C1. DavidBeckham và Gary Neville được ra sân trong trận cuối gặp Galatasaray.Tại Cúp LĐ, Alex Fergusoncũng bắt đầu chính sách sử dụng cầu thủ trẻ. Chính sách này ban đầu vấp phải sự chống đối dữ dội.Trong buổi họp hạ nghị viện Đại Anh, một dân biểu chỉ trích đích danh Alex, và đề nghị ra luật mới,buộc các CLB phải luôn sử dụng đội hình mạnh nhất để phục vụ người hâm mộ. Nhưng theo thời gian,các đội mạnh ở ngoại hạng đều theo gương United: Dùng Cúp LĐ, thậm chí là Cúp FA, làm sân chơicho cầu thủ trẻ. Vậy nên, Meek và Tyrrell (2011) đã viết: “Ferguson luôn đi đầu tạo nên trào lưu.Ferguson nghĩ hôm nay, thiên hạ nghĩ ngày mai”. Dĩ nhiên, đó chỉ là một lời thậm xưng, song cũng cócơ sở.Tuy thế, cầu thủ trẻ cần có thời gian trưởng thành, nên sau thất bại ở Cúp C1, Alex nghĩ đến việc phảimua thêm một tiền đạo người Anh. Nếu không có tiền đạo nội, sẽ rất khó sắp xếp đội hình thi đấu ởchâu Âu, vì những tên tuổi lớn trên hàng công của United (Cantona, Hughes, McClair) đều là ngườinước ngoài cả. Tiền đạo nội thì lúc đó có hai tên tuổi đang lên là Andy Cole và Stan Collymore. AndyCole là vua phá lưới giải Anh mùa 1993-1994 với 34 lần lập công cho Newcastle, còn StanCollymore lúc ấy hãy còn ghi bàn như máy cho Nottinham Forest, chứ chưa bê tha bệ rạc. Sau khi

“dạm ngõ” Cole không thành, Alex xoay sang Collymore. Cũng lại không thành, ông trở lại hỏi muaCole thêm lần nữa. Lần này, Newcastle đồng ý, với điều kiện United phải trả sáu triệu bảng, đồng thờicác thêm Keith Gillespie.Sáu triệu bảng nghĩa là United một lần nữa phải phá kỷ lục chuyển nhượng, nhưng đó không phải vấnđề, vì trong đợt hè, họ chỉ mới tiêu 250 000 mua thủ môn trẻ Nick Culkin. Trường hợp Gillespie mớigây nhức đầu. Ngoài tiềm năng lớn, Gillespie còn là “thằng nhỏ chạy việc” của Alex, rất được ông yêumến. Mỗi khi Alex đánh cá đua chó hay đua ngựa, ông chuyên sai Gillespie ra nhà cái đặt kèo. Mặtkhác, so sánh giữa Gillespie và Cole thì Cole vẫn cần thiết hơn. Vả lại, sang Newcastle có lợi choGillespie: Anh sẽ được đá chính, thay vì chỉ dự bị cho Kanchelskis. Cuối cùng, Alex để Gillespie rađi. Như món quà cuối cùng cho cậu học trò cưng, ông phóng đại mức lương của Gillespie ở United,buộc Newcastle phải theo đó mà trả lương cho anh. Nhờ mánh khóe của thầy, từ chỗ nhận lương còm250 bảng, Gillespie lãnh mỗi tuần 2000 tại St James’ Park.Andy Cole vừa đến, Gillespie vừa đi, thì xảy ra sự kiện động trời 25/1/1995. Phút 49 trận ManchesterUnited-Crystal Palace, Cantona nhận thẻ đỏ rời sân. Một tay hooligan Palace canh lúc anh đi ngang,hô lớn “ĐM thằng người Pháp, cút mẹ mày về nước đi!” Cantona lập tức tung người, như một võ sỹkung fu, đá thẳng vào ngực kẻ miệt thị mình. Mải theo dõi trận đấu, Alex Ferguson không hay biếtchuyện gì xảy ra. Mãi đến khi thấy nhốn nháo, ông mới để ý, nhưng chỉ cho là Cantona lại cãi nhau gìđó mà thôi. Cuối trận, lúc cảnh sát gặp Alex, cho biết họ sẽ mở cuộc điều tra, ông tỏ ra ngạc nhiên:Điều tra cái gì? Cái gì mà điều tra? Chỉ là một thẻ đỏ thôi mà.Về đến nhà, Alex lăn ra ngủ. Bốn giờ sáng trở dậy, bật TV lên xem, ông mới hiểu độ nghiêm trọng củavấn đề. Ngay tối hôm đó, Alex dự buổi họp khẩn với ban lãnh đạo United. Tất cả nhất trí treo giòCantona bốn tháng, phạt tiền 10 800 bảng[1]. Cho rằng CLB “tự xử” chưa đủ nặng, Liên Đoàn BóngĐá phạt thêm 10 000 nữa, cùng lúc cấm anh thi đấu đến tận tháng 10, năm 1995. Vì tội hành hung,Cantona còn bị tòa án tuyên hai tuần tù giam, sau giảm xuống 120 giờ lao động công ích.Bản thân Cantona có những phản ứng gì? Trước giới truyền thông, anh chỉ nói một câu duy nhất:- Hải âu theo tàu cá, mong đớp được cá mòi!Nghe như…công án Thiền[2]. Cánh nhà báo mắt tròn mắt dẹt, chẳng hiểu đầu cua tai nheo chi. Các nhàtriết học thì gật gù thích thú, nhận Cantona làm đồng nghiệp![3]Trong thời gian thụ án, Cantona chẳng oán thán gì. Anh tập luyện cầm chừng, lúc rảnh thì đi… đóngphim. Chỉ duy nhất một lần, anh nổi giận muốn bỏ xứ sương mù. Nguyên là để duy trì phong độ choCantona, Alex Ferguson hay cho mời các đội bóng nhỏ địa phương tới tập cùng anh tại The Cliff. Khibiết tin này, Liên Đoàn ra lệnh cấm tiệt, bảo rằng như thế tức là Cantona tham gia thi đấu giao hữu.Đang bị treo giò thì giao hữu cũng không được chơi! Cho là Liên Đoàn dồn mình vào đường cùng,Cantona lên máy bay, bay thẳng về Paris, định bụng một đi không trở lại.Nhưng Cantona bay trước thì Alex bay sau. Bỏ hết công việc, ông thầy tất tả sang Paris. Bị báo chíbám đuôi, ông phải ngụy trang, đến tìm Cantona tại nhà hàng yêu thích nhất của anh. Chủ nhà hàng làmột fan hâm mộ bóng đá; ông ta mời hết khách hàng ra về, để hai thầy trò Alex có thể tâm sự trongriêng tư. Alex không thuyết giảng gì nhiều. Ông biết Cantona chỉ như một đứa con giận dỗi, đang cầnsự an ủi của mẹ cha. Ông an ủi, động viên học trò một lúc, rồi hai người xoay qua tán gẫu về lịch sửtúc cầu, bình luận về những trận cầu bất hủ trong quá khứ. Sau mấy giờ đồng hồ trò chuyện, Cantonacảm thấy ấm lòng, đồng ý quay về Anh.Mất đi “nhà vua”, Manchester United gặp khó khăn trong cuộc đua giành chức vô địch ngoại hạng.Nếu như mùa trước, đội đứng đầu gần suốt mùa giải, thì mùa này luôn phải chạy theo phía sauBlackburn Rovers. Trước vòng đấu cuối cùng, United kém Blackburn hai điểm, nhưng hơn về hiệu sốthắng bại. Blackburn đương nhiên đăng quang nếu thắng Liverpool tại Anfield. United sẽ lên ngôi nếu

thắng trên sân West Ham, với điều kiện Blackburn thua hoặc hòa. Có thể thấy Quỷ Đỏ vẫn rộng cửa vôđịch, bởi đâu ai dễ gì bắt nạt Liverpool trên sân nhà của họ.Trận gặp West Ham, Alex Ferguson thừa nhận mình sai lầm khi để Mark Hughes ngồi ghế dự bị, chỉsử dụng một mình Andy Cole trên hàng công. Phải đến hiệp hai, sau khi đã bị dẫn bàn, ông mới tungHughes vào sân. Mọi việc đã quá trễ tràng, tất cả những gì United có thể làm được là bàn gỡ hòa củaBrian McClair. Tại Anfield, Blackburn tuy thúc thủ trước Liverpool, vẫn mở sâm panh ăn mừng. Sáungày sau, Quỷ Đỏ hoàn tất cú đúp hạng nhì bằng thất bại 0-1 trước Everton trong trận chung kết CúpFA.Hàng phòng ngự United đã có một mùa bóng tuyệt vời. Ở giải VĐQG, họ chỉ để lọt đúng bốn bàn trênsân nhà. Riêng thủ thành Schmeichel lập kỷ lục giữ trắng lưới trong 18 trận. Vấn đề nằm trên hàngcông, nơi hiệu suất ghi bàn giảm hẳnsau án phạt của Cantona. Andy Cole bùng nổ, ghi năm bàn trongchiến thắng hủy diệt 9-0 trước Ipswich[4], nhưng trong các trận còn lại chỉ ghi được thêm bảy bàn.Mark Hughes cũng không khá gì hơn. Cầu thủ ghi nhiều bàn nhất cho United mùa đó lại là một tiền vệ:Andrei Kanchelskis, với 15 lần lập công trên mọi mặt trận.Nhiều người cho rằng, do thất bại trong mùa 1994-1995, Alex Ferguson nổi giận, rao bán các trụ cộtnhư Paul Ince, Mark Hughes và Andrei Kanchelskis. Điều này chưa thật chính xác. Alex không hềmuốn bán Hughes và Kanchelskis. Hughes đã lớn tuổi, phong độ bắt đầu đi xuống. Không muốn phảingồi dự bị cho Cantona và Cole, anh từ chối ký hợp đồng mới với United. CLB chẳng còn cách nàokhác, buộc phải để anh sang Chelsea. Trường hợp Kanchelskis còn phức tạp hơn. Trong bản gia hạnhợp đồng ký năm 1994, không biết làm thế nào, luật sư phía Kanchelskis gài được vào một điềukhoản: Nếu trong tương lai, United bán Kanchelskis cho CLB khác, cầu thủ người Nga sẽ nhận mộtphần ba tiền chuyển nhượng. Ta nên biết: Thông thường trong các vụ chuyển nhượng, cầu thủ đượcchia 10% đã là nhiều, nói chi đến một phần ba. Vậy nên mới ký hợp đồng chưa đầy một năm,Kanchelskis đã nằng nặc đòi đi. Đại diện của Kanchelskis, Grigory Essaylenko, thậm chí còn đập bànđe dọa Martin Edwards: “Coi chừng đấy, không để anh ấy ra đi thì ông chẳng ngồi đây được bao lâunữa đâu.” Khiếp vía trước lời dọa dẫm sặc mùi mafia Nga, Edwards bán Kanchelskis cho Everton.Cầu thủ duy nhất Alex chủ động bán là Paul Ince. Sau năm năm thành công ở Old Trafford, Ince bắtđầu khệnh khạng, có tư tưởng “công thần”. Anh tự đặt ra biệt danh “ngài thống đốc”, và bắt đàn emphải gọi mình bằng biệt danh ấy. Trên sân bóng, anh làm trái chỉ đạo của HLV: Nhất quyết đòi chơitiền vệ tấn công, chứ không chịu phòng ngự. Với một cầu thủ như thế, Alex quyết không dung túng.“Tôi không nghiêm thì bọn học trò triệu phú ấy sẽ cho tôi chết”, ông nói, “Bởi vậy tôi phải nghiêm. Aitrái lời tôi sẽ chẳng còn đất sống.”Ince là gương mặt rất được yêu mến tại Old Trafford, nên khi bán anh cho Inter Milan, Alex vấp phảisự phản đối quyết liệt từ các fan. Người hâm mộ càng hoang mang do thấy ông không mua về cầu thủmới, dù thu lời đến gần 14 triệu trên thị trường chuyển nhượng (Ince: bảy triệu, Kanchelskis: nămtriệu, Hughes một triệu rưỡi). Một số hội CĐV Manchester United lên tiếng chỉ trích Alex, cho rằngông đã lú lẫn, mất trí. Theo kết quả thăm dò ý kiến của tờ Manchester Evening News, chỉ có 47% độcgiả ủng hộ Alex, số còn lại đòi ông phải từ chức.Ngay BLĐ Manchester United cũng có phần nghi ngờ sự sáng suốt của HLV trưởng. Lúc Alex đề nghịđược ký tiếp một bản hợp đồng sáu năm, và đề đạt nguyện vọng được ở lại CLB giữ một vị trí cố vấnsau khi về hưu, các vị giám đốc từ chối thẳng thừng. United chỉ ký hợp đồng với thời hạn tối đa là bốnnăm, họ giải thích. Việc ở lại đội sau khi về hưu cũng không thích hợp, vì như thế Alex sẽ trở thànhmột Sir Matt Busby mới, gây khó khăn cho các HLV kế nhịệm. Năm 1995, xem ra chỉ còn…chính phủĐại Anh là ưu ái Alex, thăng tước cho ông từ Sỹ Quan (OBE) lên Chỉ Huy Đế Chế (CBE).Sau lưng là một mùa giải trắng tay, phía trước là một tương lai bất định, nhưng Alex Ferguson tin mình

đã xử sự đúng. Ông không mua ai để thay thế những trụ cột ra đi, vì thấy điều đó không cần thiết. Lứacầu thủ trẻ 1992 nay đã trưởng thành, sẵn sàng bước vào sân chơi lớn. Thay thế Paul Ince đã có NickyButt, còn Paul Scholes có thể dâng cao, lấp vào chỗ trống do Mark Hughes để lại. Chỉ riêng vị trí tiềnvệ phải của Kanchelskis, Alex có đôi chút lo lắng. Ông định mua Darren Anderton của Tottenham, rồitính “dụ dỗ” Gillespie trở lại Old Trafford. Khi cả hai phương án đều thất bại, Alex mới quyết địnhtin dùng cầu thủ “cây nhà lá vườn” David Beckham.Chắc Alex cũng không ngờ, cầu thủ mà ông ít tin tưởng nhất ấy sau này lại trở thành ngôi sao sáng nhấtcủa thế hệ vàng.

Cú đá kung fu của Eric Cantona (ảnh: Whoateallthepies.tv)

[1] Ngoài mặt, Alex Ferguson ủng hộ án phạt, nhưng trong buổi họp kín với BLĐ, ông lại phán mộtcâu: “Nếu là tôi, tôi cũng làm như Eric”. “Ấy chết, chớ dại mà nói thế”, các vị giám đốc cuống quít,“bọn nhà báo nghe được là chúng ta đi đời.”[2] Công án: Một câu hỏi hay câu nói mang ý nghĩa vượt trên ý thức thông thường, được các thiền sưsử dụng nhằm đánh thức sự giác ngộ nơi người nghe.[3] Nhiều năm sau, Cantona mới nói thêm một câu về sự kiện ngày 25 tháng một: “Khoảnh khắc đẹpcủa đời tôi ư? Nhiều lắm, nhưng khoái nhất là lúc đá tên hooligan”.

[4] Trong sự nghiệp cầm quân, Alex Ferguson có hai trận giành chiến thắng 9-0. Lần đầu là trậnAberdeen-Raith trong khuôn khổ Cúp LĐ Scotland, lần thứ hai là trận Manchester United-Ipswichnày.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 26

Thế Hệ Vàng Alex Ferguson

rận mở màn mùa giải 1995-1996, gặp Aston Villa, Manchester United ra sân với bốncầu thủ tuổi đôi mươi trong đội hình chính thức: Paul Scholes, Nicky Butt, cùng anhem nhà Neville: Gary và Phil. Hai cầu thủ trẻ nữa, David Beckham và John O’Kane,được ra sân từ ghế dự bị. Beckham lập công vào phút 84, nhưng trước đó Villa đãghi tới ba bàn. Sau trận đấu, bình luận viên Alan Hansen, học trò cũ của AlexFerguson ở ĐTQG Scotland, nhận xét một câu “để đời”: Toàn nhóc con mà thắng nỗi

gì!Như chạm tự ái, lũ “nhóc con” đá như…nước chảy mây trôi, cùng United toàn thắng năm trận sau đó.Anh em Neville thể hiện phong độ tốt dưới hàng thủ, trong khi Giggs, Beckham, Scholes và Butt liêntục phá lưới đối phương. Sự trở lại của “vua” Eric vào tháng 10 khiến các đàn em càng tự tin hơn.Ngay trận đầu tiên sau án treo giò, Cantona đã đích thân ghi một bàn, và chuyền đường quyết định choButt ghi bàn còn lại, giúp Quỷ Đỏ cầm hòa Liverpool 2-2.Tuy vậy, United gặp phải sự cạnh tranh quyết liệt từ Newcastle. Dưới sự dẫn dắt của Kevin Keegan,“Chim Ác Là” sở hữu một đội hình rất có chiều sâu, với những David Ginola, Pavel Srnicek, PhillipeAlbert, Les Ferdinand, Peter Beardsley và…Keith Gillespie. Suốt nửa đầu mùa bóng, các học tròAlex chỉ đứng thứ nhì, không sao vượt nổi Newcastle. Ngay cả chiến thắng 2-0 trước Newcaslte trongmùa giáng sinh cũng chỉ giúp khoảng cách giữa hai đội được thu hẹp xuống còn bảy điểm.May cho Quỷ Đỏ: Tháng hai, 1996, Kevin Keeganmua về ngôi sao tiền đạo người Colombia FaustinoAsprilla. Tưởng đâu có thêm Asprilla, rồng Newcastle sẽ như thêm cánh, chẳng ngờ từ đấy trở đi,rồng lại…lao xuống vực. Đầu tháng ba, United lần thứ hai đánh bại Newcastle, với bàn thắng duy nhấtcủa Cantona. Đến ngày 20 tháng ba, đội giành chiến thắng trước Arsenal, lần đầu tiên lên ngôi đỉnhbảng. Như để bù đắp cho những tháng ngày bị treo giò, Cantona cứ đều đặn mỗi trận ghi một bàn.Trong khoảng mùng bốn tháng ba đến mùng tám tháng tư, anh nổ súng trong sáu trận liên tiếp.Newcastle gắng gượng sức tàn đuổi theo kình địch, song đến chặng cuối thì hết hơi. Họ hòa hai trậncuối cùng, đành chứng kiến United hoàn tất một trong những cú ngược dòng ngoạn mục nhất trong lịchsử.Vừa ăn xong tiệc mừng vô địch ngoại hạng, United bước vào tranh chung kết Cúp FA với Liverpool.Là kẻ thù “bất cộng đái thiên”, nên cả hai đều hết sức thận trọng, trình diễn một lối chơi vô cùng…buồn ngủ. Phút 85, khi United được hưởng phạt góc, tỷ số vẫn là 0-0. Alex Ferguson cảm thấy rất bấtmãn với Beckham, vì từ đầu trận, anh toàn đá phạt góc vào tay David James. “Cơ hội cuối cùng đấycon”, ông thầm nhủ, “Đá hỏng cú này là con ra luôn, khỏi chơi hiệp phụ.”Rốt cuộc chẳng có hiệp phụ nào. David James một lần nữa xông ra phá đường phạt góc của Beckham,nhưng lần này thay vì bắt dính, anh lại đẩy bóng đến chỗ “hung thần” Eric Cantona. Cantona lạnh lùngquăng chân bắt một cú demi-volley chuẩn xác đến từng ly, kết liễu số phận Liverpool.Nhạc khải hoàn một lần nữa lại nổi. Manchester United trở thành đội bóng Anh đầu tiên giành hai cúđúp quốc nội (1993-1994, 1995-1996). Alex Ferguson cân bằng thành tích đoạt tám danh hiệu lớn của

Sir Matt Busby, dù ông mới ở Old Trafford mười năm. Eric Cantona cũng trải qua một mùa bóng khóquên. Chỉ ra sân từ tháng 10, anh kịp ghi đến 19 bàn, được Hiệp Hội Ký Giả (FWA) trao giải Cầu ThủXuất Sắc Nhất Nước Anh[1], và tạp chí uy tín Onze Mondial trao giải Cầu Thủ Xuất Sắc Nhất ThếGiới. Bên cạnh Cantona, các cầu thủ trẻ mới ra ràng thể hiện phong độ trên cả tuyệt vời. Paul Scholes,với 14 bàn, chỉ chịu xếp sau Cantona trong danh sách phá lưới. Ryan Giggs ghi 12 trái, DavidBeckham tám. Nicky Butt và Gary Neville mỗi người đều đá trên 30 trận, duy có Phil Neville hơiphải chịu lép, vì bị Denis Irwin phủ bóng.Alan Hansen đã có câu trả lời: Đúng là nhóc con chẳng thắng được gì, chỉ thắng nổi…cú đúp thôi!Với cú đúp trong tay, Alex Ferguson trở về thế thượng phong trong cuộc đàm phán hợp đồng với BLĐUnited, giữa những tin đồn các ĐTQG Ireland và Anh đang đánh tiếng mời ông. Thế nhưng, BLĐ nắmđược “thóp” của Alex. Họ biết ông đã quá gắn bó với CLB, họ biết Manchester United đã trở thànhmột phần máu thịt của ông. Họ tin chắc: Một khi đã đổ mồ hôi sôi nước mắt gầy dựng nên cả một thếhệ vàng, ông sẽ không thể bỏ tất cả mà ra đi. Alex cuối cùng phải thỏa hiệp, đồng ý bản hợp đồng mớibốn năm, lương 650 000 bảng đồng niên.Lương thấp hơn, thời hạn hợp đồng cũng ngắn hơn so với kỳvọng, nhưng lỡ “yêu” rồi, đành chịu thiệt thòi đôi chút.Khác với Alex, Steve Bruce không gian hạn hợp đồng với United. Đã 36 tuổi, anh chọn BirminghamCity làm nơi dưỡng già. Birmingham chỉ là đội hạng nhất mà chịu chơi như…con ma trơi, sẵn sàng trảcho Bruce một triệu bảng mỗi năm. Cùng ra đi với Bruce có Lee Sharpe. Sharpe nổi danh sớm hơnRyan Giggs, song giờ đây không cạnh tranh nổi với cả cầu thủ măng sữa David Beckham. Dù vậy,Leeds United vẫn bỏ ra 4.5 triệu để mua anh. Họ hớ nặng, vì trong ba năm ở Elland Road, Sharpechẳng đóng góp được bao nhiêu.Không còn Steve Bruce, Alex cần bổ sung thêm một hậu vệ. Ông cũng toan tính việc tăng cường hàngcông, bởi United vẫn thiếu một người đá cặp với Cantona. Thế hệ vàng tuy tài không đợi tuổi, nhưnggồm toàn hậu vệ và tiền vệ. Giggs và Scholes có thể đá tiền đạo, song về bản chất vẫn là cầu thủ tuyếnhai. Tiền đạo thực thụ như Andy Cole thì chơi rất thất thường, trong khi Brian McClair chỉ còn đủ sứcđá dự bị. Giải pháp của Alex là mua cặp cầu thủ người Na Uy: trung vệ Ronny Johnsen từ Besiktas, vàtiền đạo Ole Gunnar Solskjaer từ Molde. Thêm vào đó, ông đưa về Old Trafford hai ngôi sao vừa tỏasáng tại Euro 1996: Karel Poborsky của CH Czech, và Jordi Cruyff của Hà Lan, con trai huyền thoạiJohan. Thật trớ trêu, chính hai anh chàng Na Uy còn khá vô danh mới trở thành những yếu nhân ởUnited, còn hai ông sao kia chẳng để lại được dấu ấn gì[2].Hai gương mặt nổi bật nhất của United trong mùa 1996-1997 là David Beckham và Ole GunnarSolskjaer. Ngay ở trận khai mạc giải ngoại hạng, Beckham đã ghi vào lưới Wimbledon bàn thắng màcho đến nay vẫn là đẹp nhất trong sự nghiệp của anh, với một cú bấm bóng từ phần sân nhà, cáchkhung thành đối phương đến…50 mét. Bàn thắng này đưa Beckham từ một cầu thủ triển vọng lên địa vịngôi sao thực thụ. Kết thúc mùa bóng, Beckham lập công tổng cộng 12 lần, đa phần từ những cú sútphạt vòng cung siêu đẳng. Không ai xứng đáng với danh hiệu Cầu Thủ Trẻ Xuất Sắc Nhất Nước Anhhơn anh.Về phần Solskjaer, anh đến Old Trafford khi mới 22 tuổi, khuôn mặt trông búng ra sữa, nhưngkhả năng chớp thời cơ đã ở mức “lư hỏa thuần thanh”. Rất nhanh chóng, Solskjaer chiếm suất đá chínhbên cạnh Cantona, và được người hâm mộ tặng cho biệt hiệu “sát thủ mặt trẻ thơ”. Các fan còn chế lờica khúc You Are My Sunshine thành You Are My Solskjaer, giành tặng chàng tân binh Na Uy. Vuaphá lưới của United mùa đó không phải “vua” Eric, mà là Solskjaer, với thành tích 19 bàn.Vẫn như năm ngoái, đường đến chức vô địch ngoại hạng chứng kiến cuộc đua tài giữa ManchesterUnited và Newcastle, đội vừa phá kỷ lục chuyển nhượng thế giới khi bỏ ra 15 triệu bảng mua AlanShearer[3]. Và vẫn như năm ngoái, United nóng máy khá chậm. Cuối tháng 10, đội thậm chí rơi vàokhủng hoảng, bị thua hai trận vỡ mặt trước Newcastle (0-5) và Southampton (3-6), sau đó thua tiếp

Chelsea 1-2, rớt xuống tận hạng năm. Đến cuối tháng 12, Quỷ Đỏ mới bắt đầu vào guồng, đè bẹpSunderland (5-0), và Nottingham Forest (4-0). Đầu tháng hai 1997, sau trận thắng Southampton 2-1 tạiOld Trafford, đội lên ngôi đầu. Ngày 15 tháng ba, họ hạ tiếp Sheffield Wednesday 2-0, khởi đầu choloạt chín trận bất bại kéo dài cho đến tận cuối mùa giải. Đối với fan hâm mộ David Beckham, ngàynày còn mang một ý nghĩa đặc biệt, không liên quan đến túc cầu. Hôm ấy, giám đốc Mike Edelson mờihai nàng Spice Girls Mel C và Victoria Adams đến xem bóng đá, và sau trận đấu, Victoria lần đầutiên tiếp xúc với Beckham. Phần còn lại của câu chuyện thì ai cũng biết cả rồi.Không những VĐQG với bảy điểm nhiều hơn Newcastle, United còn thi đấu thành công tại Cúp C1.Trong bảng đấu gồm Fenerbahce, Rapid Vienna, và “ông kẹ” Juventus, họ đứng hạng nhì, giành vé vàotứ kết gặp Porto. Trận tứ kết lượt đi trên sân nhà Old Trafford, Alex Ferguson gây bất ngờ khi sử dụnghàng tiền đạo ba người, với Cantona chơi hơi lùi bên dưới cặp trung phong Cole-Solskjaer. Trong khiđó, Ryan Giggs không bám cánh, mà được dùng như một cầu thủ tự do, nhằm gây rối hàng thủ đội bạn.Chiêu lạ của Alex thành công rực rỡ: United thắng đậm 4-0, khiến trận lượt về trên đất Bồ Đào Nhachỉ còn là thủ tục (hòa 0-0).Được đánh giá cao hơn đội bóng Đức Borussia Dortmund, nhưng United gây thất vọng tại vòng bánkết. Lượt đi trên sân khách, đội áp đảo từ đầu đến cuối mà không thể ghi bàn, phải trả giá bằng thất bại0-1. Lượt về, thay vì phục thù tại thánh địa, họ lại tiếp tục thua. Trong trận này, Alex chỉ tríchSchmeichel bắt kém, để lọt lưới cú sút của Lars Ricken. Schmeichel bảo anh không thể làm gì hơn, vìbóng trúng chân hậu vệ đổi hướng.“Chỉ nói láo, bóng có trúng chân ai đâu”. Ông thầy giận dữ“Có đấy”, Pallister giơ tay, “trúng chân em chứ ai.”Thế là từ hôm ấy, Alex bắt đầu đeo mắt kính!Thất bại trước Dortmund, xét cho cùng, chẳng phải thảm họa gì. Vào được bán kết Cúp C1 đã là mộtđiều đáng khích lệ, vì trước đây Alex Ferguson chưa bao giờ đạt đến thành tích ấy. Dục tốc bất đạt,ban đầu hãy tứ kết, bán kết đã, rồi hãy tính chuyện vô địch sau.Thử thách trước mắt của Alex là làm thế nào lấp đầy khoảng trống do Eric Cantona để lại, bởi ngaysau mùa 96-97, nhà vua người Pháp đã gây chấn động làng cầu thế giới với tuyên bố giải nghệ.

David Beckham bấm bóng từ vị trí cách khung thành 50m, ghi bàn vào lưới Wimbledon (ảnh:Premierleague.com)

[1] Tuy vẫn thường xuyên giành các danh hiệu PFA, cầu thủ United dường như ít có duyên với phầnthưởng của FWA. Cantona là Quỷ Đỏ đầu tiên kể từ George Best được FWA vinh danh.[2] Lúc này, luật hạn chế cầu thủ ngoại đã được dỡ bỏ, nên Alex Ferguson có thể thoải mái trên thịtrường chuyển nhượng.[3] Trong khi United mua một lúc bốn cầu thủ (Poborsky, Cruyff, Johnsen, Solskjaer) chỉ hết 7.6 triệu.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 27

Nhà Vua Thoái Vị

gay từ đầu mùa 1996-1997, Alex Ferguson nhận thấy những thay đổi nơi EricCantona.Tiếp quản băng thủ quân từ Steve Bruce, vẫn giữ vai trò không thể thiếu trênhàng công, nhưng dường như Cantona đã mất lửa. Một phần hồn của anh dường nhưkhông còn nằm ở Old Trafford. Sau lúc tham gia một trận đấu từ thiện ở Barcelonacùng Jordi Cruyff, trông Cantona lại càng thêm lơ đãng. Anh có vẻ đã phát chán vớiManchester lạnh lẽo, và đang mơ về cuộc sống mới ở xứ Catalonia đầy nắng đẹp[1].

Đáng lo hơn nữa, “nhà vua” bắt đầu chểnh mảng việc tập thể hình, nên lên cân, có phần béo ra. “Cóchuyện gì không?” Alex quan ngại, hỏi thẳng Cantona. Anh chỉ lắc đầu “Không sao cả”.Nhưng rõ ràng là “có sao”. Trong hai trận bán kết Cúp C1 gặp Borussia Dortmund, Cantona chơi dướimức trung bình, bỏ lỡ nhiều cơ hội trông thấy. Ngay cả khi đối thủ ghi bàn, anh cũng vẫn thờ ơ, khôngcó vẻ gì là khẩn trương. Sau trận bán kết lượt về, anh đến gặp HLV, thổ lộ ý định muốn nghỉ hưu. Alexkhuyên anh nên suy nghĩ thật kỹ, và trước khi quyết định, nên hỏi ý kiến cha. Ông biết hai cha conCantona rất thân nhau, thầm hy vọng người cha có thể thuyết phục con đổi ý. Tâm trạng của Alex lúcđó đầy mâu thuẫn. Không muốn mất Cantona, song ông cảm thấy anh ra đi lúc này là hợp lý. Anh đãkhông còn khát vọng, dù có ở lại, thì trong những năm tới đây cũng chỉ là một cái bóng mờ. Sao bằng“trả ấn từ quan” ngay trên đỉnh vinh quang, để người hâm mộ còn nhớ mãi những hình ảnh đẹp!Mùa giải kết thúc, Cantona lại đến gặp Alex Ferguson. Biết không gì có thể lay chuyển học trò đượcnữa, Alex chỉ hỏi anh tại sao giải nghệ quá sớm ở tuổi mới 30. Cantona đưa ra hai lý do: Thứ nhất, bộphận thương mại của Manchester United xem anh như con cờ để kinh doanh kiếm tiền, khiến anh khôngcòn hứng thú chơi bóng nữa; thứ hai, United quá thiếu tham vọng trên thị trường chuyển nhượng.Bạn có thể ngạc nhiên về lý do thứ nhất, nhưng xin đừng quên: Cantona trước hết là một nghệ sỹ, anhchơi bóng vì niềm vui và vì cảm hứng, không phải vì tiền, nên khi cảm thấy niềm vui của mình bị tiềntài làm vấy bẩn, anh liền rời cuộc chơi. Trong Cantona có nét tương tự như nhà tài tử đời LụcTriều[2]: Lúc hứng lên thì chèo thuyền suốt cả một ngày đến nhà bạn; đến nhà bạn, chưa kịp gõcửa,bỗng cạn hứng, bèn chèo thuyền về. Hứng lên thì làm, không hứng thì thôi, dù là sự nghiệp haydanh vọng, chẳng có gì quan trọng đến độ phải nuối tiếc. Giải nghệ rồi, Cantona đi đóng phim và thamgia đá bóng bãi biển. Đá bóng bãi biển chỉ kiếm được…bạc cắc, nhưng nó đem lại cho anh niềm vuiđã mất trên sân cỏ chuyên nghiệp.Về lý do thứ hai, Alex Ferguson hoàn toàn cảm thông. Manchester United đã trở thành đội bóng lớnnhất Anh Quốc, song Martin Edwards vẫn “keo cú” như xưa. Nhà vô địch ngoại hạng mà lại trả lươngcho HLV trưởng thấp hơn một đội hạng nhất (Birmingham) trả cho cầu thủ (Steve Bruce). Trên thịtrường, thật ra Alex đâu chỉ hài lòng với những bản hợp đồng như kiểu Jordi Cruyff hay KarelPoborsky. Ông muốn mua những siêu sao thượng thặng như “người ngoài hành tinh” Ronaldo hoặc“vua sư tử” Gabriel Batistuta, có điều là Edwards nhất quyết không chi tiền.Bạn đọc có thể dễ dàng nhận thấy mâu thuẫn giữa hai lý do Cantona đưa ra. Nếu không tập trung làmkinh doanh thì lấy đâu ra tiền mua cầu thủ lớn? Nhưng Cantona là vậy, trong anh đầy những thái cực

trái ngược, nên chúng ta không cần ngạc nhiên làm chi.Tin Cantona giải nghệ làm CĐV toàn cầu sửng sốt. Những ngày sau đó, fan hâm mộ Quỷ Đỏ biến khuđất trống gần sân Old Trafford thành một “đền tưởng niệm” cầu thủ người Pháp. Họ chất đống ở đấynhững tấm poster hình Cantona, và cờ, và hoa, và những chiếc áo số bảy. Chẳng ai chết cả, Cantonavẫn khỏe mạnh bình thường, nhưng trong lòng các fan, có một nhà vua đã qua đời!Thế vào vị trí của Cantona là Teddy Sheringham, tiền đạo tới từ Tottenham. Giới bình luận thêm mộtphen ngã ngửa: Sheringham là cầu thủ đẳng cấp thật, nhưng đã 31 tuổi và ở bên kia sườn dốc sựnghiệp, mua anh ta về để làm gì? Họ không ngờ rằng chỉ khi đến với Old Trafford, sự nghiệp củaSheringham mới thật sự bắt đầu. Bất chấp phong độ chói sáng của Solskjaer trong mùa trước, Alex đặtniềm tin vào cặp Sheringham-Cole. Tuy ngoài đời, Sheringham và Cole chẳng ưa gì nhau, trên sân cỏ,họ vẫn phối hợp khá tốt.Nhưng dù sao, Sheringham vẫn không phải Cantona, một mình anh chẳng thể lấp đầy khoảng trống quálớn do Cantona để lại. Không may hơn nữa, mới đầu giải 1997-1998, Roy Keane, tân thủ quân United,đã chấn thương nặng khi truy cản Alfie Haaland của Leeds, phải nghỉ đến hết mùa. Cũng vì chấnthương, “phù thủy xứ Wales” Ryan Giggs ngồi ngoài một thời gian dài. Việc thiếu vắng trụ cột gâynhiều khó khăn cho Quỷ Đỏ trong việc cạnh tranh chức vô địch. Nhằm chữa cháy, Alex hỏi mượnAriel Ortega từ Valencia, nhưng không thành vì CLB TBN ra điều kiện quá cao.Mùa 97-98 đánh dấu việc Arsenal vượt qua Newcastle, trở thành đối trọng của Manchester United.Arsene Wenger, HLV mới người Pháp của Arsenal, đem đến cho Highbury một luồng gió đầy sứcthanh tân. Trong vòng sáu năm 1998-2004, giải ngoại hạng sẽ là cuộc đua song mã giữa Arsenal vàUnited. Trên băng ghế huấn luyện, đó là cuộc đấu trí giữa Alex Ferguson và Arsene Wenger.Có người lý luận: Wenger không cạnh tranh nổi với Alex về mặt danh hiệu, không phải do ông kém tài,mà vì đội hình Arsenal không mạnh bằng đội hình United. Điều đó chỉ đúng từ giữa thập niên 2000 trởđi. Hãy thử nhìn vào lực lượng Arsenal mùa 97-98: Họ sở hữu một hàng phòng thủ huyền thoại baogồm thủ thành David Seaman và cặp tứ vệ Dixon, Winterburn, Bould, Adams; trên tuyến tiền vệ cóOvermars, Petit, Vieira, Platt; tuyến tiền đạo cũng mạnh không kém, với Bergkamp, Wright, và tàinăng trẻ Anelka. Rõ ràng lực lượng này là ngang ngửa, nếu không muốn nói là mạnh hơn lực lượng củaQuỷ Đỏ. Overmars và Vieira có thể sánh ngang Giggs và Keane; Bould và Adams không thua Pallister– Johnsen, còn độ tinh tế của Dennis Bergkamp vượt trên bất kỳ tiền đạo United nào.Do đó, không mấy ngạc nhiên khi Arsenal vượt qua United trong cả hai lượt trận: Lượt đi 3-2, lượt về1-0. Trong trận lượt về, Peter Schmeichel lên tham gia tấn công vào những phút cuối cùng, nhưngkhông thành công. Lúc bóng văng ra đến chân Bergkamp, Schmeichel phải rượt theo, rướn người hếtcỡ để truy cản tiền đạo người Hà Lan. Pha truy cản thành công, với cái giá là Schmeichel rách gânkhoeo! Đã mất Cantona, vắng Keane và Giggs, nay lại thêm Schmeichel, United như mất định hướngtrong phần còn lại của mùa giải. Họ về đích thứ hai tại giải ngoại hạng, thua Arsenal một điểm, và bịMonaco tống tiễn ở tứ kết Cúp C1.Không những VĐQG, Arsenal còn hoàn tất cú đúp với chiến thắng trước Newcastle ở chung kết CúpFA. Một vài nhà báo bắt đầu tiên đoán về một sự soán ngôi. Họ cho rằng tương lai thuộc về Arsenalvà Arsene Wenger.Chẳng ai dự đoán được điều gì sẽ xảy ra trong mùa 1998-1999!

Arsene Wenger – HLV Arsenal (ảnh: Caughtoffside.com)

[1] Sau này, quả thật Cantona chuyển đến sinh sống ở Barcelona.[2] Lục Triều, hay Nam Bắc Triều (317-580): Một giai đoạn rất nhiễu nhương trong lịch sử TrungHoa.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 28

Chào 99, Đỉnh Cao Muôn Trượng

hói “keo cú” của BLĐ Manchester United nhiều phen làm Alex Ferguson lẫn ngườihâm mộ thất vọng. Martin Edwards bỏ túi riêng hàng triệu bảng, mà lại dè xẻn trongviệc đầu tư cho đội bóng. Năm 1996, đại diện của Ronaldo từng mời United muaanh, nhưng BLĐ đội từ chối không chịu đáp ứng mức giá 20 triệu, cùng mức lương50 000 bảng một tuần của “người ngoài hành tinh”. Theo khung lương ở OldTrafford, dù là cầu thủ hàng đầu cũng không ai được lãnh quá 23 000 bảng. Tháng

tám, 1998, các fan đã khấp khởi mừng thầm khi công ty truyền thông BSkyB của ông trùm RupertMurdoch hỏi mua United: Có BSkyB chống lưng, lo gì không giành được các siêu sao hàng đầu thếgiới? Đáng tiếc, cũng như trường hợp Michael Knighton trước đây, thương vụ BSkyB cuối cùng đổ bể.Tuy vậy, mùa hè 1998, ngoài việc phải tiếp tục xoay sở lấp đầy chỗ trống do Cantona để lại, AlexFerguson còn cần người thay thế hai cựu binh: Gary Pallister (sang Middlesbrough) và Brian McClair(sang Motherwell). Ông quyết không nhân nhượng, mà đấu tranh tới cùng với BLĐ, buộc họ mở hầubao. Rốt cuộc họ phải lùi bước, chịu để cho ông mang về ba cầu thủ đắt giá: Dwight Yorke (12.5triệu), Jaap Stam (10.75 triệu), và Jesper Blomqvist (4.4 triệu).Dĩ nhiên, để đạt được mục đích, Alex phải trầy vi tróc vẩy. Hai vị lãnh đạo United, Sir Roland Smithvà Martin Edwards[1], cực lực phản đối việc mua Dwight Yorke. Từ chuyện Yorke, họ lái sang sởthích đua ngựa của Alex, cảnh báo rằng ông nên tập trung vào công việc, đừng quá chăm lo cho mấycon ngựa đua. Đợi họ nói xong, Alex hỏi ngay một câu đầy thách thức:-Thế thì các ông muốn chấm dứt hợp đồng với tôi à?-Không không – Smith và Edwards rối rít – Chúng tôi chỉ đưa ra lời khuyên thôi mà.-Các ông biết huấn luyện CLB này 12 năm nay khó khăn như thế nào không? Tôi cũng cần phải xảstress chứ. Người ta giải trí bằng những trò khác, còn tôi giải trí và xả stress bằng mấy con ngựa đuađó…Về việc của Yorke, nếu các ông cho là tôi không biết nhìn người, thì thôi, tốt nhất tôi nên đi khỏiđây cho xong!Nhờ quyết liệt với BLĐ, Alex Ferguson rốt cuộc đã gây dựng thành công một đội hình trong mơ. Sự cómặt của Dwight Yorke đánh thức bản năng sát thủ trong Andy Cole. Cặp Yorke-Cole ăn ý hơn hẳnCantona-Cole, hay Sheringham-Cole. Lúc Yorke chơi cùng Cole, giữa hai người có sự cộng hưởng,gây nên hiệu ứng tăng bội, và cả hai nâng nhau lên một tầm cao mới. Chứng kiến Yorke-Cole phốihợp, có cảm tưởng họ sinh ra chỉ để đá cùng nhau. Yorke đơn lẻ chỉ là một, Cole đơn lẻ chỉ là một,song khi sát cánh, một cộng một không chỉ là hai, mà phát huy ra tới ba tới bốn. Khi Xavi và các đồngđội hãy còn học việc, Yorke và Cole đã chơi tiki-taka. Với sự đồng điệu tuyệt vời, dường như ngườinày chỉ cần dùng trực giác cũng biết được người kia đang ở đâu, chứ không cần phải quan sát cho mấtcông. Sự đồng điệu ấy làm nền tảng cho những pha phối hợp như thêu hoa dệt gấm, cho những đườngbật tường, những pha chuyền bóng đan xen nhanh như cắt giữa hai tiền đạo da đen. Bóng vừa rời chânYorke đã đến chân Cole, rồi thoắt cái lại về chân Yorke, khiến hậu vệ đối phương không biết đâu màlường.

Dưới tuyến phòng thủ, Jaap Stam là một bản hợp đồng tuyệt vời. Thế hệ 1998-1999 chỉ sở hữu mộttrung vệ ngôi sao là Stam, chứ không có cặp trung vệ thép như Bruce-Pallister hay Vidic-Ferdinand,nhưng không vì thế mà hàng hậu vệ kém đi. Stam tỏa sáng đến độ anh có thể gánh giùm gánh nặnh chotrung vệ còn lại. Dù là Ronny Johnsen hay Henning Berg, ai đá cặp cùng Stam cũng cảm thấy vô cùngtự tin. Phía sau Stam vẫn là Peter Schmeichel vững chắc như bức tường thành, còn hai bên là GaryNeville và Denis Irwin công thủ toàn diện.Song nếu chỉ được chọn một tuyến để tuyên dương , có lẽ đó là tuyến tiền vệ. Nơi đây có một RoyKeane hừng hực lửa, vừa quyết liệt tràn đầy sức mạnh vừa tinh tế sáng tạo, một Paul Scholes năng nổ,với những cú sút xa mạnh như đại bác. Bên cánh trái là Ryan Giggs lắt léo, uyển chuyển, tốc độ thầnphong; cánh phải là David Beckham, chuyên gia tạt bóng số một thế giới.Beckham khi ấy đã bắt đầu làm ông thầy Alex Ferguson khó chịu. Anh lúc nào cũng kè kè điện thoạibên tai, “tám” chuyện cùng cô bạn gái Victoria. Một tuần bảy ngày, anh bay hai đến ba chuyến sangIreland thăm người yêu. Tuy vậy, khi trở về sau World Cup 1998 với tư cách “tội đồ dân tộc” (lãnhthẻ đỏ trong trận gặp Argentina), anh vẫn được Alex ủng hộ hết lòng. Như để đền đáp thầy, Beckhamthể hiện phong độ đỉnh cao trong sự nghiệp. Mùa 98-99, mỗi lần Beckham tạt bóng, có cảm giác nhưManchester United được hưởng phạt đền, vì những đường chuyền của anh chính xác đến từng cen timét, đưa bóng đến tận đầu đồng đội. Mỗi lần Beckham đá phạt cũng là một lần ngoạn mục: Bóng từchân anh sẽ xé gió tạo hình vòng cung, lượn vào góc chết khung thành, gây nên cơn ác mộng cho bất kỳthủ môn nào.Một nhân tố khác dẫn đến thành công của United là đội hình họ rất có chiều sâu. Khoảng cách giữachính thức và dự bị không lớn, nên khi cần, các cầu thủ dự bị có thể trám chỗ không mấy khó khăn.Hậu vệ dự bị có Phil Neville, một cầu thủ thuộc thế hệ vàng, và Wes Brown, lúc bấy giờ được xem làtài năng trẻ rất có triển vọng. Tiền vệ dự bị có Nicky Butt, Jesper Blomqvist, Jordi Cruyff; chỉ chơivới hàng tiền vệ này, Quỷ Đỏ cũng đủ sức cạnh tranh ngôi vô địch Anh. Solskjaer và Sheringham thìkhông cần phải nhắc. Tuy không phối hợp ăn ý như cặp Cole-Yorke, bù lại, họ có khả năng chạy chỗvà chọn vị trí cực tốt, luôn có mặt đúng lúc để ghi bàn. Solskjaer có lẽ là trường hợp độc nhất vô nhị.Sau mùa đầu tiên ở Old Trafford, anh chỉ giữ vai trò dự bị, vậy mà vẫn được xếp vào hàng ngũ nhữngQuỷ Đỏ huyền thoại[2].Nhờ Cúp C1 cải tổ, tăng số đội lên, Manchester United được tham dự với tư cách á quân nước Anh.Không tốn hơi sức để vượt qua LKS Lodz (Ba Lan) ở vòng sơ loại, họ lọt đúng vào bảng tử thần trongvòng đấu bảng. Brondby, đội bóng cũ của Schmeichel, cam chịu thân phận lót đường, song thử tháchlớn đến từ hai đại gia Bayern Munich và Barcelona. United trút mưa gôn vào lưới Brondby (6-2 và 5-0), và hòa cả bốn trận còn lại, trong đó hai trận hòa cùng tỷ số 3-3 với Barcelona là đỉnh cao của bóngđá tấn công. Quỷ Đỏ lẽ ra đã thắng trận lượt đi ở Old Trafford, nếu trọng tài không ưu ái cho Barcahai quả phạt đền. Lượt về ở Camp Nou, Yorke lập cú đúp, Cole cũng đóng góp một bàn, trước khiRivaldo kịp thời tỏa sáng giành lại một điểm cho chủ nhà. Nhưng như thế vẫn là chưa đủ cho đội bóngxứ Catalonia. Họ đành ngậm ngùi nhìn hai kình địch bước vào vòng trong.Tại giải VĐQG, United khởi đầu chuệch choạc. Thắng hai hòa hai trong bốn trận đầu tiên, đội phơi áo0-3 trước Arsenal trong trận thứ năm. Đến đầu tháng 12, khi đã ổn định phong độ, leo lên được ngôiđầu, họ lại phải đón nhận tin xấu: Brian Kidd bỏ Old Trafford sang làm HLV Blackburn Rovers.Tuy đôi khi có những bất đồng, nhưng Alex Ferguson vẫn rất tín nhiệm Brian Kidd. Bởi vậy, khi Kiddthông báo quyết định ra đi, ông cảm thấy vô cùng bất ngờ và thất vọng. Có lẽ đã chán với công việccủa một người thứ hai, Kidd muốn tìm thử thách mới trên cương vị HLV trưởng. Không may cho Kidd,dưới sự dẫn dắt của ông, Blackburn rơi từ ngoại hạng xuống hạng nhất.Alex đánh giá cao và ghi công Kidd đã đổ nhiều tâm huyết đào tạo ra thế hệ vàng. Mặt khác, ông cho

rằng cấp phó của mình bị yếu về tâm lý, nên không đủ bản lĩnh làm HLV trưởng. Do nhận xét này màKidd đem lòng giận sếp cũ. Song khi bình tâm nghĩ lại, chắc Kidd nhận ra Alex nói đúng. Bằng chứnglà sau Blackburn, Kidd trở về với chức trợ lý, không nhận lời giữ ghế HLV trưởng cho bất kỳ CLBnào nữa. Về phần Alex, ông bổ nhiệm Steve McClaren, một HLV còn khá vô danh, làm trợ lý mới.Dù có Brian Kidd hay không, chỉ cần Alex Ferguson giữ vững tay chèo, con thuyền Manchester Unitedluôn đi đúng hướng. Đầu năm mới 1999, Quỷ Đỏ giành thắng lợi trước Liverpool tại vòng bốn CúpFA, trong một trận đấu không giành cho người yếu tim. Ngay phút thứ ba, “thần đồng” Michael Owenđã đánh đầu mở tỷ số. Như bị “chạm nọc”, đội chủ nhà tràn lên áp đảo, đẩy đối phương vào thế phòngngự thụ động. May mắn không đứng về phía họ, khi thủ quân Roy Keane hai lần dứt điểm trúng khunggỗ. Tuy vậy, United không nản lòng: từng làn sóng đỏ vẫn tràn ngập phần sân Liverpool. Phút 88, từpha đá phạt hoàn hảo của Beckham, Cole đánh đầu chuyền ngang cho Yorke lao vào dứt điểm gỡ hòa1-1. CĐV United thở phào nhẹ nhõm, chuẩn bị ra về chờ trận tái đấu ở Anfield. Nhưng… chưa xong!Đúng phút cuối cùng, Paul Scholes khống chế thành công đường chuyền dài của Jaap Stam, nhả bóngcho Solskjaer. “Siêu dự bị” lạnh lùng nã phát súng “ân huệ”, đá đối thủ bay luôn khỏi cúp. Chỉ haituần sau, Solskjaer tiếp tục tỏa sáng rực rỡ trong khuôn khổ giải VĐQG. Vào sân thay người ở phút 72trong trận gặp Nottingham Forest, anh ghi một mạch bốn bàn trong vòng 13 phút, giúp United thắngđậm 8-1.[3]Đầu tháng ba, United phải đấu liên tiếp hai trận quan trọng: Mùng ba gặp Inter Milan, tứ kết Cúp C1;mùng bảy gặp Chelsea, vòng sáu Cúp FA. Vắng mặt cầu thủ số một thế giới Ronaldo, đội hình Interđến Old Trafford vẫn bao gồm những cái tên hết sức đáng gờm như Roberto Baggio, Youri Djorkaeff,và Ivan Zamorano. Đội chủ nhà vượt lên dẫn trước 2-0, với hai bàn thắng đúc cùng một khuôn: Đều làDwight Yorke đánh đầu từ những quả tạt thần sầu của David Beckham. Inter lẽ ra kiếm được bàn thắngquý giá trên sân khách, nếu Peter Schmeichel không kịp trổ tài, thực hiện một trong những pha cứunguy ngoạn mục nhất trong lịch sử túc cầu: Anh tung người, dùng bắp tay cản phá cú đánh đầu sấm séttừ cự ly… bốn mét của Zamorano. Trong trận kế tiếp với Chelsea, United tung ra sân nhiều cầu thủ dựbị, nhưng cũng đủ sức kiếm được trận hòa không bàn thắng, buộc hai bên phải tái đấu tại StamfordBridge.Với các trụ cột đã phục hồi thể lực, Quỷ Đỏ không gặp khó khăn trên sân Chelsea. Yorke lại lập cúđúp, đem về chiến thắng 2-0 đầy thuyết phục. Thử thách lớn hơn đón chờ đội ở đất Ý, nơi Ronaldo đãtrở lại trong đội hình chính Inter. Tuy quan ngại, nhưng Alex Ferguson có cách đối phó “người ngoàihành tinh”. Để Henning Berg đá cặp cùng Jaap Stam, ông tung Ronny Johnsen lên hàng tiền vệ, chỉ đạoJohnsen và Keane chơi bài phòng ngự từ xa, “bắt chết” Ronaldo ngay từ tuyến hai. Sau 60 phút mờnhạt vì bị theo kèm sát sao, Ronaldo rời sân, nhường chỗ cho Ventola. Vừa xuất hiện, Ventola nhemnhúm hy vọng cho Inter bằng bàn mở tỷ số, song Paul Scholes nhanh chóng gỡ hòa, ấn định kết quảchung cuộc 3-1[4].Vừa leo qua núi lại gặp núi cao hơn, United phải đối đầu Arsenal và Juventus ở bán kết FA và C1.Nếu trận hòa 0-0 với Arsenal ngày 11 tháng tư không để lại ấn tượng đặc biệt, cuộc tái đấu ba ngàysau khiến người hâm mộ mãn nhãn, trải qua đủ cung bậc xúc cảm. David Beckham sớm đưa Unitedvượt lên, nhưng Bergkamp gỡ hòa trong hiệp hai. Từ đó, mọi thứ đều chống lại Quỷ Đỏ. Năm phút saubàn thắng của Bergkamp, Roy Keane nhận thẻ đỏ rời sân. Đến những phút bù giờ, Arsenal được hưởngmột quả penalty, sau pha phạm lỗi của Phil Neville trong vòng cấm. “Lẽ nào? Lẽ nào lại thế?”, Alexcay đắng than thầm. Bergkamp chạy đà, rồi sút cực căng vào góc phải, Schmeichel bay người, hóa giảithành công. Không có chiến thắng cho Pháo Thủ, mà là 30 phút hiệp phụ.Chỉ vào sân từ ghế dự bị, Ryan Giggs hãy còn sung sức, liên tục tra tấn hàng thủ đối phương trong giờđấu thêm. Phút 109, nhận đường chuyền từ…Patrick Vieira, tiền vệ xứ Wales tự tin dẫn bóng vào phần

sân Arsenal. Ban huấn luyện United đứng cả lên, ai cũng nghĩ Giggs sẽ khoét vào vị trí của Lee Dixon,vì lão tướng này đã thấm mệt sau hơn trăm phút căng như dây đàn. Không ngờ Giggs còn làm hơn thếnữa: Anh chạy một mạch 60 mét, không những đột phá qua Dixon, mà còn tả xung hữu đột, cho PatrickVieira và Martin Keown ngửi khói. Hậu vệ cuối cùng của Arsenal, Tony Adams, tung người chuồibóng. Quá trễ: Bóng từ chân Giggs đã làm rung nóc lưới thủ thành David Seaman. Chỉ trong 10 giâyngắn ngủi, Giggs làm nên điều kỳ diệu, ghi bàn thắng đẹp nhất trong lịch sử 140 năm Cúp FA! 10 QuỷĐỏ ca khúc khải hoàn trước 11 Pháo Thủ! HLV trưởng Arsenal, Arsene Wenger, cay cú đến độ từchối bắt tay Alex Ferguson.So với Arsenal, Juventus còn đứng trên một bậc. Ba lần liên tiếp vào chung kết Cúp C1 (1996-1998),“Lão Phu Nhân” lúc bấy giờ được coi là đội bóng mạnh nhất lục địa già. Ngay tại Old Trafford,Zinedine Zidane và đồng đội quần cho chủ nhà một trận thở không ra hơi. Bị thất thế toàn diện, mãiđến phút 90, United mới kiếm được bàn gỡ hòa 1-1 nhờ công Ryan Giggs. Mọi chuyện tưởng như anbài, khi chỉ sau 11 phút của trận lượt về, Filippi Inzhagi lập cú đúp giúp Juve dẫn 2-0. Chỉ đến lúcnày, người ta mới nhận thấy sức mạnh tinh thần của Quỷ Đỏ lớn lao nhường nào. Bị dồn vào thế chântường, toàn đội bỗng bùng nổ, hăng hái chơi với…200% sức lực. Không hổ danh thủ quân, Roy Keanevừa đốc thúc toàn đội tiến lên vừa đích thân lăn xả như một cảm tử quân thà chết chẳng lùi. Phút 24,Beckham đá phạt góc, Keane bật cao đánh đầu, rút ngắn tỷ số. Phút 34, đến lượt Cole tạt bóng, Yorkeđánh đầu: hai đều! Tình thế trong phút chốc đảo ngược: Nếu kết quả 2-2 giữ nguyên, United sẽ vàochung kết nhờ luật bàn thắng sân khách. Juventus trở nên cuống quít, trong khi đội khách bình tĩnh rútvề phòng thủ, dàn thế trận chờ đòn phản công. Gần cuối hiệp hai, Yorke dùng kỹ thuật cá nhân lừa quahai hậu vệ Juventus, bị thủ thành Peruzzi đốn ngã trong vòng cấm địa.Trọng tài không cần thổi penalty,bởi Cole kịp lao theo, đá bồi vào lưới trống, hoàn tất cuộc ngược dòng không tưởng!Lọt vào chung kết hai cúp, so kè quyết liệt cùng Arsenal tại giải VĐQG, sỹ khí tại Old Trafford lêncao đến cực độ. “Chúng tôi cảm thấy mình bất khả chiến bại”, Peter Schmeichel thuật lại. Tuy thế, sợnói trước bước không qua, Alex Ferguson không cho phép học trò chủ quan. Ông cấm cầu thủ không aiđược nhắc đến cú ăn ba trước giới truyền thông. Bản thân ông dĩ nhiên chẳng bao giờ đề cập chuyệnđó. Ở đây, ta thấy Alex thận trọng hơn hẳn “khắc tinh” Arsene Wenger. Những năm sau này, có khiArsenal mới vào đến vòng hai cúp C1, Wenger đã mơ về khả năng “ăn bốn”! Kết cuộc chỉ là xôi hỏngbỏng không, chẳng được cúp nào.Sau khi bị Ryan Giggs đá văng, Arsenal tuyên bố: Bị loại cũng tốt, vì từ nay có thể toàn tâm toàn ýcho giải ngoại hạng. Quả thật, đến tháng tư, họ đánh bật được United xuống hạng nhì. Có điều, ngàyvui của Pháo Thủ ngắn chẳng tầy gang: Với chiến thắng 1-0 trước Middlesbrough ngày chín tháng năm,Quỷ Đỏ giành lại ngôi đầu. Trước vòng đấu cuối cùng, họ hơn Arsenal đúng một điểm. Nếu thắngTottenham tại Old Trafford, United sẽ đăng quang, bất chấp kết quả trận Arsenal-Aston Villa. Nhưmột cữ dượt nhẹ, Beckham và Cole mỗi người ghi một bàn, đem về ba điểm cần thiết. Cú ăn ba vậy làxong một.Newcastle, đối thủ của United ở chung kết Cúp FA, không còn mạnh như dưới thời Kevin Keegan.Đối đầu cùng Ác Là, Alex mạnh dạn cho Nicky Butt, Jaap Stam, và Dwight Yorke nghỉ ngơi. Ôngcũng định để Beckham dưỡng sức, nhưng anh chàng lắc đầu quầy quậy “Không không, cho con chơi bốơi!” Chẳng cần tung hết sức, Quỷ Đỏ vẫn thắng dễ 2-0, với các bàn thắng do công Sheringham vàScholes. Ba bước tới thiên đàng như thế đã xong hai.Thế nhưng, bước cuối cùng mới là khó nhất. Cầu thủ United ăn mừng Cúp FA một cách vô cùng điềuđộ: Không ai uống rượu, cũng không ai thức khuya. Sự thận trọng là cần thiết, bởi đối thủ của họ trongtrận chung kết C1 tại Camp Nou là Bayern Munich. Trong vòng đấu bảng, United và Bayern đã hai lầnđọ sức bất phân thắng bại, song lần này, đội bóng Anh chịu thiệt về lực lượng, do Roy Keane và Paul

Scholes lãnh thẻ vàng ở vòng bán kết, buộc phải vắng mặt.Chính những lúc thế này, mới thấy chiều sâu đội hình là cần thiết. Không Keane đã có Butt, khôngScholes cũng còn Blomqvist. Vấn đề là Blomqvist chỉ quen bám cánh, nên nếu sử dụng cầu thủ ThụyĐiển, buộc phải kéo Ryan Giggs hoặc Beckham vào giữa. Dùng Giggs ở vị trí tiền vệ trung tâm thì sẽphải hy sinh những pha đột phá xé gió bên đường biên, dùng Beckham sẽ thiếu vắng những đường tạtchết người. Phương án nào cũng có khuyết điểm, nhưng trong hai đành chọn một. Alex quyết định choBeckham đá giữa, đồng thời đẩy Giggs sang cánh phải, nhường cánh trái cho Blomqvist. Đội hình raquân tại Camp Nou ngày 26 tháng năm, 1999 như sau:Thủ môn kiêm đội trưởng: Peter Schmeichel; Hậu vệ: Gary Neville, Denis Irwin, Ronny Johnsen,Jaap Stam; Tiền vệ: Ryan Giggs, Jesper Blomqvist, David Beckham, Nicky Butt; Tiền đạo: DwightYorke, Andy Cole.Xứng danh Hùm Xám, Bayern Munich vượt lên ngay phút thứ sáu, bằng một pha phối hợp đá phạt bàibản. Markus Babbel chen vào đứng chung với hậu vệ United, rồi hụp xuống tránh bóng, để MarioBasler đá xuyên rào, mở tỷ số. Dường như những chiếc áo đỏ bị sức ép quá lớn của một trận chung kếtđè nặng. Trong những phút còn lại của hiệp một, họ chơi lúng túng thấy rõ. Cặp sát thủ Cole-Yorkeđặc biệt mờ nhạt.Giờ nghỉ giữa hai hiệp, Alex Ferguson không nổi giận. Ông thiết tha nhắn nhủ học trò:-Nếu chúng ta thua hôm nay, các con sẽ phải lên bục nhận huy chương bạc. Lúc ấy, các con đứng gầncúp lắm, gần trong tấc gang, nhưng mà không sao chạm được nó. Hãy nghĩ mà xem, cơ hội như thế nàyít khi lặp lại, trong tương lai chưa chắc có lần thứ hai.Đã đến thật gần lại bỏ lỡ, không tiếc lắm haysao? Rồi đây, các con sẽ phải hối hận cả một đời. Vậy nên hãy cố gắng lên, không được cho phépmình thất bại. Nếu các con không tận hết sức lực, thì đừng trở về gặp ta.“Đó là một trong những bài “diễn văn” hay nhất nhất tôi từng nghe”, Jaap Stam nhận định, “nghe xongnhững lời đó, kẻ nhút nhát cũng biến thành chiến binh”. “Cái ý nghĩ đi ngang qua cúp mà không chạmđược khiến tôi ớn lạnh”, Giggs bổ sung, “lời của thầy thúc đẩy toàn đội”.Lên tinh thần, United thi đấu tốt hơn trong hiệp hai. Bayern vẫn tỏ ra nguy hiểm, hai lần sút rung khunggỗ, song Quỷ Đỏ giữ được thế trận giằng co, kiên trì đợi đối thủ lộ điểm yếu. Phút 67, Alex đưaSheringham vào thay Blomqvist. Phút 81, ông tung nốt Solskjaer ra sân, thế chỗ Andy Cole, chuyểnsang chơi với đội hình ba tiền đạo. Trong khi đó, phía Bayern cho lão tướng Lothar Matthaus ranghỉ…Phút 90 đã qua, người ta đã gắn vào cúp bạc những dải băng mang màu áo Bayern Munich. LennartJohansson, chủ tịch UEFA, rời khỏi chỗ ngồi, chuẩn bị đi trao giải. Ngay cả Alex Ferguson cũng cúiđầu chấp nhận số phận. Đúng vào lúc ấy, Manchester United được hưởng phạt góc.Đã tuyên bố rời đội sau khi mùa giải kết thúc, Peter Schmeichel lòng nóng như lửa đốt. Không muốnnhận thất bại trong lần cuối cùng khoác màu áo đỏ, chàng thủ môn Đan Mạch rời bỏ khung thành, laovào vòng cấm địa đối phương, quyết tâm đánh ván bài được ăn cả, ngã về không. Bóng được Beckhamcâu vào vòng cấm, sượt đầu Schmeichel, chạm phải Yorke, rồi đến chân hậu vệ Thorsten Fink, ngườitrước đó vào thay Matthaus. Fink phá bóng ra, đúng ngay vào chỗ Ryan Giggs đang đứng. Pha sút cầumay của Giggs đi thiếu lực, không mong gì thành bàn, nhưng Sheringham có mặt đúng lúc, đệm thêmmột cú, cháy lưới Bayern. Nếu Matthaus vẫn còn trên sân, mọi chuyện có thể đã rất khác. Cầu thủ lãoluyện như Matthaus ắt không phá bóng thiếu dứt khoát như Fink.“Chuẩn bị đá hiệp phụ thôi”, Steve McClaren hô, “Trở về đội hình 4-4-2”. “Từ từ đã chú”, Alexchỉnh ngay, “Trận đấu đã hết đâu”. Quả thật chưa hết. Phút 93, phút bù giờ cuối cùng, United lại đượchưởng phạt góc. Vẫn là Beckham với cú tạt sở trường, Sheringham đánh đầu nối, đưa bóng vào góc xacho Solskjaer nhanh chân dứt điểm. Oliver Kahn chỉ biết bất lực nhìn theo. Không nghi ngờ gì nữa,

Camp Nou năm 1999 đã chứng kiến trận chung kết C1 kịch tích nhất xưa nay, khi chỉ trong vòng 2phút, lịch sử thay đổi 180 độ. Cánh nhà báo đã viết xong bài tường thuật, với những lời tụng ca cócánh giành cho Bayern và những chỉ trích nặng nề nhắm vào United, bỗng phải xé đi hết, viết lại từđầu[5].Ryan Giggs là cầu thủ đầu tiên chạy đến ôm Alex Ferguson. 13 năm trước, khi họ gặp nhau lần đầu,Alex mới chân ướt chân ráo đến Anh, chưa biết mình trụ lại được bao lâu; Ryan hãy còn là cậu bé conmiệng còn hơi sữa mang họ Wilson. Đêm nay, dưới bầu trời Barcelona, cả hai đều đi vào huyền thoại.Trò tuy mới 25, nhưng đã là cầu thủ thâm niên nhất tại Old Trafford; thầy chính thức bước vào ngôiđền thiêng, chung hàng với Matt Busby, Brian Clough, Jock Stein…Alex biết rõ, dù cho có hàng táchức VĐQG và Cúp QG, một HLV không thể trở thành vĩ đại nếu thiếu Cúp C1. Nay bộ sưu tập danhhiệu đã hoàn tất, ông không còn gì phải day dứt. Đăng quang ngôi vua châu Âu, Manchester United làCLB thứ tư trong lịch sử hoàn tất cú ăn ba, sau Celtic, Ajax và PSV Eindhoven.Có người nói: United thắng nhờ may mắn, điều đó đúng chăng? Hiển nhiên, may mắn luôn dự phầntrong mọi chiến thắng, nhưng nếu nhìn vào những lá thăm, ta mới thấy Quỷ Đỏ thật ra cực kỳ xui xẻo.Ngay ở vòng đầu, họ đã rơi vào bảng tử thần, gặp phải Bayern Munich và Barcelona, vào vòng trongcũng toàn đụng phải những đối thủ hoặc ngang ngửa hoặc ở chiếu trên như Inter và Juventus. Để sosánh, hãy nhìn vào hành trình của Juventus mùa 1995-1996: Chung bảng với Borussia Dortmund,Glasgow Rangers và Steaua Bucarest, tứ kết gặp Real Madrid[6], bán kết gặp Nantes, mãi đến trậncuối cùng mới chạm trán với đối thủ ngang sức ngang tài là Ajax Amsterdam.Ngay cả ở Cúp FA, United cũng xui đến không thể xui hơn: Liên tiếp phải gặp các cường địch:Liverpool, Chelsea, Arsenal. Các đối thủ còn lại như Middlesbrough, Fulham, Newcastle cũng toànđội ngoại hạng, không hề có một đội hạng nhất, hạng nhì nào. Có thể nói, dù là ở VĐQG, Cúp FA, hayC1, đường đến chức vô địch của United đều thuộc loại gian nan nhất trong lịch sử. Song le, càng giannan khó khăn, thì vinh quang càng lớn.Mùa 1998-1999, đội chủ sân Old Trafford thể hiện sức mạnh kinh hoàng trên hàng công. Họ ghi tổngcộng 80 bàn trong khuôn khổ giải VĐQG, trong khi đội hạng nhì Arsenal chỉ có 59. Dwight Yorke làtiền đạo United đầu tiên kể từ George Best giành giải Vua Phá Lưới Nước Anh, với 18 bàn thắng(ngang với Owen và Hasselbaink). Tính tất cả các giải, số bàn thắng của Yorke lên tới 29. Andy Coletheo sát sau với 25, thứ ba là Solskjaer, dù chỉ dự bị song có 18 lần phá lưới đối thủ. Các tiền vệ nhưBeckham, Giggs, Scholes cũng nhả đạn đều đặn, đóng góp từ chín đến 11 bàn. Phong độ chói sánggiúp Beckham về nhì trong danh sách Cầu Thủ Xuất Sắc Nhất Thế Giới của FIFA và Quả Bóng Vàngcủa France Football.Đương nhiên, người xứng đáng được tung hô nhất là HLV trưởng. Ba thành phố Glasgow, Aberdeen,và Manchester lần lượt phong Alex làm Công Dân Danh Dự. Cao quý hơn nữa, nữ hoàng Elizabeth IIphong cho ông tước hiệp sỹ. Alex Ferguson từ nay trở thành Sir Alex Ferguson.Tháng 10, 1999, trậncầu tôn vinh Sir Alex được tổ chức giữa Manchester United và hội tuyển Các Ngôi Sao Thế Giới.Dưới sự huấn luyện của Alex, ngoài lối đa tấn công hoa dạng, đẹp mắt, một đặc trưng nổi bật củaUnited là sức mạnh tinh thần. Dù đối thủ mạnh đến đâu, dù bị dẫn trước bao nhiêu bàn, đội vẫn bền bỉchiến đấu không sờn chí. Trong khi đội bạn thường mất tập trung vào những phút cuối, đối với QuỷĐỏ, phút 90 hay phút thứ nhất không khác gì nhau, còn một phút thì quyết chiến một phút, còn một giâythì quyết chiến một giây. Vậy nên, những cuộc lội ngược dòng khó tin, những bàn thắng vào phút 89hay 90, đã làm nên một “thương hiệu” rất riêng cho United. Nói đúng hơn, đó là thương hiệu AlexFerguson, vì những đặc điểm trên cũng có thể thấy ở Aberdeen trong thập niên 1980.Giữa ánh hào quang của cú ăn ba, nhà xuất bản (NXB) Hodder Headline ứng trước cho Sir Alex 1.1triệu bảng, đặt ông viết hồi ký. Các NXB khác dè bỉu: Bọn Hodder điên rồi, trả hơn một triệu, làm sao

mà lời cho nổi? Chỉ trả 600 000 thôi, cũng lỗ chỏng gọng rồi. Họ không ngờ, cuốn Quản Lý Đời Tôi(Alex Ferguson – Hugh McIlvanney) trở thành một best-seller, bán được hơn 220 000 bản bìa cứng,và 100 000 bản bìa mềm: Hodder Headline không những lời, mà còn lời to. Người hâm mộ phải xếphàng dài chờ mua sách; nhiều người đợi đến lượt mình thì sách đã hết sạch. Cuối năm 1999, hồi ký SirAlex còn được bầu chọn là Sách Hay Nhất Trong Năm.Trong một mùa đỉnh cao, liệu có điều gì khiến Sir Alex chưa được thỏa mãn? Có đấy, đó là việcFWA và PFA “hùa nhau” trao giải Cầu Thủ Xuất Sắc Nhất Nước Anh cho David Ginola. “Năm ấychúng tôi thắng tất, chỉ có…cúp đua thuyền là không thắng thôi”, Sir bức xúc, “Thế mà bọn họ vinhdanh Ginola. Tin nổi không?”

Cú ăn ba vĩ đại (ảnh: Oreillyskills.wordpress.com)

[1] Sir Roland Smith là chủ tịch hội đồng quản trị United PLC, Martin Edwards là giám đốc điều hànhUnited PLC kiêm chủ tịch CLB bóng đá Manchester United.[2] Vừa mua xong Yorke, United nhận được lời hỏi mua Solskjaer từ Tottenham. Alex Ferguson đểSolskjaer tự quyết định chuyện đi hay ở. Tiền đạo Na Uy từ chối White Harte Lane, chấp nhận ở lạiOld Trafford trong vai trò dự bị.[3] Manchester United giữ cả hai kỷ lục thắng đậm của giải ngoại hạng Anh: Thắng đậm nhất trên sânnhà (9-0 trước Ipswich), và thắng đậm nhất trên sân khách (8-1 trước Forest). Với bốn bàn vào lướiForest, Solskjaer lập kỷ lục cầu thủ dự bị ghi nhiều bàn thắng nhất trong một trận cầu.[4] Trước trận đấu, cầu thủ hai bên “kênh” nhau. Simeone, người “to mồm” nhất của Inter, hò hét vangtrời nhằm trấn áp tinh thần đội khách. Schmeichel liền đáp trả. Chất giọng vang như chuông của anhngay lập tức át đi Simeone. United thắng từ khi bóng chưa lăn![5] Để tiết kiệm thời gian, phóng viên đều vừa xem vừa viết bài tường thuật- bình luận trận đấu, khôngai để hết trận rồi mới viết. Thường thì đến phút 85-90, họ đều đã viết bài xong, chỉ đợi hết giờ để nộp.Mỗi khi có trận của United, họ đều lo ngay ngáy, bởi khả năng phải bổ sung và chỉnh sửa lại bài là rấtcao.[6] Thời điểm 1995-1996, Real Madrid hoàn toàn lép vế so với Juventus. Ngay năm 1998, việc họthắng Juve để vô địch C1 cũng là điều bất ngờ.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 29

Bước Vào Thế Kỷ Mới

ir Ferguson của thế kỷ 21 có gì khác với chàng Alex thuở mới tập tễnh bước vàonghiệp HLV? Xét về lòng yêu nghề và sự tận tâm trong công việc thì chẳng có gì đổithay. Tuy buổi tối không bao giờ đi ngủ trước nửa đêm, sáng ra, hễ cứ năm giờ haynăm rưỡi là ông thức giấc. Mặt trời chưa mọc, ông đã có mặt ở trung tâm huấn luyện,tập thể dục nửa giờ, ăn sáng, rồi bắt đầu ngồi vào bàn giải quyết công việc. Chẳng cógì là Sir Alex không lưu tâm đến. Ông vẫn bỏ hàng giờ ngồi nghiên cứu băng ghi hình

những trận đấu của đối thủ, liên tục đi đó đi đây “xem giò xem cẳng” cầu thủ đối phương. Nghe ở đâucó cầu thủ “nhí” triển vọng, ông vẫn đích thân đến xem, và nếu hài lòng, sẽ tới tận nhà cha mẹ cậu tađể xin phép được ký hợp đồng. Sau mỗi trận đấu, ông không bỏ thói quen đi khảo sát mặt cỏ. Các nhânviên phụ trách sân bãi ai cũng trống ngực thình thình trước cảnh HLV trưởng chậm rãi dò từng bướcmột trên sân, như một nhà điều tra đi khám nghiệm hiện trường, đôi khi nhổ cả cỏ lên săm soi, ngửingửi. Với kinh nghiệm hàng chục năm trong nghề, Sir Alex là một chuyên gia về cỏ. Ông biết rõ cỏ nêndài chừng nào là lý tưởng, mỗi ngày cần bao nhiêu nước, bao nhiêu nắng. Chỉ cần chất lượng cỏ xấu đimột chút, nhân viên dưới quyền sẽ “không yên”.Tuy vậy, do tuổi đã cao, ông không thể ôm đồm quá nhiều như trước. Những buổi tập hàng ngày đaphần đều do trợ lý phụ trách. Công tác đào tạo trẻ cũng do các trợ lý lo, chứ Sir không còn trực tiếpgiám sát (có lẽ vì vậy mà các lứa cầu thủ về sau không được như thế hệ vàng?[1]). Vả lại, bước sangthế kỷ mới, dưới quyền Sir Alex có đến hàng chục nhân viên, mỗi người mỗi việc, từ nhà dinh dưỡngđến người đo thị lực, từ thợ mát xa đến bác sỹ chuyên khám chân, HLV trưởng có thể yên tâm giao phótrách nhiệm cho họ.Vẫn bận bịu, nhưng Sir Alex đã biết tận hưởng cuộc sống hơn trước, không như cái thời rời sân bóngra, liền chạy về nhà hàng, thắt tạp dề đứng xào nấu. Từ thập niên 1990, Sir bắt đầu làm quen với rượuvang Pháp và tập chơi đàn. Những lúc có đôi chút thời gian rảnh rỗi, ông tìm đến với ẩm thực và nghệthuật như những thú vui tao nhã.Song nói đến giải trí, thì từ trẻ đến già, Sir Alex vẫn mê nhất trò đỏ đen. Người ta hay ghép cờ bạc –rượu chè thành một đôi, riêng ông tách ra làm hai. Uống rượu hại người, cầu thủ cần tránh, còn cờ bạcchẳng ảnh hưởng đến thể lực, thích chơi cứ chơi. Mỗi lần ngồi xe buýt hay máy bay di chuyển đến sânđối phương, ông chuyên gầy sòng đánh bài ăn tiền với học trò. Dĩ nhiên chỉ vui là chính, chứ tiền đặtkhông bao nhiêu.Mỗi cuối tuần, Sir Alex đều chơi cá cược: Cá đủ thứ, từ đá banh, đến đua chó, đua ngựa. Dân nhà cáiđều là chỗ thân quen của ông. Theo lời kể của Roy Keane, hồi năm 2000, trong trận chung kết Eurogiữa Ý và Pháp, anh đặt 5000 bảng cho Ý, bị thua sạch. Vừa mới hôm sau ra sân tập, ông thầy đã hỏingay: Sao dốt vậy? Đặt đến 5000 cho Ý? Thì ra Keane vừa đặt cược, nhà cái đã gọi điện, thông báocho Sir Alex biết ngay!Từ chỗ chỉ đánh cá, năm 1997, Sir Alex bắt đầu làm chủ ngựa. Sir không làm thì thôi, hễ đã làm,thường đều thành công. Ngựa do ông sở hữu thường xuyên thắng giải, đem lại cho chủ thu nhập cao

không kém lương HLV. Sau cú ăn ba năm 1999, ông đứng ra thành lập CLB…đua ngựa ManchesterUnited, hy vọng thu hút được 2000 hội viên. Tuy nhiên, số hội viên sau cùng chỉ lên tới 800, khiếnCLB phải giải thể.Đua ngựa là trò giải trí quý tộc ở Anh. Nhờ nó, Sir Alex có dịp làm quen với những nhân vật máu mặt,trong đó có hai tay tài phiệt John Magnier và JP McManus. Khi Magnier và McManus đầu tư vàoUnited PLC, trở thành cổ đông lớn thứ hai, chỉ sau BSkyB, vị thế của Sir chỉ qua một đêm bỗng lêncao chót vót. BLĐ CLB nhìn Sir lấm lét, bởi ông nay là bạn chí cốt của hai “sếp lớn”, chứ không chỉđơn thuần là một HLV dưới quyền họ. Đâu đó còn lan truyền những tin đồn: Hai sếp lớn sẽ mua hẳnUnited PLC, rồi bổ nhiệm Sir Alex làm giám đốc điều hành.Năm 2001, Magnier giới thiệu cho Sir Alex chú ngựa đua hai tuổi mang tên “Rock of Gibraltar” (gọitắt là The Rock). Sir bỏ ra 120 000 bảng, giành quyền làm đồng chủ nhân ngựa; chủ còn lại chính làvợ của Magnier. 120 000 là giá rất cao, nhưng tính lại vẫn còn lời chán, vì The Rock thắng hết giảinày đến giải khác, đem về cho ông đến gần 1.3 triệu bảng tiền thưởng. Ngoài tiền ra, Sir Alex cònđược trao giải Chủ Ngựa Của Năm. Với giải này, ông hoàn thành cú hattrick danh hiệu, do trước đó đãnhận phần thưởng HLV Xuất Sắc nhờ cú ăn ba bóng đá, và Sách Hay Nhất cho hồi ký Quản Lý ĐờiTôi. Thế nhưng, cũng vì The Rock mà ông gặp rắc rối, như ta sẽ thấy về sau.Về già, có người trở nên trái tính trái nết, người khác lại hiền đi. Sir Alex thuộc về dạng thứ hai. “Sovới trước kia, tôi hiền như con mèo”, ông tự trào. Ngày xưa, cầu thủ chỉ cần chuyền hỏng một đườngcũng khiến Sir nổi điên. Bây giờ, ông dễ dãi hơn với những lỗi nhỏ. Về tác phong cầu thủ cũng vậy,ông không còn quá nghiêm khắc. Học trò có nhuộm tóc, để tóc hơi dài, hay ăn mặc theo những mốt thờitrang hiện đại cũng không sao. Nói là nói vậy, chứ nếu ai lờn mặt thầy, thì “máy sấy tóc” vẫn còn đó,sẵn sàng hoạt động hết công suất.Nếu với cầu thủ, Sir Alex có hiền hơn đôi chút, thì với nhà báo, thái độ ông trái ngược. Sir chưa baogiờ ưa giới truyền thông. Điều ấy dễ hiểu, vì truyền thông nước Anh thuộc loại…thiên hạ đệ nhất lácải, chuyên tung tin giật gân để câu khách một cách rẻ tiền. Những năm đầu ở Old Trafford, khi ghếHLV còn chưa vững, Sir buộc phải giữ quan hệ tương đối nồng ấm với báo giới. Đến thập niên 1990,lúc Manchester United đã vươn lên vị trí số một nước Anh và được yêu thích trên khắp toàn cầu, ôngcảm thấy không cần lấy lòng họ nữa.Theo lệnh Sir Alex, nhà báo không được phép xâm nhập đườnghầm sân Old Trafford tìm cầu thủ để phỏng vấn, và chỉ khi có giấy phép đặc biệt mới được vào trungtâm huấn luyện của đội. Ghét ký giả nào, Sir chửi thẳng vào mặt. Ghét tờ báo nào, ông cấm cửa, khôngcung cấp thông tin, ra lệnh cầu thủ không tiếp xúc với báo đó. Truyền thông đâm ra sợ Sir Alex mộtphép, vì làm mất lòng ông thì không có tin đăng, mà không có tin đăng về Manchester United thì ăn nóilàm sao với độc giả? Giờ đây, Quỷ Đỏ đã lớn đến mức độ báo chí cần họ, hơn là họ cần báo chí.Daily Mail và BBC, hai cơ quan truyền thông hàng đầu Anh Quốc, bị Sir “cấm vận” một thời gian dàivì tội đưa tin “chống United”. Mãi đến khi họ lên tiếng xin lỗi công khai, lệnh cấm mới được dỡ bỏ.Trong các buổi họp báo, chẳng ai đoán trước được thái độ Sir Alex. Vừa vui vẻ. pha trò đó, ông cóthể nổi giận lên ngay. Mỗi lần ông nổi giận là mỗi lần cánh ký giả thót tim. Taylor (2011) thuật lạiquang cảnh trong một buổi họp:-Anh mà hỏi một câu khiến Alex không hài lòng, ông ta liền đứng lên, cúi mình về phía trước, miệngrủa xả như súng liên thanh. Mỗi lần giận như thế kéo dài vài giây thôi, nhưng anh cảm thấy lâu hơn thếnhiều. Mắt anh cụp xuống, không dám nhìn thẳng, bàn tay anh túa đẫm mồ hôi, miệng anh khô khốc nhưvừa ăn mạt cưa. Khi ông ta mắng xong, anh chỉ biết cúi đầu, nhìn xuống đất, cảm thấy mình yếu đuốikhôn tả.Chẳng những mắng mà thôi, có lần Sir Alex còn túm cổ một anh phóng viên xấu số, rồi chỉ hướng…nhà cầu, quát “Đi vào đấy mà ngồi”. Nếu cần, ông không ngại hất đổ hết máy ghi âm trên bàn, tống

toàn bộ nhà báo ra khỏi cửa.Đỉnh điểm của sự miệt thị giành cho báo giới diễn ra vào năm 2006. Khi phóng viên tờ lá cải The Sunhỏi về tin đồn ở Old Trafford có chuột, Sir Alex nhếch mép:-Chẳng biết ngoài sân có chuột không, nhưng trong phòng này đang có một lũ chuột đầu đen to xù đấythôi!Lần khác, ông quát thẳng vào mặt các phóng viên:-Lũ chúng bay là bọn ký sinh, bám trên lưng CLB này mà bán báo ăn tiền!Những lúc quan hệ với báo giới xuống đến mức thấp nhất, Sir Alex “cấm vận” toàn bộ các cơ quantruyền thông, chỉ nhận lời xuất hiện trên MUTV, kênh truyền hình riêng của Manchester United. Thậmchí, Sir bất chấp quy định của Liên Đoàn Bóng Đá, không thèm dự họp báo sau mỗi trận đấu. LĐ cũngđành ngậm bồ hòn làm ngọt, ngó lơ chỗ khác. Những lúc ấy, phóng viên các báo không còn cách nàokhác, đành thủ sẵn giấy bút, đợi đến giờ Sir lên trả lời phỏng vấn MUTV, cấp tốc ghi nội dung, sau đó“xào nấu” lại thành bài của riêng mình.Đa số phóng viên đều khép nép trước Sir Alex. Không đợi Sir phải nổi giận, họ luôn tự kiểm duyệt, cốgắng hết sức tránh làm mất lòng ông. Song đa số không phải là tất cả, một vài người vẫn “dũng cảmđấu tranh” tới cùng. Sau đây là biên bản ghi lại một trong những cuộc tranh cãi đình đám nhất giữa SirAlex và phóng viên:-Alex, có phải ông sắp rời United sang làm HLV cho Glasgow Rangers?-Tôi không đi đâu cả. Đã rõ chưa? Đó là một tin đồn ngu xuẩn, tôi không có thời giờ cho những thứnhư thế.-Nhưng phía Rangers đã khẳng định tin này.-Họ chẳng khẳng định gì cả.-Có mà. Họ thông báo cho phóng viên ở Scotland đấy thôi.-Đã bảo không có.-Có.-Nói láo!-Tôi không nói láo!-NÓI LÁO!-Đã bảo không láo!-Bảo láo thì là láo!-Tôi láo à? Tuần trước ông mới bảo Roy Keane sẽ ở lại United, rồi 30 phút sau, thông báo anh ta sẽra đi. Ai mới là người nói láo đây?-CẬU VẪN LÁO! RANGERS CHẲNG KHẲNG ĐỊNH GÌ CẢ!-Có mà!-Không.-Có.-Không.-Có.-Cứ lằng nhằng thế này cả ngày à?-Thích thì chiều đấy, cả ngày thì cả ngày. Thật là cái tin đồn nực cười.-Chả có gì mà nực cười.-Có.-Không.-Có.-Không.

Đến lúc này thì cả phòng phá ra cười. Diana Law, thư ký báo chí của United, phải bước ra can thiệp“Buổi họp báo hôm nay đến đây là kết thúc. Xin cảm ơn quý vị”.Cuộc đấu khẩu trên, tuy vậy, chủ yếu mang tính khôi hài. Lần đụng độ năm 2007 giữa Sir Alex vàphóng viên Geoff Shreeves của kênh truyền hình Sky nghiêm trọng hơn nhiều. Shreeves đang phỏngvấn Cristiano Ronaldo thì Sir xông ra, bảo anh phải “cút xéo”. Shreeves nhất quyết không “cút”, vì“phỏng vấn cầu thủ có gì là sai?” Sir đuổi bốn, năm lần, Shreeves cứng cỏi, lấy lý lẽ cự lại. Tưởngnhư hai người sắp xông vào đánh lộn đến nơi.Nóng nảy là thế, nhưng như ta từng thấy trong những chương trước, Sir Alex rất thích những ngườicứng cỏi. Ai cũng sợ ông, nên khi thoảng hoặc có kẻ dám chống, ông lại ấn tượng. Cãi nhau xong,Shreeves những tưởng anh, thậm chí là Sky, sẽ bị “cấm vận” ít nhất vài năm, chẳng ngờ chỉ sau đó vàingày, Sir đồng ý cho anh một cuộc phỏng vấn độc quyền.Thái độ của báo giới đối với Sir Alex tương tự như vậy. Cánh nhà báo kể cũng phức tạp. Những kẻchuyên đi xun xoe, nịnh hót họ thì họ khinh bỉ, còn ai đó không coi họ ra “cái thá” gì, họ lại nể trọng.Tuy bị Sir Alex xài xể hàng ngày, song phóng viên nói chung vẫn tôn trọng ông, ít ai vì thù riêng màđem ông lên mặt báo công kích. Ngược lại, Steve McClaren sau khi rời Old Trafford, lên làm HLVtrưởng ĐTQG Anh, lúc nào cũng tìm cách lấy lòng ký giả, nhưng vẫn bị họ coi thường.Đến đây, cần mở một dấu ngoặc: Sir Alex không ưa truyền thông, không có nghĩa là ông ghét tất cả nhàbáo. Với một số phóng viên được coi là “đứng đắn”, Sir đối xử rất thân tình. Khi David Meek của tờManchester Evening News phải vào viện phẫu thuật, người đầu tiên đến thăm Meek không phải ngườithân hay bạn bè nào khác, mà chính là Sir Alex. John Bean của Daily Express cũng được Sir coi nhưngười nhà. Dịp Bean hồi phục sau cơn nhồi máu cơ tim, Sir gửi ông tấm thiệp với lời lẽ trìu mến “Ôitên vũ công già, mi đã làm chi đời mi?”Nhân bàn chuyện Sir Alex và nhà báo, xin thuật luôn về quan hệ giữa ông và các HLV khác. Khi cònchơi bóng, Alex Ferguson là chủ tịch hội cầu thủ, luôn đấu tranh cho quyền lợi giới “quần đùi áo số”.Đến lúc trở thành HLV, ông cũng hết sức quan tâm đến đồng nghiệp. Dù thân hay sơ, hễ đồng nghiệpnào bị sa thải, ông liền gọi điện chia buồn; đồng nghiệp nào giành cúp, hoặc dẫn dắt đội bóng lên hạngthành công, ông gửi thư chia vui. Liverpool là đại kình địch của United, nhưng khi họ vô địch C1 lầnthứ năm, Sir Alex vẫn viết thư chúc mừng Rafael Benitez. Với những HLV trẻ mới vào nghề, cần lờikhuyên, không bao giờ Sir tiếc lời chỉ bảo[2]. Vì vậy, trong Hiệp Hội HLV, ai ai cũng kính trọng Sir,coi ông như một trưởng lão.Duy đối với một vài HLV bị coi là đối thủ cạnh tranh trực tiếp, Sir Alex hay chĩa mũi dùi tấn công.Arsene Wenger của Arsenal được Sir giành cho nhiều lời “bất hủ”:-Wenger là kẻ học việc. Hãy đi về Nhật mà ý kiến với ý cò!-Thông minh! Thiên hạ vẫn bảo Wenger thông minh! Nói được năm ngoại ngữ cơ đấy! Úi chà chà, tôibiết có thằng nhóc 15 tuổi người Bờ Biển Ngà cũng nói năm thứ tiếng, kém chi ai đâu!-Không biết dạy học trò thì phải xin lỗi…Nhưng mà thôi, người như Wenger làm gì biết xin lỗi!Nghe nặng lời thật, nhưng chẳng qua chỉ là đòn tâm lý, chọc tức đối thủ, chứ Sir Alex không thù hằn gìGiáo Sư. Ngày xưa, Newcastle còn là đối thủ cạnh tranh chức VĐ với United, Sir chuyên chọc choKevin Keegan tức sùi bọt mép, đến lúc Arsenal thế chỗ Newcastle, Sir lại chọc Arsene Wenger.Từkhi Arsenal thất thế thì Sir không nói gì nữa.Độc giả có lẽ sẽ hỏi: Thế sao không thấy Sir Alex khích tướng Jose Mourinho? Để giải đáp câu này,nên biết rằng Sir nhìn người mà chọn cách ứng xử. Ông khích Wenger vì biết Wenger dễ nổi xung,không khích Mourinho vì biết có khích cũng chẳng tác dụng. Mourinho là một bậc thầy chuyên chơiđòn tâm lý như Sir Alex, chẳng dễ gì làm ông ta nổi giận mất khôn. Về phía Mourinho, HLV người BồĐào Nha này cũng chẳng bao giờ đụng chạm Sir. “Tôi và ông ấy chẳng ai sợ ai”, Mourinho nói, “Cạnh

khóe nhau chỉ vô dụng. Lời nói của tôi không thể ảnh hưởng đến ổng. Ổng thủ chắc lắm, ngoại lựckhông tác động được.”Cũng nên nói thêm: Khi Wenger mới đến Anh, Sir Alex đã mở rộng vòng tay chào đón, nhưng HLVngười Pháp, với bản tính khép kín, không chấp nhận vòng tay ấy. “Tôi luôn muốn tìm hiểu rõ hơn vềWenger”, Sir Alex bày tỏ, “Người biết Wenger bảo ông ta cũng tốt lắm, song tôi chẳng biết thế nào.Mỗi khi tôi đến gặp ông ta, ông ta cứ như muốn đóng sập cửa lại, không muốn nói chuyện.” Sau trậnđấu, khi Sir mời đi uống vài ly, Wenger đều từ chối[3]. Mourinho thì trái ngược, hễ gặp Sir là “sếpsếp em em”, lại hay mua rượu biếu ông nữa.Dĩ nhiên, Mourinho mời rượu Ferguson thì cũng như Ferguson mời rượu Di Stefano ngày xưa. SirAlex thừa biết “trò mèo” của chàng đồng nghiệp trẻ. “Rượu chú Mou”, ông nói, “uống vào như uốngthuốc tẩy”.

Sir Alex tranh cãi với Arsene Wenger (ảnh: Bleachreport.com)

[1] Cần lưu ý: Các lứa về sau không bằng thế hệ vàng, không có nghĩa họ là những sản phẩm hỏng.Cầu thủ chưa đủ chuẩn thi đấu cho Manchester United vẫn thừa sức chơi cho các CLB khác. Mỗi năm,United thu lợi nhuận không nhỏ từ việc bán các cầu thủ trẻ không đạt chuẩn ấy.[2] Không chỉ người mới vào nghề mới cần lời khuyên của Sir Alex. Nhiều CLB có thói quen nhờ Sirtư vấn trong việc chọn HLV. Mỗi khi LĐBĐ Anh và Scotland tuyển HLV mới cho ĐTQG, họ cũng đềuhỏi ý Sir.[3] Arsene Wenger vốn không thích giao thiệp, ít khi ra ngoài. Ở London suốt từ 1996, ông vẫn khôngthuộc đường đi nước bước trong khu trung tâm thành phố. Thậm chí vợ rủ đi ăn, ông cũng chỉ đồng ýđi nhà hàng gần nhà, để còn kịp về xem TV.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 30

Niềm Vui Chưa Trọn

au cú ăn ba lịch sử, Manchester United "chuyển nhà" từ The Cliff tới Carrington.Không những tối tân, hiện đại, trung tâm huấn luyện Carrington còn cực kỳ kín cổngcao tường. Nếu như The Cliff trống trải, ai vào cũng được, thì Carrington được vínhư một pháo đài, với ba lớp hàng rào điện tử, người ngoài nếu không giấy phép,không ai có thể xâm nhập.Về lực lượng đội bóng, Sir Alex dự tính không mua nhiều cầu thủ, bởi chẳng có lý do

gì để thay đổi một đội hình vừa làm nên kỳ tích. Ông chỉ ký hợp đồng với Mark Bosnich theo dạngchuyển nhượng tự do. Thời kỳ khoác áo Aston Villa, Bosnich được coi là một trong những “người giữđền” xuất sắc nhất giải ngoại hạng. Trước đó, anh từng là học trò của Sir trong những năm 1989-1991.Ngỡ như không ai xứng đáng thay thế Schmeichel hơn thủ thành người Úc.Nhưng không ai biết, vào gian đoạn cuối ở Villa Park, Bosnich đã bắt đầu “đổ đốn”. Chỉ khi Bosnichđến Old Trafford, BHL United mới nhận ra anh có vấn đề lớn về thể lực. Tệ hơn nữa, ngoài Bosnich,trong giai đoạn chuẩn bị cho mùa giải mới, cả Ronny Johnsen, Jesper Blomqvist, và Wes Brown đềudính chấn thương rất nặng[1], buộc Sir Alex phải quay lại thị trường chuyển nhượng, “quơ” vội thủmôn Massimo Taibi từ Venezia, và trung vệ Mikael Silvestre từ Inter Milan.Silvestre là một cầu thủ trung bình khá, không có gì nổi trội, nhưng dù sao cũng tương đối hữu dụng,trong khi Taibi là bản hợp đồng thất bại hoàn toàn, bị fan hâm mộ đặt cho biệt danh “người Venicemù”. Ở trận thứ ba khoác áo United, anh làm trò cười cho thiên hạ khi để cú sút nhẹ hều của MatthewLe Tissier (Southampton) lọt qua chân vào lưới. Không vì một lỗi lầm mà “trảm” thủ môn, Sir Alexvẫn tín nhiệm Taibi cho trận tiếp theo gặp Chelsea. Anh đáp trả niềm tin của thầy bằng cách choChelsea…sút tung lưới năm trái. Thế là xong! Trận đấu đó cũng đánh dấu chấm hết cho sự nghiệpTaibi tại Old Trafford. Trong phần còn lại của mùa giải, Sir Alex sử dụng xen kẽ Mark Bosnich vàthủ môn 37 tuổi người Hà Lan Raimond van der Gouw.Tuy thế, hàng công United quá “khủng”, đủ sức bù đắp cho điểm yếu thủ môn ở giải quốc nội. Quỷ Đỏđã nhiều lần VĐQG, song chưa bao giờ vô địch dễ như mùa 1999-2000: Còn đến bốn vòng đã chínhthức đăng quang. Họ lập kỷ lục về điểm (91 điểm) và số bàn ghi được (97 bàn) trong một mùa giải[2].Khoảng cách 18 điểm giữa United và á quân Arsenal cũng là lớn nhất trong lịch sử. Chênh lệch vềhiệu số thắng bại còn kinh khiếp hơn: Hiệu số của nhà vô địch là +52, của Arsenal là +30, của Leeds(hạng ba) chỉ là +15. Yorke và Cole tiếp tục tỏa sáng, với 24 và 22 bàn trên các mặt trận, Solskjaerđứng kế sau với 15. Đội trưởng Roy Keane cũng có một mùa bùng nổ, khi ghi được đến 12 bàn (trongđó có hai bàn rất tinh tế trong trận thắng Arsenal 2-1).Do lịch thi đấu quá dày, United không tung ra đội hình mạnh nhất trong trận tranh Siêu Cúp Châu Âuvới Lazio[3], đành chấp nhận thất bại 0-1. Sir Alex cũng chẳng buồn: Ông đã có trong tay hai SiêuCúp. Quan trọng hơn Siêu Cúp là Cúp Liên Lục Địa. Cúp này chẳng những Sir chưa có, United chưacó, mà khắp Đại Anh Quốc, cũng chưa CLB nào có. Đối đầu cùng Quỷ Đỏ tại Tokyo là CLB BrazilPalmeiras. Bận thi đấu ở Cúp C1, United chỉ có thể đến Nhật bốn ngày trước trận đấu, trong khi

Palmeiras đến sớm trước tận 10 ngày để làm quen khí hậu.Theo dõi băng ghi hình về Palmeiras, Sir Alex nhận thấy nhà vô địch Nam Mỹ thường tập trung tấncông trung lộ. Không ngờ khi trận đấu bắt đầu, họ lại đổi bài, toàn đánh biên. Bị bất ngờ, United đâmra lúng túng. Beckham và Giggs không thể dâng cao, phải lùi về sâu hỗ trợ cho Gary Neville và Irwin.Không may cho Palmeiras, họ chiếm ưu thế trong hiệp một, nhưng không sao ghi được bàn thắng. Thủmôn Marcos còn “tặng quà” cho đối thủ, khi lao ra bắt hụt đường tạt bóng của Giggs, tạo cơ hội choKeane dứt điểm vào lưới trống. Sang hiệp hai, United kịp thời điều chỉnh chiến thuật, bảo vệ được tỷsố 1-0. Ryan Giggs được bầu là cầu thủ xuất sắc nhất trận, với phần thưởng là chiếc xe hơi Toyota.Cũng trong mùa 1999-2000, United phải tham dự giải đấu mới do FIFA sáng lập: Cúp Vô Địch ThếGiới Các CLB, quy tụ những nhà vô địch từ khắp năm châu. Sir Alex không mặn mà gì với giải mớinày. Ông tính từ chối không đi, vì nếu đi sẽ phải sang tận Brazil suốt hai tuần, bỏ lỡ vòng đấu thứ tưcủa Cúp FA. Éo le một điều, lúc bấy giờ Anh đang chạy đua giành quyền tổ chức World Cup 2006 vớiĐức; nếu United rút lui, á quân Bayern Munich sẽ thế chỗ, cũng có nghĩa là Anh mất điểm trước Đứctrong mắt FIFA. Vì vậy, cả LĐBĐ lẫn chính phủ Anh đều gây áp lực lên United, buộc họ dự giải.Trong thế “trên đe dưới búa”, Quỷ Đỏ đành bỏ Cúp FA, sang Brazil.Tin United bỏ Cúp FA ngay lập tức gây chấn động. Thầy trò Sir Alex bị báo chí chỉ trích kịch liệt vìtội dám coi thường cúp bóng đá lâu đời nhất hành tinh. Thật là oan hơn “oan Thị Kính”, bởi bản thânhọ có muốn thế đâu! Dự giải trong tâm thế bị ép buộc, United chẳng thể hiện được gì nhiều. Đội thuaVasco da Gama của “vua lùn” Romario, hòa Necaxa (Mexico), chỉ thắng nổi South Melbourne (Úc),phải xách valy về nước ngay sau vòng đấu bảng. Nước Anh cũng chẳng được lợi lộc gì; quyền tổ chứcWorld Cup vẫn được trao về Đức.Mùa 2000-2001 đánh dấu một thay đổi lớn trên thượng tầng United: Peter Kenyon lên thay MartinEdwards làm giám đốc điều hành. Trên sân cỏ, Sir Alex thực hiện hai bản hợp đồng lớn: Mua thủ mônFabien Barthez, Đôi Găng Vàng World Cup 1998, và tiền đạo Ruud Van Nistelrooy, người vừa hainăm liên tiếp giành cú đúp danh hiệu: Cầu Thủ Xuất Sắc Nhất kiêm Vua Phá Lưới Hà Lan[4]. Phi vụthứ nhất thành công: Barthez nhanh chóng chiếm được vị trí bắt chính tại Old Trafford, nhưng vụ thứhai đổ vỡ vào phút cuối cùng, do Nistelrooy bất ngờ bị chấn thương nặng, phải nghỉ thi đấu một năm.Một HLV khác có lẽ đã bỏ của chạy lấy người, Sir Alex thì không thế. Ông gọi điện cho Nistelrooy,sau đó đích thân bay sang Hà Lan, đến tận nhà anh để an ủi. “Cứ an tâm chữa trị”, Sir nói “Chúng tôisẽ chờ cậu tới cùng”. “Tôi kinh ngạc khi thấy thầy đến nhà mình”, Nistelrooy cảm động, “Suốt thờigian chấn thương, tôi luôn cảm thấy ấm lòng vì được thầy thường xuyên thăm hỏi”.Cũng như mùa trước, đường đến chức vô địch của United cực kỳ thênh thang. Họ lên ngôi đầu bảng từtháng 10, và từ đó đến cuối giải, không bao giờ rớt xuống thứ hai. Đội giành những chiến thắng hoànhtráng như 6-0 trước Bradford, 5-0 trước Southampton, và vô cùng đặc biệt, 6-1 trước đối thủ cạnhtranh trực tiếp Arsenal (Dwight Yorke lập hattrick). Sau lúc đã chắc chắn đăng quang, United ra quânvới tinh thần “cưỡi ngựa xem hoa”, dẫn đến việc thua liền ba trận trong ba vòng đấu cuối cùng. Dùvậy, Quỷ Đỏ vẫn bỏ xa Arsenal 10 điểm. Họ lập thành tích ghi bàn nhiều nhất và để lọt lưới ít nhấtgiải ngoại hạng, với hiệu số +48, một trời một vực khi so cùng +25 của Arsenal. Sir Alex Fergusonbước vào bảng vàng lịch sử với tư cách HLV đầu tiên ba lần liên tiếp VĐQG Anh.[5]Phong độ cặp Cole-Yorke trong năm thứ ba bên nhau sa sút hẳn đi. Hattrick của Yorke vào lướiArsenal chỉ là giây phút tỏa sáng hiếm hoi. Tổng kết cuối mùa, Cole ghi được 13 bàn, Yorke 12, chỉngang với tiền vệ Paul Scholes. May là United có đến bốn tiền đạo xuất sắc. Khi Cole-Yorke lu mờ,đã có Sheringham-Solskjaer. Ở tuổi 35, Sheringham thể hiện phong độ cao nhất trong sự nghiệp. Thểlực đã yếu, rất ít di chuyển, nhưng mỗi khi di chuyển, với nhạy cảm vị trí tuyệt vời, anh luôn tìm đếnđúng điểm nóng, lẻn qua sự săn sóc của hậu vệ đối phương để chớp thời cơ ghi bàn. Lập công 21 lần,

Sheringham là vua phá lưới của United, nhận phần thưởngCầu Thủ Xuất Sắc Nhất Nước Anhcủa cảPFA và FWA. Dưới tuyến tiền vệ, David Beckham một lần nữa về nhì trong danh sách Cầu Thủ XuấtSắc Nhất Thế Giới của FIFA,đồng thời được đài BBC bình chọn là VĐV Thể Thao Xuất Sắc NhấtĐại Anh Quốc.Dù vậy, niềm vui của United không trọn vẹn: Họ hai lần liên tiếp bị đánh bại ở tứ kết Cúp C1. Mùa1999-2000, Quỷ Đỏ chiếm lợi thế với trận hòa 0-0 ngay trên sân Real Madrid, song lại tự mình hạimình ở Nhà Hát Những Giấc Mơ. Sau bàn phản lưới của Roy Keane, Raul hai lần lên tiếng, đưa Realdẫn đậm 3-0. Chủ nhà cố hết sức cũng chỉ rút ngắn tỷ số xuống được 2-3, do công Beckham vàScholes. Mùa 2000-2001, Bayern Munich báo thù thành công trận thua cay đắng tại Camp Nou, thắngUnited cả hai lượt trận với tổng tỷ số 3-1. Vượt qua United, cả Real lẫn Bayern sau đó đều lên ngôi vôđịch.Thật sự, với một thế hệ vàng vẫn đang trong độ tuổi chín muồi, Manchester United những năm 2000-2001 không yếu hơn năm 1999. Tại giải ngoại hạng Anh, CLB hoàn toàn vô đối, luôn vô địch trướcđến bốn năm vòng, chứ không phải đợi đến vòng cuối cùng như mùa 1998-1999. Với sức mạnh đó, họcó khả năng giành thêm ít nhất một Cúp C1. Vấn đề của Quỷ Đỏ là vị trí thủ thành. Đội hình đoạt cú ănba chỉ thiếu đi Peter Schmeichel, song chính cái thiếu ấy trở thành tử huyệt. VĐQG đấu theo kiểuđường dài nên không sao, còn các giải cúp đá theo kiểu loại trực tiếp, nhiều khi chỉ cần một phút sơsẩy hay một lỗi lầm cũng đủ khiến đội bóng phải rời cuộc chơi, nên vai trò của thủ môn hết sức quantrọng. Bosnich hay Van der Gouw đều không thể sánh với người khổng lồ Đan Mạch. Barthez phản xạcực tốt, nhưng chuyên diễn trò hề trên sân cỏ. Màn diễn hài hước nhất của Barthez trong mùa 2000-2001 diễn ra ở trận gặp West Ham tại vòng bốn Cúp FA. Khi Di Canio của West Ham dẫn bóng vàovùng cấm địa, chàng trọc người Pháp không lao ra truy cản, cũng không thủ thế, mà đứng như trờitrồng, tay giơ lên cao, báo hiệu với trọng tài đối phương đã việt vị. Thậm chí Di Canio đã vào đến sátvòng 5m50, co chân chuẩn bị sút, chàng ta vẫn đứng ngây như phỗng. Kết quả: West Ham thắng 1-0,đá văng United.Rời Old Trafford, Peter Schmeichel vẫn thể hiện phong độ đỉnh cao tại Sporting Lisbon, Aston Villavà Manchester City. Nếu Schmeichel chịu ở lại thêm vài năm, có thể mọi chuyện đã rất khác. RealMadrid chưa chắc lập được kỷ lục 9 lần vô địch châu Âu!

Một pha cứu bóng của Peter Schmeichel (ảnh: Confessionsofamanunitedfan.com)

[1] Chấn thương của Johnsen và Blomqvist dai dẳng mãi không khỏi, ảnh hưởng đến phong độ, buộchọ phải lần lượt rời Old Trafford để đến những CLB nhỏ hơn.[2] Mùa 2003-2004, khi Arsenal giành chức vô địch với thành tích bất bại, số bàn thắng của họ chỉ là73.[3] Trận tranh Siêu Cúp diễn ra ngày 27-8-1999, giữa hai trận gặp Coventry (25-8) và Newcastle(30-8) tại giải ngoại hạng. Sau khi Salas mở tỷ số cho Lazio, Sir Alex không tăng cường lực lượng,mà lại tung những cầu thủ như John Curtis, Jonathan Greening, và Jordi Cruyff vào sân để họ có dịp cọsát.[4] Người tiến cử Van Nistelrooy cho Sir Alex chính là con trai ông, Darren Ferguson.[5] HLV huyền thoại Herbert Chapman hai lần vô địch cùng Huddersfield (1924, 1925), nhưng chuyểnsang Arsenal trước khi Huddersfield vô địch năm 1926. Tại Arsenal, Chapman một lần nữa vô địchhai lần liên tiếp (1933, 1934), nhưng qua đời trước chức vô địch năm 1935. Thập niên 1980,Liverpool cũng giữ cúp suốt ba mùa, song dưới sự dẫn dắt của hai đời HLV: Bob Paisley và JoeFagan.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 31

Hưu? Không Hưu? Hưu? Không Hưu?

ir Alex Ferguson sẽ nghỉ hưu ở tuổi 60, tức năm 2002, việc đó ông thông báo từ lâu.Điều vẫn mơ hồ là Sir sẽ làm gì sau khi về hưu? Martin Edwards phản đối việc Sirở lại Old Trafford, sợ rằng Manchester United dính phải “hội chứng Matt Busby”năm nào. Edwards có cái lý của mình, bởi các cầu thủ thế hệ vàng từ nhỏ đến lớnkhông biết người thầy nào khác ngoài Sir Alex; nếu Sir ở lại, nhiều khả năng họ vẫnchỉ nghe lời ông, chứ không thèm biết HLV kế nhiệm là ai. Khi lên thay Edwards,

Peter Kenyon thuyết phục BLĐ United mời Sir Alex giữ vị trí đại sứ, chuyên đi đó đi đây quảng báhình ảnh CLB, giống như vai trò của Sir Bobby Charlton. Tuy vậy, BLĐ chỉ chấp nhận trả cho đại sứ100 000 bảng đồng niên. Sir Alex coi mức lương đó là sự “sỉ nhục”, vì cùng lúc ấy, hãng giày Nikeđang mời ông ký hợp đồng quảng cáo bốn năm, mỗi năm trả một triệu. Do bất đồng về mặt tài chính,đến tận tháng năm, 2001, hợp đồng hậu hưu trí của Sir vẫn chưa được ký kết.Người hâm mộ đương nhiên đứng về phía Sir Alex. Trong trận cuối cùng mùa giải 2000-2001 gặpTottenham, họ hát vang câu “Chúng ta ai cũng yêu Alex Ferguson” suốt 40 phút liền. Hai hội CĐV lớncủa Quỷ Đỏ, IMUSA và Shareholders United, mạnh mẽ lên án BLĐ về tội “vong ân bội nghĩa” đối vớiSir. Trước sức ép bốn bề, BLĐ buộc phải soạn thảo hợp đồng mới, mời Sir làm đại sứ theo nhiệm kỳnăm năm, lương một triệu một năm, bằng với mức Nike đưa ra. Trong mùa cuối cùng ở vị trí HLV,2001-2002, Sir sẽ nhận lương mới: 60 000 bảng một tuần, vượt trên tất cả các học trò (Cầu thủ Unitedlãnh lương cao nhất là Roy Keane, với 52 000 bảng).Tân giám đốc điều hành Peter Kenyon là người phóng khoáng, không ky bo như Martin Edwards.Dưới thời ông, United chi tiêu đúng kiểu đại gia. Không những giúp Sir Alex có được hợp đồng hậuhĩnh, Kenyon luôn sẵn sàng dốc túi mua về ngôi sao. Sau khi bình phục chấn thương, Ruud VanNistelrooy đến Old Trafford với giá 19 triệu bảng. Ít lâu sau, United phá kỷ lục chuyển nhượng AnhQuốc, bỏ ra đến 28.1 triệu cho tiền vệ người Argentina Juan Sebastian Veron. Tự nhắm mình khôngcạnh tranh được với Nistelrooy, Andy Cole chuyển sang Blackburn Rovers, còn Teddy Sheringhamtrở về chốn cũ Tottenham[1]. Bạn đọc có thể ngạc nhiên khi thấy Sir Alex để một cầu thủ vừa giành cúđúp danh hiệu ra đi, nhưng Sir biết mình cần làm gì. Sheringham đã ở giai đoạn cuối sự nghiệp; phongđộ chói sáng của anh mùa trước chẳng qua chỉ là “vũ khúc thiên nga” cuối cùng. Bên cạnh Sheringhamvà Cole, trợ lý McClaren cũng nói lời từ giã, sang nhận ghế HLV trưởng tại Middlesbrough. Thay vìtìm người thay thế, Sir Alex quyết định kiêm nhiệm.Bước sang tháng tám, 2001, tưởng như United đã mua sắm xong xuôi, thì đùng một cái, xảy ra xì căngđan Jaap Stam. Báo Daily Mirror đăng những trích đoạn hồi ký của Stam, trong đó có một số chi tiết“vạch áo cho người xem lưng”. Chẳng hạn, Stam kể về việc Sir Alex đã tiếp cận trái phép để mua anhtừ PSV Eindhoven, rồi chuyện Sir nổi giận trong giờ nghỉ, đá gãy cả bàn y tế, làm bắn tung bông băng,chai lọ, khiến cầu thủ sợ chết khiếp, ai ai cũng phải lấy tay che…chỗ kín, sợ miểng chai văng phải.Ngoài ra, Stam còn có ý kiến chỉ trích David Beckham và anh em Neville. Đối với Sir Alex, tiết lộchuyện nội bộ ra trước bàn dân thiên hạ là đại tội, nên Stam chỉ còn một con đường là phải ra đi.

Thật ra, “đầu têu” vụ Jaap Stam là Piers Morgan, tổng biên tập tờ Daily Mirror. Giữ vai sếp tổng,song Morgan không có được sự khách quan cần thiết, mà dùng phương tiện truyền thông trong tay mìnhnhư một công cụ để chống Manchester United. Nghe tin Jaap Stam đang viết sách, Morgan tìm tới, xinmua bản quyền đăng báo, hy vọng có thể chộp được mấy đoạn nào đó bất lợi cho United. Nếu đọc hồiký của Stam từ đầu tới cuối, có thể thấy anh đánh giá rất cao Sir Alex cũng như các đồng đội ở OldTrafford; phần tích cực trong sách chiếm đến chín, tiêu cực chỉ có một. Tuy nhiên, khi sách vào tayMorgan, ông ta chỉ chọn đăng lên những đoạn tiêu cực, tạo nên cảm giác Stam rất bất mãn với độibóng.Ngay sau kỳ báo đầu tiên, đại diện của Stam gọi cho Morgan, đề nghị hủy hợp đồng. Bạn đọc có tưởngtượng được câu trả lời của vị tổng biên tập đáng kính không? Câu ấy như thế này: “Con c…! Anh màylà fan của Arsenal. Stam sẽ phải bán xới khỏi Old Trafford, còn Arsenal sẽ vô địch năm nay.”Không cần ai nhắc, Sir Alex liệt Daily Mirror vào danh sách “cấm vận” dài hạn. Năm 2004, Mirrorsa thải Morgan. Biên tập mới, Dean Morse, gặp Sir xin lỗi và hỏi:-Không biết chúng tôi có thể làm gì để cải thiện quan hệ giữa bản báo và United?-Có đấy- Sir cười- đi mà chết hết cả lũ!Đó là chuyện tương lai, còn trong mùa 2001-2002, Morgan đã đạt được mục đích: Jaap Stam bị bánsang Lazio với giá 15.3 triệu bảng. Thất bại trong việc chiêu mộ Lilian Thuram và Bixente Lizarazu,Sir Alex chỉ có thể đưa về Laurent Blanc. Cựu thủ quân tuyển Pháp là người Sir hâm mộ từ lâu, nhưngnay đã gần 36, không thể sánh được với Stam. Hơn thế nữa, đá cạnh Blanc chỉ là những trung vệ trungbình khá như Mikael Silvestre, Wes Brown, hay John O’Shea, còn phía dưới anh là…một chú hề. Vềsau, chính Sir Alex phải thừa nhận ông sai lầm khi để Stam ra đi.Với hàng thủ xập xệ, United khởi đầu mùa giải bằng trận thua 2-3 trước Fulham, sau đó hòa hai trậnliên tiếp, sau ba vòng được vỏn vẹn hai điểm. Ngày 29 tháng chín, CĐV Quỷ Đỏ được chứng kiến mộttrong những trận đấu vĩ đại nhất lịch sử CLB: Sau khi bị Tottenham dẫn 3-0, United ngược dòng thắnglại 5-3. Tuy thế, sau chiến thắng đáng nhớ đó, đội tiếp tục thể hiện phong độ vô cùng thất thường, cólúc thắng hoành tráng: hạ Derby 5-0, Southampton 6-1, khi lại thua muối mặt: thúc thủ trước Bolton 1-2, West Ham 0-1. Trong trận thua Arsenal 1-3, Fabien Barthez tiếp tục “diễn trò”, biếu không choThierry Henry hai bàn.Nguyên nhân thất bại của United có nhiều. Ngoài hàng thủ ra, tân binh Veron cũng phải gánh tráchnhiệm. Trị giá 28 triệu, Veron tất yếu không thể ngồi dự bị, nhưng nếu thế thì ai dự bị đây? Beckham,Giggs, Keane, hay Scholes đều là “khai quốc công thần”, và cả bốn đều đang chơi rất tốt. Để gỡ rối,Sir Alex quyết định chuyển sang dùng đội hình 4-5-1, với Van Nistelrooy đá cắm, còn Paul Scholesdâng cao chơi như hộ công. Đội hình này phục vụ rất tốt cho Nistelrooy, giúp trung phong Hà Lan ghibàn như máy. Trớ trêu thay, ngoài Nistelrooy ra, các cầu thủ còn lại không ai thích ứng với 4-5-1.Paul Scholes đặc biệt lúng túng, chơi ở vị trí cao hơn mà lại ghi bàn ít hẳn đi. Veron thì có vẻ khôngphù hợp với bóng đá Anh, chỉ tỏa sáng vài trận đầu, sau đó lu mờ dần, trở thành tâm điểm cho dư luậnchỉ trích.Sir Alex tìm mọi cách giúp Veron tránh khỏi áp lực. Khi bị phóng viên truy về phong độ của cầu thủArgentina, ông vặc:“ĐM, cút đi, ông không nói nữa. Veron, ĐM, là cầu thủ giỏi. Chúng bay, ĐM, là một lũ ngu.”Ba câu văng tục đủ ba lần. Báo chí quả nhiên cắn câu. Hôm sau, thay vì công kích Veron, họ tập trungphân tích “ngôn ngữ” của Sir Alex. Song Sir chỉ phí công vô ích. Dù cố gắng cách mấy, ông không saogiúp Veron lấy lại được phong độ như thời ở Ý.Nhìn nhận khách quan, chính Sir Alex cũng là một nhân tố khiến United lao đao. Biết thầy sẽ về hưuvào cuối mùa, các học trò trở nên hoang mang. Họ xuống tinh thần, không còn đoàn kết như trước; một

số người bắt đầu “lo ra”. David Beckham và Roy Keane từ chối gia hạn hợp đồng cho đến khi biếtđược ai sẽ kế nhiệm Sir Alex. Mikael Silvestre thậm chí dám càu nhàu công khai về việc hay phảingồi dự bị. Được hỏi bộ không sợ thầy sao, chàng ta đáp: Sợ gì, năm sau tôi vẫn ở đây, còn ông ấy đirồi.Rốt cuộc, ông thầy lại không đi! Mùa Giáng Sinh 2001, Sir Alex đắn đo suy nghĩ. Chứng kiến cái chếtcủa Jock Stein, từ lâu Sir đã quyết định về nghỉ ở tuổi 60, song khi thời khắc ấy đến gần, ông lại lưỡnglự: Ừ thì sức khỏe là trên hết, nhưng mình vẫn còn sung sức, không bệnh không tật, có gì phải lo?Bobby Robson hơn mình đến chín tuổi mà vẫn còn huấn luyện đấy thôi. Hơn nữa, Manchester Unitedđã trở thành một phần máu thịt của mình, sao nỡ bỏ đội cho đành? Về hưu thì biết làm gì? Xem đuangựa, đọc sách, chơi đàn ư? Cũng hay đấy, nhưng thiếu bóng đá làm sao chịu nổi? Trước mắt cònnhiều đỉnh cao cần chinh phục cơ mà, đâu đã tự hài lòng được. Kỷ lục của Sir Matt Busby mình đãphá, kỷ lục 13 danh hiệu lớn của Bob Paisley mình cũng phá luôn. Song Paisley có đến ba Cúp C1,mình mới có một, cần cố gắng thêm nữa.Mọi lý lẽ đều bảo nên ở lại, Sir Alex chỉ còn ngần ngại một điều: Suốt bao năm, ông toàn lo banhbóng, ít giành thời gian cho gia đình, nay đã già mà còn “ham hố”, không biết gia đình có ủng hộ haykhông. Thật may, hiểu chồng không ai bằng vợ. Chẳng đợi Sir lên tiếng, bà Cathy đã ngỏ lời “Em vừanói chuyện cùng các con. Ai cũng nhất trí anh hãy còn trẻ lắm, không nên nghỉ vội. Chỉ khi nào anhcảm thấy thực sự mỏi mệt, lúc đó hãy về hưu”.Được lời như mở tấm lòng, Sir Alex không còn do dự gì nữa. Đầu tháng hai, 2002, ông gọi cho giámđốc Maurice Watkins, thông báo quyết định ở lại. Hên cho Sir, bởi chỉ chậm một chút, BLĐ United đãcông bố tên người thay thế ông. Sau khi tiếp cận Arsene Wenger không thành, các vị giám đốc gửi lờimời đến đương kim HLV ĐTQG Anh Sven Goran Eriksson. Hai bên đạt được thỏa thuận, và Unitedchuẩn bị gửi phái viên đến đàm phán với LĐBĐ Anh. Nếu Sir Alex gọi cho Watkins chậm một ngày,phái viên đã lên đường. “Suýt nữa tôi mắc sai lầm lớn nhất trong đời”, Sir nói, “Họ chọn người khácmất rồi thì phải làm sao? Chẳng lẽ chạy vào hô: “Tôi đổi ý, tôi đổi ý” à?”[2]Từ khi nhậm chức năm 2000, giám đốc điều hành Peter Kenyon luôn tìm cách thuyết phục Sir Alex ởlại. Nay nhận tin từ Sir, Kenyon mừng như bắt được vàng. BLĐ United tổ chức họp báo, bá cáo rộngrãi tin vui. Chỉ vài ngày sau, Keane lẫn Beckham đều đặt bút ký tên vào hợp đồng mới. Trật tự đượctái thiết lập.Song đã quá trễ. 2001-2002 là mùa thất bại toàn diện. Về mặt cá nhân, Ruud Van Nistelrooy thể hiệnkhả năng thích nghi cao đến kinh ngạc. Ngay năm đầu khoác màu áo đỏ, anh giành danh hiệu Cầu ThủXuất Sắc Nhất Nước Anh của PFA. “Người Hà Lan bay”phá lưới 36 lần, đồng thời lập kỷ lục nội bộmới, khi ghi bàn trong chín trận liên tiếp[3]. Rất nhiều bàn của Nistelrooy được ghi bằng đánh đầu, từnhững đường tạt chuẩn xác của Beckham. Không những xuất sắc trong vai kiến tạo, Beckham còn đíchthân lập công đến 16 lần. Solskjaer vẫn xứng danh siêu dự bị, đứng thứ hai trong danh sách phá lưới,với 25 bàn. Tuy vậy, hai tiền đạo còn lại gây thất vọng lớn. Tổng số bàn thắng của Dwight Yorke vàDiego Forlan cộng lại chỉ bằng…một. Vả lại, dù cả bốn tiền đạo đồng thời tỏa sáng, công cũng chưachắc bù nổi cho thủ. Mùa trước, United để lọt có 31 bàn tại giải VĐQG; mùa này, họ thua đến 45,không những đành nhìn Arsenal vô địch, mà lần đầu tiên kể từ năm 1991, phải rớt xuống vị trí thứ ba.Thành tích của Quỷ Đỏ trên mặt trận C1 có khá hơn. Họ thắng Deportivo La Coruna trong cả hai lượttứ kết. Cơ hội giành lại ngôi vương châu Âu rất lớn, bởi đối thủ tại bán kết chỉ là Bayer Leverkusen.Đáng tiếc, cũng như năm 1997, đội bị loại bởi kẻ dưới cơ. Để Bayer cầm hòa 2-2 tại Old Trafford,United đánh mất lợi thế. Trong trận lượt về trên đất Đức, Roy Keane nhen tia hy vọng với bàn mở tỷsố, trước khi Neuville gỡ hòa cho Leverkusen vào cuối hiệp một. Forlan có cơ hội ngàn vàng trongnhững phút cuối cùng, song cú volley của anh bị hậu vệ đối phương phá trước vạch vôi. Mộng vàng

thêm một lần tan vỡ.Mùa bóng kết thúc, Dwight Yorke rốt cuộc cũng nhận ra mình không còn tương lai ở Old Trafford,đành chấp nhận sang Blackburn Rovers hội ngộ cùng Cole. Denis Irwin cũng nói lời chia tay, sau 12năm gắn bó và 529 lần khoác áo CLB. Ngợi ca Irwin là một tấm gương kiểu mẫu cho các cầu thủ trẻnoi theo, Sir Alex trao băng thủ quân cho hậu vệ người Ireland trong trận cuối cùng anh chơi choUnited.

Ruud Van Nistelrooy (ảnh: Footballspeak.com)

[1][1] Đến kỳ chuyển nhượng mùa đông, Sir Alex mua thêm chân sút người Uruguay Diego Forlan.Ông định bán Dwight Yorke, nhưng Yorke không chịu đi.[2] Năm 2003, được hỏi về người kế nhiệm hụt Eriksson, Sir Alex nhận xét “Ông ta chẳng làm mấtlòng ai, đi đến đâu cũng thuận theo chiều gió, không muốn thay đổi gì nhiều. Vào thời điểm đó, lựachọn ông ta cũng là thích hợp.”[3] Kỷ lục cũ của United thuộc về một “đồng ấu Busby”: Billy Whelan. Whelan ghi bàn trong tám trậnliên tiếp.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 32

Hai Năm Đời Lận Đận

hoảng năm 2003, doanh nhân người Ireland Dermot Desmond và gia đình tài phiệtMỹ Glazer mỗi bên nắm 1.5% cổ phần tại United PLC. John de Mol người Hà Lanvà Harry Dobson người Scotland lần lượt giữ 4.1 và 6.5%. Cổ đông lớn thứ nhì làhãng truyền thông Sky, với 9.9%, còn lớn nhất là cặp đôi Magnier-McManus, 10.4%.Không như các fan hâm mộ kỳ vọng, Magnier và McManus chẳng những không cấtnhắc Sir Alex, mà còn tính chuyện sa thải ông.

Nguyên do cũng chỉ vì con ngựa đua Rock of Gibraltar. Sau khi về hưu, The Rock lui về làm côngtác…truyền giống. Ước tính mỗi năm, nó có thể giao phối với gần 300 con cái, đem về cho chủ đếnsáu triệu bảng tiền phí. Là đồng chủ nhân, Sir Alex lẽ ra được hưởng 50% lợi nhuận , tức là ba triệu.Nhưng Magnier lại giở trò ăn gian, đề nghị trả cho Sir một lần bảy triệu bảng rồi thôi. Sir đương nhiênkhông đồng ý. Trung bình một ngựa đực có thể truyền giống trong 20 năm, ba triệu nhân 20 là 60 triệu,vậy mà Magnier chỉ trả bảy, ai có thể chấp nhận được? Thế là hai bên lôi nhau ra tòa.Dù khôn ngoan đến đâu, Sir Alex cũng chỉ là một HLV, về mặt mánh khóe thủ đoạn không sao đọ nổivới tài phiệt. Vụ việc giằng co tại tòa chưa ngã ngũ, Magnier và McManus mua đứt cổ phần từ Sky,nâng sở hữu của mình lên 20.3%. Với thế lực mạnh hơn bao giờ hết, họ gây áp lực lớn lên BLĐUnited. Sir Alex nhận được thông điệp rõ ràng: Nếu không quy hàng, “mất đầu” đừng trách! Ngườilàm công mà dám kiện chủ, kết quả thế nào chẳng cần nói cũng biết. Không còn cách nào khác, Sirđành rút đơn kiện, chấp nhận thỏa thuận ngoài tòa cùng Magnier. Đã chiếm thế thượng phong, Magniernuốt luôn lời hứa bảy triệu trước đây, chỉ trả cho Sir 2.5 triệu. Chẳng rõ việc này có phải một trongnhững nguyên nhân khiến ít lâu sau, Sir phải vào viện chữa bệnh về tim hay không.Giữalúc Sir Alex bị tài phiệt Ireland “bóc lột”, tỷ phú Nga Abramovich đổ hàng núi tiền vào Chelsea,biến đội bóng thủ đô thành một thế lực đáng sợ. Với túi thần không đáy của Abramovich, chỉ nội mùahè 2003, Chelsea chi tiêu vung vít, bỏ ra 121 triệu bảng mua về 12 cầu thủ mới. Giám đốc điều hànhcủa United, Peter Kenyon, cũng nghe theo tiếng gọi đồng tiền, chạy sang Stamford Bridge. Thay thếKenyon tại Old Trafford là David Gill.Trong hai mùa 2003-2004 và 2004-2005, United cũng mua nhiều cầu thủ, đáng chú nhất là thủ mônTim Howard, hậu vệ Gabriel Heinze, cặp tiền đạo Louis Saha – Alan Smith, và hai tài năng trẻ mới18 tuổi: Cristiano Ronaldo và Waye Rooney[1].Vụ chuyển nhượng Ronaldo tốn đến 12.5 triệu bảng,làm nhiều người nghi ngờ: Liệu anh chàngmăng sữa này có xứng đáng cái giá đó không? Thiên hạ càngxôn xao khi Ronaldo được kế thừa chiếc áo số bảy của David Beckham. Cầu thủ chạy cánh người BồĐào Nha nhanh chóng dập tắt những hoài nghi, góp công lớn đưa United giành Cúp FA năm 2004. Anhghi một bàn trong trận thắng Manchester City 4-2 ở vòng năm. Đến trận chung kết gặp Milwall, cũnganh mở tỷ số, trước khi Van Nistelrooy ghi thêm hai trái, đem về Old Trafford Cúp FA thứ 11 tronglịch sử.Waye Rooney còn gây ấn tượng mạnh mẽ hơn. Mang trên lưng danh hiệu thần đồng nước Anh, cùng giáchuyển nhượng “khủng” 27 triệu bảng, anh phải đối đầu áp lực cực lớn. Vậy mà ngay trận ra mắt gặp

Fenerbace tại Cúp C1, ngày 28 tháng 9, 2004, Rooney lập hattrick, và kiến tạo một bàn cho đồng đội,giúp Quỷ Đỏ hủy diệt đối phương 6-2. Một tháng sau, trong cuộc “đại chiến Old Trafford” với đươngkim vô địch Arsenal, anh lại đóng vai người hùng: Kiếm được quả phạt đền cho Nistelrooy, rồi đíchthân lập công ấn định tỷ số 2-0, cắt đứt chuỗi 49 trận bất bại của Pháo Thủ[2]. Mùa 2004-2005,Rooney là vua phá lưới của United với 17 bàn trên khắp các mặt trận: Một thành tích không tồi chútnào đối với một tân binh mới 18 tuổi. Danh hiệu Cầu Thủ Trẻ Xuất Sắc của PFA đương nhiên đượctrao về anh. Trong khi Solskjaer được gọi là “sát thủ mặt trẻ thơ”, Rooney chẳng khác nào một…trẻthơ mặt sát thủ!Dù vậy, cả Rooney lẫn Ronaldo đều chưa đạt đến đỉnh cao phong độ, không tỏa sáng được suốt mùagiải; United chưa thể dựa vào họ để tìm lại vinh quang trên đấu trường VĐQG và châu Âu. Trong hainăm 2004-2005, đội chủ sân Old Trafford như bị “sao quả tạ” chiếu tướng. Vắng Beckham, không cònai tạt bóng cho Van Nistelrooy đánh đầu, khiến số bàn thắng của tiền đạo Hà Lan giảm hẳn đi. Tệ hơnnữa, Nistelrooy lại chấn thương nặng, phải nghỉ gần cả năm. Solskjaer thì đã chấn thương đầu gối từtháng chín 2004, không bao giờ lành lặn hoàn toàn được nữa. Sir Alex mua về Louis Saha để chữacháy, nhưng tiền đạo người Pháp cũng vào viện liên miên, chẳng mấy khi khỏe. Hàng công đã vậy,hàng thủ chẳng khá khẩm gì hơn. Trung vệ trụ cột Rio Ferdinand có tên trong danh sách thử dopingngẫu nhiên, song đến ngày xét nghiệm lại quên béng, tung tăng bỏ đi shopping. Hậu quả là bị treo giòtám tháng, vắt từ mùa 2003-2004 sang 2004-2005. Vị trí thủ môn vẫn là điểm yếu như nhiều năm nay:Tuy không “diễn hề” như Barthez, trình độ của Tim Howard và Roy Carroll chỉ có hạn.Mùa 2003-2004, United thua đến chín trận, chỉ đứng thứ ba sau Arsenal và Chelsea. Mùa 2004-2005,đội thắng Arsenal cả hai lượt đi về (2-0 và 4-2), nhưng thúc thủ hai lần trước Chelsea, vẫn dậm chântại chỗ tại hạng ba, nhìn đội bóng nhà giàu của Roman Abramovich và Jose Mourinho lần đầu tiênđăng quang kể từ năm 1955. Tại Cúp C1, nếu như mùa 03-04, Quỷ Đỏ có thể đổ lỗi cho trọng tài vì đãtừ chối bàn thắng hoàn toàn hợp lệ của Paul Scholes, khiến họ bị Porto loại tức tưởi ở tứ kết, thì mùasau đó, không gì có thể bào chữa cho thất bại toàn diện trước AC Milan (thua cả trên sân khách lẫnsân nhà).Chỉ nhìn vào danh sách ghi bàn, có thể thấy phong độ kém của United. Mùa 03-04, Van Nistelrooy ghi30 bàn, tuy vẫn cao, nhưng là thấp nhất từ khi anh đến Old Trafford. Ngoài Paul Scholes 14 lần lậpcông ra, không có ai ghi được tới 10 bàn. Mùa 04-05 thuộc vào loại tệ nhất trong kỷ nguyên Ferguson:Vua phá lưới Rooney chỉ có 17 bàn, Nistelrooy tuy nghỉ gần cả mùa vẫn đứng thứ hai với 16. Chẳnglạ gì khi đó là mùa giải trắng tay cho United.Thất bại trên sân cỏ cũng có khía cạnh tích cực của nó. Trước giờ ở Anh, đối với các fan trung lập,đội bóng khó ưa nhất chính là…Quỷ Đỏ[3]. Nay thì cái danh hiệu khó ưa ấy được chuyển qua choChelsea. Người ta ghét lối tiêu tiền kiểu “trọc phú” của Chelsea, và không thưởng thức nổi lối chơichủ yếu dựa vào cơ bắp của họ. Dưới thời HLV Ranieri, lúc Abramovich chưa tới, hễ Chelsea gặpUnited, đa số fan trung lập sẽ đứng về phía CLB London. Từ khi cặp đôi Abramovich-Mourinho xuấthiện, tình thế lại đảo ngược. Taylor (2007) thuật lại nhiều mẩu chuyện về “tình cảm đột xuất” giànhcho United. Sir Alex bỗng dưng đi đến đâu cũng được ủng hộ. Nhiều người chặn ông ngoài đường, bắttay thân mật “Tôi không phải CĐV đội ngài, nhưng cố lên nhé”. Sir đi taxi, tài xế cũng quay lại: “Emchẳng mê Man U đâu, nhưng bác không được để bọn Chelsea vô địch thêm nữa”. Từ khắp nơi, thư củaCĐV trung lập đổ về Old Trafford. Ngay cả fan của…Liverpool cũng viết thư, động viên United cốgắng ngăn bước Chelsea.Động viên như vậy, chứ chắc ai cũng nhìn về Manchester với ánh mắt bi quan. Kết mùa 04-05, tươnglai Quỷ Đỏ có vẻ tối đen như…tiền đồ chị Dậu. Tiền không mua được tất cả, nhưng đủ sức mua chứcVĐQG cho Chelsea; Arsenal vừa bị soán ngôi, song đang trông chờ vào tương lai tươi sáng khi

chuyển tới SVĐ mới Emirates; còn Liverpool vừa giành Cúp C1 lần thứ năm sau chiến thắng khôngtưởng trước AC Milan. Trong nhóm tứ đại gia, chỉ có United là lép vế toàn diện. Tuy thế, Sir Alexvẫn vô cùng lạc quan. Được hỏi liệu Arsenal có thể vươn lên sánh bằng United hay không, Sir cườivang: “Sánh bằng ư? Arsenal ấy à? Xây thêm ba cái Emirates, rồi xây dựng 33 đội hình một lúc, mayra mới bằng”. Nói về Chelsea, Sir phẩy tay: “Nhìn vào truyền thống, nhìn vào lịch sử đi, Chelsea cógì đâu?”Sir Alex có cơ sở để tự tin, bởi ông hướng tới tương lai, chứ không bó buộc tầm nhìn vào hiện tại.Thất bát vài mùa là điều khó tránh, vì thế hệ vàng đang dần tan rã, cần một giai đoạn chuyển tiếp đểxây dựng nhân sự thay thế. Không có Abramovich chống lưng, United chẳng thể bỏ một lúc hàng trămtriệu đưa về một chục ngôi sao. Họ chỉ có thể đi từ từ: Mùa này mua Ronaldo, mùa tới mua Rooney,mùa tới nữa tiếp tục hoàn chỉnh lực lượng. Nhìn vào Ronaldo và Rooney, Sir Alex thấy một thế hệvàng thứ hai. Ông tin chắc: Chỉ cần kiên nhẫn, đợi bộ đôi ấy trưởng thành, thiên hạ sẽ lại về tay…quỷ.Tất nhiên, Sir Alex không thể coi thường các CĐV “dữ dằn” nước Anh. Người hâm mộ và HLV ví nhưnước với thuyền, nước đẩy thuyền đi, cũng chính nước có thể lật đổ thuyền. Chẳng thể nào đứng ra giảithích với các fan: Chúng tôi đang chuyển giai đoạn, hãy cố chờ vài năm. Không, họ chả cần biết điềuđó, họ chỉ muốn mùa nào cũng có danh hiệu. Vậy nên, trong giai đoạn thất bát, khó cạnh tranh nổi chứcVĐQG, Sir trở nên nghiêm túc với các cúp quốc nội, không bỏ bê chúng như trước. United giành cúpFA năm 2004, vào chung kết năm 2005, chỉ chịu thua Arsenal sau những loạt luân lưu. Cúp FA khôngsánh bằng giải ngoại hạng, song trong cơn khát, một ngụm nước lọc cũng đã là quý, đâu cần đến nướccam, nước chanh.Sir trước giờ vốn luôn là người thực tế, những khi tạm thời yếu sức, không làm nổi việc lớn, thì ông cứviệc nhỏ mà làm, chứ không như nhiều người khác, việc lớn không làm được, việc nhỏ chê không làm,rốt cuộc chỉ dở dở ương ương.

Tỷ phú Nga Roman Abramovich (ảnh: Luxedb.com)

[]Phỏng thơ Nguyễn Tất Nhiên: "Hai năm tình lận đận".[1] Ngược lại, đi khỏi Old Trafford có Fabien Barthez, Nicky Butt, và Diego Forlan.[2] Sau trận đấu, hai bên gây gổ với nhau trong đường hầm. Một cầu thủ Arsenal cầm bánh pizza

quẳng vào Sir Alex, gây nên vụ “pizzagate” nổi tiếng. Đến nay vẫn không rõ danh tính cầu thủ ấy,nhưng nhiều người cho rằng đó là Cesc Fabregas.[3] Sir Alex biết điều đó, nên sau chiến thắng trước Bayern năm 1999, ông nói giỡn một câu: “Thắngthế này, ngày mai khối người nhảy cầu London tự tử!”

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 33

Đêm Trước Hừng Đông

háng năm, 2005, Malcolm Glazer và các con mua lại cổ phần của Magnier vàMcManus. Tháng sáu, gia đình tài phiệt Mỹ hoàn tất vụ thôn tính Manchester United.Từ một công ty đại chúng, United PLC trở thành sở hữu riêng của nhà Glazer. KhắpManchester, và khắp cả nước Anh, người hâm mộ Quỷ Đỏ nổi lên biểu tình chốngđối dữ dội. Hình nộm Malcolm Glazer bị đem ra đốt cháy. Khi ba người con trai củaông ta từ Mỹ sang thăm Old Trafford, họ phải đến thật sớm, về thật trễ, chuồn theo

lối cửa hậu để tránh cơn thịnh nộ từ các fan. Mỗi khi đi đó đi đây, cả ba phải thuê hàng đống vệ sỹ vàcảnh sát đi theo bảo vệ. Sợ bị “khủng bố”, địa điểm các quý tử Glazer ở được giữ bí mật hoàntoàn[1].Vì sao Malcolm Glazer bị phản đối dữ dội? Thứ nhất, người ta không muốn thấy một CLB có truyềnthống lâu đời như Manchester United lọt vào tay tài phiệt nước ngoài. Thứ hai, Glazer không phảiAbramovich. Abramovich là siêu tỷ phú với tài sản trên chục tỷ đô la, Glazer thậm chí chưa có nổimột tỷ. Hơn nữa, Abramovich đam mê bóng đá thật sự, còn Glazer chỉ khoái trò bóng bầu dục đầy bạolực của Mỹ. Abramovich sẵn sàng chịu lỗ, liên tục bơm tiền cho CLB để giành danh hiệu, còn Glazerchỉ dùng CLB như một công cụ làm ăn kiếm chác. Với ông chủ Glazer, đừng hòng có chuyện chi ra100 triệu mỗi năm cho việc mua cầu thủ. Ngược lại, vì Glazer phải đi vay tiền để mua United, nên khiđã trở thành chủ nhân ông tại Old Trafford, ông ta dùng lợi nhuận của United để trả nợ lãi suất. UnitedPLC đang là một công ty có tình hình tài chính vô cùng lành mạnh, bỗng nhiên biến ra con nợ! Tóm lại,có thể nói một câu thế này: Trong khi Abramovich bơm máu cho đội bóng của mình, Glazer đóng vaitrò hút máu.Trước cuộc xung đột giữa Glazer và người hâm mộ, Sir Alex giữ quan điểm tương đối trung lập: Tôilà HLV, tôi chỉ huấn luyện, ai là chủ CLB thì tôi vẫn cống hiến hết mình. Về phía nhà Glazer, trong vàinăm đầu, họ còn lo cải thiện quan hệ quần chúng, chưa dám dở trò “ma cà rồng”, nên United vẫn điđúng hướng. Thêm vào đó, phần vì chẳng biết gì về bóng đá, phần vì muốn lấy lòng Sir Alex, hòngnhờ Sir nói tốt giúp với các fan, họ để cho HLV trưởng toàn quyền về mặt chuyên môn, không canthiệp gì.Đã bổ sung tuyến tiền vệ với Ronaldo, tiền đạo với Rooney, năm nay, Sir Alex đầu tư cho hàng thủbằng hợp đồng với thủ môn kỳ cựu Edwin Van der Sar. Từ ngày Peter Schmeichel rời Old Trafford,Sir đã thử nghiệm cả thảy 10 người đóng thế: Van der Gouw, Mark Bosnich, Nick Culkin, MassimoTaibi, Paul Rachubka, Andy Goram, Fabien Barthez, Roy Carroll, Ricardo, và Tim Howard. Cả 10đều thất bại. Phải đến Van der Sar, lời nguyền thủ môn mới được hóa giải. Van der Sar không phânphối bóng tốt như Schmeichel, cũng không “hầm hố” bằng, nhưng về các kỹ năng khác, anh không hềkém cạnh. Nếu Schmeichel được 10, thủ thành người Hà Lan cũng được ít ra là 8.5, mà được 8.5/10của Schmeichel thì đã quá đủ là “thiên hạ đệ nhất”. Tuổi 35 của Van der Sar cũng không phải nhân tốgây trở ngại, vì thủ môn thi đấu tốt đến ngoài 40 là thường.Đến cùng Van der Sar có tiền vệ người Hàn Quốc Park Ji Sung. Đây là vụ chuyển nhượng mang nhiều

tính thương mại: Lực lượng CĐV của Manchester United tại Á Châu vốn rất đông đảo, ký hợp đồngvới một cầu thủ da vàng là cách tốt nhất để củng cố quan hệ với họ. Tuy không thật sự nổi trội, Parkluôn thi đấu năng nổ, cần cù, để lại ấn tượng tốt trong những năm ở Old Trafford. Ở chiều ngược lại,Phil Neville phải nói lời chia tay với anh trai Gary, chuyển sang chơi cho Everton.United mở đầu mùa 2005-2006 khá tốt, thắng ba trận liên tiếp, nhưng lần lượt Gabriel Heinze rồi RoyKeane đều chấn thương nặng, phải nghỉ dài hạn. Đội hòa hai trận liền với Manchester City vàLiverpool, bắt đầu bị Chelsea tạo khoảng cách trên bảng xếp hạng. Tuy chỉ mới tháng chín, CĐV bắtđầu nóng ruột, bởi lòng kiên nhẫn của họ đã vơi đi rất nhiều sau mùa 04-05 trắng tay. Đâu đâu ngườita cũng hô hào United nên trở về với chiến thuật 4-4-2, với Rooney đá cặp cùng Van Nistelrooy, hơnlà duy trì sơ đồ 4-5-1: Nistelrooy đá cắm, Rooney chơi lệch cánh. Trận gặp Blackburn tại OldTrafford, Sir Alex cất Rooney trên ghế dự bị, khiến các fan giận dữ. Suốt cả trận, họ hô vang“Rooney! Rooney! 4-4-2! 4-4-2!”. Khi United thua cuộc 1-2, một số fan thậm chí hô hào đả đảo Sir.Lần đầu tiên kể từ năm 1989, mới lại có chuyện Sir bị công kích ngay tại sân nhà.Tuy vậy, người hâm mộ chẳng phải không biết điều. United từ một CLB có nguy cơ xuống hạng vươnlên được thành thương hiệu bóng đá lớn nhất toàn cầu là nhờ có ai? Chẳng phải một tay Sir Alex gâydựng sao? Sau giây phút bốc đồng lỡ miệng, ai ai cũng hối hận. Trong trận kế tiếp gặp Benfica ở CúpC1, khoảng phút thứ 16, khắp SVĐ bỗng vang lên những tiếng hô:-Hãy đứng dậy nếu bạn yêu Fergie!-Hãy đứng dậy nếu bạn yêu Fergie!Thế rồi ngàn người như một nhất loạt đứng lên. Ta được chứng kiến một quang cảnh vô cùng xúc độngtại Nhà Hát Những Giấc Mơ: 60 ngàn con người cùng đứng, vỗ tay, và hát lời xin lỗi nhà thuyềntrưởng vĩ đại!Có điều, phong độ Quỷ Đỏ vẫn chưa được cải thiện. Họ thi đấu rất thiếu lửa ở cả giải ngoại hạng lẫnCúp C1. Không tiện chỉ trích Sir Alex thêm nữa, lại nghe phong thanh đâu đó chính Carlos Queiroz làngười “dụ” Sir chơi 4-5-1, các CĐV tập trung phê phán vị trợ lý người Bồ Đào Nha. Trong khi đó,United tiếp tục lăn dốc, thua thê thảm 1-4 trước Middlesbrough, rớt xuống tận hạng bảy, thua Chelseađến 13 điểm. Và rồi, đùng một cái, xảy ra sự cố Roy Keane.Tại Old Trafford, Roy Keane chính là người giống Sir Alex nhất về mặt tính cách: Đầy tham vọng,hừng hực quyết tâm, nóng nảy như lửa. “Keane là động lực và cảm hứng của United, một tiền vệ cókhả năng đọc thế trận số một”, Sir viết, “Khi nhìn Keane, tôi thấy trong cậu ta sự khát khao chiến thắngvà khát vọng vươn đến hoàn hảo của chính tôi”. So với thầy, xem ra Keane còn khó tính hơn. Phóngviên mỗi lần phỏng vấn Keane là đến khổ, bởi trong mỗi câu hỏi không được thiếu chữ “làm ơn”, saumỗi lần Keane trả lời, không được phép quên “cám ơn”. Hễ nói năng thiếu hai chữ đó, liền bị Keanemắng là bất lịch sự.Trong đời, người duy nhất Roy Keane kính phục là Sir Alex; ngoài Sir ra, không ai quản nổi một cátính mạnh như anh. Các đời HLV ĐTQG Ireland bị Keane khinh như mẻ. Hồi World Cup 2002, anhmắng vào mặt HLV McCarthy sa sả suốt tám phút liền, chửi ông là “thằng l…”, rồi “đồ HLV rácrưởi”. Mắng đã đời, Keane quay đi, không quên thòng thêm một câu: “Cầm cái World Cup mà đút vàođít. Mẹ! Ông đây chỉ nghe lời một mình ngài Alex thôi!”Trên sân bóng, Keane làm tốt vai trò thủ lĩnh, truyền cảm hứng cho mọi người, song ngoài đời, anhsống lạnh lùng, ít thân với ai. Càng lớn tuổi, anh lại càng khó tính, cộc cằn hơn. Tính cách giản dị, anhkhông ưa ra mặt những đồng đội nào hay xài hàng hiệu, thích sống xa hoa. Gary Neville có lần sắmđược “dế” mới, nhắn tin cho bạn bè “Đây là số mới của Gary nhé”. Vài phút sau, chàng hậu vệ nhậnđược câu trả lời từ Keane “Thế thì làm sao?”Sau trận United-Middlesbrough 1-4, khi trả lời phỏng vấn MUTV, Roy Keane kịch liệt chỉ trích các

đồng đội, từ Rio Ferdinandđến Kieran Richardson, từ Alan Smith đến John O’Shea, cả Van der Sarcũng không chừa. MUTV là kênh “tuyên truyền” của Manchester United, dĩ nhiên họ không thể phátnhững lời “tiêu cực” của Keane, nên đành bỏ chương trình phỏng vấn hàng tuần, thay vào chương trìnhkhác. Song có chuyện gì mà qua được mắt cánh nhà báo. Không thấy cuộc phỏng vấn như thường lệ,các phóng viên lập tức đánh hơi thấy vấn đề, liền lao vào điều tra. Sir Alex ra lệnh, cấm không aiđược cung cấp thông tin cho truyền thông. Cái khó là Old Trafford có đến 500 nhân viên, làm saokiểm soát từng người cho nổi. Một trong những nhân viên đó đã bán tin tức cho tờ Daily Mirror vớigiá 15 000 bảng, để rồi ngày hai tháng 11, 2005, độc giả đọc thấy trên báo này dòng chữ “độc quyềntrên toàn thế giới”, bên dưới là nguyên văn bài trả lời phỏng vấn của Roy Keane.Đến nước này, Sir Alex buộc phải “trảm” người thủ quân lâu năm. Điều Keane nói ra thật tình chẳng tệhơn điều Sir nói trong phòng thay đồ. Nhưng khác biệt chính nằm ở đó: Những gì trong phòng thay đồ,không được phép tiết lộ ra ngoài. Để giữ đoàn kết nội bộ, Sir cho Keane ra đi theo dạng tự do, đếnvới Celtic. “Là HLV, thường ai cũng có đệ tử ruột mà mình thương mến nhất”, ông nói, “có điều cầnphải chí công vô tư, không để tình riêng ảnh hưởng đến công việc”.Dù mỗi người một phương, Sir Alex và Roy Keane vẫn giành cho nhau tình cảm nồng hậu. Sáu thángsau, Sir tổ chức trận đấu tôn vinh Keane, giữa Manchester United và Celtic. Keane chơi cho mỗi độimột hiệp[2].Tiếp tục với những diễn biến của mùa 05-06, có vẻ việc bị Middlesbrough hạ nhục làm các cầu thủcảm thấy xấu hổ, thúc đẩy họ phải nỗ lực hơn lên. Ngày sáu tháng 11, đúng dịp kỷ niệm 19 năm SirAlex dẫn dắt United, CLB xuất sắc cho đội đầu bảng Chelsea đo ván, với bàn thắng duy nhất củaDarren Fletcher[3]. Tiếng còi dứt trận vang lên, Sir quay lên khán đài, cúi đầu cảm tạ. Người hâm mộđáp trả bằng cách hát vang:-Ai cũng yêu Alex Ferguson!-Ai cũng yêu Alex Ferguson!Sau trận hạ Chelsea, Quỷ Đỏ lấy lại niềm tin, liên tiếp chiến thắng, leo lên được hạng nhì. Nhưng tạiCúp C1, mọi chuyện vẫn tồi tệ. Trong một bảng đấu không quá khó với Villareal, Benfica và Lille,United đứng hạng bét, đá sáu trận chỉ thắng một, ghi vỏn vẹn ba bàn. Lần đầu tiên trong 10 năm, độimới bị loại từ vòng đấu bảng, khiến báo chí đoán già đoán non về việc BLĐ sắp sa thải Sir Alex, thaythế bằng Guus Hiddink hay Paul Le Guen.Đến kỳ chuyển nhượng mùa đông, United bổ sung hai nhân vật quan trọng: trung vệ người Serbie,Nemanja Vidic (7 triệu bảng) và hậu vệ cánh người Pháp Patrice Evra (5.5 triệu). Bù lại, đội mấtAlan Smith ít nhất một năm: Anh bị gãy chân do cố truy cản cú sút của John Arne Riise trong trận đấuCúp FA với Liverpool tại Anfield. Khi Smith lăn lộn nằm trên sân, CĐV Liverpool hò reo ăn mừngnhư thể đội nhà vừa ghi bàn. Thấy Sir Alex nhìn lên khán đài, họ càng làm già, í éo giả tiếng xe cứuthương, rồi hát mấy câu tự chế:-Ôi John Arne Riise ơi! Kể chúng tớ nghe đi, cậu làm thằng kia gãy giò như thế nào!Vậy đó! Fan Liverpool ghét United là điều xưa như trái đất, nhưng từ khi đội bóng thành Man soánngôi CLB yêu thích của họ, họ lại càng ghét tợn. Thôi thì họ làm đủ trò tại Anfield, từ giang tay làmmáy bay chế giễu thảm họa Munich 1958, đến…tè vào bọc nylon quẳng xuống đầu CĐV Quỷ Đỏ ngồibên dưới! Nhiều khi, các fan Liverpool giả vờ hâm mộ, cầm sổ đến xin chữ ký cầu thủ United, để rồixé tan sổ đi, trong sự bẽ bàng của đối phương.Smith gãy chân, còn United nói lời chia tay Cúp FA. Tại giải ngoại hạng, hy vọng lên ngôi cũng tanbiến với thất bại 0-3 trước Chelsea vào cuối tháng tư. Sau 90 phút, các cầu thủ Chelsea chạy vòngquanh sân, ăn mừng cúp bạc. CĐV trên khán đài Stamford Bridge đồng thanh:-Man United là đội đ. nào?

-Man United là đội đ. nào?-Man United là đội đ. nào?-Chỉ có Quân Đoàn Xanh vững bước tiến lênThất vọng! Nhưng so với mùa trước, đã có tiến triển. Quỷ Đỏ ít nhất đã chiếm ngôi á quân, không cònphải đứng hạng ba (Wayne Rooney lần thứ hai liên tiếp đoạt giải Cầu Thủ Trẻ Xuất Sắc Nhất NướcAnh). Họ cũng không trắng tay, bởi đã có Cúp LĐ. Sir Alex gây ngạc nhiên trong trận chung kết CúpLĐ, khi để Saha đá chính thay cho Van Nistelrooy. Không phụ lòng thầy, Saha ghi một bàn, và kiến tạohai bàn cho Rooney và Ronaldo, giúp đội thắng đậm 4-0.Cúp LĐ không phải danh hiệu quan trọng, tờ The Times còn “chua ngoa” ví nó với…cái bô dùng đi tè,vậy mà Van Nistelrooy lại vô cùng giận dữ vì không được đá chung kết. Quan hệ giữa anh và Sir Alextừ đó rạn nứt. Giận cá chém thớt, Nistelrooy ủng oẳng với Cristiano Ronaldo trên sân tập, đập cho đànem người Bồ sưng mặt, rồi lêu lêu: “Về mà khóc với bố mày ấy”[4]. Nistelrooy là chân sút vĩ đạitrong lịch sử United, song Ronaldo mới là tương lai đội bóng. Giữa hai người, không ngạc nhiên khiSir Alex đứng về phía Ronaldo. “Người Hà Lan bay” bị bán sang Real Madrid vào cuối mùa, với giá10.2 triệu bảng.Nhìn nhận một cách khách quan, tuy Van Nistelrooy có những đóng góp lớn lao cho United, việc bánanh trước mùa 2006-2007 là một quyết định đúng đắn và sáng suốt của Sir Alex. Lúc mới đến OldTrafford, Nistelrooy hoạt động khá rộng, thậm chí có lần ghi bàn sau pha lừa bóng từ giữa sân, songcàng lúc anh càng thu mình vào vòng cấm địa. Hai mùa đầu tiên, anh bùng nổ dữ dội, ghi 36, rồi 44bàn, nhưng sau đó dần dần đi xuống, đến mùa cuối cùng chỉ có 24 lần lập công.Với sơ đồ một tiền đạo cắm của United, mọi cơ hội đều đổ dồn về Van Nistelrooy. Vậy nhưng, thờigian sau này, tiền đạo Hà Lan kém duyên đến kinh ngạc, dường như phải có đến 7-8 cơ hội, anh mớiphá lưới được một lần. Con số 24 bàn nhìn qua tưởng cao, khi so với số cơ hội mới thấy là quá ít.Hơn nữa, sơ đồ 4-5-1 chỉ nhằm để phục vụ Nistelrooy, không phát huy được hết khả năng của nhữngcầu thủ khác.Không còn Nistelrooy, không còn 4-5-1, lúc ấy tiềm lực đội bóng mới được phát huy đến mức tối đa.

Tài phiệt Mỹ Malcolm Glazer (ảnh: Briansmith.photoshelter.com)

[1] Một nhóm CĐV cực đoan còn quyết định tẩy chay luôn đội bóng, lập ra một CLB mới, gọi là FCUnited of Manchester.[2] Tiếp quản băng thủ quân từ Keane là Gary Neville.[3] Đây là lần đầu tiên Sir Alex chiến thắng Mourinho, sau sáu phen chạm trán.

[4] Tin tức về vụ ẩu đả giữa Nistelrooy và Ronaldo bị tiết lộ ra ngoài, khiến Sir Alex tức giận. Khôngcần biết ai đã tiết lộ, Sir cấm tiệt, không cho học trò viết báo nữa. Rio Ferdinand và Gary Nevillephải hủy hợp đồng cộng tác với The Sun và The Times.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 34

Trở Lại Đỉnh Cao

rước mùa bóng mới, không mấy ai đặt niềm tin vào Manchester United. Ừ thìArsenal đã bị Arsene Wenger dắt vào con đường “duy ý chí”, không đáng kể đếnnữa, nhưng đương kim vô địch Chelsea thì quá mạnh. Kỳ chuyển nhượng hè, Chelseamua thêm hai siêu sao Andriy Shevchenko và Michael Ballack, trong khi United bánđi tiền đạo lừng danh Van Nistelrooy, chỉ đem về một tiền vệ thuộc loại khá làMichael Carrick. Tuy nhiên, Sir Alex tự tin hơn bao giờ hết, bởi chẳng ai biết trò

bằng thầy. Rooney và Ronaldo đã đạt đến độ chín, hai tân binh mua muộn mùa trước là Vidic và Evrađã bắt đầu hội nhập, nên United chẳng còn ngán ai. Việc bán Nistelrooy, như ta bàn nơi chương trước,thật ra là phúc chứ chẳng phải họa.Cũng hú hồn, nếu không nhờ tài xử trí của Sir Alex, Ronaldo đã rời Old Trafford. Cầu thủ Bồ ĐàoNha bị dân Anh “ném đá” tơi bời vì tội dám “thèo lẻo, xúi bẩy” trọng tài đuổi Rooney trong trận Anh– Bồ Đào Nha ở World Cup 2006. Kết thúc giải, về đến Manchester, Ronaldo thấy cửa sổ nhà mình bịđập bể, còn hộp thư chất đầy những thư nặc danh, hăm dọa “xin tý huyết”. Hoảng hồn, anh tính chuyệnsang Tây Ban Nha, đá cho Real Madrid hay Barcelona. Sir Alex phải trổ hết tài thuyết khách, thuyếtphục Ronaldo ở lại, rồi tìm cách cho anh và Rooney hòa giải với nhau. Cuối cùng, mọi việc cũng êmthấm.Trận khai mạc mùa giải,trên sân Old Trafford vừa được mở rộng với sức chứa 76 000 người, Unitedđánh tan mọi hoài nghi. Rooney, Ronaldo, và Saha đều ghi bàn, đem về chiến thắng đậm đà 5-1 trướcFulham. Từ đó, trừ khoảng hai tuần ngắn ngủi trong tháng chín, họ không bao giờ để rơi ngôi đầu. Mớisang đầu năm 2007, Chelsea đã có vẻ đeo bám không nổi. Jose Mourinho nhìn rũ rượi hẳn, hai mắtthâm quầng. “Hình như tôi không đủ tài”, ông ta mệt mỏi thốt lên trong buổi họp báo, “Hình như cầuthủ của tôi không đủ giỏi”.Ba tháng ba, 2007 là một ngày quan trọng: Manchested United gặp Liverpool trên sân Anfield. Nếukhông tính trận áp chót gặp Chelsea, Liverpool là đối thủ lớn cuối cùng United phải đối đầu, vượt quaLiverpool coi như 90% ôm cúp trong tay. Vận may dường như không đứng về Quỷ Đỏ: Hết Rooneyrời sân vì chấn thương, đến Paul Scholes lĩnh thẻ đo do chơi xấu Xabi Alonso. Đến phút 92, khi tỷ sốvẫn là 0-0, United được hưởng quả đá phạt bên góc trái. Ai cũng ngỡ Ronaldo sẽ chuyền, nhưng anhtung cú sút căng. Có lẽ bị bất ngờ, thủ thành Pepe Reina không bắt được dính, để bóng văng ra. JohnO’Shea ập vào đá bồi, ghi bàn thắng quý như vàng.Đầu mùa, mọi người đều chắc mẩm trận đấu vòng áp chót giữa Chelsea và United sẽ vô cùng gay cấn.Chẳng ngờ đến khi trận đấy diễn ra, Quỷ Đỏ đã thừa điểm vô địch. Đến thăm Chelsea tại StamfordBridge, Sir Alex tung ra một đội hình lạ hoắc, gồm những cầu thủ muôn đời dự bị như thủ môn TomaszKuszczak, hậu vệ Kieran Lee, tiền vệ Chris Eagles, và trung phong…Dong Fangzhuo người TrungQuốc. Tỷ số cuối cùng là 0-0, do Chelsea cũng chẳng còn động lực thi đấu. Gặp nhau ba lần mùa đó,Chelsea hòa hai, và thắng United tại chung kết Cúp FA. Bất khả chiến thắng, nhưng Sir Alex chẳngbuồn. Vô địch ngoại hạng thì sức mấy mà buồn!

Trận cầu đáng nhớ nhất của United trong mùa 2006-2007 không phải ở giải ngoại hạng, mà là cuộcchạm trán với AS Roma ở tứ kết lượt về Cúp C1. Lượt đi thua 1-2, người hâm mộ Quỷ Đỏ vẫn tự tinđội nhà có thể lật ngược tình thế, song những gì xảy ra tại Old Trafford hôm ấy vượt ngoài sức tưởngtượng của bất kỳ ai. United chơi với tốc độ chóng mặt, liên tục đập nhả một chạm. Mới phút 12,Carrick đã lốp bóng qua đầu thủ thành Doni, mở tỷ số. Sáu phút sau, Alan Smith, vừa trở lại sau chấnthương, nhân đôi cách biệt. Kế đó hai phút, Giggs tạt ngang cho Rooney ghi bàn thứ ba. Trước lúc kếtthúc hiệp một, Ronaldo dứt điểm vào góc gần, đem lại bàn thứ bốn. Chưa hết, mới bắt đầu hiệp hai,lại là Ronaldo lao vào đón đường chuyền của Giggs, dứt điểm thành công, rồi lại Carrick sút xa tuyệtđẹp, phá lưới lần thứ sáu. De Rossi gỡ một trái an ủi cho Roma, trước khi Evra ấn định tỷ số 7-1.Trên khán đài tối đó, các fan Roma không tin vào mắt mình. Nhiều phóng viên Ý trong khu báo chí nổigiận, bỏ về ngay sau hiệp một. Theo lời Ronaldo, lúc tỷ số đang là 6-0, một hậu vệ đối phương thậmchí còn năn nỉ anh “Thôi mà, ăn sáu trái rồi, còn lừa mãi làm gì”. Trong buổi họp báo sau trận đấu, SirAlex tự hỏi: Không biết trong suốt lịch sử Cúp C1, có màn trình diễn nào ấn tượng đến thế này chăng.Niềm vui, tuy vậy, chẳng kéo dài lâu, vì AC Milan phục thù giùm đồng hương ở vòng bán kết. Unitedthắng trận lượt đi 3-2, với cú đúp của Rooney, nhưng tới trận lượt về, Kaka, Seedorf và Gattuso chơinhư lên đồng, giúp Milan thắng thuyết phục ba bàn không gỡ.Năm 2007 chứng kiến sự trưởng thành vượt bậc của Cristiano Ronaldo. Từ một cậu bé lóc chóc, hayphô diễn kỹ thuật cá nhân một cách không hiệu quả, dưới sự dẫn dắt của Sir Alex, anh vươn lên đẳngcấp hàng đầu thế giới. Không cắm đầu lừa banh bừa bãi, Ronaldo giờ đây biết rõ khi nào cần cầmbóng, khi nào cần chuyền, và khi nào cần trổ tài lắt léo. George Best và Ryan Giggs sở hữu những đôichân ma thuật, khéo léo, nhưng dường như vẫn chưa bằng Ronaldo. Mỗi pha bóng của Ronaldo là mộttác phẩm nghệ thuật: Anh chạy nhanh như điện chớp[1], đảo chân dẻo như rang lạc; lúc thì quay mặtsang trái, nhưng gạt bóng sang phía phải; khi chơi trò giật gót, xỏ kim, khiến đối phương chẳng biếtđằng nào mà lường. Trông dáng anh chạy, thấy nhẹ nhàng như thể không để lại dấu chân trên mặt tuyết.Thôi thì hậu vệ tìm đủ mọi cách truy cản anh: Nắm áo, kéo quần, dẫm chân, vật ngã. Tất cả đều vôhiệu.Điểm mạnh nhất ở Ronaldo là…cái gì cũng mạnh, tức là sự toàn diện trong lối chơi! Trong anh có kỹthuật và tốc độ của Giggs, khả năng đánh đầu và nhạy cảm vị trí của Sheringham, sức mạnh trong từngcú sút của Scholes, cùng tài sút phạt của Beckham. Tuy đá dạt cánh, không phải trung phong, nhưngRonaldo liên tục ghi bàn. Anh dứt điểm tốt, và rất chịu khó dứt điểm: Góc hẹp mấy cũng dám sút, xa40-50 mét cũng dám sút, hễ thấy được khung thành là tự tin sút. Những cú sút của Ronaldo, dù là sútphạt hay bóng sống, đều mang lực cực mạnh, thủ môn rất khó truy cản; nếu cản được cũng dễ để bóngvăng ra, tạo cơ hội cho đối thủ lao vào đá bồi. Mùa 06-07, Ronaldo là vua phá lưới của United, với23 bàn thắng, đồng thời trở thành người đầu tiên hợp nhất được ba danh hiệu của bóng đá Anh: CầuThủ Xuất Sắc của PFA, Cầu Thủ Xuất Sắc của FWA, và Cầu Thủ Trẻ Xuất Sắc[2].Một trong những màn trình diễn siêu đẳng nhất của Ronaldo diễn ra ở trận United thắng Bolton 4-1.Trận này, bóng cứ như dính chặt vào chân Ronaldo, Bolton cử đến bốn, năm hậu vệ theo kèo anh cũngchẳng làm được gì. Hết trận, một phóng viên đặt câu hỏi cho HLV Bolton, Sam Allardyce:-Hôm nay hậu vệ đội ông bị Ronaldo lừa như ngóe, ông có sợ về lâu về dài, họ sẽ bị tổn thương vềtâm lý không?-Tổn thương thôi à – Allardyce đáp – Phải đi phẫu thuật thẩm mỹ, chỉnh sửa lại toàn diện luôn ấy chứ!

Manchester United – AS Roma 7-1 (ảnh: Thehardtackle.com)

[1] “Hắn cứ như Valentino Rossi (VĐV đua xe)”, hậu vệ Panucci của Roma nhận xét về Ronaldo,“Gắn cho tôi một cái động cơ, may ra tôi đuổi kịp hắn, không thì vô vọng”.[2] Bên cạnh Ronaldo, Rooney cũng có một mùa bóng thành công, cùng ghi được 23 bàn. Louis Sahaxếp sau với 13. Đặc biệt, Solskjaer tuy bị chấn thương hành hạ, rất ít khi ra sân, vẫn kịp lập công tới11 lần. Manchester United có đến tám cầu thủ được chọn vào đội hình tiêu biểu của giải ngoại hạng.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 35

Trên Đôi Cánh Ronaldo

rận chung kết Cúp FA gặp Chelsea là lần cuối cùng Ole Gunnar Solskjaer khoác áoManchester United. Tháng năm, 2007, Solskjaer một lần nữa lên bàn mổ, nhưngkhông thể nào chữa lành chấn thương đầu gối. Tháng tám, anh tuyên bố giải nghệ ởtuổi 34, trong sự nuối tiếc của người hâm mộ. Cùng rời Old Trafford với cầu thủ dựbị được yêu thích nhất trong lịch sử United có Gabriel Heinze (chuyển đến RealMadrid[1]) và Alan Smith (sang Newcastle). Để bổ sung lực lượng, Sir Alex mạnh

tay bỏ ra gần 50 triệu bảng, mua về tuyển thủ quốc gia Anh Owen Hargreaves và cặp đôi cầu thủ trẻNani-Anderson. Ngoài ra, còn có tiền đạo người Argentina Carlos Tevez đến từ West Ham theo hợpđồng cho mượn, và hậu vệ Jonny Evans được đôn lên từ đội trẻ.Như vậy, Sir Alex đã xây dựng xong hoàng kim thế hệ thứ ba cho United. So với lứa 98-99, thế hệ nàycó phần trội hơn về sức mạnh hàng thủ. Trong khung gỗ, Edwin Van der Sar tạo sự tin tưởng tuyệt đốivới sải tay dài và phản xạ phi thường. Phía trên anh, cặp trung vệ Ferdinand – Vidic mỗi người mỗivẻ, người này là sự bổ sung hoàn hảo cho người kia. Vidic thì mạnh mẽ, quyết liệt, chuyên về khôngchiến, Ferdinand tinh tế, mềm mại, giỏi việc bọc lót. Cánh trái có Evra thể lực sung mãn, lên xuốngnhư con thoi. Bên cánh phải, thủ quân Gary Neville sức đã yếu, hay chấn thương, nên ít khi ra sân,nhưng John O’Shea hay Wes Brown đều có thể đá tròn vai. Đá là chưa nói ở các tuyến trên, có nhiềucầu thủ hoạt động rộng hoặc mang xu hướng phòng ngự, thường xuyên lui về hỗ trợ hàng thủ.Tuy vậy, xét từ giữa sân trở lên, thế hệ mới nói chung không bằng đàn anh. Hàng tiền đạo mùa 2007-2008 khá mỏng, với chỉ ba tiền đạo thực thụ là Rooney, Tevez, và Saha. Rooney và Tevez đá chínhthường xuyên, có lối chơi tương tự như nhau: Cùng đá bao sân, không chỉ chuyên ghi bàn mà còn giỏikiến tạo, thu hồi bóng, tích cực tham gia phòng ngự từ xa. Thế nhưng, mối quan hệ “thần giao cáchcảm” như giữa Yorke và Cole là không có. Hàng tiền vệ thì phải thừa nhận là kém hẳn thế hệ 98-99.Tuy Scholes và Giggs còn đó, phong độ họ không còn như xưa; Owen Hargreaves xuất sắc song quáhay chấn thương; Darren Fletcher và Park Ji Sung đá cần cù, chịu khó, có điều chưa được “nhiệt” nhưRoy Keane, so về độ quái lại càng kém; Michael Carrick thì phập phà phập phù; còn Anderson vàNani chỉ ở dạng triển vọng.Nhưng còn một người nữa, ta vẫn chưa nhắc đến. Vâng, chính đó là người tạo nên sự khác biệt:Cristiano Ronaldo. Nửa tiền vệ, nửa tiền đạo, Ronaldo như linh hồn của United, tựa đôi cánh giúpQuỷ Đỏ bay cao. Anh là “cặp mắt rồng” của thế hệ 07-08, cũng như Cantona của thế hệ 93-94. Thiếuđi cặp mắt, rồng chỉ là “long tại điền”, không thể nào thăng hoa thành “long tại thiên”.Ngày 12 tháng tám 2007, United bước vào chiến dịch bảo vệ danh hiệu VĐQG. Bước đầu: không mấykhả quan, hòa 0-0 trên sân nhà trước Reading, Rooney chấn thương. Bước hai: cũng chưa thấy sáng,tiếp tục hòa 1-1 trước Portsmouth, Ronaldo nhận thẻ đỏ. Bước ba: rơi vào vũng bùn, một United thiếucả Rooney lẫn Ronaldo bị Manchester City đánh bại 1-0. Nhìn vào bảng xếp hạng, thấy Quỷ Đỏ đứngthứ ba…từ dưới đếm lên.Bên phía Chelsea, tình hình cũng không mấy sáng sủa. Sau chuỗi trận toàn thua và hòa, Abramovich

quyết định chấm dứt hợp đồng với "người đặc biệt" Jose Mourinho. Thế mới biết: Có "bố già đườngmật" đứng sau lưng chẳng khác nào ngồi dưới lưỡi gươm Damocles[2]: Tha hồ tiêu xài mua sắm thậtđấy, nhưng chỉ cần vài trận không đạt liền đi đời ngay. "Thật thất vọng khi từ nay tôi và cậu ta khôngcòn dịp đọ tài", Sir Alex lên tiếng, "Jose như mang đến một luồng gió mới, tươi trẻ, thanh tân; nhữngthành công của cậu ta là không thể phủ nhận."Trong trận đầu tiên dưới quyền tân HLV Avram Grant, Chelsea xếp giáp quy hàng trước United: thua0-2 với hai bàn của Tevez và Saha. Thừa thắng xông lên, Quỷ Đỏ lấy lại phong độ vốn có. Cuối thángchín, Ronaldo lần đầu lập công, giúp đội vượt qua Birmingham. Từ thời điểm ấy, anh khôngthể...ngừng ghi bàn. Trung bình cứ mỗi trận, Ronaldo làm một hay hai bàn, thỉnh thoảng hứng lên cònlàm luôn hattrick.Từ lúc Ronaldo "thông nòng", đội anh thẳng tiến một đường. Hết thủ môn này đến thủmôn khác, hết đội này đến đội khác, bị bộ ba Ronaldo-Rooney-Tevez tra tấn. Newcastle là tội nghiệpnhất: Lượt đi thua 0-6, lượt về thua 1-5; Aston Villa cũng thê thảm: Lần lượt "ôm đầu máu" với các tỷsố 1-4 và 0-4.Tháng ba, 2008, United đá năm trận thắng cả năm, ghi 13 bàn, không để lọt dù chỉ mộttrái.Tại Cúp C1, United đứng đầu giữa một bảng khá xương, gồm AS Roma, Sporting Lisbon, và DynamoKyiv. Ronaldo nổ súng trong hai lần gặp lại CLB cũ Sporting, đem về chiến thắng 1-0 và 2-1. Khôngtái lập kỳ tích 7-1, song đội chẳng gặp khó khăn nào trước Roma, nhẹ nhàng thắng ở Old Trafford, vàra về với một điểm tại Olimpico. Dynamo Kyiv đương nhiên bị đè bẹp cả hai lượt.Gặp đối thủ khóchịu Lyon ở vòng hai; trên đất Pháp, Quỷ Đỏ tiếp tục xứng danh vua ghi bàn cuối trận, khi gỡ hòa 1-1vào phút 87 do công Tevez. Lượt về đá sân nhà, đội thắng khít khao một bàn nhờ công Ronaldo.Lá thăm có phần ưu đãi United, khiến đội gặp lại...Roma ở tứ kết. Từ sau trận cầu khủng khiếp mùatrước, hễ tái ngộ đối phương là các chàng trai Ý "cóng giò". Đấu bảng đã cóng, tứ kết càng cóng hơn,Roma một lần nữa bó tay, thua với tổng tỷ số 0-3. Tuy nhiên, đón chờ Quỷ Đỏ tại lượt tiếp theo là mộtđại gia thực thụ: Barcelona. CLB xứ Catalonia không còn là "đội bóng một người" như cái cách họphụ thuộc vào Rivaldo năm 1999. Giờ đây, HLV Frank Rijkaard nắm trong tay một tập thể cực mạnh,gắn bó, sở hữu lối chơi đầy nghệ thuật, với những đường chuyền ban ngắn, phối hợp nhỏ, đập nhả, đanxen.Xavi, Iniesta, Deco, và đặc biệt, cậu bé thiên tài người Argentina Lionel Messi đều là những nghệsỹ sân cỏ. Có thể nói Barca hiện tại là một "Dream Team" thế hệ hai, không hề thua sút đội bóng trongmơ của Johan Cruyff trước đây.Đối mặt đại địch, Sir Alex chủ trương "thắng trước hết là không thua", ông đưa ra sơ đồ chú trọngphòng ngự, sử dụng đến hai tiền vệ chuyên đánh chặn là Carrick và Scholes. Trận đầu tiên tại CampNou, mặc cho Barcelona chiếm giữ thế trận, United phong tỏa thành công các mũi nhọn của đốiphương, bảo vệ được tỷ số 0-0. Thậm chí, nếu Ronaldo không sút hỏng phạt đền, đội đã thắng ngaytrên đất khách. Lượt về ở Old Trafford, thế trận vẫn không đổi: United phòng thủ chặt chẽ, Barcelonatấn công vô vọng. Khác biệt duy nhất đến từ bàn thắng của Paul Scholes: Một cú sút xa căng như kẻchỉ, đưa bóng bay vào góc chết khung thành. Thời sung sức, mỗi năm Scholes có đến năm sáu bàn nhưthế, song ở tuổi 34 xế chiều, cú sút ấy là một sự xuất thần.Hai trận gặp Barca là thí dụ tiêu biểu cho thấy sự khác biệt trong lối chơi giữa thế hệ 07-08 và 98-99.Lứa trước đá tốc độ nhanh, tấn công dồn dập, cuồn cuộn; lứa sau thận trọng, chủ trương chậm mà chắc.Đó đều do tính toán của Sir Alex. Trên đời có hai loại HLV: Loại thứ nhất chỉ có một bài, đi đến đâucũng dùng bài ấy, như Marcelo Bielsa, huấn luyện đội nào cũng xua quân cắm đầu tấn công ; loại thứhai biết cách thích nghi, tùy cơ ứng biến, như Sir Alex. Lứa 98-99 tấn công vũ bão là do có nhữngnhân sự thích hợp, đàn em 07-08 nếu muốn đá như thế phải cần thêm ít nhất một...Ronaldo, chứ khôngthể yêu cầu Fletcher hay Carrick chơi như "hành vân lưu thủy".Sir tuy già đi nhưng không cố chấp:Mỗi thời mỗi khác, cần có sự thay đổi, miễn sao vẫn đem về danh hiệu, tức là thành công.

Tháng năm về, cũng là lúc cuộc đua giữa Manchester United và Chelsea bước vào giai đoạn cuối. Haikỳ phùng địch thủ cùng vào chung kết Cúp C1, và đang so kè quyết liệt ở giải VĐQG. Ngoại hạng Anhnăm nay còn gay cấn hơn năm 1999: Trước vòng đấu cuối cùng, United và Chelsea bằng điểm nhau.Vì có hiệu số hơn hẳn (+53 so với +37), Quỷ Đỏ sẽ đăng quang nếu qua mặt Wigan, không cần biếtđến kết quả trận Chelsea-Bolton. Dưới sự dẫn dắt của Steve Bruce, Wigan thi đấu kiên cường, có điều"áo mặc sao qua khỏi đầu". United vẫn hoàn thành nhiệm vụ với hai bàn thắng của Ronaldo và RyanGiggs.Trận gặp Wigan mang ý nghĩa vô cùng quan trọng với Giggs,người duy nhất góp mặt trong cả ba hoàngkim thế hệ của Sir Alex: Anh cân bằng kỷ lục 758 trận khoác áo United của Sir Bobby Charlton, cùnglúc đó trở thành cầu thủ đầu tiên giành được 10 chức VĐQG Anh. "Còn có thể đòi hỏi gì hơn nữa?",Giggs hồ hởi, "Ngày khởi nghiệp, tôi có mơ cũng không tưởng tượng được ngày nay!"Chung kết Cúp C1 tại Moscow, United ra quân với đội hình gồm: Van der Sar, Brown, Vidic,Ferdinand, Evra, Hargreaves, Scholes, Carrick, Ronaldo, Rooney, và Tevez. Trận này không có "haiphút thần kỳ" như chín năm về trước, nhưng kịch tích theo một kiểu khác. Phút 26, Wes Brown tạtbóng, Ronaldo đánh đầu dũng mãnh, đưa United vượt lên. Chelsea gỡ hòa vào phút cuối hiệp một,trong một tình huống có phần may mắn: Cú sút của Michael Essien bật trúng cả Ferdinand lẫn Vidic,làm Van der Sar mất đà, tạo cơ hội cho Frank Lampard dễ dàng dứt điểm. Suốt hiệp hai và 30 phúthiệp phụ, không bàn thắng nào được ghi thêm. Drogba sút trúng cột dọc, Lampard đưa bóng vào xàngang, bỏ lỡ cơ hội cho Chelsea. Bên phía United, pha dứt điểm của Ryan Giggs, vào sân thayScholes, bị John Terry chặn lại trên vạch vôi. Phút 116, Drogba bị đuổi khỏi sân, song bốn phút cònlại quá ít ỏi để United tận dụng lợi thế hơn người.Bước vào loạt luân lưu định mệnh, không khí trên sân căng như dây đàn. Người hùng Ronaldo khiếntất cả bàng hoàng khi sút bóng vào tay Petr Cech. Cả bốn lượt sút của Chelsea đều thành công, độiquân xanh sẽ lên ngôi nếu thủ quân John Terry đá thành công quả cuối cùng.Terry từ từ bước vào vòng cấm địa, đưa tay chỉnh lại băng đội trưởng, đặt bóng xuống, rồi chạy lấyđà. Có lẽ hàng triệu fan hâm mộ Quỷ Đỏ đang cầm sẵn remote control, chỉ chờ bóng vào lưới sẽ tắtphụt TV. Nhưng không! Terry trượt chân, và cú sút của anh bật vào cột dọc. Cuộc chơi vẫn tiếp tục.Ryan Giggs đã đá thành công quả phạt đền thứ bảy. Sức ép đè nặng lên Nicolas Anelka. Anelka khôngmuốn thực hiện penalty, song đã đến lượt mình, không thể từ chối. Anh đưa bóng vào góc trái, mạnhnhưng chưa đủ hiểm. Van der Sar bay người cản phá thành công.Tất cả là định mệnh! Nếu Drogba,chuyên gia sút phạt đền của Chelsea còn trên sân, mọi chuyện có thể đã khác!Có gì tàn nhẫn hơn những cú luân lưu may rủi? Niềm vui tột cùng của người này là nỗi buồn tê tái củakẻ khác. John Terry mắt đỏ ngầu, đổ sụp xuống sân. Gary Neville chạy đến, an ủi đối thủ, sau đó mớitrở về ăn mừng cùng đồng đội: Một hành động đẹp, thể hiện tinh thần thượng võ chân chính.Vậy là, trong dịp kỷ niệm 50 năm thảm họa Munich, Manchester United lần thứ ba lên ngôi vô địchchâu Âu. Tuy Ronaldo đá hỏng phạt đền, không ai có thể phủ nhận đóng góp to lớn của anh. Ghi đến42 bàn trên các mặt trận[3], Ronaldo thâu tóm tất cả phần thưởng cá nhân: Cầu Thủ Xuất Sắc NhấtNước Anh (FWA và PFA), Vua Phá Lưới Ngoại Hạng, Chiếc Giày Vàng Châu Âu, Quả Bóng VàngChâu Âu, và Cầu Thủ Xuất Sắc Nhất Thế Giới của FIFA. Anh là cầu thủ đầu tiên của United giànhQuả Bóng Vàng kể từ George Best năm 1968. Trước anh, chưa từng có Quỷ Đỏ nào giành Chiếc GiàyVàng hay danh hiệu Cầu Thủ Xuất Sắc của FIFA. Ngày Ronaldo đến Old Trafford, người ta nghi ngờ,không biết anh kế thừa nổi chiếc áo số bảy của Cantona và Beckham hay không. Câu trả lời nay đã rõgiữa thanh thiên bạch nhật.Ngày Ronaldo tính sang Tây Ban Nha, Sir Alex có nói một câu "Hãy ở lại! Thầy sẽ dùng con làm hạtnhân, xây dựng đội hình chung quanh con". Ông đã thực hiện lời hứa ấy. Để hình dung tầm quan trọng

của Ronaldo đối với United trong mùa 2007-2008, hãy nhìn vào tổng số bàn thắng của đội bóng: Mộtmình Ronaldo đứng chót vót trên cao với 42 bàn, xa xa phía dưới là Tevez (19) và Rooney (18).Người ghi bàn nhiều thứ tư là Saha chỉ có...năm lần lập công. Các tiền vệ Quỷ Đỏ không ai có quá bốnbàn, chẳng như ngày xưa: Những Scholes, Giggs, Beckham, Kanchelskis, Sharpe thường xuyên ghi hơn10 trái mỗi mùa.Trong men say chiến thắng, Sir Alex lại nghĩ về việc dưỡng già. "Tôi không ở lại đây đến năm 70đâu", ông nói, "Cùng lắm là ba năm nữa thôi. Phải nghĩ về bản thân mình chứ, và nghĩ về vợ nữa. Bànhà tôi năm nay già rồi, tôi cần quan tâm bà ấy hơn."Thế nhưng, Sir thòng thêm một câu: "Vấn đề là nghỉ hưu rồi thì sao? Rất nhiều người hưu trí xong, liềnvào hòm sớm. Có những công việc là lẽ sống của ta. Mất đi lẽ sống, chẳng còn lại gì."

Ronaldo giành Quả Bóng Vàng Châu Âu (ảnh: Telegraph.co.uk)

[1] Theo một số nguồn tin, việc mua Heinze nằm trong kế hoạch chiêu mộ Ronaldo của Real Madrid.Biết Heinze là bạn thân nhất của Ronaldo ở Old Trafford, Real đem hậu vệ này về, hòng dùng anh gâytác động đến tiền vệ người Bồ.[2]Tích cổ Hy Lạp: Damocles ao ước được làm vua, nhưng nhìn lên phía trên ngai vàng, thấy lủnglẳng thanh gươm sắc nhọn, chỉ được treo một cách lỏng lẻo bằng cọng lông đuôi ngựa. Từ ấy, anh tatỉnh ngộ, không mơ mộng phù hoa nữa.[3]Ít hơn hai bàn so với Van Nistelrooy mùa 2002-2003, nhưng cần nhớ Ronaldo không phải trungphong thực thụ.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 36

Lần Thứ Mười Tám

ăm 2003, lúc vừa nhậm chức HLV trưởng Real Madrid, Carlos Queiroz trao chogiám đốc Jorge Valdano một danh sách những cầu thủ ông muốn mua, đứng đầu danhsách ấy là Cristiano Ronaldo của Sporting Lisbon. Valdano lại chần chừ chưa quyếtđịnh ngay, nên để mất Ronaldo vào tay Sir Alex [1]. Năm năm sau, Real phải hỏimua siêu sao người Bồ từ Manchester United với giá 70 triệu bảng, đồng thời hứahẹn trả lương cho anh 15 triệu bảng một năm. Số tiền quá lớn khiến Ronaldo không

cưỡng nổi sự cám dỗ. “Nếu thật họ chịu trả như thế”, anh lên tiếng, “tôi sẽ đến Real”.Sir Alex không đời nào chịu bán cầu thủ hạt nhân. “Ronaldo hãy còn bốn năm hợp đồng”, ông quảquyết, “Nếu không muốn chơi cho United nữa thì phải xuống đá cho đội hình hai…Bán cho Real ấy ư?Một con vi rút tôi cũng không bán!” Hết hạn chuyển nhượng, quả nhiên Ronaldo vẫn là người củaUnited. Những tưởng mọi chuyện thế là kết thúc, về sau mới biết Sir chỉ chiến thắng tạm thời: Ronaldochỉ đồng ý ở lại thêm một năm. Song có vẫn còn hơn không. Ronaldo đang ở đỉnh cao sự nghiệp, thêmmột năm nghĩa là thêm một chức VĐQG, một Cúp C1, hãy cứ hy vọng như thế đi. Và khi bảo vệ thànhcông Cúp C1, biết đâu Ronaldo không đổi ý, ở lại vĩnh viễn.Không những giữ được Ronaldo, Sir Alex còn tăng cường lực lượng với tiền đạo Dimitar Berbatov từTottenham, tuy với cái giá không được phải chăng cho lắm. Khi United đang đàm phán với White HartLane, Manchester City bỗng nhảy vào định hớt tay trên, sẵn sàng trả 30 triệu bảng, buộc Quỷ Đỏ phảicắn răng nâng giá lên 30.75 triệu mới mua nổi ngôi sao người Bulgaria[2].Sir Alex vốn vẫn coi thường người hàng xóm cùng thành phố. “Đó là một đội bóng nhỏ, với một tinhthần nhỏ”, ông chế giễu, “Ngày này qua ngày khác, họ chỉ nói về Manchester United, chẳng biết gìkhác”. Lời Sir dĩ nhiên là thậm xưng, nhưng cũng có cơ sở của nó. Trên một phương diện nhất định,City đúng là chỉ biết mỗi United: Hễ nhìn thấy màu đỏ, họ cho đó là United (tại sao không làLiverpool hay một đội nào khác?). Nhân viên làm việc cho City, không ai được phép đi xe màu đỏ;trong những nhà hàng của City, ngay cả sốt cà chua cũng màu…xanh!Vậy nhưng City năm 2008 đã không còn là City của ngày xưa. Nếu như Chelsea có “bố già” NgaRoman Abramovich, City nay cũng có ông hoàng Ả Rập tên dài ngoằng ngoẵng Mansour bin Zayed binSultan Al Nahyan đứng chống lưng. Y như Abramovich, ông hoàng Ả Rập vãi tiền như nước cho CLBcủa mình sắm cầu thủ. Chụp hụt Berbatov, City chẳng có gì tiếc nuối. Trước đó, họ đã bỏ ra hơn 120triệu bảng mua đến mười một cầu thủ, đủ để lập một đội hình hoàn toàn mới. Các vị lãnh đạo Citythậm chí hỏi mua Ronaldo với giá 135 triệu. Có điều, Ronaldo dù mê tiền đến đâu cũng vẫn còn lý trí,chẳng dại gì chuyển sang đội bóng đại kình địch.Mất mát lớn duy nhất của United trước mùa giải mới đến từ băng ghế huấn luyện. Carlos Queiroz, vịtrợ lý đắc lực cho Sir Alex, trở về Bồ Đào Nha lãnh trách nhiệm dẫn dắt ĐTQG. Chẳng thể tráchQueiroz, bởi ai có thể từ chối lời gọi mời của quê hương? Thế vào chỗ Queiroz là cựu cầu thủ MikePhelan. Mất mát nhỏ, mang tính tạm thời thì có…Ronaldo, do anh bị chấn thương, phải nghỉ đến cuốitháng chín.

Vắng Ronaldo, United rơi xuống tận hạng 15. Khi anh trở lại và liên tục nổ súng, đội từ từ thăng tiến,tới tháng 11 thì lên được hạng ba. Ngày 30 tháng 11, trong trận gặp gã nhà giàu mới nổi City, Ronaldonhận thẻ đỏ rời sân, nhưng Quỷ Đỏ vẫn thắng 1-0 bằng bàn duy nhất của Rooney.Khá bất ngờ, đội liên tục dẫn đầu bảng không phải Chelsea, mà là cựu hoàng Liverpool. Đầu thángmột 2009, Liverpool vẫn gác United bảy điểm. Như thường lệ, mỗi lúc bị bỏ lại đằng sau, Sir Alex sẽchọc ngoáy đối thủ. “Ôi tôi biết thừa!”, ông thả mồi, “Nửa sau mùa giải căng thẳng lắm, Liverpool thếnào cũng run rẩy cho mà xem”. Rafa Benitez cắn phải câu, nổi giận đùng đùng. Sir Alex nói mỗi mộtlời, còn ông ta cầm giấy đọc một bài diễn văn dằng dặc hạch tội Sir:-Chính Manchester United mới là đội đang run, họ run vì chúng tôi đang đứng đầu. Hôm nay tôi sẽ nóithẳng, nói hết cho các bạn nghe nhé. Trận gặp Wigan năm ngoái ấy, Rio Ferdinand rõ ràng chơi bóngbằng tay trong vòng cấm địa, vậy mà trọng tài không thổi phạt đền. Nhờ vậy, họ mới thắng trận, và nhờthắng trận đó mới vô địch…Ông Ferguson bị điều tra tội phát ngôn bừa bãi về các trọng tài MartinAtkinson và Keith Hackett, nhưng cuối cùng chẳng bị phạt gì cả. HLV nào cũng bị phạt, riêngFerguson là không ai dám phạt…Cứ tuần nào có đá banh là United gây áp lực lên trọng tài. Cứ đá ởOld Trafford là đội khách có người bị đuổi, đội chủ nhà chẳng thấy ai bị đuổi bao giờ…Hai ngày sau bài “diễn văn” của Benitez, Vidic, Rooney, và Berbatov cùng nhả đạn, giúp United thắngChelsea 3-0. Trong vòng một tuần tiếp theo, Quỷ Đỏ lần lượt đả bại Wigan và Bolton, chính thức lênngôi đầu bảng. Có lẽ Benitez trước kia chưa run, sau khi Sir Alex “gợi ý” thì ông ta run thật sự?Vững vàng cho đến tháng ba, United chợt mất đà khi tiếp Liverpool tại Old Trafford. Như thể ngầmbảo Benitez “đừng phán bậy bạ, chúng tôi luôn công bằng”, trọng tài rút thẻ đỏ đuổi Nemanja Vidic,khiến chủ nhà thua muối mặt 1-4. Chưa hồi phục sau cú sốc, United lại thua Fulham 0-2. Trận kế tiếpgặp Aston Villa, Ronaldo sớm mở tỷ số, trước khi đối phương lật ngược thế cờ, gác lại 2-1. Tương laiRonaldo và đồng đội bỗng trở nên mờ mịt, bởi nếu thua trận thứ ba liên tiếp, họ sẽ bị Liverpool vượtmặt. Giữa tình thế nước sôi lửa bỏng, giải pháp của Sir Alex là gì? Ông tung ra sân tiền đạo…Federico Macheda.Macheda là ai? Ngôi sao nào? Thưa rằng: Chẳng phải sao số gì sất, mà là cầu thủ thuộc đội trẻUnited, hôm ấy mới lần đầu được đăng ký trong danh sách đội một. Không ai ngờ Sir Alex lại chọnngay thời khắc sinh tử để đưa anh ra thử lửa. Vậy mà nước cờ liều của Sir phát huy tác dụng. Machedavào sân được 20 phút, Ronaldo lập công, gỡ hòa. Đến phút 93, đích thân Macheda nhận bóng từGiggs, xoay người tung sút, đưa bóng lượn vòng vào góc xa khung thành, ấn định tỷ số 3-2. Sáu ngàysau đó, cũng nhờ bàn thắng quyết định của Macheda, United tìm được trận thắng khít khao 2-1 trướcSunderland. Hai khoảnh khắc xuất thần của tiền đạo 17 tuổi người Ý đập tan giấc mơ VĐQG sau 19năm của Liverpool.Được Macheda hà hơi tiếp sức, Quỷ Đỏ lấy lại sự tự tin vốn có. Ngày 25 tháng tư, bị Tottenham dẫn2-0, Ronaldo và Rooney cùng lập cú đúp, Berbatov ghi bàn còn lại, đem về chiến thắng 5-2. Ngày 10tháng năm, đội lần thứ nhì qua mặt Manchester City, với các bàn thắng do công Ronaldo và Tevez.Một điểm giành được trước Arsenal trong trận áp chót mùa giải đưa United đến với chức VĐQG Anhlần thứ 18, ngang bằng với Liverpool. Năm 1986, lúc mới đặt chân đến Old Trafford, Sir Alex, dẫuđầy tham vọng, không thể ngờ đến một thành tích huy hoàng như thế.Hai cầu thủ United gây ấn tượng mạnh nhất tại giải ngoại hạng là Edwin van der Sar và Ryan Giggs.Suốt từ ngày 15 tháng 11, 2008 đến 18 tháng 2, 2009, thủ thành người Hà Lan lập kỷ lục bắt 14 trậnliên tiếp không hề thủng lưới bàn nào. Tính cả mùa giải, anh lập lại kỷ lục của Petr Cech mùa 2004-2005: giữ sạch lưới trong 21 trận. Trong khi đó, lão tướng Ryan Giggs trải qua một mùa bóng hồixuân. Tuổi đã cao, không còn những pha đột phá xé gió bên đường biên, nhưng với kinh nghiệm đầymình, Giggs đọc thế trận tốt hơn. Anh chơi bó vào trung tâm, thường xuyên kiến tạo cơ hội cho đồng

đội với những đường chuyền thông minh, sắc sảo. Năm 2009, Giggs nhận giải Cầu Thủ Xuất Sắc NhấtNước Anh của PFA, và VĐV Thể Thao Xuất Sắc Nhất Đại Anh Quốc của BBC[3].Bên cạnh chức VĐQG lần thứ ba liên tục, United thắng Tottenham trên những loạt luân lưu, giành CúpLĐ. Đội cũng giành Cúp Vô Địch Thế Giới Các CLB lần đầu trong lịch sử, sau khi đánh bại GambaOsaka (Nhật) 5-3, và Liga de Quito (Ecuador) 1-0, với bàn duy nhất của Rooney.Vẫn chơi xuất sắc, song mùa 08-09, dấu ấn Ronaldo tại giải ngoại hạng không rõ rệt bằng tại Cúp C1.Vượt qua vòng đấu bảng, United chạm trán Inter Milan của Jose Mourinho, trong hai lượt đấu làm gợinhớ ký ức 1999. Hòa 0-0 ở Ý, United thắng trận lượt về 2-0, nhờ hai pha đánh đầu của Vidic vàRonaldo. Porto những tưởng là đối thủ dễ thở, nhưng lại gây nhiều khó khăn cho Quỷ Đỏ trong vòng tứkết. Hòa 2-2 đầy bất lợi ngay tại Old Trafford, United thắng vất vả 1-0 trên sân đối phương, bằng cúsút xa trái phá từ cự ly 40m của Ronaldo.Mùa năm ngoái, có đến ba CLB Anh vào tranh bán kết: Liverpool, Chelsea, Manchester United. Mùanày vẫn vậy, chỉ khác ở chỗ Arsenal thế chân Liverpool. United may mắn tránh được hai đối thủ cứngcựa hơn là Chelsea và Barcelona, chỉ phải gặp Pháo Thủ. Lượt đi, đá sân nhà, đội hơi gây thất vọng vìchỉ thắng 1-0 nhờ công John O’Shea. Tuy nhiên, lượt về tại Emirates chứng kiến một Quỷ Đỏ thănghoa đầy hứng khởi. Ngay phút thứ 8, Park Ji Sung đã tận dụng sai lầm của hậu vệ Arsenal, ghi bàn mởtỷ số. Ba phút sau, từ vị trí đá phạt cách khung thành xa tít tắp, Ronaldo quất bóng như hỏa tiễn. Thủthành Almunia chắc không ngờ đối phương dám sút, nên phản ứng hơi chậm, không cứu nổi bàn thua.Bước vào hiệp hai, Ronaldo thêm lần nữa tỏa sáng. Anh đánh gót phát động đường phản công choUnited, rồi bắt tốc độ chạy suốt chiều dài sân, đón đường căng ngang của Waye Rooney, ghi bàn thắngthứ ba. Bàn rút ngắn tỷ số của Arsenal chỉ mang tính danh dự.Lần thứ nhì trong hai năm, Manchester United gặp Barcelona trong trận chung kết. Và lần thứ nhì, haicầu thủ xuất sắc nhất của bóng đá đương đại, Cristiano Ronaldo và Lionel Messi, có dịp đọ tài. Lịchsử lần này không đứng về phía quỷ: Từ khi Cúp C1 mang tên Champions League cho đến nay, chưamột CLB nào bảo vệ thành công danh hiệu. Hơn nữa, giữa hai đội bóng ngang sức ngang tài nhưUnited và Barca, rất khó có chuyện đội này thắng đội kia hai trận liên tiếp. United vừa thắng nămngoái, nên năm nay, người ta có cảm giác Barca sẽ làm nên chuyện.Quả thật, ở Rome đêm ấy, vận may rời bỏ Ronaldo và đồng đội. 10 phút đầu tiên, United có ba cơ hộilàm bàn, nhưng phung phí cả ba. Trong những trận đấu lớn, chỉ một cơ hội bỏ lỡ có thể khiến mọi nỗlực đổ sông đổ biển, huống hồ là ba. Đánh phủ đầu bất thành, United để rơi thế trận vào tay Barcelona.Eto’o rồi Messi lần lượt lập công, đem cúp bạc về Tây Ban Nha.Không Cúp C1, hy vọng mỏng manh giữ lại Ronaldo tan thành mây khói. Hè năm ấy, Ronaldo sangReal Madrid với giá chuyển nhượng kỷ lục 80 triệu bảng. Lần đầu tiên từ lúc đến Old Trafford, SirAlex bị “giựt” mất cầu thủ yêu thích. David Beckham hay Van Nistelrooy đều do Sir chủ động bán ra,còn Ronaldo rõ ràng là bị giựt. Giữa Sir Alex và Ronaldo không hề có mâu thuẫn; thầy luôn muốn giữtrò, trò cũng coi thầy như cha.Nhưng đồng tiền là…ông nội!

Danh hiệu VĐQG thứ 18 cho Manchester United (ảnh: Cheh-cheh.com)

[1] Thật trớ trêu, cũng chính Queiroz là người đứng ra làm trung gian, mời Manchester United đến đấugiao hữu với Sporting Lisbon. Quá ấn tượng với những gì Ronaldo thể hiện trong trận này, Sir Alexquyết định mua anh.[2] Hai gương mặt mới khác ở Old Trafford là cặp anh em song sinh 18 tuổi người Brazil: Rafael vàFabio da Silva.[3] Giải thưởng của BBC được trao từ năm 1955. Cho đến nay, mới có năm VĐV bộ môn bóng đáđược vinh danh: Bobby Moore, Paul Gascoigne, Michael Owen, David Beckham, và Ryan Giggs.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 37

Một Mình Chống Mafia

a lần liên tiếp VĐQG, hai lần liên tiếp vào chung kết C1, còn điểm đến nào lý tưởnghơn Manchester United? Vậy mà hè 2009, chẳng có sao nào cập bến Old Trafford;ngược lại, Sir Alex còn để mất hai cầu thủ xuất sắc. Ronaldo sang Bernabeu vì RealMadrid trả lương cao hơn. Tevez cũng rời đội sau hợp đồng cho mượn, bởi Uniteddùng dằng mãi, không chịu trả cái giá 25 triệu bảng để mua đứt anh. Thời điểmRonaldo và Tevez ra đi, cục nợ của United đã lên đến 700 triệu bảng. Mùa trước,

đội thu lời 72 triệu, thì nhà Glazer dùng tới 69 triệu để trả lãi suất. Chẳng lạ gì khi các trụ cột khôngđược giữ chân.Ừ thì nợ, ừ thì trả lãi, nhưng còn số tiền 80 triệu thu được từ vụ Ronaldo, sao không đem ra bổ sunglực lượng? Về điểm này, có vẻ như các ông chủ Glazer đã có tính toán: 80 triệu à? Vừa đủ bù vào sốtiền mua Nani, Anderson, Hagreaves mùa 07-08 và Berbatov mùa 08-09 thôi chứ mấy, có lời đồngnào đâu? Để thay thế Ronaldo và Tevez, Sir Alex chỉ đem về được ba cầu thủ không mấy tên tuổi:Antonio Valencia, Gabriel Obertan, và Mame Biram Diouf, với tổng giá khoảng 22 triệu. 80 – 22 =58. 58 triệu ấy vô tay các sếp[1]. Trong khi đó, phú ông Manchester City tiếp tục chi ra 120 triệu muacầu thủ mới.Của đáng tội, đến với Old Trafford cũng có một tên tuổi lừng lẫy, nguyên là Quả Bóng Vàng Châu Âu:Michael Owen. Tiếc rằng Owen tới United trễ…10 năm. Ở thời điểm 2009, cựu thần đồng nước Anhđang sống kiếp “đời thừa”, ngay cả một CLB hạng nhất như Newcastle cũng không gia hạn hợp đồngvới anh. Do vậy, Sir Alex có được Owen mà không tốn xu nào.Như từng nhận xét nơi các chương trước, thế hệ 07-08 tuy mạnh về phòng ngự, nhưng trên hai tuyếntiền vệ và tiền đạo thì rất mất cân bằng, phụ thuộc rất nhiều vào Ronaldo. Nay không còn Ronaldo vàTevez, Berbatov thì đá phập phù, cả hai tuyến ấy chỉ còn một ngôi sao độc nhất là Wayne Rooney.Trách nhiệm từ giờ đổ hết lên vai Rooney.Rooney vốn nổi tiếng sớm hơn Ronaldo. Khi Rooney hai lần được vinh danh Cầu Thủ Trẻ Xuất SắcNhất Nước Anh, Ronaldo còn chưa có danh hiệu gì. Song khi cầu thủ người Bồ bừng sáng, Rooneyphần nào bị che lấp. Trong hai mùa gần nhất, nhiều khi anh phải lùi xuống chơi tiền vệ, hoặc đá dạt racánh, nhường vị trí ghi bàn cho Ronaldo hay Tevez. Người khác có thể lấy đó làm khó chịu, riêngRooney không phàn nàn. Đối với anh, chuyện bản thân ghi bàn hay không chẳng quan trọng, mà quantrọng là chiến thắng của đội nhà. HLV chỉ đạo gì, giao cho nhiệm vụ gì, không khi nào anh thoái thác.Thậm chí có lần Rooney còn “gợi ý” cho Sir Alex: “Con chơi trung vệ cũng được đấy. Hồi đá banh ởtrường, con từng chơi trung vệ.” Đánh giá về Rooney, Sir luôn ngợi khen “Cậu ấy không ích kỷ mà sẵnsàng hy sinh vì tập thể. Tinh thần vì tập thể, vì đồng đội của cậu ấy là trên cả tuyệt vời.”Không còn phải hy sinh vì ai, Rooney được giao vị trí mũi nhọn trong mùa 2009-2010. Từ đây, anhđường hoàng bước ra khỏi cái bóng của Cristiano Ronaldo. Có cảm giác Rooney gồng mình lên để lấpchỗ trống do người đồng đội lớn để lại, cống hiến hơn cả 100% sức lực. “Chàng Shrek”[2] ghi bàn từmọi tư thế, mọi tình huống, thậm chí thường xuyên lập công từ đánh đầu, điều trước đây ít khi anh làm

được. Hai bàn vào lưới Wigan, ba bàn trước Portsmouth, bốn trái phá lưới Hull, rồi hai trái tặngWest Ham, Rooney lập công còn nhiều hơn cả Ronaldo mùa trước. Anh cũng chính là người mở tỷ sốtrận derby lượt đi đầy kịch tính với Manchester City. Trận đấu kết thúc với tỷ số 4-3, với bàn quyếtđịnh do Owen ghi ở phút…96. Lượt về, tuy Rooney không lập công, United vẫn ghi bàn vào phút bùgiờ (Scholes phút 93), khiến City một lần nữa ôm đầu khóc hận.Phong độ Rooney lên đến đỉnh cao trong hai trận vòng hai Cúp C1 trước CLB bảy lần vô địch châuÂu AC Milan. Dưới thời Sir Alex, Milan từng hai lần loại United; lần này tới lượt Quỷ Đỏ phục thù.Rooney lập cú đúp, Scholes ghi một bàn, giúp đội khách thắng 3-2 ngay tại “thánh địa” San Siro. Trậnlượt về diễn ra hoàn toàn ngược chiều, một cú đúp nữa của Rooney làm Milan rệu rã, mất hết tinhthần, tạo cơ hội cho Park Ji Sung và Fletcher phá lưới thêm hai lần, ấn định tổng tỷ số 7-2. Milan chỉcó thể tự an ủi: Ít ra cũng không thua đậm như Roma.Khi đội bóng quá phụ thuộc vào một người, không khỏi lo lắng chuyện gì sẽ xảy ra nếu người đó nghỉdài hạn. Không Ronaldo còn Rooney, không Rooney thì chẳng còn ai nữa. Điều người hâm mộ e ngạirốt cuộc cũng đến. Rooney ghi bàn từ rất sớm trong trận tứ kết lượt đi với Bayern Munich, nhưng bịchấn thương về cuối trận, và đội bóng Đức thắng ngược 2-1. Chưa lành lặn hẳn, anh vẫn phải ra sândo tính chất quá quan trọng của lượt về. Diễn biến thuận lợi cho United trong hiệp một, khi đội dẫn 3-1. Sang hiệp hai, gió bỗng đổi chiều: Hậu vệ trẻ Rafael lãnh thẻ đỏ, rồi Rooney tái phát chấn thương,buộc phải nghỉ sớm. Bayern dồn lên áp đảo toàn diện, ghi được bàn thắng quý như vàng rút ngắnkhoảng cách còn 2-3, đoạt quyền đi tiếp bằng luật bàn thắng sân khách.Dù chấn thương vào giai đoạn cuối, Rooney kịp lập công 34 lần trên các mặt trận (đứng thứ nhì làBerbatov, chỉ có 12 bàn), xứng đáng giành giải Cầu Thủ Xuất Sắc Nhất Nước Anh (PFA và FWA).Tuy vậy, nhân lúc anh phải ngồi ngoài, Chelsea “tranh thủ” hạ United 2-1. Chiến thắng này mang tínhquyết định, nhờ nó, đoàn quân xanh đăng quang ngôi vô địch với một điểm nhiều hơn Quỷ Đỏ. Mùađó, danh hiệu duy nhất Sir Alex giành được là Cúp LĐ: Owen và Rooney là tác giả hai bàn thắng,giúp United thắng Aston Villa 2-1 trong trận chung kết.Mùa 2010-2011, United chi 26 triệu bảng mua tổng cộng bốn cầu thủ, trong đó nổi bật nhất là tiền đạo22 tuổi người Mexico Javier Hernandez, biệt danh Chicharito (hạt đậu nhỏ). Hai gã nhà giàu Chelseavà Manchester City tiếp tục đốt tiền tậu sao: đội trước bỏ ra 102 triệu, đội sau 143. City thậm chí cònkiếm cách dụ dỗ Rooney, khiến “chàng Shrek” xiêu lòng, tuyên bố muốn rời Old Trafford. Hiểu rõ họctrò chỉ nhất thời nông nổi, Sir Alex không dùng “máy sấy”, mà nhẹ nhàng, chân tình khuyên bảoRooney đừng đứng núi này trông núi nọ. “Đôi khi ta nhìn sang cánh đồng bên cạnh, thấy bò củangười”, Sir ví von, “Có cảm giác như bò người luôn tốt hơn bò nhà, thật ra có phải vậy đâu. Cũng nhưnhau mà thôi, có khi bò nhà lại còn tốt hơn ấy chứ.” Để Rooney có thời gian suy nghĩ, Sir gửi anh đi“tĩnh tâm” ở trại tập huấn của Nike ở Oregon, Hoa Kỳ. Sau khi đã bình tâm, Rooney thừa nhận việcđòi ra đi là “sai lầm lớn nhất trong đời tôi”.Tuy ở lại, gia hạn hợp đồng với Old Trafford, Rooney không đạt được phong độ tốt nhất. Có vẻ nhưsau một mùa gồng mình, gánh cả đội trên lưng, anh đã xuống sức. Người ta có thể cống hiến hơn 100%sức lực trong một thời gian, chứ muốn vĩnh viễn là bất khả. Dấu ấn Rooney ở mùa bóng mới khôngmấy đậm nét, ngoại trừ cú tung người móc bóng đẹp đến mê hồn trong trận thắng Manchester City 2-1.Pha lập công này được bầu là bàn thắng đẹp nhất trong lịch sử giải ngoại hạng Anh.Khi ngôi sao duy nhất trên hàng công không tỏa sáng như trước, liệu có thể hy vọng gì? Câu trả lời làcó, bởi trên băng ghế huấn luyện, vẫn còn đó vị thuyền trưởng vĩ đại Alex Ferguson. Sir Alex có thểthích nghi với mọi tình huống: Ngày xưa là đại gia thống trị giải ngoại hạng, ông hành xử theo kiểu đạigia; bây giờ bị “hút máu”, hóa ra nhà nghèo, không cạnh tranh nổi về tài chính với các phú ông mớinổi, thì ông “liệu cơm gắp mắm”. Trước đây, Sir vẫn hay xoay tua đội hình, nhưng nay, ông đẩy mạnh

tốc độ và cường độ vòng xoay, đưa việc xoay tua trở thành trọng tâm chiến thuật trong cuộc đua giànhdanh hiệu.Tại sao Sir làm như thế? Nên biết đội hình United, ngoài Rooney và những trụ cột hàng thủ như Vander Sar, Vidic, Ferdinand, đa phần còn lại có thể xếp vào ba nhóm: tài năng trẻ chưa đạt độ chín(Hernandez, Rafael, Anderson…), lão tướng sức đã yếu (Scholes, Giggs, Owen…), và cầu thủ cónăng lực, nhưng luôn phập phù (Berbatov, Nani, Carrick…). Cả ba nhóm chia sẻ một đặc điểm chung:Phong độ không ổn định, có lúc rất thăng hoa, khi khác lại nhạt nhòa. Nếu biết xoay tua hợp lý, nắm rõthời điểm nào cần dùng ai, bỏ ai, mới có thể phát huy hết tiềm lực đội bóng.Vấn đề là phải làm cách nào? Chẳng hạn như, làm sao biết trước trận nào Berbatov sẽ thăng, trận nàosẽ xìu? Chả có quy luật nào cả. Đánh giá bằng phong độ trên sân tập cũng không được, vì đá tập và đáthật hoàn toàn khác. Cách duy nhất là dựa vào dự cảm và con mắt tinh đời của HLV. Giống như mộtbậc trưởng lão già đời có thể nhìn vào mắt người mà đoán biết tính cách, một HLV lão luyện và giàukinh nghiệm như Sir Alex có thể dự cảm được điểm rơi phong độ của các học trò. Vai trò của Sir ởOld Trafford vốn đã quan trọng nay càng trở nên thiết yếu. Đội hình United rõ ràng đã yếu hơn hẳn;hoàn toàn chỉ nhờ sự xoay sở của Sir mới có thể cạnh tranh với các đại gia ở quốc nội và châu lục.Nửa đầu mùa giải, Sir Alex đặt niềm tin vào Dimitar Berbatov. Chân sút người Bulgaria sở hữu lốichơi khéo léo, kỹ thuật cá nhân thượng hạng, nhưng đá theo lối “công tử”: khệnh khạng và lười dichuyển. “Công tử” ở những CLB nhỏ như Bayer Leverkusen hay Tottenham thì được, chứ ở OldTrafford là không xong; suốt hai năm đầu khoác áo Quỷ Đỏ, Berbatov không thể hiện được mấy. Tuythế, giai đoạn thăng hoa của Berbatov bắt đầu vào ngày 19 tháng chín, 2010, khi anh lập hattrick, đemvề chiến thắng 3-2 trước Liverpool. Trong ba bàn, bàn thứ hai là một tuyệt tác nghệ thuật, làm gợi nhớđến bậc thầy kỹ thuật Rivaldo ngày xưa: Đứng quay lưng lại khung thành, Berbatov đỡ bóng bằng đùi,rồi ngả người tung sút vô cùng ngoạn mục.Berbatov tiếp tục “nhập đồng”, chạm đâu biến đấy thành vàng, ghi năm bàn giúp United thắngBlackburn 7-1[3], rồi một hattrick nữa giúp đội hạ Birmingham 5-0. Ngày 25 tháng một, 2011, sau haitrái vào lưới Blackpool thì “thánh xuất”. Sir Alex không lo lắng, bởi đó cũng là lúc tân binh JavierHernandez đang lên đỉnh. Ông cất Berbatov vào ghế dự bị, sử dụng “hạt đậu nhỏ” trên hàng công.Được coi là Solskjaer mới, thực chất Hernandez giống với Filippo Inzaghi nhiều hơn. Chẳng có kỹnăng gì nổi trội, song anh là chuyên gia “ăn cắp trứng gà”, cực kỳ thính nhạy với cơ hội. Chicharito ghimột bàn trong trận cầu mang tính quyết định của mùa giải, góp phần đưa United vượt qua Chelsea vớitỷ số 2-1. Thắng trận này, Quỷ Đỏ chỉ cần hòa ở vòng áp chót với Blackburn để lên ngôi vô địch, mộtnhiệm vụ họ hoàn thành chẳng mấy khó khăn.Cúp C1 cũng chứng kiến sự tỏa sáng của Hernandez. Anh lập cú đúp vào gôn Marseille ở lượt vềvòng hai (United thắng 2-1, lượt đi hòa 0-0), và phá lưới Chelsea ở lượt về tứ kết (United tiếp tụcthắng 2-1, lượt đi thắng 1-0). Tại bán kết, Quỷ Đỏ gây giông tố, cuốn trôi Schalke 04. Trên đất Đức,trước sự xuất thần của thủ thành Manuel Neuer, đội bỏ lỡ bảy tám cơ hội mười mươi, nhưng vẫn vượtqua đối thủ nhờ công Rooney và lão tướng Ryan Giggs. Về Old Trafford, đến Neuer cũng bị khuấtphục: Valencia, Gibson và Anderson (hai bàn) lập công, giúp chủ nhà thắng nhàn 4-1.Trận chung kết với Barcelona, tuy nhiên, là một thử thách quá lớn. Hai năm trước, với Ronaldo trongđội hình, United còn thúc thủ trước Barca. Giờ đây, Ronaldo không còn nữa, trong khi Barca đã mạnhcàng thêm mạnh với sự bổ sung các ngôi sao như Javier Mascherano và David Villa. Không bất ngờkhi Barcelona chiếm tới 68% quyền kiểm soát bóng, và sút 22 cú so với 4 bên United. Sau bàn mở tỷsố của Pedro, United cố gượng đứng lên với pha gỡ hòa của Rooney, song đến phút 54, lúc “hoàng tửbé” Messi tung sút tái lập cách biệt, mọi hy vọng hoàn toàn tan vỡ. Villa bồi thêm nhát kiếm cuối cùngvào tim quỷ, ấn định chiến thắng 3-1 thuyết phục. Người hâm mộ Quỷ Đỏ không mấy buồn, vì thất bại

là điều đã được dự báo trước. Ngược lại, họ cảm thấy tự hào: Với lực lượng như hiện tại, huy chươngbạc đã là kỳ tích.2010-2011 chính là mùa bóng mà tài cầm quân của Sir Alex được thể hiện rõ rệt nhất. Không sở hữulực lượng đồng đều như mùa 98-99, không có Ronaldo như mùa 07-08, United 10-11, nói thẳng ra, làmột đội hình “què quặt”. Vậy mà dưới sự chèo chống xoay sở của Sir, họ giành ngôi quán quân ngoạihạng, bỏ xa đội hạng nhì tới chín điểm, vượt mặt Liverpool trở thành đội đầu tiên 19 lần VĐQG Anh,đồng thời vào tận chung kết Cúp C1. Đối mặt với hai núi tiền: một Nga, một Ả Rập, United chỉ là mộtbệnh nhân yếu ớt đang bị chính ông bầu của mình “hút máu”. Với Sir cầm cương chỉ đạo, bệnh nhân ấyđã đấu tranh kiên cường để giành thắng lợi cuối cùng.Cuối mùa, United lại tổn thất lực lượng, phải chia tay với thủ môn Edwin Van der Sar. “Người nhệnHà Lan” quyết định treo giày ở tuổi 41, sau sáu năm rực rỡ trong màu áo đỏ. Trước đó, vào tháng 2,2011, hậu vệ thủ quân Gary Neville đã nói lời giã từ, vì chấn thương dai dẳng mãi không khỏi hẳn.Nhằm tôn vinh “người cận vệ già”, Sir Alex mời David Beckham, Nicky Butt, và Phil Neville trở lạiOld Trafford, tái lập đội hình trẻ 1992, đá giao hữu biểu diễn cùng Juventus. Băng đội trưởng từ tayNeville được trao cho Nemanja Vidic[4].Tuy vậy, từ phía lực lượng kế thừa, cũng có những dấu hiệu tươi sáng. Ngay mùa đầu tiên khoác áoUnited, Javier Hernandez đã ghi đến 20 bàn thắng, chỉ kém một bàn so với Berbatov (Rooney chỉ ghiđược 17 bàn khi mới đến). Về phần Berbatov, tuy chỉ tỏa sáng khoảng nửa mùa, anh vẫn đoạt chứcVua Phá Lưới Giải Ngoại Hạng, ngang với Carlos Tevez của Manchester City. Bên cạnh Hernandez,những cầu thủ trưởng thành từ lò đào tạo trẻ, đang được cho thuê, như Danny Welbeck và TomCleverley cũng thể hiện phong độ đầy hứa hẹn, sẵn sàng trở về Old Trafford cho mùa giải năm sau.

Sir Alex tri ân người hâm mộ (ảnh: Thesun.co.uk)

[1] Đương nhiên, trước dư luận, nhà Glazer tuyên bố Sir Alex có toàn quyền sử dụng 80 triệu, nhưngvấn đề hậu trường phức tạp hơn thế nhiều. Đọc những chương trước, độc giả có thể thấy Sir Alexchẳng bao giờ tiếc tiền trong việc mua cầu thủ, thường xuyên phàn nàn chuyện chủ tịch ky bo. Không

khi nào có chuyện ông cầm 80 triệu mà không chịu xài.[2] Rooney hay được gọi đùa là Shrek, vì có ngoại hình khá giống với chú chằn tinh trong phim hoạthình này.[3] Trong lịch sử ngoại hạng Anh, chỉ có bốn cầu thủ ghi được năm bàn trong một trận: Andy Cole,Alan Shearer, Jermain Defoe, và Dimitar Berbatov.[4] Trên thực tế, Vidic đã là đội trưởng từ trước, vì trong hai mùa cuối, Gary Neville rất ít khi ra sân.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Chương 38

Đến Tuổi Tám Mươi?

au hai mùa thắt chặt, hè 2011, nhà Glazer mở rộng hầu bao đôi chút, đủ để Sir Alexmua về thủ môn David De Gea (17 triệu), tiền vệ cánh Ashley Young (15), và hậu vệđa năng Phil Jones (16.5). De Gea và Jones là những cầu thủ có tiềm năng lớn, songcần thêm thời gian để trưởng thành; còn Young tuy khá, vẫn chưa đạt đến đẳng cấpngôi sao. Rời Old Trafford có Berbatov, Owen, và Park Ji Sung.Đầu mùa, United gây ấn tượng mạnh, thắng liên tiếp năm trận, trong số nạn nhân của

họ có cả Chelsea và Arsenal. Chelsea chịu thua 1-3, còn Arsenal thất trận với tỷ số kinh hoàng 2-8(Rooney lập hattrick, Young ghi hai bàn). Không ngờ, “thăng thiên” nhanh thì “hạ thổ” cũng nhanh.Đến tháng 10, đội bị Manchester City đánh bại với tỷ số cũng kinh hoàng không kém: 6-1. Từ đó, QuỷĐỏ lao đao chuệch choạc hẳn, bị rớt xuống hạng nhì. Đến kỳ chuyển nhượng mùa đông, Sir Alex phảigọi lại lão tướng Paul Scholes, người đã về hưu từ cuối mùa trước.Đã nghỉ ngơi cả nửa năm, Scholes khá sung sức khi tái xuất. Được Scholes truyền cảm hứng, Unitedchiếm lại ngôi đầu, có lúc bỏ khá xa City. Tuy nhiên, đến tháng tư, họ lại “trật đường ray”. Thắng 1-0trong trận derby lượt về, City một lần nữa vượt mặt đối thủ. Trước vòng đấu cuối cùng, hai đại kìnhđịch bằng điểm nhau, nhưng City hơn về hiệu số. Muốn vô địch, United cần thắng Sunderland, và trôngchờ City mất điểm trước QPR. Quỷ Đỏ làm được vế đầu tiên, vế thứ hai cũng… suýt thành sự thật.Suýt chứ chưa thành, vì City kịp ghi bàn vào phút 94 để thắng QPR 3-2[1].Người hâm mộ United vô cùng thất vọng. Không thất vọng sao được, khi đã cầm vàng trên tay lại đánhrơi mất! Vậy nhưng, nếu bình tâm nhìn lại, sẽ thấy kết quả trên chẳng phải thảm họa. Hãy nhìn vàoCity, rồi nhìn United, và so sánh giữa hai bên. Từ khi đổi chủ, City đã chi gần nửa tỷ bảng để mua vềmột lố những ngôi sao, còn nhà Glazer thì làm những gì? Tương quan lực lượng chênh lệch[2], Unitedlên ngôi như mùa 2010-2011 mới là thần kỳ, còn City đăng quang chỉ là cái lẽ nó phải thế thôi. Cạnhtranh quyết liệt với kẻ giàu hơn mình hàng ức vạn, để rồi chỉ mất chức vô địch vào đúng phút- cuối-cùng -của- trận- cuối- cùng- của- vòng- cuối- cùng, như vậy đã là rất nỗ lực rồi.Nói thế có phải chấp nhận từ nay sẽ đứng sau Manchester City? Hoàn toàn không, nhưng cũng như hồi2004-2006, cần có một giai đoạn chuyển tiếp. Chỉ cần Sir Alex vẫn cầm cương trong giai đoạn chuyểntiếp ấy, hoàn toàn có cơ sở hy vọng United sẽ trở lại mạnh mẽ hơn xưa.Tuy kém về tài chính, United có ba thứ mà City không có. Thứ nhất: Truyền thống, thứ hai: Sir AlexFerguson, thứ ba: Hệ thống trường đạo tào trẻ đầy chất lượng. Trường đào tạo tốt giúp đội sản xuấtngôi sao, không cần bỏ ra hàng chục triệu để mua. Truyền thống và Sir Alex là hai nhân tố giúp QuỷĐỏ thu hút nhân tài. Nên nhớ: Cầu thủ không chỉ cần tiền, họ còn cần danh hiệu, và cần một môi trườngtốt để phát triển khả năng. Đến một CLB có truyền thống hào hùng như United, chẳng hơn tới đội bóngkhông có truyền thống như City hay sao? Về danh hiệu, Sir Alex là biểu tượng cho sự ổn định ởUnited, hễ còn Sir thì còn niềm tin giành danh hiệu. Vả lại, được một bậc trưởng lão như Sir dẫn dắt làcơ hội tuyệt vời để trau dồi, nâng cao trình độ. Tất cả những lợi thế đó đủ bù đắp cho việc nhận lươngthấp hơn lương ở City.

Nhìn vào đội hình United hiện tại, ta có lý do để lạc quan. Đã sẵn có một lực lượng kế cận đầy tiềmnăng, với David De Gea, Phil Jones, Rafael, Danny Welbeck, Tom Cleverley, Sir Alex lại bổ sungthêm ba tài năng trẻ: Shiniji Kagawa, Alexander Buttner, và Nick Powell. Không chỉ tài năng trẻ, Sirthu hút được cả Robin Van Persie từ Arsenal. Van Persie là ngôi sao của bóng đá thế giới, vẫn còngiá trị sử dụng trong ba bốn năm, giá chuyển nhượng cũng khá phải chăng (24 triệu bảng). Theo tiết lộcủa HLV Arsene Wenger, tiền đạo Hà Lan đã từ chối lời mời hậu hĩnh hơn bên phía Manchester Cityđể tới Old Trafford. Điều đó cho thấy, đối với một số cầu thủ lớn, truyền thống của United và uy tínSir Alex vẫn có sức hấp dẫn hơn túi tiền không đáy xứ Ả Rập. Thêm Van Persie, Rooney không còn làvì sao đơn độc trên hàng công. Hỗ trợ cho họ còn có “siêu dự bị” Chicharito. Với lực lượng bây giờ,cộng thêm tài xoay sở của Sir Alex, nhiều khả năng, United sẽ giành lại ngôi vô địch trong một haimùa tới. Trong tình huống lạc quan nhất, nếu các cầu thủ trẻ đồng loạt đạt đến độ chín, họ có thể đăngquang ngay mùa 2012-2013.Dĩ nhiên, về lâu về dài, sẽ tốt hơn cho United nếu CLB thoát khỏi “vòng tay” nhà Glazer. Từ năm2010, một nhóm CĐV giàu có, được biết đến với cái tên Hồng Y Hiệp Sỹ, đã họp nhau bàn chuyệnmua đội bóng. Gần đây, lại nghe phong thanh nhóm Hồng Y Hiệp Sỹ sẽ liên kết với hoàng gia Qatarnhằm đánh đổ nhà Glazer. Hãy cùng chờ xem mọi chuyện diễn biến ra sao. Nếu gia đình Glazer nhấtquyết không “nhả mồi”, đành chỉ trông chờ vào tài làm ăn của họ, hy vọng họ giải quyết xong sớm cácmón nợ, cho tình hình dễ thở hơn một chút.Những lời bàn trên đều đặt trên giả định Sir Alex sẽ ở lại Old Trafford trong ít nhất một vài năm tới.Liệu giả định đó có thực tế chăng?Có người cho là không, viện lý do Sir không còn động lực. Khi người ta đã giành được tất cả, đã phámọi kỷ lục, thì ở lại làm chi, đặc biệt là giữa hoàn cảnh khó khăn này? Với gần 50 danh hiệu các loại,không nghi ngờ gì nữa, Sir Alex là HLV giàu thành tích nhất hành tinh. Với 26 năm tại Old Trafford,Sir là HLV thâm niên nhất trong lịch sử Manchester United, vượt trên ngài Matt Busby. Với Cúp C1đầu tiên, ông bước vào ngôi đền thiêng, lưu danh những nhà cầm quân vĩ đại. Với Cúp C1 thứ hai, ôngđập tan mọi nghi ngờ rằng chiếc cúp thứ nhất chỉ là may mắn. Có còn gì để Sir Alex phải chứng tỏ nữađâu? Danh hiệu cá nhân của ông cũng chất… đầy nhà. Khán đài Bắc cầu trường Old Trafford naymang tên khán đài Alex Ferguson. Trước cầu trường nay ngất ngưởng tượng đồng Sir cao ba mét. Bảnthân Sir đã được phong tước hiệp sỹ. Thậm chí ở lưỡng viện quốc hội, các ông nghị còn đang bànchuyện phong Sir tước quý tộc. Nếu chuyện ấy thành hiện thực, Alex Ferguson sẽ trở thành vị huântước (lord) đầu tiên của bóng đá. Không còn là Sir Alex, mà là Lord Alex.Nhưng khát vọng chiến thắng của Alex Ferguson không bao giờ vơi cạn. Đúng! Rất nhiều kỷ lục đã bịphá, song chưa phải tất cả. Chẳng phải Bob Paisley vẫn là HLV duy nhất ba lần giành Cúp C1 đó sao?Còn 26 năm ở Old Trafford tuy dài, đâu đã lâu bằng 44 năm Guy Roux dẫn dắt Auxerre? Vẫn còn đónhững đỉnh cao cho Sir Alex chinh phục, chẳng lý nào ông sớm nói lời chia tay. Hơn thế nữa, nội mộttình yêu bất diệt Sir giành cho bóng đá nói chung và Manchester United nói riêng, cũng đủ là động lựcgiúp ông tiếp tục. Sir chẳng phải tuýp người hay bỏ dở công việc, đang trong quá trình xây dựng mộthế hệ mới, ông quyết không dứt áo giã từ.Tuy Sir Alex từng nhiều lần nói đến việc nghỉ hưu, về vấn đề hưu trí này, ta đừng nên nghe những gìSir nói, hãy chỉ nhìn những gì ông làm.Năm 2000, Sir tuyên bố rất dứt khoát “Chắc chắn tôi sẽ ra đi, mà đã đi rồi thì không bao giờ tái xuấtnhư các ca sỹ hay làm đâu”. Chỉ hai năm sau, ông quay ngược 180 độ.Sau Cúp C1 năm 2008, như đã thuật nơi chương trước, Sir lại tuyên bố sẽ không làm HLV đến tuổi 70.Thế rồi ông tròn 70 vào ngày 31 tháng 12 năm 2011, và…chẳng có chuyện gì xảy ra.Nhà báo Stuart Mathieson của tờ Manchester Evening News tỏ ra rất hiểu Sir Alex. Khi nghe Sir đùa:

“Tôi già rồi, vài năm nữa không chừng phải ngồi xe lăn”, anh đáp ngay: “Dù ngồi xe lăn, bảo đảm ôngvẫn là HLV của United.”Vâng, nếu sức khỏe cho phép, không chừng Sir Alex sẽ huấn luyện Quỷ Đỏ đến tận năm…80 tuổi.Tại sao không?

Khán đài Bắc sân Old Trafford từ nay mang tên Sir Alex Ferguson (ảnh: Thesun.co.uk)

[1] Tại Cúp C1, United không lặp lại được kỳ tích năm ngoái, bị loại từ vòng đấu bảng.[2] Cũng phải kể thêm: Khá nhiều cầu thủ United dính phải chấn thương nặng.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Lời Cuối Sách

ó lẽ độc giả đang chờ đọc chương cuối cùng, một chương mang tính tổng kết, vớinhững nhận xét, đánh giá tổng quan về Sir Alex Ferguson: Sir rốt cuộc là người thếnào? Sự nghiệp ông nằm ở đâu nếu so với những nhà cầm quân huyền thoại khác?Liệu ông có phải HLV vĩ đại nhất mọi thời? Đành nhận lỗi cùng các bạn, vì chươngấy không tồn tại, và người viết cũng không có ý định đưa ra câu trả lời cho những câuhỏi trên.

Viết sách này, chúng tôi chỉ đơn giản làm công việc tường thuật cuộc đời và sự nghiệp Sir AlexFerguson. Đọc hết cuốn sách, hẳn mỗi bạn đọc đã rút ra được một đánh giá và kết luận cho riêng mình.Chương cuối cùng, xin các bạn hãy tự viết ra.

Nguyễn Minh

Sir Alex Ferguson – Chân Dung Một Huyền Thoại

Thư Mục Tham Khảo

Barclay, Patrick 2011, Football – Bloody Hell! The Biography of Alex Ferguson,Random House.

Crick, Michael, 2003, The Boss – The Many Sides of Alex Ferguson, Pocket Books.

Ferguson, Alex & McIlvanney, Hugh 2000, Managing My Life – My Autobiography, Hodder &Stoughton.

Mackie, James 2010, Fergie’s Proteges, Xlibris Corporation.

Meek, David & Tyrrell, Tom 2011, Sir Alex Ferguson: The Official Manchester United Storyof 25 Years at the Top, Simon & Schuster.

Taylor, Daniel 2008, This is the One: Sir Alex Ferguson – The Uncut Story of a FootballGenius, Gardners Books.

Taylor, Daniel 2011, Squeaky Bum Time: The Wit, Wisdom and Hairdryer of Sir AlexFerguson, Aurum Press.

Tư liệu Internet từ www.rsssf.com, www.red11.org.

Tư liệu từ các bài viết cũ của cùng tác giả, lưu trữ tại www.manutd.com.vn

(Ảnh bìa: Metro.co.uk)

Lời cuối:

Xin cám ơn đến:

Trang Web: http://vnthuquan.net

Những người đã bỏ công sưu tầm, đánh máy, sửa chính tả, design để có được bản Ebook này.

phát hành: Phạm Huy Hùng...