Pasioni im per boten e kafsheve

Republika e Shqipërisë Shkolla 9-te vjeçare “Bajram Curri”

Tema e projektit:

“Pasioni im per botën e kafshëve...”

Punoi: Klasa IV C (2014 – 2015)

Pranoi: Mësuese kujdestare Marsida MEZJA

Maj, 2015

PËRMBAJTJA E MATERIALIT

1. Të dhënat bazë për projektin Faqe 3 - 4

Pasioni im për botën e kafshëve…

Projekt lëndor: Dituri Natyre 4

Viti shkollor 2014-2015

a. Titulli i projektit

b. Institucioni bartës i projektit

c. Partenrët

d. Kohëzgjatja e projektit

e. Numri i orëve

f. Vendi i implementimit të projektit

g. Personi për kontakt

h. Numri i nxënësve në projekt

2. Përshkrimi i projektit

a. Titulli i projektit

b. Justifikimi i projektit

c. Qëllimi i projektit

d. Objektivat e projektit

e. Temat e njohurive kryesore lëndore

f. Veprimtaritë

g. Metodologjia

h. Plani i punës dhe korniza kohore

i. Monitori dhe raportimi i projektit:

j. Përshkrimi i shkurtër i produktit të projektit

k. Mënyra e prezantimit përfundimtar të projektit

l. Qëndrueshmëria e projektit

Faqe 5 - 12

3. Buxheti i projektit

a. Buxheti financiarFaqe 13

4. Shtojca

a. Shtojca 1 – Fotografi gjatë realizimit të projektitFaqe 14

TË DHËNAT BAZË PËR PROJEKTIN

2




Titulli i projektit:

“Pasioni im per botën e kafshëve...”

Institucioni bartës i projektit:

1. Ministria e Arsimit dhe Sportit

2. Drejtoria Arsimore Durrës

3. Shkolla “Bajram Curri” Plazh/Durrës

Partenrët:

1. Prindërit e nxënësve

2. Mësuesja kujdestare

3. Mësuesit e lëndës Dituri Natyre

4. Mësuesi i lëndës së Biologjisë

Kohëzgjatja e projektit:

Periudha e kohëzgjatjes së projektit është Mars-Maj.

Numri i orëve:

Projekti do të zhvillohet në 4 (katër) orë.

Vendi i implementimit të projektit:

Projekti do të zhvillohet në shkollë (klasën ku zhvillohet mësimi) dhe nxënësit do të jenë ato

që do të përfitojnë më së shumti nga projekti.

Personi për kontakt:

1. Mësuesi kujdestar Marsida Mezja

2. Nxënësit e klasës

3. Prindërit

Numri i nxënësve në projekt:

3




Numri i nxënësve pjesëmarrës në projekt është 34 (tridhjetë). Ku nxënësit janë të ndarë në 6

(gjashte) grupe.

Grupet e formuara janë:

Grupet Emri dhe Mbiemri i nxënësit Çështja e trajtuar

Grupi I-rë

1. Anxhelo Rexhepi

Amfibët

2. Anisa Kola3. Arkonaido Gjoka4. Enes Hoxha5. Markeljan Shkëmbi6.

Grupi II-të

1) Valmir Velaj

Gjitarët

2) Isela Hyskja3) Serxho Musaj4) Klevis Shehu5) Kaja Kola6) Jusila Upja

Grupi III-të

1. Aurel Xharo

Shpendët

2. Sonida Nikolli3. Alban Bici4. Melina Myftaraj5. Danjela Terziu1. Sibora Igrishta

Grupi IV-rt

1) Eglan Omeri

Zvarranikët2) Mikela Balliu3) Kleidi Gjeta4) Alessandro Bardhi5) Leo Sotiri

Grupi V-të

6. Migena Murati

Insektet

7. Adriano Lioma8. Xhesiana Sado9. Xhuliana Gjinaj10. Alban Buna11.

Grupi VI-të

1) Elion Igrishta

Bota Ujore2) Elgisa Kurti3) Myftar Cuku4) Ilmi Zenelaj5) Semeli Beqiraj

4




PËRSHKRIMI I PROJEKTIT

Titulli i projektit:

“Pasioni im për botën e kafshëve...”

Justifikimi i projektit:

Nevoja e këtij projekti mbështetet në argumentat që nxënësit e shkollës 9-vjeçare, kryesisht të

Ciklit të Ulët deri në klasën e V-të, nuk njihen me mënyrën e jetës së kafshëve, duke i

specifikuar ato me kategoritë përkatëse.

Qëllimi i projektit:

Synimi i këtij projekti është që nxënësit të njihen me themelin e historisë së botës së

kafshëve.

Objektivat e projektit:

Të planifikojë punën Të hulumtojë në internet Të përzgjedhë nga shumëllojshmëria e informacioneve atë që i intereson Të flasë rreth botës së gjitarëve, zvarranikëve, insekteve, shpendëve, ambfibëve dhe

botës ujore. Të tregojë jetën e kafshëve, historikun e tyre Të njoh botën e kafshëve Të hartojë rregulla për mbrojtjen e tyre Të krijojë gjëegjëza për kafshët. * Të listojë kategoritë e kafshëve Të seleksionojë nga moria e kafshëve atë që i përshtatet e dëshiron Të flasë rreth jetës së kafshës së marrë në studim Të tregojë krijimtarinë e tij në bazë të gjëegjëzave dhe esesë që ka shkruar Të nxjerrë në pah karakteristikat kryesore të kategorive të kafshëve Të identifikojë kafshët e secilës kategori Të klasifikojë kafshët sipas madhësisë, rëndësisë e të tjerë brenda një kategorie Të vërë në dukje karakteristikat e kafshës së do të marrë në studim Të analizojë jetën e një kafshe ë i pëlqen Të përmbledh veprimtarinë e kategorië së kafshës që ka përzgjedhur në një ese Të vlerësoj rolin e kafshëve në shoqëri dhe për njerëzimin Të kritikojë zhdukjen e specieve të ndryshme në natyrë nga faktorë të ndryshëm

Temat e njohurive kryesore lëndore:

5




Kapitulli 4.

Gjallesat dhe proceset e jetës

Studimi i kafshëve në klasën e katërt përqendrohet në proceset e rritjes dhe të ndryshimit. Meqë fëmijët janë të interesuar në lidhje me ndryshimet që kanë kafshët e llojeve të ndryshme, vëzhgimi i tyre mund të jetë për ta një përvojë e mirë për të mësuar.

Në eksplorimet e tyre në proceset e rritjes, nxënësit do të kenë gjithashtu mundësi të krahasojnë proceset e ndryshme të rritjes në kafshë të ndryshme, si dhe do të mësojnë rreth kushteve të nevojshme që ato duhet të sigurojnë për të pasur një zhvillim të shëndetshëm dhe të plotë.

Nënlinja 4.1.

Përshtatja për të jetuar

Objektivat

Nxënësit të jenë në gjendje:

* Të dallojnë ngjashmëritë dhe ndryshimet ndërmjet llojeve të ndryshme të kafshëve dhe mënyrave të përshtatjes së tyre ndaj kushteve të ndryshme të mjedisit;

* Të përcaktojnë dhe të përshkruajnë karakteristikat e sjelljes, që i ndihmojnë kafshët të mbijetojnë (p.sh., migrimi, gjumi dimëror, gjëndja aktive, pasive, etj.).

* Të përcaktojnë dhe të krahasojnë efektet e stinëve tek kafshët;

* Të përshkruajnë mënyrat si përgjigjen dhe përshtaten kafshët me mjedisin( p.sh nuselalja ndryshon ngjyrën për tu maskuar në verë dhe në dimër, balena ka një përshtatshmëri të përsosur në ujë,etj)

Njohuritë dhe aftësitë kryesore

Migrimi në botën e kafshëve, migrimi i ngjalave, migrimi i shpendëve, arsyet e migrimit të shpendëve; si dimërojnë gjallesat; ndryshimet e sjelljes gjatë gjumit dimëror, pranvera,

mëngjesi i gjumit dimëror, gjendje pasive kur bën vapë dhe në periudhën e gjumit dimëror. Përshtatshmëritë që kanë fituar kafshët për të jetuar në mjedise të ndryshme. përdorimi i një fjalori të përshtatshëm, duke përfshirë terminologjinë e duhur shkencore në përshkrimin e sjelljes së gjallesave: migrimi, gjumi dimëror, ndryshime të sjelljes, gjendje pasive, përshtatje, mbijetesë, mjedis, efekte stinore etj.; aftësia e të bërit të pyetjeve dhe të kërkimit të përgjigjeve, duke identifikuar disa prej nevojave të organizmave të gjallë .

Nënlinja 4.2

6




Të ushqyerit

Objektivat


* Të krahasojnë ndryshimet te kafshët në lidhje me sigurimin e ushqimit (shikim të mprehtë, dëgjim të jashtëzakonshëm, nuhatje të fortë, veçoritë e dhëmbëve dhe të shpjegojnë si forma e tyre mundëson kafshimin, copëtimin dhe bluarjen e ushqimit);

* Të diskutojnë për hapat që ndiqen nga kafshët për gjetjen e mënyrave të plotësimit të nevojave për ushqim (grabitqarët njohin gjahun e tyre, kapja dhe vrasja e presë, copëtimi i mishit, më pas bluarja dhe gëlltitja e tij.

* Të përshkruajnë veçoritë e shpendëve që ushqehen me prodhime bimore;

* Të diskutojnë për mënyrën e të ushqyerit të balenave.


Veçoritë e grabitqarëve për t’u ushqyer (shikim i mprehtë, dëgjim i jashtëzakonshëm,nuhatje e fortë, vrapim i shpejtë, sulm i rrufeshëm etj.); karakteristika të grabitqarëve që mundësojnë kapjen, vrasjen, shqyerjen, bluarjen dhe gëlltitjen e ushqimit (veçoritë e thonjve, të dhëmbëve); karakteristikat e barngrënësve për t’u ushqyer (veçoritë e dhëmbëve, gëlltitja e ushqimit pa e bluar, ripërtypja); veçoritë e shpendëve që ushqehen me prodhime bimore (veçoritë e sqepit për të kapur ushqimin); sa hanë dhe ç’hanë balenat, si e kap balena ushqimin, balenat lëvizin shumë për të kapur ushqimin. Si dhe dhënia përgjigje për çështje që lidhen me gjetjen e mënyrave të plotësimit të nevojave të kafshëve për ushqim. Përdorimi i një fjalori të përshtatshëm, duke përfshirë terminologjinë e duhur shkencore

në përputhje ne programin, për përshkrimin e mënyrës të të ushqyerit të kafshëve (të ushqyerit, ushqim, barngrënës, mishngrënës, gjithçkangrënës, farangrënës, prodhime bimore, grabitqar, gjah, pre ,etj)

Nënlinja 4.3

Ndryshimet gjatë rritjes

Objektivat


* Të përshkruajnë ndryshimet në pamjen dhe veprimtarinë e kafshëve gjatë ciklit jetësor (nga larva në bretkosën e rritur);

* Të krahasojnë ciklin e jetës tek kafshët me cikël jetese të ngjashëm (p.sh., bleta dhe flutura) dhe disa që kanë cikël të ndryshëm jetese (flutura dhe zogjtë);

7




* Të regjistrojnë vëzhgimet, matjet duke përdorur mbajtjen e shënimeve, skicimin, vizatimin (të skicojnë ciklin e jetës së një kafshe)


Nga larva deri te bretkosa e rritur (metarmofozat); ndryshimi i ciklit të jetesës te fluturat ose bletët dhe zogu i pulës (zhvillimi i kandrrave: veza–larva-nimfa-kandrra; zhvillimi i zogut të pulës nga veza te pula, zhvillim pa metamorfoza, zhvillim me metamorfoza, përdorimi i një fjalori të përshtatshëm në përshkrimin e hulumtimeve tëtyre dhe të vëzhgimeve (p.sh., përdorimi i fjalës vezë, larvë, nimfë), flutur e rritur, bretkosë e rritur, metamorfozë, cikël i ndryshëm, cikël i ngjashëm, stad etj. Përdorimi i materialeve të ndryshme (letër, plastelinë, barishte, lodra etj në formë maketesh të ciklit jetësor të gjallesave.

Nënlinja 4.4

Bashkëlidhja e gjallesave me njëra-tjetrën dhe me mjedisin

Objektivat


* Të përshkruajnë se gjallesat janë të lidhura me njëra-tjetrën dhe me mjedisin, përfshirë këtu edhe njeriun (zinxhiri ushqimor, gjahu, grabitqari, prodhuesit, shpërbërësit etj);

* Të përshkruajnë si njerëzit prodhojnë ushqim duke përdorur praktika bujqësore dhe blegtorale, p.sh., duke ngritur ferma blegtorale (me derra, pula, gjedhë etj.);

* Të identifikojnë rrugët me anë të të cilave njeriu ndikon mbi kafshët e tjera;

* Të përshkruajnë rrugët me anë të të cilave njeriu ndihmon ose kërcënonorganizmat e tjerë të gjallë (p.sh., mbrojtja e llojeve të rrezikuara nga ndotja e mjedisit në të cilin ato jetojnë) .

Njohuritë dhe aftësitë kryesore:

Zinxhiri ushqimor ndërmjet bimëve, kafshëve dhe njeriut; prodhimi i të mirave materiale të njeriut nga kafshët dhe bimët (fermat bujqësore dhe blegtorale si burim ushqimi për njeriun); njeriu dhe mbrojta e mjedisit, mbrojtja e llojeve të kërcënuara, gjetja e rrugëve me anë të të cilave njeriu ndihmon ose kërcënon organizmat e tjerë të gjallë (p.sh., mbrojtja e llojeve të rrezikuara); përshkrimi si njerëzit prodhojnë ushqim duke përdorur praktika bujqësore dhe blegtorale, p.sh., duke ngritur ferma blegtorale (me derra, pula, gjedhë etj.). Përdorimi i një fjalori të përshtatshëm në përputhje me terminologjinë e duhur shkencore (bashkëlidhje e gjallesave, mjedis, zinxhir ushqimor, ushqim, prodhues, shpërbërës, lloj i rrezikuar, ferma blegtorale, ferma bujqësore, kafshë të egra, kafshë të buta etj.

Veprimtaritë:

8




Në këtë pjesë janë faktorët të cilët bashkëveprojnë për të ndikuar në arritjen e projektit. Synimi i këtij projekti është që nxënësit të njihen me botën e kafshëve, duke e përzgjedhur vetë një kategori kafshe, që më pas të studiojë mbi të. Përdoret dhe për të bërë të mundur që nxënësit të lexojnë një gamë informacionesh dhe për të zgjedhim atë që i përshtatet për qëllime edukativo – arsimore. Në këtë projekt hyn dhe çështja e hulumtimit.

Veprimtaritë:

Në këtë pjesë janë faktorët që lidhen për të ndikuar në arritjen e projektit. Synimi i këtij

projekti është që nxënësit të njihen me botën e kafshëve. Përdoret dhe për të bërë të mundur

që nxënësit të njhen më shumë me historikun, prejardhjen, përhapjen e kafshëve. Në këtë

projekt hyn dhe çështja e hulumtimit.

Përshkrimi i orësKoha e realizimit

në muajPërgjegjësi

Ora I-rë

Përgatitja e nxënësve për fillimin e projektit.

Ndahen grupet e nxënësve, ku antarët e grupit

janë të ndryshëm. Përzgjidhet autori që do të

studiojnë, pas seleksionit të disa autorëve që

njohin. Nxënësit ndajnë detyrat në varësi të

nevojave të studimit. Secili grup është i

përbërë nga 6 (gjashtë) nxënës. Në klasë u

formuan 6 grupe. Zgjidhet kryetari i grupit që

drejton punët dhe një sekretar që do të

Mars Mësuesi kujdestar +

Nxënësit

9




rregjistrojë punën e gjithsecilit. Instruktohen

nxënësit se si të punojnë.

Ora II-të

Në këtë orë kontrollohen grupet (bëhet kontroll

rregullisht, në rastin e parë që jepet mundësia).

Në këtë fazë mësuesi sigurohet që secili nxënës

ka një punë për të kryer, e njeh punën, di si ta

bëjë dhe që është duke e bërë. Ndihmohen

grupet rregullisht. Bëhëm pyetje nxitëse.

Mbahen shënime se si shkon puna. Kërkohet

një raportim për të parë si ecën puna. U

sigurohet nxënësve lehtësira për materialet që i

duhen.

PrillMësuesi kujdestar +

Nxënësit

Ora III-të

Kërkohet një raportim për të parë si ecën puna.

Udhëzohen drejt një përfundimi të

suksesshëm. Nxënësve nuk i diktohet asgjë, por

këshillohen për një produkt shumë të mirë.

MajMësuesi kujdestar +

Nxënësit

10




Ora IV-rt

Raportimi i projektit. Është përzgjedhur si

formë raportimi:

I. Referime gojore

II. Pamje vizive me anë të Poëer-Point

III. Paraqitja në revistë/ ese /

poster/kartoline (Produkti)

Maj

Mësuesi kujdestar +

Nxënësit + Prindërit

+ Drejtuesit

Tabela 1. Tabela e një kornize kohore për projektin “Pasioni im për botën e kafshëve

Metodologjia:

Metodat që do të përdoren nga nxënësit për nxjerrjen e një përfundimi dhe produkti të

suksesshëm.

11




Figura 1. Metodogjia e përdorur në projektin “Pasioni im për botën e kafshëve…”

Plani i punës dhe korniza kohore:

Zhvillimi i projektit Përgjegjësi Koha e

realizimit

Vendi i realizimit

12

MetodologjiaMetoda cilësoreMetoda e

analizës

teorikeEnciklopedi te ndryshme pwr

botwn e kafshwve

Vëzhgimi

Për të bërë një produkt

mbreslënës

Historitë

jetësoreHulumtimi në libra / site të

ndryshëm për të përzgjedhur një material të vlefshëm për

temën




Ora I-rë

Përgatitja e nxënësve për

fillimin e projektit.


Nxënësit17.03.2015 Në klasë

Ora II-të

Mbahen shënime se si

shkon puna. Kërkohet një

raportim për të parë si

ecën puna. U sigurohet

nxënësve lehtësira për

materialet që i duhen.


Nxënësit.04.2015

Në klasë,

Shkolla 9-te vjeçare “Bajram Curri”

Ora III-të

Udhëzohen drejt një

përfundimi të suksesshëm.


Nxënësit.05.2015

Në klasë,

Shkolla 9-te vjeçare “Bajram Curri”

Ora IV-rt

Raportimi i projektit dhe

prezantimi i produktit.


Nxënësit +

Prindërit +

Drejtuesit e

shkollës

.05.2015

Në sallën e konferencave

të shkollës 9-te vjeçare

“Bajram Curri”

Tabela 2. Menaxhimi i aktiviteteve gjatë zbatimit të projektit “Psioni im për botën e

kafshëve…”

Monitori dhe raportimi i projektit:

Monitori dhe raporti kanë një lidhshmëri të ngushtë.

Monitori është mbledhja e të dhënave gjatë orëve që nxënësit kanë sjellë në klasë materiale të

ndryshme, për të diskutuar rreth tyre duke i analizuar dhe korrigjuar në rast nevoje.

Monitori kalon në disa etapa:

13




a) Mbledhja e të dhënave dhe dokumentave – në këtë fazë nxënësit kanë përzgjedhur

librin qe ato do të analizojnë dhe materialet e nevojshme që vërtetojnë për një

veprimtari të ndërmarrë në kuadër të projektit.

b) Analizami i të dhënave dhe korrigjimi – në këtë fazë nxënësit bëjnë analizimin e

materialeve që kanë mbledhur për të përzgjedhur ato që të çojnë në veprimtarinë në

vazhdim të projektit të ndërmarrë.

Të gjitha të dhënat që janë mbledhur në fazën e monitorimit dhe analizimi i tyre, e lehtësojnë

shumë procesin e raportimit. Janë dy pjesë që përbëjnë raportimin:

a. Raportimi përshkrues i veprimtarive të projektit – Përgatitja e nxënësve për fillimin e

projektit. Ndahen grupet e nxënësve, ku antarët e grupit janë të ndryshëm. Përzgjidhet

çështjet që do të studiojnë, pas seleksionit të disa çështjeve që njohin. Nxënësit ndajnë

detyrat në varësi të nevojave të studimit. Secili grup është i përbërë nga 6 - 5 (gjashtë

- psesë) nxënës. Në klasë u formuan 6 grupe. Zgjidhet kryetari i grupit që drejton

punët dhe një sekretar që do të rregjistrojë punën e gjithsecilit. Instruktohen nxënësit

se si të punojnë. Ndihmohen grupet rregullisht. Udhëzohen drejt një përfundimi të

suksesshëm.

Është respektuar projekt propozimi. Rezultatet e kërkuara nga ky projekt janë

realizuar. Menaxhimi kohor nga ana e nxënësve është një aspekt që është realizuar me

sukses. Projekti ka ndikuar pozitivisht në mënyrën e të mësuarit aktiv, me

larmishmërinë dhe interesat e nxënësit, duke siguruar një ritëm të nevojshëm çlirimi

nga tendosja.

b. Raporti financiar i projektit – Shpenzimet e bëra në kuadër të projektit kanë qënë të

destinuara me qëllimin e projektit. Shpenzimet kanë qënë në kuadër të internetit

(lidhja nëpër shtëpitë e nxënësve nga ana e prindërve / gjetja e informacionit në

qendrat e internetit), blerjes së USB (mbajtjes së materialit për të mos bërë primtime

të panevojshme) dhe fotokopjes së materialit përfundimtar.

Përshkrimi i shkurtër i produktit të projektit:

Projekti do të finalizohet me një produkt, që është poster/kafshe 3d . Nxënësit do ta titullojnë

produktin në përshtatje me qëllimin e projektit. Në produkt do të përfshihen fotografi të

ndryshme, veprimtaria e kafshëve, gjëegjëza krituese e bërë nga vetë nxënësit, pra materialet

14




që nxënësve iu duken më të rëndësishme dhe të nevojshme për të hedhur në to. Materialet

përzgjidhen nga vetë nxënësit.

Mënyra e prezantimit përfundimtar të projektit:

Prezantimi i projektit do të zhvillohet në mënyrë gojore, duke u ndihmuar nga mjeti ndihmës

video – projektor-i / revista / postera në bazë të preferencës së nxënësve/kartolina.

Qëndrueshmëria e projektit:

Qëndrueshmëria e projektit “Pasioni im për botën e kafshëve…” është premtues dhe

afatgjatë. Ky projekt do t’i vijë në ndihmë të gjithë nxënësve të shkollës 9-vjëçare “Bajram

Curri” Plazh / Durrës, pasi është një udhërrëfyes drejt botës së kafshëve, hulumtimit në

shumëllojshmërinë e materialeve për të përzgjedhur materialin e duhur për temën e kërkuar,

etj.

15




BUXHETI I PROJEKTIT

Buxheti financiar:

Në pjesën financiare përgatitet tabela e mëposhtme ku përfshihen pjesët përshkruese të

buxhetit dhe niveli i të hollave që kërkohen të përcaktuara në muaj.

Numri Përshkrimi Sasia Koha Çmimi Totali

1. Lidhja e internetit

në shtëpi1 3 muaj 1200 lekë 3600 lekë

2. Blerja e një USB 1 1 muaj 500 lekë 500 lekë

3. Huazimi i laptopit

të shkollës1 3 muaj - -

4. Huazimi i video-

projektorit1 3 orë - -

5. Revista 1 1 muaj 300 lekë 300 lekë

6. Posteri 1 1 muaj 500 lekë 500 lekë

7. Dokumenti i

projekti i shtypur7 - 300 lekë 2100 lekë

8. Dokumenti dhuratë

për shkollën1 - 1400 lekë 1400 lekë

9. Totali 8400 lekë

Tabela 3. Përpilimi i buxhetit në projektin “Pasioni im për botën e kafshëve…”

SHTOJCA

SHTOJCA 1

16




Fotografi të nxënësve gjatë zhvillimit të projektit

17




18




19




20




21

Education

Pasioni im per boten e kafsheve