ALO 116-000 LINJA KOMBETARE PËR FËMIJET E HUMBUR NË SHQIPËRI

FËMIJET E HUMBUR DHE TË SHFRYTËZUAR

• 116 - 000 është numri i harmonizuar Pan-Europian që ofron mbështetje tëmenjëhershme për çdo fëmijë që mund të ketë humbur apo që është larg të afërmve;

• Më 15 shkurt 2007, Komisioni Europian njohu nevojën për domosdoshmërinë e një numripër të ndihmuar fëmijët e humbur të kthehen pranë familjeve, si dhe për të mundësuarndihmën e duhur për prindërit që të gjejnë femijët e tyre. Komisioni europian (Vendiminr.116 dhe nr.698 i datës 15 Shkurt dhe 29 Tetor të 2007), ka rezervuar fillimisht numrin116 për shërbime që kanë impakt social në jetën e komunitetit;

• Në vitin 2008, Autoriteti Rregullator i Komunikimeve Elektronike Europiane e bëri atëfunksional dhe e përkufizoi “ 116000- Linjë Telefoni direkte për Fëmijët e Humbur” përpërdorim nga Minisiritë e Brendshme të shteteve anëtare por gjithashtu dhe shërbimete jashtme.Për momentin kjo linjë është funksionale në 15 vende te BE-se dhe 3 vende te Ballkanit.

ÇFARË ËSHTË 116-000?

• Linja e Telefonit për Fëmijët e Humbur, lindi si një nevojë për të kanalizuar shërbimespecifike për fëmijët dhe Shqipëria ishte shteti i parë jo anëtar i BE-së që e bërifunksional numrin 116-000 nëpërmjet ALO 116;

• Telefoni i Ndihmës për Fëmijë operon me 3 numra, 116 Linja Kombëtare e Këshillimitpër Fëmijë, 116-111 Linja Pan Europiane dhe 116-000 Linja për Fëmijët e Humbur;

• Në nëntor të vitit 2010, u organizua në Shqipëri nga Qendra Ndërkombëtare përFëmijët e Humbur dhe Shfrytëzuar (ICMEC) takimi i parë me të gjithë partnerëtkryesorë në nivel ndërkomëbtar dhe kombëtar “Fëmijët e Humbur në Shqipëri”

Si lindi ALO 116-000 në Shqipëri

• ALO 116-000 është anëtare e Rrjetit Global për Fëmijët e Humbur dhe Shfrytëzuar që prej vitit 2010;

• Ky numër, ashtu si dhe numrat e tjerë të Linjës Kombëtare të Telefonit përFëmijë, është funksional, falë mbështetjes së UNICEF, AKEP dhe Kompanive tëtelefonisë fikse dhe celulare;

• Në qershor të 2011 u firmos Marrëveshja e Bashkëpunimit me Drejtorine e Përgjithshme të Policisë, për shkëmbimin e ndërsjellë të informacionit dhepublikimin e rasteve të fëmijëve të humbur sipas standardeve të ICMEC;

• ALO 116-000 funksionon me një qendër thirrjeje dhe sipas të dhënave që vijnënë qendrën e thirrjeve, bëhet klasifikimi i telefonatave sipas klasifikimit cilësor.Në këtë klasifikim përfshihen:

Lokalizimi fizik i fëmijëve (vendodhja e tyre) duke bashkëpunuar meinstitucionet dhe organizatat partnere kombëtare dhe ndërkombëtare;

Telefonata për këshillim: nëpërmjet të cilave u ofrohet këshillim psikosocialfëmijëve të humbur, rrëmbyer, trafikuar apo fëmijëve që shfaqin tentativalargimi nga shtëpia por gjithashtu edhe prindërve dhe të afërmve të tjerë tëfëmijëve të humbur, rrëmbyer, trafikuar apo fëmijëve që janë larguar ngashtëpia;

Si funksionon ALO 116-000

Telefonata për informacion: Fëmijët telefonojnë për tu informuar mbi

shërbimet që ofron ALO 116-000, ku mund të kërkojnë informacion për

pasojat e vendimeve për tu larguar nga shtëpia në momentet kur fëmijët

shfaqin tendenca për braktisje të shtëpisë,informacion për institucionet e

ndihmës së shpejtë (polici, ambulancë, zjarrfikës);

Informacion për prindërit se si të sillen me fëmijët në momentet kur ata

vërejnë se fëmijët shfaqin sjellje për tu larguar nga shtëpia, apo për prindërit

të cilët ndjehen të rrezikuar për mirëqenien fizike të fëmijeve të tyre;

Informacion dhe trainime për çdo profesionist që punon me/për fëmijët;

Referim në institucionet përkatëse;

•“Fëmijë i humbur” konsiderohet çdo rast kur një fëmijë largohet nga kujdesi prindëror / kujdestar, por që nuk dihen rrethanat e largimit ose zhdukjes së tij/saj dhe nuk ka asnjë informacion ose të dhënë mbi mirëqënien (jetën-shëndetin) apo vendndodhjen aktuale të tij.

•“Fëmijë të humbur në situatë rreziku” konsiderohen rastet si më poshtë;

• Fëmija është nën moshën 14 vjeç dhe nuk ka informacion rreth rrethanave të largimit apo vendndodhjes së tij/saj;

Kur klasifikohet një fëmijë si i humbursipas ALO 116-000

Fëmija është i moshës 14 – 18 vjeç, por njihet nga strukturat policore apo

ka informacion se ai është përdorues i/e alkolit, drogës, apo i/e përfshirë në

aktivitete të mëparshme kriminale;

Fëmija vuan nga sëmundje që trajtohet me medikamente në mënyrë të

vazhdueshme apo ka probleme të shëndetit mendor & psikologjik, etj,. Çdo

fëmijë i/e larguar nga shtëpia për shkak se është viktime e dhunës në familje;

•Çdo fëmijë i rrëmbyer ose që ka të dhëna që të bëjnë të besosh se fëmija mund të jetë rrëmbyer, për qëllime shfrytëzimi apo shkaqe të tjera që rrezikojnë mirëqenien apo jetën e fëmijës;

• “Fëmijë i marrë në mënyrë të padrejtë” është çdo fëmijë i marrë nga njëri prind/kujdestar në kundërshtim me Vendimin e Gjykatës, duke e larguar atë prej personit që ushtron autoritetin prindëror ose që i është besuar për rritje dhe edukim.

• 11 raste janë referuar pranë ALO 116-000 gjatë këtyre 4 viteve, 6 meshkuj dhe 5 femra;

• 4 fëmijë janë gjetur brenda 24 orëve të para, që nga momenti i denoncimit pranëALO 116-000;

• 2 femijë janë gjetur pas 1 jave kërkimi dhe mbledhje informacioni;

• 5 çështje vazhdojnë të jenë ende të hapura;

• 493 raste apo rreth 4% e rasteve të trajtuara nga ALO 116 e mendojnë largiminnga shtëpia si një formë zgjidhje për problemet e tyre;

Fëmije të humbur-ALO 116-000

Tipologjia e rasteve

0

0.5

1

1.5

2

2.5

I larguar

nga

familja

Humbje

kontakti

I humbur I humbur I

neglizhuar

I humbur

nderkufitar

I rrembyer

per

shfrytezim

seksual

I rrembyer Rrembim

prinderor

Gjinia e fëmijëve të Humbur

2009 2010 2011 2012

Mashkull 0 3 1 2

Femer 1 2 1 1

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

Abuzim fizik Abuzim emocional Neglizhimi/krahasimiMarredheniet

afektive

Marredheniet

familjare

2009 33 8 13 23 28

2010 18 11 17 24 73

2011 21 7 15 36 64

2012 6 14 3 29 50

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Shkaqet që ndikojnë tek fëmijët për të menduar largimin ngafamilja si zgjidhje

• Parimet themelore që ndjekin këshilluesit ALO 116 për vlerësimin e rasteve tëshfrytëzimit:

Fëmijët duhet të kenë shëndet, siguri dhe mirëqenie. Mbrojtja e interesave të tyre duhet të jetë konsideratë parësore në të gjitha vendimet që merren për ta;

Të mbrohet dhe promovohet nevoja e tyre për mirëqenie dhe zhvillim, me qëllim që në çdo vendim që merret për fëmijën, sigurimi i mirëqenies së tij / saj të jetë parim udhëheqës në punë e këshilluesit pranë ALO 116;

Fëmijët duhet të vlerësohen, respektohen dhe kuptohen, brenda kontekstit të tyre moshor, gjinor, kulturor, fetar, gjuhësor, aftësisë së kufizuar apo kombësisë së tyre; Nevojat e tyre duhet të identifikohen dhe plotësohen brenda këtij konteksti si dhe atij familjar, kurdo kur kjo është e mundur;

Shfrytëzimi i fëmijëve

Pune e detyruarPune e femijes ne

shtepiPune te tjera

Femije te perdorur

per lypje

Mashkull 33 16 4 17

Femer 26 32 5 8

0

5

10

15

20

25

30

35

Mënyrat e shfrytëzimit

Pune e detyruar

2009 17

2010 0

2011 25

2012 17

0

5

10

15

20

25

30

Punë e detyruar

Pune e femijes ne familje

2009 21

2010 16

2011 0

2012 11

0

5

10

15

20

25

Punë e fëmijës në familje

Te tjera

2009 0

2010 1

2011 1

2012 7

0

1

2

3

4

5

6

7

8

Punë te tjera të fëmijëve

Femije te perdorur per lypje

2009 10

2010 8

2011 3

2012 4

0

2

4

6

8

10

12

Fëmijë të përdorur për lypje

• Po të shikojmë raportin gjinor të kategorisë së shfrytëzimit është pothuajse I barabartë me 50% meshkuj dhe 50% femra;

• 90 % të rasteve shfrytëzuesit janë prindërit;

• Punët më të raportuara nga fëmijët meshkuj janë;

Kujdesi për bagëtitë;

Punimi i tokës;

Shitja e produkteve bujqësore dhe blegtorale në zonat urbane vetëm dhe tëpashoqëruar;

Gërmime për minerale në miniera etj;

Grupmosha e fëmijëve meshkuj që kanë raportuar më shumë këtë problem është10-13 vjeç;

Të dhëna për shfrytëzimin sipas ALO 116

• Punët më të raportuara nga vajzat;

Gatimi;

Kujdesi për pastrimin e shtëpisë;

Punimi tokës;

Kujdesi për bagëtitë;

Mbledhja e druve në mal nën shoqërinë e prindërve etj;

• Fëmijët femra që kanë raportuar këto probleme ndryshe nga meshkujt I përkasingrupmoshës 12-17 vjeç;

• Telefonatat që kanë denoncuar fenomenin e lypjes janë kryer të gjitha nga qytetarë dhe kalimtarë.

Të dhëna për shfrytëzimin sipas ALO 116