R E F E R A N S K A R Ġ Y E R M E R K E Z Ġ / Y A Ğ M U R U R A L

ÖĞRENMENIN OLUŞUMU

HER ÖĞRETMEN BĠR MODELDĠR.

ÖĞRENMENĠN OLUġUMU

1)Nasıl Öğreniyoruz?Öğrenme : yaĢantı sonucunda (biliĢte ya da davranıĢta )meydana

gelen nispeten kalıcı izli değiĢmelerdir. Bireyin, baĢkaları ve çevresiyle

etkileĢim sonucunda yaĢantıların bireyde oluĢturduğu etkilerdir.

Davranış: organizmanın uyarıcılara karĢı gösterdiği her türlü tepkidir.

Gözlenebilen ve ölçülebilen her türlü tepkidir.

Ör: Yürümek, gülmek, bağırmak , düĢünmek, gibi.

ÖĞRENMEDE TEMEL KAVRAMLAR

UYARAN

ÖĞRETMENĠN SORU

SORMASI

AÇLIK

TEPKĠ

PARMAK KALDIRMA

BUZDOLABINA YÖNELME

KARġILIK

AFERĠN

KARNINI DOYURMA

DAVRANıġ

Öğrenilmemiş Davranış

•İÇGÜDÜSEL DAVRANIŞLAR(Arının bal yapması, kuĢların sıcak yerlere uçması)

•REFLEKSĠF DAVRANIġLAR(Karanlıkta göz bebeklerinin büyümesi)

•DuyuĢsal : korku, kaygı ,sevgi

DOĞUġTAN GELEN

• Alkol, Ġlaç, Yüksek AteĢ

• Hastalık Ġle OluĢan, Geçici DavranıĢlar

GEÇĠCĠ DAVRANIġLAR(

• büyüme ve olgunlaĢma gibi bireyin geliĢim süreciyel ortaya çıkan davranıĢ değiĢmeler.

• ergen sakarlıkları, s esinin kalınlaĢması, yürümek, koĢmak

OLGUNLAġMAYA BAĞLI DAVRANIġ

Sonradan Kazanılan

(Öğrenilmiş) Davranış

ĠSTENDĠK DAVRANIġLAR

PLANLI EĞĠTĠM ÜRÜNÜ

DAVRANIġLAR

GELĠġĠ GÜZEL KÜLTÜRLENME ÜRÜNÜ OLAN DAVRANIġLAR

ĠSTENMEDĠK DAVRANIġLAR

KÖTÜ KÜLTÜREL KOġULLARDA KAZANILAN

DAVRANIġLAR

EĞĠTĠMĠN HATALI YAN

ÜRÜNÜ OLAN DAVRANIġLAR

ÖĞRENİLMİŞ DAVRANIŞIN OLUŞUMU

• Uyaran: Organizmanın duyum eĢiğini aĢarak onu

harekete geçiren iç ve dıĢ enerji ya da etkilerdir.

Organizmada tepki yaratan her türlü etkendir.

Uyaran

içsel

Susama

Ağrı

DıĢsal

Telefon sesi

IĢık

ÖĞRENILMIġ DAVRANıġıN OLUġUMU

• Tepki: uyarıcının etkisiyle organizmanın gösterdiği davranıĢtır.

• Karşılık: organizmanın herhangi bir uyarana yönelik olarak verdiği tepkiye aldığı cevaptır

KarĢılık

pekiĢtirme ceza Görmezden

gelme

KARġıLıK

Pekiştirme

• DavranıĢın tekrarlanma

olasılığını arttırmak için

yapılan her türlü

faaliyettir.

• PekiĢtireç: davranıĢın

yapılma sıklığını arttıran

uyarıcılardır.

Pekiştirme

Olumlu pekiĢtirme

HoĢa giden uyarıcı verme

Aferin , Övme,

Olumsuz pekiĢtirme

HoĢa gitmeyen uyarıcının

ortamdançıkarılmasıdır

DiĢ çektirme, aspirin, emzi

k,

PEKIġTIRME TARIFELERI

Sürekli Pekiştirme Tarifesi

• Ġstenen davranıĢın her sergilendiğinde pekiĢtirme yapılmasıdır

• Yeni bir davranıĢ kazandırılırken kullanılmalı, sonrasında diğer tarifelere geçilmeli.

Ör:

Annenin çocuğunu her elini yıkadığında ödüllendirmesi

Sabit Oranlı Pekiştirme

• Organizma pekiĢtireçalabilmek için belirli sayıda tepkide bulunmak zorundadır.

• Belli sayıdaki doğru davranıĢ önemlidir.

• Çabalamaya değecek davranıĢ önemlidir.

Ör:

Okunan her iki kitaptan sonra sinemaya gitmek

PEKIġTIRME TARIFELERI

Sabit Aralıklı Pekiştirme

• PekiĢtirmenin ne zaman

Geleceğinin belli olduğu

tarifelerdir.

Ör:

Devlet memurlarının her

ayın on beĢinde maaĢ

alması

Her hafta baĢı yapılan

temizlik kontrolleri

Değişken Aralıklı Pekiştirme

• PekiĢtireçin ne zaman

geleceğinin belli

olamadığı tarifedir.

• MaaĢın bazen ayın

beĢinde bazen

yirmisinde verilmesi

PEKIġTIRME TARIFELERI

Değişken oranlı

• DeğiĢken sayıdaki doğru davranıĢın pekiĢtirilmesidir.

• En etkili pekiĢtirme tarifesidir.

• Kaç davranıĢtan sonra pekiĢtireç geleceği

bilinmediği için organizma sürekli aktiftir.

Ör:

Öğretmenin öğrencileri bazen üç bazen de beĢ

doğru cevap sonrası ödüllendirilmesi.

PEKIġTIRME TARIFELERI

Premack İlkesi

• Yaparsan yaparsın

• Kısa süreli davranıĢ değiĢikliği

• Yapılma olasılığı yüksek davranıĢ yapılma olasılığı küçük davranıĢlar için pekiĢtireç olarak kullanılır

Ör:

Ispanak yersen oyun oynarsın.

Koşullu Anlaşma

• Yaparsan yaparım

• Uzun süreli davranıĢ

değiĢikliği

• Ortak karar söz konusu

Ör:

Zayıflarsan tatile

gönderirim.

CEZA

Birincil Tür Ceza

• HoĢ olmayan uyarıcının

ortama sokulmasıdır.

• Bireyin istemediği bir

durum ya da uyarıcıya

maruz kalmasıdır.

Ör:

Öğrenciye dayak

atılmas, Hakaret

Ağza biber sürme

İkincil Tür Ceza

• HoĢa giden uyarıcının ortamdan çıkarılması

• Bireyin istediği nesne ve durumdan mahrum bırakılmasıdır.

Ör:

Ödevini yapmayan çocuğun telefonunun elinden alınması

Trafik kurallarına uymayan Ahmet’in ehliyetinin elinden alınması

CEZA UYGULAMASI DURUMUNDA DĠKKAT

EDĠLMESĠ GEREKENLER

• KiĢi Değil, DavranıĢa Dönük Olmalıdır.

• DavranıĢtan Hemen Sonra Verilmelidir.

• Cezanın Konusu Açıkça Belirtilmelidir.

• Tutarlı Olmalıdır.

• Mümkünse Ġkinci Tür Ceza Uygulanmalıdır.

Verilen Bir Görev Üzerinden Ceza Verilmemeli, ‘Bir

Sayfa ġu Cümleyi Yaz, 20 Problem Çöz’ gibi Yöntemler

Acemi Öğretmenler Yapar.

CEZAYA ALTERNATĠF YÖNTEMLER

• BIKTIRMA: Ġstenmeyen DavranıĢın Yoğun Bir ġekilde Yaptırılması

• ORTAM DEĞĠġTĠRME: Ġstenmeyen DavranıĢın Ortaya Çıkmasına Neden Olan Uyarıcıların Yerlerinin DeğiĢtirilmesi

• GÖRMEZDEN GELME: Ġstenmeyen DavranıĢın PekiĢtirilmemesi, ortamdan Kalkmasını Sağlar

• ARA VERME: Bireyin Ġstenmeyen DavranıĢı Hakkında DüĢünmesi Ġçin Bir BaĢka Ortama Bırakma.

• SÖNME: Olumsuz DavranıĢ Görmezden Gelinir veya Cezalandırılır. DavranıĢ Sıklığında Azalma Görülür. Zamanla DavranıĢ Ortadan Kalkar

ÖĞRENILMIŞ DAVRANıŞıN OLUŞUMU

.

Ortama girer ortamdan çıkar ortama girer ortamdan çıkar

Olumlu pekiĢtirme II. tip ceza ı. Tip ceza olumsuz pek

DAVRANIġIN SONUCU

HoĢ giden uyarıcı

ÖĞRENME ILE ILGILI TEMEL KAVRAMLAR

Öğrenilmiş Davranışlar

• Ağlayan bebeğin

annesinin sesini

duyunca susması

• BaĢı ağrıyan birinin

aspirin alması

• Yalan söylemek

• Çocuğun hemĢire

görünce ağlaması

Öğrenilmemiş Davranışlar

• Parlak bir ıĢıkta göz

bebeklerimizin büyümesi

• Burnuna karabiber kaçan

birinin hapĢırması

• Uykusu gelen birinin

hapĢırması

• Yeni doğan bebeğin

ağlaması

• Gürültü karĢısında irkilme