62
Τοπικά ήθη και Τοπικά ήθη και έθιμα έθιμα Εκθέσεις Εκθέσεις για για τοπικά έθιμα τοπικά έθιμα των μαθητών του Σχ. Κέντρου των μαθητών του Σχ. Κέντρου Καρδαμύλων Καρδαμύλων

Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Τοπικά ήθη και Τοπικά ήθη και έθιμαέθιμα

ΕκθέσειςΕκθέσεις για για τοπικά έθιμα τοπικά έθιμα των μαθητών του Σχ. Κέντρου των μαθητών του Σχ. Κέντρου

ΚαρδαμύλωνΚαρδαμύλων

Page 2: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Εκθέσεις Εκθέσεις μαθητώνμαθητών

χειρόγραφεςχειρόγραφες

Page 3: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 4: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 5: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 6: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 7: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 8: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 9: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 10: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 11: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 12: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 13: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 14: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 15: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 16: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 17: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 18: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 19: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 20: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 21: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 22: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 23: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 24: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 25: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 26: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 27: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)
Page 28: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Εκθέσεις Εκθέσεις μαθητώνμαθητών

ψηφιοποιημένεςψηφιοποιημένες

Page 29: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Το έθιμο της «Μόστρας»

Στα Θυμιανά της Χίου, την περίοδο της αποκριάς, αναβιώνει το έθιμο της «μόστρας». Οι ρίζες του εθίμου βρίσκονται στην εποχή του μεσαίωνα. Η γιορτή ξεκινά από το βράδυ της Παρασκευής, οπού οι νέοι του χωριού φοράνε παλιά ρούχα, καλύπτουν το πρόσωπό τους με μάσκες (τις μουτσουναριές) και κάνουν διάφορα κωμικά σκετσάκια σκορπώντας το κέφι, το γέλιο και τη χαρά.

Μαρία Κουτσ.

Page 30: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Η «Αγία Μαρκέλλα»

Η Αγία Μαρκέλλα είναι αγία της ορθόδοξης εκκλησίας. Γεννήθηκε και έζησε κατά τη διάρκεια του 14ου αιώνα στη Βολισσό της Χίου. Ανατράφηκε ως χριστιανή από τη μητέρα της, παρόλο που ο πατέρας της ήταν ειδωλολάτρης.

Σε νεαρή ηλικία, η μητέρα της πέθανε και η Μαρκέλλα συνέχισε να μελετά την Καινή Διαθήκη, να προσεύχεται στο Θεό και να ζει μία ζωή σύμφωνα με αυτά που της είχε διδάξει. Περίπου στα 18α γενέθλιά της, ο πατέρας της την ανάγκασε με πολύ σκληρό τρόπο και με απειλές να γίνει ειδωλολάτρης. Φοβισμένη, διέφυγε στα κοντινά βουνά και κρύφτηκε σ’ ένα θάμνο. Ο πατέρας της την βρήκε, με την βοήθεια ενός βοσκού και έβαλε φωτιά στο θάμνο για να την αναγκάσει να παρουσιαστεί.

Η Μαρκέλλα έτρεξε στη θάλασσα για να σωθεί, αλλά ο πατέρας της την στόχευσε με το τόξο του και μ’ ένα βέλος την πλήγωσε.

Page 31: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Το αίμα της Αγίας έβαφε τους βράχους και αυτήν την ημέρα, την ημέρα της εορτής της, το αίμα της γίνεται ορατό σε αυτούς τους βράχους. Όταν τραυματίστηκε, προσευχήθηκε στον Ιησού Χριστό να την κρύψει. Ένας βράχος άνοιξε και έκρυψε το σώμα της μέσα, αλλά όχι το κεφάλι της. Ο πατέρας της την αποκεφάλισε και έριξε το κεφάλι της στη θάλασσα, το οποίο βγήκε στην παραλία της Κώμης. Ο βράχος αυτός αναβλύζει έως της ημέρες μας «Αγίασμα».

Μαρτυρίες πιστών αναφέρουν ότι η εικόνα της είναι θαυματουργή και πως όταν ο ιερέας στις 22 Ιουλίου που εορτάζεται η μνήμη της, διαβάζει την παράκληση το νερό της θάλασσας βράζει και σταματά όταν τελειώσει. Την ημέρα αυτή γίνεται μεγάλο πανηγύρι και εκατοντάδες προσκυνητές έρχονται από το νησί κι απ’ όλο τον κόσμο.

Αναστασία

Page 32: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Οι απόκριες στο σχολείο μας

Κάθε χρόνο το σχολείο μας ετοιμάζει μια γιορτή για τις απόκριες. Ντυνόμαστε ό,τι θέλουμε και πηγαίνουμε στο σχολείο. Εκεί πέρα τρώμε, χορεύουμε, παίζουμε και διασκεδάζουμε με όποιον τρόπο μπορούμε. Επίσης, όσοι θέλουν φτιάχνουν δική τους στολή και παίρνουν μέρος στο διαγωνισμό για την καλύτερη στολή. Στο τέλος, πηγαίνουμε και στο γηροκομείο, τους προσφέρουμε τρόφιμα ή κάτι άλλο και φεύγουμε για τα σπίτια μας.

Ροσίτα

Page 33: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Ένα πασχαλινό έθιμο των Καρδαμύλων, οι «Κούτσες»

Στα Καρδάμυλα τις παραμονές του Πάσχα οι νοικοκυρές μαζί με τα λαμπριάτικα κουλούρια έχουν έθιμο να φτιάχνουν τις «κούτσες».

Αυτές είναι κουλούρια με κόκκινο αυγό που πάνω του βάζουν μάτια, μύτη, χείλη με μικρά κομμάτια ζυμάρι και μοιάζουν σαν ανθρωπάκι. «Κούτσες» φτιάχνουν για όλα τα παιδιά της οικογένειας και για τα βαφτιστήρια τους.

Η πιο κούτσα είναι η φτερωτή, η οποία έχει 3 ή 4 κόκκινα αυγά και είναι το τελευταίο κουλούρι που θα φάει η οικογένεια.

Νικόλας

Page 34: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Έθιμα στη Χίο

Κάθε χρόνο στη Χίο και στα Καρδάμυλα, την ημέρα των Χριστουγέννων (25 Δεκεμβρίου), γιορτάζουμε με πανηγύρι τη γέννηση του Χριστού. Εκεί υπάρχουν τα πάντα. Μαλλί της γριάς, γλειφιτζούρια, αναψυκτικά κ.α., επειδή συνήθως γίνεται σε καφετέρια. Ελπίζω να γίνεται κάθε χρόνο γιατί τότε είναι και η γιορτή μου.

Εμμανουέλα-Μαρία

Page 35: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Απόκριες στη Χίο

Απόκριες στη Χίο σημαίνει διασκέδαση με αναβίωση παραδοσιακών εθίμων, «κουδουνάτοι», πειράγματα στις παρέες, ατμόσφαιρα γλεντιού και ξεφαντώματος.

Από τη Βολισσό και τα χωριά του δήμου Αμανής, μέχρι τα Καρδάμυλα, τη Λαγκάδα και τα νοτιόχωρα οι Χιώτες, τιμούν τα έθιμα και τις παραδόσεις όπως τους πρέπει.

Τα σκήπτρα κρατούν πάντως το παμπάλαιο έθιμο του «Αγά» στα Μαστιχοχώρια Ολύμποι, Μεστά, Ελάτα και Λιθί, η ξακουστή «Μόστρα» των Θυμιανών και το έθιμο του «Διπλού» στη Βολισσό.

Επίσης, τα παλιά χρόνια που τα χωριά της Αμανής ήταν γεμάτα κόσμο, τα γλέντια και οι μεταμφιέσεις άρχιζαν από την αρχή του Τριωδίου με τους νέους και τους μεγαλύτερους να ακολουθούν την τελευταία Κυριακή.

Το έθιμο του «Αγά» γίνεται κάθε χρόνο την Καθαρή Δευτέρα στα Μαστιχοχώρια κι έχει τις ρίζες του στην Τουρκοκρατία, όταν η Τουρκική Διοίκηση συνεχώς ανικανοποίητη, απαιτούσε από τους χωρικούς αβάσταχτους φόρους.

Page 36: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Στο έθιμο, όπως και στα περισσότερα αποκριάτικα έθιμα, έχουν προστεθεί και Διονυσιακά στοιχεία, μασκαρέματα και σατυρικά τραγούδια, ενώ στο τέλος της ημέρας, ο «Αγάς» οδηγείται στην πυρά.

Ο «Αγάς» συνοδευόμενος από το επιτελείο του, προσπαθεί να μπει στο χωριό από την παλιά κεντρική σιδερένια πύλη. Οι φρουροί αντιστέκονται σθεναρά, αλλά τελικά καταφέρνει να μπει και κατευθύνεται προς την κεντρική πλατεία, όπου κάθεται έχοντας δίπλα του τη «Χανούμα» για να ξεκινήσουν οι δίκες.

Δεν λείπει το χιούμορ, τα πειράγματα, και οι επευφημίες από τους παρευρισκόμενους, που ξέρουν πως σε λίγο ίσως έρθει η σειρά τους να δικαστούν και να καταδικαστούν.

Κατερίνα

Page 37: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Άη Γιάννης ο Κλήδονας ή Φανιστής

Την παραμονή του Αγίου Ιωάννη (του Φανιστή) στις 24 Ιουνίου σε κάθε γειτονιά ανάβουν φωτιές. Μέρες πριν τα παιδιά μαζεύουν κλαδιά για τη μέρα αυτή. Σ’ ανοιχτό χώρο ανάβουν φωτιές (φανούς) το σούρουπο και οι νοικοκυρές φέρνουν τα πρωτομαγιάτικα στεφάνια να τα κάψουν. Ρίχνουν στο πρόσωπο νερό και μικροί μεγάλοι πηδούν μέσα από τις φλόγες τρεις φορές.

Κωνσταντίνος

Page 38: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Ένα Χριστουγεννιάτικο έθιμο

Τα Χριστούγεννα είναι η πιο αγαπημένη μου γιορτή του χρόνου. Τα Χριστούγεννα γεννήθηκε ο Χριστός μας. Τα σχολεία κλείνουν και αρχίζω με τη μαμά μου τις διάφορες ετοιμασίες.

Έφτασε η ημέρα που θα στολίσουμε το δέντρο. Είναι η ομορφότερη στιγμή. Στερεώνουμε το δέντρο και αρχίζουμε να το στολίζουμε με πολλά στολίδια και λαμπιόνια. Επίσης, στολίζουμε όλο το σπίτι μέσα κι έξω. Εξωτερικά το σπίτι το στολίζουμε με εκατοντάδες λαμπιόνια πολύχρωμα. Είναι φανταστικό. Το ίδιο κάνουν οι περισσότεροι άνθρωποι.

Επιπλέον, ψήνουμε την πατροπαράδοτη γαλοπούλα. Θα ήθελα η γιορτή αυτή να γιορτάζεται πιο πολλές

φορές το χρόνο. Ακόμη, θα ήθελα όλα τα παιδιά του κόσμου τις ημέρες αυτές να είναι χαρούμενα.

Διαμαντούλα

Page 39: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Ένα αποκριάτικο έθιμο του τόπου μου

Την Κυριακή των αποκριών μαζευόμαστε όλοι οι φίλοι ντυμένοι με τα αποκριάτικα ρούχα μας. Στόχος μας είναι να μασκαρευτούμε τόσο πολύ, ώστε να μη μας αναγνωρίσουν οι άλλοι. Ύστερα, τριγυρνάμε στο χωριό και χτυπάμε τις πόρτες, περιμένοντας να μας ανοίξουν για να μας δώσουν τα γλυκά. Οι οικοδεσπότες μας ανοίγουν και προσπαθούν να μας αναγνωρίσουν. Έπειτα, μας κερνάνε και συνεχίζουμε τον δρόμο μας, χορεύοντας και τραγουδώντας.

Μαρία Καλ.

Page 40: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Η Κυριακή του Πάσχα

Ένα ανοιξιάτικο πρωινό στα Καρδάμυλα είναι μαγευτικό, ειδικά την ημέρα του Πάσχα. Στα άνω Καρδάμυλα και πιο συγκεκριμένα στη γειτονιά μου, μαζευόμαστε όλοι στο «Λιβάδι» για να φάμε, να γελάσουμε, να χορέψουμε και να διασκεδάσουμε. Κάθε οικογένεια φέρνει διάφορα φαγητά, είτε αλμυρά είτε γλυκά.

Επίσης, φέρνει μαζί τα κόκκινα αυγά που έβαψαν για να τα τσουγκρίσουν εκεί. Όταν τελειώνει το φαγητό όλοι σηκώνονται για να χορέψουν, πάνω στο ρυθμό των τραγουδιών που παίζει η ορχήστρα, την οποία κάλεσαν οι διοργανωτές. Αυτό το γλέντι μπορεί να κρατήσει μέχρι και τα ξημερώματα, αλλά όποιος θέλει φεύγει ενδιάμεσα.

Εγώ πήγαινα όλες τις χρονιές εκτός από πέρυσι. Το σίγουρο όμως είναι ότι φέτος θα πάω για να διασκεδάσω, να φάω και να χορέψω μαζί με τις φίλες μου.

Ειρήνη

Page 41: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

«Ρουκετοπόλεμος»

Ένα από τα σημαντικότερα έθιμα της Χίου, το οποίο ξεκινά από την περίοδο της Τουρκοκρατίας, είναι ο «ρουκετοπόλεμος».

Είναι στην ουσία ένας «πόλεμος» ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες ενορίες του Βροντάδου, την ενορία του Αγίου Μάρκου και την ενορία της Παναγίας Ερυθιανής.

Αρχικά, τα παιδιά των δύο ενοριών έπαιζαν πετροπόλεμο με σφεντόνες και στη συνέχεια οι σφεντόνες αντικαταστάθηκαν από τα κανόνια.

Ενώ οι Χιώτες χρησιμοποιούσαν τα κανόνια για να γιορτάσουν την Ανάσταση, οι Τούρκοι φοβήθηκαν για κάποια πιθανή εξέγερση κι έτσι τα κατάσχεσαν. Οι ενορίες για να αντικαταστήσουν τα κανόνια, έφτιαξαν τις γνωστές σε όλους μας ρουκέτες κι έτσι άρχισε η περίοδος του «ρουκετοπόλεμου».

Πιστεύω ότι το έθιμο αυτό είναι από τα πιο εντυπωσιακά έθιμα της Ελλάδας κι ότι όλοι θα πρέπει μια φορά στη ζωή τους να το παρακολουθήσουν.

Μαρία Σαρ.

Page 42: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Έθιμο των Θεοφανείων

Στα Καρδάμυλα υπάρχει ένα έθιμο που γίνεται ανήμερα των Θεοφανείων. Ο νονός ή η νονά του κάθε παιδιού λίγες ημέρες πριν τη γιορτή αυτή, πηγαίνουν συμβολικά στο βαφτιστήρι τους μια λευκή λαμπάδα, για να την ανάψει την ημέρα των «Φώτων».

Ο νονός προσφέρει στο βαφτιστήρι του το πνευματικό φως που παίρνουμε όλοι οι χριστιανοί τη γιορτινή εκείνη μέρα. Τα παιδιά ανάβουν τη λαμπάδα τους την ώρα του αγιασμού και την κρατούν αναμμένη μέχρι το τέλος της Θείας Λειτουργίας. Στη συνέχεια, με μεγάλη προσοχή και προστατεύοντας το Θείο φως, προσπαθούν το πάνε σπίτι τους. Εκεί η μητέρα ανάβει μ’ αυτό το καντήλι, το οποίο πρέπει να μείνει αναμμένο τρεις ημέρες.

Μετά από κάποιες ημέρες, καλόγριες από μοναστήρια της Χίου που επισκέπτονταν τα Καρδάμυλα, έπαιρναν από διάφορες οικογένειες τις λαμπάδες που περίσσεψαν από την ημέρα των Θεοφανείων, ώστε να τις ανάψουν στα μοναστήρια ή να τις λιώσουν και να φτιάξουν μικρότερα κεριά.

Στράτος

Page 43: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Ήθη και έθιμα του τόπου μου

Ο τόπος μου διατηρεί πολλά ήθη και έθιμα. Ένα από τα πιο φημισμένα είναι το «ΟΧΙ» την παραμονή της 28ης Οκτωβρίου.

Οι νέοι του χωριού ανάλογα με το που μένουν χωρίζονται σε δύο ομάδες. Του Άνω χωριού και του Μαρμάρου. Πηγαίνουν αντίστοιχα στις δύο περιοχές (που είναι χαραγμένο το ΟΧΙ από προηγούμενες χρονιές) της Γριάς και του Αγίου Μάρκου.

Καθαρίζουν την περιοχή, ανοίγουν τα λακκάκια έτσι ώστε να σχηματιστεί η λέξη «ΟΧΙ» και μέσα σ’ αυτά τοποθετούν στουπιά ποτισμένα με πετρέλαιο. Όταν όλη η ομάδα είναι έτοιμη, περιμένουν το σύνθημα του αρχηγού και βάζουν φωτιά στα στουπιά. Κάθε άτομο φυλάει τρεις με τέσσερις λάκκους και προσέχει να μη του σβήσουν.

Οι θεατές θαυμάζουν τα δύο «ΟΧΙ» που είναι φωτισμένα ψηλά στις ράχες των δύο βουνών του χωριού.

Οι δύο ομάδες συναγωνίζονται για το ποια θα κρατήσει τη λέξη αναμμένη περισσότερη ώρα. Την ίδια ώρα παιδιά με αναμμένους δαυλούς και τύμπανα γυρνούν στο χωριό και φωνάζουν «ΟΧΙ».

Είναι ένα έθιμο που κρατάει χρόνια. Τα τελευταία χρόνια συμμετέχω κι εγώ και μου αρέσει πολύ.

Ιωάννα

Page 44: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Τα έθιμα του Πάσχα

Το Πάσχα είναι μία από τις μεγαλύτερες και σπουδαιότερες γιορτές του χρόνου. Είναι μία από τις αγαπημένες μου γιορτές. Τις ημέρες αυτές περνάω πολύ ωραία με την οικογένειά μου.

Η πιο ωραία μέρα της γιορτής αυτής είναι το βράδυ της «Ανάστασης», όπου ετοιμαζόμαστε όλοι να πάμε στην εκκλησία. Σχεδόν από την αρχή της Θείας Λειτουργίας μέχρι το τέλος πετάμε μπαμπάκια και βαρελότα. Γίνεται ένας χαμός. Όταν ο παπάς ψάλλει το «Χριστός Ανέστη», μικροί και μεγάλοι ανάβουν τις λαμπάδες τους κι όλοι ανταλλάζουν μεταξύ τους ευχές «Χριστός Ανέστη»-«Αληθώς Ανέστη». Μόλις τελειώσει η εκκλησία πηγαίνουμε στο σπίτι, τρώμε την πατροπαράδοτη μαγειρίτσα και τσουγγρίζουμε τα κόκκινα αυγά.

Το Πάσχα περνάμε πολύ ωραία, γιατί είναι οικογενειακή γιορτή και θα ήθελα να γιορτάζεται περισσότερες φορές το χρόνο.

Μαρία Τσ.

Page 45: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Ο Ρουκετοπόλεμος της Χίου

Πάσχα στη Χίο σημαίνει ρουκετοπόλεμος, ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στην εποχή της Τουρκοκρατίας και είναι ένας πόλεμος ανάμεσα σε δύο ενορίες του Βροντάδου, την ενορία του αγίου Μάρκου και την ενορία της Παναγίας της Ερυθιανής.

Η όλη διαδικασία ξεκινά από τα μέσα του καλοκαιριού με τον σχηματισμό ομάδων που θα ασχοληθούν με την κατασκευή των ρουκετών. Κάθε ομάδα χρησιμοποιεί το δικό της όνομα και αποτελείται από τρία έως πέντε άτομα.Μετά τις απαραίτητες προετοιμασίες όταν έρθει το Μέγα Σάββατο οι ομάδες είναι σε εγρήγορση για τις τελευταίες ετοιμασίες. Έχουν στηθεί οι βάσεις εκτόξευσης των ρουκετών και γίνονται δοκιμασίες «βολές» για την επίτευξη του στόχου. Παράλληλα, έχουμε και τα πειράγματα μεταξύ των αντίπαλων ομάδων με αρκετό χιούμορ αλλά και προκλήσεις.

Page 46: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Με το προειδοποιητικό σφύριγμα μιας κόρνας ξεκινούν οι «εχθροπραξίες» αργά το βράδυ με συνεχώς αυξανόμενη ένταση. Όταν χτυπήσουν οι καμπάνες για τη Θεία Λειτουργία της Ανάστασης, σταματούν τις «εχθροπραξίες» για να μπορέσουν να πάνε οι πιστοί στις εκκλησίες. Με το άκουσμα του «Χριστός Ανέστη» έχουμε το αποκορύφωμα της «μάχης». Εκατοντάδες ρουκέτες εκτοξεύονται από τις αντίπαλες πλευρές προσφέροντας ένα θέαμα μοναδικό. Ο ουρανός γεμίζει από τις φωτεινές τροχιές των ρουκετών κάνοντας τη νύχτα μέρα. Δε λείπουν βέβαια και οι φωνές και οι πανηγυρισμοί για τις όποιες επιτυχίες.

Με τον ερχομό της Κυριακής του Πάσχα οι «ρουκετατζήδες» ελέγχουν τις απώλειές τους κάνοντας αυτοψία ο ένας στην ενορία του άλλου. Η συνάντηση των αντίπαλων ομάδων προσφέρει έντονα πειράγματα για το ποιος είναι ο νικητής, χωρίς όμως να υπάρχει σίγουρη απαίτηση και χωρίς να έχει και τόση σημασία, αφού δεν υπάρχουν χαμένοι στον «πόλεμο». Ακολουθεί η «συμφιλίωση» των αντιπάλων δίνοντας τα χέρια και κλείνοντας το νέο ραντεβού για την επόμενη χρονιά με θριαμβευτή την αγάπη και τη φιλία.

Σωτήρης

Page 47: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Καθαρά Δευτέρα

Η καθαρά Δευτέρα έχει καθιερωθεί ως η μέρα που όλοι, μικροί και μεγάλοι, πηγαίνουν στην εξοχή, τρώνε και πετούν τους χειροποίητους χαρταετούς.

Οι νοικοκυρές έπρεπε να έχουν ασπρίσει τις αυλές κυρίως αλλά και ολόκληρο το σπίτι τους, ώστε να είναι πεντακάθαρο. Μετά από αυτές τις εργασίες, πηγαίνουν εκδρομή είτε σε αλάνες είτε σε μεγάλους ανοιχτούς χώρους, παίζουν μαζί με τα παιδιά τους διάφορα παιχνίδια και πετούν το χαρταετό.

Στην εκδρομή, όταν εντοπίσουν την κατάλληλη τοποθεσία αφού καθαρίσουν το χώρο, στρώνουν μία κουρελού ή σεντόνια και απλώνουν τα θεσπέσια φαγητά. Τέτοια είναι τα κουκιά, τα φασόλια, τα τουρσί, η ρόκα, οι ελιές, τα λάχανα κ.α.. Στην πλειοψηφία τους νηστίσιμα εδέσματα. Επίσης, τα φαγητά συνοδεύουν η σούμα (παραδοσιακό χιώτικο ποτό από σύκα) και το κρασί.

Page 48: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Μετά το φαγοπότι μικροί και μεγάλοι διηγούνται ιστορίες. Το σημαντικότερο όμως είναι να υπάρχει αέρας, ώστε να μπορεί να πετάξει ο χαρταετός.

Το πέταγμα του χαρταετού γίνεται ως εξής:

ο ένας βαστάει το χαρταετό κι ο άλλος τον πετάει ψηλά. Ταυτόχρονα οι μεγάλοι φωνάζουν «αμόλα καλούμπα» κι όποιος χαρταετός πάει ψηλότερα τυγχάνει του θαυμασμού των παρευρισκομένων.

Με λίγα λόγια αυτό ήταν το έθιμο της Καθαρής Δευτέρας.Γιώργος Μακ.

Page 49: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Αγιοβασιλιάτικα καραβάκια της Πρωτοχρονιάς

Κάθε παραμονή Πρωτοχρονιάς στη Χίο, παρουσιάζονται τα «καραβάκια». Μικρά αγόρια από γειτονιές ή ενορίες κυρίως της Χώρας και του Βροντάδου, αρχίζουν να συνεργάζονται για να κατασκευάσουν μοντέλα, τα οποία είναι συνήθως αντίγραφα πολεμικών πλοίων. Γι’ αυτά δουλεύουν πολλούς μήνες, ώσπου να τελειοποιηθούν.

Όταν τελειώνει η κατασκευή των καραβιών, τα παιδιά γυρίζουν τις γειτονιές και τραγουδούν τα κάλαντα κρατώντας το καράβι τους με καμάρι. Τα καράβια συναγωνίζονται μεταξύ τους ως προς την ποιότητα κατασκευής και ως προς την ομοιότητα με τα πραγματικά πλοία.

Ευθύμης

Page 50: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Λαμπαδηδρομίες

Το της 27ης Οκτωβρίου, παραμονή της 28ης, οι νέοι των Καρδαμύλων παραδοσιακά ανάβουν δύο τεράστια «ΌΧΙ» στα βουνά του χωριού, ένα στα Άνω Καρδάμυλα στη Γριά κι ένα στα Κάτω Καρδάμυλα στο Μαργαρίτη. Ταυτόχρονα γίνονται δύο λαμπαδηδρομίες όπου οι νέοι και οι μεγάλοι του χωριού κρατούν δάδες με δυνατή φλόγα και περιηγούνται τα στενά του χωριού τους.

Το συγκεκριμένο έθιμο είναι ένα παλιό Καρδαμυλίτικο έθιμο το οποίο αναβιώνει κάθε χρόνο στο χωριό.

Γιώργος Λ.

Page 51: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Φωτογραφικό υλικόΦωτογραφικό υλικό

Page 52: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Η μόστρα των Η μόστρα των ΘυμιανώνΘυμιανών

Page 53: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Η Αγία ΜαρκέλλαΗ Αγία Μαρκέλλα

Page 54: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Λαζαράκια ή κούτσεςΛαζαράκια ή κούτσες

Page 55: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Οι κουδουνάτοιΟι κουδουνάτοι

Ο διπλόςΟ διπλός

Page 56: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Ο ΑγάςΟ Αγάς

Page 57: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Αη Γιάννης ο ΚλήδοναςΑη Γιάννης ο Κλήδονας

Page 58: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

ΡουκετοπόλεμοςΡουκετοπόλεμος

Page 59: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Το «ΌΧΙ»Το «ΌΧΙ»

ΛαμπαδηδρομίεςΛαμπαδηδρομίες

Page 60: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

ΑπόκριεςΑπόκριες

Καθαρά ΔευτέραΚαθαρά Δευτέρα

Page 61: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Χριστουγεννιάτικο Χριστουγεννιάτικο δέντροδέντρο

ΘεοφάνειαΘεοφάνεια

Page 62: Local customs of Chios (student reports)-Τοπικά ήθη και έθιμα της Χίου (εκθέσεις μαθητών)

Αγιοβασιλιάτικα καραβάκια