HZ. İSMAİL’İN MİSYONU VE KURBAN KESMENİN

PSİKOLOJİSİ

7 Ekim 2012

Enschede Davet Cemiyeti

Kur’an’da Hz. İsmail Hz. İsmai’l’in ismi Kur’an’da 12 defa

geçiyor. Bunlardan 5 tanesi Mekki, 7 tanesi Medeni surelerde geçiyor. İlginçtir, Medeni surelerin hepsinde onun adı hep Hz. İbrahimle birlikte kullanılıyor.

Medeni surelerin üçünde diğer bazı peygamberlerle birlikte anılıyor.

O razı olunan bir kuldu ك�ان� �ن�ه� إ اع�يل� م� إ�س$ �ال$ك�ت�اب ف�ي اذ$ك�ر$ و�

{ 0 ن�ب�ي1ا وال0 س� ر� و�ك�ان� �ال$و�ع$د اد�ق� { 54ص�و�ك�ان� �ك�اة �الز و� �ة ال� �ب�الص ل�ه� أ�ه$ ر� م�

ي�أ$ و�ك�ان�{ 0 ي1ا �ض ر$ م� �بFه ر� ند� �{55ع Meryem

O dünya ve ahiret nimetleri verilen kimselerdendi.

ن� Fم م �ع�ل�ي$ه الل�ه� �ن$ع�م� أ ال�ذ�ين� ل�ئ�ك� و$� أ

ع� م� ل$ن�ا م� ح� و�م�م�ن$ آد�م� �ي�ة Fذ�ر م�ن الن�ب�يFين�ائ�يل� ر� إ�س$ و� اه�يم� �ب$ر� إ �ي�ة Fذ�ر و�م�ن Uن�وحم$ �ع�ل�ي$ه ت�ت$ل�ى �ذ�ا إ ت�ب�ي$ن�ا اج$ و� د�ي$ن�ا ه� و�م�م�ن$

{ 0 ب�ك�ي1ا و� 0 دا �ج س� وا ر] خ� م�ن ح$ �الر {58آي�ات� Meryem

O seçilmişlerdendi وب� ي�ع$ق� و� اق� ح� إ�س$ و� اه�يم� إب$ر� ب�اد�ن�ا �ع اذ$ك�ر$ و�

{ �ار �ب$ص� األ$ و� �ي$د�ي األ$ ل�ي و$�ن�ا{ 45أ� إ

{ �الد�ار ى ذ�ك$ر� Uة ال�ص� ب�خ� ن�اه�م ل�ص$ { 46أ�خ$ �ي�ار �خ$ األ$ ي$ن� ط�ف� ال$م�ص$ ل�م�ن� ند�ن�ا �ع م$ �ن�ه� إ و�

ذ�ا{ 47} و� ع� ال$ي�س� و� اع�يل� م� إ�س$ اذ$ك�ر$ و�{ �ي�ار �خ$ األ$ مFن$ gو�ك�ل �ل ذ�ك$رh{ 48ال$ك�ف$ ذ�ا ه�

{ Uآب م� ن� ل�ح�س$ ين� �ت�ق ل�ل$م� �إ�ن {49و� Sad

O sabredenlerdendi ر] الض] ن�ي� �م�س �نFي أ ب�ه� ر� ن�اد�ى �ذ$ إ �ي]وب� أ و�

ين� } �م �اح �الر م� ح� ر$أ� أ�نت� ل�ه�{ 83و� ب$ن�ا ت�ج� اس$ ف�

ل�ه� أ�ه$ آت�ي$ن�اه� و� mر ض� م�ن �ب�ه ا م� ن�ا ف$ ك�ش� ف�ى ذ�ك$ر� و� ند�ن�ا �ع مFن$ ة0 م� ح$ ر� م$ ع�ه� �م م ث$ل�ه� �م و�

ذ�ا{ 84ل�ل$ع�اب�د�ين� } و� �د$ر�يس� إ و� اع�يل� م� إ�س$ و�اب�ر�ين� } �الص مFن� gك�ل �ل { 85ال$ك�ف$

ن� Fم م �ن�ه� إ ت�ن�ا م� ح$ ر� ف�ي ل$ن�اه�م$ �د$خ� أ و�ين� } �ال�ح �{86الص

O üstün kılınanlardandı Uات ج� د�ر� ع� ف� ن�ر$ �ه �و$م ق� ع�ل�ى يم� �اه �ب$ر� إ ا آت�ي$ن�اه� ت�ن�ا �ج ح� ت�ل$ك� و�

{ hيم�ع�ل hيم�ك ح� ب�ك� ر� �إ�ن اء ن�ش� اق�{ 83م�ن ح� إ�س$ ل�ه� ب$ن�ا و�و�ه� �ي�ت�ه Fذ�ر و�م�ن ب$ل� ق� م�ن د�ي$ن�ا ه� ن�وحا0 و� د�ي$ن�ا ه� sك�ال وب� ي�ع$ق� و�ون� ار� و�ه� ى و�م�وس� ف� ي�وس� و� �ي]وب� أ و� ل�ي$م�ان� و�س� د�او�ود�

ن�ين� } �س ال$م�ح$ ز�ي ن�ج$ ي�ى{ 84و�ك�ذ�ل�ك� ي�ح$ و� ي�ا �ك�ر و�ز�ين� } �ال�ح �الص مFن� gك�ل �ل$ي�اس� إ و� ى يل�{ 85و�ع�يس� �اع م� إ�س$ و�

ين� �ال$ع�ال�م ع�ل�ى ل$ن�ا �فض sو�ك�ال ل�وطا0 و� ي�ون�س� و� ع� ال$ي�س� و�م${ 86} ت�ب�ي$ن�اه� و�اج$ م$ �ان�ه و� إ�خ$ و� م$ �ي�ات�ه Fو�ذ�ر م$ �آب�ائ�ه و�م�ن$

{ Uيم �ت�ق م]س$ Uاط ر� �ص إ�ل�ى د�ي$ن�اه�م$ الل1ه�{ 87و�ه� د�ى ه� ذ�ل�ك�ب�ط� ل�ح� $ ك�وا ر� أ�ش$ ل�و$ و� �ب�اد�ه �ع م�ن$ اء� ي�ش� م�ن �ب�ه د�ي ي�ه$

ل�ون� } ي�ع$م� $ ك�ان�وا ا �م م {88ع�ن$ه� En’am

O Hz. İbrahim’in kabul edilmiş duası idi ند� �ع Uع ر$ ز� ذ�ي �غ�ي$ر Uاد ب�و� ي�ت�ي Fذ�ر م�ن ك�نت� س$

أ� إ�نFي ب�ن�ا �رئ�د�ة0 أ�ف$ ع�ل$ اج$ ف� ال�ة� �الص وا$ يم� �ل�ي�ق ب�ن�ا ر� �م �ر ح� ال$م� ب�ي$ت�ك� �ات ر� الث�م� مFن� ه�م ق$ ز� ار$ و� م$ ��ل�ي$ه إ و�ي ت�ه$ �الن�اس مFن�

ون� } ك�ر� ي�ش$ م$ ا{ 37ل�ع�ل�ه� م� و� ي �ف ن�خ$ ا م� ت�ع$ل�م� �ن�ك� إ ب�ن�ا ر� �ض ر$

األ� ف�ي Uء ي$ ش� م�ن �الل1ه ع�ل�ى ى ف� ي�خ$ ا م� و� ن�ع$ل�ن�اء } م� �الس ف�ي ل�ي{ 38و�ال� و�ه�ب� ال�ذ�ي �ل�ل1ه د� م$ ال$ح�

يع� �م ل�س� بFي ر� �إ�ن اق� ح� إ�س$ و� اع�يل� م� إ�س$ �ال$ك�ب�ر ع�ل�ىو�م�ن{ 39الد]ع�اء } �ال�ة �الص يم� �م�ق ع�ل$ن�ي اج$ Fب ر�

د�ع�اء } ب�ل$ ت�ق� و� ب�ن�ا ر� ي�ت�ي Fي{ 40ذ�ر�ل ر$ �اغ$ف ب�ن�ا ر�اب� } ال$ح�س� وم� ي�ق� ي�و$م� ن�ين� �ؤ$م ل�ل$م� و� �ال�د�ي ل�و� {41و�

İbrahim

O kendisine vahyedilmiş bir elçi idi Uن�وح �ل�ى إ ي$ن�ا و$ح�

أ� ا ك�م� �ل�ي$ك� إ ي$ن�ا و$ح�أ� �ن�ا إ

يم� �اه �ب$ر� إ �ل�ى إ ي$ن�ا و$ح�أ� و� �ب�ع$د�ه م�ن الن�ب�يFين� و�

وب� ي�ع$ق� و� اق� ح� إ�س$ و� اع�يل� م� إ�س$ و�ي�ون�س� و� �ي]وب� أ و� ى و�ع�يس� �ب�اط و�األ�س$ 0 ب�ورا ز� د�او�ود� آت�ي$ن�ا و� ان� ل�ي$م� و�س� ون� ار� و�ه�

م�ن{ 163} ع�ل�ي$ك� ن�اه�م$ ص$ ق�ص� د$ ق� ال0 س� و�ر�ك�ل�م� و� ع�ل�ي$ك� م$ ه� ص$ ص� ن�ق$ ل�م$ ال0 س� و�ر� ب$ل� ق�

{ 0 ت�ك$ل�يما ى م�وس� {164الل1ه� Nisa

O Neşir ve Nezir idi ي�ك�ون� �ل�ئ�ال نذ�ر�ين� و�م� ر�ين� Fب�ش م] ال0 س� ر]

و�ك�ان� �ل س� الر] ب�ع$د� hة �ج ح� �الل1ه ع�ل�ى �ل�لن�اس{ 0 ك�يما ح� ع�ز�يزا0 {165الل1ه� Nisa

O Ka’be’nin banisi idi �ال$ب�ي$ت م�ن� د� �اع و� ال$ق� اه�يم� �ب$ر� إ ع� ف� ي�ر$ �ذ$ إ و�

أ�نت� �ن�ك� إ ن�ا �م ب�ل$ ت�ق� ب�ن�ا ر� اع�يل� م� إ�س$ و�ال$ع�ل�يم� } يع� �م �{127الس Bekara

O Ka’be’yi hazırlamakla görevli idi 0 نا م$

أ� و� �لFلن�اس ث�اب�ة0 م� ال$ب�ي$ت� ع�ل$ن�ا ج� �ذ$ إ و�لsى م�ص� اه�يم� �ب$ر� إ �ام م�ق� م�ن ذ�وا$ �ات�خ و�أ�ن اع�يل� م� إ�س$ و� اه�يم� �ب$ر� إ �ل�ى إ د$ن�ا �و�ع�هين� �ال$ع�اك�ف و� ين� �ل�لط�ائ�ف ب�ي$ت�ي� ا ر� Fط�ه

{ �ود ج� الس] �ك�ع الر] {125و� Bekara

O mükemmel bir müslümandı Allah (cc) öncelikle yahudi ve

hırıstiyanların iddialarını reddediyor. يل� �اع م� إ�س$ و� اه�يم� �ب$ر� إ �إ�ن ول�ون� ت�ق� أ�م$

0 ه�ودا ك�ان�وا$ ب�اط� و�األس$ وب� ي�ع$ق� و� اق� ح� إ�س$ و�ن$ و�م� الل1ه� �م

أ� أ�ع$ل�م� �نت�م$ �أ أ ل$ ق� ى ار� ن�ص� و$أ�

�الل1ه م�ن� ند�ه� �ع اد�ة0 ه� ش� ك�ت�م� م�م�ن أ�ظ$ل�م�ل�ون� } ت�ع$م� ا �ع�م Uل�ب�غ�اف الل1ه� ا {140و�م�

Bekara

Allah mü’minlere Hz. İsmail gibi müslimlerden olun diyor. 0 ن�يفا ح� يم� �اه �ب$ر� إ ل�ة� �م ب�ل$ ق�ل$ ت�د�وا$ ت�ه$ ى ار� ن�ص� و$

أ� 0 ه�ودا ك�ون�وا$ ال�وا$ و�ق�ر�ك�ين� } ال$م�ش$ م�ن� ك�ان� ا �ل�ي$ن�ا{ 135و�م� إ أ�نز�ل� ا و�م� �ب�الل1ه ن�ا آم� $ ول�وا ق�

�ب�اط و�األس$ وب� ي�ع$ق� و� اق� ح� إ�س$ و� اع�يل� م� إ�س$ و� يم� �اه �ب$ر� إ �ل�ى إ أ�نز�ل� ا و�م�ق� Fر ن�ف� ال� م$ �بFه �ر م�ن الن�ب�ي]ون� أ�وت�ي� ا و�م� ى و�ع�يس� ى م�وس� أ�وت�ي� ا و�م�

ل�م�ون� } م�س$ ل�ه� ن� ن�ح$ و� م$ ن$ه� Fم Uد أ�ح� {136ب�ي$ن� Bekara   يم� �اه �ب$ر� إ ع�ل�ى أ�نز�ل� ا و�م� ع�ل�ي$ن�ا أ�نز�ل� ا و�م� �ب�الل1ه ن�ا آم� ق�ل$

م�وس�ى أ�وت�ي� ا و�م� �ب�اط و�األ�س$ وب� ي�ع$ق� و� اق� ح� إ�س$ و� يل� �اع م� إ�س$ و�ل�ه� ن� ن�ح$ و� م$ ن$ه� Fم Uد أ�ح� ب�ي$ن� ق� Fر ن�ف� ال� م$ �بFه �ر م�ن الن�ب�ي]ون� و� ى و�ع�يس�

ل�م�ون� } {84م�س$ Ali İmran 84   �د ل�ق� و� ه� س� ن�ف$ ه� �ف س� م�ن �إ�ال يم� �اه �ب$ر� إ �ل�ة Fم ع�ن غ�ب� ي�ر$ و�م�ن

ين� } �ال�ح �الص ل�م�ن� �ة ر� �اآلخ ف�ي �ن�ه� إ و� الد]ن$ي�ا ف�ي ي$ن�اه� ط�ف� {130اص$ Bekara

Kur’an Hz. Ya’kub’un ölüm vaktini şöyle anlatıyor:

Fب ل�ر� ل�م$ت� س$أ� ال� ق� ل�م$ س$

أ� ب]ه� ر� ل�ه� ال� ق� إ�ذ$ين� } �ب�ن�يه�{ 131ال$ع�ال�م يم� �اه �ب$ر� إ ا ب�ه� و�و�ص�ى

الدFين� ل�ك�م� ى اص$ط�ف� الل1ه� �إ�ن �ب�ن�ي ي�ا وب� ي�ع$ق� و�ل�م�ون� } م]س$ أ�نت�م و� �إ�ال �ت�م�وت�ن ال� ك�نت�م${ 132ف� أ�م$

�ل�ب�ن�يه ال� ق� إ�ذ$ ال$م�و$ت� وب� ي�ع$ق� ر� ض� ح� إ�ذ$ د�اء ه� ش�ه� �لـ� إ و� ك� ه� �لـ� إ ن�ع$ب�د� $ ال�وا ق� ب�ع$د�ي م�ن ت�ع$ب�د�ون� ا م� 0 ها �لـ� إ اق� ح� إ�س$ و� اع�يل� م� إ�س$ و� اه�يم� �ب$ر� إ آب�ائ�ك�

ل�م�ون� } م�س$ ل�ه� ن� ن�ح$ و� دا0 �{133و�اح Bekara

Ka’be’yi yaptıktan sonra Hz. İbrahim şöyle dua etmişti:

ي�ت�ن�ا Fذ�ر و�م�ن ل�ك� �ي$ن ل�م� م�س$ ع�ل$ن�ا و�اج$ ب�ن�ا ر�ت�ب$ و� ك�ن�ا �ن�اس م� ن�ا �ر

� أ و� ل�ك� ة0 ل�م� م]س$ ة0 �مأ�

يم� } �ح �الر الت�و�اب� أ�نت� �ن�ك� إ ب�ن�ا{ 128ع�ل�ي$ن�ا ر�م$ �ع�ل�ي$ه ي�ت$ل�و م$ ن$ه� Fم وال0 س� ر� م$ �يه �ف اب$ع�ث$ و�ة� ك$م� �ال$ح و� ال$ك�ت�اب� م� ه� ي�ع�لFم� و� آي�ات�ك�

ك�يم� } الح� الع�ز�يز� أ�نت� �ن�ك� إ م$ �كFيه ي�ز� {129و� Bekara

O insanlığın imamlarındandır �ن ه� ��ت�م أ ف� Uم�ات�ب�ك�ل ب]ه� ر� يم� �اه �ب$ر� إ اب$ت�ل�ى ��ذ إ و�

و�م�ن ال� ق� اما0 إ�م� �ل�لن�اس ل�ك� �اع ج� �نFي إ ال� ق�ين� } �الظ�ال�م د�ي ع�ه$ ي�ن�ال� ال� ال� ق� ي�ت�ي F124ذ�ر}

Bekara Hz. İbrahim ailesini Mekke’ye yerleştirdikten

sonra şöyle dua etti. ب�ن�ا ر� ي�ت�ي Fذ�ر و�م�ن �ال�ة �الص يم� �م�ق ع�ل$ن�ي اج$ Fب ر�

د�ع�اء } ب�ل$ ت�ق� ال�د�ي�{ 40و� ل�و� و� ل�ي ر$ �اغ$ف ب�ن�ا ر�اب� } ال$ح�س� وم� ي�ق� ي�و$م� ن�ين� �ؤ$م ل�ل$م� {41و�

Sad suresin İsmail’in seçkinlerden olduğu söylendikten sonra;

{ Uآب م� ن� ل�ح�س$ ين� �ت�ق ل�ل$م� �إ�ن و� hك$ر�ذ ذ�ا { 49ه��ب$و�اب� } األ$ م� ل�ه� ة0 ت�ح� ف� م] Uع�د$ن �ن�ات { 50ج�

Uة ك�ث�ير� Uة اك�ه� ب�ف� ا يه� �ف ي�د$ع�ون� ا يه� �ف ت�ك�ئ�ين� م�{ Uاب ر� ف�{ 51و�ش� الط�ر$ ات� ر� �اص ق� ند�ه�م$ �و�ع

{ hاب �ت$ر� م�{ 52أ ل�ي�و$ ت�وع�د�ون� ا م� ذ�ا ه�{ �اب س� �م�ن{ 53ال$ح ل�ه� ا م� ن�ا ق� ل�ر�ز$ ذ�ا ه� �إ�ن

{ Uاد {54ن�ف� (Sad) deniliyor.

O muhsinlerdendi hن �س م�ح$ ا م� �ي�ت�ه Fذ�ر و�م�ن اق� ح� إ�س$ و�ع�ل�ى �ع�ل�ي$ه ك$ن�ا ب�ار� و�

{ hين�ب م� �ه �س لFن�ف$ hم�{113و�ظ�ال Saffat En’am suresi 84.85 ve 86 ayetlerinde bazı

peygamberlerin isimleri sayılıyor, onların doğru yola iletildiği ve hepsinin salihlerden olduğu söyleniyor. Sonra da:

ن�ين� } �س ال$م�ح$ ز�ي ن�ج$ ك�ذ�ل�ك� {84و� ... En’am “İşte Biz güzel işler yapanları böyle ödüllendiririz;”

(Yusuf 12/22. Kasas 28/14. Saffat 37/80, 105, 110, 121, 131. Zümer 39/40. Mürselat 77/44)

Hz. İsmail’in de bu muhsinlerden olduğu açıktır. Tıpkı diğer sayılan elçiler gibi.

Muhsinlerden olmak �ي$د�يك�م$ ب�أ $ وا ت�ل$ق� و�ال� �الل1ه �ب�يل س� ف�ي وا$ ق� �أ�نف و�

ب] �ي�ح الل1ه� �إ�ن $ ا ن�و� �س أ�ح$ و� �ل�ك�ة الت�ه$ إ�ل�ىن�ين� } �س {195ال$م�ح$

“Ve Allah yolunda [sınırsızca] harcayın, kendi elinizle kendinizi mahvetmeyin ve iyilik yapmaya azimle devam edin: unutmayın ki Allah iyilik yapanları sever.” (Bekara 2/195. Ali İmran 3/134, 148. Maide 5/13, 93.

م$ �ع�ل�ي$ه ن$ ز� ت�ح$ و�ال� �ب�الل1ه �إ�ال ك� ب$ر� ص� و�م�ا ب�ر$ و�اص$ون� } ك�ر� ي�م$ ا �م Fم Uي$ق ض� ف�ي ت�ك� الل1ه�{ 127و�ال� �إ�ن

ن�ون� } �س م]ح$ ه�م ال�ذ�ين� �و $ وا ات�ق� ال�ذ�ين� {128م�ع� “… Çünkü, Allah elbette, Kendisine karşı

sorumluluk bilinci taşıyanlarla beraberdir, yani iyi olan ve iyilikte devamlı olanlarla!”

(Nahl 16/128)   �إ�ن و� ب�ل�ن�ا س� م$ د�ي�ن�ه� ل�ن�ه$ ين�ا �ف د�وا اه� ج� ال�ذ�ين� و�

ن�ين� } �س ال$م�ح$ ع� ل�م� {69الل�ه� (Ankebut 29/69 Bir benzeri: A’raf 7/56)

Kurban nedir? Kurbanın kelime manası, insanı Allah’a

yaklaştıran şey demektir. İslâma göre Kurban ibadeti, belli

hayvanlardan belli günlerde kesilmek suretiyle yerine getirilebilir. O, ne basit bir adettir, ne de bütün malı mülkü belirsiz bir tarafa atmaktır.

Kurban ve Allah’a yaklaşma Kurban kavramı, Arapçadaki (yakınlık anlamına gelen)

‘karuba/kurbet’’ten ‘fu’lan’ vezninde bir kelimedir. ‘Karube’ sözlükte, uzaklığın zıddı olarak mekân, zaman, nisbet, mesafe, ilgi ve kök/asıl açısından yakınlaşmayı ifade eder. (Isfehânî, Müfredât, s: 601)

Hadislerde de Allah’a yaklaşmak aynı fiille anlatılıyor. Peygamber (sav); “Allah (cc) kul için, onun Allah’ı nasıl

düşündüğü gibidir. O Allah’ı hatırlarsa, Allah da onu hatırlar (Bekara, 2/152). Kim Allah’a yakın olursa, Allah ona ondan daha yakın olur” diye haber veriyor. (Buharî, Tevhid/15, 35. Müslim, Zikr/2, Tevbe/1)

Rasûlullah (sav) Allah’ın (cc) şöyle buyurduğunu söyledi: "... Kulumu bana yaklaştıran şeyler arasında en çok hoşuma gideni, ona farz kıldığım şeyleri yerine getirmesidir. Kulum bana nafile ibadetlerle yaklaşmaya devam eder, sonunda sevgime erer. Onu bir sevdim mi artık ben onun işittiği kulağı, gördüğü gözü, tuttuğu eli, yürüdüğü ayağı (aklettiği kalbi, konuştuğu dili) olurum. Benden bir şey isteyince onu veririm, benden sığınma talep etti mi onu himayeme alır, korurum. Ben yapacağım bir şeyde, mü'min kulumun ruhunu kabzetmedeki tereddüdüm kadar hiç tereddüte düşmedim: O ölümü sevmez, ben de onun sevmediği şeyi sevmem."(Buhârî, Rikak/38)

Allah’a yakınlık hiç bir zaman mekan açısından düşünülmez. Zira Allah (cc) zamandan ve mekandan münezzehtir. Burada Allah’a yakınlıktan maksat O’nun lutfuna ve keremine, affına ve bağışlamasına, rızasına ve sevgisine, ikramına ve nimetlerine yakın olmak, yani layık olmak, O’nu her an yanında hissetmek, O’na karşı sorumluluk bilinciyle yaşabilmektir.

Kulun Allah'a yaklaşması ile ilgili olarak Ebu'l-Kasım el-Kuşeyrî demiştir ki: "Kulun Allah'a yakınlığı önce imanı ile,

sonra ihsanı ile olur. Allah'ın kuluna yakınlığı dünyada ona

lutfedeceği irfan ile, ahirette de rıdvan ile gerçekleşir.

Kurban, bir ibadet ve hürmet ifadesidir ki, bununla insan Allah’a yaklaşmaya çalışır yahut kurbandaki niyyet ve samimiyet insanı Allah’a yaklaştırır.

Kurban olmak Allah’a yakın olmaktır. O’na yaklaşmak fiziği metafiziğe taşımak, buraya ait olan transendensi (aşkın) olana bağlamaktır.

Bu anlamda kurban, varlığın sahibine yönelişi ve boyun eğmeği (kunut’u) sembolize eder. İnsanın emrine verilen maddenin, yine O’nun emrine sunulmasıdır, ‘zaten senindi Rabbim, buyur’ diyebilmektir

Ya da ‘o benim kurbanımdı, ben ise Senin kurbanınım’ deme cesaretini diyebilmektir.

Allah’a yaklaşmak ancak ihlas ve aşkla, yani Allah’ı gereği gibi sevmekle olur. Kurban bu aşkın/sevginin bir aracıdır.

İnsan varlığını, bütün varlığın sahibi, var oluşunu ve varlığını borçlu olduğu Rabbine yapmalı. Sadece O’na kurban olurum’ demeli. Çocuğunu veya çok sevdiği bir kimseyi severken bile ‘sana kurban olurum’ dememeli. Belki sana bana verene, seni bana armağan edene, seni bana lutfedene kurban olurum deme şuurunda olmalı.

Kurbanın tarihi Kurban olayı, tarihten günümüze kadar insanların

baş vurdukları bir ibadet, bir adettir. İslâmın batıl din kabul ettiği bir çok inanışta bile ‘kurban’ ibadeti vardır.

İslâm, tarih öncesinden günümüze gelen bu ibadeti kaldırmamış, ama O’nu asıl olması gereken şekle sokmuştur. Başkaları kurbanı bir korkunun, bir çekinmenin, bir sığınmanın ihtiyacı olarak, tanrıların gazabını (öfkesini) dindirmek üzere verirlerdi. Kimileri de kurbanları tanrılarının yiyeceği sayarlardı. Hayvan kurban edildiği gibi, insan veya eşya da kurban ediliyordu.

İslâm bütün bu yanlış anlayışları kökünden kaldırdı. Kurbanı, Allah’a yaklaşmanın, O’nun sevgisini kazanmanın, malı O’nun yolunda harcamanın, O’na ait olanı yine O’na gönül rızası ile vermenin, fedakârlığın ve teslimiyetin, O’nun verdiği ni’metlerle sevinmenin ve insan ruhunu dindirmenin bir aracı haline getirdi.

İslâm’da kurban kesme ibadetinin Hz. İbrahim (as) ile başladığını Kur’an-ı Kerim’den öğreniyoruz. (Bak: 37 Saffat/102-108)

Allah (cc) kurban kesmeyi iman eden bütün ümmetler için bir ibadet eylemi olarak emretmiştir. Böylece eti yenen hayvanları keserken Allah’ın adını ansınlar diye. (22 Hacc/34)

Kevser Suresinde Rabbimiz, Peygamberimize ‘Allah için namaz kılıp kurban kesmesini’

emrediyor. Bu emir hem İbrahim’i (as) hatırlamak, hem de aynı

teslimiyetin, aynı fedakârlığın devamını sağlamak, ayrıca mükâfata kavuşan İbrahim (as) gibi bayram sevincini yaşamaktır.

Peygamberimiz kurban kesmiş ve ümmetinin de kesmesini emretmiştir.

Kurban ibadetinin hatırlattıkları ‘Eyyam-ı nahr’ denilen Zilhicce ayının onuncu,

onbirinci ve onikinci günlerinin aynı zamanda hacc günleri olması dikkat çekicidir. Bazı müslümanlar kurban heyecanını hacc’da

yaşarken, digger müslümanlar evlerde bu sevinci paylaşırlar.

Kurban, her şeyden önce sevilen, elde edilmek için emek ve para verilen, zaman ve ömür

harcanan, değerli dünyalıklardan bir kısmını Allah için feda edebilmenin bir göstergesidir.

Allah yolunda feda etme. Kurban, insandaki aşırı isteklerin

(hırsın), başkasına merhametsizce davranmanın azalmasına yardımcı olur.

Kurban, dostlar ve müslümanlar arasındaki sevgiyi ve muhabbeti artırır.

Birlikte bayram Tevhid Dininin bir özelliğidir.

İslâmda esasen her türlü ibadet, dua ve zikir kulu Allah’a yaklaştırır. Kurbana aynı mananın yüklenmesi; onun ciddi bir sunum, Hz. İbrahim’in (as) fedakârlığını sembolize etmesindendir.

Kurban ibadeti, ulvî bir amaca ulaşmak için, geçici ve fâni ve aynı zamanda da asıl sahibinden insana emanet edilen varlık’ın, dünyalıkların bir kısmından vazgeçebilmeyi anlatır.

Burada insan kesinlikle iki tercih arasında değildir. Yani Allah (cc) kuluna, “Ya ben, ya malın” demiyor. “Malının tümünü bırakmıyorsan, terketmiyorsan, son kuruşuna kadar hepsini üzerinden atmıyorsan bana yaklaşamazsın, bana yakın olamazsın” demiyor.

Sanki şöyle diyor: “Sana verdiklerimden bir kısmı zekat, sadaka, infak veya kurban olarak vermeye, sahip olduklarının bir kısmından benim için vazgeçmeye hazırsan; bana yakınlık kazanırsın.”

Bir insanın Allah’a yakınlığı dünyalıklara yakınlığı ile ters orantılıdır. Kim dünyayı Allah’tan çok severse o Allah’tan uzaklaşır. Kim de Allah’ı dünya ve içindekilerden daha çok severse Allah’a yakınlığı artar.

Kurban ibadeti Allah’ı sevme iddiasının isbatı, Allah’a yakınlığı gerçekleştiren fedakârlıktır. Kurban bir taraftan Allah’a yaklaşma vesilesi, diğer taraftan da Allah için en sevilen şeylerden vazgeçebilmeyi sembolize eder.

Kurban, alabilmek için vermektir Kurban, mülkiyet tasavvuru inşa eder Kurban haddini bilmektir Kurban verebilmeyi öğretir Kurban Besmeleyi öğretir

Örnek gençler Kur’an bazı gençleri insanlara örnek olarak gösteriyor.

Ashab-ı Kehf, Hz. Musa’nın yanında Kur’an’ın ‘feta’ dediği genç, Hz. İbrahim ve Hz. İsmail gibi.

أ�ن �ب�ن�ي و� ن�ب$ن�ي و�اج$ نا0 �آم ال$ب�ل�د� ـذ�ا ه� ع�ل$ اج$ Fب ر� اه�يم� �ب$ر� إ ال� ق� �ذ$ إ و�ن�ام� } ص$

األ� ف�م�ن{ 35ن�ع$ب�د� �الن�اس مFن� ك�ث�يرا0 ل�ل$ن� أ�ض$ �ن �ن�ه� إ Fب ر�{ hيم �ح �ر hور غ�ف� إ�ن�ك� ف� ان�ي ع�ص� و�م�ن$ نFي �م �ن�ه� إ ف� ب�ن�ا{ 36ت�ب�ع�ن�ي �ر

�م �ر ال$م�ح� ب�ي$ت�ك� ند� �ع Uع ر$ ز� ذ�ي �غ�ي$ر Uاد ب�و� ي�ت�ي Fذ�ر م�ن ك�نت� س$أ� �نFي إ

م$ ��ل�ي$ه إ و�ي ت�ه$ �الن�اس مFن� ئ�د�ة0 أ�ف$ ع�ل$ اج$ ف� ال�ة� �الص وا$ يم� �ل�ي�ق ب�ن�ا ر�ون� } ك�ر� ي�ش$ م$ ل�ع�ل�ه� �ات ر� الث�م� مFن� م ه� ق$ ز� ا{ 37و�ار$ م� ت�ع$ل�م� �ن�ك� إ ب�ن�ا ر�

�ض ر$األ� ف�ي Uء ي$ ش� م�ن �الل1ه ع�ل�ى ى ف� ي�خ$ ا و�م� ن�ع$ل�ن� ا و�م� ي �ف ن�خ$

اء } م� �الس ف�ي ال$ك�ب�ر�{ 38و�ال� ع�ل�ى ل�ي و�ه�ب� ال�ذ�ي �ل�ل1ه د� م$ ال$ح�الد]ع�اء } يع� �م ل�س� بFي ر� �إ�ن اق� ح� إ�س$ و� اع�يل� م� {39إ�س$ İbrahim

 

En aziz kurban: Hz. İsmail Kurban ibadetinin tipik örneği Hz. İbrahim’ in (as)

oğlu İsmail ile denenmesi olayıdır. (Saffat, 37/102-108) Burada gerçek bir mü’minin en sevdiği şeyi,

kalbinin en müstesna köşesinde sakladığı en değerli şeyi; daha çok sevdiği, varlığın asıl sahibi Allah (cc) yolunda feda edebilmesini, ondan içinde hiç bir burkuntu olmadan vazgeçebilmesini, buna ek olarak da vazgeçtiği zaman kavuşabileceği ecri, şerefi, ulvi makamları görmekteyiz.

Olayı Kur’an’dan takip edelim ل�ين� } ف� �س$ األ$ ع�ل$ن�اه�م� ج� ف� ك�ي$دا0 �ب�ه اد�وا ر�

أ� ذ�اه�بh{ 98ف� إ�نFي ال� و�ق�{ �د�ين ي�ه$ س� بFي ر� ين�{ }99إ�ل�ى �ال�ح �الص م�ن� ل�ي ه�ب$ Fب { 100ر�

{ Uيم�ل ح� Uم ب�غ�ال� ن�اه� ر$ �ب�ش ي�ا{ 101ف� ال� ق� ع$ي� �الس ع�ه� م� ب�ل�غ� ا �ل�م ف�ال� ق� ى ت�ر� اذ�ا م� انظ�ر$ ف� ك� �ذ$ب�ح� أ أ�نFي �ن�ام ال$م� ف�ي ى ر�

أ� إ�نFي �ب�ن�ياب�ر�ين� �الص م�ن� الل�ه� اء ش� إ�ن د�ن�ي �ت�ج س� ت�ؤ$م�ر� ا م� ع�ل$ اف$ ��ب�ت أ ي�ا

{102{ }�ب�ين ل�ل$ج� ت�ل�ه� و� ا ل�م� س$أ� ا �ل�م ي�ا{ 103ف� أ�ن$ ن�اد�ي$ن�اه� و�

يم� } �اه �ب$ر� ن�ين�{ 104إ �س ال$م�ح$ ز�ي ن�ج$ ك�ذ�ل�ك� �ن�ا إ ي�ا ؤ$ الر] د�ق$ت� ص� د$ ق�ب�ين�{ }105} ال$م� ء ال$ب�ال� و� ل�ه� ذ�ا ه� �ع�ظ�يمU{ 106إ�ن Uب$ح�ب�ذ د�ي$ن�اه� و�ف�ر�ين�{ }107} �خ اآل$ ف�ي �ع�ل�ي$ه ك$ن�ا ت�ر� يم�{ 108و� �اه �ب$ر� إ ع�ل�ى hم ال� س�

ن�ين�{ }109} �س ال$م�ح$ ز�ي ن�ج$ ب�اد�ن�ا{ 110ك�ذ�ل�ك� �ع م�ن$ �ن�ه� إن�ين� } �ؤ$م ين�{ 111ال$م� �ال�ح �الص مFن� ن�ب�ي1ا0 اق� ح� ب�إ�س$ ن�اه� ر$ �و�ب�ش

{112 }hن �م�ح$س ا م� �ي�ت�ه Fذ�ر و�م�ن اق� ح� إ�س$ و�ع�ل�ى �ع�ل�ي$ه ك$ن�ا ب�ار� و�{ hين�ب م� �ه �س لFن�ف$ hم�{113و�ظ�ال Saffat

“Böylece (çocuk) onun yanında koşabilecek bir çağa gelince (İbrahim ona): ‘Oğlum, gerçekten ben seni rü’yamda boğazlıyorken gördüm. Bir bak, sen ne düşünüyorsun?’ dedi. (Oğlu İsmail) dedi ki: ‘Babacığım, emrolunduğun şeyi yap. İnşaallah beni sabredenlerden bulacaksın. Sonunda ikisi de (Allah’ın emrine ve takdirine) teslim olup (babası, İsmail’i kurban etmek için) onu yanağı üzerine yatırdı. Biz ona Ey İbrahim! diye seslendik. Gerçekten son rüyayı doğruladın. Hiç şüphesiz biz, güzel davrananları böyle ödüllendiririz. Doğrusu bu, apaçık bir imtihandı. Ve ona büyük bir kurbanı fidye olarak verdik. Sonra gelenler arasında ona (hayırlı ve şerefli bir isim) bıraktık.” (37 Saffat/102-108)

Burada inanan bir insanın en sevdiği şeyi Allah yolunda feda etme fedakârlığını görmekteyiz.

Bu olaydan önce Hz. İbrahim bir kaç denemeden daha geçirilmiş, o da her birinden başarı ile çıkmıştır. Kur’an buna işaret ediliyor ve hz. İbrahim’in insanlara imam (önder/rehber) kılındığını haber veriyor. (2 Bakara/124 )

Hz. İbrahim’in güzel davranışları ve bilinçli kulluğu, Kur’an’da onun ‘muhsin/iyi’ olarak anılmasına sebep olmuştur. Bu aynı zamanda bütün müslümanlara ibadetlerinde ve dünyalık bütün işlerinde ihsan ahlâkı üzere davranmayı tavsiyedir.

Niçin? Niçin? Niçin? Hikmeti ne ola ki? Bu soruları biz soruyoruz. Hz. İsmail gibi bir oğul değil. Bu gibi şüpheler bizim nefsimizden kaynaklanabilir. Bu

gibi tereddütler bizim aklımıza gelebilir. Ama o oğulun aklına gelmezdi. Zira o, o küçük yaşına

rağmen Hakikati gören biriydi. Biliyordu ki babası Pğeyagmberdi asla Rabbinden

habersiz iş yapmazdı. Rabbi de ona bir bir şey emretmişse mutlaka bir hikmeti vardı.

Yine o –tıpkı babası gibi- biliyordu ki Allah’a ait olan bir şeyi yine O’na geri vermek esef edilecek bir şey değildir.

Bugün canı seve seve O’nun yolunda vermek, yarın dirilişe sebep olacaktır.

Bugün O istedi diye vermek, O’nun katında değer kazanacaktır.

Hz. İsmail bu fedakarlığı gösterdiği ve bunun mükafatını daha dünayda iken gördü. Nasıl babası İbrahim (as) onca ağır imtihanları başarıp Hz. İbrahim olduysa, onun adı da babasıyla birlikte ölümsüzleşti.

Peygamber olarak seçildi. Adı salihlerin ve sıddklerin arasına yazıldı. Ka’be’nin yapımı ve bakımı ile görevlendirildi. Hidayet rehberi, gençliğin örneği, kainatın efendisinin büyük babsı olmak şerefiyle şereflendi.

Adı kurban ile, yani Allah’a yakın olma niyetiyle, kurban ibadetiyle kıyamete kadar anılır oldu. Ne zaman kurbandan bahsedilse babasıyla birlikte onun da adı akla gelir.

Öyle babaya böyle bir oğul. Öyle bir samimiyete böyle bir mükafat. Öyle bir teslimiyete böyle bir ödül. Öyle bir bağışa böyle bir karşılık. Kur’an Hz. İsmail’in peygamberlik görevi ile

ilgili fazla bir bilgi vermiyor. Ama biz biliyoruz ki Kur’an onun adını diğer seçilmiş elçilerin arasında saydığına ve ona salihlerdendi dediğine göre, o

da risalet görevini en iyi şekilde yapmıştı.

Hz. İsmail’in bu teslimiyetinde altı tane önemli mesaj buluyoruz:

1-Mülk Allah’ındır. Öyleyse o mülkü dilediğine verir, dilediğinden alır. (Ali İmran 3/26) İnsan da Allah’a aittir. Dilediğini dünyaya getirir, dilediğini dilediği zaman buradan alır. (Yunus 10/56. A’raf 7/158. Bekara 2/258) Öyleyse iman edene düşen bu takdire razı olmaktır.

2-Allah (cc) el-Hakim’dir. Her şeyi hikmetle ve bir sebebe bağlı olarak yaratır. Hz. İsmail’in kurban aracı seçilmesi de bu hikmete göredir. Allah hakkında böyle bir ma’rifeti olan, Allah’ın takdirinden şikayet etmez, razı olur.

3-Peygamberler Allah adına yalan söylemezler, yanlış yapmazlar. Hz. İbrahim Allah’tan aldığı vahiy ile hareket etti. Bunu bilen İsmail hiç itiraz etmedi. Müslüman Peygamber Hz. Muhamamd’in pozisyonu hakkında aynen düşünmesi gerekir.

4-Mü’min kurbanla, varlık hiyerarşisini Allah’ın koyduğunu, bu hiyerarşideki yerini ve haddini bir daha hatırlar. “Haddini bilmek gibi irfan olmaz”, “kendi sınırını bilen, başkalarına ait sınırlara daha çok dikkat eder”, sözlerinden hareketle haddini tecavüz edip zalim olmaz.

5-Kurban ibadeti müslümana Allah’a ait mülkten insan olarak, O’nun izniyle ve O’nun adıyla istifade edebilmeyi hatırlatır. Bundan dolayı o kurbanı Allah için keser ve O’nun adıyla “bismillahi allahu ekber” diyerek keser, O’nun yolunda infak ederken de O’nun rızası için ve besmele ile infak eder.

6-Kurban takvayı ve ihsanı hatırlatır. Yani Allah’a sorumluluk bilinciyle hareket etmeyi, O’nu görüyormuş gibi O’na ibadet etmeyi hatırlatır. Allah’a hesba katarak hareket edenler, eninde sonunda kazanırlar.

Kurban ibadetini günümüze taşımak Kurban ibadeti İbrahim’in ve İsmail’in samimiyetini,

fedakârlığını, gönülden Allah’a bağlılığını bu zamana taşımaktır. Bunu bazı müslümanlar kurban keserek sembolik olarak yapabilirler. Müslüman da bunu canlarını ve mallarını fiilen Allah yolunda vererek gerçekleştirmeye, Allah (cc) için yaptığı bütün işlerde diri bir bilinç, üstün bir fedakârlık ve canlı bir yakınlık hissi kazanmaya çalışır.

Kurban adağı aslında fiilî bir itiraftır. Müslümanlar kurban ibadetiyle fiilen şehadet getirmiş olurlar, Allah’ın alemlerin rabbi olduğunu dile getirirler.

Günümüz dünyasında maalesef insan farkında olmadan eşyaya, diğer insanlara, ideolojilere, dünyaya kul ve kurban oluyorlar. Varlıklarını bunlara armağan edip, bütün bir ömürlerini bunlara uğruna harcıyabiliyorlar.

Böyle bir harcanmadan kurtulmanın yolu, yüce bir gaye için ‘adamak ve adanmak’tır.

Bunu da İslâma teslim olarak ve tam bir hürriyete kavuşan şuurlu mü’minler yapabilirler.

İslâmın getirdiği kurban ibadeti bu çarpık zihniyete bir tavır alıştır. Bu yanlışlığa, bu bozulmuşluğa, bu aldanmışlığa teslim olmamaktır.

İnsanın fani hedeflere ve yalancı/uydurma ilâhlara kurban edildiği zamanımızda, İslâmın kurban ibadeti daha bir anlamlı hale geliyor.”

Et mi niyet mi? Kur’an’ın deyişiyle kurbanların etleri ve kanları değil,

mü’minlerin takvası Allah’a ulaşır. (22 Hacc/37) Öyleyse önemli olan eti için hayvan kesmek değil, Allah

sevgisi için belli bir malı, belli bir zamanda Allah için feda edebilmektir.

Kurban bayramında özellikle sorulması gereken soru şu olmalı: Kurbanla birlikte ‘et’ mi ‘niyet’ mi ön plana çıkmalı?

Kurbanın şuurunda olmayanlar mümkün ki ‘et’i öncelerler. Ama kurbanın hangi amaçla emredildiğinin farkına varanların derdi elbette samimi bir niyetle ‘cennet’tir.

Böyleleri ebedî bir vuslatın, bitmeyecek bir mükâfatın, sonu gelmeyecek bir sevincin, fani olmayacak bir hayatın, yazı bile olmayacak bir baharın, devam edecek olan bir rızanın sevdasındadırlar.

Yeter ki O razı olsun. Zira kurbanın anlamını idrak edenler Rablerinden gelenden razıdırlar ki değer verdiklerini mallarının bir kısmını O’nun yolunda feda edebiliyorlar.

Ne adadığının farkında olanlar, ahiretteki ebedî vuslatı özlerler. Adağını yürekten tutanlar ancak bu vuslatın değerini bilirler.

Hz. Adem’in çocuklarının kurban adama olayını anlatan âyette (Mâide, 5/27) hem kurban ibadetin ilk örneğini, hem de bu ibadetin arka planındaki hikmeti görüyoruz.

Âdem’in çocuklarının kurban sunma olayının sebebi Kur’an’da anlatılmıyor.

Ayet kurban olayındaki ‘takva bilincine’ özellikle vurgu yapıyor. Buradaki vurgu ile Hacc/37. âyet arasında bir bağlantı vardır. Kurbanların etleri veya kanları değil, hakkıyla ibadet eden kulların samimiyeti (takvası) Allah’a ulaşır.

Öyleyse kurban; yani Allah’a yaklaşma sebebi; kulun Rabbi için vazgeçebildiğidir, O’nun yoluna verebildiğidir. Kurban bayramında kesilen kurbanlık hayvanlar buna sadece bir vesiledir, bir semboldür.

Allah için vazgeçilen, verilen, infak edilen, fi-seblillah harcanan, insanın yüreğinde sakladığı, değer verdiği şeylerdir. Asıl bunlardan vermek fedakârlıktır. Asıl bunlardan vermek takvaya daha uygundur. Asıl bunlardan vazgeçebilmek babayiğitliktir.

Kurbanla ilgili âyetler, bilinçli şekilde kurban kesmeyi ve ihsan sahibi olmayı öne çıkarıyorlar. Kurban müslümanlığın sembollerindendir. Bu sembollere saygı, müslümandaki takva ve ihsan bilincinin sonucudur. (Maide, 5/2. Hac, 22/36-37)

Takva bilincinin Allah’a yakın olmakla güçleneceğini, ya da insanın ancak takva bilinci ile Rabbine daha yakın olabileceğini, O’nu yakınında daha diri, daha güçlü, daha içten hissedebileceğini ekleyelim.

Bu aynı zamanda Kur’an’ın muhataplarına da bir uyarıdır. Neyi, ne kadar ve hangi amaçla adarsanız, onun karşılığını kazanırsınız.

Kurbanınızı ister burada bu niyetle kesin, isterseniz başka bir beldeye gönderin, niyetiniz ne ise onu geri kazanırsınız.

Kesilen kurbanların etleri ve kanları değil, mü’minlerin takvasının Allah’a ulaşacağı vurgusu (22 Hac/37), kurban ibadetindeki asıl amacı haber veriyor.

نك�م$ �م و�ى الت�ق$ ي�ن�ال�ه� ل�ك�ن و� ا اؤ�ه� د�م� و�ال� ا ه� وم� ل�ح� الل�ه� ي�ن�ال� ل�ن �ر Fب�ش و� د�اك�م$ ه� ا م� ع�ل�ى الل�ه� وا ل�ت�ك�بFر� ل�ك�م$ ا ه� ر� �خ س� ك�ذ�ل�ك�

ن�ين� } �س {37ال$م�ح$ Hac “Onların ne etleri ne de kanları Allah'a ulaşır; fakat

O'na sadece sizin takvanız ulaşır. Sizi hidayete erdirdiğinden dolayı Allah'ı büyük tanıyasınız diye O, bu hayvanları böylece sizin istifadenize verdi. (Ey Muhammed!) Güzel davrananları müjdele!” (Hac 22/37) 

Kurban şuurunun mesajı ‘İslâm, Allah yolunda mallarını ve

canlarını kurban olarak feda eden veya etmeye hazır olan, ahlâk ve takva bakımından İsmail ve İbrahim (as) gibi olanların eliyle yücelir.

Temenni ع� م� ئ�ك� لـ� و$

أ� ف� ول� س� �الر و� الل1ه� �ي�ط�ع و�م�نالن�ب�يFين� مFن� ع�ل�ي$ه�م الل1ه� �ن$ع�م� أ ال�ذ�ين�ن� و�ح�س� ين� �ال�ح �و�الص د�اء ه� و�الش] ين� �دFيق Fو�الص

{ 0 يقا �ف ر� ئ�ك� {69أ�ولـ� “Kim Allah'a ve Resul'e itaat ederse işte

onlar, Allah'ın kendilerine lütuflarda bulunduğu peygamberler, sıddikler, şehidler ve salih kişilerle beraberdir. Bunlar ne güzel arkadaştır!” (Nisa 4/69)

Dua و�م�ن ا ث�ال�ه� م$

أ� ر� ع�ش$ ل�ه� ف� �ن�ة س� ب�ال$ح� اء ج� م�ن � ال و�ه�م$ ا ث$ل�ه� �م �إ�ال ى ز� ي�ج$ ال� ف� �يFئ�ة �ب�الس اء ج�

إ�ل�ى{ 160ي�ظ$ل�م�ون� } بFي ر� د�ان�ي ه� �ن�ن�ي إ ل$ ق�يم� �اه �ب$ر� إ ل�ة� Fم ي�ما0 �ق د�ينا0 Uيم �ت�ق م]س$ Uاط ر� �ص

ر�ك�ين� } ال$م�ش$ م�ن� ك�ان� ا و�م� ن�يفا0 ل${ 161ح� ق� �ل�ل1ه ات�ي م� و�م� ي�اي� ح$ و�م� ك�ي ن�س� و� ال�ت�ي ص� �إ�ن

ين� } �ال$ع�ال�م Fب ب�ذ�ل�ك�{ 162ر� و� ل�ه� ر�يك� ش� ال�ين� } �ل�م ال$م�س$ و�ل�

أ� $ �ن�ا أ و� ت� {163أ�م�ر$ En’am

Bayramınız bağışladığınız kadardır Bu açıdan Allah yolunda yaptığınız

bağışlarınız ve fadakârlıklarınız, sunduğunuz kurbanlarınız ne kadarsa bayramınız da o kadardır.

Bağışı ve teslimiyeti büyük olanın iki dünyada da bayramı büyük olur.

Hayatınızın bayram tadında, Allah’a itaatlerinizin kurban şuurunda olması dileğiyle.

VESSELAM