1. MALDOROR'UN ARKILARI 2. COMTEDELAUTREAMONT MALDOROR'UN
ARKILARI 3. ISBN 978-975-9169-57-2 MALDOROR'UN ARKILARI / COMTE DE
LAUTREAMONT Birinci Bask: Gece Yaynlar, 1989, Ankara kinci Bask:
Gcnda Yaynlar, 1999, stanbul Krmz Yaynlar'nda Birinci Bask: ubat
2008, stanbul Gene/Yayn Hnet11eni: Fahri ZDEMR Kapak Ta.ramm: Akura
Serap ERTEMN Di:;:g,i: Krmz Yaynlar Bask ve Cilt: Euromat Krmz
Yaynlar, 2007, stanbul Btn haklar sakldr. Krmz Yaynlar Badat
Caddesi No. 142/13 Maltepe/ STANBUL Tel: (0.216) 371 36 29 Krmz
Yaynlar bir OPUS LTD. T. kuruluudur. www.kirmiziyayinlari.com 4.
COMTEDELAUTREAMONT MALDOROR'UN ARKILARI Trkesi ZDEMR NCE 5. SORUSU
SORULMAMI YANITLAR "On dokuzuncuyzyln sonugrecek kendi airini."
(Birinci ark) Yukardaki dizeyi yazdnda ya yirmi ya da yirmi iki ya-
ndayd Isidore Ducasse. Maldoror'un arklar'n yazmaya baladnda ad
Isidore Ducasse't; ama, yazma sreci iinde Comte de Lautreamont'a
dnt. Poesies'yi yazarken tekrar klk deitirip Isidore Ducasse oldu.
Ne var ki, tanmlamaya alacamz kiilik iin bu iki ad da yeterli deil;
nk, en azndan, ikinci douu olan bu yzyln yirmili yllarndan bu yana
tek bir kiilik var: Ducasse-Maldoror-Lautreamont. Bu kendini
beenmi(?), bata Gaston Bachelard olmak zere kimilerine gre deli; bu
ad alnt, kitabnn ad yapnt ve yaptnn bir blm alnt; bu neredeyse dahi
lisel'nin (A. Ca- mus) lkemizde tanndn syleyemeyiz: Adn biliyoruz,
ede- biyat evrelerinin bir kesiminde sylencesi dolayor, birka
eviri1 sayesinde yapt biraz araland, o kadar. Ama, bata Fran-
szlarnki olmak zere stgerekilerin (srrealistlerin) yaptla rnda ve
acl airlerin nde gelenlerinin ounda bir para 1 (Dergilerde): A.
Emre, S. Maden, S. Hilav, F. Edg, C. Ycel ve . nce. 9 6.
MALDOROR'UNARKILARI------------------ Ducasse-Lautreamont bulmamz
hi de zorlama saylmamal. "Bugnk iirin sorumluluunda en byk pay bu
adama d- er."2 diyen Andre Breton, bu dnceyi byk lde doru luyor.
Anlama biraz bulanklk getiren "sorumluluunda" sz- cn "oluumunda"
olarak alglarsak, bu delikanlnn iirsel eylemi ok daha belirginlik
kazanm olur. te yandan bu g- r paylaan yalnzca Breton deil:
"Rimbaud'yu, Maldoror'un VI. arks'n okuyunca ken- di yaptlarmdan
utandm." (A. Gide) "Maldoror'un birazck tadna baknca, btn iir
yavanla- yor." (Aragon) "Lautreamont'u an! Btn edebiyat emsiye gibi
tersine dner." (Francis Ponge) Ksack mrnde gelecei yaam; "bugn"
yadsd, "bu- gn"de "yarn" yaad iin ok uultulu bir yalnzla kapan- m
olan Lautreamont'un durumu birok bakmdan elikili g- rnyor. Marcelin
Pleynet'ye gre3, o olmakszn Fransz kl- tr eksik ve tamamlanmam
kalrd; Fransz edebiyat, t- myle, yz gemie dnk bir tekrar tasla
izlenimi uyand rrd. Demek oluyor ki, Lautreamont ve yapt, Fransz
kltr ve edebiyatnn "olmazsa olmaz" bir esi durumunda. Ama, bununla
birlikte, en temel dayanaklarna varncaya kadar yad- syarak, tersine
evirerek bu kltrn iinde kendine ancak bir yer aabildi (o da yarm
yzyl sonra). Kendinin taraf ve nes- nesi olduu bir davada Fransz
kltr ve edebiyatna meydan okudu. Ama, yalnzca bu kltre, bu
edebiyata m kardr bu benze:siz bakaldr? Poesies I'in balarnda "An
brakmayacam arkamda," de- diini, yayncs Verboeckhoven'e, lmnden
dokuz ay, gn nce yazd 21 ubat 1870 tarihli mektubunda, "Biliyor-
sunuz, gemiimi yadsdm," diyerek bu kararn pekitirdiini 2
Gerekstclk, Haz.: S. Hilav, E. Ertem, S. Maden. De Yaynlar, 1962. 3
Marcelin Pleynet, Lautreamont, Ecrivains de Toujours/Seuil, 1978.
10 7. - - - - - - - - - - - - - - - SORUSU SORULMAMI YANITLAR siz
de okuyacaksnz. Nitekim, Maldoror'un birinci arksnn ilk basksnda ad
geen lise arkada Georges Dazet'nin adn ikinci baskda kaldrp yerine
hayvan adlar koyarak bizi Tar- bes Lisesi'ne ve zel yaamnn bir
dnemine gtrecek yolun nn tkamak istemitir. "On dokuzuncu yzyln sonu
gre- cek kendi airini" diyerek sonsuzlamak, lmszlemek iste- ini hi
de alakgnll olmayan bir biimde dile getiren (bu saplantyla arklar'n
birok yerinde karlaacaz) ve arka- snda an brakmak istemeyen, ksack
bir mr, drt yllk bir edebi yaamn gemiini silmeye kalkan bir bilin:
Uu- rumla doruun elikisi; uurumla doruun ba dndrc elikin birlii.
Ama, her eye karn geriye bir eyler kald: ki ad, iki ki- tap, alt
mektup ve ilk kez 1977 ylnda yaynlanan bir tek fo- toraf. ISIDORE
DUCASSE'tan COMTE DE LAUTREAMONT'a Isidore Ducasse 4 Nisan 1846 gn,
Arjantinlilerin kuat mas altnda bulunan Montevideo'da (Uruguay)
dodu ve Prus- yallarn kuatt Paris'te, Komn'den ay kadar nce, 24
Kasm 1870 gn ld. Toplam olarak 24 yl, 7 ay, 20 gn ya- ad. Isidore
doduunda babas otuz yedi, annesi yirmi be ya- ndayd. Annesi
Celestine Jacquette Davezac (1821) ile ba- bas Franois Ducasse
(1809) Montevideo'da evlendiklerinde (21 ubat 1846) Isidore'un
doumuna iki ay kalmt, yani an- nesi yedi aylk hamileydi. Gneybat
Fransa'da, Tarbes yaknlarndaki Bazet'de do du Franois Ducasse. Ayn
blgede bulunan Sarniguet adl kyde ilkokul retmenlii yaparken, bu
kyde domu olan Celestine Jacquette Davezac ile 1837-1839 yllar
arasnda ta- nt. Franois Ducasse'n 1839 ylnda Gney Amerika'ya git-
11 8. MALDOROR'UNARKILARI----------------- tii, bundan yl sonra da
Celestine Jacquette Davezac'n ay- n yolculua kt tahmin ediliyor.
1840 ylna doru Montevideo Fransz Konsolosluu'nda almaya balayan
Franois Ducasse, olu Isidore'un dou mundan hemen sonra kanlar
olmutu. 1887 ylnda ld. O sralarda, alt yedi bin dolaylarnda Fransz
gmenin yaad Montevideo'daki konsolosluk stleri ile Dileri Bakanl
(Pa- ris) arasnda yaplan yazmalardan, Franois Ducasse'n ok baarl,
ok yetenekli, ok alkan bir memur ve ynetici ol- duu, grevinde vgye
deer roller oynad anlalyor. By- lesine ii bandan akn bir babann
oluyla yakndan ilgilen- dii dnlemez, hele karsnn erken lmnden
sonra. Annesi 9 Aralk 1847 gn intihar ederek (bu sava kar kanlar da
var) ld. Demek ki, annesi ldnde Isidore yir- mi aylkt. Isidorc
Ducasse'n doumuyla, renim iin Fransa'ya gn- derildii Ekim 1859 yl
arasndaki on yllk yaamna ili kin hibir bilgimiz yok, Uruguayl
Alvaro Guillot Munoz'un bulup 1925 ylnda Lautreamont et Lajorgue
adl kitapta yayn lad 16 Kasm 1847 tarihli vaftiz belgesi
(Montevideo Ka- tedrali) dnda. Aslna bakarsanz, 1859-1863 Tarbes
Lisesi, 1863-1865 Pau Lisesi yaamndan hemen hemen hibir bilgimiz
yok, Pau Lisesi'nden snf arkada Paul Lespes'in anlar dnda. Zaten
Paul Lespes, etiyle kemiiyle Isidore Ducasse' grdn sy- leyen, grg
tanklna dayanarak onunla ilgili bilgi veren iki kiiden biri. Austos
1865'te Pau Lisesi'nden ayrlan Isidore Ducasse'n izini 21 Mays 1867
tarihine kadar yitiriyoruz; 21 Mays gn Tarbes Valilii'nden bir
pasaport ve 25 Mays gn de Uru- guay iin vize aldn kaytlardan
biliyoruz. Ayn yl Paris'e dnd ve bir edebfyat olarak 23, rue
Notre-Dame-des-Vic- toircs adresine yerletii biliniyor. 12 9. - - -
- - - - - - - - - - - - SORUSU SORULMAMI YANITLAR Ducasse'n 1.
ark'nn elyazmasn Austos 1868'de ba- smc Balitout'ya teslim ettii
tahmin ediliyor. 1. ark'nn bu basks yazarn ad olmakszn yaynland.
Evariste Carrence'n Bordeaux iir Yarmas'na katlan airlerden
derleyerek Ocak 1869'da yaynlad Parfums de l'ame adl ortak kitapta
ikin- ci kez ve gene imzasz olarak yaynlanan 1. ark'da baz d-
zeltmeler yapld grlyor. Ayn metnin baz deiikliklere uram kesin
biimi, ayn yln yaz aylarnda Les Chants de Maldoror 1. il. 111. iV.
V. VI. balyla yaynlanan tam me- tin iinde yer alacaktr. Lacroix ve
Verboeckhoven adl yayn clarn Brksel'de yaynladklar yaptn yazar
olarak ilk kez Comte de Lautreamont ad grlmektedir. Ancak, airin 27
Ekim 1869 tarihli mektubunda kabul ettii anlamaya karn, yaynclar
yapt depolarnda tutacaklar ve yazar kitabnn Pa- ris kitaplarnda
sata ktn gremeden bu dnyadan g- p gidecektir. in asl udur: Kitabn
ad, Yurtdnda Baslm, Fransa'da Yasak Y qynlar Blteni'nde yer ald iin
basmclar korkmu ve kitab datmamtr. Bununla birlikte yazarn eli- ne
10-20 nsha gemitir. ileri Bakanl'na Nisan 1870 gn teslim edilen Po-
esies 1 ve Haziran 1870'de teslim edilen Poesies II'nin yazar
olarak Isidore Ducasse grnmektedir. Birka ay sonra, 24 Kasm gn, 7
rue du Faubourg-Mont- marte adresinde lecek ve ertesi gn geici
olarak, Montmartre mezarlna gmlecektir. Belirtilen tarihte ld
kesin, n- k Seine ili tarafndan dzenlenmi ve yirmi drt yandaki Isi-
dore Lucien Ducasse adl edebiyatnn saat sekizde ld n bildirir bir
belge var. lkin, 25 Kasm 1870 gn kuzey (K.uzey-Montmartre) mezarlnn
35. blmne gmlen ce- set, 20 Ocak 1871'de 49. blme aktarlacak ve
nihayet ke- mikleri 1890 ylnda Pantin kemikliine tanacaktr. Lacroix
ve Verboeckhoven'in 1869 ylnda bast, ama datmayp depoda saklad
Maldoror'un arklar, Brk- 13 10.
MALDOROR'UNARKILARI----------------- sel'deki Jean-Baptiste Rozez
kitabevi tarafndan 1874 ylnda sata kartld, ama hibir baar kazanmad.
arklar, lm belgesi zerinde Ducasse'n doum ve lm tarihlerini sapta-
yan ve onun bankac Darasse'a yazd iki mektubu bulan Uon Genonceaux
tarafndan yeniden basld (1890), ama Lacroix- Rozez basks henz
tkenmemiti. 1870 ylnda yaynlanan Poesies 1 ve Il'nin, 1891 ylnda
Remy de Gourmont tarafndan Ulusal Kitaplk'ta bulununca- ya kadar,
yirmi bir yllk bir dnemde herhangi bir yerde izine rastlamyoruz.
Leon Genonceaux'nun yaynndan sonra, bu s rada Ulusal Kitaplk'ta
almakta olan Remy de Gourmont, Isidore Ducasse'n yapt zerine yapt
aratrmalar Mer- cure de France'n ubat 1891 saysnda yaynlad. Birok
de- erli bibliyografik bilgiyi ona borluyuz. Bundan yirmi sekiz yl
sonra Andre Breton Ulusal l
