Özetle Felsefe I

Bir sabah uyandığında «anne dünyada iyi mi, kötü mü daha çok?» diye soran kızım için«Kızıma Felsefe Öğretiyorum» isimli kitabın ilk bölümünün özetini yaptım.

Elif İçören

Felsefe nedir ? Bir sözcük olarak felsefe nedirden daha ileri bir soru bu..diyelim ki sözcüğünne anlama geldiğini öğrendik, elimizde bir tanım karşılıklı bakışıyoruz ama birbirimizi tanımak

için tanışmak gerekiyor. Öyleyse bir adım atmalı felsefe dünyasına.

Felsefe dünyasında insanlar ne için çabalıyor? Hakikati bulmak için. Sen daha önce hakikati bulmak için çabalayan birini gördün mü? Şanslıysan bir dedektif, bir bilim adamı, bir sanatkar, bir tarihçi tanımış olabilirsin.Hakikati hangi alanda arar filozof?

« Matematiksel hakikati arayanlar doğal olarak matematikçilerdir. Tarihte arayanlar tarihçilerdir.Böyle sürer gider bu. Filozoflar hakikati bualanların hepsinde arıyorlarsa özel bir yöntemi benimsemek zorundadırlar... Diğer bütün alanları aşan bir alanda çalışıyormuş gibi. Çözüm: Filozoflar hakikati fikirler alanında ararlar.Örnek: Filozof adaletle bir avukatın ya da yargıcın ilgilendiği gibi ilgilenmez. Adalet "fikri" ile ilgilenir. İktidarla politikacı gibi ilgilenmez, iktidar "fikrini" derinleştirmeye çalışır". Şu bir gerçek ki filozoflar hakikatı ahlak ( iyi / kötü - doğru / yanlış ) ve politika(yurttaş, iktidar, karar mekanizmaları ) çokça aramışlardır. «

Fikirler nereden geliyor peki? Fikirler felsefeden önce vardır. Felsefe fikirlerle bir çeşit deney yapar.

Özgürlük, mutluluk, adalet, eşitlik, ölüm bunların çoğu biz onları düşünmeye başlamadan çok önce fikirler olarak

beynimize yerleşmiştir. « ...çünkü her zaman öyle duymuşumdur. Çok küçükken öğrenmişimdir. Herkes sürekli bunu

tekrarlamıştır. Kafamdaki bütün bu düşüncelerden hangisi doğru, bilmek istiyorum.«

Deney yöntemi akıl yürütme olabilir mi? Düşünmek olabilir mi? Ama

diğer düşünme biçimlerinden farklı, yarın ne giyeceğim, tatile nereye gidelim tarzı düşünme şeklinden

sözetmiyoruz. Bir üslup farkı var. Bu üslup irdelemedir, sorgulamadır. Bu

anlamda felsefe bir eleştiridir.

Sorgulamak için doğru soruları sormak gerekir. Felsefe'nin babası Sokrates annesinin ebe oluşundan

hareketle doğru soruları sorarak her insandan felsefi düşüncenin "doğurulabileceğine" inanır.

Soru sormanın tehlikeli bir tarafı yok mu sence? Var elbette bazen çok iyi bir soru, çok iyi bildiğini düşündüğü bir şeyi bilmediğini anlatır insana. İnsan bu zayıf durumu sevmez. Bildiğini sandığı ama bilmediği ne çok şey olduğu gerçeği ile yüzleşmek istemez. Yine de bu sıkıntıyı aşmak için felsefe ne iyi bir dosttur.

"Bana birisi zamanın ne olmadığını sorduğunda bilirim ne olduğunu. Ama böyle bir soru sorulduğunda bilemem." Augustinus.