Upload
thuhadnv
View
3
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Hệ quả của việc thu phí đường bộ đối với xe máy là lãng phí thời gian, công sức, bất công xã
hội, tiêu cực phát sinh khó lòng kiểm soát
Tại nghị trường Quốc hội vừa qua, Chủ tịch HĐND TP HCM Nguyễn Thị Quyết Tâm từng đề nghị bỏ
thu phí sử dụng đường bộ đối với xe máy vì cho rằng việc này đè thêm gánh nặng với người dân,
nhất là người nghèo, người lao động phổ thông. Mới đây, một số địa phương khác cũng đã lần lượt
tạm dừng thu phí như Đà Nẵng, Khánh Hòa…
Hoài nghi tính hiệu quả
Việc thu phí sử dụng đường bộ dựa trên cơ sở pháp lý là Nghị định 18-2012 của Chính phủ, sau
này có Nghị định 56-2014 bổ sung và Thông tư 133-2014 của Bộ Tài chính. Nghị định 18-2012 cũng
dựa trên Luật Giao thông đường bộ 2008. Như thế, khung pháp lý của việc thu phí sử dụng đường
bộ, trong đó có thu phí xe gắn máy, đã tương đối đầy đủ. Tại sao đến nay, còn một số địa phương
có nguồn thu ngân sách lớn vẫn chưa đồng tình, thậm chí hoài nghi với tính hiệu quả kinh tế - xã hội
không cao của việc thu phí xe gắn máy?
Người dân Khánh Hòa sẽ không phải đóng phí bảo trì đường bộ đối với xe máy Ảnh: Kỳ Nam
Nguyên nhân đầu tiên mà các địa phương lớn thấy rõ bất cập là công tác tổ chức thu phí quá nhiêu
khê trước đối tượng chịu thu phí trên 70% là người lao động, xem chiếc xe máy là phương tiện giao
thông chính của gia đình. Tiền thu được từ phí sử dụng đường của xe máy lại không lớn so với các
khoản thu khác, chi lại cho phường - xã sau khi trừ đi các khoản chi hành thu còn lại không bao
nhiêu. Hệ quả là lãng phí thời gian, công sức, bất công xã hội, tiêu cực phát sinh khó lòng kiểm
soát.
Tính thống nhất rạch ròi giữa Luật Giao thông đường bộ, Luật Ngân sách, các văn bản pháp luật về
phí và lệ phí vẫn còn nhiều khoản hở quá lớn, dễ bị lạm thu. Điều bất cập này thấy rõ khi trong lúc
các địa phương lớn không muốn thu phí sử dụng đường bộ đối với xe máy thì các địa phương có
nguồn thu ngân sách khó khăn lại ủng hộ.
Cần xã hội hóa bảo trì cầu đường
Nguyên nhân thứ hai cũng phải phân tích thêm, chính là bắt nguồn từ kỹ thuật và quản lý. Xuất phát
việc thu phí sử dụng bảo trì đường là ngành giao thông vận tải (GTVT) cần có thêm nguồn tiền hỗ
trợ vốn ngân sách khá eo hẹp.
Công trình xây dựng nào cũng cần bảo trì để bảo đảm tuổi thọ và vòng đời dự án. Công trình cầu
đường càng cần bảo trì tốt hơn nữa do tính chất tải trọng tác dụng và ảnh hưởng môi trường phức
tạp. Dự án PPP, BOT…, phương án và chi phí bảo trì phải được tính toán cẩn thận từ đầu để tính
ra được thời gian thu phí. Dự án vốn ngân sách, nếu trong tổng mức không thấy tính chi phí bảo trì
thì chi phí này vẫn được nói đến trong tính toán hiệu quả tài chính và nhắc lại trong phương án bảo
trì, sau này sẽ lấy từ nguồn vốn chi sự nghiệp thường xuyên để quản lý bảo trì. Trước giờ vẫn làm
vậy, thế giới vẫn làm vậy nhưng sao thời gian vừa rồi, ngành GTVT lại bị thiếu?
Để trả lời câu hỏi này, cần có các điều tra, khảo sát, phân tích sâu hơn. Trước mắt, theo tôi, có các
lý do chính sau đây: việc quản lý điều hành sử dụng phân bổ nguồn ngân sách quốc gia đang có “lỗ
hổng”, chất lượng công trình cầu đường quá kém kéo theo chu kỳ bảo trì quá nhanh, chi phí bảo trì
quá cao hoặc công tác quản lý, bảo trì cầu đường đang có vấn đề về năng lực, trách nhiệm, lãng
phí...
Để giảm bớt nhiều loại phí đang đè nặng lên vai người dân, tác động tiêu cực đến sức sản xuất và
quá trình tái cơ cấu, Chính phủ nên bỏ thu phí sử dụng bảo trì cầu đường, trước mắt là sớm điều
chỉnh bỏ thu phí xe gắn máy. Ngành GTVT nên kiểm soát có kết quả về chất lượng công trình, gắn
tuổi thọ và thời gian bảo trì trong các hợp đồng xây dựng; nhanh chóng mạnh dạn xã hội hóa công
tác bảo trì theo thông lệ thế giới.
Khánh Hòa cân đối ngân sách để bảo trì đường bộ
Trong kỳ họp thứ 10 HĐND tỉnh Khánh Hòa khóa V, các đại biểu đã thông qua Nghị quyết về việc
tạm dừng thu phí sử dụng đường bộ đối với xe máy trên địa bàn. Nghị quyết này thay thế Nghị
quyết số 01/2013/NQ-HĐND của HĐND tỉnh Khánh Hòa về mức thu phí sử dụng đường bộ đối với
xe máy, UBND tỉnh đã trình sửa đổi mức thu phí thành 0 đồng. Qua thảo luận tại hội trường, đa số
đại biểu đều cho rằng áp dụng việc thu phí trong thời điểm này là chưa phù hợp.
Theo báo cáo của UBND tỉnh Khánh Hòa, việc triển khai thu phí sử dụng đường bộ đối với xe máy
tại địa phương trong thời gian qua gặp rất nhiều khó khăn, phải huy động một lực lượng lớn người
đi thu nhưng hiệu quả không cao.
Ông Nguyễn Hữu Giang - trưởng thôn Tân Thành, xã Vĩnh Phương, TP Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
- cho biết: “Trên giao chỉ tiêu thu phí đường bộ xuống thôn, chúng tôi phải cố gắng tổ chức tuyên
truyền vận động, bà con mới chịu đóng. Lúc đầu, họ còn đóng đầy đủ, năm sau đến thu thì nhiều
người khai từ 3 xe xuống còn 1. Nhiều gia đình nhất quyết không đóng loại phí này”
Bà Lê Thị Hoàng Yến, Phó trưởng Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh Khánh Hòa, cho rằng thu phí
đường bộ còn những bất cập vì có người đóng, người không, chưa tạo ra sự công bằng trong nhân
dân. “Việc thu phí được giao cho UBND các xã, phường; xã, phường lại giao cho các tổ trưởng dân
phố, các thôn trưởng đi thu. Lực lượng thu loại phí này đông nhưng không hiệu quả, đa số dựa vào
tính tự giác của người dân. Bản thân việc thu phí này cũng không có chế tài xử phạt nên dẫn đến
không công bằng giữa người nộp và người không nộp” - bà Yến nhấn mạnh.
Ông Lê Xuân Thân, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Khánh Hòa, cho biết Nghị quyết về việc tạm dừng thu
phí sử dụng đường bộ đối với xe máy sẽ có hiệu lực thi hành sau 10 ngày kể từ khi HĐND tỉnh
thông qua. Địa phương sẽ cân đối nguồn ngân sách để thực hiện việc duy tu, bảo dưỡng thường
xuyên hệ thống giao thông đường bộ trên địa bàn.
K.Nam
TS Phạm Sanh