IMPERYONG

ROMANO

SINAUNANG

ROMA

Heograpiya

Ng

Roma

HEOGRAPIYA

• May habang 1120 kilometroat may lapad na 240 kilometro

• Umaabot sa Timog ngEuropa patungo sa Aprikaat hinahati ang karagatangMediterranean sa silanganat kanlurang bahagi.

•Ang kabundukan

ng Alps sa Hilaga

at Apennines ang

nagsisilbing

hadlang sa mga

kaaway.

BUNDOK ALPS

•Ang Bundok Alps sa

hilaga ang siyang

naghihiwalay sa Italya

sa kabuuan ng

Europa.

BULUBUNDUKIN NG

APENNINES

•Ang bulubundukin

naman ng Apennines

ay matatagpuan mula

hilaga hanggang

timog ng bansa.

•Napapalibutan

ito ng Ionian

Sea at

Thyrrenia sa

Kanluran.

IONIAN SEA

THYRRENIAN SEA

• Ang lupa ay mataba at angkop na

angkop sa pagtatanim.

• Dahilan sa mahalumigmig at mamasa-

masang klima nito, ang mga

magsasaka ay nakapagtatanim ng iba’t

ibang butil, gulay, olives, at iba pang

mga prutas.

• Samantala, ang pag-aangkat at

pagpapasok ng mga produkto ay hindi

naging madali dahilan salimitado

nitong daungan.

Ang

Pagsisimula

Ng

Rome

• Ayon sa alamat, ang

lungsod ng Roma ay

itinatag ng dalawang

kambal na

sila Romulus at Remus.

ipinatapon ang magkambal

noong sila ay mga sanggol

pa at iniwan malapit sa Ilog

ng Tiber.

Inalagaan sila ng mga

lobo pero noong lumaki

na sila, natagpuan sila ng

isang pastol at inalagaan

din sila ng pastol. Itinatag

nila ang bayan ng Roma

pero nag-away sila kung

sino ang mamumuno dito

pero ang

sabi ng mga ilang

historyan, ang pangalan

lang ng lungsod ang

pinagawayan nila. Nanalo

si Romulus at namatay

naman si Remus at

ipinangalan kay Romulus

ang bayan ng Roma.

Sinaunang

Pamayanan

ng

Italya

Ilang libong taon mula 2,000-

1,000 BC, ang Italya ay

sinakop ng mga Indo-

European na sinasabing may

kaugnayan sa mga

Mycenaean ng Gresya. Ang

mga mananakop na ito ay

nagtayo ngmga pamayanan at

nagsaka ng mga lupang

sakahan.

• Latium- Ang Roma ay bahagi ng

isang rehiyong malapit sa Ilog

Tiber sa gitnang Italya na tinawag

na Latium.

• Latin- uri ng pananalita ng mga

taong Indo-European.

-isa sa mga pangkat ng Indo-

European.

- naging ninuno ng mga Romano.

Pagkatapos ng ilang daang

taon, iba pang pangkat ng tao

ang dumating sa Italya.

• Etruscans- mga tao mula sa

Asya-Minor ang nagtayo ng

pamayanan sa hilaga ng mga

pamayanan ng mga Latin.

• Samantala, ang mga Griyego ay nagtayo

din ng kanilang pamayanan sa katimugan

ng Italya at sa dulong bahagi ng Isla ng

Sicily. Ang mga Etruscan at Griyego ay

nagkaroon ng malapit na ugnayang

pangkalakalan at nagbigay daan upang

maipama na nila ang kanilang kultura sa

mga Latin.

• Malaki ang naging impluwensya ng

kulturang Griyego sa pamumuhay ng mga

Latin. Maging ang sining nila ay

makakakitaan ng impluwensyang Griyego.

Pag-usbong

ng

Republikang

Romano

• Roma- isang pamayanan kung

saan ang maraming pamayanan

ng mga Latin sa gitnang bahagi

ng Italya ang nagsama-sama.

• Nakontrol ng mga Romano ang

Ilog ng Tibes na ruta ng kalakalan

mula hilaga hanggang timog ng

tangway ng Italya.

• Tarquins- katawagan sa

pamilyang namuno sa mga

Estruscans sa pagtatag ng

monarkiya sa Roma.

• Ginawa nilang

pinakamayaman at

pinakamalaking lungsod-

estado ng Italya ang Roma.

• Forum- pamilihan sa gitna ng

lungsod.

• Bagamat maraming natuhunan

mula sa mga Etruscans ang

mga Romano dumating din

ang panahon na ninais nilang

lumaya kaya’t noong 509 BC,

itinaboy nila ang Tarquins.

• Matapos itaboy ang mga

Tarquins, naitatag ang

Republika.

• Republika- isang uri ng

pamahalaan kung saan

ang pinuno ay inihahalal

ng mga mamamayan.

PATRICIANS

• Di tulad ng Athens na isang

demokratiko, sa Republikang

Romano ang namuno ay mga

aristokrata.

• Lahat sila ay nagmula sa mga

mayayamang may-ari ng mga

lupa na tinatawag na

patrician.

• Bagamat sampung

porsiyento lamang ng

kabuuang populasyon ang

mga patrician, nasa kamay

nila ang halos lahat ng

pangunahing posisyon sa

pamahalaan at nagtamasa

silang mas maraming

karapatan.

PLEBEIANS• Karamihan naman sa mga Romano

ay mga plebeians. Sila ay mga

karaniwang tao na mula sa

mayamang mamamayan,

negosyante, artisano, magsasaka

hanggang sa mga manggagagawa.

Bilang mamamayan sila ay

nagbabayad ng buwis at naglilingkod

sa sandatahan ngunit hindi kapantay

ng mga tinamasang karapatan ng

mga patrician ang kanilang tinaasang

karapatan.

Ang Pamamahala ng

Republika

• May maayos na takbo ng

pamamahala ang

pamahalaang Romano.

• Tagapagpaganap (Executive)

2 patrician

• Tagapagbatas (Legislative)

• i-veto - di tanggapin ang

desisyon ng bawat isa.

• Diktador- 6 na buwan na

termino o hanggang di

natatapos ang krisis.

• Senado- 300 patrician

-pinakamakapangyarihang

tagapagbatas.

• Senador- may terminong

habambuhay.

Gawain ng Senador:

magbigay ng payo sa

consul

maghain ng batas

magtalakay ng mga

patakarang panlabas.

• Tribunes- karapatang

pumili ng sampung

pinuno nila sa kanilang

hanay.

- maaaring mag-veto ng

ano mang desisyon ng

consul o ng iba pang

namumuno.

•Assemblea

Binubuo ng lahat

ng mamamayan

na may maliit lang

na kapangyarihan.

• Assembly of Tribes

Sariling asembleya ng

mga Plebeians.

• Twelve Tables- Unang

talaan ng mga nakasulat

na batas ng mga

Romano.

PAGPAPALAWAK

NG

IMPERYONG

ROMANO

Ang

Hukbong

Sandatahan

Ng

Roma

• Legions- pangunahing

yunit ng sandatahan ng

Roma na binubuo ng 3,000

hanggang 6,000 sundalo.

• Legionnaires- ang

katawagan sa mga sundalo

na bumubuo sa legions.

Kumpara sa mga Griyego

kung saan ang mga phalanx

ay kumikilos paurong

lamang at pasulong, ang

mga phalanx ng Romano ay

mas magaling kumilos

maging pakaliwa o pakanan

sa mga labanan.

Ang

Unang

Digmaang

Punic(264 – 241

B.C.E)

• Carthage – sentro ng kalakalan

ng Phoenician.

• Punic- ibig sabihin ay

Phoenician.

• Dahilan:

natakot ang Carthage na makuha

ng Roma ang Sicily.

Ang Roma naman ay natakot na

baka harangan ng Carthage ang

kalakalan sa pagitan ng Italya at

Sicily.

• Ito ay naganap sa Sicily

• Natalo ng mga Romano angmga Carthaginian at ito’y pinilitna magbayad ng malakingbayad-pinsala at isuko angSicily sa Rome.

• Corvus- ginamit ng mgaRomano sa pakikidigma, “rotating bridge w/ a spike on the end”

• Isang digmaang pandagat.

• Gumawa ng mga barkong

pandigma ang mga Romano.

• Tumagal ito ng halos 20 taon.

• Nanalo ang Roma kontra sa

Carthage.

• Indemnity- bayad pinsala ng

mga Romano.

Ang

Ikalawang

Digmaang

Punic(218 – 202

B.C.E)

• Si Hannibal ang pinakamagiting naheneral na Carthaginian, ay bumuong isang makapangyarihang hukbo.

• Sa tatlong pagkakataon, natalo ninaHannibal ang mga pwersangRomano na sumalubong sa kanilasa Trebbia, Ilog Trasimene at Cannae.

• Ang mga Roman ay nagulantang at sa loob ng 15 taon ay napanatili niHannibal ang kanyang hukbo salupain ng mga Romano na hindinadaig kahit na sa isang digmaan.

• Labanan sa Cannae- naganap

sa Timog Silangang Asya.

• Hen. Publius Scipio- isang

sundalong Romano na

nanlusob sa mga Carthaginian

sa Espanya.

• Scipio- nakatalo kay Hannibal

sa labanan sa Zama noong 202

BC nang siya ay bumalik sa

Carthage.

•Ang pagkatalong ito

ang nagwakas sa

ikalawang Digmaang

Punic. Nanatili ang

kalayaan ng Carthage

ngunit nawala na ang

kapangyarihan nito.

Ang

Ikatlong

Digmaang

Punic(149 – 146

B.C.E)

• Marcus Porcius Cato

pinuno at manunulat.

• Nagpadala ang mga Romano

ng mga sundalo sa Hilagang

Aprika at nilusob ang Carthage.

• Umabot ng 3 taon ang

pakikipaglaban ng Carthage

hanggang sa sila’y tuluyang

sumuko.

• Pagkatapos nito, sinunog

ng mga Romano ang

kabuuan ng Carthage at

sinabuyan ng asin ang

lupang sakahan nito upang

tuluyan na itong mawalan

ng pakinabang.

• Ang mga taong di namatay

ay pinagbili bilang mga

alipin.

•Napakalaking

tagumpay ito sa Roma

at nagkaroon sila ng

ganap na

kapangyarihan sa

kanlurang

Mediterrenean.

Tagumpay

Sa

Silangan

• Hindi lamang ang mga

Digmaang Punic ang

sumubok sa lakas ng

Roma.

• Matapos ang marami-

raming labanan, natalo nila

ang mga Macedonian at

noong 146 BC, naging

probinsya ng Roma ang

Macedonia.

• Sumunod na nilusob ng

Roma ay ang gitnang

silangan.

• Noong 133 BC,

napasailalim sa

kapangyarihan ng mga

Romano ang Kaharian

ng Pergamum sa Asya.

• Bagamat nanatili ang

kalayaan ng Ehipto at Syria,

naging kaalyado ng Roma

ang mga pamahalaang ito.

• Pagsapit ng 100 BC,

nasakop na ng Roma ang

halos lahat ng lupaing

nakapaligid sa

Mediterrenean.

ANG

KRISIS

SA

REPUBLIK

A

Ang

Teritoryo

• Bagamat hinayaan ng

Romaang mga lupaing

nasakop nito na panatilihin

ang kani-kanilang wika,

relihiyon, batas, kultura at

tradisyon, sila may

tungkuling magbayad ng

buwis at maging tapat sa

kapangyarihang Romano.

•Proconsuls- ang

tawag sa mga

gobernador ng mga

Romano.

•Publican- hinirang ng

mga Romano upang

mangolekta ng buwis.

Panlipunan

At

Pangkabuhayang

Pagbabago

• Halos nawasak ang ng

Roma noong Ikalawang

Digmaang Punic. Ang

pananakop ni Hannibal

sa Italya ay nagdulot ng

malawakang pagkasira

ng mga lupaing sakahan.

•Latifundias-

malalawak na lupain

ng mga Romano

kung saan sari-

saring butil ang

itnanim at ibenenta

sa Italya.

• Ang kapangyarihan sa

ekonomiya ng Roma ay

mapasakamay ng mga

equites o grupo ng mga

negosyante. Maraming

mga matatandang

patrician at mayayamang

plebeian ang naging

abala sa pagpapayaman

sa halip na isulong ang

kapakanan ng Roma at ng

mga karaniwang tao,

kasama na ang mga libo-

libong magsasaka at mga

walang hanapbuhay na

mga maralitang taga-

lungsod.

Ang

Repormista

Sa gitna ng krisis sa

pamahalaan ng Roma

noong panahon ng

Republika, may mangilan-

ngilan ding mayayamang

Romano ang nabahala sa

katayuan ng mga

mahihirap.

Para sa kanila, dapat na

lunasan ang lumalalang

sitwasyon bago pa man

magbunga ito ng pag-aalsa.

Para sa kanila ang

pagpapahalaga sa disipilina,

pagsasakripisyo at katapatan sa

Republika ay dapat na ibalik

upang makaiwas sa ano mang

banta ng pag-aalsa.

• Tiberius Gracchus

isang repormista at

tagapagsutlong ng

mapayapang pagbabago.

ipinasa niya ang mga batas na

tutulong sa mga mahihirap sa

pamamagitan ng mga bagong

batas na limitahan ang lupain

ng mga mayayamang may-ari.

• Gaius Gracchus

Kapatid ni Tiberius.

isinulong nito ang reporma sa

lupa at pinarami ang bilang ng

maliliit na magsasaka.

Naging maayos ito sa

kanyang

dalawang termino bilang

Tribune.

• Nagpatuloy din ang

kaguluhan sa republika na

dulot ng lumalaking

populasyon ng mga alipin.

• Sa loob ng dalawang taon

nagpatuloy ang labanan ng

mga hukbo ng mga alipin at

hukbong sandatahan ng

Roma.

•Spartacus

Isang alipin na

nagdeklara ng

digmaan upang

palayain ang mga

alipin sa Italya.

Pamumuno

Ng

Mga

Heneral

• Nabigo ang lahat ng

pagtatangkang magkaroon

reporma. Nawalan na rin ng

tiwala ang mga mahihirap sa

pamahalaan.Nagsunud-sunod

ang pag-aalsa ng iba’t-ibang

grupo na labis na nagahina sa

Republika. Sa panahon ng

kaguluhan, nagkaroon ng

pagkakataon ang mga heneral

nang mamuno.

• Gaius Marius

isang tanyag na

heneral.

nagsimulang kumuha ng

sundalong mula sa mga

maralitang

walanghanapbuhay

noong 108 BC.

• Lucius Cornelius Sulla

Mahigpit na katunggali ni Marius.

Sa loob ng anim na taon

nagpalitan sila ni Marius sa

pagiging heneral.

Pagsapit ng82 BC natapos na ang

kanilang labanan kung saan

siSulla ang nagwagi.

Di nagtagal itinanghal ni Sulla ang

kanyang sarili bilang pang

habambuhay na diktadorng Roma.

TRIUMVIRATE

isang pangkat na may talong

pinuno na may

magkakapantay na

kapangyarihan.

FIRST TRIUMVIRATE

Pompey (heneral)

Crassus (pulitiko)

Julian Caesar (soldier and

leader)

• Binubuo nina Pompey, Crassus, at Julius Caesar.

• Nahirang na konsul si Julius Caesar.

• Pinaghatian nila ang Roma:

Crassus

- Rome at Kanluran

Julius Caesar

-Gaul(France at Belgium)

Pompey

-Asia(Silangan)

Si Julius Caesar• Nagmula sa pamilyang patrician

• Roman soldier and political leader

• Namuno noong Oktubre 49 BC–Marso 15, 44 BC

• First Triumvirate – isang unyon namangangasiwa ng pamahalaan

• - binuo ni Julius Caesar, Pompey at Crassus noong 60 BCE.

• Naging gobernador ng Gaul

• Napalawak ang mga hangganan ngRoma

•Naging tanyag dahil sa kanyangmga tagumpay.•Pinabalik siya ng Senate na hindikasama ang hukbo ngunitsinalungat niya ito. Sa takot ngSenate sa kapangyarihan niCaesar, tumakas sila sa Greece kasama si Pompey ngunit hinabolparin sila at pinatay.•Ginawang diktador sa kanyangpagbabalik sa Roma.•Binawasan niya angkapangyarihan ng Senate ngunitginawa namang 900 angmiyembro.

• Binigyan niya ng Roman Citizenship angmga nakatira sa Italy.

• Inayos ang pagbabayad ng buwis sa mgalalawigan at pinagbuti ang pamamahala.

• Pinasuweldo ng mataas ang mga sundalo

• Inalis ang pagkakautang ng mgamagsasaka

• Marso 15, 44 BCE – sinaksak si Caesar habang nasa Senate at namatay.

• Marcus Brutus – matalik na kaibigan niCaesar

- kasali sa sabwatang pagpatay ngSenate

kay Julius Caesar.Tuluyan ng nagwakasang Republika ng Roma

Noong 49 BC sa pagkamatay ni

Crassus sa isang digmaan,

tuluyan nang nabuwag ang

Triumvirate. Naging mortal na

magkaaway si Julius Caesar at

Pompey. Pumunta si Julius

Caesar sa Gresya kungsaan tinalo

niya si Pompey. Tumakas si

Pompey patungong Ehipto ngunit

napaslang naman siya ng Hari ng

Ehipto na galit sa mga Romano.

•Cleopatra

Kapatid ng hari nakinilala ni Caesar na noon ay namumuno saEhipto, bilangkaibigan ng Roma.

Pagbalik ni Caesar sa Roma, itinanghal

siya bilang pinakdakilang bayani ng

Roma at namuno sa pamahalaan.

Nakuha niya ang titulo bilang hari at

consul nang sabay. Maraming pagbabago

ang kanyang ipinatupad. Inayos niya ang

pamahalaan at

binabaan niya ang buwis.

Upangmatulungan ang mga mahihirap sa

Roma, pinadala

niya ang 100,000 sundalo atiba pang mga

tao sa mga lupaing kanilang nasakop at

doon sila ay binigyan ng lupaing sakahan.

•Julian Calendar

Ipinalabas nabagongkalendaryo naipinangalan kayJulian Caesar.

Pagsapit ng 44 BC ganap na siyang

diktador na panghabambuhay, ngunit

naging dahilan ito upang mangamba

ang mga mayayaman. Natakot sila na

kung magiging Hari si Caesar,

mawawala na ang senado, at

mawawasak nang tuluyan ang

Republika. Kaya isang pangkat na

binubuo nina Marcus Brutus at

Gaius Cassius ang nagplanong

paslangin siCaesar.

Sinaksak nila Marcus Brutus

at Gaius Cassius si Julius

Caesar sa Senado noong

Ides of March(Marso 15) 44

BC.( Sa Julian Calendar ang

Ides ay petsa kung saan ito

ay kalagitnaan ng bawat

buwan na sumasabay sa

pagbilog ng buwan).

SECOND TRIUMVIRATE

• Binubuo nina Octavian, Lepidus, at Mark Anthony.

• Layunin nila na batikusin ang mgapumatay kay Caesar.

• Octavian- apo sa pamangkin ni Julius

Caesar.

-namuno sa Roma at saKanluran

• Lepidus- isang pulitiko

- isang pangunahing pinuno ni Caesar.

• Mark Anthony- isang heneral nakaalyado ni

Ipinaghiganti nila ang naging kamatayan ni

Caesar. Hinati nila ang mga lupain ng

Roma sa kani-kanilang pangangasiwa.

Kinuha ni Ocatavian ang kanluran,

samantalang ang silangan ay kay Marc

Anthony, at si Lepidus naman ang namuno

sa hilagang Aprika. Silang tatlo naman ang

namuno sa Italya. Tulad ng inaasahan,

nagtalu-talo rin ang tatlong pinuno. Pinilit ni

Octavian na umalis sa tungkulin si Lepidus

upang siya na ang maghari sa Italya at

hilagang Aprika. Samantala patuloy na

namuno sa Silangan Si Marc Anthony.

Namuno din siya sa Ehipto kasama ang

reyna nitong si Cleopatra.

Di ito nagustuhan ni Octavian kaya’t

noong 31 BC sa isang bahagi ng

karagatan naganap ang Labanan sa

Actium sa may kanlurang bahagi ng

Gresya at tinalo niya ang magkasanib

ng puwersa nina Cleopatra at Marc

Anthony. Si Octavian na lamang ang

mag-isang namuno sa Roma at mga

lupain nito. Upang hindi magpatuloy

ang kaguluhan sa Republika,

kinailangang magtatag si Octavian ng

bagong pamahalaan upang mapanatili

ang kaayusan. Dito nagwakas ang

Republika sa Roma.

ANG

PAMUMUHAY

SA

IMPERYONG

ROMANO

Sa pagkakaluklok ni Octavian sa

kapangyarihan noong 31 BC,

ninais niyang buhaying muli ang

Republika. Ngunit dahil sa lawak

ng nasasakupan nito at

paglaganap ng korapsyon sa

pamahalaan, naging imposible

ang kanyang mithiin. Sa halip

itinatag ni Octavian ang

Imperyong Romano.

• Augustus Caesar

Bilang pinakaunang emperador ngRoma, sinarili ni Octavian angkapangyarihan. Nakuha niya angsuporta ng senado dahilan sa kinuhaniya itong tagapayo at hinayaangpamunuan nila ang ilang probinsiyangRoma at pinahintulutan silangmagkaroon ng sariling kabang yamano (treasury).

Ginamit niya ang titulong Augustus, na nangangahulugang ang dakila, at magmula noon kinilala siya bilangAugustus Caesar .

• Si Augustus ay naging mabuti at malikhaing pinuno. Ginamitniyaang kanyang kapangyarihanupang magkaroon ng kaayusanatkabutihan sa Roma at sa mgaprobinsiya nito sa buongpanahon ng kanyangpamumuno. Ang reporma sasandatahang lakas ang inunaniya. Kinuha ni Augustus angpamumuno sa sandatahanglakas at binigyan niya ang mgasundalo ng malalaking bonus at

Upang mapalawak angpagkakaisa sa imperyo, ginawa niyang sentro ngpamahalaan ang Roma. Isinulong din niya naibalik angmga ipinagmamalaking ugaling mga Romano saya ngpagmamahal sa bayan, pagkakabigkis-bigkis ngpamilya, kasipagan, disiplina, at simpleng pamumuhay.

Ang

Mga

Emperador

Na

Julian

• Namatay si Augustus noong 14 na taon sapanahon ni Kristo (AD). Sa sumunod na 54 nataon, ang imperyo ay pinamunuan ng mgaemperador na Julian o emperador mula sapamilya ni Julius Caesar.

• Mula AD 14 hanggang 37, siTiberius,ampon ni Augustus, angitinanghal na emperador. Ipinagpatuloy niya ang mgapatakaran ni Augustus Caesar.

• Caligula- sumunod kay Tiberius.

-malupit na pinuno.

-marami ring nagsasabing siya ay baliw hinirang niyang

consul ang kanyang mga alagangkabayo.

• Pagkalipas ng apat na taon, pinatay siya ng mga sarili niyangsundalo sa kanyang palasyo.

• Claudius (AD 41-54)

-piniling bagong emperador ngmga sundalo.

-tiyuhin ni Caligula.

-tanyag na emperador.

-naglunsad ng ekspedisyon at naging bahagi ng imperyo ngBritanya.

-namatay si Claudius noong 54 AD.

• Nero- humalili kay Claudius noong siya ay namatay.

-malupit na emperador.

-sinasabi ring siya ay baliwsapagkat lahat ng tao ay gusto niyang patayin maski na angasawa niya at ina kaya’tipinapatay niya ang mga ito patina ang kanyang mga senador.

Noong AD 64, nagkaroonng malaking sunog saRoma at siya angpinaghinalaang gumawanito. Pagkalipas ng apatna taon, nag-alsa laban sakanya ang mga sundalona naging dahilan upangmagpakamatay siya.

Ang

Mga

Mabubuting

Emperador

• Sa sumunod na 30 taon, napasailalim ang imperyo sakamay ng mga emperador nasinusuportahan ng military tulad ni Vespian. Sa 10 taon(AD 69-79) ng kanyangpamumuno, naibalik niya angdisiplina sa sandatahanglakas at napigil niya ang mgapag-aalsa sa Gaul at Judea.

• Sa pagitan ng AD 79-98, tatlopang emperador angsumunod kay Vespian.Dalawa dito ay mga anakniya, at ang ikatlo ay si Nervana pinili ng senado, bilangkapalit niya. Inampon ni Nervasi Trajan, isang kilalangKastilang Heneral, na nagingtanyag dahilan sa kanyangmga naipanalong digmaan sagitnang Silangan.

• Hadrian (AD 117)

Emperador na pinsan niTrajan

Para sa kanya, pinakamahalaga angpagkakaroon ng mabutingpamahalaan kung kayatsinimulan niya ang sistema ngpromosyon sa pamahalaan.

Pinalakas niya ang mgapamahalaang lokal.

• Marcus Aurelius (AD 161-180)

Pinakahuling mabutingemperador.

Matalinong tao at sumusunod sa pilosopiyangStoicismo.

Isinulat niya ang aklat naMeditation na naglalarawanng pilosopiyang ito.

Naging maunlad angkanyang panunungkulan at lumaganap ang negosyo at kalakalan na nakaratinghanggang India at Tsina. Sa pagkamatay ni Marcus Aurelius noong AD 180, natapos nang tuluyan angmapayapang panahon saRoma.

Ang

Lipunang

Romano Sa

Panahon Ng

Imperyo

• Pax Romana (27 BC-180 AD)

Panahon ng kapayapaan.

Ang Roma ay nagingtahanan ng humigitkumulang isang milyongtao at naging sentro ngsibilisasyong kanluranin.

Panahon din ito ngkaunlaran.

Pangkat

Ng

Mga

Mamamayan

Maykaya

Mahihirap

Magsasaka

Alipin

Maykaya

May-ari ng lupa, mangangalakal, doktor, abogado at iba pang naglilingkod sa pamahalaan.

May pinakamabuting buhay.

Mahihirap

Umaasa lamang sa pagkainna rasyon ng pamahalaan, nasa mga lungsod at walang trabaho.

Magsasaka

Mahabang oras silangnagtatrabaho upangmakapagbigay ng murangpagkain para sa mgamamamayan.

Alipin

Karaniwang mga Italyanongmagsasaka na nawalan ngkalayaan dahil sa hindinakapagbayad ng utang.

Uri

Ng

Libangan

• Ang mga Romano, mayayaman o mahihirapman ay mahilig sa mgalabanang marahas at nakakamatay bilanglibangan. Ang mgamalalawak na arena ay lugar para sa mgalibangang ito.

• Circus Maximus

pinakamatandang arena sa Roma ay may upuan para sa 300,000 nakatao.

• Colosseum

mas maliit kaysa saCircus Maximus ay kayanamang maglaman ng50,000 katao.

• Ang pinakapopular nalibangan ay mga Circus Festival, Chariot Racing at labanan ngmga gladiators.

• Gladiators- mga alipin at naparusahang kriminal.

Ang

Pamilya

• Ang pamilya ang puso nglipunang Romano. Karaniwan nang malalaki at sama-sama sila sa iisangbubong: mga anak na walapang asawa, mga anak nalalaking may asawa na at ang pamilya nito, mgaumaasang kamag-anakatmga katulong sa bahay nakaraniwang mga alipin.

• Ang ama ang pinuno nglahat ng pamilyang Romano. Siya ang may responsibilidad sapangangalaga ng kapakananng buong pamilya. Siya rinang nagunguna sa mgaritwal ng pagsamba, nangangasiwa ng mga ari-arian, at nagpapaaral samga anak na lalaki.

• Mas may kalayaan angkababaihang Romano kaysa sa mga Griyego. Kung noong unangpanahon, ang mga amaang nag-aayos ngkanilang pag-aasawapagsapit nila sa edad ng12-13, sa panahon ngimperyo, hindi na itoipinatupad.

• Ang kababaihan ay maaariring magmay-ari ng ari-arian at ibenta ito, kapag silaaynakipagdiborsyo. Maaari narin silanmakipagnegosyo at lumagda ng kasulatan kahit disang-ayon ang kanilangasawa. May karapatan din silang mag-aral kung kayatang ibang may kaya ay nagkakaroon ng impluwensyamaging sa pulitika.

• Halimbawa, ang aktibo at agresibong asawa ni Augustus na si Livia ay nakatulong sakanyang pamamahala at maging sa pamumuno ng anaknilang si Tiberius. Gayunpaman, nanatiling dinakakaboto ang mgakababaihan at wala silangkarapatan upang mangasiwasa mga pampublikongtanggapan.

• Karamihan sa mga ugali at mabubuting asal ay itinuro ngmga magulang sa bahay. Ang mga babae ay tinuruanng literaturang Romano at Griyego, maging ng musikaat pagsasayaw. Samantala, mas pormal ang edukasyonpara sa mga lalaki lalo nanoong panahon ngRepublika.

• Mga Itinuturo:

Pagbasa

Matematika

Musika

Geometry

Literatura

Orotoryo

Mga

Natatanging

Kontribusyon

Ng

Imperyong

Romano

• Matapos masakop ngRoma ang SilangangMeditteranean noongikalawang siglo, naragdagan ang kulturangRomanong kulturangGriyego. Dinala ng mgaRomanong heneral angilang mga aklat at gawaingsining mula sa Gresyapatungong Roma.

Ilang griyegong guro, manunula, at pilosopo angnagtungo at nagtrabaho saRoma, samantala ang ibangRomano naman ayipinadalasa Athens ng kanilang mgamagulang upang mag-aral.

• Kulturang Greco- Romano

Pinagsanib na kulturangGriyego at Romano.

Mga

Batas

Ang sistema ng hustisya at pagbabatas

ang pinakamalaking naging

kontribusyon ng mga Romano sa

kanluraning sibilisasyon. Ang mga

batas ng ilang pangunahing bansa sa

kasalukuyan tulad ng Italya, Espanya,

Pransiya at Latin Amerika ay hinango

sa Batas ng Romano. Naniniwala ang

mga Romano na ang batas ay dapat na

hinango batay sa prinsipyo ng katwiran

at hustisya at dapat na mangalaga sa

mga mamamayan at sa kanilang ari-

arian.

• Batas ng mga Nasyon

(Law of Nations)

ay isang sangay ng Batas ngRomano na ipinairal sa lahatng probinsiya ng imperyo.

Sailalim ng batas na ito, walang Briton, Kastila, Italyano o Griyego, bagkuslahat sila ay itinuring naRomano.

Ang batas ay para salahat maging ano man ang nasyonalidad.

Ito ang pangunahingkontribusyon sasibilisasyon ngImperyong Romano.

Literatura

• Ang ilan pang kontribusyon ngsibilisasyong Romano ay salarangan ng literatura. Sa panahon ni Augustus, namulaklak ang Greco-Romanong literatura.

• Virgil

Epikong tula na Aeneid.

• Aeneid

Hango ito sa kwento niAeneas.

• Aeneas

sinasabing nagtatag ng Roma.

• Livy

Isang historyador na nagsulattungkol kay Aeneas sa aklatniyang Kasaysayan ng Roma.

• Horace

kaibigan nina Virgil at Augustus.

sumulat tungkol sa pagigingsakim ng tao na nagiging sanhing tunggalian.

Tinuligsa rin niya angmasaganang pamumuhay ngilang mayayaman at pinayuhan ang mga itongmamuhay ng simple at naaayon lamang sakinakailangan.

• Ovid

ang manunulat na nagbigaydiin sa Romansa, yaman at masarap na pamumuhay ngmga mayayaman.

• Martial at Juvenal

Panahon ng Pax Romana.

Korapsyon at kasakiman angtema ng kanilang mga akda.

• Tacitus

Sumulat ng Histories.

• Histories

Tema: tungkol sa pagigingmalupit ng mga emperador at bisyo ng mga mayayaman.

Agham

•Dalawa sa mganatatangingsiyentipiko sapanahon ng kulturangGreco-Romano ay sina Galen at Ptolemy. Parehosilang nabuhay noongikalawang siglo AD.

• Galen

isang Griyego.

Mga teorya niya ay hango samedisinang Romano.

Upang mapag-aralan ang katawanng mga tao, pinag-aralan at sinuriniya ang katawan ng mga hayop.

agamat hindi naging perpekto angkaniyang mga nakita,

naging basehan ito ng mgamakabagong kaalaman sa medisinasa kanluran.

• Ptolemy

isang mahusay namatematisyan, heograper at astronomer na nagtrabaho saAlexandria, Ehipto noong AD 150.

Sumulat ng aklat na Algamest.

• Algamest

May 13 volume.

buod ng sinaunang kaalaman ngtao tungkol sa astronomiya at heograpiya.

Arkitektura

• Mahuhusay na inhinyero ng mgaRomano. Ang mga lungsod, patubig, mga tulay at aqueduct (istruktura na nagdadala ng tubigsa malalayong lugar), ay kamangha-manghang nagawa.

• Appian Way

Ginawa noong 300 BC.

Kauna-unahang daanang nag-ugnay sa Roma at TimogSilangang Italya.

• Naitayo din ang mga gusalingpampubliko, templo, palasyo, arena, at mga pulungangpang-asembliya na tinatawagna basilica. Karamihan samga gusaling ito ay ginawapara sa mga gawaingpampulitika ngunit may iba din na ginawa para sa mgagawaing panrelihiyon.

• Basiica ng Maxentius

aka “Basilica Nova” or Basilica of Maxentius.

Sinaunang istruktura saRoman Forum, Rome, Italy.

Ito ang pinakamalakingbuilding sa Forum.

•Colosseum

Itinuturing na isa samga pinakadakilanggawa ng istrukturangRomano.

Largest amphitheatre in the world.

• Arch of Constantine

matatagpuan sa pagitan ngColosseum at ang Palatine Hill .

Ito ay itinayo upanggunitain ang tagumpay niConstantine laban kayMaxentius sa Battle of Milvian Bridge.

ANG PAGBAGSAK

NG IMPERYONG

ROMANO AT ANG

PAGLAGANAP NG

BAGONG

RELIHIYON

Ang

Krisis

Sa

Imperyo

• Pagdating ng ika-3 sigloAD, nakaranasngmatinding krisis angimperyong Romano. Ang kawalan ngmahusay na pinuno angnaging dahilanlumaganap nang mabilisang krisis sa kabuuanng Italya.

• Tuluyang nawala ang katapatanng hukbong sandatahan saemperador ng Roma. Bagkusnaging tapat sila sa mgakumander nila sa military. Nawala ang disiplina sasandatahang lakas, nangibabawna lamang ang kanilangpagnanais na mapatalsik angsino mang mnmumuno. Nagpalit-palit ng emperador na halos lahatay pinatay ng kanilang mgakatunggali.

• Dahilan sa labanan ng iba’t ibangheneral at ng kanila-kanilanghukbo, napabayaan ang depensasa mga hangganan ng imperyo. Ito ang naging dahilan kung bakitnaging madali para sa tribungAleman, na nanggalingsahilagang bahagi ng Europa angmakadaan sa Ilog Rhine at Danube. Di naglaon, nasakop ngmga Aleman ang Italya, Gresya at Espanya at maging ang ilangbayan sa Asya Minor.

• Ang mga Persiano naman ay nakipanakop din ang ilang lupain ngRomano sa Silangan. May ilan din saGaul na nagnais na tuluyan nanghumiwalay sa imperyong Romano. Sa gitna ng pananakop na ito ng mgatribung Aleman at ang walang tigilnadigmaang sibil, tuluyan nangbumagsak ang ekonomiya ng imperyo. Naabala ang produksyon at kalakalanng mga pangunahing produkto. Angpaglaki ng bayad sa mga buwis ay labisna tinutulan ng mga mamamayan. Karamihan sa mga taga-lungsod ay lumipat sa mga lalawigan at nayon.

Si Diocletian

(AD 284)

at si

Constantine

(AD 306-337)

• May mga emperador nanagsumikap na pigilan anglumalalang krisis sa imperyo.

• Ngunit ang maramingpagbabagong ginawa ang mgaemperador na ito ay sinang-ayunan ng mga mamamayan. Ilan sa mga pagbabagong ito ay ang pagpilit sa mga magsasakana manatili sa kani-kanilanglupang sakahan.

Sa pagnanais na masuportahanang pangunahingpangangailangan ng sandatahanat ng imperyo tinaasan niDiocletian ang buwis. Angmahirap na pamumuhay ng mgataga-lungsod ay lalo pang nagingmahirap. Sa kagustuhan niDiocletian na maging madali angpamumuno sa imperyo, hinatiniya ito sa dalawa.

Nagtalaga ng isang heneralupang makatulong niya sapangangasiwa ng kanlurangbahagi. Inilipat din niya angpamunuan sa Asya Minor at namuno sila doon kung kaya’thindi na ang Roma ang nagingsentro ng imperyo. Angpaghahati ng imperyo ay lalongnagpalaki at nagpalala sa krisisna nagaganap. Nagpatuloy angalitan sa pagitan ng mganamumuno.

Pagsapit ng 330 AD, ginawa niConstantine na kabisera ng imperyoang Constantinople, kung saannatatanaw ang katubigang nag-uugnay sa Europa at Asya. Tuluyannang tinanggap ang pagiging hati ngimperyo. Ang paglilipat sa silanganng kapangyarihan ay maramingibinunga. Ang kabuhayan ng imperyosa kanluran ay bumagsak at dahilhindi na silamakakuha ng tulongpinansyal mula sa mga mayayamansa silangan,

naging malaking suliranin angpanggastos ng hukbongsandatahan na nangangalagalaban sa paglusob ng mgatribong Aleman. Kung tutuusin, ang mgapagbabagong pinairal ninaDiocletian at Constantine ay nagbigay ng kaayusan saimperyo ngunit di nitotuluyang napigil angpagbagsak ng imperyo.

Ang

Pananakop

ng mga

Visogoth

Maraming dahilan kung bakitninais ng mga Aleman namasakop ang Roma at angkabuuan ng Italya. Sinasabingnais manirahan ng mgaAleman sa lugar na masmainit ang klima at may lupaing angkop sa kanilangpaghahayupan. Ang ibanaman ay gustongmakibahagi sa yaman ngRoma.

Noong AD 370, angkapatagang Danube ay nasakop ng mga Hun, isangmalupit na pangkat ng mgataong lagalag mula sa gitnangAsya.

• Visigoth

Kanlurang Goths

humingi ng tulong saImperyong Romano.

• Romania

Ilog ng Danube.

• Labanan sa Adrianople

Labanan ng mga Romano saVisigoth paglipas ng dalawangtaon.

libu-libong sundalong Romano ang napatay ng mga Visigoth.

pinakamadugong pakikidigma ngmga Romano mula noongpanahon ni Hannibal.

• Ang pangyayaring ito ay nagpatunay na di na kayangipaglaban ng mga Romano ang kanilang lupain.

• Dahilan sa patuloy napakikipaglaban, napabayaanng mga sundalong Romano ang pagbabantay sahangganan ng Italya kung kayat mas maraming tribungAleman ang nakarating saimperyo.

• Alaric

Isang pinunong Visigoth.

Humingi ng lupain sa Italya at kapangyarihang pamunuan angsandatahang lakas ng Roma.

Nang ito ay di napagbigyan, nilusob at ninakawan ng pangkatnito ang Roma noong 410. Upangmakipag-ayos, pinayagan ngRoma na magtayo ng kaharian siAlaric at ang mga Visigoth saEspanya at Gaul.

Ang

Pananakop

ng mga

Hun

• Isa pang pangkat na nagdulotng panganib sa imperyo ngRoma ay ang mga Hun nanagmula sa Gitnang Asya.

• Attila

Haring namuno sa mga Hun.

nasakop nila ang mga lupainmula sa may DagatItimhanggang sa Ilog Rhines.

• Noong 451 nilusob nina Attila angGaul. Nagsanib pwersa ang mgatribong Aleman at ilang naturangsundalong Romano upang talunin anghukbo ni Attila. Pagkatapos ng isangtaon, nasakop naman ng mga Hun ang hilagang Italya subalitlumaganapang gutom at karamdaman kung kayat napilitan silang umatras. Sa pagkamatay ni Attila noong 453, natapos ang panganib na dulot ngmga Hun, ngunit nagpatuloy pa rinang pananakop ng mga tribungAleman.

Ang

Paghina

at Tuluyang

Pagbagsak ng

Imperyo

• Pagsapit ng 455 AD, mulingninakawan ang Roma ng isapang tribong Aleman, ang mgaVandal na may kaharian namansa Hilagang Aprika. Mas maramiang ninakaw na yaman ng mgaVandal sa Roma kaysa saninakaw ng mga Visigoth. Kinuhang mga Romano ang serbisyo ngmaraming sundalong Aleman upang makilaban sa ilan pang paglusob ng mga Vandal.

• Noong AD 476, ilan sa mgapinunong Aleman ang nag-alsa laban sa kanilang mgaRomanong kumander at pinatalsik sa kapangyarihanang emperador sa kanluran.

• Odoacer

Isang Aleman.

Hinirang ng mga Romano bilang bagong hari ng Italya.

• Dahilan sa si Odoacer ay isang Aleman, nanaging kapalit ng isangtaal na pinunongRomano, angpangyayaring ito ay tinatawag napagwawakas ngImperyong Romano sakanluran.

• Nagpatuloy ang ilang tradisyon at kulturang Romano sa kanlurangImperyo, ngnit ito ay pinamunuan nana mga haring Aleman.

• Theodoric

Pumatay kay Odoacer.

Isang haring Ostrogoth (East Goth).

Naibalik niya ang kapayapaan at kasaganaan sa Italya.

Nanungkulan hanggang 526 AD.

Nakuha niya ang suporta ngImperyong Romano sa Silangan

• Imperyong Byzantine

Pagkakakilanlan ng ImperyongRomano sa Silangan.

• Ang tuluyang pagbagsak ngimperyong Romano ay hindibiglaan,ito ay unti-unting naganap. Maraming debate na ang isinagawatungkol sa tunay na dahilan nito. Marahil ang pananakop ay isangdahilan ngunit mas maramingpanloob na kadahilanan na lubhangnagpahina sa imperyo tulad ng:

a. paghina ng sandatahang lakas ngRoma;

b. pagliit ng populasyon (mula 70 M noong panahon ng Pax Romana ay

naging 50 M na lamang noong ika-4 nasiglo);

c. mapaniil na pamahalaan;

d. paghihirap sa mga lungsod at mgalupang sakahan;

e. di-umuunlad na ekonomiya; at

f. kawalan ng kompiyansa ng mgamamamayan sa pamahalaan at sa

pamunuan nito.

Ang

Paglaganap

Ng

Bagong

Relihiyon

• Bago pa man humina angimperyong Romano, maramisa mga Romano ang nagbagosa kanilang paganongpaniniwala. Sila ay nahikayatng mga aral ni Hesus napinagsimulan ng relihiyongKristiyanismo. Pagbagsakngimperyo, ang Kristiyanismonaang pinaniwalaang relihiyonng mga Romano.

• Sa panahon nina Augustus at Tiberius, nabuhay at kinilala siHesus ng Nazareth. Angmga aral ni Hesus ay karaniwang nasa parabula o mga maikling kwento na may aral. Ang katanyagan niHesus ay nakaratinghanggang Palestina at maraming naniwala na siyaang mesiyas.

• Ngunit ito ay nagdulot ngligalig sa mga pinuno ng mgaHudyo at sa mga pinunongRomano. Naniwala ang mgaRomano na kahit na sinongnagdudulot ng ligalig sapubliko ay isang malakingbanta sa kanilangkapangyarihan. Pagsapit ngAD 30 si Hesus ay ipinako sakrus sa labas ng Herusalem.

• Pagkamatay ni Hesus, ang mgadisipulo niya ay nagpahayag ngkaniyang muling pagkabuhay at nagsimulang magpahayag tungkol sakanya bilang Anak ng Diyos at angtunay na daan sa kaluwalhatian. Angmga mensaheng ito ay tinanggap ngmga Hudyo at di Hudyo sa mgaHelenikong lungsod. Ang mga taongito ay kinilala bilang mga Kristiyano, buhat sa salitang Kristo at nagtayo ngmga samahang tinatawag nasimbahan para sa kanilangpananampalataya, pagkakapatiran, at pag-aaral.

• Ang mga disipulo angnagpalaganap din ng relihiyonsa mga lupain ng mgaRomano. Ito ay pinamunuanni Peter, na pinaniniwalaangnagtungo sa Roma at nagtatag ng simbahan doon. Marami pang simbahan angitinatag sa Ehipto, AsyaMinor, Gresya at nang lumaonay sa Gaul at Espanya.

• Para sa mga Kristiyano, iisalamang ang Diyos na naglalangsa sangkatauhan at dapatsampalatayahan. Hindi nilakinikilalaang mga emperadorbilang diyos o ang mgapaganong diyos at diyosa. Hindisila sang-ayon sasandatahan,at hayagan din nilang tinutuligsa ang mgapagdiriwangat palarong Romano. Hindi ito nagustuhan ng mgaRomano.

• Pagsapit ng CE 64 isang sunog angnaganap sa Roma na isinisi niEmperador Nerosa mga Kristiyano. Sa kanya unang nagsimula ang pag-uusigng mga Kristiyano (persecution) bagamat di lubos na lumaganap angmga Kristiyano ay inalisan ng ari-arian, ikinulong, pinatay o pinakain sa mgamababangis na hayop. Lahat ng ito ay nabigong pigilan ang lumalaganap narelihiyon. Ang kabayanihang ipinakita ngmga taong handang mamatay alang-alang sa pananampalataya ay lubos nanakahikayat sa maraming Romano upang maging Kristiyano na rin.

• Ang mga pananakop at ligalignoong ika-3 siglo CE ay nagpalago pang lalo saKristiyanismo. Ang pag-uusig ay nagwakas atang Kristiyanismo ay naging isa sa mga pangunahingrelihiyon ng Imperyo.

• Constantine

isang Romanong emperador nanaging kauna-unahangKristiyanong Emperador.

Ayon sa alamat, upang maibalikang kadakilaan ng Roma, sinuportahan niya angKristiyanismo. Sinasabing noongisang labanan, nakakita siya ngkrus na nagliliyab sa apoy nanasa kalangitan at may mgasalitang Latin na nakasulat , “in Hoc Signo Vinces” ( o sapalatandaang ito ikaw ay makakapanakop) sa ilalim nito.

• Noong manalo siya salabanan naniwala siya na itoay dahilan sa Diyos ng mgaKristiyano.

• Edict of Milan

313 AD

nagbigay ng kalayaan sarelihiyon at ginawang legal ang Kristiyanismo.

Ito ang naging simula ngpaglaganap ng Kristiyanismo.

• Nagkaroon ng mga simbahan saRoma at Jerusalem, nagpatayosiya ng mga simbahan nakatulad ng mga Basilika saRomana may parihabangbulwagan at mahahabangdaanan sa tabi.

• Emperador Theodosius

Ipinahayag niya noong 380 AD na illegal ang pagsamba sa mgadiyos-diyosan at ginawangopisyal na relihiyon ng Imperyoang Kristiyanismo.

• Alam ng mga Kristiyano naang malinaw na mga aral at maayos na pamunuan ay napakahalaga kung kaya’tbinigyang diin nila ang mgaito na siya ring sinasabingdahilan kung bakit naalisnila ang sistema ng pag-uusig at nalutas ang ibapang suliraning panloob.

• Maraming aklat angnaisulat na labis nanakaimpluwensya sa mgaKristiyanong mag-aaral. Ipinapaliwanag sa mgaaklat na ito ang turo ngKristiyanismo at ito ay sinusulat ng mga iskolar nakinilala bilang Ama ngSimbahan.

• Augustine(354-330)

Isinilang sa HilagangAprika at nag-aralngliteraturang Latin at pilosopiyang Griyego saCarthage bago siyanaging Kristiyano.

Sumulat ng City of God.

• City of God

kauna-unahang aklat sakasaysayan ngsangkatauhansa pananaw ng mga Kristiyano.

• Confession

Nakasaad dito ang tala ngbuhay ni Augustine at pagbabagong loob niya bilangKristiyano.

isa sa pinakadakilang aklat ng mga talambuhay.

• Ang mga ideya nina St. Paul at St. Augustine ay nakatulong ng lubos upanglumaganap angKristiyanismo. Ganun din naman ang marubdob napananampalataya ng mgaKristiyano. Sa loob lamangng tatlong siglo, angKristiyanismo na angrelihiyon sa kabuuan nglupain ng mga Romano.

ROMAN

GODS

AND

GODDESSES

DIANA

• Goddess of the Moon

• She is also called Cynthia, from her

birthplace, Mount Cynthus in Delos

• Apollo's twin sister, daughter of Zeus

and Leto

• Roman goddess of the moon and

hunting

• Greek name: Artemis

FORTUNA

• the Goddess of Luck

• She was called upon to

bring good luck, but she

sometimes wore a blindfold,

depicting the unknowable

qualities of the future.

JANUS

• God of Doors and Gates

• The god of beginnings and

transitions.

• He is usually a two-faced

god since he looks to the

future and the past.

JUPITER

• the King of the Gods and God

of Lightning and the Sky

• protector of the state and its

laws.

• He is a son of Saturn and

brother of Neptune and Juno

(who is also his wife).

• Greek name: Zeus

JUNO

• Wife of Jupiter, Queen of

the Gods and Goddess of

Marriage

• Protector and special

counselor of the Roman

state and queen of the

gods.

• Greek name: Hera

MARS

• the God of War

• one of the most prominent and

worshipped gods.

• he was a god of spring, growth

in nature, and fertility, and the

protector of cattle.

• Greek name: Ares

BELLONA• the Goddess of War

• She is depicted wearing a

helmet and armed with a

spear and a torch.

• Her festival was celebrated

on June 3 and she had a

temple on the Capitoline

Hill.

MERCURY• the God of Thieves,

Commerce and Travelers.

Also the Messenger of Gods

• god of trade and profit,

merchants and travelers,

but originally of the trade in

corn.

• Greek name: Hermes

NEPTUNE• the God of the Sea.

• brother of Jupiter and Pluto.

• was associated as well with

fresh water, as opposed to

Oceanus, god of the world-

ocean.

• Greek name: Poseidon

PLUTO• God of death, and the

riches under the Earth.

• He abducted Proserpina

(Gr. Persephone), and her

mother Ceres (Gr. Demeter)

who then caused winter in

her grief.

• Greek name: Hades

PROSERPINA• Wife of Pluto, goddess of

the underworld.

• is an ancient Roman

goddess whose story is the

basis of a myth of

Springtime.

• Greek name: Persephone

SATURN• God of time

• was a god of agriculture,

liberation

• He was thus a god of

wealth, and the Temple of

Saturn in the Roman

Forum housed the state

treasury.

CERES• Daughter of Saturn, goddess

of farming and the Earth.

• daughter of Saturn and Rhea,

wife-sister of Jupiter, mother of

Proserpina by Jupiter, sister of

Juno, Vesta, Neptune and

Pluto, and patron of Sicily.

• Greek name: Demeter

VENUS• Goddess of Love and Beauty

• she was the mother of the

Roman people through her

son, Aeneas, who survived the

fall of Troy and fled to Italy.

• Julius Caesar claimed her as

his ancestor.

• Greek name: Aphrodite

VULCAN

• husband of Venus- the God

of Fire and Blacksmiths.

Vulcan was seen as a

blacksmith.

• the manufacturer of art, arms,

iron, and armor for gods and

heroes

• Greek name: Hephaestus

CUPID• Son of Venus and Vulcan

• is the god of desire, affection and erotic

love.

• He is often portrayed as the son of the

goddess Venus, with a father rarely

mentioned.

• Cupid is also known in Latin as Amor

("Love").

• The Amores (plural) or amorini in the later

terminology of art history are the

equivalent of the Greek Erotes.

• Greek name: Eros

MINERVA• virgin goddess of Wisdom,

Handicrafts.

• goddess of poetry, medicine,

wisdom, commerce, weaving,

crafts, magic.

• She is often depicted with her

sacred creature, an owl usually

named as the "owl of Minerva",

which symbolizes her ties to

wisdom.

BACCHUS• god of wine, parties/festivals,

madness, and merriment

• His name in Linear B tablets shows

he was worshipped from c. 1500-

1100 BC by Mycenean Greeks:

other traces of Dionysian-type cult

have been found in ancient Minoan

Crete.

• Greek name: Dionysus

VESTA• virgin goddess of home and hearth

• Vesta's presence is symbolized by the

sacred fire that burned at her hearth

and temples.

• The importance of Vesta to Roman

religion is indicated by the prominence

of the priesthood devoted to her,

the Vestal Virgins, Rome's only college

of full-time priests.

• Greek name: Hestia