Horse Assisted Education w kontekście rozwoju osobowości wg Carla G. Junga

Ilona Popławska – HorseSense

CARL GUSTAW JUNG (1875-1961)

• szwajcarski psychiatra i psychoanalityk

• przez całe życie badał:o sny i symptomy zaburzeń psychicznycho historię człowieka mitologię i religięo symbole, rytuały i wierzenia ludów pierwotnych

• 1907- 1913 współpracował z Freudemo odrzucił deterministyczną, seksualną teorię osobowości

• 1921 – ukazują się „Typy osobowości”o wnioski z badań nad strukturą i dynamiką psychikio liczne badania empiryczne potwierdziły jego odkryciao teoria typów osobowości jest dzisiaj stosowana min. w biznesie

do badania predyspozycji zawodowych.

OSOBOWOŚĆ – to złożony, wewnętrzny system regulacji pozwalający na adaptację do środowiska oraz wewnętrzną integrację myśli, uczuć i zachowania . Jest to zespół względnie trwałych cech psychicznych jednostki, które wyróżniają ją od innych ludzi.

Jung odkrył, że nasze zachowanie i postrzeganie świata różni się w zależności od postawy psychicznej, którą reprezentujemy oraz dominującej funkcji świadomości, z której korzystamy.

Postawa jest wrodzona i określa sposób w jaki reagujemy na zewnętrzne i wewnętrzne doświadczenia.

OSOBOWOŚĆ – POSTAWY PSYCHICZNE

POSTAWA INTROWETYCZNAPOSTAWA EKSTRAWETYCZNA

CichyObserwujący

AnalizującyChroniący prywatność

Z dystansemOstrożny

RefleksyjnyGłęboki

Rozmowny Zaangażowany Wesoły Ostentacyjny Wygadany Śmiały Aktywny Otwarty

OSOBY EKSTRAWERTYCZNE

energię kierują się na zewnątrz, w kierunku przedmiotów, zdarzeń i ludziposzukują relacji i łatwo nawiązują kontakty bardziej zajmują się innymi niż sobą przez co mniej znają swoją osobowość

Wyzwania rozwojowe: poznanie siebie, swoich możliwości i granic uniezależnienie się od tego co myślą o nich inni wzięcie odpowiedzialności za swoje trudności

OSOBY INTROWERTYCZNE

energię kierują do wewnątrz, skupiają się bardziej na sobie, swoich myślach i przeżyciach w kontaktach z innymi zachowują większy dystans bardziej znają siebie ale mogą mieć trudności w nawiązywaniu relacji

Wyzwania rozwojowe: nawiązywanie bardziej spontanicznych relacji dzielenie się swoją wiedzą i doświadczeniem eksperymentowanie w działaniu

EKSTRAWERSJA I INTROWERSJA

sposób w jaki reagujemy na zewnętrzne

i wewnętrzne doświadczenia

OSOBY EKSTRAWERTYCZNE NA WARSZTACH

• chętnie angażują się w ćwiczenia i dyskusje podczas warsztatów

• w swoich refleksjach i wnioskach odnoszą się bardziej do koni niż do siebie

•trudniej im zauważyć jak ich intencje, myśli oraz uczucia

wpływają na reakcje konia

• mogą mieć tendencję do oceniania innych

ROLA FACYLITATORA

HORSE ASSISTED EDUCATION A OSOBY EKSTRAWERTYCZNE

• zachęca do refleksji nad sobą i bardziej wglądowego podejścia

• tworzy przestrzeń dla osób introwertycznych by mogły dostarczyć osobom

ekstrawertycznym innej perspektywy

• jest uważny na kulturę komunikacji

• dba o zachowanie zasady „nie ma dobrze ani źle”

ROLA FACYLITATORA

OSOBY INTROWERTYCZNE NA WARSZTATACH

• pracują często w atmosferze skupienia i milczenia , niechętnie dzielą się

refleksjami na forum

• koncentrują się wykonywaniu ćwiczeń ale są bardziej ostrożne

w eksperymentowaniu

• mogą odnosić zachowania konia za bardzo do siebie i nie doceniać czynnika

obiektywnego np. charakteru konia czy kontekstu sytuacyjnego

HORSE ASSISTED EDUCATION A OSOBY INTROWERTYCZNE

• tworzy bezpieczną atmosferę sprzyjającą dzieleniu się swoimi myślami

•zachęca do eksperymentowania

• zachęca do dyskusji i aktywnego uczestnictwa w grupie

• dba o zachowanie zasady „mapa nie jest terytorium”

CZTERY FUNKCJE ŚWIADOMOŚCI

UczucieMyślenie

Percepcja Intuicja

• co to jest? • czy jest to prawdziwe czy fałszywe?

•skąd i dokąd prowadzi ta sytuacja?• umożliwia nam szybkie rozpoznanie się w sytuacji i ujrzenie tkwiących w niej możliwości

•jakie to jest? • co mówią mi zmysły?

• czym to jest dla mnie? •czy to jest przyjemne czy nieprzyjemne?

podejmowanie decyzji

odbieranie i przetwarzanie

informacji

Każdy człowiek wyposażony jest w cztery funkcje świadomości . Różnimy się jednak poziomem ich rozwoju. Dorosła osoba posługuje się głównie jedną funkcją dominującą.

FUNKCJA DOMINUJĄCA A DECYZJE I PRZETWARZANIE INFORMACJI

osoby z dominującym uczuciem

osoby z dominującym myśleniem

• poszukują wiedzy i zrozumienia zjawisk•analizują , szukają odpowiednich pojęć i zasad

• odbierają ukryte informacje dotyczące genezy i potencjału danego zjawiska • przeczuwają kierunki zmian• są twórcze i często posługują się wyobraźnią

•są skoncentrowane na tym co dzieje się tu i teraz•ważne jest to co rejestrują swoimi zmysłami

•ważne są przeżycia, emocje i nastroje• ważne są relacje

podejmowanie decyzji

odbieranie i przetwarzanie

informacji

osoby z dominującą percepcją

osoby z dominującą intuicją

ReżyserFotografTancerz

PsychologInnowator

Duchowny

MenedżerNauczycielNaukowiec

PolitykWychowawca

Opiekun

HORSE ASSISTED EDUCATION A STANDARDOWE FORMY UCZENIA SIĘ

STANDARDOWE FORMY UCZENIA SIĘFundamentem jest poznanie pojęć i reguł, potem

uczymy się zauważać zjawiska, które opisują.

HORSE ASSISTED EDUCATIONFundamentem jest doświadczenie,

z którego samodzielnie wyciągamy wnioski.

MYŚLENIE UCZUCIEPERCEPCJA

INTUICJA

Metoda Horse Assisted Education umożliwia uczenie się wszystkim osobom niezależnie od typu, który reprezentują oraz rozwija wszystkie cztery funkcje świadomości.

HORSE ASSISTED EDUCATION A ROZWÓJ CZTERECH FUNKCJI PSYCHICZNYCH

ROZWÓJ UCZUCIA– inteligencja emocjonalna. Nawiązując kontakt z końmi doświadczamy wielu intensywnych emocji, które uczymy się rozpoznawać, nazywać i regulować. Konie rozpoznają nasze emocje i odpowiadają na nie. Dzięki temu możemy mieć lepszy kontakt z tym co czujemy.

ROZWÓJ INTUICJI– każde ćwiczenie jest eksperymentem. Intuicyjnie odkrywamy jak się porozumiewać oraz sami musimy nadawać sens i kierunek swoim działaniom. Dzięki temu, że konie reagują na „tu i teraz” możemy weryfikować na bieżąco nasze pomysły.

ROZWÓJ PERCEPCJI– ćwiczenia z końmi naturalnie angażują naszą uwagę i wyostrzają ją. Musimy być czujni zarówno na zachowania konia jak i swoje. Rozwijamy wrażliwość na komunikację niewerbalną i uświadamiamy sobie jej siłę.

ROZWÓJ MYŚLENIA – HAE mimo, że nie jest bezpośrednio ukierunkowane na rozwój myślenia to bardzo angażuję tą funkcję. Doświadczenie z ćwiczeń bardzo trudno ująć w znane pojęcia i reguły. Taka sytuacja zachęca do samodzielnych poszukiwań. Uczestnicy analizują swoje doświadczenie z ćwiczeń, porównują je do tego co widzą na filmie oraz odnoszą się do doświadczeń innych. Na tej podstawie samodzielnie wyciągają wnioski i stawiają hipotezy.

ROZWÓJ OSOBOWOŚC – INDYWIDUACJA czyli DĄŻENIE DO PEŁNI

PROCES INDYWIDUACJI czyli zrealizowanie indywidualnego, niepowtarzalnego

potencjału, który każdy z nas nosi w sobie

ZADANIEM CZŁOWIEKA W DRUGIEJ POŁOWIE ŻYCIA JEST:

rozwój tych postaw i funkcji, które zostały zaniedbane w pierwszej połowie np.

• typ myślowy powinien uświadomić sobie swoje uczucia• typ uczuciowy bardziej rozwinąć myślenie

ROZWÓJ OSOBOWOŚCI wg Junga to nieustanny dialog pomiędzy parami przeciwieństw:

ekstrawersją i introwersją myśleniem a uczuciem

percepcją a intuicją

celem jest

JEDNOSTRONNOŚĆ OSOBOWOŚCI

„Wszyscy jesteśmy zbyt jednostronni. Jedna z przyczyn naszej współczesnej dezorientacji polega na tym, że

mniej lub bardziej utożsamiamy się z jedną funkcją np. reprezentant typu myślowego jest oschły i sterylny w

swym myśleniu, gdy jednak nawiąże kontakt z czuciem, tchnie świeżością i radością, wszystko kwitnie w nim

życiem” (C.G Jung „O rozwoju osobowości”)

Jung twierdził, że większość naszych problemów i niemożność bycia szczęśliwym spowodowana jest przez zbyt jednostronny rozwój osobowości:

UELASTYCZNIENIE PERSONY - za kogo się podaję?Persona to nasza społeczna maska, służy do komunikacji z innymi.

Z biegiem czasu zbyt silnie utożsamiamy się z rolami, które pełnimy w społeczeństwie. Tracimy przez to poczucie autentyczności i odcinamy się od innych twórczych aspektów siebie. Rezultatem tego procesu może być stagnacja i np. wypalenie zawodowe.

Konie nie reagują na naszą personę, nie wiedzą jakie role pełnimy.By się z nimi skomunikować musimy sięgnąć do naszych głębszych zasobów.

ZADANIA DRUGIEJ POŁOWY ŻYCIA - PERSONA I CIEŃ

POZNANIE SWOJEGO CIENIA – kim boję się być?Cień to części nas samych, które odrzucamy ponieważ są sprzeczne z normami, wartościami, które wyznajemy.

Naszego cienia możemy poznawać poprzez np. oglądanie filmu z ćwiczeń i zauważanie zachowań, z którymi się nie identyfikujemy.

Z pośród innych wyróżnionych przez Junga struktur osobowości, których możemy dotknąć podczas warsztatów Horse Assisted Education i z nimi popracować są: PERSONA, CIEŃ, ANIMA I ANIMUS.

ROZWINIĘCIE ADROGYNII PSYCHICZNEJ

Jung twierdził, że w każdym z nas współistnieją dwa pierwiastki anima i animus – czyli pierwiastek żeński i męski.

Żyjąc w społeczeństwie przyswajamy cechy, które są uważane za odpowiednie dla naszej płci np.:

ZADANIA DRUGIEJ POŁOWY ŻYCIA – DĄŻENIE DO ANDROGYNII PSYCHICZNEJ

STEREOTYPOWY MEŻCZYZNA• dominujący• skuteczny• wymagający

STEREOTYPOWA KOBIETA

• łagodna• wrażliwa• troskliwa

Androgynia psychiczna to umiejętność wychodzenia poza te schematy i korzystania zarówno ze swoich „męskich” i „kobiecych” cech.

Ćwiczenia z końmi zachęcają nas do rozwijania:•łagodności i wrażliwości •stanowczości i skuteczności np. ćwiczenie „Dystans i bliskość” jest zaproszeniem do wyjścia poza stereotypy i wypróbowania obu sposobów budowania relacji.

„Mężczyzna, który nie pozwala sobie na rozwinięcie swojej „kobiecej strony, i kobieta, która tłumi swe męskie cechy narażają się na kłopoty i konflikty.”(Jolande Jacobi)

STRUKTURA OSOBOWOŚCI – NIEŚWIADOMOŚĆ ZBIOROWA

NIEŚWIADOMOŚĆ ZBIOROWA część wspólna wszystkim ludziom, którą dzielimy również ze zwierzętami. Jesteśmy zanurzeni we

wspólnym świecie psychicznym.

„Wydaje się, że w pewnych okolicznościach zwierzęta zachowują się w podobny sposób

do człowieka, w sposób odpowiadający psychologii ludzkiej. Czasami można mieć

wrażenie, że udzielają odpowiedzi na pytania związane z kondycją psychiczną danej osoby,

zachowują się tak jakby znały uwarunkowania psychologiczne danego człowieka. Często

trudno wręcz wytłumaczyć te fakty.”

Czasami podczas warsztatów konie potrafią nas naprawdę zaskoczyć świadomością i intencjonalnością swojego zachowania.

Jung też zauważył to zjawisko:

ŚWIAT CZŁOWIEKA – ŚWIAT ZWIERZĄT

„Jesteśmy uprzedzeni w stosunku do zwierząt. Ludzie nie rozumieją mnie gdy mówię im, ze powinni zaprzyjaźnić się ze swoimi zwierzętami. Myślą, że zwierzęta skaczą przez mur i biegają po mieście. Ale zwierzę w stanie naturalnym to dobrze wychowany obywatel. Zwierzę zawsze idzie wyznaczą sobie ścieżką, nigdy nie popełnia ekstrawagancji. Jeśli więc przyswoicie sobie naturę zwierzęcia staniecie się przestrzegającymi prawa obywatelami, będziecie rozumnie kroczyć własną drogą na tyle na ile będzie to możliwe. Albowiem bardzo trudno zachowywać się rozumnie. Tylko człowiek zachowuje się jak szaleniec. Czy kiedykolwiek widzieliście zwierzę pijące drinka? Zwierzęta żyją dokładnie tak jak żyć powinny.”

Jung zalecał swoim klientom zaprzyjaźnianie się ze zwierzętami:

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ