Embed Size (px)
DESCRIPTION
It was written in Khmer language; you all can download easily.
Citation preview
គន្លឹះ���ក្នុ��ងការសរសេសរព័�ត៌�មាន្លឹះ
រៀ��បចំ�រៀ�យ៖ សមាគមយ�វជនជាតិ�រៀ��មភាគតិ�ចំកម��ជា (ស��យ៉ា� )
សម្រមបសម្រម�លរៀ�យ៖ ក្នុម្ម�វិ�ធី�ទំ�នាក្នុ�ទំ�ន្លឹះង
ស�ក្ខា! សាលាបណ្តុះ%� &បណ្តា% លស%�ពី�
ក្ខា�ពីម្រ)*)ម្រក +មអ្ន-ករាយក្ខា�ណ្តុះ/ ពី0តិ1មាន
ជនជាតិ�រៀ��មភាគតិ�ចំ�បស2សមាជ�កថ្នា- ក2រៀ4តិ%
ន្លឹះ�ង
ក-�)រៀមរៀ��នរៀន&ស�ក្ខា! ក្ខាមន*)5រៀចំ&រៀ67�ក្ខា�សហក្ខា�គ្នា-
និនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិរៀចំ&ស:វជ:វន�)ស�រៀស�អ្នតិ;បទរៀ�=)
រៀ��នអ្ន�ពី�ធាតិ�ស�ខាន2ៗក-�)ក្ខា�ស�រៀស�
រៀចំ&ស�រៀស�អ្នតិ;បទក្ខា�សែសតិ
រៀចំ&សែកសម:លអ្នតិ;បទ
រៀចំ&�ក2ចំ�ណ្តុះ)រៀជ�)� Bបភាពី
រៀចំ&ស�រៀស�ចំ�ណ្តុះ)រៀជ�)អ្នតិ;បទ
រៀតិ�នណ្តា4C&ចំ)2ក្ខាC យជាអ្ន-ក ស�រៀស�
ពី0តិ1មាន? រៀហតិ�អ្ន7�?
រៀតិ�មានប:រៀDទអ្នតិ;បទអ្ន7�4C&សែ�លអ្ន-ក
សាE ល2? រៀតិ�អ្ន-កចំBលចំ�តិ% ស�រៀស�
ប:រៀDទមFយណ្តា?
សេត៌�អ្ន�ក្នុសរសេសរព័�ត៌�មាន្លឹះ មាន្លឹះគ�ណសម្ម ត៌!� ន្លឹះ�ងគ�ណវិ�បត៌!�អ្ន#�ខ្លះ��?
គ�ណសម្ម ត៌!� គ�ណវិ�បត៌!�
សេធី#�ដំ�សេណ� របាន្លឹះច្(ន្លឹះ
បាន្លឹះជួ*បម្មន្លឹះ�ស+ល្បី �ៗ
ស្គា/ ល្បី�របស�ថ្មី��ៗ
មាន្លឹះការច្(ប(ឌិ�ត៌
មាន្លឹះសេគស្គា/ ល្បី�ច្(ន្លឹះ
អាច្មាន្លឹះឥទំ4�ព័ល្បី
មាន្លឹះសេព័ល្បីត៌�ច្ត៌*ច្
ម្ម�ន្លឹះត៌(វិច្�ត៌!អ្ន�ក្នុអាន្លឹះ
ប(ឈម្មន្លឹះ�ងគ(ថ្នា� ក្នុ�
រៀតិ�មានក្ខា% អ្ន7�4C&រៀ��មG�ក្ខាC យជាអ្ន-កស�រៀស�លH?
មានចំ�រៀណ្តុះ&�*)ទBរៀI �*)គ:ប2វ Jស0យ
និនិនិនិនិនិនិនិរៀចំ&អ្ន):តិន�)វ Jភាគ
មានក្ខា�តិសKB អ្នតិ26Lតិ2
ហ៊ាK នជ�ន& (ម�4ក:ស2)
ឧសOហ/ (ម�នខាC ចំរៀន=យហតិ2)
មានជ�រៀន&�*)ភាសាប�រៀទស
សា�5ស�ខាន2នៃនសា�ពី0តិ1មាន
រៀតិ�ពី0តិ1មានផ្ត%ល2សា�5ស�ខាន2អ្ន7�4C&�ល2អ្ន-ក ន�)
សហគមន/ ន�)ស)Eម?
រៀហតិ�អ្ន7�បានជាក្ខា�អានក្ខា�សែសតិ មានសា�5ស�ខាន2?
រៀសចំក%�រៀផ្ត%�មក-�)ក្ខា�ស�រៀស�ពី0តិ1មាន
និនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិក-�)ជ�វ Jតិប:ចាំ�ថ្:រៀយ�)សែតិ)សែតិជFបនBវរៀ�=)រាVវជាចំ:នជារៀ�=)សែ�លរៀយ�)បាន�*)ផ្ទាX ល2, �*)ពី�
អ្ន-ក�នៃទ, ពី�សា�ពី0តិ1មាន, វ JទY�, ទB�ទសZន/ ។ល។ ន�)មានរៀ�=)រាVវជាចំ:នរៀទ�តិសែ�លម�ន
និនិនិបាន�*) ន�)សា�ពី0តិ1 មានម�នបានចំ�&ផ្តOយ។ ភាគចំ:នរៀ�=)សែ�លរៀយ�)បាន�*)រៀ\&គ]រៀយ�)
និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិ និនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និម�នបានកតិ2តិ:ទ�កឬក_ចំ)ក:)វារៀa�យសែ�លរៀពីល4C&រៀ67�ឲ្យYរៀយ�)D:ចំឬបាតិ2ប)2ទ�ន-ន0យ។
និនិនិនិនិនិនិនិ�Bចំរៀន& ក-�)រៀមរៀ��នរៀន&ជFយសែណ្តុះ\�តិ:សៗពី�តិ�រៀណ្តុះ� �ក្ខា�ក-�)ក្ខា�ស�រៀស�ពី0តិ1មានឬសាចំ2រៀ�=)
អ្ន7�មFយសែ�លបានរៀក�តិរៀa�)រៀc ក-�)សហគមន/ ក_�Bចំជាជ�វ Jតិរៀជាគជ0យ�បស2ប�គEលណ្តាមFយ
សែ�ល រៀយ�)គ�តិចំ)2បង្ហាe ញ�ល2�នៃទ �Bចំជា ទ��)2 នៃនអ្នតិ;បទពី0តិ1មានទាន2រៀហតិ�ក្ខា�ណ្តុះ/ ន�)
ពី0តិ1មានសែបបអ្នត្ថា; 6�បiយ។
សBមត្ថាម�ន ន�)អ្នន�វតិ%ត្ថាមចំ�ណ្តុះ� ចំស�ខាន2ៗសែណ្តុះ\��Bចំ ខា)ក:ម៖
ក្ខា�ស�រៀស�ពី0តិ1មានទាន2រៀហតិ�ក្ខា�ណ្តុះ/
សេម្មសេរ7ន្លឹះទំ�៖ ១
ពី0តិ1មានទាន2រៀហតិ�ក្ខា�ណ្តុះ/ គ]ជាពី0តិ1មានសែ�លរៀក�តិរៀa�)ថ្L�ៗប�ផ្ត�តិ សែ�លម�ន
ទាន2បានរៀចំញផ្តOយ ឬក�ពី�)សែតិរៀចំញផ្តOយរៀcត្ថាម ទB�ទសZន/ ឬវ JទY� ជារៀ��ម។
ពី0តិ1មានពី�ក�ចំjប:ជ��
ក្ខា�ថ្:)ស�នX�កថ្នា
��ណ្តុះ* )ម�ណ្តុះភាពី
អាក្ខាសធាតិ�
និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិឧក:�kកមLន�)ក្ខា�ក្ខាតិ2ក%�
និនិនិនិនិនិនិនិនិពី:តិ%�ក្ខា�ផ្ត:)ៗពី�6�ប�ណ្តុះY
ពី0តិ1មានអាចំជា៖
រ ;បរាងនៃន្លឹះការសរសេសរព័�ត៌�មាន្លឹះទាន្លឹះ�សេ?ត៌�ការណ@
សេសច្ក្នុ!�សេA!�ម្ម
ត៌*សេសច្ក្នុ!�
សេសច្ក្នុ!�បញ្ចCប�
សេសច្ក្នុ!�សេA!�ម្ម
និនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិក-�)ចំ�ណ្តុះ� ចំរៀសចំក%�រៀផ្ត%�មរៀន&រៀយ�)តិ:វស):បរៀ�=)ទា�)មBល។រៀcចំ�ណ្តុះ� ចំរៀន&រៀយ�)
និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និ និនិនិ តិ:វស�រៀស�រៀ67�រៀម�ចំឲ្យYរៀlC�យតិបរៀIន*)ប:រៀDទស�នF�ទា�)៦មានWho?, What?,
Where?, When?, why? ន�) How? ។
Who? រៀតិ�ន�ណ្តាពាក2ពី0នoរៀcក-�)រៀហតិ�ក្ខា�ណ្តុះ/ ?
What? រៀតិ�រៀហតិ�ក្ខា�ណ្តុះ/ អ្ន7�?
Where? រៀហតិ�ក្ខា�ណ្តុះ/ រៀក�តិរៀa�)រៀcឯណ្តា?
Why? រៀហតិ�អ្ន7�បានជាមានរៀហតិ�ក្ខា�ណ្តុះ/ រៀ\&?
How? រៀហតិ�ក្ខា�ណ្តុះ/ រៀ\&រៀក�តិរៀa�)រៀ�យ�រៀប�បណ្តា/ យ៉ា� )�Bចំម:ចំ?
When? រៀហតិ�ក្ខា�ណ្តុះ/ រៀក�តិរៀa�)រៀcរៀពីលណ្តា?
ឧទាហ�ណ្តុះ/
រៀ�យមានក្ខា�សហក្ខា�ជាមFយក:សF)ពី0តិ1មានអាជាq 6�សវនកមLជាតិ� និ និ រៀcថ្:ទ�២៤
តិ�លា ឆ្នាំ- � ២០១២ បាន រៀប�កវគEបណ្តុះ%� &បណ្តា% មFយស%�ពី� ក្ខា�ស�រៀស�ពី0តិ1មាន ន�)
ក្ខា�ង្ហា�ទ�\ក2ទ�ន) រៀcឯទ�សា- ក2ក្ខា��បស24CFន រៀ��មG�ពី):)សមតិ;ភាពី
និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និមន:ពាក2ពី0នoក្ខា�ង្ហា�ពី0តិ1មានន�)ផ្តZពី7ផ្តOយ។
How
Who
When
What
Why
Where
ល�ហ៊ាតិ2អ្នន�វតិ%
និ និនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និ និនិនិនិនិនិនិនិនិរៀcពី:កថ្:ទ�៨ម�ថ្�\រៀន&មានរៀcទ�សា- ក2ក្ខា�សមាគមយ�វជន
ជនជាតិ�រៀ��មភាគតិ�ចំកម��ជា មាន រៀប�កវគEបណ្តុះ%� &បណ្តា% លមFយ
ស%�ពី�ក្ខា�ស�រៀស�ពី0តិ1មាន រៀ��មG�ពី):)វ Jជាx ជ�វ5ផ្ត:កសា�ពី0តិ1មាន
និនិនិនិនិនិនិនិ�ល2សមាជ�កថ្នា- ក2រៀ4តិ%�បស24CFន។ វគEរៀន&តិ:វបានរៀ��បចំ�រៀ�យ
សមាគមយ�វជនជនជាតិ�រៀ��មភាគតិ�ចំកម��ជា សហក្ខា�ឧបតិ;មy
រៀ�យ មBលន�6� មា� កណ្តាយ ន�) រៀអ្នចំបK�រៀអ្នស។
និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិD-�រៀពីញ5 ក្ខាលពី�ថ្:អ្នង្ហាE �zកម��ជាបានរៀចាំទប:ក្ខាន2
សហ��kអារៀម� Jក ថ្នាបានលBកនៃ�ចំBលរៀ�=)ផ្ត:ក-�)�បស24CFន
និនិនិនិនិនិនិនិ និនិ ប\X ប2ពី�ឯអ្នគEរាជទFតិប:ចាំ�ក:)វាVស��នតិ�នបានន�យ៉ាយថ្នា
និនិនិប:រៀទសក:ក:មFយរៀន&បានក�ពី�)បាតិ2ប)2ថ្វ Jក្ខា�ហBតិ�ល2៥០០
លាន�BលាC � ក-�)មFយឆ្នាំ- � រៀ�យសា�អ្ន�រៀពី�ពី�ក�លFយ។
ភាពី4�សគ្នា- �វា) Why ន�) How
What? មាន្លឹះអ្ន#�សេក្នុ�ត៌សេD�ង Why? សេ?ត៌�អ្ន#�សេក្នុ�ត៌សេD�ង How? សេEយរសេប7បណា
និនិនិរៀចាំទប:ក្ខាន2អារៀម� Jចំថ្នាបានលBកនៃ�ចំBកក�ចំjក្ខា�ផ្ត:ក-�)
ប\X ប2ពី�ឯកអ្នគEរាជទBតិថ្នា បាន បាតិ2ប)2ថ្វ Jក្ខា� ៥០០ លាន$ /១
ឆ្នាំ- �
រៀ�យសា�អ្ន�រៀពី�ពី�ក�លFយ
និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិ D-�រៀពីញ5 ក្ខាលពី�ថ្:អ្នង្ហាE �zកម��ជាបានរៀចាំទប:ក្ខាន2សហ��kអារៀម� Jកថ្នាបាន
និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិលBកនៃ�ចំBលរៀ�=)ផ្ត:ក-�)�បស24CFនប\X ប2ពី�ឯអ្នគEរាជទFតិប:ចាំ�ក:)វាVស��នតិ�នបាន
និនិនិន�យ៉ាយថ្នា ប:រៀទសក:ក:មFយរៀន&បានក�ពី�)បាតិ2ប)2ថ្វ Jក្ខា�ហBតិ�ល2៥០០
លាន�BលាC � ក-�)មFយឆ្នាំ- � រៀ�យសា�អ្ន�រៀពី�ប�ក�លFយ។
ភាពី4�សគ្នា- �វា) Why ន�) How
អ្នគE�D0យ
មានអ្ន7�រៀក�តិរៀa�)?
(What)
រៀហតិ�អ្ន7�បានជារៀក�តិរៀa�)Why?
អ្នគE�D0យមFយក្ខាលពី�យប2ថ្:អ្នង្ហាE �zសែ�ល
និនិនិនិនិនិប)|រៀa�)រៀ�យក្ខា�6:សប:សែហស�បស2អ្ន-កជក2បា� }មា- ក2
រៀcរៀពីលសែ�លគ្នាតិ2បានរៀ�កលក2 បានប)|ឲ្យYមាន
ក្ខា�4Bចំខាតិផ្តX&ស�សែប)ជាចំ:នរៀcទ�ក:)D-�រៀពីញស� �ប
ទ*កប:ក2ប:សែហល១លាន��លាC �។
រៀ�យសា�6:សប:សែហស
6:សប:សែហសយ៉ា� )រៀម�ចំ(How?)
រៀ�យសា�រៀ�កលក2រៀcរៀពីល
ជក2បា� }
សBមអានកថ្នា4ណ្តុះ~ ខា)ក:ម៖
��k D�បាលបាតិ2ប)2
ថ្វ Jក្ខាជាតិ�ជាចំ:នWhy? អ្ន�រៀពី��ពី�ក�លFយ How?
គ្នាL នក្ខា�ប)2ពីនo, មានក្ខា�រៀក)បនC�
និនិនិនិនិនិនិ និ និនិនិនិនិនិប:ក2ប)2ពីនoន�)ចំ�ណ្តាយផ្ត:)ៗ ,
ក្ខា�សBកល�យ, ប:ពី0នoតិ�លាក្ខា�
ទន2រៀ4Oយ,.....
១ឆ្នាំ- �ៗ ប:រៀទសកម��ជាបានបាតិ2ប)2ថ្វ Jក្ខាជាតិ�ជាចំ:ន
លាន�BលាC រៀ�យសា�អ្ន�រៀពី��ពី�ក�លFយ ត្ថាម�យ5ក្ខា�
គ្នាL នក្ខា�ប)2ពីនo, និនិនិមានក្ខា�រៀក)បនC�ប:ក2ប)2ពីនoន�)
ចំ�ណ្តាយផ្ត:)ៗ, ក្ខា�សBកល�យ, ប:ពី0នoតិ�លាក្ខា�
ទន2រៀ4Oយ,.....
ក្ខា�ធាC ក2យន%រៀហ៊ា&
ពីY�&, រៀDC�)ខាC �), �នX&
អាក្ខាសធាតិ�អាក:ក2 How
Why?
រៀពីល4C& How ម�នតិ:វបានប:រៀទរៀcក-�)រៀសចំក%�រៀផ្ត%�ម
និនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិ D-�រៀពីញ5 ក្ខាលពី�ថ្:ស�ក:\យក��kមន:កម��ជាន�)នៃថ្
បានពី:មពី:)បញ្ឈ�ប2ក្ខា�ប�&ទ)E�ចំផ្ត:ករៀយ៉ាធារៀcត្ថាម
ពី:សែ�ននៃនប:រៀទសទា�)ពី��។
អ្នគE�D0យមFយក្ខាលពី�យប2ថ្:អ្នង្ហាE �zសែ�ល
និនិនិនិនិនិប)|រៀa�)រៀ�យក្ខា�6:សប:សែហស�បស2អ្ន-កជក2បា� }មា- ក2
រៀcរៀពីលសែ�លគ្នាតិ2បានរៀ�កលក2 បានប)|ឲ្យYមាន
ក្ខា�4Bចំខាតិផ្តX&ស�សែប)ជាចំ:នរៀcទ�ក:)D-�រៀពីញស� �ប
ទ*កប:ក2ប:សែហល១លាន��លាC �។
អ្នគE�D0យមFយក្ខាលពី�យប2ថ្:អ្នង្ហាE �zបានប)|
ឲ្យYមានក្ខា�4Bចំខាតិផ្តX&ស�សែប)ជាចំ:នរៀcទ�ក:)D-�រៀពីញ
ស� �បទ*កប:ក2ប:សែហល១លាន��លាC �។
អ្នគE�D0យរៀន&ប)|រៀa�)រៀ�យ អ្ន-កជក2បា� }
និនិនិ និនិនិមា- ក2 សែ�លលមានក្ខា�6:សប:សែហសរៀ�យសា�
និនិនិនិនិនិនិនិរៀ�កលក2 រៀcប:សែហលរៀមា� )១១ពី:ក។
និនិនិនិនិនិនិនិ និ និនិ ម�នស�ខាន2ថ្នាអ្ន-កស�រៀស�អ្ន7�ម�នរៀទ សែតិតិ:វរៀlC�យតិបរៀIន*)ស�នFទា�)៦គ] Who, What, When,
Where, Why, How
អ្នតិ;បទសែចំករៀចំញជាពី��
ប:រៀDទ
អ្នតិ;បទសែ�លមានប:ធានបទសែតិមFយ អ្នតិ;បទសែ�លមានធាតិ�ចំ:ន
សភាកម��ជាក្ខាលពី�ថ្:ពី�6បានរៀបា&រៀឆ្នាំ- តិ��រៀa�)ពីនo
�ហBតិ�ល2 ១០០ % និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិ និនិនិរៀcឆ្នាំ- �ក:យរៀល�ក្ខា�\�ចំBលបា�}សែ�ល
មានរៀគ្នាលប�ណ្តុះ)ក្ខាតិ2បន;យក្ខា�ជក2បា� }�បស2ប:ជាជន
រៀcត្ថាមទ�សាធា�ណ្តុះ5។
សភាកម��ជាក្ខាលពី�ថ្:ពី�6បានរៀបា&រៀឆ្នាំ- តិ��រៀa�)ពីនo
�ហBតិ�ល2 ១០០ % និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិ រៀcឆ្នាំ- �ក:យរៀល�ក្ខា�\�ចំBលបា�}។ រៀពីលរៀ\&
សភាន*) អ្នន�ម0តិថ្វ Jក្ខាជាតិ� ១៥% និ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិចំ:នជា)ឆ្នាំ- �ម�នសម:ប2ក្ខា�សែថ្ទា�)
ស�4ភាពី។
ចំiប2រៀន& និនិនិនិនិនិនិនិន*)ម�នអ្នន�ញ្ញា� តិ�ឲ្យYប:ជាជនជក2បា� }រៀcទ�
សាធា�ណ្តុះ5�Bចំជា មនX� }រៀពីទY, ផ្តO� រៀប�មានអ្ន-កពី:តិ%�4�សន*)មានក្ខា�
ពី�ន0យយ៉ា� ថ្6�ន26��
ត៌*សេសច្ក្នុ!�
និ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិ និនិនិនិនិនិនិ និ និនិនិ និនិនិនិនិ ប:រៀយ៉ាគទ�១តិ:វគ្នា�ទ:រៀសចំក%�រៀផ្ត%�មរៀ�យ�កស:)2សម��ប:Dពី
និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិរៀ�យផ្ទាX ល2 ឬរៀ�យប:រៀយ៉ាល។តិ:វមានតិ�លYភាពីនៃនប:Dពី។
ផ្ត%ល2រៀសចំក%�ពី�សា% � ន�)រៀហតិ�ក្ខា�ណ្តុះ/ ពាក2ពី0នo។ ផ្ត%ល2តិFរៀល4/ ទ�ន-0យរៀប�មាន
និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិរៀហ�យតិ:វរៀចំ&ប:បរៀ6�ប។តិ:វរៀចំ&រៀ��បរាប2ពី�ពី:តិ%�ក្ខា�ណ្តុះ/ សែតិម�នរៀ67�អ្នត្ថា;
និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិ និ6�បiយគ�ន�តិបន:មរៀa�យ។4ថ្នា4ណ្តុះ~ តិ:វសែតិស��គ្នា- ពី��មFយរៀIមFយ។
សម្ម(ង�សម្ម!�គHជាការសេល្បី�ក្នុយក្នុស�ដំ�របស�អ្ន�ក្នុពាក្នុ�ព័�ន្លឹះ4ក្នុ��ងស្គាច្�សេរKងសរសេសរដែដំល្បីក្នុ��ងសេនា�ដែច្ក្នុសេច្ញជាព័�រ៖
1. សម:)2សម%�ផ្ទាX ល2
2. សម:)2សម%�ម�នផ្ទាX ល2(ស):បសម%��បស2អ្ន-កន�យ៉ាយ)
និ និនិនិនិនិនិ និនិនិនិក្ខា�ប:ប:ស2សម:)2សម%�
1. សម:)2សម%�ផ្ទាX ល2
សម:)2សម%�ផ្ទាX ល2គ]ជាក្ខា�រៀល�កយកសម%��បស2ន�ណ្តាមា- ក2មកស�រៀស�រៀ�យអ្ន-កស�រៀស�តិ:វ�កO
គ�ន�តិរៀ��ម�បស2ន�យ៉ាយ ន�)ម�នមានក្ខា�បញ:ញចំញ្ឈjBលគ�ន�តិ4CFនរៀa�យ។
ឧទាហ�ណ្តុះ/ ៖
រៀលាក បាន គ�មBនន�យ៉ាយ “ ”និ “ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិថ្នា 4q��ន*)រៀ�&ស:យបញ្ញាe រៀន&បន%�ចំម%)ៗ។រៀប�4q��ម�នអាចំ
និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ” និរៀ�&ស:យបានរៀទអ្ន-កជ�\ន2ក:យន*)រៀ�&ស:យបញ្ញាe រៀន&បន%។
1. សម:)2សម%�ម�នផ្ទាX ល2
សម:)2សម%�ម�នផ្ទាX ល2គ]ជាក្ខា�ស):បសម%�រៀ��ម�បស2អ្ន-កន�យ៉ាយរៀ�យ�កOអ្នតិ;ន0យ
�សែ�ល។
ឧទាហ�ណ្តុះ/ ៖
និនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិរៀលាក បានគ�មBន បានន�យ៉ាយថ្នា រៀលាកន*)រៀ�&ស:យបញ្ញាe រៀន&បន%�ចំម%)ៗ។រៀលាកបានបន:ម
និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិថ្នា រៀប�រៀលាកម�នអាចំរៀ�&ស:យបានរៀទអ្ន-កជ�\ន2ក:យន*)រៀ�&ស:យបន%។
និនិនិនិនិនិD-�រៀពីញ5 ប��សជាតិ�ន�ហ:� }យ៉ា� មា- ក2តិ:វនគ�បាល4ណ្តុះ~ �Bនរៀពីញចាំប24CFនរៀIអ្ន6�ក្ខា��k ននគ�បាល
និនិនិនិនិនិនិ និនិ និនិ និនិនិ4ណ្តុះ~ ពី�បទប:ហ�)Oរៀល�ប:ពីនo4:�ឲ្យYមាន�បFសសា- មក្ខាលពី�រៀមា� )១០យប2ថ្:ទ�៨សែ4ឧសភា។
រៀលាក ល*ម រៀស� }រៀសាDណ្តុះ~ \យប�ស%�នគ�បាលសង្ហា| តិ2ជ0យជ�ន&បានឲ្យY�*)ថ្នា ប��សជនជាតិ�
និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិន�ហ:� }យ៉ា� � Bបរៀន&ប\X ប2ពី�ចាំប24CFនបញ្ឈxBនរៀIអ្ន6�ក្ខា��k ន4ណ្តុះ~ ក�ពី�)សែតិសាកសF�រៀc4ណ្តុះ~ ។
និនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិ និនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិ និនិនិនិ និ និនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ រៀលាកប:ប2ថ្នារៀ�L &អ្នBស�ក្ខាសាម�យសែអ្នលរៀអ្ន� VBមBសសាល�អាយ�២៤ឆ្នាំ- �ជនជាតិ�ន�ហ:� }យ៉ា�
និនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិ និ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិម�4�ប�ក�ឡាបាល2ទាតិ2 តិ:វឃាតិ24CFនប\X ប2ពី�ស:តិ�)គ:ជាប:ពីនoគ*មចាំន2មាលាអាយ�៣៨ឆ្នាំ- �បានប%*)ប%�ថ្នាប:
និនិ និនិនិ អ្ន�រៀពី�ហ�)Oមករៀល�� Bប\)ឲ្យY�បFសកiលពី�កន:)។រៀលាកថ្នា«រៀន&ជាអ្ន�រៀពី�ហ�)Oក-�)គ:សា�»
និនិនិនិនិនិ និនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិនិ និនិនិនិនិនិមន:តិ�នគ�បាលជ0យជ�ន&ប:ប2ថ្នារៀcរៀមា� )១០យប2ថ្:ពី�6ប��សជាប%�មកផ្តX&រៀ��ញប:ពីនoន�)កBន
ក_សF�ថ្នា « 4q��ម�នរៀcផ្តX&រៀតិ�ឯ)រៀIណ្តា?» � Fចំក_ទ&ក�រៀផ្តC�)ពី��ប�នៃ� ន�)យកស:ករៀជ�)វាយកiលប:ពីនo
សែបក�ម ទា�)ម�នទាន2បានរៀlC�យ។ ជន�)គ:ម�នអាចំទាក2ទ)បានរៀទពី�មZ�លម�ញ។
ឃាត៌�ខ្លះ�*ន្លឹះជួន្លឹះន្លឹះ�សេ?+រOយ៉ាQ ដែដំល្បីវាយប្របព័4ដែខ្លះ�រដែបក្នុក្នុTល្បី
រៀសចំក%�រៀផ្ត%�
ម
តិFរៀសចំក%�
បញ្ឈjប2
សេសច្ក្នុ!�បញ្ចCប�/
សន្លឹះ��EU ន្លឹះ
ក្នុ��ងច្�ណ� ច្សេសច្ក្នុ!�បញ្ចCប�សេន្លឹះ�សេយ�ងន្លឹះ�ងសរសេសររVល្បី�ក្នុព័�ប្រព័�ត៌!�ការណ@ ក្នុន្លឹះ�ងម្មក្នុ
ដែដំល្បីទាក្នុ�ទំ�ន្លឹះន្លឹះ�ងប្របធាន្លឹះបទំ។ សេប�ជាសេរKងវិ�វាទំ/ទំ�នាស�
ប្រត៌YវិA!ល្បី�គ�ន្លឹះ�ត៌/សេយ៉ាបល្បី�សេE�ប្រស្គាយ ដែត៌ប្រត៌YវិដែAZក្នុសេល្បី�ប្របភព័។
��ល*ករៀa�)វ Jញ
រៀតិ�រៀយ�)ចំ)2ស�រៀស�ពី�អ្ន7�?
រៀតិ�មានអ្ន7�រៀក�តិរៀa�)?
ម្ម�ន្លឹះន្លឹះ�ងសរសេសរសេយ�ងប្រត៌Yវិស�ន្លឹះ*រឲ្យ]បាន្លឹះសេប្រច្�ន្លឹះ...
រៀតិ�វាមានសា�5ស�ខាន2អ្ន7�4C&?
រៀតិ�វាគF�សែតិឲ្យYអ្ន-ក�នៃទ�*)រៀទ?
រៀតិ�ន*)មានអ្ន7�រៀក�តិរៀa�)ប\X ប2ពី�រៀយ�)ផ្តOយ
រៀចំញ?
មានរៀ�=)រាVវជាចំ:នក�ពី�)រៀក�តិរៀa�)ជ��វ Jញ4CFន
រៀយ�)!
យ៉ា� )រៀហ៊ាចំណ្តាស2អ្ន-កម្របាក�ជាបាន
�*)រៀ�=)មFយក-�)ចំ�រៀណ្តាមរៀ�=)ទា�)រៀ\&!!
រៀតិ�រៀc�)2ចាំ�អ្ន�រៀទ�តិ! រៀម�ចំក_ម�នស�រៀស�
សេរKងរាវ̂ិ សែ�លអ្ន-កបាន�*)រៀI!!!!!
រៀ67�ក្ខា�ម្រសាវម្រជាវ
រៀពីលអ្ន-ករៀ� }សបានម្របធានបទសែ�លម្រតិ�វស�រៀស� អ្ន-កម្រតិ�វរៀ67�
ក្ខា�ម្រសាវម្រជាវឲ្យYបានរៀម្រចំ�នត្ថាមសែតិអាចំរៀ67�រៀIបាន។ ក-�)រៀ\&សែ�� រៀយ�)
ក_ម្រតិ�វរៀ67�ក្ខា�សមាy សអ្ន-កសែ�លពាក2ពី0នoទា�)អ្នស2ក-�)ពី0តិ1មាន សែ�លន*)
ស�រៀស�។
ជ�ហ៊ានក-�)ក្ខា�សមាy ស រៀ��បចំ�បញ្ឈx�ស�នF�
ទាក2ទ)អ្ន-កសែ�លម្រតិ�វសមាy ស
ពី�ន�តិYស�នF�រៀ�យម�នម្រតិ�វឲ្យYមានចំរៀមC�យ បាទ/ចាំស ឬរៀទ រៀម្រចំ�នរៀពីករៀ\&រៀa�យ
រៀម្រតិ�មសមាy �5 �Bចំជា បK �ចំ, រៀស�វរៀ�, បញ្ឈx�ស�នF�, ម្រប�ប2ថ្តិសរៀមC)។ល។
រៀពីលរៀIសមាy សក��រៀIយ]តិ
សែណ្តុះ\�ឲ្យYរៀគបានសាE ល2
ក��សមាy សរៀម្រ�សាចំ2រៀ�=)រៀម្រចំ�នរៀពីក
ម�នម្រតិ�វសនOថ្នាន*)យករៀIចំ�&ផ្តOយ
រៀម្រប�ស�នF�រៀ�យពាកY5Ws ន�) 1H
ពី0តិ1មានសែ�លលH គ]ជាពី0តិ1មានសែ�លស�រៀស� រៀlC�យតិបរៀIហ-*)ស�នF��Bចំ
ខា)ក:ម៖
W
=
Who? ន�ណ្តាពាក2ពី0នo4C&?
- រៀតិ�មានក:មណ្តា4C&ពាក2ពី0នo?
- រៀតិ�មានមន�សZប��\L ន\ក2?
- រៀតិ�អ្ន-កទា�)រៀ\&មានឋាន5 តិF\ទ�ជាអ្ន7�?
W =What? រៀតិ�មានអ្ន7�រៀក�តិរៀa�)?
- រៀតិ�មានបញ្ញាe អ្ន7�រៀក�តិរៀa�)?
- រៀតិ�បញ្ញាe 6�ន26�� ឬស�ខាន2ប��ណ្តា� ?
- រៀតិ�មានអ្ន7�ជា��រៀណ្តា&ស:យ?
W =Where? រៀតិ�រៀក�តិរៀa�)រៀcទ�ណ្តា?
W =When? រៀតិ�រៀក�តិរៀa�)រៀcរៀពីលណ្តា?
- រៀតិ�រៀក�តិរៀa�)យB�ប��ណ្តា� រៀហ�យ?
- អ្នស2�យ5រៀពីលប�\L ន?
W =Why? រៀហតិ�អ្ន7�បានជារៀក�តិរៀa�)?
H = How? រៀតិ�វារៀក�តិរៀa�)�Bចំម:ចំ?
- រៀតិ�មានវាមានលទoផ្តលយ៉ា� )ណ្តា? (ន*)មានអ្ន7�
រៀក�តិរៀa�)?)
- រៀតិ�រៀគបានរៀ�&ស:យបញ្ញាe �រៀប�បណ្តា?
- រៀតិ���រៀណ្តុះ� �ក្ខា�យ៉ា� )រៀម�ចំសែ�� ត្ថា�)ពី�រៀ��ម �ល2 បញ្ឈjប2?
សរសេសរអ្ន#�ដែដំល្បីស�ខាន្លឹះ�សេ`ម្ម�ន្លឹះសេគ
រៀសចំក%�រៀផ្ត%�ម
តិFរៀសចំក%�
និនិ និនិនិនិនិនិនិនិនិរៀសចំក%�បន:មឬសន-��k ន
ពីនYល2រៀសចំក%�
ល�អ្ន�តិ, ទ�ន-0យ,
សម:)2សម%�ស�រៀស�យ៉ា� )ណ្តារៀlC�យតិប
រៀIប:រៀDទស�នF�5 Ws
(Who, What, When,
Where and Why)អ្ន-កស�រៀស�ម�នតិ:វបញ:ញ
ទសZន5ផ្ទាX ល24CFនរៀa�យ
ប��ន:អាចំជាទសZន5�បស2
ន�ណ្តាមា- ក2 (How)
ម្របក្ខា�គF�រៀជ�សវា)
ក��ន�យ៉ាយពី�4CFនឯ)៖ ម�នម្រតិ�វពី�យ៉ាម�ក2បញ្ឈjBលគ�ន�តិ�បស24CF នឯ)�Bចំជា ពាកY “ 4q� �យល2ថ្នា” ឬ “ 4q� �គ�តិថ្នា”។
ក��ស�រៀស�រៀម្រ�សាចំ2រៀ�=៖ ម�នម្រតិ�វបញ្ឈjBលអ្ន7�សែ�លម�នចាំប2អា�មLណ្តុះ/ ឬម�នស�ខាន2, ន�យ៉ាយ សាចំ2រៀ�=)ឲ្យYក្ខាន2សែតិ4C� ក្ខាន2សែតិលH
អ្ន-កស�រៀស�ពី0តិ1មានសែ�លលH គ]ជាអ្ន-ក សែ�លឈ�រៀcកណ្តា% ល, ម�នល�រៀអ្ន�), ម�នម្របក្ខាន2 (រៀ� }សរៀអ្ន�)),
ម�នន�យ៉ាយប)!B ចំរៀគ, ម�នយកអ្នតិ;បទរៀគរៀ67�ជា�បស24CF ន, ម�ន� Bញរា... ទា�)អ្នស2រៀន&គ]ជាអ្ន�ក្នុសរសេសរដែដំល្បីមាន្លឹះវិ�ជាa ជួ�វិb
រៀ��មG�ក្ខាC យជាអ្ន-កស�រៀស�លH
ច្;ល្បីច្�ត៌!សរសេសរ ៖ ស�រៀស�រាល2នៃថ្� អានក្ខាសែសតិ,
ទសZ\វ�%�, �បាយក្ខា�ណ្តុះ/ ន�)រៀស�វរៀ�រៀផ្តZ)ៗរាល2នៃថ្�, រៀម�លពី0តិ1មានត្ថាមទB�ទសZន/។ រៀប�អ្ន-កសHប2ក្ខា�ស�រៀស�, ក្ខា�អាន, អ្ន-កន*)ម�នអាចំ�*)រៀ�=)រាVវរៀម្រចំ�នរៀa�យ
រក្នុcក្នុ�សេ?ត៌�/ ក្នុត៌�ត៌(ទំ�ក្នុ៖អ្ន-កសា�ពី0តិ1មានលG�ៗ
ភាគរៀម្រចំ�នសែតិ)មានរៀស=វរៀ�ក�ណ្តុះតិ2រៀហតិ� ម្របចាំ�នៃថ្�
ត្ថា�)ពីFកគ្នាតិ2រៀcរៀកL)រៀមC�&។ រៀ67�សែបបរៀន&អាចំចំ)ចាំ�
រៀ�=)រាVវរៀផ្តZ)ៗយ៉ា� )ង្ហាយ ន�)រៀ67�ឲ្យYរៀយ�)បាន
ត្ថាម�នម្រពី*តិ%�ក្ខា�ណ្តុះ/ ស)Eមបានរៀទ�តិ ផ្ត)។
មាន្លឹះជួ�នាញថ្មីត៌រ ;បខ្លះ��ៗ៖ ក-�)អ្នតិ;បទន�មFយៗសែតិ)មាន� Bបភាពី �Bចំរៀន&រៀប�អ្ន-កមានជ�\ញក-�)ក្ខា�ថ្តិ� BបមFយរៀទ�តិ វាក្ខាន2សែតិរៀ67�ឲ្យYអ្ន-កមានពី0តិ1មានម្រគប2ម្រគ្នាន2សម្រមាប2អ្នតិ;បទ�បស2អ្ន-ក។
មាន្លឹះបd�ច្ ន្លឹះ�ងសេស7វិសេeជាប�ខ្លះ�*ន្លឹះគ(ប�សេព័ល្បី៖
អ្ន-កអាចំជFប ឬក_�*)រៀ�=)អ្ន�មFយរៀ�យនៃចំ�នYសែ�លជារៀ�=)ស�ខាន2 �Bចំរៀន&វាម្រស�លសម្រមាប2អ្ន-កក-�)ក្ខា�កតិ2ម្រត្ថា រៀ67�ចំ)ចាំ�
ចំ)2ជFប ន�)សាE ល2មន�សZថ្L�ៗ
ចំBលចំ�តិ%រៀ67�ក្ខា�សមាy ស សF�\�
និនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិនិ និនិនិរៀ��នពាកថ្L�ៗបានចំ:ន�BចំពាកYប:ក-�)ជF�
��k D�បាល, សហគមន/ ។ល។
អ្នន�វតិ%ស�រៀស�
