Patient Centered Care (PCC) in Canada

การดู�แลโดูยให้�ผู้��ป่�วยเป่�นศู�นย�กลางในป่ระเทศูแคนาดูา

นพ . สุ�รสุ�ทธิ์� จิ�ตรพ�ท กษ์�เลิ�ศกลิ��มงานเวชกรรมสุ งคม โรงพยาบาลิมหาราช

นครราชสุ�มาEmail: surasit.sm@mnrh.in.th

ห้�วข้�อท��จะแลกเป่ล��ยนเร�ยนร��

• การดู!แลิโดูยให$ผู้!$ป่'วยเป่(นศ!นย�กลิางค)ออะไร• องค�ป่ระกอบของกระบวนการดู!แลิโดูยให$ผู้!$

ป่'วยเป่(นศ!นย�กลิาง ม�อะไรบ$าง• ความเข$าใจิท�.คลิาดูเคลิ).อนจิากแนวค�ดูหลิ กการ• ป่ระเทศอ).นๆ มองเร).องน�0อย�างไร• การดู!แลิโดูยให$ผู้!$ป่'วยเป่(นศ!นย�กลิางดู�จิร�งหร)อ

ไม�

การดู�แลโดูยให้�ผู้��ป่�วยเป่�นศู�นย�กลางค ออะไร

• ในม�มมองของท�าน การดู!แลิโดูยให$ผู้!$ป่'วยเป่(นศ!นย�กลิางค)ออะไร

• ขอให$ใช$เวลิาค�ดูไม�เก�น 1 นาท� เข�ยนบ นท1กข$างลิ�างน�0 เสุร2จิแลิ$วค�ยก บเพ).อนท�.น .งข$างๆ เหม)อนก นหร)อแตกต�างก นอย�างไร

ตั�วอย#างผู้��ป่�วย• น กแสุดูงร บเช�ญสุวมบทบาทแพทย�ก บคนไข$• ท�านชอบแพทย�คนท�.หน1.ง หร)อ คนท�.สุอง

การดู�แลโดูยให้�ผู้��ป่�วยเป่�นศู�นย�กลางค ออะไร

• การดู!แลิผู้!$ป่'วยท�.ม� ก) การสุ)บค$นหาเหต�ผู้ลิหลิ ก ความคาดูหว ง แลิะ ความต$องการข$อม!ลิ ท�.ผู้!$ป่'วยมาพบแพทย�ข) การท4าความเข$าใจิก บความเป่(น “คน” ของผู้!$ป่'วย ท 0งดู$านอารมณ์� แลิะป่ระเดู2นป่6ญหาช�ว�ตค) การค$นหาว�ธิ์�การดู!แลิความเจิ2บป่'วยร�วมก นระหว�างผู้!$ป่'วยก บแพทย�ง) การสุ�งเสุร�มให$เก�ดูการป่7องก นโรคแลิะการสุร$างเสุร�มสุ�ขภาพจิ) การสุ�งเสุร�มให$เก�ดูสุ มพ นธิ์ภาพอย�างต�อเน).องระหว�างผู้!$ป่'วยก บแพทย�

ท��มา: Stewart M. (2001) Towards a global definition of patient-centred care. BMJ. 322:444-5.

The patient-centered clinical method: six interactive components

1-Exploring both disease and illness experience

2-Understanding the whole person

HistoryPhysicalLab

FeelingsIdeasFunctionExpectations 3-Finding

common ground• problems• goals• roles

Mutual decisions

4-Incorporating prevention and health promotion 6-Being realistic

5-Enhancing the patient-physician relationship

Disease

Illness

Person

Proximal context

Distal context

Cues and prompts

องค�ป่ระกอบข้องกระบวนการดู�แลโดูยให้�ผู้��ป่�วยเป่�นศู�นย�กลางม�อะไร

บ�าง1 .สุ)บค$นท 0งโรค (disease) แลิะความเจิ2บป่'วย

(illness) ไป่พร$อมๆ ก น2. ท4าความเข$าใจิก บความเป่(น “คน” ของผู้!$ป่'วย3. หาแนวทางร�วมก นในการดู!แลิสุ�ขภาพ4. ผู้สุมผู้สุานการป่7องก นโรคแลิะสุร$างเสุร�มสุ�ขภาพ5. สุ�งเสุร�มความสุ มพ นธิ์�ท�.ดู�ระหว�างแพทย�ก บผู้!$ป่'วย6. ต 0งอย!�บนพ)0นฐานของความเป่(นจิร�ง

ท��มา: สุายพ�ณ์ ห ตถี�ร ตน� (2549) ค!�ม)อหมอครอบคร วฉบ บสุมบ!รณ์�. Stewart M. et al. (2003) Patient-Centered Medicine: Transforming the Clinical Method.

สื บค�นท�'งโรค (disease) และความเจ)บป่�วย (illness) ไป่พร�อมๆ ก�น

a. ซั กป่ระว ต� ตรวจิร�างกาย สุ�งตรวจิทางห$องป่ฏิ�บ ต�การ

b. เข$าใจิม�ต�ของความเจิ2บป่'วย ไดู$แก� อารมณ์�ความร! $สุ1ก (feelings) ความค�ดู (ideas) ผู้ลิกระทบต�อหน$าท�.ในช�ว�ตป่ระจิ4าว น (effects on function) แลิะ ความคาดูหว ง (expectations) = FIFE

HistoryPhysicalLab

FeelingsIdeasFunctionExpectations

Cues and prompts

ท,าความเข้�าใจก�บความเป่�น “คน” ข้องผู้��ป่�วย

a. ต วผู้!$ป่'วย (ป่ระว ต�ช�ว�ต ความเป่(นอย!�ในป่6จิจิ�บ น แลิะพ ฒนาการ)

b. ต วผู้!$ป่'วยก บคนรอบข$างใกลิ$ช�ดู (ครอบคร ว การม�งานท4า การสุน บสุน�นจิากสุ งคม)

c. ต วผู้!$ป่'วยก บสุ�.งแวดูลิ$อมภายนอก (ช�มชน สุ งคม ว ฒนธิ์รรม)Disease

Illness

Person

Proximal context

Distal context

ห้าแนวทางร#วมก�นในการดู�แลสื-ข้ภาพ

a. ลิ4าดู บความสุ4าค ญของป่6ญหาความเจิ2บป่'วยร�วมก น

b. ก4าหนดูเป่7าหมายการร กษ์าร�วมก นc. แพทย�แลิะผู้!$ป่'วยม�บทบาทร�วมก นใน

การดู!แลิสุ�ขภาพ3-Finding common ground• problems• goals• roles

Mutual decisions

ผู้สืมผู้สืานการป่/องก�นโรคและสืร�างเสืร0มสื-ข้ภาพ

a. สุร$างเสุร�มสุ�ขภาพb. หลิ�กเลิ�.ยงป่6จิจิ ยเสุ�.ยง c. ลิดูป่6จิจิ ยเสุ�.ยงd. ค$นหาโรคแลิะความเจิ2บ

ป่'วยไดู$ในระยะเร�.มแรกe. ลิดูความสุ!ญเสุ�ยหร)อ

ภาวะแทรกซั$อนท�.เก�ดูจิากโรคแลิะความเจิ2บป่'วย

สื#งเสืร0มความสื�มพ�นธ์�ท��ดู�ระห้ว#างแพทย�ก�บผู้��ป่�วย

a. ร! $จิ กสุร$างความสุ มพ นธิ์�ท�.เป่(นป่ระโยชน�ต�อการร กษ์า (therapeutic relationship)

b. ให$ผู้!$ป่'วยม�สุ�วนร�วมในการร กษ์าพอๆ ก บแพทย�c. ร! $จิ กการดู!แลิแลิะการเย�ยวยา (caring and

healing) มากกว�าการร กษ์า (curing)d. ม�สุต� ร! $จิ กอารมณ์� ความร! $สุ1ก แลิะความน1กค�ดูของ

ตนเองขณ์ะให$การดู!แลิผู้!$ป่'วยe. ร! $ถี1งความร! $สุ1กท�.ผู้!$ป่'วยม�ต�อแพทย�แลิะท�.แพทย�ม�ต�อผู้!$

ป่'วย (transference and countertransference)

ตั�'งอย�#บนพ 'นฐานข้องความเป่�นจร0ง

a. ตระหน กถี1งเวลิาท�.จิ4าก ดู b. ร�วมสุร$างท�มงานในลิ กษ์ณ์ะ

interdisciplinary teamc. ตระหน กถี1งความยากลิ4าบากในการเข$า

ถี1งแหลิ�งข$อม!ลิแลิะการจิ ดูการทร พยากรท�.ม�อย!�อย�างจิ4าก ดู

ความเข้�าใจท��คลาดูเคล �อนจากแนวค0ดูห้ล�กการ

• ใช$เวลิานานในการดู!แลิผู้!$ป่'วยมากกว�าว�ธิ์�ดู 0งเดู�ม• เน$นหน กท�.ป่6ญหาจิ�ตสุ งคมมากกว�าโรคของผู้!$ป่'วย• ตามใจิผู้!$ป่'วย ให$ตามท�.ผู้!$ป่'วยต$องการ• ต$องค$นหาสุ�.งท�.ผู้!$ป่'วยป่กป่?ดูซั�อนเร$น (hidden

agenda) ให$ไดู$• ให$ข$อม!ลิท�กอย�างแลิะร�วมต ดูสุ�นใจิท�กคร 0งก บผู้!$ป่'วย• ไม�จิ4าเป่(นต$องท4าท�กคร 0งท�.ผู้!$ป่'วยมาพบแพทย�• ท4ากระบวนการน�0ไดู$เฉพาะแพทย�เท�าน 0น• น กศ1กษ์าแพทย� ม กน�ยมถีาม FIFE ต�อท$ายหลิ งจิบ

การสุนทนา

ป่ระเทศูอ �นๆ มองเร �องน�'อย#างไร• ในป่ระเทศสุหร ฐอเมร�กา เร).องน�0เป่(น 1 ใน 6

ห วข$อของค�ณ์ภาพบร�การ (ความป่ลิอดูภ ย ป่ระสุ�ทธิ์�ผู้ลิ การดู!แลิโดูยให$ผู้!$ป่'วย ความท นเวลิา ป่ระสุ�ทธิ์�ภาพ แลิะความเท�าเท�ยมก น)

• “การบร�การท�.ม�การยอมร บแลิะตอบสุนองความชอบ ความต$องการ แลิะค�ณ์ค�าของผู้!$ป่'วย มาช�วยในการต ดูสุ�นใจิ”

ท��มา: Audet AM (2006) Arch Intern Med;166:754-9. Davis K (2005) J Gen Intern Med;20:953-7.

ความสื�มพ�นธ์�ระห้ว#างแพทย�ก�บผู้��ป่�วย

ร�อยละท��ตัอบว#าแพทย� AUS

CAN

NZ UK US

ฟั6งอย�างต 0งใจิท�กคร 0ง 71 66 74 68 58อธิ์�บายข$อม!ลิจินกระท .งเข$าใจิท�กคร 0ง 73 70 73 69 58

ให$เวลิาอย�างเพ�ยงพอท�กคร 0ง 63 55 66 58 44

Source: 2004 Commonwealth Fund International Health Policy Survey

ล�กษณะท��บ#งชี้�'ว#าม�โอกาสืท,าให้�เก0ดู PCC ในบร0การป่ฐมภ�ม0

1 .การเข$าถี1งบร�การเม).อม�ความจิ4าเป่(น2 .ผู้!$ป่'วยม�สุ�วนร�วมในการดู!แลิ3 .การใช$ระบบข$อม!ลิช�วยในการจิ ดูบร�การค�ณ์ภาพ

แลิะพ ฒนาค�ณ์ภาพอย�างต�อเน).อง4 .การป่ระสุานการดู!แลิระหว�างว�ชาช�พ5 .การสุร$างท�มงานดู!แลิแบบผู้สุมผู้สุานแลิะเบ2ดูเสุร2จิ6 .การสุ4ารวจิพฤต�กรรมบร�การ PCC อย�างสุม4.าเสุมอ7. การให$ข$อม!ลิสุาธิ์ารณ์ะเก�.ยวก บแพทย�แลิะงานท�.ท4า

การดู�แลโดูยให้�ผู้��ป่�วยเป่�นศู�นย�กลางดู�จร0งห้ร อไม#

แพทย�• ลิดูการฟั7องร$อง• ม�ความพ1งพอใจิ

มากข10น

ผู้��ป่�วย• ม�ความพ1งพอใจิมากข10น• ต�ดูตามการร กษ์าดู�กว�า• ลิดูความว�ตกก งวลิ• ป่ระเม�นสุ�ขภาพดู$วย

ตนเองว�าดู�กว�า• ลิดูระดู บความดู นโลิห�ต

ระดู บน40าตาลิในเลิ)อดู

สืร-ป่• การดู!แลิโดูยให$ผู้!$ป่'วยเป่(นศ!นย�กลิางในป่ระเทศแคนาดูา เป่(นการ

เน$นป่ฏิ�สุ มพ นธิ์�ระหว�างแพทย�ก บผู้!$ป่'วย โดูยแพทย�- สุ)บค$นท 0งโรคแลิะความเจิ2บป่'วย - ท4าความเข$าใจิช�ว�ตคนไข$

- หาหนทางดู!แลิร�วมก น - ผู้สุมผู้สุานการสุร$างเสุร�มสุ�ขภาพแลิะป่7องก นโรค - เต�มความสุ มพ นธิ์�ท�.ดู�ระหว�างแพทย�ก บผู้!$ป่'วยอย�างต�อเน).อง - ต 0งอย!�บนพ)0นฐานความเป่(นจิร�ง

• ม�หลิ กฐานสุน บสุน�นว�า PCC ดู�จิร�ง• ท�กว�ชาช�พสุามารถีน4าแนวค�ดู PCC ไป่ใช$ไดู$ ไม�ม�ข$อห$าม