2. Kitabn Ad Mescid-i Aksa Sempozyumu Yayna Hazrlayan HH
Aratrma Yaynlar Birimi Editrler Trke editr: mmhan zkan ngilizce
editr: Selda en Arapa editr: Sucud Muhammed Tahir Kapak Tasarm
Artworks Mizanpaj Yaln Yoncalk Bask - Cilt Mavi Ofset 1. Bask:
Nisan 2009 ISBN: 978-975-00610-6-6
3. MESCD- AKSA SEMPOZYUMU
4. Neden Mescid-i Aksa Sempozyumu / Av. Fehmi Blent
Yldrm.....................................9 Why Al-Masjid Al-Aqsa
Symposium / Att Fehmi Bulent
Yildirim.................................... 13 / /
..................................................................17
TARHTEN GNMZE MESCD- AKSA Aksa Tehlikede / Raid
Salah............................................................................................21
/
.........................................................................................31
Tarih srete Mescid-i Aksa / Dr. Raid Fethi Halid
Cabarin............................................ 37 /
................................................51 Mescid-i Aksa ve
nc Mabedin Kaderi / Mustafa
zcan..........................................65 The Fate of
Al-Masjid Al-Aqsa and the Third Temple / Mustafa
Ozcan........................73 Kuds ve Mescid-i Aksann slamdaki
yeri / Prof. Dr. Ahmet Araka.........................81 The Status
of Jerusalem and Al-Masjid Al-Aqsa in Islam / Prof. Dr. Ahmet
Agirakca.... 89 Kudusn Ksa Tarihi ve Hz. merin Emannamesi /
Muhammed Demirci....................95 /
.......................................................................................................99
Siyonizmin Mescid-i Aksa ve evresindeki izdm: Yahudiletirme
.......................103 Dr. Muhammed Ekrem el-Adluni /
...........................................................109
MESCD- AKSA VE KUDSTE GEREKLEEN HLALLER Mslmanlarn himayesi ile
Yahudiletirme arasnda kalan Kuds mukaddesat ........115 Zeki
Muhammed Tevfik Abariye /
........................................................123 Duvar /
srail Adam
amir................................................................................................
131 The Wall / Israel Adam
Shamir.........................................................................................137
Kuds ehrinde srailin ihlal ettii insan haklar; Kuds, igal tehdidi
altnda............143 Dr. Kemal e-erafi, / ........151 NDEKLER
5. Kuds: Sknt ve ac, emeller ve eylem / Fadl
Viahi....................................................157 ...
...............................................................................173
Kudste yoksulluk / Dr. Hasan
Sanallah.........................................................................187
/
.........................................................................................203
MESCD- AKSANIN KORUNMASINDA ULUSLARARASI TOPLUMUN ROL VE AKSANIN
GELECE Mescid-i Aksann korunmasnda uluslararas toplumun rol ve
Aksann gelecei ...219 Raid Gannui /
................................................. 229 El-Beyark
Messesi ve Mbarek Mescid-i Aksaya el-Beyark Seferleri
Projesi....... 235 Abdunnasr Halit Abariye / .....................
243 Mescid-i Aksann korunmasnda uluslararas toplumun rol / eyh
brahim Gabriels.....249 The Role of International Community on the
Protection of Al-Aqsa / Sheikh Ebrahim Gabriels.. 261 Kresel
aktivizm iin evrensel ahlak erevesi / Essam
Hallak..................................... 273 The Role of
International Community on the Protection of Al-Aqsa Universal
Moral Framework for Global Activism / Essam
Hallak............................................................
291 Mescid-i Aksann korunmasnda Bangsamoronun rol / Abhoud Syed M.
Lingga....... 309 Role of the Bangsamoro in Protecting Al-Masjid
Al-Aqsa / Abhoud Syed M. Lingga.... 317 Kuds ve Mescid-i Aksann
korunmasnda uluslararas toplumun rol ..................... 325
Ahmet Emin Da The Role of International Community on the Protection
of Quds and Al-Masjid Al-Aqsa331 Ahmet Emin Dag BYOGRAFLER /
BIOGRAPHIES..............................................................................................................339
BELGELER /
DOCUMANTS........................................................................................................................363
FOTORAFLAR /
PHOTOS.........................................................................................................................381
6. Takdim Kuds ve evresi selam diyardr, barn topradr. Tarih sre
ierisinde bu corafyada nevnema bulan farkl semavi dinin tm
temsilcilerine kucak aan, onlar iin esenlik diyar olan kutsal bir
blgedir Kuds. Hz. brahimin, Hz. smail ve shakn, Hz. Yakup ve
Zekeriyann, Hz. Musa ve sann mcadele alan; saptm, doru yoldan
uzaklam insanlar Hakka ve adalete davet meknlar yine bu corafyalar
olmutur. Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)e verilen Mira
mucizesinin duraklarnd- dan birisi de yine Kuds ve Mescid-i Aksa
olmutur. Mescid-i Aksa ve evresi slam dinine gre mbarek klnm
meknlardr. Oysa 40 yl akn sredir Siyonist srail ynetimi ok kat ve
kararl bir ekilde Kuds ve evresin- ni, tarih ve kltrel dokuyu,
demografik yapy deitirmekte, blgenin slami gemiini silmek
istemektedir. Nihai olarak da kutsal mescidimiz Mescid-i Aksay
ykarak yerine Sleyman Mabedini kurmay planlamaktadrlar. nsanlk
tarihinin en kkl gemiini barndran ehirlerden biri olan Kuds ve bu
ehrin ve dnyann incisi Mescid-i Aksa, son yzylda tank olduu bu
gelimelere, sahibi olduu medeniyet birikimini ayakta tutarak kar
koymaya alyor. Gemiten gnmz- ze, medeniyetlerin ve dinlerin ortak
yaam alan olan Kuds, nicedir kaybettii huzuru ve bar yeniden ina
etmenin peinde. Elinizdeki bu alma, Mescid-i Aksa ve evresinin;
Kudsn ve Filistinin ve tm Ortadounun iinde bulunduu skntl srecin
sancsn eken ve blgede ve yeryznd- de bar ve adaletin hkim olmas
midini tayan stanbul Bar Platformunun hazrlad- d Mescid-i Aksa
Sempozyumunun teblilerinden olumaktadr. Umut etmekteyiz ki,
Mescid-i Aksann daha uzun yllar haktan, adaletten ve doruluktan
yana olan tm insanlk ailesinin yollarn aydnlatmaya devam
edecektir.
7. Foreword Al-Quds and its neighbourhood are the clime of
salaam and land of the peace. Al- Quds is a holy site that embraced
and became the land of welfare for the followers of three divine
religions that appeared and developed in this geography throughout
the history. This geographical region also served as the arena for
the prophets Abraham, Ishmael and Izaac, Jacob and Zachariah, Moses
and Jesus, and these geographical regions were also the places
where derailed people were called to God and justice. In addition,
Al-Quds and Al-Masjid Al-Aqsa were one of the destinations of the
Miracle of Miraj bestowed to our Prophet Mohammed (saw). Al-Masjid
Al-Aqsa and its neighbourhood are sacred according to Islam.
However, the Zionist Israeli administration has been making
destructive changes on Al-Quds and its neighbourhood, its historic
and cultural patterns, demographical structure for more than 40
years by erasing the Islamic past of the region. Finally, they plan
to demolish our sanctuary Al-Masjid Al-Aqsa and to construct
Solomons Temple in its place. Being one of the cities hosting
deepest rooted past of the history of humanity, Al- Quds and the
pearl of this city and of the world, Al-Masjid Al-Aqsa has been
trying to withstand against the developments witnessed throughout
the last century by surviving its civilization heritage. Serving as
a place for cohabitance of the civilizations and religions from the
past to the present, Al-Quds is seeking to reconstruct the
environment of welfare and place which was lost long ago. This
publication is composed of Al-Masjid Al-Aqsa Symposium organized by
Istanb- bul Peace Platform that feels the pain of troublesome
process experienced in Al-Masjid Al-Aqsa and its neighbourhood,
Al-Quds and Palestine and all Middle East, and that feeds the hopes
for sovereignty of the peace and justice in this particular region
and all over the globe. We sincerely hope that the light of
Al-Masjid Al-Aqsa will continue, for long years, illuminating the
paths for the family of humanity siding with human rights, justice
and honesty.
9. Bir ksm ayetlerimizi kendisine gstermek iin, kulunu bir gece
Mescid-i Haramdan evresini bereketlendirdiimiz Mescid-i Aksaya
gtren O (Allah) ycedir. Gerekten O, iitendir, grendir. (sra; 1)
Mslmanlarn ilk kblesi, harem mescitlerin ncs ve yeryznn ilk
ibadethh hanelerinden biri olan Mescid-i Aksa evresi, yce Allahn
mbarek kld meknlar ve diyarlardandr. Kuran- Kerimde ve hadis-i
eriflerde ifade ve iaret edilen bu kutsal yerler, birok peygamberin
tevhid mcadelesine ahitlik etmi ve yaanlan srete bu corafyada
meydana gelen bilgi ve tecrbe birikimi, dnya medeniyetine nemli
katklar salamtr. Hz. mer (r.a.) dneminde slam topraklarna dhil
edilmi olan Kuds, bir asr bulmh mayan Hal igali dnda, getiimiz
yzyln bana kadar, bar ve emniyetin hkim olduu, semavi din
mensuplarnn da esenlik ierisinde yaama frsat bulduklar bir tarih
sreten gemitir. Ancak Osmanl Devletinin varlk srecinin I. Dnya Sava
akabinde sona ermesiyle Kuds de kaos ve igallerin merkezi olmutur.
Gelinen bu noktada, iddet emberinin ortasnda kalan Filistinde, Batl
lkelerin destekleriyle bir igal devleti oluturulmu ve 1948 yl,
srailin gayrimeru varlnn ete kemie brnd tarih olmutur. Katliamlarla
kurulan srail, igal ettii topraklarn sahibi olan Filistinliler
zerindeki basklarn genileterek sosyal hayat epeevre kuath trken,
kutsal meknlar ve kltrel eserler de srailin politikalarndan
nasibini almtr. Filistin igalinin, ilenen katliam ve hak
ihlallerinin temel sebebi Siyonizmdir. Yahh hudilerin Siyonizm
emellerini hayata geirme abalar son yzylda ortaya konmu ve Neden
Mescid-i Aksa Sempozyumu Av. Fehmi Blent Yldrm HH nsani Yardm Vakf
Genel Bakan
10. 10 Mescid-i Aksa Sempozyumu Halk olmayan bir lkeyi, lkesi
olmayan bir halka devredin. slogan ile arpk bir mantkla hayat
bulmaya almtr. Yahudi dncesine ait olmayan ne varsa yok edilmesini
amalayan Siyonizmin en nemli hedefi, Mescid-i Aksann yklmas ve
yerine Sleyman Mabedinin kurulmas projesidir. Siyonizm, Nilden
Frata Arz- Mevud ideali iin her trl yolu mbah grr ve gsterir.
srail, 1967 tarihli Alt Gn Savan takiben Mescid-i Aksann da iinde
bulunduh u Kuds ele geirmi ve bu tarihten itibaren Aksaya ynelik
saldr ve tecavzlerin ard arkas kesilmemitir. Yarm asra yakn bir
sredir devam ettirilmekte olan saldrlarda Mescid-i Aksa farkl
yntemlerle defalarca yok edilmeye, yaklmaya allm; olmam
dinamitlerle patlatlmak istenmitir. zellikle Kudsn Yahudilerce ele
geirildii 1967 ylndan itibaren Mescid-i Aksa altnda srdrlen ve
arkeolojik amal olduu iddia edilh len kazlarla da bu kutsal meknn
sre ierisinde yklmas planlanmaktadr. zelde slam leminin, genelde de
tm insanln ortak miras olan Mescid-i Aksa, eer nlem alnmazsa yakn
bir gelecekte srail tarafndan yok edilme tehlikesi ile kar karyadr.
27 Aralk 2008 tarihinde balayan ve 22 gn sren Gazze saldrlar
srasnda aka grld zere, srail igalinin deil Filistin varlnn sorun
olarak gsterilmesiyle dnyann, zellikle Batl lkelerin ve sorumsuz
slam lkelerinin arpk baklar birlh letirilmek istenmekte ve nihai
olarak bugn inas tamamlanmak zere olan Utan Duvh varyla abluka
altna alnan Kuds ve Mescid-i Aksa, slami kimliinden ve Mslman
nfusundan arndrlmaya allmaktadr. Nihai hedef ve Kuds mdafaasnn
nirengi noktasn ise Mescid-i Aksa bariyeri tutmaktadr. Mescid-i
Aksa Sempozyumu ile Mescid-i Aksann gnmzde kar karya olduh u
tehditler, Siyonizmin Aksaya, Kudse ve halkna ynelik uygulad
ihlaller, blge uzmanlar, kanaat liderleri ve insan haklar
gzlemcilerinin tespitleri nda gndeme getirilecektir. Mescid-i Aksa
Sempozyumu ile, mescit altnda srdrlen kazlara son verh rilmesi,
Aksa ve evresindeki mabetlere konan tadilat yasaklarnn kaldrlmas,
Mescid-i Aksa ve evresinin ivedi olarak korunmasnda uluslararas
toplumun harekete geirilmesi hedeflenmektedir. Sempozyumun, bata
Filistin olmak zere, Uzakdoudan Amerikaya, dnyann farkl
blgelerindeki kanaat nderlerini ve halklar Mescid-i Aksa duyarll
etrafnda birletirmesi; bar ve adaletten yana olan insanln gndeminde
olan bir meselenin zmne katkda bulunmay hedeflenmektedir. Nitekim,
Mescid-i Aksa Filistin meselh lesinin merkezi konumundadr. Mescid-i
Aksaya ynelik ihlallerin sonlandrlmas ve mescidin korunmasna ynelik
almalar, Filistin meselesinin zmne da katkda bulh lunarak zelde
blgede, genelde ise dnyada bar ve adaletin tesisinde etkili
olacaktr.
11. 11 Mescid-i Aksa, umut tayan vicdan sahipleri iin sadece
bir moral deer deil ayn zamanda ayakta kaln, ben varm diyebilmenin;
blgedeki bar, adalet ve zgrln dier addr. Mescid-i Aksann varl dnya
iin, insanlk iin yeni bir ansn olduu anlamna da gelmektedir. Onu
ayakta tutmak, insanln ayakta tutulmas demektir. Peygamber
Efendimiz (s.a.v.) Mescid-i Aksa hakknda vasiyette bulundu ve yle
buyurdu: Oraya (Mescid-i Aksaya) gidin ve iinde namaz kln. Eer
oraya gidemez ve iinde namaz klamazsanz kandillerinde yaklmak zere
oraya zeytinya gnderin. (Ebu Davud, Kitabus-Salat, 14)
12. 13 Most glorified is the One who summoned His servant
(Muhammad) during the night, from the Sacred Masjid (of Mecca) to
the farthest place of prostration, whose surroundings we have
blessed, in order to show him some of our signs. Verily, He is the
All-Hearer, the All-Seer (Al-Isra, 1) Being the first qibla of
Muslims, the third masjid al-haram and one of the first sanctuaries
in the earth, Al-Masjid Al-Aqsa and its neighbourhood are among the
places and regions blessed by Allah (swt). Described and referred
in Al-Quran Al-Karim and various hadiths, these sacred places
witnessed the struggles of many prophets for establishing unity
(tawhid) and the accumulation of knowledge and experience gained in
the region made great contributions to the world civilization.
Al-Quds which became a part of the Islamic territory during the
caliphate of Omar (ra) enjoyed a peaceful and safe era when the
followers of three divine religions had the opportunity to coexist
in peace until the turn of last century except for less than a
century when the Crusaders invaded the city. However, Jerusalem
became a centre of chaos and occupation with the collapse of the
Ottoman Empire following the end of the World War I. In this
chaotic post-war setting, an illegal invader state was established
with the support of Western states in Palestine, and the year 1948
was noted as the date of appearance of illegal Israeli state on
world arena. Founded with bloodsheds, Israel besieged social life
all around by expanding its pressures on the Palestinians, the
owners of occupied territories, and sacred places and cultural
artefacts had their share from the policies of Israel. Why Masjid
Al-Aqsa Symposium Att. Fehmi Bulent Yildirim General Manager of IHH
Humanitarian Relief Foundation
13. 14 Mescid-i Aksa Sempozyumu The underlying cause of the
invasion in Palestine slaughters and human right violations is
Zionism. The efforts of Jews for realization of the Zionist
ideology unearthed in the last century and tried to survive under a
paralysed logic supporting the slogan A land without a people for a
people without a land. Aiming to demolish everything which does not
belong to Jewish thought, the most important target of Zionism is
the destruction of Al-Masjid Al-Aqsa and the construction of
Solomons Temple in its place. Zionism considers and shows all paths
permissible for Greater Israel from the Nile to the Euphrates.
Israel occupied Al-Quds, including Al-Masjid Al-Aqsa, following the
Six Day War in 1967 and the aggressions and intrusions against
Al-Masjid Al-Aqsa have never ceased thereafter. The attacks
continuing for almost half a century have tried to destruct and
demolish Al-Masjid Al-Aqsa with different methods including the
attempts to explode it with the dynamites. So called archaeological
excavations going on under Al-Masjid Al-Aqsa since year 1967 when
Al-Quds was occupied by the Jews aiming to destroy this sacred
place in time. Al-Masjid al-Aqsa, possessing the common heritage of
the Islamic world in particular and of the entire humanity in
general, faces the danger of being collapsed by Israel in a near
future unless counter-measures are taken. As clearly uncovered
during the recent 22 days Gaza attacks, the approaches of the
world, especially of the Western states, are tried to be combined
with paralyzed attitudes of feckless Islamic countries, and Al-Quds
and Al-Masjid Al-Aqsa is being cleansed from its Islamic identity
and Muslim population by besieging the city with Apartheid Wall
which will be completed within a while. Al-Masjid Al-Aqsa barrier
constitutes the reference point for final target and Al- Quds
defence. Al-Masjid Al-Aqsa Symposium shall highlight the threats
that Al-Masjid Al-Aqsa faces today, and the violations of Zionism
against Al-Aqsa, Jerusalem and its people in the light of findings
and views of exports of the region, opinion leaders and human
rights observers. The symposium aims at halting excavations ongoing
beneath the temple, violating the ban on remodelling Al-Masjid
Al-Aqsa and other surrounding temples, and mobilizing the
international community to protectAl-MasjidAl-Aqsa and its
surroundings immediately. The symposium aims to unite opinion
leaders and peoples worldwide, from the Far East to America,
particularly from Palestine, around concerns about Al-Masjid
Al-Aqsa, and to contribute to the settlement of a question that is
on the agenda of people who advocate peace and justice. As a matter
of fact, Al-Masjid Al-Aqsa is at the center of the Palestinian
question.An end to violations againstAl-MasjidAl-Aqsa and efforts
to protect
14. 15 the temple will contribute to the settlement of the
Palestinian question and building peace and justice in the region
in particular and in the world in general. Al-Masjid Al-Aqsa is not
merely a moral value for hopeful conscientious people; it is also
the name for remaining standing, expression of personal existence
and the common name for the peace, justice and freedom in the
region. Survival of Al-Masjid Al-Aqsa also means a new chance for
the world and all humanity. Keeping it standing means keeping the
humanity standing. Our Prophet (saw) had a testament about
Al-Masjid Al-Aqsa and said: Go there (Al-Masjid Al-Aqsa) and
perform salah inside. If you cannot go there and perform salah
inside, deliver there olive oil for burning in oil lamps. (Ebu
Dawud, Kitabus-Salah, 14)
18. 21 Giri 1- Mescid-i Aksann ina tarihi Mbarek Mescid-i
Aksann ina tarihini Nbvvetin o saf ve berrak pnarndan ak ve net bir
biimde reniyoruz. Buhari ve Mslimde rivayet edildiine gre, Ebu Zer
(r.a.) yle demektedir: Bir gn Allah Resulne; Ey Allahn Resul!
Yeryzndh de ilk nce hangi mescit ina edilmitir? diye sordum.
Resulullah; Mescid-i Haram. buyurdu. Peki sonra hangisi? diye
sordum. Bana; Mescid-i Aksa. buyurdu. Ben de; Aralarnda ka sene
vard?, dedim. Bunun zerine; Krk sene.eklinde karlk verdi. (Buhari,
Enbiya 12; Mslim, Mesacid 1.) Bu hadis-i eriften de ak bir ekilde
anlyoruz ki, yeryznde ina edilen ilk mescit Mescid-i Haram idi,
onun inasndan 40 yl sonra da Mescid-i Aksa ina edildi. Bildih imiz
kadaryla Mescid-i Haram ina eden ilk kii dem (a.s.) olduuna gre,
tabii olarak Mescid-i Aksay ilk kuran kiinin de dem (a.s.) olmas
gerekir. En azndan onun oullarnn Mescid-i Aksay ina etmeleri
ihtimali bulunmaktadr. bn Hiam, el-Hattbi ve bn Hacer
el-Askalaninin grleri bu yndedir. Dier bir ifadeyle Mescid-i Aksa,
Kuds- erif yahut baka herhangi bir mescit yahut bir havra veya
kilise ya da herhangh gi bir binann olmad bir tarih evrede vcut
bulmutur. Bunun anlam udur: Kuds- erifin bizzat kendisi dhil olmak
zere, Kuds ehrindeki her yap mutlaka Mescid-i Aksadan sonra varlk
sahnesine kmtr. Bu sebeple Mescid-i Aksann, kendinden nch ceki bir
binann enkaz zere kurulmu olduu iddias, hem din hem de tarih
gereklere Aksa Tehlikede Raid Salah 48 Topraklar slam Hareketi
Bakan Arapadan eviren Mustafa Gen
19. 22 Mescid-i Aksa Sempozyumu uymayan dpedz bir yalan ve
iftiradr. Mescid-i Haram ve Mescid-i Aksa, her zaman tevhidin
adresi ve peygamberlerin miras olarak imar edilmi ve koruma altna
alnmth tr. Nitekim Hz. brahim ve Hz. smail (a.s.) Mescid-i Haram
yeniden ina etmilerdir. Daha sonra defalarca yklan yap, her
seferinde yeniden yaplmtr. Bugne kadar hi kimse de, Mescid-i Haramn
tekrar tekrar ina edilmesinden tr, mahiyetinin yahut isminin
deitirildiinden sz etmemitir. Keza hi kimse, Mescid-i Haramn
defalarca yenilendii iin bir mabet (Siyon Mabedi) yahut havraya
dntn de sylememitir. Mescid-i Aksa da ayn ekilde defalarca yklm ve
tekrar tekrar ina edilmitir. te Mescid-i Aksann imar ve himaye
sorumluluunu stlenen Hz. brahim (a.s.)dr. Ve Hz. Yakub (a.s.) -Hafz
bn Kesirin el-Bidaye ven-Nihaye adl eserinde naklettiine gre-
Mescid-i Aksay yeniden ina etmitir. Allahn peygamberi Ya b. Nun
(a.s.) da -bn Kesirin tefsirinde aktardna gre- Mescid-i Aksay
himaye grevini deruhte etmitir. Yine Allahn elisi Davud (a.s.) da
-bn Teymiyyenin Mecmuul-Fetava adl eserinde anlattna gre- Mescid-i
Aksann yeniden inas iin gerekli her trl malzemeyi hazrlamasna
ramen, ecelinin yaklath n hissedince bu vazifeyi olu Sleyman
(a.s.)a vasiyet etmi, o da Mescid-i Aksay yeniden yapmtr. Mescid-i
Aksann yeniden ina edili sreleri, bir adan ykl aamh malarn da
gstermektedir. Nitekim Nabukadnazar M 587 ylnda Mescid-i Aksay
yknca, mescit daha sonra tekrar ina edildi. Yine Romal komutan
Titus MS 70 ylndh da Mescid-i Aksay ykmaya yneldi. Ardndan baka bir
Romal komutan Hadriyanus gelip Kuds- erifi, Mescid-i Aksa binasnn
kalntlar da dhil olmak zere, batan sona sabanlarla bir tarla gibi
srd ve ta stnde ta brakmad. Mescid-i Aksa, binas ykk olmasna ramen
temelleri ve kapsad alan belirgin bir vaziyette ylece kald. Ve
Halife Hz. mer dnemine kadar yeniden bir mescit olarak inas iin
hibir giriimdh de bulunulmad. Hz. mer dneminde ise mescidin binas
ahaptan yaplmaya baland. Daha sonra Abdlmelik b. Mervan, halifelii
dneminde Mescid-i Aksann yeniden ina faaliyetine koyuldu. Bunun
peinden Mescid-i Aksann imar ve himaye aamalar devam etti. Ebu
Cafer el-Mansurun, onun ardndan Halife Mehdinin, sonra Halife
Memunun bu srelerde nemli katklar oldu. Daha sonra Kanuni Sultan
Sleyman bu vazifeyi deruhte etti. Nihayetinde de Sultan II.
Abdlhamid bu grevi stlendi. Daha sonra 1996 ylnn balarnda ise, Kltr
Kurulunun i birliiyle Vakflar daresi ve mar Kurulunun gzetiminde
Messesetl-Aksann gayretleri sonucu el-Mervani Namazgh ve Eski
Aksann yeniden imar gerekletirildi. Aktardmz bu ksa tarihede,
Mescid-i Aksann uzun tarih srecinde imar ve ykm aamalarnn nasl pe
pee gerekletii dikkatlerden kamamaktadr. Bu sebeplh le herhangi
birinin kp da Mescid-i Aksann mahiyetinin deitiini; birinci ve
ikinci mabede veya havraya dntn yahut duvarlarndan birinin, mesela
Bat Duvarnn
20. 23 mahiyetinin deierek Alama Duvarna dntn veya Mescid-i
Aksann blmlh lerinden biri saylan el-Mervn Namazghnn Sleyman Ahrlar
hline geldiini yahut Mescid-i Aksann kapal tutulan gney kaplarndan
biri olan Nebi Kapsnn Halde Kaps olarak deitirildiini iddiaya
kalkmas ne akl, ne hukuk, ne gelenek ve ne de tarih gereklerle
badar. Ayrca 1996 ylnda bir gece vakti Bibi Netanyahu tarafndan
trenle alan tnele Hamunaim Tneli isminin verilmesi de hibir ekilde
doru deh ildir. Bu, Mescid-i Aksa hakknda uydurulmu apak bir yalann
dayatlmasdr. Evet, btn bunlar aslsz iddialar olup ne din ne de
tarih gereklerle badamaktadr. Yahudilerin din kaynaklar
incelendiinde akl banda her insan, birinci veya ikinch ci mabet
sylentisinin tamamen bir kuruntu ve saptrmadan ibaret olduunu grr.
nkh k Yahudilerin din kaynaklar, hibir gereklii olmayan hayal
lemindeki bir mabetth ten sz etmektedir. stelik bu din kaynaklarda
mabedin nitelikleriyle ilgili anlatlanlar birbiriyle elimektedir.
Bazen onun altndan yapldn; blmlerinin, sunaklarnn ve mihrabnn
altndan olduunu sylerken, bazen de sz edilen bu mtemilatn gmten
yapldn belirtmektedirler.Ayrca bu din kaynaklar, mabedin mekn
konusunda da elh likili ifadeler kullanmaktadr. Kimi kaynaklar
mabedin yerini Iybal olarak belirlerken kimi Cerzim, kimi Beyt Lahm
kimisi de Murya olduunu iddia eder. Akl banda bir insan, btn bu
samalk ve elikilerin birbirini rttn ve gerekte ne birinci ne de
ikinci bir mabedin olduunu rahatlkla kavrar. Sz konusu mabet
iddiasnn aslnda bir kuruntu ve gerekleri saptrmadan te bir anlam
ifade etmediini gsteren delillerden biri de udur: Tarih kaynaklar
bize Titusun MS 70 ylnda Kuds yaktn; ardndan da Hadrh riyanusun MS
135 ylnda gelip Kuds batan sona trpanladn ve ta stnde ta brakmadn
sylemektedir. Bu tarihten itibaren Kudste Yahudilere ait hibir
yapnn olmadn, bunun ancak 1967 igalinden sonra olumaya baladn
herkes bilmektedir. Btn bunlar bildiimiz bir zaman diliminde, kp hl
Batdaki Kuds duvarnn, mabedin kalntlarndan biri olduu iddiasn
srarla savunan zavalllara u soruyu sormh mak gerekir: Hadriyanus,
Kuds ta stnde ta brakmayacak bir biimde trpanlamkh ken byle bir ey
nasl olabilir? Hadriyanusun Kudse ait btn binalar tarumar ettiini
bilmemize ramen Slh leyman Ahrlar veya Halde Kaps yahut Hamunaim
Tneli gibi hayali yaplardan, sanki mabedin kalntlarym gibi
bahsetmek mmkn mdr? Btn bunlarn tek kaynh na gereklerin arptlmas
deil midir? Ayrca ada arkeolog ve aratrmaclarn szlerini inceleyen
akl banda her insan, birinci yahut ikinci mabet gibi bir sylentinin
tamamen bir kuruntu ve saptrmadan ibaret olduunu rahatlkla
kavrayabilir. Nitekim Cornfield, Ben Dof, Hertsoc, Mazar ve Ben
David gibi isimler, Mescid-i Aksada on yllardr srdrlen kazlar
sonucunda Mescid-i
21. 24 Mescid-i Aksa Sempozyumu Aksann hareminde gemi dnemlere
ait ve adna mabet denebilecek -kk de olsa- bir kalntya rastlanmadn
itiraf etmek zorunda kalmlardr. Hatta arkeolog Mazar ylh le
sylemektedir: Ben Davidin, Mescid-i Aksann hareminin dousunda srdrd
kaz almalarnda Yahudilere ait hibir tarih eser veya kalntya
rastlanmamtr. Bu noktada 07.06.1998 tarihli srailin Yediot Ahronot
gazetesinde yaynlanan bir habere dikkat ekmek istiyorum. Gazetede
tarih eser aratrmaclar Prof. srail Fankaltin ve David Usikinin u
grlerine yer verilmektedir: Kuds, -el-Mikratta da bahsedildih i
gibi- Kral Sleyman dneminde bir imparatorluun bakenti deil, sadece
kk bir site idi. O sebeple ortada nemli bir soru var: Kral Sleyman,
Tanahta getii gibi gerekten birinci mabedi ina etti mi? Yine Samiri
Yahudileri cemaatinin lideri Haham Abdlmuih in Sadaka da yle
demektedir: Dinimizde mabet diye ey yoktur. Sadece toplanma adr
veya mikan (mesken) vardr. Toplanma adr da Kudste deil Cerzim Da
zerindedir Kudsn bizim geleneimizde hibir yeri yoktur Tekrar ediyor
ve diyorh rum ki, biz Kudse inanmayz ve Tevratta Kuds diye bir ey
olmad gibi be kitabn (Tekvin, k, Levililer, Saylar, Tesniye ve Yeu)
hibirinde Kudsten bahsedilmez. Btn bunlar birinci veya ikinci mabet
iddiasnn tamamen bir safsata ve arptmadan ibaret olduunu
gstermektedir. 2- Mabedin ina projesi Bizatihi kendileri de mabet
syleminin aslsz bir iddia olduunu bilmelerine ramh men, bu iddiada
srar etmelerinin sebebi ise, bunun zerinden mevhum bir siyasi hak
elde edebilme dnceleridir. Bu itibarla Mescid-i Aksann yerine bir
mabet inas talebi, srail makamlarnca da kabul edilen yasal, resm ve
ulusal bir proje hline gelmitir. Hatta bu proje, sacsyla solcusuyla
laik veya din siyasi rgtlenmeler tarafndan, ksacas srail toplumun
btn kesimlerince kabul grmeye balamtr. te size birka rnek: ncelikle
herkes Ben Gorionun u szn deta slogan edinmi durumdadr: Kudh dssz
srailin hibir kymeti yoktur. Mabetsiz de Kudsn hibir deeri olamaz.
1. Menahem Begin, 1982 ylnda Lbnan savanda ldrlen Yekotil dem
isimli st rtbeli bir komutannn lm yldnmnde onu anarken u cmleyi
kullanmtr: Sen, mabedin inasnda kullanlacak pirin sapn getirmek iin
Lbnana gittin. 2. zak Rabin, hatratnda 1967 yl Kuds igalini
anlatrken yle diyor: Sabrszlanyh yorduk Bu tarih frsat karmamamz
gerekiyordu. Alama Duvarna yaklatka heyecan artyordu sraili
bakalarndan farkl klan Alama Duvar Hep katk salamay hayal etmiimdir
Sadece srail Devletinin kurulma aamasna deil, ayn zamanda Kudse dn
ve Alama Duvar blgesinin Yahudi egemenlii altna girmesi srecine
katk salamay 3. Kuds kaynakl el-Hayat gazetesi, 07.03.1997 tarihli
nshasnda yaynlanan bir haberh
22. 25 re gre; Hsn Mbarek, Benyamin Netenyahunun 05.03.1997
tarihinde Kahireye yapt ziyaretinde, srailin gizlice hazrlatt nc
mabedin imar planlarn nnh ne koyarak bir aklama yapmasn istemitir.
Yine gazetenin Msrl birtakm yetkili kaynaklardan aktardna gre
Netenyahu, Hsn Mbarekin karsnda, Kuds- erh rifteki Mescid-i Aksa ve
Kubbets-Sahra mevkiinde ina edilmesi planlanan mabedh din mimari
projelerinin belgelerini yalanlamamtr. 4. Haham Makufer de yle
diyor: Hi phe yok ki, kayann zerine kurulu olan altn kubbeli cami
mutlaka yklp yerine btn ihtiamyla yeniden ina edilecek olan yeni
Kuds mabedi dikilecektir. 5. Kah rgtnn uzants olan Kaim Hay rgtnn
yetkilisi, Mabedin Yeniden nh as Konfederasyonunun yedinci yllk
(olaan) kongresinde unlar sylyor: Mabh bet Dana hareket edin Onun
uruna savan; mabet, salonlarda ve sadece lafla zgrletirilemez imdi
biz, canlarmz ve ruhlarmz feda etmeye davet ediliyorh ruz Bu neslin
misyonu, Mabet Dan kurtarmak ve zerindeki kiri ve pislii yok
etmektir Haremin topra zerinde srail bayran dalgalandracaz Ne sahra
(kaya), ne kubbe ve ne de mescitler kalacak Sadece ve sadece srail
bayra Bu bize farz klnm bir grevdir. 6. srail Tarih Eserler
yetkilisi Joseph Sirc de unlar sylemektedir: Mescid-iAksann arazisi
zerine nc mabedi yeniden ina edeceiz. srail, modern teknikleri
kullanarak Aksay temelden sarsabilir. 7. El-Eyyam gazetesi,
19.9.2000 tarihli nshasnda, srail eski Babakan Ehud Barakn ofisinin
yaynlad bir aklamaya yer verdi. Aklamada yle deniyordu: srail,
sadece Mabet Da zerinde Filistinlilerin sz sahibi olmasna kar
kmyor, o ayn zamanda orann egemenliinin herhangi bir slami kurulua
devredilmesini de kesinlh likle reddetmektedir. 8. Yine el-Eyyam
gazetesi, Eyll 2000 tarihli nshasnda, dnemin srail Savunma Bakh kan
yardmcs Efraim Sinihin yle bir demecine yer vermektedir: Hkmetimiz,
Mescid-i Aksann idaresini ele geirmeyi istemektedir. nk Yahudi
inanlar, nc mabedin bu meknda kurulmas gerektiini gstermektedir. 9.
Keza, ileri Bakanl yapm ve Dileri Bakanl grevini vekleten yrtm olan
alomu ben Ami de, Eyll 2000 tarihinde baz Avrupa lkelerine yapt bir
ziyh yarette u aklamay yapt: srail, Aksann idaresini elinde
bulundurma konusunda srarl. Yahudilerin Aksa hareminde ibadetlerini
yerine getirme taleplerini anlayla karlamak gerekir. 10.Yine Yediot
Ahronot gazetesi, 10.08.1999 tarihli nshasnda, Barak hkmetindeki st
dzey bir bakann u szlerini aktarmaktadr: Biz Mabet Dann idaresini
ele geirme konusunda geciktik. Zira Mabet Da bizim deil.
23. 26 Mescid-i Aksa Sempozyumu 11.Nakuda dergisi de Yahuda
Atsiyonun u szlerine yer vermektedir: Mabet Dann idaresi meselesi,
ehrin mlkiyetinin shakoullarna m, yoksa smailoullarna m ait olduu
sorununa da son noktay koyacaktr. 12.Burada ayrca Kuds Eski Mfts
eyh krime Sabriden duyduum u anekdoth tu da aktarmak istiyorum. Mft
Efendi bana, bar grmelerine katlan Filistinli bir ahstan naklen,
Barak hkmetindeki nemli bakanlardan biri olan Yusi Seridin yle
dediini aktard: Mescid-i Aksann bulunduu alanda mabedin inasna onay
vermediiniz srece Kuds meselesinin nihai zmn beklemeyin. 13.2001
ylnda da, dnemin srail Babakan Ariel aronun ofisinden yaymlanan bir
aklamaya da burada temas etmeliyiz. Bu aklamaya gre aron, gvenlik
birimlh lerinden, yakn zamanda Yahudilerin Mescid-i Aksaya
yapacaklar ziyaretlerin gvh venliini salamalarn talep etmektedir.
Bu mesele, bal bana, Yahudilerin -ileride Aksann yerine ina
edilmesi dnlen mabedin yapmna bir adm olmak zere- din merasimlerini
Mescid-i Aksada yerine getirmelerini normal bir olgu olarak dayh
yatmalarnn n hazrldr. 14.Yine duyduumuza gre srail eski Devlet
Bakan Moe Ketsab, Halil kentindeki el-Mescidl-brahimide olduu gibi
Mescid-i Aksann da Mslmanlarla Yahudiler arasnda paylatrlmasn talep
etmitir. Buraya kadar aktardmz aklamalar, sadece birka rnektir.
Bunlarn dnda daha onlarca aklama var ki, srailin mabet ina etme
projesinin artk srailin btn resmh m ve sivil kurulularndan tam
destek alm bir proje olduunu ortaya koymaktadr. 3- Aksa tehlikede
1. Mescid-i Aksa igal altndadr, dolaysyla tehlikededir. Eer igalden
kurtulamh mazsa, tehlike devam edecek ve sz konusu tehlike ancak
srail igali ortadan kalkarsa sona erecektir. 2. Mescid-i Aksay
barnda tayan Kuds igal altndadr ve tehlikededir. Bugn iin artk Kuds
epeevre kuatan tehlike ile Mescid-i Aksay saran tehlike arasnda bir
fark sz konusu deildir. Zira, tehlike tektir ve kayna da ayndr; o
da srail igalidh dir. Bu igalin gtt hedeflerin sonuncusu ise, ancak
btn bir Kuds Yahudiletirilir ve Mescid-i Aksann bulunduu mekna
efsanevi mabet(!) ina edilirse gereklemi olacaktr. 3. Bundan dolay
tarih Siyonist projenin ve srailin igal stratejilerinin mimarlarh
rndan biri olan David ben Gorion yle der: Kudssz srailin hibir
kymeti yoktur. Mabedsiz de Kudsn hibir deeri olamaz. 4. Kudsn
Yahudiletirilme plan, srail igalcilerinin hesaplarna gre Mescid-i
Aksann yalnzlatrlp izole edilmesi hedefine yneliktir. Mescid-i
Aksann yalnzlath
24. 27 trlmas ise, onun zerindeki mutlak srail egemenlii iin
atlmas gereken zorunlu bir admdr. Bu yollaAksa zerinde egemenlik
kurmak isteyen herhangi slami bir yap devre d braklacak ve daha
sonra da arazisi zerine efsanevi mabet ina edilecektir. 5. u hususu
iyi anlamak gerekir: Mescid-i Aksann yerine ina edilecek olan efsh
sanevi mabet, Amerikadaki Siyonist Protestanlar (Evanjelistler)
olarak bilinen yeni muhafazakrlar tarafndan da kabul edilmektedir.
Bunlar, Mescid-i Aksann yklp yerh rine efsanevi mabedin yaplmasnn,
Armagedon Savann hzlandrlmas anlamna geldiine inanyorlar. 6. Bu
gerek de gstermektedir ki, Mescid-i Aksa, Siyonist politikann yan
sra yeni muhafazakrlar tarafndan da dman ilan edilmitir. Bu sebeple
Aksa kska altndadr, bu da onun gn getike daha byk tehlikelere maruz
kalacann bir alametidir. 7. Ayrca u yanlgya da dmemek gerekir ki,
bugn iin Mescid-i Aksaya yaplh lan saldr ve dmanlklar -iddia
edildii gibi- sadece belli bir grup ar Yahudinin ii deildir. Tam
tersine bu saldrlar srdrenler, bizzat igalci srailin resm
kurumlardr. 8. u ana kadar Kuds de Mescid-i Aksay da igal altnda
tutan kurumlar bunlardh dr. Ayrca Kuds Yahudiletirmek ve
arazilerine, evlerine, mukaddesatna ve kurumlarh rna igalci
ellerini koyma hedefiyle her trl ykm ynteminin plann yapp
uygulamayh ya geirenler de onlardr. 9. Mescid-i Aksaya ynelik her
eit saldrnn planlayclar ve uygulayclar da onlardr. Mesela, 1967
ylndan bu yana, Mescid-i Aksann altnda birbirine bal alar kuracak
tnelleri kazma iini bizatihi onlar yrtmektedir. 10. Mescid-i Aksann
blmlerinden biri olan Burak Duvarna eitli yalanlarla Alama alan adn
verip oray gz gre gre ele geirme emelinin bir n adm olarak
11.06.1967 tarihinde el-Mearibe mahallesini yerle bir edenler de
onlardr. 11. Mescid-iAksay btnyle ele geirme plannn bir balangc
olarak onun kaplh larndan biri saylan el-Mearibe Kapsnn
anahtarlarna el koymak suretiyle 1967den bu yana sz konusu kapnn
idaresine tam anlamyla egemen olanlar da onlardr. 12. Daha sonralar
Mescid-i Aksann btn kaplarnn idaresine el koyan, askerlerh rine bu
kaplarn nnde gece-gndz nbet tutturan ve deta Mescid-i Aksa kendi
zel mlkym gibi dilediinin girmesine msaade edip dilediini
engelleyenler de onlardr. 13. Mescid-i Aksann btn kaplarnn kontroln
eline aldktan sonra dmanlh nda snr tanmayan ve bugn o blgede olup
biten her eyi tam anlamyla kontrol altna alma abas ierisinde
Mescid-i Aksa iin zorunlu hle gelen restorasyon malzemelerinin bile
ieriye alnmasna engeller kartan, orulularn iftariyeliklerine msaade
etmeyen, mescitte vaaz veren davetileri tutuklayan ve hatta baz
Mslmanlar, el-Mearibe Kaph psnn yaknnda namaz kldklar gerekesiyle
tutuklayacak kadar haddini aanlar da onlardr.
25. 28 Mescid-i Aksa Sempozyumu 14. En sonuncusu 2007nin
balarnda yaanm olan birok cinayeti Mescid-i Aksh sann hareminde
ileyenler de onlardr. 15. Mescid-i Aksann altndaki tnellerde Yahudi
havras ina edenler de onlardr. 16. Mescid-i Aksann altndaki
tnellerde bir srail mzesi kuranlar da onlardr. 17. 1967den sonra
Mescid-i Aksann mtemilatndan biri olan Tenkiziye Medresh sesine el
koyup daha sonra Aksann namazghlarndan biri olan bu medresenin
namazgh ghn bir Yahudi havrasna dntrenler de onlardr. 18. Mescid-i
Aksann her tarafna gizli veya ak kameralar yerletirip ahalimizin
mescit ierisindeki btn hareketlerini gzetlemeye alanlar da onlardr.
19. Mescid-i Aksaya her gn istihbaratlar, igal askerleri ve zel
birlikleriyle basknlar dzenleyen ve hibir snr tanmadan
Kubbets-Sahraya, Mescid-i Aksaya el- Mervani namazghna girip namaz
klan mmin erkek ve kadnlarn nnden pervaszca geen ve hatta namaz
klmakta olan bir ksm Mslman tutuklayanlar da onlardr. 20. srail
halkn zorla da olsa Mescid-i Aksaya girmeye tevik edip din
merasimlerh rini orada yapabilmeleri iin her trl gvenlik nlemlerini
alanlar da onlardr. 21. Her gn binlerce yar plak kadn ve erkek
turisti Mescid-i Askaya ftursuzca sokanlar da onlardr. 22. Yine,
2007 ylnn balarnda Mescid-i Aksann mtemilatndan biri saylan
el-Mearibe yolunun ykmn balatan ve el-Mearibe Kapsn ykp sz konusu
yol zerine salam bir asker kpr yapma niyetinde olduunu aka ifade
eden ve tanklarn, kamyonlarn ve i makinelerinin bu salam kpr
zerinden kolaylkla geip Aksaya gireceini ilan edenler de onlardr.
23. Mescid-i Aksann namazghlarndan biri olan Burak Namazghn bir
Yahudi havrasna dntrme niyetinde olduklarn aka belirtenler de
onlardr. 24. Keza, Mescid-i Aksann mtemilatndan biri olan Tenkiziye
Medresesinin enkh kaz zerine dnyann en byk havrasn ina ederek
Aksann i avlularn bu byk havrann avlular hline getirme arzusunda
olduklarn aka ifade edenler de onlardr. 25. Ayrca yalan ve hileyle
Mescid-i Aksann i avlularn kamuya ait alanlar gibi lanse eden ve
-sz konusu alanlarn Mescid-i Aksann ayrlmaz birer paras olduunu ok
iyi bilmelerine ramen- bunlarn Kuds belediyesinin ynetimine bal
olduunu iddia etmeye balayanlar da onlardr. 26. El-Mervani
Namazghna ve eski Mescid-i Aksaya alan ve hlihazrda kapal tutulan
birtakm d kaplar aarak sz konusu namazghlarn Yahudi havralarna dnth
trlme planlarn yapanlar da onlardr. 27. Eski Kudsn ve btn Selvan
semtinin altndan Mescid-i Aksaya doru uzanh nan tneller an kazma
faaliyetlerini aralksz srdrenler de onlardr. 28. unu zellikle
vurgulamak gerekir ki, igalci srail kurumlarnn bugn yapmakth
26. 29 ta olduklar faaliyetler, sadece Mescid-i Aksann yerine
kurulmas planlanan mabedin n admlardr. 29. Bu sebeple igalci srail
kurumlar; arazi, servet ve btn imknlara sahip olmh malarna ramen
imdiye kadar bir mabet ina etmi deillerdir. nk onlarn hedefi,
sadece Mescid-i Aksann yerine efsanevi bir mabet ina edebilmektir.
30. Btn bunlarn yan sra, igalci srail kurumlar, Mescid-i Aksay
epeevre kuatacak bir biimde bir dizi Yahudi havras ina etmeye de
gayret gstermektedirler. 31. te yandan srail, ykc gayretlerini
igalci srail kurumlaryla birletirerek Kudh ds Yahudiletirme ve
Mescid-i Aksann yerine efsanevi mabedi ina etme abas ierh risindeki
ar Yahudi rgtlerinin gvenliini salamaktadr. ok saydaki bu rgtlerin
en mehur olanlar el-Ad, Atrat Kuhenim ve Mabed Mtevellileridir. 32.
Btn bunlar Mescid-i Aksann tehlikede olduu anlamna gelmektedir. Bu
da mescide ve Kuds- erife yardm etmenin her birimiz iin acil ve
kanlmaz bir vazife olduunu gstermektedir. Hi kimsenin bu grevden
kanmasnn bir mazereti olamaz. mann en zayf noktas, igal altndaki
Kudse ve Mescid-i Aksaya sahip kmaktr. Bu dava, srailin onlar
zerindeki igali sona erinceye kadar asla bitmeyecek bir
davadr.