Prezentacja zawiera przykładowe pytania dotyczące tekstów ikonicznych i literackich

Plan wypowiedzi ustnej:• Wprowadzenie – refleksja nt. problemu• Teza/ hipoteza• Opis dzieła (obrazu, rzeźby, plakatu, fragmentu tekstu

literackiego i innych)

• Interpretacja• Nawiązanie do innych tekstów (kultury lub literatury –

zależy od polecenia w temacie) • Wnioski

Czy życie zwykłych ludzi może być interesującym motywem tekstu kultury? Rozważ problem, odwołując się do rzeźby Jerzego Kaliny

Przejście i wybranych tekstów literackich.

W jaki sposób twórcy przedstawiają rewolucję? Omów zagadnienie na podstawie fragmentu Przedwiośnia S. Żeromskiego. Odwołaj się do innych

tekstów kultury.(fragment będzie dołączony do pytania; możesz odwołać się np. do obrazu E. Delacroix „ Wolność

wiodąca lud na barykady”)

Czy szlachetne intencje mogą usprawiedliwić nieetyczne postępowanie? Rozważ problem, odwołując się do podanego fragmentu Dziadów części III

Adama Mickiewicza, całego utworu oraz innego tekstu kultury.

Adam Mickiewicz DZIADY CZ. III KONRAD (śpiewa) Pieśń ma była już w grobie, już chłodna, – Krew poczuła – spod ziemi wygląda – I jak upiór powstaje krwi głodna: I krwi żąda, krwi żąda, krwi żąda. Tak! zemsta, zemsta, zemsta na wroga, Z Bogiem i choćby mimo Boga! (Chór powtarza)

I Pieśń mówi: ja pójdę wieczorem, Naprzód braci rodaków gryźć muszę, Komu tylko zapuszczę kły w duszę, Ten jak ja musi zostać upiorem.

Tak! zemsta, zemsta, etc. etc.

Potem pójdziem, krew wroga wypijem, Ciało jego rozrąbiem toporem: Ręce, nogi gwoździami przybijem, By nie powstał i nie był upiorem.

Z duszą jego do piekła iść musim, Wszyscy razem na duszy usiędziem, Póki z niej nieśmiertelność wydusim, Póki ona czuć będzie, gryźć będziem. Tak! zemsta, zemsta, etc. etc.

Adam Mickiewicz, Dzieła, wydanie rocznicowe, t. 3: Dramaty, oprac. Z. Stefanowska, Warszawa 1995

Źródło: Część ustna egzaminu maturalnego z języka polskiego od roku szkolnego 2014/2015. Zbiór przykładowych zadań, A. Brożek, J. Dobkowska, K. Kozłowska, J. Malik, J. Nocoń, S. J. Żurek, CKE, Warszawa 2014, s. 49.

Czemu służy groteska w sztuce? Omów zagadnienie, odwołując się do plakatu teatralnego oraz Ferdydurke W. Gombrowicza.

Wieś jako źródło inspiracji artystycznej. Rozważ zagadnienie, odwołując się do obrazu Leona Wyczółkowskiego Kopanie buraków oraz

wybranych tekstów literackich.

Biblijne przesłanie miłości. Podejmij temat, odwołując się do fragmentu Hymnu o Miłości św. Pawła oraz innych tekstów kultury.

Gdybym mówił językami ludzi i aniołów,a miłości bym nie miał,stałbym się jak miedź brzęczącaalbo cymbał brzmiący.Gdybym też miał dar prorokowaniai znał wszystkie tajemnice,i posiadał wszelką wiedzę,i wszelką [możliwą] wiarę, tak iżbym góry przenosił,a miłości bym nie miał,byłbym niczym. I gdybym rozdał na jałmużnę całą majętność moją,a ciało wystawił na spalenie,lecz miłości bym nie miał,nic bym nie zyskał.

1 Kor 13,1-3[20]

Jak w tekstach kultury ukazywane jest polskie społeczeństwo? Odwołaj się do plakatu Adama Kiliana oraz wybranych tekstów literackich.

Motyw matki w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się do obrazu Gustava Klimta Matka i dziecko oraz wybranych tekstów

literackich.

W jakim celu w sztuce wykorzystywany jest motyw snu? Omów zagadnienie, odwołując się do obrazu K. Karpowicza Sen zimowy oraz

wybranych tekstów literackich.

Jakie recepty na szczęśliwe życie można znaleźć w tekstach kultury? Odpowiedz, odwołując się do Pieśni IX Jana Kochanowskiego oraz

innych tekstów kultury.

Jan Kochanowski Pieśń IX (Księgi pierwsze) Chcemy sobie być radzi? Rozkaż, panie, czeladzi, Niechaj na stół dobrego wina przynaszają, A przy tym w złote gęśli albo w lutnią grają.

Kto tak mądry, że zgadnie, Co nań jutro przypadnie? Sam Bóg wie przyszłe rzeczy, a śmieje się z nieba, Kiedy się człowiek troszcze więcej, niźli trzeba. […]

Prózno ma mieć na pieczy Śmiertelny wieczne rzeczy; Dosyć na tym, kiedy wie, że go to nie minie, Co z przejźrzenia Pańskiego od wieku mu płynie.

A nigdy nie zabłądzi, Kto tak umysł narządzi, Jakoby umiał szczęście i nieszczęście znosić, Temu mężnie wytrzymać, w owym się nie wznosić.

Chwalę szczęście stateczne:Nie chce li też być wieczne,Spuszczę4, com wziął, a w cnotę własną się ogarnęI uczciwej chudoby bez posagu pragnę.

Nie umiem ja, gdy w żagleUderzą wiatry nagle,Krzyżem padać i świętych przenajdować6 dary,Aby łakomej wodzie tureckie towary

Bogactwa nie przydałyWpadwszy gdzie między skały;Tam ja bezpiecznym sercem pełen otuchyW równej fuście popłynę przez morskie rozruchy

Jan Kochanowski, Pieśń IX, [w:] tenże, Pieśni, oprac. L. Szczerbicka-Ślęk,

Źródło: Część ustna egzaminu maturalnego z języka polskiego od roku szkolnego 2014/2015. Zbiór przykładowych zadań, A. Brożek, J. Dobkowska, K. Kozłowska, J. Malik, J. Nocoń, S. J. Żurek, CKE, Warszawa 2014, s. 210.

Jaką rolę w życiu człowieka odgrywają książki? Omów zagadnienie, odwołując się do zamieszczonego obrazu oraz wybranych tekstów

literackich.

Quint Buchholz*, Książkowa latarnia, 1992, Galeria Rothweiler w Karlsruhe.źródło grafiki: CKE

Źródło: Część ustna egzaminu maturalnego z języka polskiego od roku szkolnego 2014/2015. Zbiór przykładowych zadań, A. Brożek, J. Dobkowska, K. Kozłowska, J. Malik, J. Nocoń, S. J. Żurek, CKE, Warszawa 2014, s. 210.

Jaką funkcję w literaturze pełnią postacie fantastyczne? Omów zagadnienie, odwołując się do obrazu Théodore Chassériau, Duch

Banqua oraz innych tekstów literackich.

Z jakimi wartościami wiąże się obraz domu w literaturze? Rozważ problem, odwołując się do fraszki J. Kochanowskiego Na dom w

Czarnolesie oraz innych tekstów kultury.

J. Kochanowski ,NA DOM W CZARNOLESIE

Panie, to moja praca, a zdarzenie Twoje;Raczyż błogosławieństwo dać do końca swoje!Inszy niechaj pałace marmurowe mająI szczerym złotogłowem ściany obijają,Ja, Panie, niechaj mieszkam w tym gniaździe ojczystym,A Ty mię zdrowiem opatrz i sumnieniem czystym,Pożywieniem ućciwym, ludzką życzliwością,Obyczajmi znośnymi, nieprzykrą starością.

Krytyka wad narodowych jako temat dzieł artystycznych. Omów zagadnienie, odwołując się do załączonego obrazu A. Orłowskiego Uczta u Radziwiłłów

oraz do innego utworu literackiego.

Jakie wizje miasta można odnaleźć w sztuce i literaturze? Omów zagadnienie, odwołując się do obrazu Paryż widziany z okna

Marca Chagalla oraz wybranych utworów literackich.

Marc Chagall, Paryż widziany z okna, 1913, Guggenheim Museum w Nowym Jorku

Źródło: Część ustna egzaminu maturalnego z języka polskiego od roku szkolnego 2014/2015. Zbiór przykładowych zadań, A. Brożek, J. Dobkowska, K. Kozłowska, J. Malik, J. Nocoń, S. J. Żurek, CKE, Warszawa 2014, s. 182.

Motyw dziecka w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się do obrazu W. Podkowińskiego Dzieci w ogrodzie oraz innych utworów

literackich.

Jaką role odgrywają stereotypy? Rozważ problem, odwołując się do poniższego plakatu oraz wybranego utworu literackiego.

Jak w tekstach kultury przedstawiane są relacje miedzy ludźmi ? Rozważ problem, odwołując się do obrazu A. Wróblewskiego Patrzeć

wciąż naprzód… oraz wybranego utworu literackiego.

Jaką rolę mogą odegrać wróżbici w kulturze? Omów zagadnienie, odwołując się do obrazu Jana Matejki Wernyhora oraz wybranego tekstu literackiego.

Góry w literaturze. Omów zagadnienie, odwołując się do podanego obrazu A. Wróblewskiego Góry oraz wybranych tekstów literackich.

Jaką funkcję w sztuce pełni parabola? Odwołaj się do obrazu Rembrandta Powrót syna marnotrawnego oraz wybranych

tekstów literackich.

Czemu służą przedstawienia przyrody w tekstach kultury? Omów zagadnienie, odwołując się do obrazu Bociany Józefa Chełmońskiego

oraz wybranych utworów literackich.

Józef Chełmoński, Bociany, 1900, Muzeum Narodowe w Warszawie.

Źródło: Część ustna egzaminu maturalnego z języka polskiego od roku szkolnego 2014/2015. Zbiór przykładowych zadań, A. Brożek, J. Dobkowska, K. Kozłowska, J. Malik, J. Nocoń, S. J.

Żurek, CKE, Warszawa 2014, s. 190.

Jak w sztuce przedstawia się motyw przemijania? Omów zagadnienie , odwołując się do obrazu Vanitas Philippe de Champaigne`a. Odwołaj się do innego utworu literackiego.

Jak przedstawiane są relacje między ojcem a synem? Omów na podstawie fragmentu Przedwiośnia. Odwołaj się do innych tekstów kultury.

( możesz przywołać rzeźbę Grupa Laokoona)