Atmosferaren geruzak

edo IONOSFERA

ATMOSFERAREN FUNTZIOAKIzpi ultramoreetatik babestuOxigenoaren gordailuaBehar dugun beroa gordeFenomeno atmosferikoak40. orrialdea

Liburuko 40. orrialdea irakurriNitrogenoa% 78Oxigenoa% 21Beste batzuk% 1

AtmosferaTroposferaa) Bataz besteko lodiera, 12 kmb) Gas kopururik handiena, guztien % 85 inguruc) Altueraren arabera tenperatura jaitsid) Fenomeno metereologikoakEstratosferaa) 12 km 50 km lodierab) Gas kopurua troposferan baino murritzagoa ...c) Tenperaturak gora altuera igotzeand) Ozono geruza kokatzen da, bizidunontzat ezinbestekoaMesosferaa) 50 km 80 km, hau da 30 kmko lodierab) Gas kopuru oso txikiac) Gora egiten dugun neurrian tenperatura jeitsid) Ionosferaa) 80 km 500 kmb) Gas kopuru txikia (nitrogenoa, oxigeno atomikoa...c) Tenperaturak igo altueraren arabera, 2000Cd) Aurora polarrak fenomenoa gertatzen diraExosferaa) Oso zaila espazioarekin dituen mugak finkatzeab) Ia ez dago gasikc) Tenperaturak jeitsi oso maila baxuetarainod)43. orr.3. ariketa

Atmosferabadituhauek dirahauek dira

LURRA PLANETAegiten dituMugimenduakErrotazioaArdatzaren inguruanondorioaEgunaArgitasunaGauaIluntasunaOrduak-24ErrotazioaEguzkiaren inguruanUrtaroakbanatzan daLerro irudikariakParaleloak eta meridianoakposible egiten duteLurreko puntuak kokatzeaPlano batean errepresentatzea MapakProiekzioen bidezMercator Peters Zilindrikoa Konikoa

EgunaGauaLurraren ardatzaren inklinazioa 23 5Biraketa edo errotazioaLURRA planeta inklinatuta dago eta horrek ondorioak ditu

Lurraren mugimenduak1.- Biraketa edo errotazioa: ardatzaren inguruan birak ematen dituOndorioa: eguna eta gaua

Lurraren mugimenduak2.- Translazioa: Eguzkiaren inguruan birak ematen dituOndorioa, urtaroa: udaberria, uda, udazkena, neguaZergatik ?

Ipar hemisferioan ala Hego hemisferioan jotzen du zuzenago?Beraz: Ipar hemisferioan ................izango da eta Hego hemisferioan ....................udaneguaEguzkiaIpar hemisferioan zuzen jotzen duenez, udaHego hemisferioan zeharka jotzen duenez, negua

Translazio mugimenduaEguzkiaIpar hemisferioan udabarria.Hego hemisferioan udazkena.Ipar hemisferioan negua.Hego hemisferioan uda.Ipar hemisferioan uda.Hego hemisferioan negua.Ipar hemisferioan udazkena.Hego hemisferioan udaberria.

Ipar hemisferioan udako solstizioaGarai honetan, udan, ipar poloen inguruan argitasuna dago hilabete luzeetan, eguna da.SolstizioaUrteko egunik luzeena eta laburrena ematen den uneaIpar hemisferioan: Udako solstizioa, ekainak 21ean Neguko solstizioa, abenduak 21ean

Ipar hemisferioan neguko solstizioaGarai honetan, neguan, ipar poloen inguruan iluntasuna dago hilabete luzeetan, gaua da.

EkinozioakEkinozioakEguna eta gaua luzera berdinekoak diren unea Udaberrikoa noiz ?Udazkenekoa noiz ?

Eguzkiak zuzen jotzen du. Lurralde txikia hartzen duBerotasun handiagoaEguzkiak ez du zuzen jotzen. Lurralde handia hartzen du. Berotasun txikiagoa

Udaberriko EKINOZIOAMartxoak 21Gaua eta eguna 12 ordukoakUdazkeneko EKINOZIOA:Irailak 21Gaua eta eguna 12 ordukoakNeguko solstizioaAbenduak 21 Egunik laburrena, gaurik luzeenaUdako solstizioaEkainak 21Egunik luzeena, gaurik laburrenaEguzkiaTranslazio mugimendua dela eta

Zein klima daude Eguraldia eta klimaEguraldia toki eta une jakin bateko atmosferaren egoera da, egunekoa.

Klima, berriz, leku jakin bateko atmosferaren bataz besteko egoera da, urtean zeharkoa.

Zein klima daude ?

Zona klimatikoak EkuatoreaKantzer TropikoaZirkulu polar ArtikoaZirkulu polar AntartikoaKaprikornio TropikoaBeroaEpelaEpelaHotzaHotza

Klima motakEkuatorialaTropikal euritsuaTropikal lehorraBasamortukoaMediterrneoa eta antzekoakTxinatarraOzeanikoaKontinentalaPolarraGoi mendietakoaBeroakEpelakHotzak

BEROAKHOTZA

EPELAK

EPELAKHOTZA

Klimaren elementuak

Klimaren elementuakTenperaturaLatitudearen araberakoa - Altitudearen araberakoa - Latitudearen araberakoa - Ekuatorearen inguruan beroagoaZenbat eta gorago hotzagoItsasotik hurbil epelagoPrezipitazioakLatitudearen araberakoa - Ekuatorearen inguruan gehiagoAltitudearen araberakoa - Zenbat eta altuago gehiagoLatitudearen araberakoa - Itsasotik hurbil euri gehiagoPresioaAtmosferako aireak lurrazalean egiten duen indarraHaizeakAirearen mugimendua, toki bateko eta besteko presio aldeen ondorioz.

Klimaren elementuak 1 - Tenperatura : leku guztietan ez da berdina

Faktore eragileak :

1.- Latitudea3.- Itsasoaren hurbiltasuna2.- Altitudea (- 0,5 100 m igo ezkero)

Klimaren elementuak 1 - Tenperatura

4 Latitudearen arabera Tenperatura altuagoa da ekuatorean. Poloetara hurbildu ahala tenperatura jaitsi egiten da.

Ekuatorean eguzkiak zuzen jotzen duPoloetarantz eguzkiak zeharka jotzen du.

Klimaren elementuak 1 - Tenperatura

Altitudearen arabera

Gutxi gorabehera, 100 metroko, 0,50 jaisten da tenperatura.

Klimaren elementuak 1 - TenperaturaItsasoaren hurbiltasunaren araberaKontinenteetako kostaldean leunagoa da barrualdean baino. Itsasoak tenperatura epeltzen du.

Itsas korronteen araberaPentsa ez arren itsasoan ur korronte handiak daude Korronteak hotzak edo beroak izan daitezke

Tenperatura zelan neurtzen da ? Tenperatura termometroarekin neurtzen da.

Isoterma lerroen bidez irudikatzen da.

Iso = berdin

Klimaren elementuak 2 - Prezipitazioak

Atmosferan ura dago, laino gisa.

Hoztu ondoren kondentsatuko ura Lurraren gainazalera erortzea prezipitazioa da, euria.

Leku batetik bestera aldatzen dira.

Klimaren elementuak 2 - Prezipitazioak

Altitudearekin ugaritu egiten dira.

Horregatik egiten du euri asko mendietan.

Zer forma dauka euri horrek ?.

Klimaren elementuak 2 - Prezipitazioak

Ugariagoak dira kontinenteetako kostaldean barrualdean baino.

Izan ere, itsasoak hezetasuna sortzen du.

Klimaren elementuak 3 - Prezioa

Atmosferako aireak Lurraren gainazalean egiten duen indarra da presioa. Altitudearen araberakoa da.

Klimaren elementuak 3 - PrezioaAirearen presioa barometroaren bidez neurtzen da eta sobara deituriko lerroen bidez irudikatzen da.

Klimaren elementuak 4 - HaizeaLurra berotu egiten daSortu da haizea !

Aire beroak igo egiten du

Lekua betetzen airea hotzagoa etorriko da

Klimaren elementuak 4 - HaizeaHaizeak Haizea airearen desplazamendua da eta toki bateko eta besteko presio aldeen ondorioz sortzen da. Haize orratzak haizearen norabidea adierazten du Anemometroak haizearen abiadura.

Klimograma bat zelan egin1.- DATUEN ANALISIA: Tenperaturarik altuena eta baxuena Prezipitaziorik altuena eta baxuenaZertarako ? Koordenatuetan eskala egiteko

UOMAMEUAIUAAC55910131719191815118Litroak908568707769324264837491

Klimograma bat zelan eginTenperaturarik handienaEuri litrorik gehien

Klimograma bat zelan aztertuBartzelonaTenperaturaren azterketa

Altuena noiz ? ............................... Zenbat gradu ? ................ Txikiena noiz ? .............................. Zenbat gradu ? ............... Urteko bataz bestekoa ? Kalkulatu egin behar da 9+11+12+14+17+23+24+23+22+17+13+10 = 195 Bataz bestekoa hau da: 195 : 12 hilabete = 16,25 C Zenbat gradutako bitartea edo diferentzia hotzenetik beroenera ? .............. CIparraldeko edo hegoaldeko tokia da ? .............................. (Ipar hemisferioan uda, sasoi beroa, uztailean eta abuztuan izaten da eta Hego hemisferioan urtarrila eta otsailean)

Klimograma bat zelan aztertuBartzelonaPrezipitazioen azterketa Gehien noiz ? .......................................... Zenbat litro ? ................... Gutxien noiz ? .......................................... Zenbat litro ? ................... Beraz, urteko bataz besteko prezipitazioa ?30+40+56+46+53+40+30+46+81+78+55+46= 601 litro/urtean Zein da hilabete lehorrena ? ....................................... Beraz, zein da urtaro lehorra ? ...................................

Tenperaturaren azterketa 65. Orr.Urteko bataz besteko tenperatura zelan neurtzen da ? Hilabete guztietako batuketa egin eta emaitza 12az zatituz lortzen da. Bilboko eredua 9+9+11+12+16+18+20+21+19+16+12+10 = 177177 : 12 = 14,75 CAurreko azalpenaren arabera zer tenperatura da Bilbokoa? Hotza, epela ala beroa?

Aurreko azalpenaren arabera nolakoa da tenperatura bitartea? TXIKIA 3 C baino txikiagoa ERTAINA 3 10 C artean HANDIA 10C-tik gora

Prezipitazioen azterketa-65. orr.Urte osoko prezipitazio kopurua jakiteko, hilabete guztietako prezipitazio-zifrak batu behar ditugu. Bilboko eredua 110+100+110+105+90+85+50+55+90+120+125+175 = 1015 litro Onolakoa da bilboko klima? OSO HEZEA 1.750 mm-tik gora HEZEA 1.000 1.750 mm artean LEHORRA 250 1.000 mm artean OSO LEHORRA 0 250 mm artean

Zein klima daude

Munduko klimakBeroaEpelaHotza

Epela

Hotza

Munduko klimakEkuatoriala Tropikal euritsuaBasamortu koaOzeanikoaMediterranearraTxinatarraKontinen talaPolarraGoi mendietakoaSiberia rra Tropikal lehorra

Klima beroak - Tropikoen artean EkuatoreaKantzer TropikoaKaprikornio TropikoaBeroa

Klima beroak Ekuatoriala Bataz besteko tenperatura: altua, 25-27CHedadura termikoa: txikia, 1 3CPrezipitazio-kopurua: oso handia, 1000tik 4.000mm/urtekoPrezipitazio-banaketa: erregularra

Klima beroak Ekuatoriala

Klima beroak TropikalaBataz besteko tenperatura: altua, 23-26CHedadura termikoa: txikia, baina ekuatoriala baino handiagoa, 3-5Prezipitazio-kopurua: nahiko handia, 600-1000 mm/urtekoPrezipitazio-banaketa: irregularraZein da Tropikal hezea ?Eta Tropikal lehorra?AB

Klima tropikal hezeaKlima tropikal lehorra

Klima beroak-Tropikala-Eredu batOihan tropikal hezea, Australia Euri asko egiten duen tropikoetako lurralde batzuetan oihan handiak eta badaude, ekuatoreko oihanaren itsura har dezaketenak

Klima beroak-Tropikala-Eredu batOihan lehorra, Tanzania Urtaro euritsuan prezipitazio handiak dituzten lurraldeetan, oihan handiak eta zuhaitz altuak sortu daitezke.

Klima beroak-Basamortukoa Bataz besteko tenperatura: altua, 20C inguru.Hedadura termikoa: oso handia, urtean zehar eta egun eta gauaren artean.Prezipitazio-kopurua: oso txikia, 250 mm/urteko baino gutxiago.

Klima beroak-Basamortukoa-Eredu batBasamortu subtropikala, Senegal Sahel aldeko lur lehorrak explotazio handiegiak eragiten dien kalteek jasatzen dituzte, eta areagotu egiten da urtaro lehorretan

Klima beroak-Basamortukoa Paisaia

Klima epelakKantzer TropikoaZirkulu polar ArtikoaZirkulu polar AntartikoaKaprikornio TropikoaEpelaEpela

Klima epelak Non ? Tropikoen eta zirkulu polarren artean. Klima horien ezaugarria lau urtaroak dira. Urtaro horien artean desberdintasun nabariak daude tenperaturari eta prezipitazioei dagokienez.

Klima epela-MediterraneoBataz besteko tenperatura: epel-beroa: 18.Hedadura termikoa: handia, 14-15C.Neguak: epelak, 6-7.Udak: beroak, 23-24Prezipitazio-kopurua: nahiko urria, 400-500mm/urtekoPrezipitazio-banaketa: guztiz irregularra

Mediterraneo zonaldeko produkturik ezagunenakmahatsagariaoliboaBenidorm-era joaten dira aitaita-amamak negu partean. Zergatik?Neguak epelak eta udak oso beroak eta lehorrak

Klima epela - txinatarraBataz besteko tenperatura: epela/beroa, 15-20CHedadura termikoa: handia, 14-15CNeguak: epelak, 10C-tik goraUdak: oso beroak, 20-25C-tik goraPrezipitazio-kopurua: handia, 1.000 mm/urteko inguruanPrezipitazio-banaketa: nahiko erregularra, gehien udaberrian eta udan

Klima epela Ozeanikoa edo AtlantikoaBataz besteko tenperatura: epela, 7-15CHedadura termikoa: ertaina, 10CNeguak: nahiko epelak, 5-7CUdak: ez oso beroak, 20 bat CPrezipitazio-kopurua: handia, 700-2.000mm/urteko

Klima ozeanikoa - Geurea

Klima epela-KontinentalaBataz besteko tenperatura: hotz samarra, 5-10CHedadura termikoa: oso handia, 15-20CNeguak: hotzak, 0C azpitikUdak: beroak, 20C-tik goraPrezipitazio-kopurua: aldakorra, batzueten nahiko urriakPrezipitazio-banaketa: irregularra

Klima kontinentala

Klima hotza - Goi mendietakoaBataz besteko tenperatura: oso hotza, 0C-tik beherakoaHedadura termikoa: oso handiaNeguak: oso hotzakUdak: hotzak, 10C-tik beheraPrezipitazio-kopurua: ugariak, 1500-2000 mm/urteko (elurra)Prezipitazio-banaketa: irregularra

Klima hotza - Goi mendietakoa

Klima hotza - PolarraBataz besteko tenperatura: oso hotza, beti 0C azpitikHedadura termikoa: nahiko handia, 10C-tik gora, betiereNeguak: hotz-hotzak, 0 azpitik beti eta askotan oso azpitikUdak: oso hotzak, nekez pasatzen da 10c-tik goraPrezipitazio-kopurua: oso aldakorra da, normalean 300 mm/urteko baino gutxiago, nahiko urria berazPrezipitazio-banaketa: irregularra, batez ere udan egiten du euria edo elurra

Klima hotza - Polarra

Klima hotza - SiberiarraNovosibirsk Siberiako hiririk handiena da.Siberian hotz handia egiten du, klima polarra eta kontinentalaren artekoa dauka. Neguak oso hotzak izaten dira.

Ea zer ikasi dugunEmandako orrian galderak dituzu.Hemen diapositibak pasatzen joango gara, bakoitza bere zenbakiarekin.Zuk pasa ahala erantzun egingo duzu.Batenbat ez baduzu egiten ... lasai, azkenean berriro pasatuko ditugu.Adi, prets, ia !!!

1. galderaZer da ? Toki eta une jakin bateko atmosferaren egoera da, egunekoa.

Leku jakin bateko atmosferaren bataz besteko egoera da, urtean zeharkoa.

2. galderaMundua bost zona klimatikotan banatzen da.Idatzi argazkian falta diren zona klimatikoak

3. galderaTenperatura desberdina izaten da. Zeren arabera ?

........................... arabera

........................... arabera

........................... arabera.

4. galderaTenperatura berdineko lekuak lotzen dituzten lerroak nola deitzen dira ? .............................Presio berdina duten lekuak loten duten marrak zelan deitzen dira ?....................................

5. galderaPrezipitazioak edo euria:

Zenbat eta altuago (mendietan) euri gehiago ala gutxiago egiten du ? ..............................

Kontinenteen kostaldean euri gehiago edo gutxiago egiten du ? .................................

Ekuatoretik urrundu ahala euri gehiago ala gutxiago egiten du ? ..............................

6. galderaZer da presioa ?

Atmosferan dagoen airean sortzen duen haizea.

Atmosferan dagoen aireak Lurraren gainazalean egiten duen indarra.

Atmosferako aireak mendietan daukan tenperatura.

7. galdera Zenbat eta altuera handiagoa, (Anboto punta esate baterako) presioa.......................da

8. galderaNeurgailuak

Tenperatura .......................... neurtzen da.

Haizearen abiadura ........................... neurtzen da.

Haizearen norabidea ......................... neurtzen da

9. galderaZein klima da hau ?

Hilik hotzeneko bataz besteko tenperatura 18-tik gorakoa izaten da. 4Tenperatura oso beroa beti, prezipitazio konstanteak eta ugariak, urtean 2.000 mm-tik gorakoak. (Ginea)

10. galderaLurreko tenperaturarik baxuenak. Ez dago udarik: hilik beroenean batazl besteko tenperatura ez da inoiz 10-ra iristen. Prezipitaziorik ere ez dago ia. (Groenlandia)

11. galderaNegua oso hotza izaten da, eta uda oso beroa eta oso hezea. (Gaztela, Moscu)

12. galdera Oso tenperatura berokoa da eta prezipitazio ugarikoa.

Bi urtaro: hezea eta lehorra.

Prezipitazioak garai hezean ematen dira gehienbat. (Afrika, Kuba, India)

Tenperatura epelak eta prezipitazio ugari ditu urte osoan. (Durango)

13. galdera

Neguak epelak eta udak oso beroak eta lehorrak (Benidorm, Espainiako alderik nagusiena)

Zonaldeko produkturik ezagunenak : olibondoak (olioa) mahastiak (ardoa) eta zerealak (garia)14. galdera

Tenperatura hotza eta euri ugari izaten dira, askotan elurra ere bai, batez ere neguan.(Pirineoak, Alpeak, Himalaya)

15. galdera