đồ án lý luận xuất khẩu và vai trò xuất khẩu của các doanh nghiệp may

Môc lôc

Tran

g

Lêi më ®Çu 6

Ch¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ xuÊt khÈu vµ

vai trß cña xuÊt khÈu hµng may mÆc trong

doanh nghiÖp

8

I. Kh¸i niÖm, çc h×nh thøc xuÊt khÈu vµ vai

trß cña xuÊt khÈu

8

II. Vai trß cña xuÊt khÈu hµng may mÆc ®èi víi

ViÖt Nam.

14

III. ThÞ trêng cho hµng may mÆc vµ xu híng

nhËp khÈu hµng may mÆc trªn thÕ giíi.

16

Ch¬ng II: Thùc tr¹ng kinh doanh xuÊt khÈu hµng

may mÆc ë Tæng C«ng ty DÖt - May ViÖt Nam

giai ®o¹n 1995-1998.

29

I. Nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ Tæng C«ng ty DÖt-

May ViÖt Nam.

29

II. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng may mÆc cña

Tæng C«ng ty DÖt- May thêi kú 1995-1998.

42

III. ®¸nh gi¸ chung nh÷ng thµnh tùu vµ h¹n chÕ

cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng may mÆc ë Tæng

C«ng ty DÖt-May ViÖt Nam.

61

Ch¬ng III: Ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Èy

m¹nh xuÊt khÈu hµng may mÆc ë Tæng C«ng ty

DÖt-May ViÖt Nam trong thêi gian tíi.

67

I. TriÓn väng xuÊt khÈu hµng may mÆc cña

Tæng C«ng ty trong thêi gian tíi.

67

II. Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu vÒ phÝa Tæng


73

2

III. Mét sè kiÕn nghÞ ChÝnh phñ. 80

KÕt luËn 86

Tµi liÖu tham kh¶o 88

3

Lêi më ®Çu

§Æc trng quan träng cña t×nh h×nh thÕ giíi ngµy nay lµ xu

híng quèc tÕ ho¸. NÒn kinh tÕ thÕ giíi ngµy cµng ph¸t triÓn,

mçi níc dï lín hay nhá ®Òu ph¶i tham gia vµo sù ph©n c«ng

lao ®éng khu vùc vµ quèc tÕ. Ngµy nay kh«ng mét d©n téc

nµo cã thÓ ph¸t triÓn ®Êt níc m×nh mµ chØ b»ng tù lùc çnh

sinh. §Æc biÖt ®èi víi çc níc ®ang ph¸t triÓn nh ViÖt Nam

th× viÖc nhËn thøc ®Çy ®ñ nh÷ng ®Æc trng quan träng nµy

vµ øng dông vµo t×nh h×nh thùc tÕ ®Êt níc cã tÇm quan

träng h¬n bao giê hÕt. ë níc ta, Khi x¸c ®Þnh nh÷ng quan

®iÓm lín vÒ c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, héi nghÞ ®¹i

biÓu toµn quèc gi÷a nhiÖm kú kho¸ VII cña §¶ng ®· kh¼ng

®Þnh “kiªn tr× chiÕn lîc híng m¹nh vÒ xuÊt khÈu ®ång thêi

thay thÕ nhËp khÈu nh÷ng s¶n phÈm trong níc s¶n xuÊt cã

hiÖu qu¶, ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt níc còng nh cña

tõng vïng, tõng nghµnh, tõng lÜnh vùc trong tõng thêi kú,

kh«ng ngõng n©ng cao søc m¹nh c¹nh tranh trªn thÞ trêng

trong níc, thÞ trêng khu vùc vµ thÞ trêng thÕ giíi” .

Thùc hiÖn ®êng lèi ®æi míi do §¶ng khëi xíng vµ l·nh ®¹o,

trong nh÷ng n¨m qua th¬ng m¹i ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc nh÷ng

thµnh tùu bíc ®Çu quan träng, gãp phÇn t¹o nªn nh÷ng biÕn

®æi s©u s¾c nÒn kinh tÕ - x· héi níc ta vµ vÞ thÕ míi trªn thÞ

trêng quèc tÕ. ViÖt Nam ®· thiÕt lËp ®îc nhiÒu mèi quan hÖ

ngo¹i giao víi nhiÒu níc, tiÕp tôc më réng ho¹t ®éng ngo¹i th-

¬ng theo híng ®a d¹ng ho¸, ®a ph¬ng ho¸, tÝch cùc héi nhËp

vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi, tham gia çc tæ chøc th¬ng m¹i

quèc tÕ nh ASEAN, AFTA, APEC . .. §iÒu nµy ®· ®¹c biÖt lµm

cho lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu ngay cµng trë nªn s«i ®éng.

Trong sè 10 mÆt hµng cã gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu lín

nhÊt cña ViÖt Nam, ph¶i kÓ ®Õn hµng dÖt may. Tuy ®øng ë

4

vÞ trÝ thø hai, nhng ®©y lµ mÆt hµng cã nhiÒu lîi thÕ so

s¸nh vµ cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cao. H¬n n÷a, víi ®iÒu kiÖn

t×nh h×nh níc ta hiÖn nay, tËp trung ph¸t triÓn hµng dÖt

may lµ hoµn toµn phï hîp.

Nh vËy, c¶ vÒ mÆt lý luËn vµ thùc tiÔn, ®Ò tµi “ Mét sè

biÖn ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng may mÆc ë Tæng

C«ng ty DÖt May ViÖt Nam” gãp phÇn gi¶i quyÕt nh÷ng

vÊn ®Ò ®Æt ra quan träng vµ cÇn thiÕt. Trong ®Ò tµi nµy,

t«i chØ tËp trung ph©n tÝch t×nh h×nh thùc tÕ ho¹t ®éng

kinh doanh xuÊt khÈu hµng may mÆc cña Tæng C«ng ty DÖt

May ViÖt Nam giai ®o¹n 1995 - 1998, t×m ra nh÷ng thµnh

c«ng vµ nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i ë Tæng C«ng ty . Trªn c¬

së ®ã, ®a ra mét sè biÖn ph¸p kiÕn nghÞ nh»m më réng ho¹t

®éng vµ t¨ng cêng hiÖu qu¶ kinh doanh xuÊt khÈu hµng may

mÆc cña Tæng C«ng ty trong thêi gian tíi.

§Ò tµi chia lµm ba ch¬ng :

Ch¬ng I : Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ xuÊt khÈu vµ vai

trß cña xuÊt khÈu hµng may mÆc ®èi víi nÒn kinh tÕ

ViÖt Nam.

Ch¬ng II : Thùc trang xuÊt khÈu hµng may mÆc ë

Tæng C«ng ty dÖt may ViÖt Nam giai ®o¹n 1995 -

1998.

Ch¬ng III : Ph¬ng híng vµ gi¶i phÊp chñ yÕu ®Èy

m¹nh xuÊt khÈu hµng may mÆc cña tæng C«ng ty

trong thêi gian tíi.

Trong qu¸ tr×ng t×m hiÓu vµ hoµn thµnh ®Ò tµi, T«i ®· ®-

îc sù chØ b¶o chi tiÕt cña thÇy gi¸o - MBA Bïi Anh TuÊn, sù

gióp tËn t×nh cña çc b¸c, çc c« ë Tæng C«ng ty DÖt may

ViÖt Nam. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n vµ rÊt mong nhËn ®îc

5

ý kiÕn nhËn xÐt gióp t«i cã thÓ hoµn thiÖn kiÕn thøc chuyªn

m«n cña m×nh.

6

ch¬ng I

Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ xuÊt khÈu vµ vai trß cña xuÊt

khÈu hµng may mÆc trong

doanh nghiÖp

I. kh¸i niÖm, çc h×nh thøc xuÊt khÈu vµ vai trß cña

xuÊt khÈu

1. Kh¸i niÖm :

XuÊt khÈu hµng ho¸ lµ ho¹t ®éng kinh doanh bu«n b¸n ë

ph¹m vi quèc tÕ. Nã kh«ng ph¶i lµ hµnh vi bu«n b¸n riªng lÎ

mµ lµ c¶ mét hÖ thèng çc quan hÖ mua b¸n trong mét nÒn

th¬ng m¹i cã tæ chøc c¶ bªn trong vµ bªn ngoµi nh»m b¸n s¶n

phÈm, hµng ho¸ s¶n xuÊt trong níc ra níc ngoµi thu ngo¹i tÖ,

qua ®Èy m¹nh s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn, chuyÓn ®æi c¬

cÊu kinh tÕ oán ®Þnh tõng bíc n©ng cao møc sèng nh©n

d©n.

Kinh doanh xuÊt nhËp khÈu còng chÝnh lµ ho¹t ®éng kinh

doanh quèc tÕ ®Çu tiªn cña mét doanh nghiÖp. Ho¹t ®éng

nµy ®îc tiÕp tôc ngay c¶ khi doanh nghiÖp ®· ®a d¹ng ho¸

ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh.

XuÊt khÈu hµng ho¸ n»m trong lÜnh vùc ph©n phèi vµ lu

th«ng hµng ho¸ cña mét qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng,

nh»m môc ®Ých liªn kÕt s¶n xuÊt víi tiªu dïng cña níc nµy víi

níc kh¸c. NÒn s¶n xuÊt x· héi ph¸t triÓn nh thÕ nµo phô thuéc

rÊt nhiÒu vµo ho¹t ®éng kinh doanh nµy.

2. Çc h×nh thøc xuÊt khÈu th«ng dông ë ViÖt Nam

a/ XuÊt khÈu uû th¸c

Trong ph¬ng thøc nµy, ®¬n vÞ cã hµng xuÊt khÈu lµ bªn

7

uû th¸c giao cho ®¬n vÞ xuÊt khÈu gäi lµ bªn nhËn uû th¸c

tiÕn hµnh xuÊt khÈu mét hoÆc mét sè l« hµng nhÊt ®Þnh víi

danh nghÜa cña m×nh (bªn nhËn uû th¸c) nhng víi chi phÝ

cña bªn uû th¸c. VÒ b¶n chÊt, chi phÝ tr¶ cho bªn nhËn uû

th¸c chÝnh lµ tiÒn thu lao tr¶ cho ®¹i lý. Theo nghÞ ®Þnh 64-

H§BT, chi phÝ uû th¸c xuÊt khÈu kh«ng cao h¬n 1% cña tæng

sè doanh thu ngo¹i tÖ vÒ xuÊt khÈu theo ®iÒu kiÖn FOB t¹i

ViÖt Nam.

¦u nhîc ®iÓm cña xuÊt khÈu uû th¸c:

-¦u ®iÓm: C«ng ty uû th¸c xuÊt khÈu kh«ng ph¶i bá vèn

vµo kinh doanh, tr¸nh ®îc rñi ro trong kinh doanh mµ vÉn thu

®îc mét kho¶n lîi nhuËn lµ hoa hång cho xuÊt khÈu. Do chØ

thùc hiÖn hîp ®ång uû th¸c xuÊt khÈu nªn tÊt c¶ çc chi phÝ

tõ nghiªn cøu thÞ trêng, giao dÞch ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång

vµ thùc hiÖn hîp ®ång kh«ng ph¶i chi, dÉn tíi gi¶m chi phÝ

trong ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty.

-Nhîc ®iÓm: do kh«ng ph¶i bá vèn vµo kinh doanh nªn hiÖu

qu¶ kinh doanh thÊp kh«ng b¶o ®¶m tÝnh chñ ®éng trong

kinh doanh. ThÞ trêng vµ kh¸ch hµng bÞ thu hÑp v× C«ng ty

kh«ng cã liªn quan tíi viÖc nghiªn cøu thÞ trêng vµ t×m kh¸ch

hµng.

b/ XuÊt khÈu trùc tiÕp:

Trong ph¬ng thøc nµy, ®¬n vÞ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu

trùc tiÕp ký kÕt hîp ®ång ngo¹i th¬ng, víi t çch lµ mét bªn

ph¶i tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång ®ã. Hîp ®ång ký kÕt gi÷a

hai bªn ph¶i phï hîp víi luËt lÖ quèc gia vµ quèc tÕ, ®ång thêi

b¶o ®¶m ®îc lîi Ých quèc gia vµ ®¶m b¶o uy tÝn kinh doanh

cña doanh nghiÖp. §Ó thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu, ®¬n vÞ

kinh doanh ph¶i tiÕn hµnh çc kh©u c«ng viÖc:

8

Giôc më L/C vµ kiÓm tra luËn chøng (nÕu hîp ®ång quy

®Þnh sö dông ph¬ng ph¸p tÝn dông chøng tõ), xin giÊy phÐp

xuÊt khÈu, chuÈn bÞ hµng ho¸ lµm thñ tôc h¶i quan, giao

hµng lªn tµu, mua b¶o hiÓm, lµm thñ tôc thanh to¸n vµ gi¶i

quyÕt khiÕu n¹i (nÕu cã).

¦u nhîc ®iÓm cña h×nh thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp:

-¦u ®iÓm: Víi ph¬ng thøc nµy, ®¬n vÞ kinh doanh chñ

®éng trong kinh doanh, tù m×nh cã thÓ th©m nhËp thÞ tr-

êng vµ do vËy cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng, gîi më, kÝch

thÝch nhu cÇu. NÕu ®¬n vÞ tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh

tèt sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh doanh cao, tù kh¼ng ®Þnh

m×nh vÒ s¶n phÈm, nh·n hiÖu ... dÇn dÇn ®a ®îc uy tÝn vÒ

s¶n phÈm trªn thÕ giíi.

- Nhîc ®iÓm: Trong ®iÒu kiÖn ®¬n vÞ míi kinh doanh ®îc

mÊy n¨m th× ¸p dông h×nh thøc nµy rÊt khã do ®iÒu kiÖn

vèn s¶n xuÊt h¹n chÕ, am hiÓu th¬ng trêng quèc tÕ cßn mê

nh¹t, uy tÝn nh·n hiÖu s¶n phÈm cßn xa l¹ víi kh¸ch hµng

c/ Gia c«ng hµng xuÊt khÈu.

Gia c«ng hµng xuÊt khÈu lµ mét ph¬ng thøc kinh doanh

trong ®ã mét bªn (gäi lµ bªn nhËn gia c«ng) nhËp khÈu

nguyªn liÖu hoÆc b¸n thµnh phÈm cña mét bªn kh¸c (gäi lµ

bªn ®Æt gia c«ng) ®Ó chÕ biÕn ra thµnh phÈm giao l¹i cho

bªn ®Æt gia c«ng vµ nhËn thï lao ( gäi lµ chi phÝ gia c«ng).

Tãm l¹i, gia c«ng xuÊt khÈu lµ ®a çc yÕu tè s¶n xuÊt (chñ

yÕu lµ nguyªn vËt liÖu) tõ níc ngoµi vÒ ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸

theo yªu cÇu cña bªn ®Æt hµng, nhng kh«ng ph¶i ®Ó tiªu

dïng trong níc mµ ®Ó xuÊt khÈu thu ngo¹i tÖ chªnh lÖch do

ho¹t ®éng gia c«ng ®em l¹i. V× vËy, suy cho cïng, gia c«ng

xuÊt khÈu lµ h×nh thøc xuÊt khÈu lao ®éng, nhng lµ lo¹i lao

®éng díi d¹ng ®îc sö dông(®îc thÓ hiÖn trong hµng ho¸) chø

9

kh«ng ph¶i díi d¹ng xuÊt khÈu nh©n c«ng ra níc ngoµi.

Gia c«ng xuÊt khÈu lµ mét ph¬ng thøc phæ biÕn trong th-

¬ng m¹i quèc tÕ. Ho¹t ®éng nµy ph¸t triÓn sÏ khai th¸c ®îc

nhiÒu lîi thÕ cña hai bªn: bªn ®Æt gia c«ng vµ bªn nhËn gia

c«ng.

3.VÞ trÝ, vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu.

XuÊt khÈu hµng ho¸ lµ ho¹t ®éng kinh doanh bu«n b¸n ë

ph¹m vi quèc tÕ. Nã kh«ng ph¶i lµ hµnh vi mua b¸n riªng lÎ mµ

lµ c¶ mét hÖ thèng çc quan hÖ mua b¸n trong mét nÒn th-

¬ng m¹i cã tæ chøc c¶ bªn trong vµ bªn ngoµi nh»m b¸n s¶n

phÈm, hµng ho¸ s¶n xuÊt trong níc ra níc ngoµi thu ngo¹i tÖ,

qua ®ã cã thÓ ®Èy m¹nh s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn,

chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ æn ®Þnh tõng bíc n©ng cao møc

sèng nh©n d©n. Do vËy, xuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi

ngo¹i ®Ó ®em l¹i nh÷ng hiÖu qu¶ ®ét biÕn cao hoÆc cã thÓ

g©y thiÖt h¹i v× nã ph¶i ®èi ®Çu víi mét hÖ thèng kinh tÕ

kh¸c tõ bªn ngoµi mµ chñ thÓ trong níc tham gia xuÊt khÈu

kh«ng dÔ dµng khèng chÕ ®îc.

XuÊt khÈu hµng ho¸ n»m trong lÜnh vùc ph©n phèi vµ lu

th«ng hµng ho¸ cña mét qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng,

nh»m môc ®Ých liªn kÕt s¶n xuÊt víi tiªu dïng cña níc nµy víi

níc kh¸c. NÒn s¶n xuÊt x· héi ph¸t triÓn nh thÕ nµo phô thuéc

rÊt nhiÒu vµo ho¹t ®éng kinh doanh nµy.

§èi víi níc ta, nÒn kinh tÕ ®ang bíc ®Çu ph¸t triÓn, c¬ së

vËt chÊt kü thuËt cßn thÊp kÐm, kh«ng ®ång bé, d©n sè ph¸t

triÓn nhanh nªn viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu thu ngo¹i tÖ c¶i

thiÖn ®êi sèng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ lµ cùc kú quan träng.

§¶ng vµ Nhµ níc ta chñ tr¬ng ph¸t triÓn quan hÖ ®èi ngo¹i vµ

kinh tÕ ®èi ngo¹i ®Æc biÖt híng m¹nh vµo xuÊt khÈu hµng

ho¸ lµ mét chñ ch¬ng ®óng ®¾n phï hîp víi quy luËt kinh tÕ

kh¸ch quan. H¬n bao giê hÕt, xuÊt khÈu hµng ho¸ thùc sù cã

10

vai trß quan träng, cô thÓ lµ:

Thø nhÊt: Ho¹t ®éng xuÊt khÈu t¹o nguån vèn ngo¹i tÖ

quan träng ®Ó ®¶m b¶o nhu cÇu nhËp khÈu.

Trong kinh doanh quèc tÕ, xuÊt khÈu kh«ng ph¶i lµ chØ

®Ó thu ngo¹i tÖ vÒ, mµ lµ víi môc ®Ých ®¶m b¶o cho nhu

cÇu nhËp khÈu hµng ho¸ dÞch vô kh¸c nh»m tho¶ m·n nhu

cÇu tiªu dïng, t¨ng trëng nÒn kinh tÕ vµ tiÕn tíi xuÊt siªu (xuÊt

khÈu > nhËp khÈu), tÝch luü ngo¹i tÖ (thùc chÊt lµ ®¶m b¶o

ch¾c ch¾n h¬n nhu cÇu nhËp khÈu trong t¬ng lai).

XuÊt khÈu vµ nhËp khÈu trong th¬ng m¹i quèc tÕ võa lµ

®iÒu kiÖn, võa lµ tiÒn ®Ò cña nhau xuÊt khÈu ®Ó nhËp

khÈu vµ nhËp khÈu ®Ó ph¸t triÓn xuÊt khÈu. §Æc biÖt trong

®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay, ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ,

tr¸nh ®îc nguy c¬ tôt hËu víi thÕ giíi, ®ång thêi cßn t×m çch

®uæi kÞp thêi ®¹i, §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· ®Ò ra c«ng cuéc

c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Trong ®ã nhËp

khÈu m¸y mãc, thiÕt bÞ, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i lµ mét ®iÒu

kiÖn tiªn quyÕt. Muèn nhËp khÈu, chóng ta ph¶i cã ngo¹i tÖ,

cã çc nguån ngo¹i tÖ sau:

- XuÊt khÈu hµng ho¸. dÞch vô.

- ViÖn trî ®i vay, ®Çu t ....

- Liªn doanh ®Çu t níc ngoµi víi ta.

- Çc dÞch vô thu ngo¹i tÖ: ng©n hµng, du lÞch ...

Cã thÓ thÊy r»ng, trong çc nguån trªn th× xuÊt khÈu hµng

ho¸, dÞch vô lµ nguån quan träng nhÊt v×: nã chiÕm tû träng

lín, ®ång thêi lµ kh¶ n¨ng b¶o ®¶m tr¶ ®îc çc kho¶n ®i vay,

viÖn trî ... trong t¬ng lai. Nh vËy c¶ vÒ dµi h¹n vµ ng¾n h¹n,

xuÊt khÈu lu«n lµ c©u hái quan träng cho nhËp khÈu.

11

Thø hai: Ho¹t ®éng xuÊt khÈu ph¸t huy ®îc çc lîi thÕ

cña ®Êt níc.

§Ó xuÊt khÈu ®îc, çc doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu

ph¶i lùa chän ®îc nh÷ng ngµnh nghÒ, mÆt hµng cã tæng chi

phÝ (chi phÝ s¶n xuÊt vµ chi phÝ xuÊt khÈu) nhá h¬n gi¸ trÞ

trung b×nh trªn thÞ trêng thÕ giíi. Hä ph¶i dùa vµo nh÷ng

ngµnh hµng, nh÷ng mÆt hµng khai th¸c ®îc çc lîi thÕ cña

®Êt níc c¶ vÒ t¬ng ®èi vµ tuyÖt ®èi. VÝ dô nh trong çc mÆt

hµng xuÊt khÈu mòi nhän cña ta th× dÇu má, thuû s¶n, g¹o,

than ®¸ lµ nh÷ng mÆt hµng khai th¸c lîi thÕ tuyÖt ®èi nhiÒu

h¬n (v× chØ mét sè níc cã ®iÒu kiÖn ®Ó s¶n xuÊt çc mÆt

hµng nµy). Cßn hµng may mÆc khai th¸c chñ yÕu lîi thÕ so

s¸nh vÒ gi¸ nh©n c«ng rÎ. Tuy nhiªn, ph©n biÖt lîi thÕ tuyÖt

®èi vµ lîi thÕ so s¸nh chØ mang ý nghÜa t¬ng ®èi.

Ho¹t ®éng xuÊt khÈu võa thóc ®Èy thai th¸c çc lîi thÕ cña

®Êt níc võa lµm cho viÖc khai th¸c ®ã cã hiÖu qu¶ h¬n v×

khi xuÊt khÈu, çc doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu cã ngo¹i tÖ

®Ó nhËp m¸y mãc, thiÕt bÞ tiªn tiÕn ®a n¨ng suÊt lao ®éng

lªn cao. Çc lîi thÕ cÇn khai th¸c ë níc ta lµ nguån lao ®éng

dåi dµo, cÇn cï, gi¸ thuª rÎ, nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn phong

phó vµ ®Þa thÕ ®Þa lý ®Ñp.

Thø ba: Ho¹t ®éng xuÊt khÈu gãp phÇn lµm chuyÓn

dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt, ®Þnh híng s¶n xuÊt, thóc ®Èy t¨ng tr-

ëng kinh tÕ.

Chóng ta biÕt r»ng cã hai xu híng xuÊt khÈu: xuÊt khÈu ®a

d¹ng vµ xuÊt khÈu mòi nhän.

XuÊt khÈu ®a d¹ng lµ cã mÆt hµng nµo xuÊt khÈu ®îc th×

xuÊt khÈu nh»m thu ®îc nhiÒu ngo¹i tÖ nhÊt, nhng víi mçi

mÆt hµng th× l¹i nhá bÐ vÒ quy m«, chÊt lîng thÊp (v× kh«ng

®îc tËp trung ®Çu t) nªn kh«ng hiÖu qu¶.

12

XuÊt khÈu hµng mòi nhän: Tu©n theo quy luËt lîi thÕ so

s¸nh cña David Ricardo tøc lµ tËp trung vµo s¶n xuÊt vµ xuÊt

khÈu nh÷ng mÆt hµng mµ m×nh cã ®iÒu kiÖn nhÊt, cã lîi

thÕ so s¸nh hay chÝnh lµ viÖc thùc hiÖn chuyªn m«n ho¸ vµ

ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Khi ®ã, níc ta cã kh¶ n¨ng

chiÕm lÜnh thÞ trêng, trë thµnh "®éc quyÒn" mÆt hµng ®ã

vµ thu lîi nhuËn siªu ng¹ch. XuÊt khÈu mòi nhän cã t¸c dông

nh ®Çu cña mét con tµu, tuy nhá bÐ nhng nã cã ®éng c¬, do

®ã nã cã thÓ kÐo c¶ ®oµn tµu tiÕn lªn. HiÖn nay, ®©y lµ h-

íng xuÊt khÈu chñ yÕu cña níc ta, cã kÕt hîp víi xuÊt khÈu ®a

d¹ng ®Ó t¨ng thu ngo¹i tÖ.

Vµ khi mÆt hµng xuÊt khÈu mòi nhän ®em l¹i hiÖu qu¶ cao

th× çc doanh nghiÖp sÏ tËp trung ®Çu t ®Ó ph¸t triÓn

ngµnh hµng ®ã, dÉn ®Õn ph¸t triÓn çc ngµnh hµng cã liªn

quan. VÝ dô: Khi ngµnh may xuÊt khÈu ph¸t triÓn lµm cho

ngµnh dÖt còng ph¸t triÓn ®Ó cung cÊp nguyªn vËt liÖu cho

ngµnh may dÉn ®Õn ngµnh trång b«ng, ®ay còng ph¸t triÓn

®Ó cung cÊp nguyªn vËt liÖu cho ngµnh dÖt.

H¬n n÷a, xu híng xuÊt khÈu lµ mòi nhän lµm thay ®æi c¬

cÊu çc ngµnh s¶n xuÊt trong nÒn kinh tÕ v× c¬ cÊu mét nÒn

kinh tÕ chÝnh lµ sè lîng çc ngµnh s¶n xuÊt vµ tû träng cña

chóng so víi tæng thÓ.

Râ rµng, tû träng ngµnh hµng mòi nhän lµ t¨ng lªn vµ t¨ng

m¹nh cßn trong néi bé ngµnh ®ã th× nh÷ng kh©u, nh÷ng

lo¹i s¶n phÈm a chuéng trªn thÞ trêng thÕ giíi còng sÏ ph¸t

triÓn h¬n. Tøc lµ xuÊt khÈu hµng mòi nhän lµm thay ®æi c¬

cÊu ngµnh vµ c¶ c¬ cÊu trong néi bé mét ngµnh theo híng

khai th¸c tèi u lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt níc.

MÆt kh¸c, trªn thÞ trêng thÕ giíi yªu cÇu vÒ hµng ho¸ dÞch

vô ë møc chÊt lîng cao, c¹nh tranh gay g¾t. ChØ cã çc doanh

nghiÖp ®ñ m¹nh ë mçi níc míi tham gia thÞ trêng thÕ giíi. Do

13

®ã, çc doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ph¶i n©ng

cao chÊt lîng s¶n phÈm, gi¶m chi phÝ ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn.

Toµn bé çc t¸c ®éng trªn lµm cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn

t¨ng trëng theo híng tÝch cùc. §ã lµ ý nghÜa kinh tÕ cña ho¹t

®éng xuÊt khÈu.

Thø t: Gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng,

t¹o thu nhËp vµ t¨ng møc sèng.

VÒ ng¾n h¹n, ®Ó tËp trung ph¸t triÓn çc ngµnh hµng xuÊt

khÈu th× ph¶i cÇn thªm lao ®éng, cßn ®Ó xuÊt khÈu cã hiÖu

qu¶ th× ph¶i tËn dông ®îc lîi thÕ lao ®éng nhiÒu, gi¸ rÎ ë níc

ta. ChÝnh v× thÕ mµ chóng ta chñ tr¬ng ph¸t triÓn ngµnh

nghÒ cÇn nhiÒu lao ®éng nh ngµnh may mÆc. Víi mét ®Êt n-

íc h¬n 70 triÖu d©n, tû lÖ thÊt nghiÖp t¬ng ®èi cao th×

®©y lµ mét vÊn ®Ò cã ý nghÜa rÊt lín trong ®iÒu kiÖn níc ta

hiÖn nay.

Thø n¨m: Ho¹t ®éng xuÊt khÈu n©ng cao uy tÝn níc ta

trªn thÞ trêng thÕ giíi t¨ng cêng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i.

Ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®em l¹i ngo¹i tÖ, gãp phÇn lµm c©n

b»ng çn c©n thanh to¸n, lµ mét trong bèn ®iÒu kiÖn ®¸nh

gi¸ nÒn kinh tÕ cña mét níc: GDP, l¹m ph¸p, thÊt nghiÖp vµ

çn c©n thanh to¸n. Cao h¬n n÷a lµ xuÊt siªu, t¨ng tÝch luü

ngo¹i tÖ, lu«n ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n víi ®èi t¸c, t¨ng

®îc tÝn nhiÖm. Qua ho¹t ®éng xuÊt khÈu, hµng ho¸ ViÖt Nam

®îc bÇy b¸n trªn thÞ trêng thÕ giíi, khuyÕch tr¬ng ®îc tiÕng

vang vµ sù hiÓu biÕt.

Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµm cho çc quan hÖ kinh tÕ chÆt chÏ

h¬n, lµm tiÒn ®Ò thóc ®Èy çc ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i

kh¸c nh dÞch vô du lÞch, ng©n hµng, ®Çu t, hîp t¸c, liªn

doanh ....

14

Tãm l¹i : ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ mét chiÕn lîc

®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ níc ta.

II. Vai trß cña xuÊt khÈu hµng may mÆc ®èi víi viÖt

nam.

Tríc khi t×m hiÓu vai trß cña xuÊt khÈu chóng ta ph¶i x¸c

®Þnh ®îc nhiÖm vô cña chóng ®ã lµ:

- Ph¶i biÕt khai th¸c cã hiÖu qu¶ lîi thÕ cña ®Êt níc, kÝch

thÝch çc ngµnh kinh tÕ ph¸t triÓn.

- Ph¶i gãp phÇn t¨ng tÝch luü, më réng s¶n xuÊt t¨ng thu

nhËp cho nÒn kinh tÕ quèc d©n.

- XuÊt khÈu lµ c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n th«ng qua

viÖc t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, t¹o nguån thu nhËp.

- Ph¶i biÕt khai th¸c nh÷ng thÞ trêng hiÖn cã vµ quan t©m

tíi thÞ trêng cha ®îc khai th¸c.

- Lîi dông khèi lîng mua hµng lín lao cña níc ngoµi.

- T×m thÞ trêng cho s¶n phÈm khi lîng b¸n gi¶m sót.

- Më réng nÒn t¶ng b¸n hµng ®Ó tr¶i réng chi phÝ b¸n

hµng.

- Sö dông n¨ng lùc s¶n xuÊt thõa.

- BiÕt ®îc nh÷ng ph¬ng ph¸p kü thuËt tiªn tiÕn ®îc sö

dông ë níc ngoµi.

- Theo dâi sù c¹nh tranh cña çc ®èi thñ cã s¶n phÈm cïng

lo¹i trªn thÞ trêng.

Ngoµi ra ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu cßn ph¶i cã

nhiÖm vô gãp phÇn thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña

§¶ng vµ Nhµ níc: “§a d¹ng ho¸ vµ ®a ph¬ng ho¸ quan hÖ

15

quèc tÕ, t¨ng cêng hîp t¸c khu vùc “.

§Ó thùc hiÖn tèt nhiÖm vô kÓ trªn th× c«ng t¸c xuÊt khÈu

ph¶i nhËn râ çc vai trß quan träng sau:

- Thu ngo¹i tÖ vÒ cho ®Êt níc, ®©y lµ nguån vèn quan

träng ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu nhËp khÈu vµ tÝch luü ph¸t triÓn

s¶n xuÊt. ThËt vËy, nhËp khÈu còng nh vèn ®Çu t cña mét níc

thêng dùa vµo ba nguån chñ yÕu lµ viÖn trî, ®i vay, xuÊt

khÈu.

Trong khi møc viÖn trî lµ bÞ ®äng vµ cã h¹n, cßn ®i vay sÏ

t¹o thªm g¸nh nÆng cho nÒn kinh tÕ th× xu híng ph¸t triÓn

xuÊt khÈu ®Ó tù ®¶m b¶o vµ ph¸t triÓn ®îc coi nh mét chiÕn

lîc quan träng mµ hÇu hÕt çc níc ®Òu øng dông.

- XuÊt khÈu lµ c«ng cô gi¶i quyÕt thÊt nghiÖp trong níc;

theo International Trade 1980-1990 ë Mü vµ çc níc c«ng

nghiÖp ph¸t triÓn cø xuÊt khÈu 1tû USD th× t¹o ®îc 40 ngh×n

viÖc lµm trong níc, cßn ë çc níc t b¶n ®ang ph¸t triÓn kh¸c

cã thÓ t¹o ra 45-50 ngh×n chç viÖc lµm. ë níc ta nÒn c«ng

nghiÖp cßn l¹c hËu, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp nªn xuÊt khÈu 1

tû USD th× sÏ t¹o ®îc trªn 50 ngh×n chç lµm viÖc trong níc.

- XuÊt khÈu lµm t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt trong níc vµ t¨ng

hiÖu qu¶ sö dông vèn th«ng qua t¸c ®éng ngîc chiÒu ®èi víi

viÖc ®æi míi trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i vµ ph¬ng thøc qu¶n lý

tiªn tiÕn.

- Khai th¸c çc tiÒm n¨ng, ph¸t huy çc lîi thÕ cña ®Êt níc,

kÝch thÝch çc ngµnh lts ph¸t triÓn c¶ vÒ quy m« lÉn chiÒu

s©u. §Æc biÖt lµ sù t¸c ®éng ®Õn sù thay ®æi c¬ cÊu ngµnh

kinh tÕ theo híng ngµy cµng sö dông cã hiÖu qu¶ çc lîi thÕ

®Êt níc. Ph¸t triÓn çc ngµnh c«ng nghiÖp, ¸p dông kü thuËt

tiªn tiÕn gióp cã thªm nguån løc c«ng nghiÖp míi, t¨ng n¨ng

16

suÊt lao ®éng, tiÕt kiÖm chi phÝ lao ®éng x· héi.

- T¹o ®iÒu kiÖn më réng thÞ trêng tiªu thô hµng ho¸ cña

quèc gia.

- §Èy m¹nh xuÊt khÈu cßn cã vai trß t¨ng cêng sù hîp t¸c

quèc tÕ gi÷a çc níc, n©ng cao ®Þa vÞ vµ uy tÝn cña ViÖt

Nam trªn th¬ng trêng quèc tÕ. Nhê cã nh÷ng hµng xuÊt khÈu

mµ nhiÒu C«ng ty níc ngoµi biÕt ®Õn n¨ng lùc cña ta vµ s½n

sµng thiÕt lËp quan hÖ bu«n b¸n vµ ®Çu t.

Nh vËy, xuÊt khÈu nã kh«ng chØ ®ãng vai trß xóc t¸c, hç trî

ph¸t triÓn mµ nã cã thÓ thµnh yÕu tè bªn trong cña sù ph¸t

triÓn; trùc tiÕp tham gia vµo viÖc gi¶i quyÕt çc vÊn ®Ò bªn

trong cña nÒn kinh tÕ quèc d©n nh vèn, kü thuËt, lao ®éng,

nguyªn liÖu, thÞ trêng...

III. thÞ trêng cho hµng may mÆc vµ xu híng nhËp khÈu

hµng may mÆc trªn thÕ giíi.

1. VÒ thÞ trêng may mÆc ViÖt Nam.

1.1. thÞ trêng EU:

ThÞ trêng EU víi d©n sè 340 triÖu lµ n¬i tiªu thô lín vµ ®a

d¹ng çc lo¹i quÇn ¸o. Møc tiªu thô thÞ trêng nµy lµ kh¸ cao: 17

kg / ngêi / n¨m. ë ®©y, ngêi ta cã thÊy ®ñ lo¹i hµng ho¸ tõ

çc níc nh Mü, Trung Quèc, NhËt, Hång K«ng, §µi Loan. Hµng

n¨m EU nhËp kho¶ng 63 tû USD quÇn ¸o võa qua h¹n ng¹ch

mµ EU dµnh cho c«ng nghÖ lµ 22 ngh×n tÊn hµng dÖt may

gi¸ trÞ kho¶ng 450 triÖu USD vµ hiÖp ®Þnh ký cho giai ®o¹n

tíi 1998-200 gi¸ trÞ sÏ t¨ng 40% vµ so víi gi¸ trÞ hiÖp ®Þnh cò

(chi giai ®o¹n 1993-1997). §©y lµ thÞ trêng xuÊt khÈu chñ

yÕu cña ViÖt Nam vµ EU ký hiÖp ®Þnh bu«n b¸n dÖt may tõ

n¨m 1992 trong ®ã cã h¹n ng¹ch gia c«ng thuÇn tuý (TPP). Cã

nghÜa lµ kh¸ch hµng göi nguyªn phô liÖu tõ mét níc thø ba

thuª gia c«ng t¹i ViÖt Nam, sau ®ã xuÊt sang EU. Cßn nÕu

17

kh¸ch hµng EU göi nguyªn phô liÖu tõ EU sang gia c«ng t¹i

ViÖt Nam, sau ®ã xuÊt ngîc l¹i sang EU th× kh«ng tÝnh vµo

h¹n ng¹ch. Qua 5 n¨m thùc hiÖn hiÖp ®Þnh bu«n b¸n hµng

dÖt may víi EU s¶n xuÊt hµng may mÆc cña ViÖt Nam sang

thÞ trêng nµy ®· cã bíc tiÕn v÷ng ch¾c. N¨m 1993 tæng kim

ng¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc ViÖt Nam vµo EU ®¹t ®îc

kho¶ng 250 triÖu USD, n¨m 1996 ®¹t 400 triÖu USD vµ dù

kiÕn n¨m 1998 sÏ ®¹t 650 triÖu USD.

B¶ng 5: Mét sè chñng lo¹i hµng ®¹t møc xuÊt khÈu cao

cña ViÖt Nam

vµo EU qua çc n¨m (§¬n vÞ: TriÖu chiÕc)

Tªn hµng Chñng

lo¹i

1995 1996 1997

Jacket Cat 21 8,9 9,4 11,7

T- Shirt Cat 4 2,9 3,71

¸o len Cat 5 1,65 1,81

QuÇn Cat 6 1,65 2,4

¸o s¬ mi n÷ Cat 7 0,91 1,49

¸o kho¸ch n÷ Cat 15 0,13 0,17

¸o dµi n÷ Cat 26 0,19 0,39

V¸y ng¾n Cat 27 0,14 0,23

(Nguån: Tæng C«ng ty DÖt-May ViÖt Nam.)

Còng nh çc n¨m tríc ®©y mÆt hµng ¸o Jacket lu«n chiÕm

tû träng lín trong c¬ cÊu xuÊt khÈu may mÆc ®i EU vµ thêng

chiÕm 50% trong tæng kim ng¹ch. ChÊt lîng hµng may mÆc

ViÖt Nam ®· ®îc kh¸ch hµng chÊp nhËn, chØ tÝnh riªng n¨m

1996 hµng dÖt-may ViÖt Nam ®· xuÊt sang tÊt c¶ çc níc EU

víi gi¸ trÞ hµng tr¨m triÖu USD, ®øng ®Çu lµ §øc ( 150 triÖu

USD), Ph¸p (60 triÖu USD), T©y Ban Nha ( 16 triÖu USD), BØ (

10 triÖu USD), Thuþ §iÓn (7,5 triÖu USD), Bå §µo Nha ( 1,3

triÖu USD)...

18

ThÞ trêng may mÆc EU cã tiÒm n¨ng vµ triÓn väng rÊt lín

®èi víi çc doanh nghiÖp ViÖt Nam. Tuy nhiªn, ®Ó cã ®îc

®iÒu ®ã, çc doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i tu©n thñ nh÷ng

quy ®Þnh kh¸ nghiªm ngÆt khi xuÊt khÈu vµo thÞ trêng nµy

nh:

- Kh«ng ®îc mua b¸n, chuyÓn nhîng h¹n ng¹ch ®Ó xuÊt

khÈu çc mÆt hµng cã xuÊt xø tõ çc níc kh¸c vµo EU.

- Çc doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng ®îc lîi dông thuÕ u

®·i, gi¸ nh©n c«ng trong níc rÎ ®Ó b¸n hµng rÎ h¬n møc gi¸

hiÖn hµnh g©y bÊt lîi cho çc nhµ s¶n xuÊt cïng lo¹i hµng ®ã

hoÆc çc mÆt hµng trùc tiÕp bÞ c¹nh tranh cña EU. Cã thÓ sÏ

bÞ ¸p dông quy ®Þnh cô thÓ ®· ®îc hai bªn tho¶ thuËn.

- Çc doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng ®îc phÐp b¸n hµng

cho níc thø ba ®Ó t¸i xuÊt vµo EU.

- §èi víi hµng gia c«ng t¹i ViÖt Nam khi xuÊt sang EU ph¶i

ghi râ phÝ gia c«ng, gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu mua t¹i ViÖt Nam

®Ó lµm c¨n cø gi¶m thuÕ nhËp khÈu vµo EU.

Trong hiÖp ®Þnh còng quy ®Þnh râ danh môc hµng ho¸ vµ

kim ng¹ch mµ ViÖt Nam ®a vµo EU ( tæng céng 151 nhãm

mÆt hµng víi 108 nhãm thoe h¹n ng¹ch vµ 43 nhãm tù do).

H¹n ng¹ch n¨m tríc kh«ng dïng hÕt cã thÓ chuyÓn sang n¨m

sau. §Æc biÖt trong hiÖp ®Þnh nµy cßn quy ®Þnh hµng n¨m

ViÖt Nam vµ EU sÏ xem xÐt kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam

®Ó níi láng h¹n ng¹ch cÊp cho ViÖt Nam. Bëi vËy, ®©y lµ thÞ

trêng tiÒm n¨ng lín, çc doanh nghiÖp cña ta cÇn tu©n thñ

tèt çc quy ®Þnh nµy, tr¸nh lµm tæn h¹i ®Õn quan hÖ bu«n

b¸n gi÷a níc ta vµ céng ®ång kinh tÕ Ch©u ¢u.

1.2. ThÞ trêng NhËt B¶n

NhËt B¶n lµ mét thÞ trêng nhËp khÈu may mÆc lín thø ba

19

thÕ giíi vµ ®©y lµ thÞ trêng phi h¹n ng¹ch. Nhng ®©y còng lµ

mét thÞ trêng khã tÝnh víi nh÷ng ®ßi hái kh¾t khe c¶ vÒ

chÊt lîng vµ gi¸ c¶, hä thêng yªu cÇu kiÓm tra chÊt lîng chi

tiÕt vµ quan t©m nhiÒu tíi mÉu mèt. VÝ dô nh:

- §å lãt, tÊt: mèt chiÕm 70,5%

- QuÇn ¸o n÷: 56,4%lµ mèt; 37,5% lµ gi¸ vµ cßn l¹i lµ phÈm

chÊt.

- Comple nam: 50% lµ phÈm chÊt; 43,7% lµ mèt vµ cßn l¹i

lµ gi¸ c¶.

Víi d©n sè kho¶ng 120 triÖu ngêi vµ møc thu nhËp b×nh

qu©n ®Çu ngêi 26 ngh×n USD/n¨m th× nhu cÇu vÒ may

mÆc lµ kh«ng nhá, hµng n¨m NhËt B¶n nhËp khÈu kho¶ng 7-

8 tû USD hµng may mÆc. N¨m 1994 hµng may ViÖt Nam xuÊt

sang NhËt xÊp xØ 130 triÖu USD, n¨m 1996 xuÊt sang NhËt

chiÕm 90% kim ng¹ch cña m¶ng thÞ trêng kh«ng h¹n ng¹ch vµ

®¹t 500 triÖu USD. MÆt kh¸c, xuÊt sang NhËt thêng lµ ¸o

Jacket, quÇn ¸o s¬ mi do çc ®¬n vÞ phÝa B¾c gia c«ng, ¸o

Kimono do çc ®¬n vÞ phÝa Nam thùc hiÖn.

§©y tuy lµ thÞ trêng ®ßi hái cao song còng ®Çy høa hÑn,

neus nh ®Çu t tèt, n©ng cao ®îc chÊt lîng, mÉu m· phong

phó, mµu s¾c ®a d¹ng, n¾m v÷ng thÞ hiÕu th× cã kh¶ n¨ng

hµng may mÆc cña ta sÐ ph¸t triÓn m¹nh ë thÞ trêng nµy.

1.3. ThÞ trêng Hoa Kú vµ B¾c Mü

Mü lµ thÞ trêng kh¸ hÊp dÉn, lý tëng cña ngµnh dÖt-may

v× d©n sè Mü kh¸ ®«ng, hiÖn cã 253 triÖu ngêi, ®a sè sèng

ë thµnh thÞ cã møc thu nhËp quèc d©n cao. Do ®ã ngêi Mü

cã søc mua lín vµ nhu cÇu ®a d¹ng. Riªng hµng dÖt may nhu

cÇu nhËp khÈu hµng n¨m lªn tíi 30-36 tû USD nh n¨m 1996 lµ

34 tû USD. Nguån nhËp chñ yÕu lµ tõ çc níc Ch©u ¸:

20

B¶ng 6: Mét sè nguån nhËp khÈu chÝnh vÒ hµng may

mÆc t¹i Ch©u ¸ cña Hoa Kú.

Níc Gi¸ trÞ ( tû USD)Trung Quèc 6,1Hång K«ng 5Hµn Quèc 1,8§µi Loan 2,3Çc níc ASEAN kh¸c 4,5

(Nguån: Tæng C«ng ty dÖt may ViÖt Nam.)

Th¸ng 2/1994 Mü bá cÊm vËn víi ViÖt Nam, th¸ng 8/1994

Mü bá cÊm vËn viÖn trî vµ th¸ng 7/1995 Mü b×nh thêng ho¸

mèi quan hÖ víi ViÖt Nam. Tuy nhiªn, chóng ta ®ang mong

chê ®îc hëng quy chÕ tèi huÖ quèc (MFN-The Most Favourel

Nation) cho hµng nhËp khÈu tõ Mü vµo ViÖt Nam. §©y còng lµ

®iÒu kiÖn ch×a kho¸ ®Ó x©m nhËp thÞ trêng Mü.

Ph¶i nãi r»ng, thÞ trêng may mÆc B¾c Mü lµ mét miÕng

måi bÐo bë, hÊp dÉn ngay bëi møc cÇu l¬n, tÝnh thêi trang,

mÉu mèt vµ thÞ hiÕu thÓ hiÖn rÊt râ phong çch cña ngêi Mü;

®ã lµ sù phong phó vµ kh¸c biÖt. Song víi ViÖt Nam sù l¹c

quan ®ã vÉn n»m trong nçi « ©u v× Mü cha dµnh cho ViÖt

Nam MFN vµ nh vËy hµng may ViÖt Nam qua Mü ph¶i chÞu

thuÕ nhËp khÈu cßn rÊt cao, tõ 40-49% gi¸ trÞ nhËp khÈu.

Trong khi Trung Quèc vµ mét sè níc kh¸c ®îc hëng quy chÕ

nµy chØ ph¶i chÞu thuÕ 25%. ¦u thÕ c¹nh tranh ®· kh«ng

tthuéc vÒ çc doanh nghiÖp ViÖt Nam. MÆt kh¸c, ng©n hµng

hai níc cha cã mèi quan hÖ b¹n hµng bang giao chÆt chÏ nªn

viÖc thanh to¸n cßn lµ mét vÊn ®Ò bÊt cËp. Trêng hîp nµy ®·

cã thùc tÕ khi cã mét C«ng ty Mü muèn tr¶ tiÒn cho C«ng ty

may Ph¬ng §«ng, hä kh«ng thÓ më L/C tõ Mü mµ ph¶i sang

tËn ViÖt Nam yªu cÇu Vietcombank Thµnh phè Hå ChÝ Minh

cho phÐp võa më võa nhËn tiÒn vµ hä ph¶i tr¶ b»ng tiÒn

mÆt.

21

Do nh÷ng h¹n chÕ nªu trªn, kim ng¹ch hµng dÖt may ViÖt

Nam xuÊt khÈu sang Mü míi chØ lµ møc t¬ng ®èi. N¨m 1994

®¹t 2 triÖu USD, n¨m 1995 ®¹t 5 triÖu, n¨m 1996 ®¹t 25

triÖu vµ n¨m 1997 ®¹t trªn 30 triÖu USD. §©y míi chØ lµ

nh÷ng con sè rÊt nhá bÐ so víi nhu cÇu cña thÞ trêng Mü vµ

kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña ta. VËy chóng ta ph¶i lµm g× ®Ó

tÝch cùc x©m nhËp ®îc vµo thÞ trêng ®Çy triÓn väng nµy

®ang lµ c©u hái ®Æt ra lµ hÕt søc cÊp b¸ch cho nhiÒu nhµ

qu¶n lý vµ c¶ phÝa doanh nghiÖp.

1.4. ThÞ trêng SNG vµ mét sè níc §«ng ¢u

Trong nh÷ng n¨m tríc khi çc níc x· héi chñ nghÜa §«ng ¢u

tan vì th× tû träng kim ng¹ch cña ta vµo thÞ trêng nµy chiÕm

vÞ trÝ kh¸ lín vµ ®ãng vai trß quan träng, xuÊt khÈu theo

nh÷ng hiÖp ®Þnh hµng ®æi hµng. Qua thêi gian dµi ®ã nhµ

xuÊt khÈu cña ta phÇn nµo n¾m b¾t ®îc thÞ hiÕu, nhu cÇu

cña ngêi tiªu dïng ë khu vùc nµy vµ ngêi tiªu dïng còng ®·

phÇn nµo quen víi hµng may mÆc cña ta. Tuy nhiªn, kÓ tõ khi

çc níc XHCN §«ng ¢u tan vì th× kim ng¹ch hµng may mÆc

cña ta vµo thÞ trêng nµy gi¶m m¹nh. HiÖn nay, hµng may

mÆc cña ta vµo thÞ trêng nµy chñ yÕu do çc th¬ng gia bu«n

theo tõng chuyÕn cßn vÒ phÝa doanh nghiÖp th× chØ møc

thÊp do cha t×m ®îc ph¬ng thøc thanh to¸n hîp lý th©y thÕ

cho ph¬ng thøc hµng ®æi hµng tríc ®©y.

Nh vËy cã thÓ nãi, víi ViÖt Nam ®©y lµ thÞ trêng truyÒn

thèng mµ mÊy n¨m võa qua chóng ta ®Ó vît khái tÇm tay.

CÇn nhanh chãng t×m ra gi¶i ph¸p cÇn thiÕt ®Ó nèi l¹i quan

hÖ víi thÞ trêng kh«ng kÐm phÇn hÊp dÉn nµy. Çc doanh

nghiÖp cÇn m¹nh d¹n triÓn khai ph¬ng thøc thanh to¸n míi

ph¸t huy lîi thÕ vèn cã cña ta trong nhiÒu n¨m qua trªn thÞ tr-

êng nµy.

1.5. ThÞ trêng çc níc ASEAN

22

ViÖt Nam ®· lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña ASEAN vµ ®ang

trªn tiÕn tr×nh thùc hiÖn AFTA, bªn c¹nh nh÷ng c¬ héi lín më

ra còng cßn nhiÒu th¸ch thøc. Ph¶i tiÕn hµnh c¾t gi¶m thuÕ

quan vµ hµng ho¸ ®îc lu chuyÓn tù do gi÷a çc níc ASEAN t¹o

nªn sù c¹nh tranh gay g¾t ®èi víi hµng ho¸ ViÖt Nam, buéc

çc doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i nç lùc c¶i tiÕn c«ng nghÖ,

¸p dông ph¬ng thøc qu¶n lý hiÖn ®¹i vµ ph¶i t¹o ®îc cho

m×nh mét nÒn t¶ng v÷ng ch¾c vÒ mäi mÆt ®Ó trô v÷ng

trªn th¬ng trêng. S¶n phÈm cã ®îc thÞ trêng chÊp nhËn hay

kh«ng quyÕt ®Þnh ®Õn sù tèn t¹i cña C«ng ty. Díi søc Ðp ®ã

sÏ xo¸ bá ®i ®îc çc C«ng ty lµm ¨n tr× trÖ. Tuy nhiªn vÒ

phÝa ViÖt Nam ch¾c ch¾n sÏ cã nhiÒu C«ng ty cÇn ph¶i “lét

x¸c “.

Bï l¹i, thÞ trêng ASEAN víi 430 triÖu d©n, thu nhËp b×nh

qu©n ®Çu ngêi hµng n¨m 1.608 USD, tèc ®é ph¸t triÓn b×nh

qu©n 6-8%/ n¨m, th× ®©y qu¶ lµ mét thÞ trêng lín cho hµng

may mÆc. ASEAN cßn lµ mét thÞ trêng cã nÒn v¨n ho¸ t¬ng

®ång lÉn nhau. Do ®ã thÞ hiÕu, lèi sèng còng t¬ng ®èi gièng

nhau, ®iÒu nµy lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho çc doanh nghiÖp

may mÆc ViÖt Nam x©m nhËp dÕ rµng h¬n.

1.6. ThÞ trêng trong níc

Chóng ta chñ yÕu chó träng ®Õn s¶n xuÊt hµng may xuÊt

khÈu vµ ®· cã nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng kÓ cho nÒn kinh tÕ

quèc d©n. Song chóng ta ®· ®Ó l¹i kho¶ng trèng sau lng

m×nh ®ã lµ thÞ trêng néi ®Þa. HiÖn nay, d©n sè ViÖt Nam

trªn 75 triÖu ngêi, chØ tÝnh khiªm tèn søc mua còng vµo

kho¶ng 750 triÖu USD/n¨m (10 USD/ngêi/n¨m). §©y lµ con sè

kh«ng nhá cã søc hÊp dÉn ®èi víi bÊt kú nhµ ®Çu t nµo.

Thùc tÕ trªn thÞ trêng ViÖt Nam cßn nhiÒu mÆt hµng

second-hand cña níc ngoµi, chøng tá r»ng nhu cÇu ®· vît kh¶

n¨ng cung cÊp trong níc. Do vËy, çc doanh nghiÖp ViÖt Nam

23

mét mÆt t¨ng cêng s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, mét mÆt ph¶i

chó ý ®Õn s¶n xuÊt hµng phôc vô nhu cÇu néi ®Þa. Nhµ níc

chØ cã biÖn ph¸p nh giao chØ tiªu cho mét sè doanh nghiÖp

s¶n xuÊt hµng may mÆc ®¸p øng tiªu dïng trong níc. Tr¸nh bá

trèng thÞ trêng ngay trong tÇm tay.

Trªn ®©y lµ mét sè thÞ trêng lín mµ chóng ta ®· vµ ®ang

cã ®îc. CÇn ph¶i cã biÖn ph¸p vµ ®Þnh híng ®óng ®¾n ®Ó

khai th¸c nã mét çch triÖt ®Ó. MÆt kh¸c ph¶i t¨ng cêng më

réng vµ t×m kiÕm nh÷ng thÞ trêng ®ang bÞ bá ngá, ®©y

còng lµ môc tiªu mµ chóng ta ®ang ®Æt ra. Ch¼ng h¹n sÏ

t×m çch tiÕp cËn thÞ trêng Trung CËn §«ng vµ Mü La Tinh lµ

mét vÝ dô.

2. Xu híng nhËp khÈu hµng may mÆc trªn thÕ giíi.

ThÞ trêng thÕ giíi sau nhiÒu n¨m vËn hµnh ®éc lËp nay ®·

trë nªn cã tæ chøc vµ ®ang ho¹t ®éng trong sù rµng buéc

chÆt chÏ çc thÓ chÕ sau:

- Çc ®Þnh chÕ kinh tÕ nh WTO. GSP. MFA, çc c«ng íc vÒ

lao ®éng, vÒ së h÷u trÝ tuÖ...

- Çc thÓ chÕ vÒ khu vùc: EU, NAPTA, ASEAN...

- Çc thÓ chÕ vÒ tµi chÝnh: WB,IMF, ADB vµ çc hiÖp ®Þnh

liªn ng©n hµng.

- Çc hiÖp ®Þnh vÒ hµng ho¸ nh vÒ cao su thiªn nhiªn, cµ

phª, dÇu më , hµng dÖt may...

- Çc trung t©m giao dÞch: Sá giao dÞch hµng ho¸ ë Lu©n

§«n, Paris, Singapore, Chicago...

- Çc c«ng héi vËn t¶i biÓn, tæ chøc hµng kh«ng quèc tÕ

(ICAO), tæ chøc du lÞch quèc tÕ, çc tÝnh chÊt liªn l¹c viÔn

th«ng quèc tÕ, çc m¹ng líi vµ trung t©m dÞch vô tiªu thô...

24

Ho¹t ®éng cña çc thÓ chÕ quèc tÕ vµ khu vùc ®· ®a l¹i

hiÖu qu¶ gióp cho th¬ng m¹i quèc tÕ ®îc æn dÞnh vµ ph¸t

triÓn. Trong t¬ng lai çc ®Þnh chÕ nµy sÏ kh«ng thÓ kh«ng

tham gia mét çch tÝch cùc vµo çc ®Þnh chÕ thÕ giíi vµ khu

vùc nãi trªn.

Víi c¬ chÕ ho¹t ®éng cña thÞ trêng thÕ giíi nh vËy ®· ¶nh

hëng tíi viÖc s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng dÖt may trªn thÕ giíi.

Nh khu vùc EU ®· cã çc møc thuÕ u ®·i ®èi víi hµng dÖt may

cña çc níc ®ang ph¸t triÓn xuÊt khÈu vµo thÞ trêng nµy.

HiÖp ®Þnh çc níc EU ®· cã hiÖp ®Þnh vÒ hµng may mÆc víi

tõng níc cô thÓ, díi çc quy ®Þnh çc s¶n phÈm DÖt may cña

Trung Quèc.

Víi çc ®Þnh chÕ nµy, nã t¹o ra sù c«ng b»ng gi÷a çc níc

cã nÒn c«ng nghiÖp may ph¸t triÓn vµ çc níc ®ang ph¸t

triÓn.

Trong bèi c¶nh chung cña thÞ trêng thÕ giíi nh hiÖn nay,

t×nh h×nh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam

còng cã nhiÒu biÕn ®éng vµ næi lªn mét sè ®Æc ®iÓm sau:

+ N¨m 1997 ®· kÕt thóc hiÖp ®Þnh bu«n b¸n hµng dÖt

may víi EU h¹n ng¹ch 22 ngh×n tÊn dÖt may ®¹t gi¸ trÞ 450

triÖu. GÇn ®©y, ViÖt Nam ®· ký hiÖp ®Þnh trong lÜnh vùc

nµy cho giai ®o¹n 1998-2000, ®iÒu ®ã sÏ më ra mét triÓn

väng to lín vÒ xuÊt khÈu hµng dÖt may cña níc ta.

+ Quan hÖ ViÖt Nam - Hoa Kú ®îc c¶i thiÖn mét çch c¬

b¶n, song quy chÕ tèi huÖ quèc cho ViÖt Nam vÉn cßn lµ mét

c©u hái cha chÝnh x¸c. NÕu chÕ ®é nµy ®îc ¸p dông th×

®©y sÏ lµ c¬ héi lín vÒ thÞ trêng hµng dÖt may cho ViÖt

Nam.

+ Kinh tÕ khu vùc ph¸t triÓn chËn l¹i : viÖc trao tr¶ Hång

25

K«ng cho Trung Quèc vµo 1/7/1997 võa qua cã thÓ ¶nh hëng

®Õn kinh tÕ thÞ trêng khu vùc. HiÖn nay mét sè kh¸ch hµng

Hång K«ng ®ang ®Æt gia c«ng hµng may mÆc t¹i ViÖt Nam

nh vËy sÏ Ýt nhiÒu bÞ biÕn ®éng. Bªn c¹nh ®ã cuéc khñng

ho¶ng kinh tÕ ë Ch©u ¸ võa qua lµm ¶nh hëng nÆng nÒ tíi

viÖc tiªu thô còng nh kh¶ n¨ng s¶n xuÊt trªn thÞ trêng çc

mÆt hµng nãi chung vµ hµng may mÆc nãi riªng.

+ Tríc ®©y kh¸ch hµng EU tËp trung vµo thuª gia c«ng ¸o

Jacket ba líp (cat 21) vµ s¬ mi (cat 8) t¹i ViÖt Nam. Thêi gian

tíi xu híng chung lµ gi¶m cat 21 vµ cat 8, ®i vµo mét sè cat

kh¸c nh quÇn (cat 78), ¸o (cat 161).

+ XÝ nghiÖp may kh«ng ngõng c¶i tiÕn trang thiÕt bÞ, m¸y

mãc n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng. Bªn c¹nh ®ã mét sè xÝ

nghiÖp liªn doanh s¶n xuÊt hµng may mÆc ®· ®i vµo ho¹t

®éng.

+ Mäi n¨m çc xÝ nghiÖp cã quota cat 21 th× b¾t buéc çc

kh¸ch hµng níc ngoµi ph¶i lµm gia c«ng ë xÝ nghiÖp ®ã ®Ó

tËn dông quota cat 21. Thêi gian tíi, nh÷ng xÝ nghiÖp nµo lµm

chÊt lîng tèt, ®¶m b¶o thêi gian giao hµng ®óng h¹n th×

kh¸ch hµng míi ®Æt hµng.

+ Gi¸ c¶ sîi ®Ó dÖt v¶i trªn thÕ giíi t¨ng cao ®· ¶nh hëng

tíi gi¸ thµnh s¶n phÈm quÇn ¸o vµ liªn quan tíi gia c«ng. Trong

khi ®ã, gi¸ c¶ s¶n phÈm b¸n ra l¹i h¹ mµ gi¸ gia c«ng cña ViÖt

Nam nãi chung th× ngµy cµng cao do yªu cÇu cña ®êi sèng

vµ lîng thu nhËp ngµy cµng t¨ng lªn cña nh©n d©n. Nã ®· t¹o

sù m©u thuÉn gi÷a phÝa ViÖt Nam vµ phÝ çc kh¸ch hµng níc

ngoµi.

+ Bé Th¬ng m¹i cã chñ tr¬ng s¾p tíi bá ho¹t ®éng cÊp

quota cho çc doanh nghiÖp s¶n xuÊt mµ tæ chøc ®Êu thÇu

quota. Th«ng t liªn bé Th¬ng m¹i - C«ng nghiÖp ®iÒu chØnh

26

c¬ chÕ giao quyÒn sö dông h¹n ng¹ch hµng dÖt may xuÊt ®i

EU. Nhµ níc cho phÐp çc doanh nghiÖp tù quyÕt ®Þnh gi¸

c¶.

+ §Æc biÖt, ViÖn Mèt cña ViÖt Nam ®· ®i vµo ho¹t ®éng

®ang tõng bíc nghiªn cøu çc kiÓu mèt ®îc thÞnh hµnh trªn

çc thÞ trêng thÕ giíi vµ trong níc.

+ Hµng may mÆc cña ViÖt Nam xuÊt ®i chñ yÕu díi h×nh

thøc gia c«ng, xuÊt khÈu trùc tiÕp cßn rÊt thÊp. Bªn c¹nh ®ã

lµ sù yÕu kÐm trong viÖc cung cÊp nguyªn liÖu dÇu vµo çc

ngµnh dÖt cho ngµnh may mÆc.

TÝnh theo kim ng¹ch xuÊt khÈu çc mÆt hµng th× hµng

may mÆt ViÖt Nam cã tèc ®é t¨ng trëng lín nhÊt. N¨m 1995

t¨ng gÊp 5 lÇn so víi n¨m 1991. §©y lµ con sè kh¶ quan ®¸nh

gi¸ sù ph¸t triÓn ngµnh may mÆc xuÊt khÈu, song nh×n vµo

thùc tÕ th× gi¸ trÞ ngo¹i tÖ thùc thu tõ gia c«ng ®em l¹i lµ

150 triÖu USD trªn tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu lµ 874 triÖu USD,

cßn n¨m 1996 lµ 194 triÖu USD trªn tæng sè kim ng¹ch xuÊt

khÈu lµ 1,1 tû USD th× qu¶ lµ xuÊt khÈu kiÓu nµy kh«ng mÊy

hiÖu qu¶.

HiÖn nay n¨ng lùc s¶n xuÊt hµng may mÆc xuÊt khÈu cña

ViÖt Nam cã thÓ ®¹t 2,15 tû USD. §ã lµ kÕt qu¶ cña sù ®Çu t

kh«ng ngõng cña çc doanh nghiÖp, xÝ nghiÖp ViÖt Nam -

hÇu hÕt çc ®Þa ph¬ng ®Òu cã xÝ nghiÖp may ra ®êi, çc

xÝ nghiÖp may nh : C«ng ty may 10, C«ng ty may ViÖt TiÕn,

C«ng ty may §øc Giang, C«ng ty may Nhµ BÌ.. kh«ng ngõng c¶i

tiÕn trang thiÕt bÞ, ®µo t¹o ®éi ngò qu¶n lý, c«ng nh©n phôc

vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm chÊt lîng cao.

HiÖp héi çc xÝ nghiÖp may cña ViÖt Nam ho¹t ®éng tÝch

cùc, míi ®©y ®· thµnh lËp ViÖn mèt víi nhiÖm vô t¹o mèt,

mÉu m· kü thuËt phôc vô çc C«ng ty may s¶n xuÊt cã hiÖu

27

qu¶. Bªn c¹nh sù ®Çu t cña çc doanh nghiÖp ViÖt Nam çc

C«ng ty níc ngoµi còng ®· tham gia ®¸ng kÓ trong viÖc ®Çu

t vµo ngµnh may mÆc, nhiÒu liªn doanh trong lÜnh vùc may

mÆc ®· ®i vµo ho¹t ®éng thu kÕt qu¶ kh¶ quan. TÊt c¶ ®·

t¹o ra mét n¨ng lùc s¶n xuÊt míi cho ngµnh may mÆc ViÖt

Nam. Quy m« s¶n xuÊt ®îc më réng, tay nghÒ c«ng nh©n

kh«ng ngõng ®îc n©ng lªn, mÉu m· ®îc c¶i tiiÕn phong phó,

®a d¹ng. Çc yÕu tè nµy g©y nªn sù hÊp dÉn ®èi víi çc

kh¸ch hµng cã ý ®Þnh hîp t¸c.

3. Mét sè kinh nghiÖm thùc tiÔn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt

vµ kinh doanh xuÊt hµng may mÆc.

Ngµnh c«ng nghiÖp may mÆc xuÊt khÈu ViÖt Nam ®ang

trªn ®µ ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ ®îc nhiÒu ®¬n vÞ, thµnh phÇn

kinh tÕ tham gia. HÖ thèng çc C«ng ty , xÝ nghiÖp may tõ

Trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng ®Òu trëng thµnh ®¸ng kÓ. N¨m

1997 cã trªn 400 doanh nghiÖp tham gia xuÊt khÈu dù kiÕn

1998 con sè nµy sÏ lµ gÇn 500 doanh nghiÖp. Kh«ng nh÷ng

®éi ngò may xuÊt khÈu t¨ng nhanh vÒ sè lîng doanh nghiÖp

mµ quy m« doanh nghiÖp c«ng nghÖ s¶n xuÊt, chÊt lîng, ®éi

ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ ®ang tõng bíc ®îc n©ng cao. TÊt

c¶ nh÷ng ®iÒu nµy ®ang lµ dÊu hiÖu tèt cho sù khëi s¾c

cña ngµnh may ViÖt Nam khi v¬n ra thÞ trêng thÕ giíi.

Tuy nhiªn, ®Ó lµm tèt h¬n n÷a chøng tõ xuÊt khÈu may

mÆc, ph¸t huy hÕt mäi søc m¹nh tiÒm tµng cña ®Êt níc th×

bªn c¹nh çc biÖn ph¸p chuyªn m«n çc nhµ xuÊt khÈu ViÖt

Nam cÇn ph¶i thêng xuyªn häc hái kinh nghiÖm tõ çc c¬ së

may xuÊt khÈu trong níc vµ ngoµi níc. Thêng xuyªn coi träng

c«ng t¸c tù ®¸nh gi¸ vµ rót ra nh÷ng bµi häc chÝnh m×nh ®Ó

kÞp thêi ®iÒu chØnh nh÷ng vÊn ®Ò cßn yÕu kÐm, tr¸nh thua

thiÖt trong c¹nh tranh, tr¸nh xu híng ®Çu t sai lÇm mµ trong

thêi gian ng¾n khã cã thÓ thay ®æi ®îc.. Cô thÓ trong thùc

28

tiÔn ho¹t ®éng cña chóng ta ®ang cßn næi cém lªn mét sè

vÊn ®Ò lín sau vµ cÇn ®îc nh×n nhËn l¹i mét çch nghiªm tóc.

Trong ®Çu t mua s¾c, chuyÓn giao m¸y mãc c«ng nghÖ

mét sè ®¬n vÞ do nguån vèn h¹n hÑp ph¶i mua thiÕt bÞ

Second-hand ®· ®Ó kh¸ch hµng níc ngoµi lîi dông ®a thiÕt bÞ

qu¸ cò, t©n trang l¹i nªn hiÖu qu¶ sö dông rÊt h¹n chÕ ; nguy

c¬ lµ b·i th¶i c«ng nghiÖp víi nh÷ng cç m¸y l¹c hËu tíi hµng

thÕ kû. Bªn c¹nh ®ã c«ng t¸c lËp luËn chøng ®Çu t cßn phiÕn

diÖn, thiÕu ®ång bé. Cã trêng hîp khi mua thiÕt bÞ sîi vÒ

thÊy thiÕu thiÕt bÞ l¹nh l¹i ph¶i chê lËp luËn chøng mua thiÕt

bÞ l¹nh nªn ph¶i mÊt thªm 2 n¨m míi sö dông ®îc, hoÆc thiÕu

sù phèi hîp gi÷a çc kh©u trong ®Çu t dÉn ®Õn m¸y mãc

thiÕt bÞ nhËp vÒ råi míi tÝnh chÊt ®µo t¹o c«ng nh©n. T×nh

tr¹ng ®· dÉn tíi thêi gian vay nî kÐo dµi nhiÒu khi ¶nh hëng lín

tíi uy tÝn C«ng ty v× nguån vèn vay ®Çu t kh«ng ®îc tr¶

®óng h¹n thËm chÝ cã trêng hîp mÊt kh¶ n¨ng chi tr¶.

Khi giao nhËn nguyªn vËt liÖu vµ thµnh phÈm cã trêng hîp

C«ng tylµm hµng gia c«ng trong níc do s¬ xuÊt trong viÖc cô

thÓ ho¸ çc chØ tiªu nh : ®Þnh møc tiªu hao vËt liÖu, kiÓu

çch kÕt hî gam mµu thêi gian vµ ®Þa ®iÓm giao nhËn, ph-

¬ng thøc thanh to¸n nªn khi thùc hiÖn hîp ®ång ®· ®Ó x¶y

ra nh÷ng kÕt côc tranh chÊp ®¸ng tiÕc.

Nh chóng ta ®· biÕt, hµng may mÆc lu«n ®i kÌm víi yÕu tè

thêi trang, khi tham gia thÞ trêng trªn thÕ giíi th× çc yÕu tè

®ã l¹i cµng phøc t¹p. Do ®ã t¨ng cêng thùc hiÖn chiÕn lîc s¶n

phÈm lµ con ®êng thiÕt thùc nhÊt, thêng xuyªn çch t©n,

thay ®æi mÉu mèt, kiÓu d¸ng vµ n©ng cao chÊt lîng s¶n

phÈm. H·y ®Ó chÝnh s¶n phÈm lªn tiiÕng lµ viÖc lµm hiÖu

qu¶ h¬n bÊt cø nç lùc nµo. §©y còng lµ bÝ quyÕt tÊt c¶ çc

doanh nghiÖp thµnh c«ng nhÊt trªn trêng quèc tÕ.

Häc hái kinh nghiÖm trong ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång víi

29

níc ngoµi còng ®ang ®îc coi lµ viÖc lµm cÇn thiÕt. C«ng t¸c

®µm ph¸n cÇn ®îc chuÈn chu ®¸o bëi ®©y sÏ lµ thêi ®iÓm

x¸c ®Þnh lîi Ých kinh tÕ cña çc bªn. Muèn ®¹t ®îc lîi Ých lín

tríc hÕt ph¶i cã nghÖ thuËt ®µm ph¸n kh«n khÐo, nhiÒu khi

kh¸ch hµng ®ang cã rÊt nhiÒu mèi hµng nhng do nghÖ thuËt

thuyÕt phôc cña ta mµ hä vÉn chÊp nhËn ®Æt hµng víi

nh÷ng ®iÒu kiÖn cã lîi cho chóng ta. Trong ®µm ph¸n rÊt cÇn

thiÕt ph¶i hiÓu râ ®èi ph¬ng (vÒ v¨n ho¸, tµi chÝnh, th¸i ®é,

phong tôc..); tuú theo tõng ®èi tîng mµ sö dông çc chiÕn lîc

®µm ph¸p kiÓu cøng, chiÕn lîc ®µm ph¸n kiÓu mÒm hay

chiÕn lîc ®µm ph¸n kiÓu hîp t¸c. Ngoµi ra cßn ph¶i chñ ý tíi

viÖc nªn ¸p dông chiÕn thuËt ®µm ph¸n g× ? chiÕn thuËt tri

thøc hay chiÕn thuËt t©m lý.

Kinh nghiÖm t¹o uy tÝn vµ t¹o kh¶ n¨ng x©m nhËp vµo thÞ

trêng níc ngoµi cña çc doanh nghiÖp thµnh ®¹t cho thÊy cÇn

ph¶i thùc hiÖn song song hai chiÕn lîc ®ã lµ : chiÕn lîc

marketing vµ chiÕn lîc s¶n phÈm mét çch tèt nhÊt. Thùc hiÖn

chiÕn lîc marketing hîp lý sÏ cho phÐp s¶n phÈm cña C«ng ty

®îc mäi ngêi quan t©m, chó ý. Khi s¶n phÈm ®· ®îc nhiÒu

ngêi biÕt ®Õn cÇn tiÕp tôc cñng cè lßng tin vµ uy tÝn víi

kh¸ch hµng b»ng chÝnh víi yÕu tè néi t¹i s¶n phÈm, nhÊt lµ víi

hµng may mÆc cÇn lu«n lu«n t¹o ra tÝnh ®Æc thï, cã nh vËy

míi mong duy tr× ®îc trªn thÞ trêng mét çch bÒn v÷ng. Cã

c©u nãi thÊy triÕt lý mµ bao hµm toµn bé néi dung trªn, ®ã lµ

: “H·y t¹o dùng uy tÝn so cho kh¸ch hµng sÏ mua s¶n phÈm

cña C«ng ty nh mét thãi quen”.

Ngoµi ra kinh nghiÖm xuÊt khÈu mét sè níc còng cho thÊy:

trong thêi gian míi ®Çu çc ®¬n vÞ tham gia xuÊt khÈu may

mÆc cßn gÆp nhiÒu h¹n chÕ vÒ vèn, c«ng nghÖ, thÞ trêng..

do ®ã cÇn ph¶i t¨ng cêng chÝnh s¸ch hç trî xuÊt khÈu tõ phÝa

Nhµ níc. Çc níc ®· ®i lªn tõng bíc, tõ chç nhËn hµng gia c«ng

®Õn xuÊt khÈu trùc tiÕp, tõ chç chØ xuÊt ®îc mét sè lîng nhá

30

víi nh÷ng mÆt hµng may mÆc thÊp cÊp tíi viÖc xuÊt ®i

nh÷ng s¶n phÈm cao cÊp nhÊt ®¹t gi¸ trÞ cao mµ cô thÓ lµ

çc níc ch©u ¸ ®· lµm ®îc ®iÒu ®ã nh: Hång K«ng, §µi Loan,

NhËt B¶n, Th¸i Lan.. víi ViÖt Nam hiÖn nay s¶n phÈm may

mÆc xuÊt khÈu chñ yÕu díi d¹ng nhËn gia c«ng do ®ã thÞ tr-

êng xuÊt khÈu cña ngµnh may ViÖt Nam thùc chÊt lµ cña ngêi

®Æt ra c«ng. ViÖc ph©n phèi s¶n phÈm hoµn chØnh ®i thÞ

trêng nµo lµ quyÒn cña hä. Nh vËy díi h×nh thøc nµy ViÖt

Nam sÏ bÞ tíc ®i rÊt nhiÒu quyÒn lîi, võa h¹n chÕ sö dông

nguyªn liÖu trong níc võa mÊt ®i kh¶ n¨ng x©m nhËp thÞ tr-

êng cha kÓ ®Õn gi¸ trÞ lîi nhuËn xuÊt khÈu thu vÒ lµ rÊt nhá.

Do ®ã Nhµ níc cÇn cã chÝnh s¸ch tËp trung ®Èy m¹nh xuÊt

khÈu trùc tiÕp lµ viÖc lµm thiÕt thùc vµ cÊp b¸ch.

Cã nhiÒu níc ®· thùc hiÖn thµnh c«ng bíc nh¶y nµy b»ng

con ®êng liªn doanh liªn kÕt, thu hót ®Çu t níc ngoµi vµo

lÜnh vùc may mÆc bíc ®Çu t¹o søc m¹nh bøt ph¸ vÒ c«ng

nghÖ, kiÓu çch, Ên tîng s¶n phÈm. Ph¬ng ph¸p ph¸t huy néi

lùc kÕt hîp víi sö dông ngo¹i lùc cÇn ®îc chóng ta xem xÐt vËn

dông ®Ó sím t×m ra híng ®i vµ chç ®øng v÷ng ch¾c cho

hµng may ViÖt Nam trong thÞ trêng may thÕ giíi.

31

Ch¬ng II

Thùc tr¹ng kinh doanh xuÊt khÈu hµng may

mÆc ë Tæng C«ng ty dÖt - may VIÖT NAM

giai ®o¹n 1995-1998.

I. Nh÷ng nÐt kh¸i qu¸t vÒ Tæng C«ng ty DÖt-May ViÖT

Nam.

1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Tæng C«ng

ty DÖt-may ViÖt Nam:

Ngµnh DÖt - May xuÊt khÈu ViÖt Nam ra ®êi tõ nh÷ng n¨m

58 ë miÒn B¾c vµ nh÷ng n¨m 70 ë miÒn Nam, nhng m·i tíi

n¨m 1975 sau khi thèng nhÊt ®Êt níc th× ngµnh míi cã sù

ph¸t triÓn ®¸ng kÓ.

N¨m 1978, Liªn hiÖp çc xÝ nghiÖp dÖt toµn quèc ®îc

thµnh lËp trªn c¬ së thèng nhÊt Liªn hiÖp çc xÝ nghiÖp DÖt

phÝa B¾c vµ Tæng C«ng ty DÖt phÝa Nam, ®· ph¸t huy vai

trß tÝch cùc trong c«ng t¸c qu¶n lÝ ngµnh kinh tÕ kÜ thuËt,

t¹o ra nh÷ng kh¶ n¨ng liªn kÕt s¶n xuÊt gi÷a hai miÒn.

N¨m 1987-1989, tõ tæ chøc Liªn hiÖp çc xÝ nghiÖp DÖt

chuyÓn thµnh Liªn hiÖp s¶n xuÊt - xuÊt nhËp khÈu DÖt ®Ó

kÕt hîp s¶n xuÊt vµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. §Õn ngµy

5/3/1993 Liªn hiÖp s¶n xuÊt, xuÊt nhËp khÈu DÖt ®îc chuyÓn

thµnh Tæng C«ng ty DÖt ViÖt Nam víi chøc n¨ng nhiÖm vô lµ:

- Trung t©m th¬ng m¹i cña ngµnh dÖt, lÊy xuÊt nhËp khÈu

lµ trung t©m ho¹t ®éng ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña

ngµnh.

- Lµm ®Çu mèi cña ngµnh kinh tÕ kÜ thuËt vµ lµ h¹t nh©n

cña hiÖp héi DÖt ViÖt Nam.

32

Víi m« h×nh nµy, kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu cñng cè vµ

ph¸t triÓn ngµnh DÖt, kh«ng ph¸t huy ®îc søc m¹nh tæng hîp,

kh«ng t¹o ®îc thÕ vµ lùc ®Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh.

MÆt kh¸c, NghÞ ®Þnh 388/H§BT ra ®êi t¹o cho çc c¬ së ph¸t

huy lîi thÕ chñ ®éng nhng l¹i thiÕu sù liªn kÕt víi nhau thµnh

søc m¹nh, xuÊt hiÖn viÖc tranh mua tranh b¸n côc bé b¶n vÞ

trong s¶n xuÊt kinh doanh, dÉn ®Õn kh«ng cã mét sù chØ

huy thèng nhÊt trong ngµnh. Do qu¶n lÝ ph©n t¸n nªn kh«ng

®ñ søc cã ®¹i diÖn ë níc ngoµi, mét cuéc triÓn l·m ë níc ngoµi

cã nhiÒu ®¬n vÞ tham gia mÆt hµng trïng lÆp, gi¸ c¶ chµo

hµng kh«ng gièng nhau. NhiÒu C«ng ty níc ngoµi ®· lîi dông

s¬ hë vÒ mÆt tæ chøc vµ qu¶n lÝ cña ta chÌn Ðp, thñ ®o¹n

dÉn ®Õn thua thiÖt cho nÒn kinh tÕ nãi chung vµ cho tõng

c¬ së ngµnh dÖt nãi riªng.

TiÕn gÇn ®Õn thÕ kû 21, c«ng nghiÖp dÖt may ®· vµ

®ang cã thªm nh÷ng thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn s«i ®éng víi tèc

®é ngµy cµng cao. Song song cïng ph¸t triÓn çc nguån lùc

trong níc, çc doanh nghiÖp quèc doanh còng ®ang trong qu¸

tr×nh tÝch cùc thay ®æi vÒ tæ chøc qu¶n lÝ, s¾p xÕp l¹i s¶n

xuÊt theo híng liªn kÕt nhiÒu ®¬n vÞ cïng ngµnh nghÒ hoÆc

cïng cÊp qu¶n lÝ thµnh nh÷ng Tæng C«ng ty, C«ng ty lín :

®æi míi thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ, t¨ng cêng ®µo t¹o çn bé

qu¶n lÝ kü thuËt, tiÕp thÞ, thiÕt kÕ mÉu m· nh»m n©ng cao

hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm,

më réng thÞ trêng tiªu thô trong vµ ngoµi níc. Trªn tinh thÇn

nµy, ngµy 29 th¸ng 4 n¨m 1995 ChÝnh Phñ ViÖt Nam ®·

quyÕt ®Þnh thµnh lËp Tæng C«ng ty DÖt-May ViÖt Nam

(VINATEX) trªn c¬ së thèng nhÊt Tæng C«ng ty DÖt ViÖt Nam

vµ Liªn hiÖp çc xÝ nghiÖp s¶n xuÊt-xuÊt nhËp khÈu May

nh»m t¹o søc m¹nh tæng hîp, t¹o ®îc thÕ vµ lùc ®Ó thóc ®Èy

s¶n xuÊt-kinh doanh hµng DÖt-May ph¸t triÓn.

Tæng C«ng ty DÖt May ViÖt Nam cã tªn giao dÞch quèc tÕ

33

lµ Vietnam National Textile and Garment Corporation, viÕt t¾t

lµ VINATEX. Trô së chÝnh cña Tæng C«ng ty ®Æt t¹i 25 Bµ

TriÖu Hµ Néi. Tæng C«ng ty DÖt-May ViÖt Nam lµ mét trong

18 C«ng ty quèc gia ho¹t ®éng theo híng tËp ®oµn, chÞu sù

qu¶n lÝ trùc tiÕp cña ChÝnh phñ vµ Bé c«ng nghiÖp. Tæng

C«ng ty cã t çch ph¸p nh©n, cã çc quyÒn vµ nghÜa vô d©n

sù theo luËt ®Þnh, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ toµn bé ho¹t ®éng

kinh doanh trong tæng sè vèn do Tæng C«ng ty qu¶n lý, cã

con dÊu, cã tµi s¶n vµ çc quÜ tËp trung, ®îc më tµi kho¶n t¹i

ng©n hµng trong níc vµ níc ngoµi theo luËt ®Þnh cña Nhµ níc,

®îc tæ chøc vµ ho¹t ®éng theo ®iÒu lÖ Tæng C«ng ty.

Tæng C«ng ty DÖt May ViÖt Nam thùc hiÖn nhiÖm vô kinh

doanh hµng dÖt, hµng may mÆc (tõ ®Çu t, s¶n xuÊt, cung

øng, tiªu thô, xuÊt khÈu, nhËp khÈu), tiÕn hµnh çc ho¹t ®éng

kinh doanh ngµnh nghÒ kh¸c nhau theo qui ®Þnh cña ph¸p

luËt. Liªn doanh liªn kÕt víi çc tæ chøc kinh tÕ trong vµ ngoµi

níc. Lùa chän, khai th¸c më réng thÞ trêng trong vµ ngoµi níc,

híng dÉn vµ ph©n c«ng thÞ trêng cho çc ®¬n vÞ thµnh viªn.

Nghiªn cøu øng dông c«ng nghÖ vµ kü thuËt tiªn tiÕn, ®æi

míi c«ng nghÖ, thiÕt bÞ theo chiÕn lîc chung. Tæ chøc ®µo

t¹o, båi dìng çn bé qu¶n lÝ, kÜ thuËt vµ c«ng nh©n lµnh

nghÒ.

Çc ngµnh nghÒ kinh doanh cô thÓ lµ : C«ng nghiÖp

dÖt may : s¶n xuÊt kinh doanh tõ nguyªn liÖu vËt t, thiÕt bÞ

phô tïng, phô liÖu ho¸ chÊt, thuèc nhuém vµ çc s¶n phÈm

cuèi cïng cña ngµnh dÖt may, xuÊt nhËp khÈu hµng dÖt may

gåm çc chñng lo¹i t¬, sîi v¶i hµng may mÆc, dÖt kim, chØ

kh©u, kh¨n b«ng, len th¶m ®ay t¬, t¬ t»m, nguyªn liÖu,

thiÕt bÞ phô tïng, phô liÖu ho¸ chÊt, thuèc nhuém, hµng c«ng

nghÖ thùc phÈm, n«ng l©m h¶i s¶n, thñ c«ng mÜ nghÖ, « t«

xe m¸y, çc mÆt hµng c«ng nghiÖp tiªu dïng kh¸c, kinh doanh

kho vËn, khu ngo¹i quan. ThiÕt kÕ, thi c«ng x©y l¾p phôc vô

34

ngµnh dÖt may vµ x©y dùng d©n dông. DÞch vô khoa häc

c«ng nghÖ, du lÞch kh¸ch s¹n, nhµ hµng v¨n phßng, vËn t¶i,

du lÞch l÷ hµnh trong níc, xuÊt nhËp khÈu thiÕt bÞ, phô tïng

ngµnh dÖt may, trang thiÕt bÞ v¨n phßng, thiÕt bÞ t¹o mÉu

thêi trang, ph¬ng tiÖn vËn t¶i, vËt liÖu ®iÖn, ®iÖn tö cao su.

Víi tæng sè vèn khi thµnh lËp lµ 1.562.500 triÖu ®ång,

trong ®ã:

-Vèn lu ®éng: 547.140 triÖu ®ång

-Vèn cè ®Þnh : 1.015.360 triÖu ®ång

HiÖn t¹i, Tæng C«ng ty cã 40 doanh nghiÖp thµnh viªn

tham gia s¶n xuÊt tõ kÐo sîi dÖt v¶i, hoµn tÊt vµ may mÆc,

mét C«ng ty tµi chÝnh, ba xÝ nghiÖp söa ch÷a vµ s¶n xuÊt

phô tïng, mét viÖn thiÕt kÕ kÜ thuËt dÖt may, mét viÖn mÉu

vµ thêi trang, ba trêng ®µo t¹o c«ng nh©n. Cã çc chi nh¸nh ë

thµnh phè H¶i Phßng vµ §µ N½ng vµ hai C«ng ty du lÞch vµ

dÞch vô th¬ng m¹i ë Hµ néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh. Mét sè

®¹i diÖn ë níc ngoµi. Bªn c¹nh ®ã, Tæng C«ng ty cßn cã C«ng

ty tµi chÝnh TFC lµ tæ chøc t¹o nguån vèn cho ho¹t ®éng ®Çu

t s¶n xuÊt kinh doanh cña çc doanh nghiÖp. Sù ®æi míi tæ

chøc nh trªn cã ý nghÜa kÕt hîp hai ngµnh dÖt vµ may tríc

®©y vèn ho¹t ®éng riªng lÎ thµnh mét tæ chøc chung ®Ó

gi¶m dÇn sù c¹nh tranh ph©n t¸n, manh món trong ®Çu t s¶n

xuÊt kinh doanh cña çc doanh nghiÖp, ®ång thêi cã thÓ tÝch

tô, tËp trung vèn cho sù ph¸t triÓn l©u dµi võa chuyªn m«n

ho¸ võa ®a d¹ng ho¸ mét çch c©n ®èi, hµi hoµ. Trong t¬ng

lai kh«ng xa, víi sù ra ®êi cña hiÖp héi DÖt May ViÖt Nam ®·

t¹o m¸i nhµ chung cho çc doanh nghiÖp ViÖt Nam thuéc mäi

thµnh phÇn kinh tÕ cã thÓ liªn kÕt vµ hç trî nhau tèt h¬n

trong s¶n xuÊt kinh doanh.

35

2.Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña Tæng C«ng ty DÖt-May ViÖt

Nam.

Tæng C«ng ty DÖt-May ViÖt Nam cã quyÒn qu¶n lÝ, sö

dông vèn, ®Êt ®ai vµ çc nguån lùc ®· ®îc giao theo qui

®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó thùc hiÖn çc môc tiªu nhiÖm vô do

Nhµ níc giao. MÆt kh¸c, Tæng C«ng ty cã quyÒn giao l¹i cho

çc ®¬n vÞ thµnh viªn qu¶n lÝ, sö dông çc nguån lùc mµ

Tæng C«ng ty ®· nhËn cña Nhµ níc, ®iÒu chØnh çc nguån

lùc ®· giao cho çc ®¬n vÞ thµnh viªn trong trêng hîp cÇn

thiÕt, phï hîp víi kÕ ho¹ch ph¸t triÓn chung cña toµn Tæng

C«ng ty. Ngoµi nh÷ng quyÒn h¹n trªn, Tæng C«ng ty cßn cã

nh÷ng nhiÖm vô sau ®©y:

- Thùc hiÖn nhiÖm vô kinh doanh hµng dÖt vµ hµng may

theo qui ho¹ch vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh dÖt vµ ngµnh

may cña Nhµ níc vµ theo yªu cÇu cña thÞ trêng, bao gåm :

x©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn, ®Çu t, t¹o nguån vèn ®Çu t

s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm, cung øng nguyªn vËt liÖu, xuÊt

nhËp khÈu phô liÖu, thiÕt bÞ phô tïng, liªn doanh liªn kÕt víi

çc tæ chøc trong vµ ngoµi níc, phï hîp víi ph¸p luËt vµ chÝnh

s¸ch cña Nhµ níc.

- NhËn vµ sö dông cã hiÖu qu¶, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn

cña Nhµ níc giao, gåm c¶ phÇn vèn ®Çu t vµo doanh nghiÖp

kh¸c, nhËn vµ sö dông cã hiÖu qu¶ tµi nguyªn ®Êt ®ai vµ çc

nguån lùc kh¸c do Nhµ níc giao ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô kinh

doanh vµ nh÷ng nhiÖm vô kh¸c ®îc giao.

- Tæ chøc qu¶n lÝ c«ng t¸c nghiªn cøu øng dông tiÕn bé

khoa häc kÜ thuËt, khoa häc c«ng nghÖ vµ c«ng t¸c ®µo t¹o

çn bé, båi dìng çn bé vµ c«ng nh©n trong Tæng C«ng ty.Tæ

chøc çc ho¹t ®éng dÞch vô th«ng tin, t vÊn ®Çu t, ®µo t¹o

trong vµ ngoµi Tæng C«ng ty.

36

- X¸c ®Þnh chiÕn lîc ®Çu t, thÈm ®Þnh çc luËn chøng hîp

t¸c, ®Çu t, liªn doanh víi níc ngoµi cña çc doanh nghiÖp

thµnh viªn tr×nh Nhµ níc xÐt duyÖt, lµm chñ çc c«ng tr×nh

®Çu t míi.

- §iÒu tra nghiªn cøu, më réng thÞ trêng trong vµ ngoµi níc

vÒ cung cÊp vËt t, nguyªn liÖu chÝnh, thùc hiÖn hîp t¸c quèc

tÕ, kinh doanh ®èi ngo¹i, thÞ trêng xuÊt nhËp khÈu.

3. HÖ thèng c¬ cÊu tæ chøc, chøc n¨ng çc phßng ban

cña Tæng C«ng ty DÖt-May ViÖt Nam

HÖ thèng tæ chøc cña Tæng C«ng ty gåm cã:

- Héi ®ång qu¶n trÞ, ban kiÓm so¸t

- Tæng gi¸m ®èc vµ bé m¸y gióp viÖc

- Çc ®¬n vÞ thµnh viªn Tæng C«ng ty

Héi ®ång qu¶n trÞ thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lÝ çc ho¹t

®éng cña Tæng C«ng ty, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ sù ph¸t triÓn

cña Tæng C«ng ty theo nhiÖm vô cña Nhµ níc giao.

Ban kiÓm so¸t thùc hiÖn nhiÖm vô do Héi ®ång qu¶n trÞ

giao vÒ viÖc kiÓm tra gi¸m s¸t ho¹t ®éng ®iÒu hµnh cña

Tæng gi¸m ®èc, bé m¸y gióp viÖc vµ çc ®¬n vÞ thµnh viªn

Tæng C«ng ty trong ho¹t ®éng tµi chÝnh, chÊp hµnh ph¸p

luËt, ®iÒu lÖ Tæng C«ng ty, çc nghÞ quyÕt vµ quyÕt ®Þnh

cña Héi ®ång qu¶n trÞ.

Tæng gi¸m ®èc do Thñ Tíng ChÝnh phñ bæ nhiÖm, miÔn

nhiÖm khen thëng, kØ luËt theo ®Ò nghÞ cña Héi ®ång qu¶n

trÞ. Tæng gi¸m ®èc lµ ®¹i diÖn ph¸p nh©n cña Tæng C«ng ty

vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Héi ®ång qu¶n trÞ, tríc Thñ Tíng

ChÝnh phñ vµ tríc ph¸p luËt vÒ ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña

Tæng C«ng ty, Tæng gi¸m ®èc lµ ngêi cã quyÒn ®iÒu hµnh

37

cao nhÊt trong Tæng C«ng ty.

Phã Tæng gi¸m ®èc lµ ngêi gióp Tæng gi¸m ®èc ®iÒu

hµnh mét hoÆc mét sè lÜnh vùc ho¹t ®éng cña Tæng C«ng ty

theo ph©n c«ng cña Tæng gi¸m ®èc vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tr-

íc Tæng gi¸m ®èc vµ ph¸p luËt vÒ nhiÖm vô ®îc Tæng gi¸m

®èc ph©n c«ng thùc hiÖn.

KÕ to¸n trëng Tæng C«ng ty gióp Tæng gi¸m ®èc chØ

®¹o thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n, thèng kª cña Tæng C«ng ty,

cã çc quyÒn vµ nhiÖm vô theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt.

V¨n phßng Tæng C«ng ty, çc ban chuyªn m«n, nghiÖp vô

cã çc chøc n¨ng tham mu, gióp viÖc Héi ®ång qu¶n trÞ vµ

Tæng gi¸m ®èc trong qu¶n lÝ ®iÒu hµnh c«ng viÖc.

§¬n vÞ thµnh viªn lµ doanh nghiÖp h¹ch to¸n ®éc lËp vµ

Tæng C«ng ty cã quyÒn tù chñ kinh doanh vµ tù chñ tµi

chÝnh, chÞu sù rµng buéc vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô ®èi víi

Tæng C«ng ty theo luËt ®Þnh t¹i ®iÒu lÖ cña Tæng C«ng ty.

Thµnh viªn lµ çc ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc: cã quyÒn tù

chñ kinh doanh theo ph©n cÊp cña Tæng C«ng ty chÞu sù

rµng buéc vÒ nghÜa vô vµ quyÒn lîi ®èi víi Tæng C«ng ty. §îc

kÝ kÕt çc hîp ®ång kinh tÕ, ®îc chñ ®éng thùc hiÖn çc ho¹t

®éng kinh doanh, ho¹t ®éng tµi chÝnh, tæ chøc vµ nh©n sù

theo ph©n cÊp cña Tæng C«ng ty. QuyÒn h¹n nhiÖm vô cña

çc ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc ®îc cô thÓ ho¸ trong ®iÒu lÖ

tæ chøc cña ®¬n vÞ nµy.

Tæng C«ng ty cã 8 ban, bao gåm çc ban sau ®©y:

- Ban tæ chøc çn bé lao ®éng

- Ban kÕ ho¹ch ®Çu t

- Ban tµi chÝnh kÕ to¸n

38

- Ban hîp t¸c quèc tÕ

- Ban trung t©m th«ng tin

- V¨n phßng Tæng C«ng ty

- Ban khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i trêng

- Ban xuÊt nhËp khÈu

Ban tæ chøc çn bé lao ®éng: cã chøc n¨ng tham mu

gióp viÖc cho Tæng gi¸m ®èc vµ héi ®ång qu¶n trÞ trong çc

lÜnh vùc tæ chøc çn bé, ®µo t¹o c«ng t¸c lao ®éng tiÒn l¬ng

vµ c«ng t¸c thanh tra, gãp phÇn b¶o ®¶m cho c«ng t¸c qu¶n

lÝ cña Tæng C«ng ty ho¹t ®éng th«ng suèt vµ cã hiÖu qu¶.

Ban kÕ ho¹ch tµi chÝnh: Lµ bé m«n nghiÖp vô cã chøc

n¨ng tham mu gióp Tæng gi¸m ®èc vµ Héi ®ång qu¶n trÞ

trong çc lÜnh vùc kÕ ho¹ch, kÕ ho¹ch dµi h¹n, kÕ ho¹ch hµng

n¨m trong lÜnh vùc ®Çu t, x©y dùng toµn Tæng C«ng ty.

Ban tµi chÝnh kÕ to¸n: Lµ c¬ quan chuyªn m«n cña

Tæng C«ng ty tham mu gióp ban l·nh ®¹o Tæng C«ng ty thùc

hiÖn hai chøc n¨ng chñ yÕu sau:

- Qu¶n lÝ çc ®¬n vÞ thµnh viªn cña Tæng C«ng ty vÒ

tµi chÝnh, kÕ to¸n, gi¸ c¶ trong mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh

doanh, x©y dùng c¬ b¶n, hµnh chÝnh sù nghiÖp.

-Tæ chøc thùc hiÖn c«ng t¸c tµi chÝnh kÕ to¸n, gi¸ c¶ vµ

tÝn dông trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®Çu t x©y

dùng c¬ b¶n cña c¬ quan Tæng C«ng ty.

V¨n phßng Tæng C«ng ty: Lµ bé m«n chøc n¨ng tham mu

gióp viÖc Tæng gi¸m ®èc vµ héi ®ång qu¶n trÞ trong lÜnh

vùc hµnh chÝnh qu¶n trÞ, tæng hîp, lµm cÇu nèi gi÷a Nhµ níc

víi Tæng C«ng ty vµ kinh doanh trong lÜnh vùc ®èi néi ®èi

39

ngo¹i, b¶o ®¶m cho ho¹t ®éng cña Tæng C«ng ty ®îc tiÕn

hµnh cã hiÖu qu¶.

Ban kü thuËt ®Çu t: Cã chøc n¨ng tham mu gióp Tæng

gi¸m ®èc vµ héi ®ång qu¶n trÞ trong lÜnh vùc qu¶n lÝ khoa

häc c«ng nghÖ-m«i trêng vµ c«ng t¸c chÊt lîng s¶n phÈm cña

Tæng C«ng ty.

Ban xuÊt nhËp khÈu: Lµ bé m«n chøc n¨ng tham mu gióp

viÖc cho Tæng gi¸m ®èc vµ Héi ®ång qu¶n trÞ trong lÜnh

vùc qu¶n lÝ ngµnh. Gióp ®ì çc ®¬n vÞ thµnh viªn trong lÜnh

vùc kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. Trùc tiÕp kinh doanh xuÊt

nhËp khÈu nh»m t¹o nguån thu vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña

Tæng C«ng ty.

NhiÖm vô cña ban lµ:

-X©y dùng chiÕn lîc ph¸t triÓn vµ môc tiªu ph¸t triÓn

kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cña Tæng C«ng ty trong tõng giai

®o¹n.

-Nghiªn cøu t×nh h×nh thÞ trêng, gi¸ c¶, kh¸ch hµng, sù

biÕn ®æi, xu híng ph¸t triÓn cña ngµnh DÖt-May thÕ giíi.

-Nghiªn cøu hÖ thèng qu¶n lÝ, çc chÝnh s¸ch vµ c«ng cô

cña nã nh quota (gi¸ tèi thiÓu, gi¸ nhËp tèi ®a) ®èi víi nh÷ng

s¶n phÈm chÝnh ®Ó Tæng gi¸m ®èc vµ héi ®ång qu¶n trÞ

duyÖt.

-Híng dÉn çc ®¬n vÞ thµnh viªn thùc hiÖn khung gi¸,

gi¸ ®· duyÖt, theo dâi t×nh h×nh gi¸ c¶ thÞ trêng ®Ó ®Ò

xuÊt Tæng gi¸m ®èc vµ héi ®ång qu¶n trÞ thay ®æi kÞp

thêi, ®¸p øng yªu cÇu kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ trêng.

-X©y dùng çc chÝnh s¸ch cña Tæng C«ng ty ®èi víi th-

¬ng nh©n, kh¸ch hµng, chÝnh s¸ch ®èi víi tõng khu vùc ®Ó

40

Tæng gi¸m ®èc duyÖt phôc vô cho c«ng t¸c kinh doanh xuÊt

nhËp khÈu.

-Phèi hîp víi ban kÕ ho¹ch ®Çu t x©y dùng kÕ ho¹ch kinh

doanh xuÊt nhËp khÈu cña c¬ quan Tæng C«ng ty.

-Trùc tiÕp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu t×m mäi kh¶ n¨ng

khai th¸c nguån hµng xuÊt nhËp khÈu b»ng çc h×nh thøc tù

doanh, ®æi hµng xuÊt nhËp khÈu uû th¸c... b¶o ®¶m kÕ

ho¹ch kinh doanh cña Tæng C«ng ty.

-Tæng hîp dù kiÕn nhu cÇu b«ng x¬, nguyªn liÖu chÝnh

hµng n¨m, cã kÕ ho¹ch nhËp b«ng dù tr÷ chiÕn lîc ®ång thêi

®¶m b¶o kinh doanh cã hiÖu qu¶.

-Thùc hiÖn tèt luËt còng nh chÕ ®é chÝnh s¸ch trong

kinh doanh xuÊt nhËp khÈu.

-Theo dâi tæng hîp, kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c«ng

t¸c ph¸p chÕ trong xuÊt nhËp khÈu cña Tæng C«ng ty.

( S¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc Tæng C«ng ty DÖt-May ViÖt Nam -

Xem trang sau)

B¶ng 1: S¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc Tæng C«ng ty DÖt

May ViÖt Nam

4. §Æc ®iÓm vµ xu thÕ ngµnh may ViÖt Nam.

4.1. §Æc ®iÓm.

Ngµnh may ViÖt nam cã truyÒn thèng l©u ®êi g¾n bã víi

truyÒn thèng nh©n d©n tõ n«ng th«n ®Õn thµnh thÞ, ®ãng

mét vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n nh»m

®¶m b¶o hµng ho¸ cho tiªu dïng trong níc, cã ®iÒu kiÖn më

réng th¬ng m¹i quèc tÕ, thu hót nhiÒu lao ®éng t¹o ra u thÕ

41

c¹nh tranh cho s¶n phÈm xuÊt khÈu, hµng n¨m mang vÒ cho

Nhµ níc mét lîng ngo¹i tÖ ®¸ng kÓ, kim ng¹ch xuÊt khÈu chØ

®øng sau dÇu khÝ vµ ®· trë thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp

then chèt cña níc ta. §©y lµ mét ngµnh phï hîp víi ®iÒu kiÖn

nÒn kinh tÕ níc ta, v×:

Mét lµ: S¶n xuÊt hµng may mÆc cÇn nhiÒu lao ®éng,

kh«ng ®ßi hái tr×nh ®é tay nghÒ cao. Trong khi lao ®éng

gi¶n ®¬n ë níc ta thõa rÊt nhiÒu. H¬n n÷a, ®Ó ®µo t¹o mét

lao ®éng trong ngµnh may mÆc chØ cÇn tõ hai ®Õn hai

th¸ng rìi vµ lao ®éng trong ngµnh may mÆc thêng sö dông

nhiÒu n÷.

Hai lµ: Vèn ®Çu t cho mét chç lµm viÖc Ýt, ®ång thêi

ngµnh may mÆc cã thÓ t¹o nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm so víi çc

ngµnh kh¸c víi cïng mét lîng vèn ®Çu t, thêi gian thu håi vèn

nhanh. ChØ cÇn kho¶ng 700-800 USD lµ cã thÓ t¹o ra mét chç

lµm trong ngµnh may, so víi 1500-1700 USD ®Ó cho mét

n«ng d©n cã thÓ cÊy ë vïng §ång Th¸p Mêi. Thêi h¹n thu håi

vèn chØ 3-3,5 n¨m.

Ba lµ: ThÞ trêng réng lín ë c¶ trong vµ ngoµi níc. ë trong

níc th× ®êi sèng nh©n d©n ®îc n©ng lªn, nhu cÇu vÒ mÆc

chuyÓn tõ “Êm” sang “®Ñp”, “mèt” tøc lµ nhu cÇu hµng may

mÆc ngµy cµng t¨ng vµ nhanh biÕn ®æi. Cßn trªn thÕ giíi

th× xu thÕ ngµnh may mÆc phæ th«ng ®ang chuyÓn dÇn

sang çc níc ®ang ph¸t triÓn do ë nh÷ng níc nµy cã lîi thÕ vÒ

lao ®éng rÎ h¬n nh÷ng níc ph¸t triÓn.

Bèn lµ: Níc ta cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn trång b«ng,

®ay, thóc ®Èy ngµnh dÖt may ph¸t triÓn v× nguyªn liÖu

cung cÊp trong níc thêng rÎ h¬n nhËp khÈu.

Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn mµ ngµnh may ViÖt Nam ®·

ngµy cµng ph¸t triÓn, thu hót ®îc nhiÒu lao ®éng x· héi - gÇn

42

50 v¹n ngêi, chiÕm 22,7% lao ®éng c«ng nghiÖp toµn quèc,

gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm, t¹o sù æn ®Þnh chÝnh

trÞ-kinh tÕ-x· héi, do ®ã ®îc §¶ng vµ Nhµ níc quan t©m. HiÖn

nay ngµnh may vÉn ®ang chiÕm mét vÞ trÝ quan träng vÒ ¨n

mÆc cña nh©n d©n, quèc phßng vµ tiªu dïng trong çc ngµnh

c«ng nghiÖp kh¸c.

4.2. Thùc tr¹ng ngµnh may ViÖt Nam.

Do cã nh÷ng ®Æc ®iÓm phï hîp víi ®iÒu kiÖn níc ta, nªn

ngµnh may ViÖt nam vµ may xuÊt khÈu ph¸t triÓn rÊt cao

trong thêi gian qua c¶ vÒ mÆt s¶n lîng vµ kim ng¹ch xuÊt

khÈu. HiÖn nay, kim ng¹ch xuÊt khÈu chØ ®øng sau dÇu th«

vµ liªn tôc t¨ng, cã thÓ thÊy râ qua b¶ng díi ®©y:

B¶ng 2: Tèc ®é t¨ng trëng qua çc n¨m

N¨m 1994 1995 1996 1997 1998

Kim ng¹ch xuÊt

khÈu(tr.USD)

550 750 1150 1250 1350

Tèc ®é t¨ng trëng(%) 36 53 8,7 14,0

§ång thêi còng lµ ngµnh mang tÝnh x· héi cao, sö dông mäi

lao ®éng trªn kh¾p mäi miÒn ®Êt níc, ®Æc biÖt lµ lao ®éng

n÷. Sè lao ®éng c«ng nghiÖp cña ngµnh vµo lo¹i ®øng ®Çu

trong c¶ níc: kho¶ng 300 lao ®éng chÝnh vµ nhiÒu lao ®éng

phô kh¸c.

VÒ mÆt hµng: S¶n phÈm ngµnh may rÊt ®a d¹ng, cã tÝnh

chÊt thêi trang võa cã tÝnh quèc tÕ võa cã tÝnh d©n téc. Kinh

tÕ ph¸t triÓn, ®êi sèng nh©n d©n ®îc n©ng cao, nhu cÇu

hµng may mÆc l¹i cµng phong phó vµ chÊt lîng cao h¬n. Bªn

c¹nh nh÷ng mÆt hµng truyÒn thèng, th«ng qua gia c«ng cho

çc níc, çc doanh nghiÖp may ViÖt Nam cã ®iÒu kiÖn lµm

quen víi c«ng nghÖ may çc mÆt hµng phøc t¹p, thêi trang

43

cña thÕ giíi. C«ng nghiÖp may ViÖt Nam tiÕn bé nhanh, tõ

chç may quÇn ¸o lao ®éng xuÊt khÈu, çc lo¹i quÇn ¸o ®¬n

gi¶n nh vá ch¨n, ¸o gèi, quÇn ¸o ngñ, quÇn ¸o häc sinh... ®Õn

nay ®· may ®îc nhiÒu mÆt hµng cao cÊp ®îc nguêi tiªu dïng

chÊp nhËn, kh¸ch níc ngoµi tÝn nhiÖm ®Æt hµng ®i tiªu thô

t¹i çc thÞ trêng khã tÝnh trªn thÕ giíi.

TÝnh ®Õn n¨m 1995, s¶n phÈm may ViÖt Nam ®· xuÊt

khÈu sang 46 níc, riªng thÞ trêng EU chiÕm 40%, tiÕp sau lµ

NhËt B¶n 16%, §µi Loan 11%, Hµn Quèc 9%, çc níc SNG 6%,

çc níc kh¸c 8%. Ngoµi ra cßn cã Nauy vµ Canada cÊp h¹n

ng¹ch xuÊt khÈu hµng may cho ta. ViÖc cã ®îc h¹n ng¹ch may

lµ rÊt cã ý nghÜa, ®Æc biÖt lµ hiÖp ®Þnh may víi EC

(European community), nay ®æi lµ EU (European Union) bëi

v×:

Thø nhÊt: EU lµ thÞ trêng rÊt réng lín, kh¶ n¨ng tµi

chÝnh, tiªu thô còng rÊt lín. Mét thÞ trêng víi h¬n 350 triÖu

d©n cã møc sèng cao, nhu cÇu vÒ hµng may mÆc hµng n¨m

lªn tíi 22-23 ngµn tÊn v¶i, qu¶ lµ mét thÞ trêng lý tëng cho

ngµnh may ViÖt Nam.

Thø hai: lµ hiÖp ®Þnh may t¹o ra thÞ trêng æn ®Þnh

®Ó ph¸t triÓn ngµnh may, trÞ gi¸ h¹n ng¹ch lªn tíi 300-400

triÖu USD/n¨m. §ång thêi thÞ trêng h¹n ng¹ch thêng hiÖu qu¶

h¬n v× cã gi¸ æn ®Þnh vµ cao h¬n. VÝ dô: gi¸ gia c«ng mét

chiÕc JackÐt ( cat 21) ë thÞ trêng EC lµ 4,2-4,6 USD th× ë thÞ

trêng kh¸c chØ 2,5-2,8 USD.

Thø ba: lµ phÇn nµo kh¼ng ®Þnh uy tÝn chÊt lîng cña

hµng may mÆc ViÖt Nam trªn thÞ trêng thÕ giíi. Cã h¹n ng¹ch

tøc lµ kh¸ch hµng sÏ t×m ®Õn chø kh«ng chØ ngêi s¶n xuÊt

ViÖt Nam ®i t×m kh¸ch nh tríc n÷a.

Ngµnh may ViÖt nam còng ®Èy m¹nh xuÊt khÈu theo h×nh

44

thøc gia c«ng hoÆc ph¬ng thøc th¬ng m¹i th«ng thêng víi mét

sè níc cã nÒn c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nh NhËt B¶n, Canada,

çc níc c«ng nghiÖp míi nh §µi Loan, Hång K«ng, Hµn Quèc,

Singapo vµ gÇn ®©y khi Mü bá cÊm vËn vµ b×nh thêng ho¸

quan hÖ ®èi víi ViÖt Nam, hµng may cña ta cã thªm thÞ trêng

Mü. Tuy cã nh÷ng thuËn lîi trong viÖc më réng thÞ trêng nhng

thö th¸ch ®èi víi hµng may cña ta víi thÞ trêng thÕ giíi cßn rÊt

lín. §ã lµ kh¶ n¨ng thÝch øng vÒ mÉu mèt, chÊt lîng, gi¸ c¶,

thêi h¹n giao hµng theo thêi vô vµ tËp qu¸n bu«n b¸n cßn rÊt

h¹n chÕ. Sè lîng s¶n phÈm cã chÊt lîng cao ®¸p øng ®îc nhu

cÇu nguêi tiªu dïng ë çc níc ph¸t triÓn cha nhiÒu. ThÞ trêng

truyÒn thèng cã dung lîng lín nh Liªn X« vµ çc níc §«ng ¢u cha

t×m ®îc ph¬ng thøc lµm ¨n thÝch hîp, nhÊt lµ ph¬ng thøc

thanh to¸n.

Cho ®Õn nay, ngµnh may ViÖt Nam ®· cã quan hÖ bu«n

b¸n víi h¬n 200 C«ng ty thuéc h¬n 40 níc trªn thÕ giíi vµ khu

vùc. Tuy vËy, thÞ trêng xuÊt khÈu vÉn kh«ng æn ®Þnh, ®Æc

biÖt lµ ®èi víi thÞ trêng phi h¹n ng¹ch.

5. Môc tiªu vµ ®Þnh híng ph¸t triÓn.

Theo quy luËt cña s¶n xuÊt hµng ho¸, thÞ trêng lµ yÕu tè

quyÕt ®Þnh cña s¶n xuÊt. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu chiÕn lîc ph¸t

triÓn, hoµ nhËp ®îc vµo thÞ trêng may cña khu vùc vµ thÕ

giíi, trong nh÷ng n¨m tíi ngµnh may ViÖt Nam coi träng ph-

¬ng ch©m “híng ra xuÊt khÈu-coi träng thÞ trêng néi ®Þa”

®Ó tæ chøc s¶n xuÊt.

Sau khi mÊt thÞ trêng truyÒn thèng lµ Liªn X« vµ §«ng ¢u

cò, ngµnh may ®· cè g¾ng khai th¸c thÞ trêng míi lµ NhËt

B¶n, §µi Loan, Hµn Quèc, EU... song cßn nhiÒu h¹n chÕ. §Ó

duy tr× vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt-xuÊt nhËp khÈu, Tæng C«ng ty

ph¶i tæ chøc t×m kiÕm thÞ trêng mét çch chñ ®éng, kh¾c

phôc tÝnh thô ®éng ngåi chê, gi÷ v÷ng, khai th¸c, më réng

45

çc thÞ trêng hiÖn cã, nhanh chãng t×m kiÕm, khai th¸c thÞ

trêng míi, ®Æc biÖt lµ thÞ trêng Mü vµ thÞ trêng truyÒn

thèng cò. Tríc m¾t cã thÓ lµm gia c«ng, nhng ph¶i chuÈn bÞ

çc ®iÒu kiÖn ®Ó chuyÓn dÇn tõng bé phËn, tõng doanh

nghiÖp khi ®ñ kh¶ n¨ng sang ph¬ng thøc xuÊt FOB.

Trong hai thËp kû tíi, ngµnh may ViÖt Nam vÉn híng ra xuÊt

khÈu ®Ó thu hót ngo¹i tÖ, tù c©n ®èi ®Ó tån t¹i vµ ph¸t

triÓn, ®ång thêi coi träng thÞ trêng néi ®Þa ®Ó lµm c¬ së

cho sù ph¸t triÓn.

Trªn thùc tÕ hiÖn nay, cã thÓ t¹m chia thÞ trêng may ViÖt

Nam thµnh hai khu vùc.

5.1. ThÞ trêng néi ®Þa.

Trªn lÜnh vùc nµy, ngµnh may ViÖt nam còng gÆp ph¶i

kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n khi ph¶i thi ®Êu víi nh÷ng ®èi thñ

trªn søc m×nh. V× ViÖt Nam ®· trë thµnh thµnh viªn chÝnh

thøc vµ thùc hiÖn çc ®iÒu kho¶n cña hiÖp ®Þnh AFTA, thÞ

trêng néi ®Þa lµ “s©n ch¬i” cña çc níc trong khu vùc. Trong

khi ngµnh dÖt ViÖt Nam ®ang ë møc thÊp h¬n so víi çc níc

trong khu vùc: vÒ phÇn cøng ta sau b¹n tõ 7-8 n¨m, vÒ phÇn

mÒm th× sau 15-20 n¨m. Nh vËy, ®Ó gi÷ ®îc thÞ trêng trong

níc, kh«ng ®Ó hµng çc níc trong khu vùc trµn vµo c¹nh tranh,

ngµnh dÖt may ph¶i cã nh÷ng bíc ®i vµ gi¶i ph¸p thÝch hîp

trong thêi gian tíi.

5.2.ThÞ trêng xuÊt khÈu.

§©y lµ thÞ trêng cã nhu cÇu lín nhng l¹i cã yªu cÊu rÊt cao

vÒ chÊt lîng vµ mÉu m·, ®Æc biÖt lµ thÞ trêng Mü, NhËt B¶n

vµ EU. §Ó vµo ®îc thÞ trêng nµy, ngµnh may ph¶i ®i tõng bíc

tõ dÔ ®Õn khã, tõ gia c«ng ®Õn xuÊt hµng FOB ( n¨m 2010

hµng vµo EU lµ 70% FOB ) vµ th¬ng m¹i. Víi t×nh h×nh thùc

46

tÕ ngµnh may cña ta hiÖn nay, chØ cã thÓ ®i vµo çc chñng

lo¹i mÆt hµng chÊt lîng thÊp vµ trung b×nh, mét sè Ýt mÆt

hµng ®¹t ®Õn kh¸. Çc lo¹i mÆt hµng cao cÊp cña thÞ trêng

nµy ta cha thÓ lµm ®îc vµ rÊt khã c¹nh tranh. §Æc biÖt vµo

n¨m 2005, thÞ trêng Mü sÏ kh«ng cßn h¹n ng¹ch, víi lîi thÕ

nh©n c«ng rÎ, ngµnh may ViÖt Nam sÏ cã nhiÒu c¬ héi th©m

nhËp vµo thÞ trêng nµy.

Th©m nhËp vµ t×m kiÕm thÞ trêng lµ nhiÖm vô hµng ®Çu,

lµ c«ng viÖc khã kh¨n phøc t¹p nªn ph¶i ph¸t huy kh¶ n¨ng

cña mäi doanh nghiÖp ®Ó më réng vµ ph¸t triÓn thÞ trêng.

§ång thêi ngµnh may ViÖt nam còng ph¶i tõng bíc ®Çu t hîp

lý, tæ chøc l¹i qu¶n lý s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra çc s¶n phÈm cã søc

c¹nh tranh vµ uy tÝn trªn thÞ trêng.

Trong nh÷ng n¨m tíi, ngµnh may ViÖt Nam ph¶i ®Çu t ph¸t

triÓn ®Ó ®¹t ®îc tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n 1996-2000 lµ

15%/n¨m. §Õn n¨m 2000 xuÊt khÈu hµng may mÆc ®¹t 1,2-

1,3 triÖu USD, t¨ng ba lÇn so víi n¨m 1995. S¶n phÈm xuÊt

khÈu b»ng v¶i do ViÖt Nam s¶n xuÊt chiÕm kho¶ng 40-50%.

T¹o viÖc lµm cho kho¶ng mét triÖu lao ®éng.

§Õn n¨m 2010 xuÊt khÈu hµng may mÆc ®¹t 3 tû USD,

t¨ng gÊp hai lÇn so víi n¨m 2000. S¶n phÈm xuÊt khÈu b»ng

v¶i do ViÖt nam s¶n xuÊt chiÕm 60-70%. T¹o ra c«ng ¨n viÖc

lµm cho gÇn hai triÖu lao ®éng víi møc thu nhËp b×nh qu©n

trªn 100 USD/1th¸ng/1ngêi.

47

II. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng may mÆc cña Tæng C«ng

ty DÖt- May thêi kú 1995-1998.

MÆt hµng may mÆc ViÖt nam trong nhiÒu n¨m qua chiÕm

mét vÞ trÝ quan träng trong ®ãng gãp cho xuÊt khÈu vµ

n©ng cao gi¸ trÞ s¶n lîng cña toµn bé ngµnh c«ng nghiÖp

ViÖt nam. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc t¨ng vät tõ

n¨m 1993, lµ n¨m b¾t ®Çu thùc hiÖn HiÖp ®Þnh may mÆc

gi÷a ViÖt nam víi EC (Europed Community). HiÖp ®Þnh nµy

®· ®¸nh dÊu sù tiÕn bé vît bËc c¶ vÒ sè lîng, chÊt lîng vµ thÞ

trêng cña s¶n phÈm may mÆc "Made in Vietnam" trªn thÞ tr-

êng thÕ giíi.

NÕu nh n¨m 93 kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc ®¹t

350 triÖu USD th× n¨m 94 t¨ng lªn 554 triÖu USD, chiÕm 85%

kim ng¹ch hµng c«ng nghiÖp nhÑ vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp,

chiÕm kho¶ng 13-14% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ níc.

N¨m 95 vÉn gi÷ tØ träng nµy nhng vÒ mÆt gi¸ trÞ ®· t¨ng lªn

750 triÖu USD. Víi sù ra ®êi cña Tæng C«ng ty DÖt- May ViÖt

nam trªn c¬ së thèng nhÊt Tæng C«ng ty DÖt ViÖt nam vµ

Liªn hiÖp çc xÝ nghiÖp s¶n xuÊt- xuÊt nhËp khÈu hµng may

mÆc ®· ph¸t huy ®îc søc m¹nh tæng hîp, t¹o ®îc thÕ vµ lùc.

Tõ n¨m 95 tíi nay, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc kh«ng

ngõng t¨ng lªn vµ ®· ®øng hµng thø hai trong danh môc hµng

xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt nam. Cô thÓ qua b¶ng sau:

B¶ng 3: Gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng may ViÖt nam 1991-

1998.

(§¬n vÞ: triÖu

USD) 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998

Gi¸ trÞ XK

toµn quèc

2.087,1 2.580,

7

2.985,

0

4.054,

3

5.200,

0

7.255,

8

8.850,0 8.910,

0

Gi¸ trÞ XK

ngµnh may 116,0 180,0 350,0 550,0 750,0 1.150, 1.250,0 1.310,

48

ViÖt nam 0 0

Tû lÖ so víi

XK toµn quèc

(%)

5,6 7 11,7 13,6 14,4 15,8 14,1 14,7

(Nguån: Dù ¸n qui ho¹ch tæng thÓ ngµnh c«ng nghiÖp DÖt- May ®Õn

n¨m 2010, tr. 17.)

Trong sè 10 mÆt hµng cã gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu lín

nhÊt cña ViÖt Nam ph¶i kÓ ®Õn hµng DÖt-May. Tuy ®øng ë

vÞ trÝ thø hai sau dÇu th«, nhng ®©y lµ mÆt hµng cã nhiÒu

lîi thÕ so s¸nh vµ cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cao. N¨m 1997 tû lÖ

xuÊt khÈu hµng DÖt-May chiÕm 14,1% so víi toµn quèc ®Õn

n¨m 1998 tû lÖ nµy t¨ng lªn 14,7% mÆc dï bÞ ¶nh hëng

kh«ng Ýt bëi c¬n khñng ho¶ng tµi chÝnh ë §«ng Nam ¸. §ßi hái

sù nç lùc cè g¾ng cña toµn Tæng C«ng thuèc thó y, ®Èy

m¹nh h¬n n÷a ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng may mÆc. §iÒu nµy

gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm, tÝch cùc ®æi míi c«ng nghÖ,

chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, n©ng cao søc c¹nh tranh cña

hµng ho¸ ViÖt Nam.

1. T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng may mÆc theo mÆt

hµng.

Trong nh÷ng n¨m qua, Tæng C«ng ty DÖt-May ViÖt nam

thùc hiÖn kinh doanh ®· ®¹t ®îc mét sè kÕt qu¶ ®¸ng khÝch

lÖ, kh¸ch hµng cã xu híng t¨ng lªn. Tæng C«ng ty cã kh¶ n¨ng

t¹o nguån hµng víi khèi lîng lín vµ ®ang më ra mét híng kinh

doanh míi phï hîp víi sù thay ®æi cña nÒn kinh tÕ trong níc vµ

thÕ giíi.

Çc h×nh thøc xuÊt khÈu hµng may mÆc cña Tæng C«ng

ty chñ yÕu lµ xuÊt khÈu trùc tiÕp, xuÊt khÈu tr¶ nî, liªn doanh

víi çc ®¬n vÞ ®Ó xuÊt, giao hµng ®æi thiÕt bÞ, mua b¸n

®øt ®o¹n. Çc nhãm mÆt hµng chñ yÕu bao gåm:

- Nhãm mÆt hµng mÆc thêng ngµy: s¬ mi, quÇn ©u, ¸o

49

v¸y...

- Nhãm mÆt hµng lãt nam, n÷

- Nhãm mÆt hµng thêng dïng ë nhµ: çc lo¹i bé ngñ nam,

n÷; vá ch¨n, ga, gèi.

- Nhãm quÇn thÓ thao: quÇn ¸o v¶i thun, quÇn ¸o bß (Jean)

- Nhãm thêi trang hiÖn ®¹i (quÇn ¸o mode)

- Nhãm trang phôc ®Æc biÖt: qu©n ®éi, b¶o hé lao ®éng

cho çc lo¹i ngµnh nghÒ.

Çc nhãm hµng trªn víi nhiÒu chÊt liÖu v¶i vµ phô liÖu, víi

tay nghÒ tèt, khÐo lÐo nªn s¶n phÈm xuÊt khÈu ra ®¹t yªu

cÇu vÒ chÊt lîng cña kh¸ch hµng.

50

B¶ng 4: C¬ cÊu hµng xuÊt khÈu qua çc n¨m

MÆt hµng 1996 1997 1998

Tr.

USD

% TKN Tr.

USD

% TKN Tr. USD % TKN

1. S¬ mi 108,87

1

14,25 236,0

28

20,52 257,04

3

20,56

2.Jacket vµ ¸o kho¸c

çc lo¹i

118,45

9

15,79 225,7

42

19,63 241,97

8

19,36

3. QuÇn çc lo¹i 58,630 7,82 110,4

83

9,61 157,14

2

12,57

4. DÖt kim çc lo¹i 57,799 7,71 92,42

1

8,03 107,66

4

8,6

Sau mçi ®îi xuÊt hµng, Tæng C«ng ty ®Òu tæ chøc h¹ch

to¸n kiÓm tra viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô ë çc c«ng ®o¹n xem

cã ®óng, ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c kh«ng ®Ó kÞp thêi ph¸t hiÖn,

bæ sung thiÕu sãt. Do vËy, ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng may

mÆc liªn tôc hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn. Cã thÓ thÊy râ h¬n sù

biÕn ®éng t¨ng gi¶m cña tõng s¶n phÈm qua çc n¨m qua

(B¶ng 4).

Qua b¶ng trªn cho thÊy, t×nh h×nh xuÊt khÈu çc mÆt

hµng may mÆc nãi chung cã triÓn väng tèt, ch¼ng h¹n ®èi

víi mÆt hµng s¬ mi n¨m 1996 gi¸ trÞ ®¹t h¬n 100 triÖu USD,

chiÕm 14,52% tæng kim ng¹ch th× n¨m 1997 ®· t¨ng lªn h¬n

200 triÖu USD, chiÕm 20,52% vµ n¨m 1997 lµ 20,56%. Trong

c¬ cÊu hµng may mÆc xuÊt khÈu trªn th× xu híng hµng may

mÆc s½n cã xu híng t¨ng lªn nhiÒu bëi Tæng C«ng ty ngoµi

viÖc thùc hiÖn xuÊt khÈu cßn thùc hiÖn lµm hµng tr¶ nî cho

çc níc SNG vµ §«ng ¢u. B»ng sù tranh thñ mäi nguån vèn vµ

sù hç trî cña çc ®èi t¸c, Tæng C«ng ty kh«ng ngõng ®Çu t

®æi míi trang thiÕt bÞ, d©y truyÒn c«ng nghÖ, thay thÕ çc

51

thiÕt bÞ cò, l¹c hËu, l¾p ®Æt çc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i. ChÝnh v×

vËy mµ chÊt lîng s¶n phÈm ®îc n©ng cao, s¶n phÈm ®a d¹ng

(s¬ mi, jacket, ®å thÓ thao...) tõng bíc ®¸p øng nhu cÇu thÞ

trêng. §Æc biÖt ®èi víi mÆt hµng s¬ mi nam cao cÊp ®· cã

mÆt vµ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng EU, NhËt B¶n, Hµn Quèc,

vµ B¾c Mü.

§èi víi mÆt hµng dÖt kim, nh÷ng n¨m tríc kia cã gi¸ trÞ

xuÊt khÈu rÊt lín, do khi ®ã cha ®ßi hái kü thuËt cao cÊp vµ

nhu cÇu ë çc níc b¹n hµng rÊt lín. Cßn hiÖn nay, hµng dÖt

kim ®ßi hái kü thuËt tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i, trªn thÞ trêng l¹i cã

nhiÒu ®èi thñ c¹nh tranh gay g¾t. Do ®ã mÆt hµng nµy hiÖn

nay xuÊt khÈu chñ yÕu lµ ®Ó tr¶ nî . Bªn c¹nh ®ã, mÆt hµng

nµy phÇn lín lµ ®îc xuÊt sang çc níc SNG, v× vËy khi çc níc

nµy tan r·, th× thÞ trêng cho mÆt hµng nµy bÞ thu hÑp nhanh

chãng. NÕu nh n¨m 1993 xuÊt khÈu chiÕm 39,1% th× tõ n¨m

1995 ®Õn nay chØ ®¹t tõ 7 ®Õn 8%.

Trªn ®©y lµ çc mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña Tæng

C«ng ty. HiÖn nay Tæng C«ng ty ®ang tiÕp tôc cñng cè vµ

tiÕn tíi n©ng cao tØ träng hµng dÖt kim, hoµn thiÖnvµ ph¸t

triÓn hµng may mÆc, ®¶m b¶o chÊt lîng cao, chñng lo¹i ®a

d¹ng phong phó, gi¸ thµnh gi¶m dÇn.

Bªn c¹nh nh÷ng thµnh c«ng ®¹t ®îc, vÉn cßn mét sè h¹n

chÕ, tån t¹i cÇn gi¶i quyÕt. Tuy kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng

may mÆc cao nhng h×nh thøc xuÊt khÈu hµng gia c«ng lµ

chñ yÕu, do ®ã hiÖu qu¶ cha cao (75-80% lµ gia c«ng xuÊt

khÈu). So víi çc níc nãi chung, mÆt hµng may mÆc cña ta ch-

a c¹nh tranh ®îc (trong ®ã cã Trung Quèc, Th¸i Lan). Mét

trong nh÷ng môc tiªu phÊn ®Êu cña Tæng C«ng ty lµ tõng bíc

gi¶m gia c«ng, t¨ng b¸n s¶n phÈm hoµn chØnh. §Ó thùc hiÖn

®îc môc tiªu nµy, Tæng C«ng ty híng u tiªn ®Çu t cho kh©u

kÐo sîi, dÖt v¶i, in, nhuém ®Ó t¹o ra nhiÒu lo¹i v¶i cã chÊt lîng

52

cao (hiÖn nay, v¶i ®ñ tiªu chuÈn chØ cã 10-15% nhu cÇu

chñng lo¹i) vµ ®Çu t vµo s¶n xuÊt phô liÖu, kh©u thiÕt kÕ

mÉu m·, nh·n m¸c vµ ph¶i ®Èy m¹nh c«ng t¸c t×m kiÕm thÞ

trêng, t×m kiÕm kh¸ch hµng mua s¶n phÈm hoµn chØnh cña

ViÖt Nam. N¨m 1996 toµn Tæng C«ng ty xuÊt khÈu s¶n phÈm

theo ®iÒu kiÖn FOB ®îc kho¶ng 30%, n¨m 1997 ®· t¨ng lªn

40%. §©y lµ mét cè g¾ng lín cña Tæng C«ng ty.

2. T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng may mÆc theo thÞ trêng

.

Th©m nhËp t×m kiÕm thÞ trêng lµ nhiÖm vô quan träng

hµng ®Çu cña Tæng C«ng ty DÖt-May ViÖt nam. Trong

nh÷ng n¨m qua, ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu hµng may

mÆc lu«n ®îc Tæng C«ng ty chó träng nh»m më réng thÞ tr-

êng trong níc vµ níc ngoµi. §Õn nay Tæng C«ng ty ®· cã quan

hÖ bu«n b¸n víi trªn 40 níc. Tæng C«ng ty ®ang cñng cè vÞ

thÕ vµ më réng thÞ trêng h¬n n÷a. Gi¸ trÞ hµng may mÆc

kh«ng ngõng t¨ng lªn qua çc n¨m.

Bªn c¹nh ®ã, nhu cÇu hµng may mÆc kh«ng ngõng t¨ng lªn

ë çc níc trªn thÕ giíi v× sau nhu cÇu ¨n lµ nhu cÇu vÒ mÆc.

Tæng khèi lîng lu chuyÓn hµng ho¸ nµy chiÕm tØ träng lín

trong çn c©n th¬ng m¹i quèc tÕ, chØ ®øng sau kho¸ng s¶n

tµi nguyªn vµ chÕ t¹o m¸y, ®iÖn tö. Khi tr×nh ®é khoa häc kü

thuËt cña con ngêi ngµy cµng ph¸t triÓn ë møc ®é cao sÏ dÉn

tíi sù ph©n ho¸ thÕ giíi vÒ s¶n xuÊt. Çc níc ph¸t triÓn sÏ

chuyÓn sang çc ngµnh c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, nhêng chç cho

çc níc ®ang ph¸t triÓn trong c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng

may mÆc. Nhu cÇu may mÆc còng ngµy cµng ®ßi hái nhiÒu

h¬n, mÉu m·, chÊt liÖu phong phó h¬n, ®Æc biÖt x· héi cµng

v¨n minh lÞch sù bao nhiªu th× yªu cÇu vÒ mÆc l¹i cµng ®îc

chó ý cÇu kú bÊy nhiªu. NhËn biÕt ®îc çc yÕu tè ®ã ®· gióp

cho Tæng C«ng ty trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®¹t ®îc nh÷ng

53

kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ. §Ó hiÓu râ h¬n ho¹t ®éng xuÊt khÈu

hµng may mÆc cña Tæng C«ng ty sang çc thÞ trêng trong

thêi gian qua, ta hay xem xÐt qua b¶ng 5 díi ®©y:

B¶ng 5: C¬ cÊu xuÊt khÈu hµng may mÆc theo thÞ

trêng chñ yÕu 1995-1998ThÞ trêng 1995 1996 1997

Tr. USD % TKN Tr. USD % TKN Tr. USD % TKN

TT cã h¹n

ng¹ch

Trong ®ã:

- EU 310 41,3 420 36,52 650 52

- Canada 17,85 2,38 15,97 1,39 12,89 1,03

- Nauy 9,53 1,27 5,82 0,51 4,93 0,39

TT Phi h¹n

ng¹ch

Trong ®ã:

- Thuþ SÜ 27,6 3,68 8,64 0,75 8,51 0,68

- Hungary 57,5 7,70 102,59 8,93 105,58 8,44

- Ucraina 37,21 4,97 119,12 10,35 121,3 9,7

- SÐc 39,87 5,32 189,22 16,45 69,07 5,53

- Nga 50,53 6,74 43,75 3,8 39,87 3,19

- NhËt 59,28 7,90 79,85 6,94 29,54 2,36

- Hµn quèc 36,71 4,89 9,87 0,9 8,75 0,7

- §µi loan 47,66 6,35 25,69 2,23 30,42 2,43

- Hång K«ng 29,21 3,89 97,54 8,48 112,37 9,04

- Mü 5,48 0,73 9,74 0,85 14,28 1,14

- Çc níc kh¸c 21,57 2,88 22,2 1,90 42,49 3,41

Tæng 750 100 1150 100 1250 100

Qua b¶ng sè liÖu trªn cho thÊy, hµng may mÆc xuÊt khÈu

cña Tæng C«ng ty chiÕm tØ träng lín ë çc thÞ trêng Nga,

NhËt, EU, SÐc, Ucraina, Hungary. Tuy nhiªn ho¹t ®éng kinh

doanh xuÊt khÈu hµng may mÆc ë çc thÞ trêng trªn vÉn cha

thËt æn ®Þnh.

Trong sè çc thÞ trêng cã h¹n ng¹ch, th× EU lµ thÞ trêng lín

nhÊt cña Tæng C«ng ty. §©y lµ mét thÞ trêng ®«ng d©n (350

54

triÖu ngêi) l¹i cã søc tiªu dïng v¶i cao (17 kg/ 1 ngêi). Yªu cÇu

vÒ hµng may mÆc ®Æc biÖt cao. Nhu cÇu tiªu dïng ®Ó b¶o

vÖ th©n thÓ chØ chiÕm 10- 15% gi¸ trÞ s¶n phÈm, cßn 80-

90% lµ theo mèt, nªn hµm lîng chÊt x¸m trong s¶n phÈm may

lµ chÝnh.

Trong ba n¨m 1995, 1996, 1997, quota xuÊt khÈu hµng

may mÆc ViÖt nam vµo EU kh«ng ngõng t¨ng lªn. §iÒu ®ã

chøng tá chÊt lîng hµng may mÆc ®· ngµy mét cao h¬n. Nh-

ng so víi çc níc cã quota vµo EU th× sè lîng cña ta cßn rÊt

nhá bÐ (míi chØ chiÕm 0,7% tæng kim ng¹ch nhËp hµng may

mÆc vµo EU) vµ chØ b»ng 5% ®èi víi Trung Quèc, 10- 20% so

víi çc níc ASEAN. Tuy nhiªn, ta còng cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n

nh nhiÒu mÆt hµng lín th× bÞ h¹n chÕ vÒ sè lîng nh Jacket, ¸o

s¬ mi míi chØ ®¹t 50% c«ng suÊt cña ngµnh. Sè h¹n ng¹ch

cßn h¹n chÕ: HiÖp ®Þnh ViÖt nam- EU 1993- 1995 qui ®Þnh

151 cat. Gi¸ trÞ xuÊt khÈu n¨m 1995 ®¹t 310 triÖu USD, n¨m

1996 ký l¹i cßn 54 cat (nhãm hµng xuÊt khÈu) ®· n©ng kim

ng¹ch xuÊt khÈu lªn 410 triÖu USD. N¨m 1997 HiÖp ®Þnh nµy

ký l¹i rót xuèng cßn 29 cat, n©ng tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu

sang EU lªn 650 triÖu USD chiÕm 52% tæng kim ng¹ch xuÊt

khÈu. Sè nhãm hµng xuÊt khÈu (cat) mµ EU dµnh cho hµng

may mÆc ViÖt Nam cµng gi¶m th× sè chñng lo¹i mÆt hµng

may ViÖt Nam cµng cã c¬ héi th©m nhËp vµo thÞ trêng EU

nhiÒu h¬n.

Ngoµi ra, EU cßn dµnh mét sè u ®·i vÒ thuÕ quan (GSP)

®èi víi mÆt hµng may mÆc do ViÖt Nam s¶n xuÊt. Song do

nguyªn liÖu, phô liÖu s¶n xuÊt trong níc cßn yÕu kÐm, cha cã

mÉu m· phï hîp víi thÞ hiÕu vµ cha cã b¹n hµng mua b¸n trùc

tiÕp ë çc níc trong khèi EU... nªn hÇu hÕt ph¶i th«ng qua gia

c«ng cho çc níc nh Hµn Quèc, §µi Loan, Hång K«ng... Gia

c«ng ®¬n thuÇn lµm cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng may

mÆc kh«ng hiÖu qu¶, bÞ thua thiÖt nhiÒu mÆt, kh«ng tËn

55

dông ®îc u ®·i quota mµ EU dµnh cho ta. §èi víi thÞ trêng EU,

kim ng¹ch xuÊt khÈu cã t¨ng lªn, xong kh«ng ®¸ng kÓ. Çc

thÞ trêng Canada, Nauy bÞ thu hÑp do hµng cña Tæng C«ng

ty kh«ng c¹nh tranh ®îc víi hµng cña çc níc kh¸c. Ch¼ng h¹n

nh mÆt hµng s¬ mi, Trung Quèc ph¸t triÓn h¬n ta rÊt nhiÒu.

§èi víi nhãm thÞ trêng phi h¹n ng¹ch, nh×n tæng thÓ th×

kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng ®Òu trªn çc thÞ trêng Hungary,

Ucraina, Hång K«ng, Mü nhng trªn mét sè thÞ trêng kh¸c th×

xuÊt khÈu l¹i gi¶m, ch¼ng h¹n nh: Nga, §µi loan, Thuþ sÜ,

®Æc biÖt lµ thÞ trêng NhËt gi¶m rÊt nhanh trong n¨m1997.

Së dÜ v× cã t×nh tr¹ng trªn lµ v× ë çc thÞ trêng SÐc,

Hungary phÇn lín lµ hµng tr¶ nî. Trªn thÞ trêng Ucraina, Tæng

C«ng ty xuÊt khÈu ®æi hµng thuû ®iÖn Yaly, thuû ®iÖn Yaly

nî Ucraina, Tæng C«ng ty xuÊt khÈu hµng may mÆc sang

Ucraina, Yaly tr¶ tiÒn cho Tæng C«ng ty, do ®ã khèi lîng tiªu

thô sang nh÷ng thÞ trêng nµy lµ t¬ng ®èi lín.

MÆt kh¸c, ®©y lµ çc thÞ trêng dÔ tÝnh, phï hîp víi tr×nh

®é vµ quen thuéc cña Tæng C«ng ty nªn dÔ thùc hiÖn, tuy

nhîc ®iÓm ®ång tiÒn trªn thÞ trêng SNG vµ mét sè níc §«ng

¢u cßn biÕn ®éng lín.

Trªn thÞ trêng Nga, mÆc dï gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu n¨m

1996, 1997 cã gi¶m ®i nhng kh«ng ®¸ng kÓ v× trªn thÞ tr-

êng nµy xuÊt khÈu chñ yÕu lµ hµng ®æi hµng vµ ®Ó tr¶ nî. ë

§µi Loan, NhËt B¶n th× con sè nµy chØ ë møc khiªm tèn,

chiÕm kho¶ng 1,7%. §©y lµ thÞ trêng to lín vµ hÊp dÉn mµ

Tæng C«ng ty cÇn khai th¸c hiÖu qu¶ h¬n n÷a.

Ngoµi çc thÞ trêng trªn, Mü lµ thÞ trêng míi mÎ ®èi víi

Tæng C«ng ty. Qua ba n¨m tõ 1995-1997 thÞ trêng Mü ®· liªn

tôc ®îc më réng vµ t¨ng lªn tuy nhiªn cha lín l¾m. §©y lµ mét

thÞ trêng ®Çy triÓn väng ®èi víi Tæng C«ng ty. Mü-mét thÞ

trêng s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng may mÆc lín nhÊt thÕ giíi,

56

d©n sè ®«ng (h¬n 360 triÖu ngêi), møc tiªu thô hµng may

mÆc gÊp rìi EU (27kg/ 1 ngêi). Tõ sau khi quan hÖ ViÖt-My

b×nh thêng ho¸, hai níc ®· ®Æt quan hÖ §¹i sø, b·i bá cÊm

vËn, tuy cha ®îc hëng u ®·i thuÕ quan phæ cËp (GSP) vµ tèi

huÖ quèc MFN, ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng may mÆc gi÷a

Tæng C«ng ty víi Mü lu«n tiÕn triÓn tèt ®Ñp.

Trong khu«n khæ ®µm ph¸n WTO tõ 1/1/1995 th× trong

vßng 10 n¨m n÷a hµng rµo h¹n ng¹ch hµng dÖt may bÞ b·i bá

vµ thuÕ sÏ gi¶m trung b×nh 9%. Çc níc cã xu híng s¶n xuÊt

hµng dÖt may ®ang ®iÒu chØnh l¹i chiÕn lîc ph¸t triÓn

ngµnh dÖt may níc hä, chuÈn bÞ ®ä søc quyÕt liÖt t¹i thÞ tr-

êng Mü kh«ng h¹n ng¹ch vµo n¨m 2005, ®Æc biÖt lµ ®èi víi

nh÷ng níc cã lîi thÕ nh©n c«ng rÎ sÏ å ¹t xuÊt hµng may mÆc

vµo Mü. Tæng C«ng ty DÖt May ViÖt nam do xuÊt khÈu hµng

dÖt may vµo Mü cßn qu¸ nhá bÐ (0,037% tæng kim ng¹ch

nhËp n¨m 1995) nªn cÇn cã chiÕn lîc tiÕp thÞ, ph¸t triÓn çc

mÆt hµng may mÆc phï hîp víi tiªu chuÈn chÊt lîng, vµ thÞ

hiÕu cña thÞ trêng Mü, ®Çu t ®ãn tríc thêi c¬ ®Ó cã thÓ

th©m nhËp m¹nh mÏ vµo ®îc thÞ trêng khæng lå nµy.

Cã thÓ nãi r»ng nh÷ng thµnh c«ng cña Tæng C«ng ty trong

thêi gian qua kh«ng chØ thÓ hiÖn b»ng nh÷ng con sè, mµ

cßn ph¶i kÓ ®Õn thÞ trêng më réng, mÆt hµng ®a d¹ng,

phong phó, t¹o ra uy tÝn ®èi víi çc ®¬n vÞ kinh doanh trong

vµ ngoµi níc, ®©y míi lµ tµi s¶n v« h×nh quÝ gi¸ kh«ng dÔ g×

®¹t ®îc.

3. HiÖu qu¶ kinh doanh xuÊt khÈu hµng may mÆc ë

Tæng C«ng ty DÖt - May ViÖt Nam.

§¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh cña Tæng C«ng ty lµ mét ®ßi

hái bøc thiÕt ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý còng nh ®èi víi Tæng

C«ng ty nh»m híng Tæng C«ng ty quan t©m khai th¸c tiÒm

n¨ng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Trªn c¬ së

57

®ã, t¨ng cêng tÝch luü ®Ó ®Çu t t¸i kinh doanh c¶ chiÒu

réng lÉn chiÒu s©u, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ cña

toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n.

Cã rÊt nhiÒu chØ tiªu ®Ó ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶

kinh doanh cña Tæng C«ng ty. Song ®èi víi ho¹t ®éng kinh

doanh xuÊt khÈu hµng may mÆc th× chØ tiªu lîi nhuËn vµ tØ

suÊt lîi nhuËn, chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn lu

®éng lµ hai chØ tiªu quan träng nhÊt.

3.1. C¬ së h×nh thµnh lîi nhuËn cña Tæng C«ng ty

tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu.

§Ó cã thÓ ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ho¹t

®éng kinh doanh xuÊt khÈu mét çch râ rµng, chÝnh x¸c cÇn

thiÕt ph¶i xem xÐt nh÷ng kho¶n môc nµo t¹o nªn chi phÝ, lîi

nhuËn tríc vµ sau thuÕ ®îc h×nh thµnh nh thÕ nµo. C¬ së

h×nh thµnh lîi nhuËn cña tæng C«ng ty cã thÓ ®îc tãm t¾t

nh sau:

58

P = [( R - C ) - T ] + B

Trong ®ã:

R: Tæng doanh thu tõ hîp ®ång xuÊt khÈu: Gi¸ trÞ

hîp ®ång

C: Tæng chi phÝ hîp lý, hîp lÖ bao gåm:

- Gi¸ vèn hµng ho¸: gi¸ mua vµ chi phÝ thu mua

- Tiªu hao nguyªn vËt liÖu s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu

- KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh

- TiÒn c«ng, tiÒn l¬ng

- LÖ phÝ h¶i quan, thuª tµu, b¶o hiÓm hµng ho¸

- Chi phÝ qu¶n lý, tiÒn l·i ng©n hµng

- Chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn lu th«ng hµng ho¸

xuÊt khÈu ë trong níc:

+ Bèc xÕp, vËn chuyÓn

+ Chi phÝ b¶o qu¶n, ®ãng gãi bao b×

+ Chi phÝ giao dÞch, ®µm ph¸n, ký kÕt hîp

®ång

- Çc chi phÝ ®îc coi lµ hîp lÖ

T: ThuÕ çc lo¹i, bao gåm:

- ThuÕ doanh thu

- ThuÕ sö dông vèn ng©n s¸ch cÊp (gäi t¾t lµ thuÕ

vèn)

59

- ThuÕ lîi tøc tÝnh theo c«ng thøc sau:

Tríc n¨m 96:

ThuÕ lîi tøc = (Lîi nhuËn tríc thuÕ - thuÕ doanh thu- thuÕ vèn

+ Lîi tøc kh¸c) * thuÕ suÊt lîi tøc

N¨m 97 ®Õn nay:

ThuÕ lîi tøc = (Lîi nhuËn tríc thuÕ - thuÕ doanh thu- lîi tøc

kh¸c) * thuÕ suÊt lîi tøc

B: Çc kho¶n lîi tøc kh¸c:

Bao gåm:

- Çc kho¶n lîi tøc kh¸c ph¶i nép thuÕ:

+ L·i tiÒn göi ng©n hµng

+ L·i tõ ho¹t ®éng kinh doanh cho thuª ®éng

s¶n, bÊt ®éng s¶n

+ L·i tõ ho¹t ®éng kinh doanh phô kh¸c

+ L·i tõ çc ho¹t ®éng tµi chÝnh kh¸c

+ Chªnh lÖch thanh lý , chuyÓn nhîng tµi s¶n

cè ®Þnh

- Çc kho¶n lîi tøc kh¸c kh«ng ph¶i nép thuÕ

+ L·i tõ gãp vèn liªn doanh

+ Lîi nhuËn gãp hoÆc mua cæ phiÕu, cæ phÇn

P: Thùc l·i cña Tæng C«ng ty tõ ho¹t ®éng xuÊt

khÈu

PhÇn l·i nµy ®îc chia lµm 3 quÜ theo qui ®Þnh cña Nhµ níc

60

vµ thuéc quyÒn sö dông cña Tæng C«ng ty trong ph¹m vi 3

quÜ ®ã lµ: quÜ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, quÜ khen thëng, quÜ

phóc lîi.

Trong thùc tÕ khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt

khÈu, ngêi ta ph¶i chó ý ®Õn t¬ng quan gi÷a tØ gi¸ hèi ®o¸i

chÝnh thøc ®îc c«ng bè trªn thÞ trêng vµ tØ gi¸ hµng xuÊt

khÈu.

TØ gi¸ hµng xuÊt khÈu lµ sè néi tÖ ph¶i bá ra ®Ó thu ®îc

mét ®¬n vÞ ngo¹i tÖ vÝ dô lµ (Mx)

Khi nhµ s¶n xuÊt hoµn thµnh thñ tôc giao hµng, sÏ thùc

hiÖn thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ. Sè lîng ngo¹i tÖ thu vÒ lµ gi¸

trÞ cña hîp ®ång xuÊt khÈu gäi lµ doanh thu ho¹t ®éng xuÊt

khÈu (Rx). Nh vËy, ®Ó thu ®îc Mx ®¬n vÞ ngo¹i tÖ th× Tæng

C«ng ty ph¶i chi phÝ (Mx*Rx) ®ång néi tÖ, ®ã chÝnh lµ çc

kho¶n chi phÝ ë môc b.

Sè lîng ngo¹i tÖ Mx thu vÒ ®îc ®æi thµnh ®ång néi tÖ

theo tØ gi¸ hèi ®o¸i trªn thÞ trêng lµ Mtt vµ (Mtt*Mx) ®ång

néi tÖ. V× vËy lîi nhuËn ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ:

LNx = Mtt*Rx - Mx*Rx = (Mtt - Mx)* Rx

Lîi nhuËn xuÊt khÈu chØ d¬ng hay nhµ xuÊt khÈu chØ cã lîi

khi tØ gi¸ hèi ®o¸i cña thÞ trêng Mtt lín h¬n tØ gi¸ hµng xuÊt

khÈu Mx. Khi Mtt = Mx th× nhµ xuÊt khÈu hoµ vèn.

3.2. Tæng lîi nhuËn.

Tæng lîi nhuËn thêng ®îc biÕt ®Õn lµ lîi nhuËn tríc thuÕ

hay l·i gép tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ®îc tÝnh b»ng

doanh thu trõ ®i chi phÝ.

Tæng lîi nhuËn cã thÓ ®îc xem xÐt dùa vµo b¶ng sau:

61

B¶ng 6: T×nh h×nh tµi chÝnh cña Tæng C«ng ty n¨m

1995-1998.

(§¬n vÞ: TriÖu VND)

N¨m

ChØ tiªu

1995 1996 1997 1998

- Doanh thu

- Chi phÝ

- Lîi nhuËn tríc thuÕ

- Nép thuÕ

- Lîi nhuËn sau thuÕ

- Lîi nhuËn kh¸c

83.905

81.119

2.786

1.253

1.533

161583

155.926

5.657

2.340

3.317

465

198770

192327

6.443

245.302

237.807

Thùc l·i 1.533 3.782 3.866 4.623

Qua b¶ng trªn cho thÊy, tû träng chi phÝ trªn tæng doanh

thu lÇn lît qua çc n¨m lµ: 96,7%; 96,5%; 96,8%. Tû träng tríc

thuÕ t¬ng øng víi 3 n¨m ®ã lµ: 3,32%; 3,5%; 3,24%.

Nh vËy tû träng cña lîi nhuËn tríc thuÕ trong tæng doanh

thu lµ t¬ng ®èi æn ®Þnh ®¹t møc trung b×nh lµ 3,35% trong

thêi kú 1995-1997. Doanh thu qua çc n¨m kh«ng ngõng t¨ng

lªn. N¨m 1996 so víi n¨m 1995 ®· t¨ng thªm ®îc 77678 triÖu

®ång, n¨m 1998 t¨ng thªm so víi n¨m 1997 lµ 31187 triÖu

®ång.

Nh ®· ®Ò cËp ë trªn, lîi nhuËn tríc thuÕ sau khi trõ ®i çc

kho¶n nép ng©n s¸ch thu ®îc kho¶n lîi nhuËn sau thuÕ. Lîi

nhuËn sau thuÕ céng thªm çc kho¶n lîi tøc kh¸c cña Tæng

C«ng ty thu ®îc thùc l·i, mµ thùc l·i sau ®ã sÏ ®îc trÝch lËp

thµnh ba quÜ theo qui ®Þnh cña Nhµ níc. V× vËy, sÏ lµ kh«ng

®Çy ®ñ khi ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ theo lîi nhuËn nãi

chung mµ chØ ph©n tÝch lîi nhuËn tríc thuÕ.

Tû träng nép ng©n s¸ch trong tæng l·i gép qua çc n¨m

1995,1996, 1997,1998 t¬ng øng lµ: 45%; 41,4%; 40%, 42%

trung b×nh lµ 42,1%. Tû träng cña lîi nhuËn sau thuÕ trong

62

tæng lîi nhuËn t¬ng øng lµ: 51,1%; 58,6%; vµ 60%, 61% trung

b×nh lµ 57,9%. Nh÷ng con sè trªn ®©y cho thÊy møc ®é

nghiªm chØnh chÊp hµnh nghÜa vô ®èi víi ng©n s¸ch Nhµ níc

cña Tæng C«ng ty. PhÇn lîi nhuËn sau thuÕ cã tû träng trung

b×nh trong tæng l·i gép tõ ho¹t ®éng kinh doanh lµ: 57,9%,

trong ®ã tæng chi phÝ lµ 2,01%, trong tæng doanh thu nãi

chung lµ 1,94%. Nh vËy trong thêi kú 1995-1998 võa qua, ho¹t

®éng kinh doanh cña Tæng C«ng ty t¬ng ®èi æn ®Þnh, lu«n

®¶m b¶o nghÜa vô ®Çy ®ñ ®èi víi Nhµ níc.

Tèc ®é t¨ng b×nh qu©n cña lîi nhuËn tríc thuÕ thêi kú

1995-1998 lµ 58,47% so víi tèc ®é t¨ng trëng trung b×nh cña

tæng doanh thu cïng kú lµ 57,8%. Tèc ®é t¨ng b×nh qu©n

cña lîi nhuËn sau thuÕ trong thêi gian nµy lµ 66,46%, cña nép

ng©n s¸ch lµ 48,44%.

XÐt vÒ sè tuyÖt ®èi th× tæng l·i gép cha lín, hay phÇn nép

ng©n s¸ch vµ lîi nhuËn sau thuÕ cßn nhá bÐ nhng râ rµng lîi

nhuËn tríc vµ sau thuÕ t¨ng ®Òu ®Æn vµ ®¹t tõ 58- 66%,

cïng víi møc t¨ng trëng doanh thu lµ 57,8%. §ã lµ mét dÊu

hiÖu tÝch cùc, ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh tÝch cùc cña Tæng C«ng ty

trong suèt thêi kú 1995-1998 ®· ®¹t ®îc hiÖu qu¶ kinh tÕ

cao, kh«ng nh÷ng mang l¹i lîi nhuËn ngµy cµng cao cho Tæng

C«ng ty mµ cßn t¨ng thu ng©n s¸ch cho Nhµ níc.

3.3. Tû suÊt lîi nhuËn theo chi phÝ, doanh thu, vµ

vèn kinh doanh.

3.1.1. Tû suÊt lîi nhuËn theo chi phÝ.

Tû suÊt lîi nhuËn theo chi phÝ (Dc) ®îc tÝnh theo c«ng thøc:

Tæng lîi nhuËn

Tæng chi phÝ

63

Dc =

* 100%

Trong ®ã tæng lîi nhuËn ®îc tÝnh lµ tæng lîi nhuËn tríc

thuÕ hay l·i gép, lµ phÇn cßn l¹i cña doanh thu sau khi ®· bï

®i çc kho¶n chi phÝ hîp lý, hîp lÖ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh

ho¹t ®éng kinh doanh.

Tuy nhiªn, nÕu tÝnh doanh lîi theo chi phÝ dùa trªn ba

nh©n tè lµ l·i gép, lîi nhuËn tríc thuÕ, thùc l·i cña Tæng C«ng

ty th× kh«ng nh÷ng biÕt ®îc r»ng mét ®ång chi phÝ bá ra

®em l¹i bao nhiªu ®ång l·i gép mµ cßn cho biÕt trong phÇn l·i

gép ®ã bao nhiªu ®ång trë vÒ ng©n s¸ch Nhµ níc, bao nhiªu

lµ phÇn l·i thùc tÕ cña Tæng C«ng ty. Ph©n tÝch nh vËy sÏ cã

gi¸ trÞ so s¸nh h¬n rÊt nhiÒu.

B¶ng 7: Doanh lîi theo chi phÝ thêi kú 1995-1998

N¨m

ChØ tiªu

1995 1996 1997 1998

Tæng chi phÝ 81.119 155.926 192.327 237.807

Lîi nhuËn tríc thuÕ 2.786 5.657 6.443 7.495

Lîi nhuËn sau thuÕ 1.533 3.317 3.866 4.623

Thùc l·i 1.533 3.782 3.866 4.623

Dc (theo lîi nhuËn tríc

thuÕ)

3.4 3,6 3.4 3,5

Dc (theo lîi nhuËn sau

thuÕ)

1.9 2,1 2,0 2,0

Dc (theo thùc l·i) 1.9 2.4 2,0 2,0

VÒ néi dung, çc sè liÖu ë çc cét t¬ng øng víi çc n¨m cã ý

nghÜa nh nhau v× thÕ chØ cÇn chó gi¶i mét cét, vÝ dô nh

n¨m 1996. Trong n¨m 1996:

Mét ®ång chi phÝ bá ra cã thÓ thu vÒ 0,036 (3,6%) ®ång

l·i gép.

0,036 ®ång l·i gép ®ã cã 0,024 ®ång thùc l·i cña Tæng

C«ng ty.

64

0,036 ®ång ®ã cã 0,015 ®ång quay l¹i ng©n s¸ch Nhµ níc

Nh vËy tõ mét ®ång chi phÝ bá ra n¨m 1996, Tæng C«ng ty

thu vÒ ®îc 0,036 ®ång lîi nhuËn tríc thuÕ, nép 0,015 ®ång

cho ng©n s¸ch Nhµ níc, thu vÒ lµ 0,021 ®ång lîi nhuËn sau

thuÕ vµ 0,024 ®ång thùc l·i cña Tæng C«ng ty. Së dÜ sè thùc

l·i vµ lîi nhuËn sau thuÕ kh«ng thèng nhÊt víi nhau v× Tæng

C«ng ty cßn cã çc kho¶n lîi tøc kh¸c céng thªm vµo lîi nhuËn

sau thuÕ míi cã ®îc thùc l·i. ë®©y, çc kho¶n lîi tøc kh¸c ®îc

tÝnh vµo thùc l·i cña Tæng C«ng ty kh«ng ph¶i lµ lîi tøc tõ ho¹t

®éng kinh doanh nhng chØ tån t¹i khi Tæng C«ng ty tiÕn

hµnh çc ho¹t ®éng kinh doanh. §ã kh«ng ph¶i lµ çc kho¶n lîi

nhuËn thu vÒ tõ chªnh lÖch doanh thu vµ chi phÝ, nhng l¹i cã

nguån gèc tõ chi phÝ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Do vËy,

çc kho¶n lîi nhuËn nµy ®îc ®a vµo tÝnh tû suÊt lîi nhuËn ®Ó

cã gi¸ trÞ ph©n tÝch cao h¬n.

Qua b¶ng trªn cã thÓ thÊy r»ng çc kho¶n chi phÝ cña

Tæng C«ng ty ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng xuÊt khÈu nh×n

chung lµ tiÕt kiÖm. TØ lÖ lîi nhuËn tríc vµ sau thuÕ thu vÒ tõ

mäi ho¹t ®éng chi phÝ lµ t¬ng ®èi cao. B¶n th©n doanh lîi

theo chi phÝ nµy ph¶n ¸nh møc ®é tiÕt kiÖm çc kho¶n chi

phÝ vµ còng lµ mét khi¸ c¹nh quan träng ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶

kinh doanh. Trªn gãc ®é cña chØ tiªu nµy nhËn thÊy hiÖu qu¶

kinh tÕ cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu trong thêi kú 1995-1998 lµ t-

¬ng ®èi cao. KÕt qu¶ tÝch cùc ®ã t¹o nªn nÒn t¶ng v÷ng

ch¾c ®Ó Tæng C«ng ty cã thÓ më réng c¶ vÒ chiÒu s©u

chiÒu réng trong kinh doanh xuÊt khÈu hµng may mÆc trong

t¬ng lai.

3.3.2. Tû suÊt lîi nhuËn theo doanh thu.

Tû suÊt lîi nhuËn theo doanh thu (Dr) ®îc tÝnh theo c«ng

thøc:

65

Lîi nhuËn

Dr = * 100%

Doanh thu

XÐt lîi nhuËn cña n¨m 1996:

Trong mét ®ång doanh thu cã 0.035 ®ång lîi nhuËn. Trong

0.035 ®ång ®ã cã 0.015 ®ång quay l¹i ng©n s¸ch Nhµ níc,

0.02 ®ång lµ l·i sau thuÕ cña Tæng C«ng ty. PhÇn l·i sau thuÕ

nµy céng thªm víi phÇn gãp thªm cña çc lîi tøc. Cßn l¹i 0.023

®ång lîi nhuËn thùc tÕ.

B¶ng 8: Doanh lîi theo doanh thu thêi kú 1995-1998.

N¨m ChØ tiªu 1995 1996 1997 1998

Tæng doanh thu 83.905 161.583 198.790 245.302



Thùc l·i 1.533 3.782 3.866 4.63

Dr (TÝnh theo lîi nhuËn tríc

thuÕ) (%)

3,3 3,5 3,2 3,24

Dr (TÝnh theo lîi nhuËn sau

thuÕ) (%)

1.8 2,0 1,9 1,97

Dr (Theo thùc l·i) 1,8 2,3 1,9 1,97

Nh vËy, tõ mét ®ång doanh thu Tæng C«ng ty cã 0.035

®ång lîi nhuËn tríc thuÕ, 0.02 ®ång lîi nhuËn sau thuÕvµ

0.023 ®ång lîi nhuËn thùc tÕ. Thùc tÕ cho thÊy, doanh lîi theo

doanh thu cho biÕt kh¶ n¨ng sinh lêi tõ mét ®ång doanh thu,

tû suÊt lîi nhuËn theo chi phÝ ph¶n ¸nh møc ®é tiÕt kiÖm chi

66

phÝ, kh¶ n¨ng sinh lîi cña mét ®ång chi phÝ. Tuy nhiªn, nÕu

chØ cã doanh lîi theo chi phÝ vµ doanh thu cao th× cha ®ñ

®Ó kÕt luËn vÒ hiÖu qña kinh doanh, mµ cÇn thiÕt ph¶i xem

xÐt lîi nhuËn trong mèi quan hÖ víi çc nguån lùc cña doanh

nghiÖp, ®Æc biÖt lµ vèn kinh doanh.

3.3. Doanh lîi tÝnh theo vèn kinh doanh.

Vèn lu ®éng thêng chiÕm h¬n 80% tæng vèn cña mét

doanh nghiÖp th¬ng m¹i. ViÖc sö dông lu©n chuyÓn vèn lu

®éng cã quan hÖ nh©n qña, chÆt chÏ ¶nh hëng ®Õn lîi

nhuËn, doanh thu tõ ho¹t ®éng kinh doanh.

Doanh lîi theo vèn lu ®éng (Dv) ®îc tÝnh theo c«ng thøc

sau:

Lîi nhuËn

Dv = * 100%

Obq

Obq: Lµ sè d b×nh qu©n cña vèn lu ®éng trong thêi

gian tÝnh lîi nhuËn.

Obq ®îc tÝnh nh sau:

-Trong mét th¸ng:

Odk + Ock

Obq =

2

Odk: D ®Çu kú vèn lu ®éng

Ock: D cuèi kú vèn lu ®éng

- Trong mét quÝ:

Obq: Lµ tæng b×nh qu©n sè d vèn lu ®éng cña çc

th¸ng trong kú.

- Trong mét n¨m:

Obq: Lµ tæng b×nh qu©n cña 12 th¸ng hay bèn quÝ.

X¸c ®Þnh sè d vèn lu ®éng ®Çu kú vµ cuèi kú c¨n cø vµo

67

sè d ®Çu kú vµ d nép cuèi kú trªn çc tµi kho¶n theo dâi tµi

s¶n lu ®éng vµ vèn lu th«ng thÓ hiÖn b»ng tiÒn vµ hµng ho¸

trªn sæ s¸ch b¸o ço kÕt qu¶ cña phßng kÕ to¸n cña Tæng

C«ng ty.

XÐt n¨m 1996 ( B¶ng 9 ):

Doanh lîi theo vèn lu ®éng b×nh qu©n lµ 0.25 cho biÕt tõ

mét ®ång vèn lu ®éng bá ra trong n¨m cã thÓ thu vÒ b×nh

qu©n 0.25 ®ång lîi nhuËn tríc thuÕ. Sau khi hoµn thµnh

nghÜa vô ®èi víi ng©n s¸ch Nhµ níc, Tæng C«ng ty cã thÓ thu

vÒ b×nh qu©n lµ 0.25 ®ång lîi nhuËn sau thuÕ.

Doanh lîi tÝnh theo vèn lu ®éng b×nh qu©n lµ kh¸ æn

®Þnh trong ba n¨m 1995-1997, víi møc trung b×nh lµ 19.3 %

nÕu lµ lîi nhuËn cha trõ thuÕ vµ 11.3% víi lîi nhuËn sau thuÕ.

Nh vËy, chóng ta cã thÓ thÊy hiÖu qu¶ sinh lîi tõ vèn lu ®éng

lµ rÊt cao. §©y lµ mét chØ tiªu cho thÊy hiÖu qu¶ sö dông vèn

lu ®éng cña Tæng C«ng ty.

B¶ng 9: Doanh lîi theo vèn lu ®éng n¨m 1995-1998.

(§¬n vÞ:

TriÖu VN§ vµ %) N

¨m

ChØ tiªu

1995 1996 1997 1998

Sè d b×nh qu©n vèn lu

®éng

26.310 25.267 25.755 28.602



Dv theo lîi nhuËn tríc thuÕ

(%)

10,6 22,4 25,0 25,3

Dv theo lîi nhuËn sau thuÕ

(%)

5,8 13,1 15,0 15,2

68

3.4. Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn lu ®éng.

Vèn lu ®éng lµ mét nguån lîi quan träng nhÊt vµ ®¸ng kÓ

nhÊt bªn c¹nh vèn nh©n lùc cña çc doanh nghiÖp th¬ng m¹i

nãi chung, cña Tæng C«ng ty xuÊt khÈu DÖt-May ViÖt Nam

nãi riªng. HiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng v× thÕ lµ mét dÊu

hiÖu quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ho¹t ®éng kinh

doanh.

B¶ng 10: Chu chuyÓn vèn lu ®éng n¨m 1995-1998.

N¨m 1995 1996 1997 1998

Tæng doanh thu (Tr.VN§) 83.905 161.583 198.770 245.302

Sè d b×nh qu©n vèn lu ®éng

(Tr.VN§)

26.310 25.267 25.755 28.602

Tèc ®é chu chuyÓn (vßng) 3,2 6,4 7,7 7,9

Thêi gian chu chuyÓn (ngµy) 112,5 56,3 46,8 49,0

XÐt n¨m 1996:

Tæng møc lu©n chuyÓn vèn lu ®éng (doanh sè) ®¹t

161.583 triÖu ®ång. Sè d b×nh qu©n vèn lu ®éng trong n¨m

lµ 25.267 triÖu ®ång, tèc ®ä chu chuyÓn ®¹t 6,4 vßng, thêi

gian mçi lÇn chu chuyÓn lµ 56,3 ngµy.

XÐt c¶ thêi kú 1995-1998, tèc ®é chu chuyÓn vèn lu ®éng

b×nh qu©n lµ 5,8 vßng, thêi gian chu chuyÓn trung b×nh lµ

62,1 ngµy, cã thÓ nhËn thÊy çc hîp ®ång xuÊt khÈu hµng

may mÆc cña Tæng C«ng ty thùc hiÖn kh¸ nhanh, vèn lu

®éng thùc hiÖn cã hiÖu qu¶, lu©n chuyÓn liªn tôc trong thêi

gian trung b×nh cha ®Çy ba th¸ng.

4. VÊn ®Ò ®èi t¸c vµ møc ®é c¹nh tranh cña Tæng

C«ng ty DÖt-May ViÖt Nam trªn thÞ trêng thÕ giíi hiÖn

nay.

69

Trong 15 níc ®¹t kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc lín

nhÊt thÕ giíi trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y chóng ta xem xÐt tíi

mét sè ®èi t¸c ®ang ph¸t triÓn ë gÇn ViÖt Nam nh Trung

Quèc, Th¸i lan, Ên §é, Mailaixia, Bawngladet...Tèc ®é t¨ng

ViÖt Nam nh Trung Quèc, Th¸i Lan, Ên §é, Mailaixia,

Bawngladet... Tèc ®é t¨ng trëng xuÊt khÈu hµng may mÆc

cña çc níc nµy nh÷ng n¨m qua rÊt cao. Indonexia nhiÒu n¨m

t¨ng trªn 40%, B¨ngladet 40%, Trung Quèc 35%, Th¸i Lan

27%, Mailaixia 20%.

ThÞ trêng hµng may mÆc ë çc níc ph¸t triÓn ®ßi hái chÊt

lîng s¶n phÈm rÊt cao. §Ó chiÕm lÜnh thÞ trêng nµy, çc nhµ

s¶n xuÊt ph¶i tu©n theo çc tiªu chuÈn chÊt lîng ®ã. Hä cã

nh÷ng c¬ quan kiÓm nghiÖm vµ phßng thÝ nghiÖm hiÖn ®¹i

®Ó kiÓm tra chÊt lîng tríc khi xuÊt. ë nh÷ng níc nµy, thêng ¸p

dông tiªu chuÈn ISO 9000 vµ nh·n hiÖu CE ®èi víi hµng may

mÆc xuÊt khÈu (CE lµ nh·n hiÖu cña céng ®ång Ch©u ¢u,

b¶o ®¶m phÈm chÊt hµng ho¸ phï hîp víi yªu cÇu ph¸p lý cña

Ch©u ¢u). Nh÷ng ®iÒu nµy, ViÖt Nam cha cã kh¶ n¨ng thùc

hiÖn mét çch ®ång lo¹t ë çc ®¬n vÞ s¶n xuÊt do h¹n chÕ

vÒ kh¶ n¨ng tµi chÝnh, tr×nh ®é c«ng nghÖ ...Tuy nhiªn trong

quy tr×nh c«ng nghÖ cña tæng C«ng ty, çc nhµ s¶n xuÊt ®·

¸p dông hai biÖn ph¸p qu¶n lý:

- KiÓm tra “on line” (kiÓm tra trªn d©y chuyÒn) nh»m ng¨n

ngõa tËn lçi ë s¶n phÈm may ngay tõ khi chóng ®îc coi lµ b¸n

thµnh phÈm.

- TriÖt ®Ó gi÷ vÖ sinh c«ng nghiÖp ë kh©u s¶n xuÊt.

Víi çc níc nh Th¸i Lan, Indonexia lu«n tÝch cùc t×m kiÕm

nh÷ng thÞ trêng kh«ng h¹n ng¹ch. NhiÒu khi thÞ trêng Mü,

Ch©u ¢u bÞ ®×nh trÖ hoÆc kh«ng c¹nh tranh næi víi Trung

Quèc ë thÞ trêng nµy, C«ng ty may Th¸i Lan, Indonexia ®·

t×m nh÷ng níc kh«ng h¹n ng¹ch ®Ó xuÊt khÈu nh NhËt B¶n,

70

Hµ Lan, §µi Loan, Trung §«ng, çc níc Ch©u Phi vµ thËt trí trªu

c¶ ViÖt Nam. Chóng ta kh«ng ngõng t×m kiÕm thÞ trêng

ngoµi níc nhng chÝnh t¹i thÞ trêng néi ®Þa hµng may mÆc

ViÖt Nam ®· kh«ng c¹nh tranh næi víi hµng ngo¹i nhËp lËu vµ

trèn thuÕ mÆc dï chÊt lîng hµng may mÆc ViÖt Nam kh«ng

kÐm g× hµng ngo¹i nhËp. Võa qua do c¬n lèc khñng ho¶ng

tµi chÝnh trong khu vùe hµng may mÆc xuÊt khÈu cña Tæng

C«ng ty vµo thÞ trêng NhËt, §µi Loan gi¶m ®¸ng kÓ do ®ång

ViÖt Nam bÞ mÊt gi¸, kh«ng c¹nh tranh næi víi çc ®ång tiÒn

kh¸c trong khu vùc.

HiÖn nay, Ên ®é vµ Indonexia ®· lËp kho hµng xuÊt khÈu

cña m×nh ngay t¹i c¶ng Ch©u ¢u ( nh c¶ng Rotterdam) ®Ó

b¸m s¸t lÞch giao hµng. §ã lµ vÊn ®Ò tèi cÇn thiÕt ®Ó cã thÓ

c¹nh tranh ®îc víi nh÷ng nhµ giao hµng kh¸c. Indonexia còng

thµnh lËp trung t©m mËu dÞch vµ ph©n phèi cña m×nh ë

Rotterdam, trung t©m cã quan hÖ chÆt chÏ víi çc c¶ng biÓn,

s©n bay vµ gi÷ vai trß “cöa më” vµo Ch©u ¢u, ®a hµng may

mÆc xuÊt khÈu vµo thÞ trêng nµy. trung t©m còng ®øng ra

lo ®Þa ®iÓm cho çc cuéc trng bµy triÓn l·m vµ çc môc

®Ých th¬ng m¹i kh¸c. Indonexia cßn lËp thªm nh÷ng trung

t©m t¬ng tùu ë nh÷ng ®Þa ®iÓm quan träng kh¸c ë Ch©u

©u. HiÖn nay Tæng C«ng ty míi cã çc kho hµng t¹i mét sè níc

lµ b¹n hµng truyÒn thèng nh §øc, Nga...hµng may mÆc xuÊt

khÈu cña tæng C«ng ty chñ yÕu lµ hµng gia c«ng dÖt may

ViÖt Nam ®· tæ chøc héi th¶o vÒ thÞ trêng Mü vµ NhËt B¶n

®©y lµ hai thÞ trêng chiÕn lîc cña Tæng C«ng ty trong thêi

gian tíi, ®ång thêi Tæng C«ng ty còng cö nhiÒu ®oµn çn bé

tham gia häi th¶o triÓn l·m, tham quan, kh¶o s¸t t¹i çc níc

NhËt b¶n, trung quèc, EU, Mü ... ®Ó t×m hiÓu thÞ trêng vµ

kiÕm thªm kh¸ch hµng.

Çc níc ë khu vùc Ch©u ¸ ®· xóc tiÕn mËu dÞch trong néi

bé khu vùc. §ã lµ mét bé phËn cña chiÕn lîc ®èi träng víi sù

71

xuÊt hiÖn cña çc khèi mËu dÞch ë çc khu vùc kh¸c. Kinh

nghiÖm râ nhÊt vÒ mÆt nµy thuéc çc níc ASEAN. Hä thùc

hiÖn ®îc mét ®iÒu lµ: PhÇn lín khèi lîng hµng may cña néi bé

ASEAN lµ cña çc níc ASEAN chuyÓn khÈu qua Singapore.

Çc níc ASEAN ®· th«ng qua “chÕ ®é u ®·i thuÕ quan cã

hiÖu lùc chung” (CEPT). Tõ th¸ng 1/1993 ®· gi¶m dÇn thuÕ

quan cña 15 nhãm hµng c«ng nghÖ vµ n«ng s¶n chÕ biÕn

(trong ®ã cã hµng may mÆc) trong néi bé çc níc ASEAN. Môc

tiªu sÏ gi¶m thuÕ u ®·i xuèng cßn tõ 0-5%. §©y lµ mét ®éng

lùc thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng dÖt may cña Tæng C«ng ty

trong thêi gian tíi. NhËn thøc râ nh÷ng u ®iÓm vµ h¹n chÕ

cña Tæng C«ng ty ®Öt may ViÖt Nam ®ang ®Æt ra cho

m×nh nh÷ng môc tiªu lín, dù b¸o tèc ®é t¨ng trëng > 10%

trong giai ®o¹n 2000-2010. §ã lµ tû lÖ t¨ng trëng cao so víi

nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c ®ång thêi còng ®Æt ra cho

tæng C«ng ty nhiÒu th¸ch thøc lín.

Iii. ®¸nh gi¸ chung nh÷ng thµnh tùu vµ h¹n chÕ cña

ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng may mÆc ë Tæng C«ng ty

DÖt-May ViÖt Nam.

1. VÒ mÆt kh¸ch quan

Nh÷ng n¨m qua, ho¹t ®éng kinh doanh cña Tæng C«ng ty

®· cã nh÷ng thuËn lîi nhÊt ®Þnh. Víi thùc t¹i nÒn kinh tÕ níc

ta trong xu thÕ më cöa, héi nh¹p víi khu vùc vµ quèc tÕ ®· t¹o

®· ph¸t triÓn cho Tæng C«ng ty. Víi mét lo¹t çc sù kiÖn nh

viÖc Mü bá cÊm vËn vµ b×nh thêng ho¸ quan hÖ ®èi víi ViÖt

Nam, viÖc ký kÕt víi liªn minh Ch©u ¢u, gia nhËp ASEAN,

AFTA... ®· gãp phÇn tÝch cùc trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu

hµng may mÆc cña Tæng C«ng ty ®èi víi çc níc Ch©u ¸. Bªn

c¹nh ®ã, viÖc Mü bá cÊm vËn ®èi víi ViÖt Nam vµ xu thÕ

trong mét vµi n¨m tíi ViÖt Nam sÏ ®îc hëng quy chÕ tèi huÖ

quèc. H¬n n÷a, theo hiÖp ®Þnh hµng dÖt (ATC) ký t¹i vßng

72

®µm ph¸n th¬ng m¹i ®a biªn th¸ng 4/1994 ë Maraket ghi

nhËn r»ng ATC sÏ thay cho hiÖp ®Þnh ®a sîi (MFA) ®Õn ngµy

1-1-2005, tÊt c¶ hµng dÖt may ph¶i ®îc hoµ nhËp trë l¹i theo

nh÷ng nguyªn t¾c th¬ng m¹i th«ng thêng cña WTO vµ nh vËy

hµng rµo h¹n ng¹ch hµng may mÆc vµo Mü sÏ ®îc lo¹i bá vµ

thuÕ trung b×nh sÏ gi¶m 9%. §©y lµ mét thêi c¬ ®Ó cã thÓ

®i vµo thÞ trêng ®Çy tiÒm n¨ng nµy. Nhê nh÷ng c¬ héi trªn

mµ trong suèt thêi kú 1995-1998 hµng may mÆc xuÊt khÈu

kh«ng ngõng t¨ng lªn, ®Æc biÖt lµ h¹n ng¹ch xuÊt khÈu vµo

EU lu«n t¨ng t¹o ra mét thÞ trêng v÷ng ch¾c cho Tæng C«ng

ty. Do biÕt vËn dông nh÷ng c¬ héi vÒ chÝnh s¸ch më cöa cña

ChÝnh Phñ v× vËy c¬n b·o khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ

trong khu vùc võa qua kh«ng lµm ¶nh hëng lín ®Õn s¶n lîng

xuÊt khÈu hµng may mÆc cña Tæng C«ng ty so víi n¨m 1997,

1998 s¶n lîng xuÊt khÈu hµng may mÆc vÉn t¨ng kho¶ng 8%

nhng kim ng¹ch xuÊt khÈu vÉn kh«ng ®¹t ®îc møc kÕ ho¹ch

do nguyªn nh©n chÝnh lµ do t¸c ®éng cña khñng ho¶ng tµi

chÝnh khu vùc lµm søc mua cña çc b¹n hµng lín nh NhËt, §µi

Loan, Hµn Quèc... gi¶m m¹nh.

Ngoµi ra, nguån hµng may mÆc chñ yÕu ph¶i thu mua, gia

c«ng ë çc c¬ së s¶n xuÊt dÉn tíi gi¸ thµnh cao, kh«ng chñ

®éng, h¹h chÕ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, viÖc thu gom

khèi lîng hµng xuÊt khÈu thêng gÆp nhiÒu khã kh¨n.

Ngµnh may chñ yÕu lµ may gia c«ng cho níc ngoµi nªn kim

ng¹ch xuÊt khÈu l¬n nhng thùc thu ngo¹i tÖ thÊp, chØ chiÕm

kho¶ng 20% tæng kim ng¹ch. ThÞ trêng xuÊt khÈu kh«ng æn

®Þnh, bÞ ®éng, bÞ Ðp gi¸... Cã tíi 85% s¶n phÈm may lµ lµm

gia c«ng, chØ cßn 10-15% sö dông v¶i trong níc. ThÞ trêng néi

®Þa cßn ®Ó cho s¶n phÈm ngo¹i chiÕm phÇn lín.

§Æc biÖt, ®èi víi thÞ trêng phi h¹n ng¹ch, ho¹t ®éng xuÊt

khÈu hµng may mÆc vÉn cha æn ®Þnh chñ yÕu lµ do:

73

+ Hµng ho¸ cña ta s¶n xuÊt cha phï hîp víi nhu cÇu thÞ

hiÕu cña kh¸ch hµng.

+ Ph¬ng thøc ho¹t ®éng chñ yÕu lµ gia c«ng xuÊt khÈu.

+ ViÖc tæ chøc m¹ng líi th«ng tin, tiÕp thÞ ë níc ngoµi cha

®îc triÓn khai thèng nhÊt.

+ Mét sè thÞ trêng cha ®îc hëng çc quy chÕ u ®·i.

+ Cßn thiÕu hiÓu biÕt vÒ thñ tôc, tËp qu¸n vµ luËt lÖ cña

çc níc vµ khu vùc trªn toµn thÕ giíi.

Do xu híng tù do ho¸ th¬ng m¹i, nªn hµng may mÆc bªn

ngoµi trµn vµo níc ta tõ nhiÒu nguån: Hµng nhËp lËu, trån

thuÕ, hµng SIDA... gi¸ rÊt rÎ, trµn ngËp thÞ trêng trong níc lµm

cho s¶n xuÊt hµng may mÆc trong níc bÞ thu hÑp. H¬n n÷a,

ngµnh may cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n ë c¶ ®Çu vµo vµ ®Çu ra.

ë ®Çu vµo, nguyªn kiÖu trong níc ( ngµnh DÖt) cha ®¸p øng

®îc do chÊt lîng v¶i thÊp nªn ph¶i nhËp khÈu, v× vËy rÊt bÞ

®éng thêng kh«ng ®ång bé vµ bÞ h¹n chÕ nhiÒu mÆt vÒ thêi

gian (nÕu xuÊt s¶n phÈm qu¸ 90 ngµy th× ph¶i chÞu thuÕ

nhËp khÈu). Gi¸ gia c«ng nh÷ng n¨m gÇn ®©y kh«ng t¨ng,

thËm chÝ cßn gi¶m. Ch¼ng h¹n nh gi¸ gia c«ng mét ¸o s¬ mi

n¨m 1992 lµ 10 ngh×n ®ång th× gi¶m xuèng cßn 5 ngh×n

®ång n¨m 1994; ¸o Jaket tõ 80 ngh×n ®ång xuèng cßn 30

ngh×n ®ång, thËm chÝ gia c«ng l¹i chØ cßn 20 ngh×n ...N¨ng

suÊt ngµnh may cßn thÊp (mét c«ng lao ®éng ë ta chØ lµm

®îc 10 ¸o s¬ mi thÊp h¬n 27 ¸o ë níc ngoµi). ë ®Çu ra, ®èi

víi EU cã ®Õn mét nöa thÞ trêng tiªu thô bÞ khèng chÕ b»ng

h¹n ngahch. H¹n ng¹ch 1998-2000 víi s¬ lo¹i s¶n phÈm lªn tíi

54 nhãm so víi 20 nhãm cña çc níc ASEAN kh¸c. ThÞ trêng

kh«ng h¹n ng¹ch gÇn ®©y gi¶m nh NhËt, thÞ trêng Mü cha sö

dông quy chÕ tèi huÖ quèc nªn vÉn chÞu thuÕ suÊt cao. §èi víi

thÞ trêng trong níc còng ®ang bÞ hµng nhËp lËu trèn thuÕ

74

c¹nh tranh gay g¾t.

VÒ mÆt qu¶n lý vÜ m«, mét sè chÝnh s¸ch hiÖn hµnh vÉn

cha thùc sù t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng may

mÆc, nh hiÖn tîng thuÕ trïng thuÕ, kh«ng c¹nh tranh ®îc víi

gi¸ thµnh, gi¸ b¸n trªn thÞ trêng. ChÝnh phñ cha cã u ®·i vÒ

vèn vay hoÆc miÔn gi¶m thuÕ cho ®Çu t ph¸t triÓn ngµnh

DÖt-May nªn çc dù ¸n ®Çu t míi, vèn lín kh«ng d¸m triÓn

khai v× kh«ng tÝnh to¸n tr¶ ®îc l·i vay vµ vèn.

VÊn ®Ò tû lÖ xuÊt khÈu quy ®Þnh t¹i giÊy phÐp còng cÇn

cã sù nhÊt trÝ chØ ®¹o trong çc c¬ qu¶n lý Nhµ níc sao cho

c«ng b»ng vµ hîp lý.

Bªn c¹nh nh÷ng khã kh¨n tån t¹i, Tæng C«ng ty DÖt - May

ViÖt Nam còng ph¶i ®¬ng ®Çu víi kh«ng Ýt nh÷ng th¸ch thøc

míi.

Cïng víi tiÕn tr×nh héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi, thùc

hiÖn viÑc c¾t gi¶m thuÕ quan CEPT cña khèi mËu dÞch

ASEAN (AFTA), ®µm ph¸n ®Ó gia nhËp tæ chøc th¬ng m¹i

quèc tÕ (WTO) ®Æt ra nh÷ng thêi c¬ vµ th¸ch thøc lín ®èi víi

çc doanh nghiÖp ViÖt Nam, trong ®ã nh÷ng cè g¾ng nç lùc

trong viÖc ®iÒu hµnh ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu nãi chung,

xuÊt khÈu may nãi riªng.

HiÖn nay, hiÖp ®Þnh míi ®îc ký kÕt víi EU cho giai ®o¹n

1998-2000 cã t¨ng lªn nhng thùc tÕ ngµnh may ViÖt Nam vÉn

d thõa tõ 20-25% n¨ng lùc. Trong khi t×nh h×nh kinh tÕ NhËt

B¶n vµ Hµn Quèc ®ang cã nh÷ng diÔn biÕn phøc t¹p víi

nh÷ng ¶nh hëng cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ vµ tµi chÝnh,

do vËy søc mua trong níc sÏ tr× trÖ, thËm chÝ gi¶m. Theo

nguån tin th¬ng m¹i NhËt B¶n, nhËp khÈu quÇn ¸o n¨m 1997

®· gi¶m 13% vÒ s¶n lîng vµ 5% vÒ gi¸ trÞ so víi n¨m 1996.

N¨m 1998, nhËp khÈu quÇn ¸o tiÕp tôc gi¶m xuèng cßn 20%

75

vÒ sè lîng. Trong sè çc thÞ trêng xuÊt khÈu lín nhÊt phi h¹n

ng¹ch cña Tæng C«ng ty th× NhËt b¶n lµ thÞ trêng lín nhÊt.

HiÖn tîng thÞ trêng xuÊt khÈu cña Tæng C«ng ty bÞ tr× trÖ,

c¬ cÊu cung cÇu kh«ng c©n ®èi nµy sÏ ¶nh hëng ®Õn ho¹t

®éng xuÊt khÈu hµng may mÆc cña Tæng C«ng ty, ®ßi hái

Tæng C«ng ty ph¶i cã biÖn ph¸p kÞp thêi ®Ó æn ®Þnh vµ

thøc ®Èy sù ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng may mÆc

cña m×nh.

MÆt kh¸c, do c¬n b·o tµi chÝnh tiÒn tÖ ë khu vùc §«ng

Nam ¸ ®· lµm mét sè níc ph¶i ph¸ g¸i hoÆc th¶ næi ®ång

tiÒn níc hä, do vËy c¹nh tranh xuÊt khÈu hµng may mÆc vµo

EU, Mü sÏ rÊt ¸c liÖt. Khi ®Çu t, më réng s¶n xuÊt Tæng C«ng

ty cÇn thÊy râ ®Ó tÝnh to¸n ®Çy ®ñ çc yÕu tè rñi ro nh»m

®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt.

H¬n n÷a, níc ta ®· lµ thµnh viªn ®Çy ®ñ cña ASEAN vµ

thùc hiÖn çc ®iÒu kho¶n cña hiÖp ®Þnh AFTA, tiÕn tr×nh

gi¶m thuÕ nhËp khÈu lµ kh«ng thÓ ®¶o ngîc. Xu thÕ héi nhËp

thÕ giíi ngµy cµng cao nªn viÖc lùa chän vµ ®Þnh híng ®Çu t

®óng, cã hiÖu qu¶ ®ang ®Æt ra rÊt bøc thiÕt. §ãn nh¹n thêi

c¬ ®ång thêi d¸m chÊp nhËn thö th¸ch, Tæng C«ng ty DÖt-

May ViÖt Nam cÇn ph¶i cã nh÷ng bíc ®i vµ gi¶i ph¸p phï hîp

trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng may mÆc. C¹nh tranh gay

g¾t song kh«ng cã nghÜa lµ kh«ng d¸m c¹nh tranh, ®©y lµ

mét bµi to¸n khã ®èi víi Tæng C«ng ty. §Æc biÖt Tæng C«ng

ty ®ang ph¶i ®¬ng ®Çu víi nh÷ng ®èi thñ trªn søc m×nh

trong lÜnh vùc hµng may mÆc c¶ vÒ thÞ trêng trong vµ ngoµi

níc. Ch¼ng h¹n nh Trung Quèc, mét níc l¸ng giÒng cña ta cã

ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng may mÆc rÊt ph¸t triÓn. Hµng

may mÆc Trung Quèc trµn ngËp trªn thÞ trêng ViÖt Nam víi

nh÷ng u thÕ h¬n h¼n c¶ vÒ chÊt lîng vµ gi¸ c¶. N¨m 1997,

hµng may mÆc xuÊt khÈu chiÕm h¬n 1/4 tæng xuÊt khÈu

cña Trung Quèc. Trung Quèc ®· më réng xuÊt khÈu sang çc

76

thÞ trêng Liªn X« cò vµ çc níc Ch©u Phi-®©y vèn lµ nh÷ng

thÞ trêng dÔ tÝnh ®èi víi hµng may mÆc xuÊt khÈu cña ViÖt

Nam. LiÖu Tæng C«ng ty sÏ ®èi phã ra sao ®Ó c¹nh tranh víi

mét ®èi thñ tÇm cì nh v¹y ®Ó cã thÓ duy tr× vµ ph¸t triÓn

thÞ trêng xuÊt khÈu cña m×nh.

Víi nh÷ng th¸ch thøc ®ã, Tæng C«ng ty DÖt-May ViÖt Nam

cÇn ph¶i c©n nh¾c vµ chuÈn bÞ thÞ trêng xuÊt khÈu thËt chu

®¸o míi cã thÓ cã c¬ héi th¾ng lîi trong c¹nh tranh quèc tÕ.

77

2. VÒ mÆt chñ quan

Tuy míi ®îc thµnh lËp, nhng Tæng C«ng ty DÖt-May ViÖt

Nam ®· kh«ng ngõng v¬n lªn, kh¼ng ®Þnh chç ®øng cña

m×nh ë c¶ thÞ trêng trong níc vµ ngoµi níc. Víi mét ®éi ngò

çn bé tinh th«ng nghiÖp vô, am hiÓu thÞ trêng ®ång bé vµ

phèi hîp chÆt chÏ gi÷a kh©u ë c«ng ®o¹n tõ giao dÞch ®µm

ph¸n víi kh¸ch hµng ®Õn ký kÕt çc ®iÒu kho¶n trong hîp

®ång, b¶o ®¶m ®îc chÊt lîng vµ tiÕn bé giao hµng g¾n víi

thêi gian nhËp khÈu nguyªn phô liÖu. Tæng C«ng ty l¹i cã u

thÕ vÒ nguån vèn, c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®Çy ®ñ, tiªn tiÕn,

qua ®ã t¹o ®îc thÕ æn ®Þnh trong kinh doanh. Tæng C«ng ty

rÊt cã uy tÝn, ®îc Nhµ níc vµ Bé th¬ng m¹i tin cËy nªn Tæng

C«ng ty lu«n ®îc u ®·i trong viÖc ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu

hµng may mÆc. MÆt kh¸c, do Tæng C«ng ty ®îc Bé gia cho

lµm hµng tr¶ nî vµ ký kÕt ®îc hîp ®ång gia c«ng nªn kim

ng¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc lu«n æn ®Þnh vµ ë møc cao.

HiÖn nay, Tæng C«ng ty DÖt-May ViÖt Nam lµ Tæng C«ng ty

cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu trong çc Tæng C«ng ty trùc thuéc Bé

c«ng nghiÖp (56%) vµ còng lµ mét trong nh÷ng Tæng C«ng ty

cã xuÊt siªu lín nhÊt cña ngµnh c«ng nghiÖp.

Tæng C«ng ty còng nhËn biÕt thÕ m¹nh cña tõng ®¬n vÞ

trùc thuéc, çc phßng ban, ph©n c«ng nhiÖm vô cô thÓ,

nguån hµng may mÆc chÊt lîng cao, ®¶m b¶o hîp lý vÒ s¶n l-

îng vµ gi¸ c¶. Víi nh÷ng ®ãng gãp cña ngµnh may trong thêi

gian qua ®· chøng minh cho kh¶ n¨ng ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña

ngµnh.

§Õn nay, Tæng C«ng ty ®· kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ thÕ cña

m×nh b»ng viÖc ph¸t triÓn víi tèc ®é nhanh, gi¶i quyÕt c«ng

¨n viÖc lµm cho hµng tr¨m ngµn lao ®éng, t¹o nguån ngo¹i tÖ

cho ®Êt níc, tham gia vµo qu¸ tr×nh ph©n c«ng vµ hîp t¸c

quèc tÕ, nhanh chãng héi nhËp vµo quèc tÕ vµ khu vùc, tõng

78

bíc thiÕt lËp nÒn c«ng nghiÖp chuyªn ngµnh trªn ph¹m vi toµn

quèc. Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc ®ã gãp phÇn kh«ng nhá vµo

c«ng viÖc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.

79

Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®îc, Tæng C«ng ty còng

cßn cã nh÷ng h¹n chÕ nh:

- Cha cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a çc doanh nghiÖp dÖt víi

dÖt, may víi may trong viÖc khai th¸c n¨ng lùc thiÕt bÞ vµ

trong tiªu thô s¶n phÈm (cßn cã t×nh tr¹ng c¹nh tranh néi bé ,

thiÕu hç trî nhau, ch¹y theo lîi Ých riªng).

- ThÞ trêng xuÊt khÈu cßn dùa nhiÒu vµo quato vµ h¹n

ng¹ch Nhµ níc, søc c¹nh tranh hµng may mÆc cßn yÕu nªn thÞ

trêng néi ®Þa kh«ng ®ñ søc c¹nh tranh víi hµng nhËp ngo¹i,

hµng cña çc C«ng ty 100% vèn níc ngoµi.

HiÖu qu¶ sö dông vèn ®Çu t cha cao, cßn nhiÒu ®¬n vÞ

lµm ¨n thua lç, mét sè ®¬n vÞ cha m¹nh d¹n ®Çu t. ViÖc

qu¶n lý s¶n xuÊt, qu¶n lý thiÕt bÞ. Qu¶n lý lldj, vÖ sinh m«i tr-

êng...cßn nhiÒu viÖc ph¶i cñng cè l¹i. Cha cã sù liªn kÕt gi÷a

çc ®¬n vÞ thuéc Tæng C«ng ty víi çc ngµnh kh¸c, víi ®Þa

ph¬ng dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nhiÒu s¶n phÈm trong níc s¶n

xuÊt ra ®¶m b¶o chÊt lîng nhng vÉn cßn nhËp, qu¸ tr×nh cæ

phÇn ho¸ triÓn khai cßn chËm cha ®¹t ®îc tiÕn ®é nh mong

muèn...

Nh×n l¹i nh÷ng n¨m qua, mÆc dï ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh

doanh trong ®iÒu kiÖn v« cïng khã kh¨n do ¶nh hëng cßn

thiªn tai, h¹n h¸n, b·o lôt...®Æc biÖt gÇn ®©y do ¶nh hëng

nÆng nÒ cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc,

Tæng C«ng ty DÖt-May ViÖt Nam vÉn ®¶m b¶o ®îc nhÞp ®é

t¨ng trëng kh¸, æn ®Þnh s¶n xuÊt, kh«ng ngõng ®Çu t ph¸t

triÓn...tuy vËy vÉn cßn tån t¹i mét sè h¹n chÕ kh«ng thÓ tr¸nh

khái nhng ®ay còng lµ mét thµnh tùu ®¸ng ghi nhËn cña toµn

Tæng C«ng ty DÖt-May ViÖt Nam.

80

Ch¬ng III

Ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Èy m¹nh

xuÊt khÈu hµng may mÆc ë Tæng C«ng ty DÖt

- May ViÖt Nam trong thêi gian tíi.

I. TriÓn väng xuÊt khÈu hµng may mÆc cña Tæng C«ng

ty trong thêi gian tíi.

1. Môc tiªu vµ ®Þnh híng ph¸t triÓn cña Tæng C«ng

ty:

1.1. Mét sè quan ®iÓm c¬ b¶n ph¸t triÓn

ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may ViÖt Nam.

a/ C«ng nghiÖp DÖt-May ph¶i ®îc u tiªn ph¸t triÓn vµ ®îc

coi lµ mét trong nh÷ng ngµnh träng ®iÓm trong qu¸ tr×nh

c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta nh÷ng n¨m tiÕp theo:

Trong bèn n¨m qua kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt-may

®Òu t¨ng vµ ®· v¬n tíi ®øng thø hai (sau dÇu khÝ) trong 10

mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ®Êt níc. Dù b¸o tèc ®é t¨ng

trëng sÏ vµo kho¶ng 10% trong giai ®o¹n 1996-2000 vµ trªn

10% giai ®o¹n 2000-2010. §ã lµ tû lÖ t¨ng trëng cao so víi

nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c. Nh vËy, trong nh÷ng n¨m

tiÕp theo c¶u qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸,

ngµnh dÖt may ph¶i ®îc u tiªn ph¸t triÓn.

b/ Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp DÖt-May theo híng hiÖn ®¹i vµ

®a d¹ng vÒ s¶n phÈm.

C«ng nghiÖp hiÖn ®¹i ngµy nay ®· trë thµnh yÕu tè quyÕt

®Þnh cho sù phån vinh cña mét quèc gia, hay søc m¹nh c¹nh

tranh kinh tÕ c¶u mét s¶n phÈm. Chóng ta chØ cã thÓ thu

hÑp kho¶ng çch so víi çc níc ph¸t triÓn vµ tham gia vµo qu¸

81

tr×nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ th«ng qua viÖc t¨ng cêng

n¨ng lùc c«ng nghÖ quèc gia, tiÕp cËn vµ lµm chñ c«ng nghÖ

tiÕn tiÕn vµ c«ng nghÖ cao.

Tõ nhËn thøc ®ã, c«ng nghiÖp DÖt-May ph¶u ®îc u tiªn

ph¸t triÓn theo híng hiÖn ®¹i vµ ®a d¹ng vÒ s¶n phÈm.

Trong thêi gian tíi, cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¶ níc

nhu cÇu hµng tiªu dïng sÏ t¨ng lªn nhng kh«ng ®¬n gi¶n t¨ng

vÒ sè lîng çc mÆt hµng cao cÊp còng t¨ng lªn. Theo quy luËt

tiªu dïng th× khi thu hËp t¨ng lªn, tû lÖ chi cho ¨n uèng sÏ

gi¶m t¬ng ®èi, cßn tû lÖ tiªu dïng cho çc nh cÇu kh¸c còng sÏ

t¨ng lªn trong ®ã cã nhu cÇu vÒ may mÆc. Nh vËy, còng víi

viÖc t¨ng dan sè vµ t¨ng thu nhËp, trong nh÷ng n¨m tíi thÞ tr-

êng trong níc sÏ lµ tiÒn ®Ò ph¸t triÓn cho c«ng nghiÖp s¶n

xuÊt tiªu dïng nãi chung vµ c«ng nghiÖp DÖt-May nãi riªng.

§èi víi thÞ trêng níc ngoµi, ®Ó tiÕp nh¹n thµnh c«ng cã sù

dÞch chuyÓn kinh tÕ tõ çc níc ph¸t triÓn h¬n vµ nhanh

chãng thay thÕ hä x©m nhËp vµo çc thÞ trêng quèc tÕ míi,

ngµnh DÖt-May cµng cÇn ph¶i ®îc trang bÞ l¹i theo híng hiÖn

®¹i. Cã nh vËy míi cã thÓ ®¸p øng ®îc ®ßi hái ngµy cµng

cao, cµng ®a d¹ng cña thÞ trêng trong vµ ngoµi níc

TÊt c¶ çc yÕu tè ®ã ®ßi hái bøc xóc ngµnh ph¶i cã kÕ

ho¹ch hiÖn ®¹i ho¸ tõng bíc, kÕt hîp gi÷a thay thÕ vµ hiÖn

®¹i ho¸, ®ång thêi nhanh chãng tiÕp thu c«ng nghÖ míi ®Ó

gi¶m bít kho¶ng çch tôt hËu.

c/ Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp DÖt-May theo híng kÕt hîp híng

vÒ xuÊt khÈu víi thay thÕ nhËp khÈu.

Híng m¹nh vÒ xuÊt khÈu ®ång thêi thay thÕ nhËp khÈu cã

hiÖu qu¶, ®ã lµ kinh nghiÖm cu¶ nhiÒu níc c«ng nghiÖp míi

(NICs) vµ ë níc ta còng ®· ®îc x¸c nhËn. §ã lµ mét chiÕn lîc c¬

82

b¶n cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ trong

nh÷ng ®iÒu kiÖn cña thÕ giíi ngµy nay. Chóng ta ph¶i tËn

dông çc lîi thÕ so s¸nh vÒ lao ®éng vµ tµi nguyªn ®Ó ®Èy

m¹nh nhÞp ®é ph¸t triÓn cña çc ngµnh vµ s¶n phÈm c«ng

nghiÖp xuÊt khÈu, xem ®©y lµ môc tiªu hµng ®Çu. XuÊt

khÈu cµng nhiÒu, kinh tÕ ph¸t triÓn cµng nhanh, cã hiÖu qu¶

vµ bÒn v÷ng, ®ång thêi cµng cã thªm kh¶ n¨ng thay thÕ

hiÖu qu¶, kh«ng m©u thuÉn víi híng vÒ xuÊt khÈu.

Ngµnh DÖt-May ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng ngµnh cã

kh¶ n¨ng lµm ®uîc ®iÒu ®ã. Thùc tÕ nh÷ng n¨m qua cho

thÊy, chiÕn lîc híng vÒ xuÊt khÈu ®· thu ®îc nh÷ng kÕt qu¶

®¸ng khÝch lÖ. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may kh«ng

ngõng t¨ng lªn. Nhê nguån ngo¹i tÖ thu ®îc, ngµnh cã ®iÒu

kiÖn ph¸t triÓn t¸i ®Çu t ®Ó hiÖn ®¹i ho¸, ®Èy m¹nh s¶n

xuÊt.

Song song víi xu híng ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, cÇn kÕt hîp s¶n

xuÊt çc mÆt hµng thay thÕ nhËp khÈu. ThÞ trêng trong níc

víi sè d©n ®«ng vµ søc mua ngµy cµng lín lµ ®èi tîng rÊt

quan träng mµ c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng tiªu dïng nãi chung

vµ c«ng nghiÖp DÖt-May nãi riªng ph¶i ®¸p øng cho ®îc çc

nhu cÇu c¬ b¶n, tõ nh÷ng s¶n phÈm dÖt may b×nh thêng,

phï hîp víi ®a sè ngêi d©n lao ®éng ®Õn çc s¶n phÈm cao

cÊp h¬n phôc vô nh÷ng nhãm ngêi cã thu nhËp cao. §Ó lµm

®îc ®iÒu nµy, vÊn ®Ò quyÕt ®Þnh lµ ph¶i n©ng cao søc

c¹nh tranh cña s¶n phÈm dÖt may trªn thÞ trêng trong níc, thÞ

trêng khu vùc vµ thÕ giíi, trªn c¬ së n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt

lîng vµ hiÖu qña.

Tríc m¾t cÇn cã sù phèi hîp gi÷a çc nhµ s¶n xuÊt, nh÷ng

ngêi lµm c«ng t¸c nghiªn cøu, lùa chän ra nh÷ng mÆt hµng

thÝch hîp ®ang ®îc nhËp khÈu nhiÒu mµ n¨ng lùc s¶n xuÊt

vµ tr×nh ®é kü thuËt, c«ng nghÖ cña çc doanh nghiÖp trong

83

níc cã kh¶ n¨ng ®¸p øng. Sau ®ã, çc doanh nghiÖp trong níc

phèi hîp víi nhau tËp trung vµo s¶n xuÊt çc mÆt hµng nµy.

HiÖn t¹i, çc s¶n phÈm dÖt may cña ta bÞ c¹nh tranh gay

g¾t bëi çc s¶n phÈm nhËp khÈu chñ yÕu ë gi¸ c¶. MÆc dï

chÊt lîng cã kÐm h¬n song do th¾ng ¸p ®¶o vÒ gi¸ nªn hä

chiÕm lÜnh ®îc thÞ trêng réng lín ë khu vùc n«ng th«n.

§ã lµ ®iÓm yÕu quan träng buéc çc nhµ s¶n xuÊt b»ng

nhiÒu çch ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm

th× míi cã thÓ c¹nh tranh ®îc.

d/ Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp DÖt-May ph¶i g¾n liÒn víi sù

ph¸t triÓn cña ngµnh n«ng nghiÖp vµ çc ngµnh kinh tÕ kh¸c,

®ång thêi gãp phÇn ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸,

hiÖn ®¹i ho¸ vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ níc ta.

Trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi tõ nay ®Õn n¨m

2000 vµ 2010 §¶ng ta chØ râ, cÇn ph¶i ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh

c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa nÒn kinh tÕ mµ tríc hÕt lµ

c«ng nghiÖp hãa n«ng th«n.

Nh vËy, ®èi víi tÊt c¶ çc ngµnh c«ng nghiÖp, ®Æc biÖt lµ

ngµnh c«ng nghiÖp DÖt-May lµ ngµnh sö dông nhiÒu nguån

nguyªn liÖu tõ n«ng nghiÖp nh b«ng, t¬ t»m, trong chiÕn lîc

ph¸t triÓn cña m×nh cÇn x¸c ®Þnh ®îc híng ph¸t triÓn lµ

g¾n víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh n«ng nghiÖp.

Trong suèt qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m×nh, ngµnh c«ng

nghiÖp DÖt-May ViÖt Nam lu«n ë trong t×nh tr¹ng bÞ ®éng

vÒ nguyªn liÖu. HÇu hÕt tÊt c¶ çc lo¹i nguyªn liÖu ®Òu ph¶i

nhËp khÈu. KÓ c¶ b«ng x¬ lµ lo¹i nguyªn liÖu mµ ta cã thÓ

cung cÊp mét phÇn. T¬ t»m tuy kh«ng ph¶i nhËp khÈu, nhng

nguån t¬ s¶n xuÊt bÞ h¹n chÕ c¶ vÒ chÊt lîng lÉn sè lîng nªn

gi¸ trÞ xuÊt khÈu thÊp.

84

Do vËy, muèn tõng bíc tiÕn tíi sù ph¸t triÓn æn ®Þnh, bÒn

v÷ng, ngµnh DÖt-May ph¶i t¹o ®îc cho m×nh mét mét c¬ së

nguyªn liÖu thÝch hîp vµ æn ®Þnh.

Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp DÖt-May cßn g¾n liÒn víi sù ph¸t

triÓn cña mét lo¹t çc ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c nh ho¸ chÊt,

ho¸ dÇu ®Ó t¹o ra çc d¹ng nguyªn liÖu tæng hîp, nh©n t¹o,

çc lo¹i ho¸ chÊt, thuèc nhuém... C«ng nghiÖp c¬ khÝ chÕ t¹o

®Ó s¶n xuÊt ra çc lo¹i m¸y mãc tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p

cho ngµnh. Ngoµi ra cßn kÐo theo sù ph¸t triÓn cña çc ngµnh

s¶n xuÊt phô liÖu, bao b×.

§Ó lµm ®îc nh÷ng vÊn ®Ò trªn,®iÒu ®Æc biÖt cã ý nghÜa

quan träng lµ ph¶i x©y dùng ®îc hÖ thèng çc qui ho¹ch ph¸t

triÓn ngµnh vµ liªn ngµnh, t¹o ra sù liªn kÕt ngang chÆt chÏ

gi÷a ngµnh c«ng nghiÖp DÖt-May víi çc ngµnh c«ng nghiÖp

kh¸c vµ n«ng nghiÖp. Çc qui ho¹ch nµy cÇn ®îc phèi hîp, b¶o

®¶m tÝnh c©n ®èi, ¨n khíp gi÷a chóng víi nhau. §Æc biÖt

®èi víi n«ng nghiÖp, th× ph¶i cã qui ho¹ch tõ kh©u s¶n xuÊt

nguyªn liÖu, s¬ chÕ ®Õn tiªu thô s¶n phÈm.

Lµm ®îc nh vËy, ta sÏ ®¸p øng ®îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña

b¶n th©n ngµnh c«ng nghiÖp DÖt-May, ®ång thêi cßn gãp

phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸

nhiÒu ngµnh kh¸c.

1.2. Môc tiªu vµ ®Þnh híng ph¸t triÓn cña Tæng


Ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may lµ ngµnh truyÒn thèng l©u

®êi cña nh©n d©n ta, tõ trång b«ng, nu«i t»m ®Õn ¬m t¬

dÖt v¶i ®· cã nh÷ng lµng nghÒ tõ xa ®Õn nay. NhiÒu mÆt

hµng dÖt may ®· cã uy tÝn trªn thÞ trêng trong vµ ngoµi níc.

Kinh nghiÖm cña nhiÒu níc, thêi kú ®Çu ph¸t triÓn ngµnh

85

dÖt may lµm tiÒn ®Ò ph¸t triÓn çc ngµnh kinh tÕ kh¸c phï

hîp víi kh¶ n¨ng vèn ®Çu t võa ph¶i, vßng quay vèn nhanh,

gi¶i quyÕt nhiÒu lao ®éng, gãp phÇn t¨ng tÝch luü. Víi nÒn

kinh tÕ ViÖt Nam, thêi gian tríc m¾t vµ vµi ba thËp kû tíi ®Èy

nhanh ph¸t triÓn ngµnh dÖt may lµ ®óng híng vµ cÇn thiÕt.

NhËn thøc râ ®îc vai trß cña m×nh Tæng C«ng ty dÖt-May

ViÖt Nam ®ang ®Æt ra cho m×nh nh÷ng môc tiªu phÊn ®Êu

lín nh: ®¶m b¶o nhu cÇu cña h¬n 100 triÖu d©n vµo n¨m

2010 víi møc tiªu thô 3,6 kg v¶i/ ngêi vµ nhu cÇu an ninh quèc

phßng; phÊn ®Êu ®¹t møc t¨ng trëng b×nh qu©n 13% n¨m,

sau n¨m 2005 cã møc t¨ng trëng trªn møc tiªn tiÕn trong khu

vùc, t¬ng ®¬ng víi Hongkong, Th¸i Lan hiÖn nay...

§Ó thùc hiÖn ®îc nh÷ng môc tiªu trªn Tæng C«ng ty DÖt-

May ViÖt Nam ®ang tõng bíc ®Þnh híng ph¸t triÓn trong ho¹t

®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh mµ ®Æc biÖt lµ hµng

may mÆc. Çc xÝ nghiÖp may ®îc ph©n bè réng r·i trªn çc

®Þa ph¬ng t¹i çc thÞ trÊn, thÞ x·, thµnh phè ®Ó phôc vô

nh©n d©n ®Þa ph¬ng, ®¸p øng yªu cÇu phong tôc tËp qu¸n

®Þa ph¬ng. Çc c«ng tr×nh may xuÊt khÈu th× träng t©m

vµo 3 vïng ph¸t triÓn ngµnh DÖt, u tiªn thuËn tiÖn giao th«ng

®Õn çc c¶ng. §Çu t nh÷ng n¨m tíi tËp trung vµo nh÷ng mÆt

hµng cao cÊp nh: mÆt hµng sîi b«ng 100% cho thÞ trêng Mü,

EU...vµ néi ®Þa; hµng len vµ gi¶ len cho thÞ trêng EU, Mü,

§«ng ©u...

§Çu t chiÒu s©u lµ ®Çu t bæ sung ®Ó c©n ®èi l¹i d©y

chuyÒn cho ®ång bé, bæ sung thiÕt bÞ lÎ hoÆc lo¹i trõ çc

m¸y cò trong d©y chuyÒn ®· qu¸ l¹c hËu, c¶i t¹o n©ng cÊp

mét sè trang bÞ, ®æi míi c«ng nghÖ nh»m t¨ng chÊt lîng, më

réng mÆt hµng, kh¾c phôc « nhiÔm m«i trêng ®ång thêi t¨ng

s¶n lîng gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt.

Thêi kú 200-2005 lµ thêi kú n¨ng cao chÊt lîng vµ gi¸ trÞ

86

s¶n phÈm, phong phó mÆt hµng, t¨ng s¶n lîng, ®Æc biÖt t¨ng

s¶n lîng v¶i may cho xuÊt khÈu, gi¶m gia c«ng, t¨ng hµng

may b¸n ®øt (FOB). MÆt kh¸c, Tæng C«ng ty còng lùa chän,

tõng bíc më réng thªm çc mÆt hµng mµ ta cã kh¶ n¨ng v¬n

lªn ®Ønh cao vµ chiÕm u thÕ trªn thÞ trêng nh: v¶i t¬ t»m,

t¬ phÕ, tissulen, v¶i PE, PE Microfilament, dÖt kim t¬ t»m,

dÖt kim cotton OE, chØ kh©u cotton, PE/Co, bÝt tÊt...

Thêi kú 2005-2010 lµ giai ®o¹n ®Çu t chiÒu s©u tæng thÓ,

tËp trung ®Çu t phÇn mÒm, träng t©m lµ tæ chøc theo I S O

9000 n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, më réng mÆt

hµng míi, ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng. ChuÈn bÞ tèt tríc khi héi

nhËp hoµn toµn vµo AFTA vµ WTO ,t¹o c¬ héi cho hµng may

mÆc cña tæng c«ng thuèc thó y cã c¬ héi ®øng v÷ng vµ

ph¸t triÓn kh«ng bÞ níc ngoµi lÊn ¸t.

2. Nh÷ng thêi c¬ vµ th¸ch thøc ®ang ®Æt ra.

N¨m 1998 lµ n¨m cã nhiÒu khã kh¨n, nhng dù b¸o n¨m

1999 vÉn cha cã dÊu hiÖu tèt h¬n. Cuéc khñng ho¶ng tµi

chÝnh trong khu vùc ®ang tiÕp tôc lan réng ®Õn çc khu vùc

kh¸c nh NhËt B¶n, ®Æc biÖt cuéc khñng ho¶ng ®· lµm cho

tÝnh c¹nh tranh vèn cã trong c¬ chÕ thÞ trêng cµng thªm

quyÕt liÖt, søc mua gi¶m sót, gi¸ gia c«ng vµ gi¸ b¸n s¶n

phÈm gi¶m. ThÞ trêng hµng free quota trong n¨m 1999 tiÕp

tôc thu hÑp, trong khi ®ã kh¶ n¨ng çc thÞ trêng Nga vµ Mü

vÉn cha ®îc khaiong. ThÞ trêng trong níc do thêi tiÕt ma b·o

lanm cho ngêi d©n çc vïng miÒn Trung vµ miÒn Nam bÞ

thiÖt h¹i nhiÒu nªn søc mua còng sÏ gi¶m sót. Çc biÖn ph¸p

chèng hµng nhËp lËu, hµng trèn thuÕ, hµng gi¶ cha cã dÊu

hiÖu sÏ ®¹t ®îc kÕt qu¶ kh¶ quan...

Bªn c¹nh nh÷ng th¸ch thøc trªn Tæng C«ng ty còng ®ang

®øng tríc nhiÒu thêi c¬ lín nh: ViÖt Nam ®· ®îc trá thµnh

thµnh viªn chÝnh thøc cña çc bníc ASEAN, AFTA... ViÖt Nam

87

cã quyÒn ký hiÖp ®Þnh song ph¬ng ®èi víi çc níc kh¸c trong

khu vùc, ®Æc biÖt çc níc ASSEAN ®ang cã xu híng gi¶m

thuÕ xuÊt khÈu hµng DÖt-May ®èi víi çc níc ASEAN xuèng

cßn tõ 0-5%. H¬n n÷a, theo hiÖp ®Þnh hµng dÖt (ATC) ký t¹i

vßng ®µm ph¸n th¬ng m¹i ®a biªn th¸ng 4-1994 ë Maraket

ghi nhËn r»ng ATC sÏ thay cho hiÖp ®Þnh ®a sîi (MFA) ®Õn

ngµy 1-1-2005 tÊt c¶ hµng dÖt may ph¶i ®îc hoµ nhËp trë l¹i

theo nguyªn t¾c th¬ng m¹i th«ng thêng cña WTO vµ nh vËy

hµng rµo h¹n ng¹ch hµng may vµo Mü sÏ ®îc lo¹i bá vµ thuÕ

trung b×nh sÏ gi¶m 9%. §©y lµ mét thêi c¬ l¬n mµ Tæng

C«ng ty DÖt-May cÇn ph¶i chuÈn bÞ ®Çu t ®ãn tríc thêi c¬

®Ó cã thÓ ®i vµo thÞ trêng ®Çy tiÒm n¨ng nµy.

II. Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu vÒ phÝa tæng C«ng ty

DÖt-May ViÖt Nam.

Qua ph©n tÝch thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng may mÆc ë

Tæng C«ng ty DÖt-May ViÖt Nam, ®ång thêi cã tham kh¶o

bµi häc kinh nghiÖm cña mét sè níc, cã thÓ thÊy r»ng ®Èy

m¹nh xuÊt khÈu hµng may mÆc ë T«ng C«ng ty lµ mét vÊn

®Ò rÊt quan träng gãp phÇn thùc hiÖn thµnh c«ng qu¸ tr×nh

c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, vµ ph¸t triÓn kinh tÕ.

Ph¸t triÓn xuÊt khÈu ë ®©y cã nghÜa lµ lµm sao ®Ó thay

®æi c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu theo híng tËn dông ®îc nhiÒu

nhÊt çc lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt níc, t¨ng sè lîng vµ chÊt lîng

tõng mÆt hµng xuÊt khÈu nh»m thu ngo¹i tÖ vµ n©ng cao

hiÖu qu¶ xuÊt khÈu.

XÐt trªn gãc ®é th¬ng m¹i, thóc ®Èy xuÊt khÈu lµ thóc

®Èy b¸n hµng nªn nguyªn lý chung lµ më réng thÞ trêng xuÊt

khÈu vµ thùc hiÖn tèt viÖc t¹o nguån hµng, gi¶m chi phÝ. Trªn

c¬ së thùc tr¹ng kinh doanh xuÊt khÈu hµng may mÆc ë

Tæng C«ng ty vµ còng theo híng trªn, t«i xin ®a ra mét sè

biÖn ph¸p sau:

88

1. §a d¹ng ho¸ mÆt hµng vµ thÞ trêng

1.1. Më réng thÞ trêng xuÊt khÈu hµng ho¸.

Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸, thÞ trêng cã ý nghÜa cùc k×

quan träng. §ã lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn vµ tån t¹i

cña doanh nghiÖp. Më réng thÞ trêng xuÊt khÈu, kh¸ch hµng

cña hµng xuÊt khÈu cßn lµm t¨ng tÝnh c¹nh tranh cña kh¸ch

hµng, t¨ng kh¶ n¨ng lùa chän cña doanh nghiÖp, tõ ®ã t¨ng

®îc hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Bëi v×, më réng thÞ

trêng, kh¸ch hµng, tøc lµ t¨ng cÇu, mµ cÇu t¨ng sÏ kÐo theo

cung t¨ng lªn vµ gi¸ còng t¨ng lªn.

Theo qui luËt cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, kh«ng cßn tån t¹i

kh¸i niÖm tÝnh to¸n ¸p ®Æt mét nhu cÇu ®Ó bè trÝ s¶n xuÊt,

mµ cÇn n¾m b¾t ®îc diÔn biÕn cña thÞ trêng ®Ót ph¸t triÓn

s¶n xuÊt theo qui luËt kh¸ch quan cña nã. Ph¬ng ch©m cña

Tæng C«ng ty DÖt-May ViÖt Nam lµ: Híng ra xuÊt khÈu vµ coi

träng thÞ trêng néi ®Þa-nªn ph¶i hoµ m×nh vµo thÞ trêng

may mÆc thÕ giíi vµ khu vùc ®Ó ®Æt ra môc tiªu chiÕn lîc

ph¸t triÓn vµ khi hiÖp ®Þnh AFTA cã hiÖu lùc th× hµng may

mÆc vÉn ®ñ søc c¹nh tranh ngay t¹i thÞ trêng trong níc vµ cã

søc v¬n lªn h¬n n÷a.

Do ®ã, ph¸t triÓn thÞ trêng may mÆc thùc sù lµ mét yªu

cÇu cÊp thiÕt hiÖn nay c¶ vÒ mÆt lý luËn vµ thùc tiÔn. §Ó

gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy Tæng C«ng ty cÇn thùc hiÖn mét sè

gi¶i ph¸p sau:

Mét lµ: Uy tÝn s¶n phÈm.

ViÖc t¹o ®îc uy tÝn cho mét lo¹i s¶n phÈm tiªu thô trªn thÞ

trêng quèc tÕ lµ cùc kú khã kh¨n. Nã bao gåm tõ mÉu m·,

chñng lo¹i, kiÓu çch ®Õn chÊt lîng s¶n phÈm.

§èi víi Tæng C«ng ty DÖt-May, hiÖn t¹i viÖc thùc hiÖn xuÊt

89

khÈu s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn díi hai h×nh thøc: gia c«ng xuÊt

khÈu vµ mua nguyªn liÖu b¸n s¶n phÈm. ViÖc xuÊt khÈu theo

h×nh thøc gia c«ng ®· gãp phÇn quan träng vµo gi¶i quyÕt

c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, song hiÖu qu¶ thÊp. Tuy

vËy, ë giai ®o¹n ®Çu cña sù ph¸t triÓn, hÇu hÕt çc níc ®Òu

ph¶i tr¶i qua h×nh thøc nµy. §©y còng lµ c¬ héi ®Ó Tæng

C«ng ty tËp dît, lµm quen víi çch thøc lµm ¨n trªn thÞ trêng

quèc tÕ, tõ viÖc tiÕp nhËn nguyªn phô liÖu gia c«ng s¶n xuÊt

®Õn tiÕn ®é giao hµng ... ®Ó tiÕn ®Õn h×nh thøc xuÊt khÈu

s¶n phÈm cao h¬n: mua nguyªn liÖu, b¸n s¶n phÈm.

§Ó ®¹t ®îc viÖc xuÊt khÈu s¶n phÈm theo h×nh thøc nµy,

Tæng C«ng ty cÇn ph¶i huy ®éng mét lùc lîng tæng lùc tõ

®iÒu tra nhu cÇu thÞ trêng níc ngoµi ®Ó t¹o ra çc mÉu mèt

¨n kh¸ch, hîp thÞ hiÕu, ®Õn tæ chøc s¶n xuÊt ®óng víi tiÕn

®é tiªu dïng cña thÞ trêng mµ s¶n phÈm cÇn tíi. Lµm ®îc

®iÒu nµy, ngoµi viÖc gi¶i quyÕt lao ®éng nh h×nh thøc trªn,

nã cßn gßp phÇn thóc ®Èy b¶n th©n ngµnh DÖt (cung cÊp

çc lo¹i v¶i cho may mÆc) vµ nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c

ph¸t triÓn. §ång thêi hiÖu qu¶ vÒ thu ngo¹i tÖ còng t¨ng lªn

nhiÒu.

Hai lµ: Quan hÖ víi çc nhµ ph©n phèi lín, cã uy tÝn ®Ó lîi

dông uy tÝn cña hä n©ng uy tÝn hµng may mÆc ViÖt Nam,

®ång thêi ®a hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam vµo çc kªnh tiªu thô

hîp lý (trªn c¬ së kinh nghiÖm tõ kiÕn thøc cña nhµ ph©n

phèi ) qua ®ã x©m nhËp vµ chiÕm lÜnh ®îc thÞ trêng.

Ba lµ: §Æt nh÷ng ®¹i diÖn, çc cöa hµng chµo b¸n çc s¶n

phÈm may mÆc cña Tæng C«ng ty t¹i çc thÞ trêng lín ë níc

ngoµi. LËp kho hµng ë çc c¶ng lín ®Ó giao nhËn hµng kÞp

thêi.

Bèn lµ: Liªn doanh, liªn kÕt víi çc doanh nghiÖp níc ngoµi

hoÆc ViÖt kiÒu ®Ó lµm c¬ së ®Èy m¹nh hµng xuÊt khÈu may

90

mÆc ra thÞ trêng thÕ giíi. Mét ®iÒu ®¸ng chó ý ë ®©y lµ

tiÒm n¨ng cña ViÖt kiÒu vµ ngêi ViÖt Nam ®Þnh c ë níc

ngoµi: cã nhiÒu ngêi lµ çc «ng chñ lín víi çc doanh nghiÖp së

t¹i, nh ë Nga vµ mét sè níc Trung §«ng. §©y lµ mét thÞ trêng

kh«ng nhá cho hµng may mÆc cña Tæng C«ng ty.

N¨m lµ: §Èy m¹nh ho¹t ®éng mèt, ®µo t¹o ®éi ngò tiÕp

thÞ, t¨ng cêng çc ho¹t ®éng qu¶ng ço, khuyÕn m·i, tuyªn

truyÒn nh»m b¸n tríc s¶n phÈm. Çc ho¹t ®éng dÞch vô tríc,

trong vµ sau khi b¸n hµng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ngêi

mua nh»m th¾ng ®îc ®èi thñ c¹nh tranh, chiÕm lÜnh thÞ tr-

êng. Sím hoµ nhËp vµo thÞ trêng quèc tÕ vµ khu vùc b»ng

®Çu t ph¸t triÓn vµ tæ chøc l¹i ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng

may mÆc theo c¬ chÕ thÞ trêng, theo hÖ thèng qu¶n lý chÊt

lîng quèc tÕ ISO 9000, b»ng tiÕp thÞ, héi th¶o, héi trî, triÓn

l·m, gia nhËp çc hiÖp héi DÖt-May quèc tÕ vµ khu vùc, giao l-

u víi thêi trang thÕ giíi.

§Ó hç trî ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng trªn ®em l¹i kÕt qu¶

mong muèn th× tríc tiªn doanh nghiÖp ph¶i tù b¶o ®¶m ®îc

chÊt lîng, qui çch chñng lo¹i cña s¶n phÈm, phï hîp víi "thîng

®Õ ngo¹i".

Mét thÞ trêng võa hÐ më nhng rÊt cã triÓn väng ®èi víi

Tæng C«ng ty ®ã lµ thÞ trêng Mü vµ ®»ng sau ®ã lµ khèi

mËu dÞch tù do B¾c Mü (NAFTA: Mü-Canada-Mehico). Trong

ba n¨m gÇn ®©y, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc cña

Tæng C«ng ty sang Mü kh«ng ngõng t¨ng lªn. Tuy hiÖn t¹i gi¸

trÞ xuÊt khÈu cã nhá h¬n EU, song ®©y lµ mét thÞ trêng rÊt

hÊp dÉn nÕu biÕt khai th¸c sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao. Bªn c¹nh

®ã, Tæng C«ng ty cÇn chó träng h¬n n÷a tíi mét sè thÞ

truêng truyÒn thèng nh NhËt B¶n, SNG vµ mét sè níc §«ng

¢u...

T¨ng cêng t×m kiÕm çc thÞ trêng kh«ng h¹n ng¹ch vµ cã

91

chÝnh s¸ch s¶n phÈm ®èi víi tõng thÞ trêng. ViÖc ®Ò ra

chÝnh s¸ch s¶n phÈm ®óng ®¾n ®èi víi tõng thÞ trêng cã ý

nghÜa hÕt søc to lín ®èi víi viÖc tiªu thô s¶n phÈm, ®Õn chi

phÝ, gi¸ thµnh vµ lîi nhuËn cña Tæng C«ng ty.

ChÝnh s¸ch s¶n phÈm ®óng ®¾n sÏ lµm t¨ng kh¶ n¨ng

x©m nhËp, chiÕm lÜnh thÞ trêng vµ t¨ng lîi nhuËn cña Tæng

C«ng ty.

1.2. Më réng n¨ng lùc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu vµ

gi¶m chi phÝ.

DÔ thÊy r»ng viÖc më réng thÞ trêng xuÊt khÈu sÏ kh«ng cã

ý nghÜa nÕu nh kh«ng t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt trong níc. V×

theo mét nguyªn lý trong kinh doanh th¬ng m¹i lµ nÕu nh khi

kh¸ch hµng tíi mµ kh«ng cã hµng cho kh¸ch th× ta sÏ mÊt

kh¸ch vÜnh viÔn. §©y lµ hai mÆt cña mét vÊn ®Ò: nÕu nh

kh«ng cã ®ñ hµng ho¸ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu kh¸ch hµng th×

sÏ kh«ng cÇn vµ kh«ng thÓ më réng ®îc thÞ trêng xuÊt khÈu,

cho nªn më réng thÞ trêng xuÊt khÈu ph¶i g¾n víi viÖc t¨ng

n¨ng lùc s¶n xuÊt trong níc, cßn ®Ó xuÊt khÈu cã hiÖu qu¶

th× ph¶i gi¶m ®îc chi phÝ cña hµng xuÊt khÈu.

H¬n n÷a, s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu ë níc ta cßn mang tÝnh

chÊt manh món cho nªn ph¶i chÊp nhËn gi¸ thÞ trêng quèc tÕ.

Trong ®iÒu kiÖn ®ã, ®Ó t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu yªu cÇu

tríc tiªn lµ ph¶i t¨ng ®îc lîng hµng xuÊt khÈu, tøc lµ ph¶i t¨ng

n¨ng lùc s¶n xuÊt, cã nh vËy Tæng C«ng ty míi cã thÓ v¬n lªn

chiÕm lÜnh, chi phèi mét thÞ trêng nµo ®ã.

Tãm l¹i, t¨ng n¨ng lùc, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu

lµ ®iÒu kh«ng thÓ thiÕu ®îc khi muèn më réng thÞ trêng,

t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy, Tæng C«ng

ty cÇn ¸p dông çc biÖn ph¸p sau:

*. ChuyÓn tõ h×nh thøc gia c«ng xuÊt khÈu sang h×nh thøc

92

mua nguyªn liÖu b¸n thµnh phÈm.

H×nh thøc xuÊt khÈu nµy cã hiÖu qu¶ h¬n tõ 4-5 lÇn.

Ch¼ng h¹n, tÝnh theo ®¬n vÞ qui chuÈn ¸o s¬ mi th× víi 840

triÖu s¶n phÈm xuÊt khÈu theo h×nh thøc gia c«ng sÏ thu

kho¶ng 600 triÖu USD, cßn theo gi¸ b¸n 3.4 USD/1SP th× kim

ng¹ch xuÊt khÈu sÏ lµ 3 tû USD, tøc lµ t¨ng 5 lÇn. Chó ý r»ng,

®Ó chuyÓn ®æi h×nh thøc nµy ®ßi hái ngêi qu¶n lý ph¶i am

hiÓu, tr¸nh t×nh tr¹ng mua nguyªn liÖu lóc ®¾t b¸n thµnh

phÈm lóc rÎ.

2. Gi¶i ph¸p ®Çu t hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ - mÉu m·

hµng may.

Thùc tr¹ng râ nÐt ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng may

mÆc ë Tæng C«ng ty lµ chñ yÕu xuÊt khÈu díi h×nh thøc gia

c«ng (chiÕm 80%). Do vËy, hiÖu qu¶ ®em l¹i kh«ng cao.

Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do ngµnh DÖt ë níc ta cha ph¸t

triÓn, c«ng nghÖ l¹c hËu vµ kh«ng ®ång bé, thiÕt bÞ kÜ thuËt

chËm so víi Trung Quèc, Th¸i Lan kho¶ng 5-7 n¨m, hµng n¨m

s¶n xuÊt míi ®¹t 50-60% n¨ng lùc. Do vËy, chÊt lîng vµ sè lîng

v¶i trong nuíc kÐm, kh«ng ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ.

Nh trªn ®· ph©n tÝch, ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t

®éng xuÊt khÈu hµng may mÆc, Tæng C«ng ty cÇn gi¶m dÇn

h×nh thøc gia c«ng xuÊt khÈu vµ ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt

khÈu theo ph¬ng thøc FOB.

Do vËy, gi¶i ph¸p cÇn thiÕt ë ®©y lµ ph¶i ®Çu t ph¸t triÓn

ngµnh dÖt ®Ó ph¸t triÓn ngµnh may, bao gåm c¶ ®©ï t

chiÒu s©u vµ ®Çu t çc c«ng tr×nh míi, n©ng cao tr×nh ®é

c«ng nghÖ ph¸t triÓn s¶n xuÊt ®ång bé.

§Çu t chiÒu s©u bao gåm c¶ ®Çu t më réng lµ mét yªu cÇu

cÊp thiÕt ®Ó cã nhiÒu mÆt hµng thÞ trêng trong vµ ngoµi níc

93

cã nhu cÇu, mÆt hµng ®¹t chÊt lîng cao, gi¸ thµnh h¹, cã v¶i

cho ngµnh may xuÊt khÈu theo ph¬ng thøc FOB, chiÕm lÜnh

l¹i thÞ trêng néi ®Þa vµ hoµ nhËp vµo thÞ trêng may ASEAN

khi hiÖp ®Þnh AFTA cã hiÖu lùc.

Tæng C«ng ty cÇn t¨ng vèn cho çc ho¹t ®éng nghiªn cøu

khoa häc vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, ®Æc biÖt u

tiªn çc c«ng nghÖ tiªn tiÕn cho ngµnh dÖt nh»m t¨ng nhanh

çc lo¹i v¶i ®ñ tiªu chuÈn cho ngµnh may xuÊt khÈu. §Çu t

chiÒu s©u nh»m kh¾c phôc çc mÊt c©n ®èi, ®ång bé ho¸

çc d©y chuyÒn thiÕt bÞ, bæ sung míi, c¶i t¹o n©ng cÊp thiÕt

bÞ cò, ®Çu t c«ng nghÖ míi, ®µo t¹o n©ng cao kü thuËt qu¶n

lý tiÕp thÞ, tæ chøc l¹i s¶n xuÊt... ®Ó t¨ng mét sè mÆt hµng

chñ lùc, cã uy tÝn vÒ nh·n hiÖu hµng ho¸, cã gi¸ c¹nh tranh ë

c¶ thÞ trêng trong vµ ngoµi níc.

Çc dù ¸n ®Çu t chiÒu s©u ph¶i cã bíc ®i phï hîp víi t×nh

h×nh kinh tÕ, kü thuËt, víi chiÕn lîc ph¸t triÓn cña Tæng C«ng

ty. Dï lµ bæ sung mét m¸y, mét d©y chuyÒn c«ng nghÖ...

®Òu ph¶i ®¶m b¶o ®ång bé víi c«ng nghÖ phô trî, ®µo t¹o,

qu¶n lý ... nh»m ph¸t huy hiÖu qu¶ kinh tÕ sím nhÊt. Song

t×m gi¶i ph¸p ®Ó t¹o nguån vèn cho ®Çu t ph¸t triÓn lµ mét

vÊn ®Ò quan träng vµ cÊp thiÕt, cã tÝnh quyÕt ®Þnh tíi tèc

®é ph¸t triÓn. Ng©n s¸ch Nhµ níc th× h¹n chÕ, nhiÒu c«ng

tr×nh h¹ tÇng y tÕ vµ gi¸o dôc Nhµ níc ph¶i u tiªn. Bíc ®Çu

c«ng nghiÖp ho¸ cña çc níc nghÌo Ch©u ¸ vÉn ph¶i dùa vµo

vèn ®Çu t níc ngoµi ®Ó ph¸t triÓn. Do vËy, víi ph¬ng ch©m

thùc tÕ trong hoµn c¶nh ViÖt Nam hiÖn nay, Tæng C«ng ty

cÇn nhanh chãng ®a C«ng ty tµi chÝnh ®i vµo ho¹t ®éng.

NhiÖm vô cña C«ng ty tµi chÝnh lµ huy ®éng vèn (ph¸t hµnh

tr¸i phiÕu vay tõ çc nguån tÝn dông trong vµ ngoµi níc ...)

®Ó cho vay (çc dù ¸n ®Çu t) vµ thùc hiÖn mét sè dÞch vô tµi

chÝnh kh¸c.

94

Bªn c¹nh ®ã, Tæng C«ng ty cÇn ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt

phô liÖu, nguyªn liÖu mµ trong nuíc cã ®iÒu kiÖn. §©y lµ

chÊt xóc t¸c ®Ó chuyÓn ®æi h×nh thøc gia c«ng xuÊt khÈu

sang h×nh thøc mua nguyªn liÖu b¸n thµnh phÈm. V× theo

h×nh thøc mua nguyªn liÖu b¸n thµnh phÈm, Tæng C«ng ty

cã thÓ tËn dông ®îc nh÷ng nguyªn liÖu, phô liÖu s¶n xuÊt

trong níc, gi¸ c¶ rÎ h¬n lµm t¨ng thªm lîi nhuËn. §ång thêi thu

hót thªm lao ®éng, t¹o thu nhËp gãp phÇn gi¶i quyÕt thÊt

nghiÖp. MÆt kh¸c, h×nh thøc xuÊt khÈu nµy cßn võa t¹o ®Çu

ra cho ngµnh dÖt võa t¹o ®Çu vµo cho ngµnh may.

§Æc biÖt trong lÜnh vùc mèt, Tæng C«ng ty cßn cã nhiÒu bì

ngì, cha cã ®ñ hiÓu biÕt vÒ yªu cÇu thÞ hiÕu cña tõng thÞ tr-

êng EU, Mü, NhËt... nªn sím ®Çu t thÝch ®¸ng vÒ c¬ së t¹o

mèt vµ n©ng cao nghiÖp vô t¹o mèt, sö dông çc thiÕt bÞ

chuyªn dïng computer, ®iÖn tö trong thiÕt kÕ c¾t may, cã kÕ

ho¹ch hîp t¸c víi viÖn Mèt, hoÆc thuª chuyªn gia thiÕt kÕ mèt

ngêi níc ngoµi ®Ó rót ng¾n qu¸ tr×nh th©m nhËp vµ ®Èy

nhanh s¶n phÈm cña ta tíi çc thÞ trêng réng lín ®ã.

* N©ng cao chÊt lîng mÆt hµng.

Víi môc tiªu s¶n xuÊt çc mÆt hµng cã chÊt lîng, mÉu m·

phong phó ®Ñp, hîp thêi trang, h¹ gi¸ thµnh, t¨ng dÇn v¶i dÖt

cho ngµnh may xuÊt khÈu theo FOB ®¹t 70% vµo n¨m 2010.

Tæng C«ng ty cÇn x©y dùng ®îc qui chÕ qu¶n lý chÊt lîng

mÆt hµng, x©y dùng çc ho¹t ®éng b¶o ®¶m chÊt lîng vµ

ho¹t ®éng qu¶n lý, ho¹ch ®Þnh chÊt lîng.

Ngoµi ra, Tæng C«ng ty còng cÇn x©y dùng chiÕn lîc n©ng

cao chÊt lîng kh«ng ngõng vµ t¨ng cêng tr¸ch nhiÖm xÐt

duyÖt chÝnh s¸ch vÒ qu¶n lý chÝnh s¸ch chÊt lîng. TriÓn khai

x©y dùng hÖ thèng chÊt lîng ISO 9000 vµ TMQ. §iÒu nµy ®ßi

hái c«ng søc trÝ tuÖ, thêi gian ®Çu t ®æi míi m¹nh mÏ, vµ

quyÕt t©m cña l·nh ®¹o Tæng C«ng ty míi cã thÓ ®¹t ®îc.

95

3. N©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô xuÊt khÈu.sö dông cã

hiÖu qu¶ nguån lùc.

ThÞ trêng may thÕ giíi phøc t¹p, nhu cÇu vÒ hµng may

mÆc biÕn ®éng theo mïa. H¬n n÷a, tËp qu¸n th¬ng m¹i,

ng«n ng÷ giao dÞch víi çc níc ë çc thÞ trêng kh¸c nhau cã sù

kh¸c nhau. Do vËy, ®ßi hái ngêi lµm c«ng t¸c xuÊt nhËp khÈu

ph¶i hÕt søc linh ho¹t tinh th«ng nghiÖp vô ngo¹i th¬ng, giái

ngo¹i ng÷ vµ ph¶i hiÓu biÕt chuyªn m«n vÒ ngµnh may.

Tæng C«ng ty cÇn cã chiÕn lîc ®µo t¹o l¹i c¶ çn bé qu¶n lý

vµ nh©n viªn mét çch thêng xuyªn, cã hÖ thèng vÒ tr×nh

®é chuyªn m«n, nghiÖp vô, ngo¹i ng÷... ph¶i ®îc n©ng lªn

nhanh chãng vµ t¬ng xøng. Qui m« ®µo t¹o vµ lo¹i h×nh ®µo

t¹o cÇn ®îc më réng ®Ó ®¸p øng çc nhu cÇu ®a d¹ng cña

ho¹t ®«ng xuÊt nhËp khÈu. MÆt kh¸c, hµng n¨m Tæng C«ng

ty nªn tæ chøc çc ®ît häc n©ng cao båi dìng chuyªn m«n

nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu cho nh©n viªn. §©y lµ mét m¾t

xÝch quan träng trong c«ng t¸c ®µo t¹o. NÕu kh«ng ®îc chó ý

thÝch ®¸ng sÏ lµm hao mßn v« h×nh ®éi ngò ®· ®îc ®µo t¹o.

CÇn tæ chøc theo çc h×nh thøc: theo chuyªn ®Ò, ch¬ng

tr×nh n©ng cao, tu nghiÖp ë níc ngoµi... theo mét ch¬ng

tr×nh kÕ ho¹ch thêng niªn.

Bªn c¹nh ®ã, Tæng C«ng ty còng cÇn cã nh÷ng khuyÕn

khÝch vÒ mÆt lîi Ých tho¶ ®¸ng cho ngêi theo häc çc ch¬ng

tr×nh trªn, ®Ó hä yªn t©m, dèc lßng, dèc søc cho c«ng viÖc.

Qua ®ã, gióp cho hä hiÓu râ, n¾m ch¾c, s©u s¾c çc

nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu kh¬i dËy tÝnh tÝch cùc s¸ng t¹o

cña mçi çn bé c«ng nh©n viªn. §©y thùc sù lµ çch ®Çu t

l©u dµi t¹o ra ®éng lùc m¹nh thóc ®Èy m¹nh mÏ ho¹t ®éng

xuÊt khÈu cña Tæng C«ng ty.

96

4. Gi¶i ph¸p vÒ hîp t¸c quèc tÕ.

Hoµ nhËp víi khu vùc vµ quèc tÕ lµ mét nhu cÇu kh¸ch

quan, lµ lîi Ých sèng cßn cña Tæng C«ng ty DÖt-May ViÖt

Nam, buéc Tæng C«ng ty ph¶i tù th©n ph¸t triÓn, n©ng cao

v¬n cao lªn t¬ng xøng, ®ång thêi sù héi nhËp cßn t¹o sù hiÓu

biÕt lÉn nhau vµ t¹o c¬ héi thu hót vèn ®Çu t cao h¬n.

Víi ®êng lèi më cöa vµ hoµ nhËp vµo thÞ trêng thÕ giíi nãi

chung vµ çc níc khu vùc nãi riªng, cïng víi sù chuyÓn dÞch

c«ng nghÖ ®ang s«i ®éng, Tæng C«ng ty DÖt-May ViÖt Nam

cÇn nhanh chãng ®Èy m¹nh c«ng t¸c ®Çu t, tù tæ chøc l¹i s¶n

xuÊt cho phï hîp nh÷ng yªu cÇu cña c¬ chÕ thÞ trêng, phï hîp

víi tiªu chuÈn chÊt lîng quèc tÕ ISO 9000 va nh·n hiÖu hµng

ho¸ CE. Tæng C«ng ty DÖt-May ViÖt Nam, hiÖn ®· lµ héi viªn

chÝnh thøc cña hiÖp héi DÖt-May §«ng Nam ¸ (AFTEX) cÇn

nhanh chãng gia nhËp vµo hiÖp héi DÖt-May thÕ giíi, trùc

tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh ph©n c«ng hîp t¸c chung vÒ

lÜnh vùc lao ®éng, mËu dÞch vµ çc chÝnh s¸ch b¶o hé quèc

tÕ vµ khu vùc, tham gia çc ho¹t ®éng quèc tÕ vÒ mÉu mèt

thêi trang, vÒ héi th¶o, triÓn l·m, tiÕp thÞ... nh»m kh«ng

ngõng më réng uy tÝn cña m×nh trªn thÞ trêng quèc tÕ.

MÆt kh¸c, xu híng thÕ giíi ®ang chuyÓn biÕn m¹nh mÏ víi

ba lµn sãng tù do ho¸, t nh©n ho¸ vµ phi tËp trung ho¸. Tæng

C«ng ty còng cÇn n¾m b¾t ®îc vËn héi thêi c¬ ®Ó cã thÓ cã

sù chuyÓn m×nh theo trµo lu chung.

III. mét sè kiÕn nghÞ ChÝnh phñ .

1. Ph¸t triÓn quan hÖ chÝnh trÞ lµm tiÒn ®Ò ph¸t triÓn

kinh tÕ.

Quan hÖ chÝnh trÞ vµ quan hÖ kinh tÕ lµ hai mÆt g¾n bã

h÷u c¬ víi nhau. Chóng võa lµ tiÒn ®Ò võa lµ ®iÒu kiÖn ph¸t

triÓn cña nhau. Quan hÖ chÝnh trÞ më ®êng cho quan hÖ

97

kinh tÕ ph¸t triÓn, ngîc l¹i quan hÖ kinh tÕ lµm cho quan hÖ

chÝnh trÞ trë nªn g¾n bã chÆt chÏ h¬n.

T¸c ®éng cña quan hÖ chÝnh trÞ lªn quan hÖ kinh tÕ thÓ

hiÖn trªn çc mÆt:

- Quan hÖ chÝnh trÞ tèt t¹o ®µ cho viÖc hîp t¸c, t-

¬ng trî lÉn nhau vÒ ®Çu t, viÖn trî, chuyÓn giao c«ng

nghÖ.

- Quan hÖ chÝnh trÞ lµ tiÒn ®Ò cho Nhµ níc kÝ kÕt

çc hiÖp ®Þnh vÒ th¬ng m¹i, vÒ th«ng tin, vÒ ®Çu t, vÒ

cÊp ph¸t h¹n ng¹ch (quota).

- Quan hÖ chÝnh trÞ lµ c¬ së ph¸p lý ®¶m b¶o cho

çc doanh nghiÖp hai bªn tiÕn hµnh lµm ¨n víi nhau. T¹o

®iÒu kiÖn thuËn lîi trong viÖc thanh to¸n, gi¶i quyÕt

th«ng tin tranh chÊp.

- Quan hÖ chÝnh trÞ lµm t¨ng lîi thÕ c¹nh tranh cña

çc doanh nghiÖp trong níc.

Nh vËy, vÒ mÆt më réng thÞ trêng, quan hÖ chÝnh trÞ tèt

sÏ t¹o ®îc thÞ trêng æn ®Þnh, thÞ trêng míi cho ph¸t triÓn s¶n

xuÊt vµ xuÊt khÈu. §iÓn h×nh lµ viÖc Mü xo¸ bá cÊm vËn ®èi

víi ViÖt Nam th¸ng 2/1994 th× ngay sau ®ã, çc quan hÖ kinh

tÕ ®èi ngo¹i ViÖt nam s«i ®éng h¼n lªn. NhiÒu h·ng, C«ng

ty... t×m kiÕm c¬ héi kinh doanh ë ViÖt Nam, trong ®ã cã

C«ng ty Mü sang ViÖt Nam, kÝ mét hîp ®ång ®¸ng ghi nhí víi

Confechnex trÞ gi¸ 350 triÖu USD ( kinh tÕ ®èi ngo¹i - Vâ

Thanh Thu - tr 306).

Quan hÖ th¬ng m¹i nh chóng ta ®Òu biÕt, chØ lµ mét bé

phËn cña kinh tÕ ®èi ngo¹i. Song nã lµ mét trong çc bé phËn

thu ngo¹i tÖ vÒ cho ®Êt níc. §èi víi çc níc míi ë giai ®o¹n

®Çu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, vèn lµ yªu cÇu ®Çu tiªn

vµ tÊt yÕu. Do vËy, th«ng qua ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng, nhiÒu

98

níc ®· tham gia ®îc vµo sù ph©n c«ng lao ®«ng quèc tÕ trªn

ph¹m vi toµn cÇu vµ trong khu vùc. Vµ chÝnh sù tham gia ®ã

®· b¶o ®¶m cho sù ph¸t triÓn c©n ®èi cña nÒn kinh tÕ quèc

d©n vµ thu ®îc ngo¹i tÖ vÒ cho ®Êt níc.

Sù ph¸t triÓn ngo¹i th¬ng cña ngµnh DÖt-May còng kh«ng

tho¸t khái ¶nh hëng cña quan hÖ chÝnh trÞ .

Tõ sù ph©n tÝch trªn, çc chÝnh s¸ch cÇn cã lµ:

+ Nhµ níc tÝch cùc tham gia vµo çc diÔn ®µn quèc

tÕ vµ khu vùc ®Ó ViÖt Nam nhanh chãng trë thµnh thµnh

viªn WTO.

+ Quan hÖ tèt víi çc thÞ trêng lín nh EU, B¾c Mü,

t¹o ®îc khu«n khæ ph¸p lý tèt víi çc thÞ trêng nµy ®Ó

s¶n xuÊt hµng may mÆc ®îc hëng çc u ®·i ®Æc biÖt nh

h¹n ng¹ch, tèi huÖ quèc... vµ cã ®iÒu kiÖn xuÊt khÈu víi

sè lîng lín vµo çc thÞ trêng nµy.

+ Thùc hiÖn nghiªm tóc çc c«ng íc quèc tÕ vÒ b¶o

hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ vÒ c«ng nghiÖp ®Ó çc s¶n

phÈm cã chÊt lîng cao cña ViÖt Nam gi÷ ®îc uy tÝn trªn

thÞ trêng.

+ Cã qui chÕ phï hîp (bao gåm c¶ tr¸ch nhiÖm vµ

quyÒn lîi) vÒ ho¹t ®éng cña çc nh©n viªn th¬ng vô cña

çc ®¹i sø qu¸n ViÖt Nam ë çc níc, trong viÑc cung cÊp

çc th«ng tin vÒ lÜnh vùc may mÆc vµ gióp Tæng C«ng ty

më réng thÞ trêng ë çc khu vùc nµy. §iÒu nµy sÏ tiÕt

kiÖm cho Tæng C«ng ty nh÷ng chi phÝ vÒ thu thËp th«ng

tin, nh÷ng chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt kh¸c do cha hiÓu kÜ

thÞ trêng, qui ®Þnh, gi¶m rñi ro cho Tæng C«ng ty ...Suy

cho cïng, ®©y lµ mét h×nh thøc trî gióp xuÊt khÈu,

khuyÕn khÝch b¶o ®¶m cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu, mÆt

kh¸c çc c¬ quan th¬ng vô nµy còng ®ãng vai trß lµ

99

®iÓm tùa cho hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam x©m nhËp vµ

chiÕm lÜnh thÞ trêng.

2. ChÝnh s¸ch ®Çu t ph¸t triÓn.

Nhµ níc cÇn ®Èy m¹nh h¬n n÷a çc h×nh thøc ®Çu t trùc

tiÕp cña níc ngoµi vµo ngµnh DÖt-May. §èi víi ngµnh DÖt lµ

ngµnh ®ßi hái vèn ®Çu t lín, ®Æc biÖt lµ çc c«ng tr×nh

nhuém, hoµn tÊt. V× vËy cÇn chó träng khuyÕn khÝch gäi vèn

®Çu t níc ngoµi cho nh÷ng c«ng tr×nh nµy. Cã nh÷ng u ®·i

®Æc biÖt cho nh÷ng c«ng tr×nh níc ngoµi ®Çu t 100%.

Ngîc l¹i ®èi víi ngµnh May vµ ngµnh s¶n xuÊt çc lo¹i phô

liÖu, vèn ®Çu t kh«ng lín, cÇn chó träng h×nh thøc liªn

doanh, h¹n chÕ xÝ nghiÖp 100% vèn níc ngoµi.

Tõ khi cã luËt ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam, tÝnh ®Õn

th¸ng 12/1996 ®· cã 58 dù ¸n DÖt-May ®îc cÊp giÊy phÐp

ho¹t ®éng, víi sè vèn gÇn mét tû USD. §Ó cã ®îc 1,5 tû USD

vèn ®Çu t níc ngoµi vµo ngµnh DÖt-May vµo n¨m 2000, trong

vßng 10 n¨m tíi Nhµ níc cÇn bæ sung ®iÒu chØnh luËt ®Çu t

níc ngoµi cho phï hîp víi t×nh h×nh míi, c¶i çch ®iÒu chØnh

nh»m ®¬n gi¶n ho¸ çc thñ tôc xin giÊy phÐp ®Çu t, cã çc

®iÒu kiÖn u ®·i ®èi víi çc c«ng tr×nh ®Çu t vµo ngµnh dÖt.

3. ChÝnh s¸ch u ®·i vÒ xuÊt khÈu.

Nhµ níc cÇn cã çc chÝnh s¸ch t¹o ®iÒu kiÖn cho Tæng

C«ng ty ®ñ søc c¹nh tranh trong bèi c¶nh cña sù toµn cÇu

ho¸:

- Cho tiÕp tôc ¸p dông thuÕ suÊt hµng dÖt may b»ng

0% ®Ó thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng may mÆc.

- Víi môc tiªu thóc ®Èy xuÊt khÈu trªn c¬ së khai

th¸c, ph¸t huy hiÖu qu¶, néi lùc cña ®Êt níc, Bé tµi chÝnh

cÇn xem xÐt l¹i møc thuÕ nhËp khÈu cña çc mÆt hµng

100

trong níc ®· b¾t ®Çu s¶n xuÊt ®îc, trong ®ã cã sîi, v¶i

®Ó ®¶m b¶o s¶n xuÊt ttrong níc tr¸nh t×nh tr¹ng gi¸

thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm l¹i lín h¬n gi¸ nhËp khÈu,

lµm gi¶m søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ ta trªn thÞ trêng n-

íc ngoµi. Nhµ níc cÇn miÔn thuÕ nhËp khÈu nguyªn liÖu

s¶n xuÊt çc chñng lo¹i s¶n phÈm (mÆt hµng dÖt, phô

liÖu may...) thay thÕ nhËp khÈu ®Ó lµm hµng phôc vô

xuÊt khÈu, t¹o ®iÒu kiÖn cho Tæng C«ng ty cã thÓ b¸n

ngang hoÆc thÊp h¬n gi¸ nhËp s¶n phÈm cïng chñng lo¹i

vµ t¹o cho hµng may mÆc xuÊt khÈu ®îc theo ph¬ng thøc

FOB.

- Bªn c¹nh ®ã, Nhµ níc cã thÓ ¸p dông mét sè biÖn

ph¸p kh¸c nh cÊp tÝn dông xuÊt khÈu, trî cÊp xuÊt khÈu....

nh»m gióp Tæng C«ng ty gi¶m chi phÝ, t¨ng kh¶ n¨ng

c¹nh tranh, t¨ng thu nhËp, lîi nhuËn ®Èy m¹nh ®îc ho¹t

®éng xuÊt khÈu. Thùc tÕ mÊy n¨m qua, Nhµ níc vÉn cha

thùc sù chó träng tíi ho¹t ®éng hµng may mÆc. Mét thùc

tr¹ng trong ngµnh may xuÊt khÈu ®ã lµ: dï biÕt r»ng gia

c«ng may kh«ng hiÖu qu¶ b»ng h×nh thøc mua nguyªn

liÖu b¸n thµnh phÈm, Tæng C«ng ty ph¶i vay vèn mua

nguyªn liÖu ®Çu vµo, råi sau mét chu k× s¶n xuÊt (3-4

th¸ng) míi b¸n s¶n phÈm thu tiÒn l·i tr¶ ng©n hµng. Do

kh«ng cã u ®·i vÒ l·i suÊt nªn sau khi trõ ®i chi phÝ s¶n

xuÊt vµ l·i ng©n hµng, hiÖu qu¶ thu ®îc kh«ng cao h¬n

h×nh thøc gia c«ng lµ bao nhiªu, l¹i chÞu nhiÒu rñi ro.

Trong khi ®ã, h×nh thøc gia c«ng tuy hiÖu qu¶ thÊp nhng

ch¾c ch¾n. Nh vËy Nhµ níc vµ x· héi bÞ thiÖt v× ®¬n cö

mét vÝ dô lµ: theo h×nh thøc gia c«ng th× gi¸ gia c«ng

mét ¸o s¬ mi kho¶ng 0,7-0,8 USD, gÊp gÇn 5 lÇn. Do vËy,

®ßi hái Nhµ níc ph¶i nhanh chãng ¸p dông mét çch hîp lý

çc biÖn ph¸p trªn ®Ó khuyÕn khÝch ho¹t ®éng xuÊt

khÈu hµng may mÆc ®em l¹i hiÖu qu¶ cao.

101

4. ChÝnh s¸ch vÒ vèn.

Nhµ níc cÇn b¶o ®¶m cÊp vèn ®Çu t ban ®Çu vµ vèn lu

®éng cho çc doanh nghiÖp cña ngµnh dÖt may mét çch hîp

lý. Cã c¬ chÕ vay vµ b¶o l·nh vèn vay mét çch hîp lý.

Cho ngµnh dÖt ®îc sö dông hoÆc vay vèn ODA, vèn tÝn

dông cña ChÝnh phñ víi l·i suÊt u ®·i (kho¶ng 5%), thêi gian

vay dµi (trªn 10 n¨m ®èi víi ngµnh dÖt vµ 7 n¨m ®èi víi

ngµnh may).

MiÔn çc lo¹i thuÕ doanh thu, lîi tøc cho çc c«ng tr×nh

®Çu t ngµnh dÖt may trong thêi gian cha tr¶ nî xong.

Ngoµi ra, Nhµ níc cÇn cã çc biÖn ph¸p hç trî cïng víi Tæng

C«ng ty ®a C«ng ty Tµi chÝnh dÖt may sím ®i vµo ho¹t ®éng

®Ó huy ®éng vèn tõ çc nguån vay trong níc, ngoµi níc, tr¸i

phiÕu, cæ phiÕu... nh»m cho vay ®Çu t ph¸t triÓn.

5. ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i.

ChÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i hiÖn nay ®îc sö dông nh mét

c«ng cô lîi h¹i trong cuéc chiÕn tranh th¬ng m¹i gay g¾t gi÷a

çc níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn vµ lµ mét trong nh÷ng c«ng cô

khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, h¹n chÕ nhËp khÈu, b¶o hé mËu

dÞch cña çc níc ®ang ph¸t triÓn.

§èi víi ViÖt Nam trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ thÕ giíi kh«ng

ngõng ph¸t triÓn vµ thÞ trêng tiÒn tÖ thÕ giíi ®Çy biÕn ®éng

th× viÖc lùa chän mét chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i hîp lý ®¶m

b¶o sù æn ®Þnh trong nÒn kinh tÕ ®èi néi vµ t¨ng trëng

trong kinh tÕ ®èi ngo¹i lµ hÕt søc cÇn thiÕt.

§èi víi ngµnh DÖt-May, viÖc ®iÒu hµnh tû gi¸ ngo¹i tÖ cã ý

nghÜa ®Æc biÖt quan träng. Nhµ níc cÇn ¸p dông tû gi¸ hèi

®o¸i hîp lý ®Ó ®¶m b¶o xuÊt khÈu cã l·i vµ khuyÕn khÝch

xuÊt khÈu. TÊt nhiªn tû gi¸ ®ã kh«ng ®îc tho¸t ly qu¸ nhiÒu

102

so víi t¬ng quan cung cÇu vÒ ngo¹i tÖ. §ång thêi Nhµ níc ph¶i

lu«n chó träng ®Çy ®ñ çc yÕu tè kÝch thÝch xuÊt khÈu khi

Ên ®Þnh tû gi¸. §©y lµ nh÷ng quyÕt ®Þnh chñ quan nhng rÊt

cÇn thiÕt v× kh«ng ®Èy m¹nh ®îc xuÊt khÈu ®Ó t¹o nguån

ngo¹i tÖ tù cã, chóng ta sÏ kh«ng ®ñ ngo¹i tÖ ®Ó c©n ®èi çn

c©n thanh to¸n quèc tÕ.

6. Tæ chøc vµ qu¶n lý çc kh©u nghiÖp vô xuÊt khÈu.

Tæ chøc vµ qu¶n lý hîp lý çc kh©u thuéc nghiÖp vô xuÊt

khÈu nh cÊp giÊy phÐp, ph©n bæ quota, thñ tôc h¶i quan...

còng cã t¸c dông thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu nãi chung vµ

xuÊt khÈu hµng may mÆc nãi rØªng. Thùc tÕ viÖc ph©n bæ

h¹n ng¹ch trong xuÊt khÈu hµng may mÆc kh«ng hîp lý, thñ

tôc h¶i quan cßn nhiÒu phøc t¹p... lµm h¹n chÕ kh¶ n¨ng xuÊt

khÈu mÆt hµng nµy.

§Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy, Nhµ níc cÇn sím ban hµnh luËt

h¶i quan cho phï hîp víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ

theo c¬ chÕ thÞ trêng. Çc ngµnh h÷u quan nghiªn cøu ®Ó

ban hµnh biÓu ph©n lo¹i m· sè hµng xuÊt khÈu (biÓu m· sè

HS) phï hîp víi tiÕn tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ ®Êt níc trong

xu thÕ hîp t¸c vµ héi nhËp vµo céng ®ång quèc tÕ. Nªn cã sù

thèng nhÊt tõ c¬ quan qu¶n lý trong viÖc ghi m· sè HS tríc tªn

hµng trong çc hå s¬ chøng tõ cã liªn quan ®Ó t¹o ra mét sù

®ång nhÊt trong viÖc x¸c ®Þnh lo¹i hµng ho¸ lµm c¬ së cho

viÖc khai b¸o, tÝnh vµ nép thuÕ, viÖc qu¶n lý gia c«ng cho níc

ngoµi...

VÒ qu¶n lý xuÊt khÈu tiÓu ng¹ch: §¸nh thuÕ, phÝ xuÊt khÈu

tiÓu ng¹ch sao cho gi¸ xuÊt khÈu tiÓu ng¹ch t¬ng ®¬ng víi gi¸

xuÊt khÈu chÝnh ng¹ch võa qu¶n lý chÆt chÏ ®îc xuÊt khÈu

tiÓu ng¹ch, võa t¨ng thu cho ng©n s¸ch Nhµ níc.

Thùc hiÖn çc vÊn ®Ò trªn sÏ gióp cho Tæng C«ng ty chñ

103

®éng trong giao dÞch, kinh doanh xuÊt khÈu, t¹o thÕ c¹nh

tranh c«ng b»ng vµ ®Èy m¹nh ®îc ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt

khÈu, ®a kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng may mÆc lªn vÞ trÝ hµng

®Çu, t¨ng thu ngo¹i tÖ cho ®Êt níc. Gi÷ v÷ng vµ ph¸t huy

truyÒn thèng cña Tæng C«ng ty trong nh÷ng n¨m qua.

104

KÕt luËn

ChiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ híng m¹nh vµo

xuÊt khÈu lµ mét chiÕn lîc ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ níc ta,

t¹o ®µ cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn vµ ®uæi kÞp thêi ®¹i.

Trong ®ã xuÊt khÈu hµng mòi nhän lµ mét bíc ®i tiªn phong,

khai th¸c triÖt ®Ó lîi thÕ cña ®Êt níc. §ång thêi viÖc híng ra

thÞ trêng níc ngoµi, ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu trªn c¬

së khai th¸c lîi thÕ so s¸nh, võa xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu ph¸t

triÓn néi t¹i cña níc ta, võa cã thÓ nhËn ®îc sù “hëng øng vµ

ñng hé” cña çc níc ph¸t triÓn trong khu«n khæ kh«ng ¶nh h-

ëng tíi sù ph¸t triÓn cña çc ngµnh kinh tÕ ë çc níc nµy.

C¨n cø vµo tiÒm n¨ng vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, x· héi, d©n

sè, truyÒn thèng d©n téc ViÖt Nam, trong v¨n kiÖn ®¹i héi

VIII cña §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh híng chó träng ph¸t triÓn mét sè

ngµnh, trong ®ã cã c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng dÖt may. Víi

nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ-kü thuËt riªng cã cña ngµnh, c«ng

nghiÖp dÖt may ®îc ®¸nh gi¸ lµ ngµnh cã nhiÒu u ®iÓm ®Ó

s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu, rÊt phï hîp víi ®iÒu kiÖn s½n cã cña n-

íc ta hiÖn nay.

Tuy nhiªn, trong bèi c¶nh chung t×nh h×nh thÕ giíi hiÖn

nay, bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi nhÊt ®Þnh viÖc ®Èy m¹nh xuÊt

khÈu hµng may mÆc còng gÆp ph¶i nhiÒu khã kh¨n th¸ch

thøc c¶ ë trong vµ ngoµi níc. Ch¼ng h¹n nh tr×nh ®é s¶n

xuÊt thÊp kÐm nªn hµng ho¸ khã ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña

thÞ trêng quèc tÕ, kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é tiÕp thÞ quèc tÕ

kÐm cái, thiÕu kü n¨ng vµ kinh nghiÖm trong thùc hiÖn ho¹t

®éng th¬ng m¹i quèc tÕ, sù c¹nh tranh gi÷a çc níc ®ang

ph¸t triÓn vÒ cïng mét mÆt hµng trªn cïng mét thÞ trêng...

Do ®ã, ®Ó cã thÓ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng may mÆc ë

105

Tæng C«ng ty DÖt-May ViÖt Nam kh«ng chØ ®ßi hái sù nç lùc

cè g¾ng cña Tæng C«ng ty trong viÖc t×m híng ®i, biÖn

ph¸p phï hîp mµ cßn cÇn ph¶i cã sù t¸c ®éng tÝch cùc cña çc

c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc. Thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu

hµng may mÆc ngµy cµng ph¸t triÓn, t¨ng nhanh kim ng¹ch

vµ ngo¹i tÖ cho ®Êt níc, cñng cè uy tÝn vµ vÞ thÕ cña Tæng

C«ng ty kh«ng chØ ë thÞ trêng trong níc mµ trªn toµn thÕ giíi.

Víi tr×nh ®é vµ thêi gian nhÊt ®Þnh, bµi viÕt ch¾c ch¾n

kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. T«i rÊt mong nhËn ®îc sù

®ãng gãp ý kiÕn ®Ó ®Ò tµi ®îc hoµn thiÖn h¬n n÷a./.

Hµ Néi,

30/5/1998.

106

tµi liÖu tham kh¶o

1. Gi¸o tr×nh Th¬ng m¹i quèc tÕ

(PGS. PTS NguyÔn Duy Bét)

2. Gi¸o tr×nh nghiÖp vô qu¶n trÞ kinh doanh th¬ng m¹i

quèc tÕ

(PGS. PTS TrÇn ChÝ Thµnh)

3. CÈm nang th¬ng m¹i dÞch vô

(PTS §Æng §×nh §µo - Hoµng Minh §-

êng)

4. Kinh tÕ ®èi ngo¹i ViÖt Nam-Néi dung-Gi¶i ph¸p-HiÖu

qu¶.

(NXB Thèng kª-1993 )

5. Mu lîc c¹nh tranh th¬ng m¹i

(NXB TP Hå ChÝ Minh)

6. Hái ®¸p vÒ kü thuËt thùc hµnh kinh doanh xuÊt nhËp

khÈu.

(PTS. Vâ Thanh Th - NXB TP Hå ChÝ

Minh)

7. T×m hiÓu nh÷ng quy ®Þnh vÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp

khÈu

(NXB TP Hå ChÝ Minh)

8. Tù do hãa th¬ng m¹i, nh÷ng xu híng vµ chÝnh s¸ch

(NXB Thèng kª 1995)

9. Híng ph¸t triÓn thÞ trêng xuÊt nhËp khÈu 1996-2000

(NXB Thèng kª. 1995)

10. C¹nh tranh b»ng gi¶m phÝ tæn th¬ng m¹i


11.Basic Marketing - J. Mc Carthy

12. Th¬ng m¹i dÞch vô trong s nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸,

107

hiÖn ®¹i ho¸


13. HiÖu qu¶ kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng


14. Niªn gi¸m thèng kª 1995,1997

15. Mét sè t¹p chÝ th¬ng m¹i; Thêi b¸o kinh tÕ; T¹p chÝ DÖt

may ViÖt Nam

108

Education

đồ án lý luận xuất khẩu và vai trò xuất khẩu của các doanh nghiệp may