4. Ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος

Συνθήκες συμμετοχής της Ελλάδας= περίπλοκες και δύσκολες.

1. Σύγκρουση Κωνσταντίνου- Βενιζέλου= Εθνικός Διχασμός (1915-1917).

2. Άσκοπη και δαπανηρή επιστράτευση του 1915= ο Βενιζέλος κηρύσσει επιστράτευση για να βγει η Ελλάδα στον Α΄ΠΠ με την Αντάντ. Ο Βασιλιάς αρνείται και ο Βενιζέλος παραιτείται .Η Βουλή διαλύεται και προκηρύσσονται εκλογές.

3. Δημιουργία κυβέρνησης «Εθνικής Άμυνας» στη Θεσ/νίκη= η χώρα διασπάται σε δύο κράτη.

4. Συμμαχικός αποκλεισμός του Πειραιά και ένοπλες συγκρούσεις =Η Αντάντ το 1917 επέβαλε το ναυτικό αποκλεισμό και βομβαρδίζουν τα ανάκτορα. Ο Βασιλιάς εξορίζεται και ο Βενιζέλος, ως πρωθυπουργός, βγάζει τη χώρα στον Α΄ΠΠ.

Η πλατεία Συντάγματος λίγο πριν τον Α΄ΠΠ (Αθήνα Φωτογραφικό Αρχείο ΕΛΙΑ)

Η πλατεία Συντάγματος γύρο στα 1920 (Αθήνα Φωτογραφικό αρχείο Μουσείου Μπενάκη)

Η διαμάχη Βενιζελικών και Βασιλοφρόνων ήταν ιδιαίτερα εμφανής στον τύπο της εποχής. Πρωτοσέλιδο της φιλοβασιλικής εφημερίδας Σκριπ της 24/9/1915.

1917

Η χώρα:

1. Ενοποιείται υπό τον Ελ. Βενιζέλο.

2. Εισέρχεται στον πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ.

3. Συνάπτει ιδιόμορφο δάνει με τις Μεγάλες Δυνάμεις για να καλύψει τη συμμετοχή της στον πόλεμο.

Υπερφορτωμένος με εφόδια και στρατιώτες συρμός κατά τη διάρκεια του Α΄ΠΠ. (Φωτογραφικό αρχείο Β. Κοροβέση.)

Το ιδιόμορφο θεωρητικό δάνειο του 1917 Γαλλία: 300.000 φράγκα

Αγγλία: 12.000.000 λίρες

ΗΠΑ: 50.000.000 δολάρια Ιδιομορφία= τα ποσά δεν εκταμιεύθηκαν (το

δάνειο δε ρευστοποιήθηκε), αλλά δόθηκαν θεωρητικά ως κάλυψη για την έκδοση χαρτονομίσματος (= ιδιότυπο αποθεματικό σε χρυσό και συνάλλαγμα).

Η Ελλάδα ως χρηματοδότης

Η χώρα έτσι χρηματοδότησε:

Το μακεδονικό μέτωπο= οι Βούλγαροι εισήλθαν στη Μακεδονία στον Α΄ΠΠ.

Την εκστρατεία στην Ουκρανία= 1919 ωςβοήθεια στους Αγγλογάλλουςεναντίον των μπολσεβίκων.

Την πρώτη φάση της Μικρασιατικής Εκστρατείας

Συνέπειες δανεισμού

Εκλογές Νοεμβρίου 1920

Ήττα Βενιζέλου=απροσδόκητη

Νίκη φιλοβασιλικώνκομμάτων

Επαναφορά Κων/νου=ανεπιθύμητος για Συμμάχους

Αποτελέσματα = 1. Οι Σύμμαχοι αποσύρουν την κάλυψη του χαρτονομίσματος. 2. Μεγάλο μέρος του νομίσματος που κυκλοφορούσε βρέθηκε χωρίς αντίκρισμα. 3. 1919= παθητικό στον ισολογισμό, η Μι- κρασιατική εκστρατεία πολύ δαπανηρή.

Χαρτονόμισμα των 500 δρχ του 1921 που τυπώθηκε από την Εθνική Τράπεζα στη Νέα Υόρκη. (Αθήνα, Εθνική Τράπεζα: Το ελληνικό χαρτονόμισμα από το 1828 ως σήμερα)

Μάρτιος 1922= αδιέξοδο στα δημοσιονομικά. Διχοτόμηση του νομίσματος= ιδιότυπο αναγκαστικό

εσωτερικό δάνειο: το αριστερό τμήμα εξακολουθούσε να κυκλοφορεί στο 50% της αναγραφόμενης αξίας, ενώ το δεξί ανταλλάχθηκε με ομόλογα του Δημοσίου. (ονομαστική διχοτόμηση: οι 100δρχ που είχε στα χέρια του ο πολίτης, αποκτούσαν ονομαστική αξία 50δρχ, ενώ οι υπόλοιπες 50δρχ κατατίθεντο στο Δημόσιο και ο πολίτης έπαιρνε ομόλογα ίσης αξίας).

Αποτέλεσμα:εξοικονόμηση 1.200.000.000δρχ

= επιτυχία εγχειρήματος (επαναλήφθηκε το 1926).

Οι συνέπειες, όμως , της Μικρασιατικής Καταστροφής (Σεπτέμβρης 1922) ήταν αναπόφευκτες και βαρύτατες για την οικονομία.