Parus cyanus/Cyanistes cyanus

Kweekverslag van de Azuurmees

Waarom 2 wetenschappelijke/Latijnse namen erbij geschreven? Nou vrij simpel men is verdeeld qua naamgeving in de wetenschap. Met welke naam men de soort ook wilt benoemen maak mij niet zo veel uit , voor mij is het gewoon de azuurmees. De azuurmees is in mijn ogen 1 van de pareltjes onder de mezen soorten en zeker als men praat over de mezen die ingedeeld zijn als Europese soort. Met zijn mooie schakeringen van blauw en wit te samen met zijn leuke drukke gedrag is het een aanwinst voor de in avicultuur. Korte inleiding :De azuurmees komt voornamelijk voor in het Noordoosten van europa en dan met name het Russische en of Aziatische gedeelte. Het is een inwoner van taiga en open bosgebieden en dan met name in struiken en berkenbossen . Qua gedrag vergelijkbaar met onze kool of pimpelmees. Met de pimpelmees hybridiseerd de azuurmees in de overlappende leefgebieden, hieruit is in de loop der tijd de geelbuik azuurmees ontstaan. Terug naar de azuurmees maar weer, er zijn een 8-tal ondersoorten bekend en beschreven ,wilt u van de hoed en de rand weten aangaande deze ondersoorten dan verwijs ik u graag naar het www. Daar kunt u meer info halen dan ik u kan geven.De azuurmees meet ongeveer 13cm groot en weegt ongeveer een gram of 12 , voor de kleurschakering verwijs ik u graag naar de bijgevoegde foto's.

©Yuri Bakker

In de vrije natuur maakt de azuurmees hun nest in gaten en kieren in voornamelijk berkenbomen. De binnen bekleding bestaat vooral uit mos en licht dierlijke haren of licht gekleurd pluis van planten. In het nest worden meestal tussen de 8 en 12 eieren gelegen. De pop neemt het leeuwendeel van het broeden voor haar rekening. De eieren worden ongeveer in 14 dagen tijd uit gebroed. De jongen blijven vrij lang in het nest en vliegen pas uit als ze ongeveer een dag of 18 a 19 zijn. Als de jongen uit het nest vliegen dan zijn ze na wat onhandige of stuntelige vliegkunsten toch vrij snel vliegensvlug en gaan de jongen al vrij snel mee op pad om naar eten te zoeken. Het voedsel bestaat afhankelijk van het seizoen uit diverse boomzaden , bessen, vruchten en insecten. Als de jonge azuurmezen uitvliegen gelijken ze al bijna geheel op hun ouders,hooguit iets matter van kleur en soms nog iets wat grijzer op de kop.

Aanschaf en kweek met de Azuurmees: Ik kon bij een goede en betrouwbare collega kweker een mooie en 100% natuurbroed en medicijn vrije eigenkweek pop kopen en in Duitsland haalde ik een mooie eigenkweek man op. Het was nog vroeg in het voorjaar dus plaatste ik de vogels direct in de volière die klaar stond speciaal voor hun. De aankleding was een beetje gericht zoals het in de natuur zou zijn . Dit betekende dus veel loofhout met name berk en wilg. Verder stond er nog de standaard thuja brabantia , hulst,vuurdoorn, hedera, en skimmia in. Ook nu weer was er een vijvertje aanwezig en hierin zaten de schildpadden die al menig jaren bij ons verblijven . De wanden waren zoals altijd bekleed met rietmat welke ook voor deze soort weer een verademing was,ondanks dat veel mensen de rietmatten niet als geschikt bestempelen voor hun volièrewanden dit in verband dat er teveel ongedierte zich erin kan nestelen . U begrijpt dat voor een insecten eter dit juist van toegevoegde waarde is. De azuur mezen peuterden er dus ook lustig op los en dit gaf naast variatie en aanvulling van voeding ook een welkome afleiding voor deze constant bewegende vogelsoort. De rietmatten kan je na een kweekseizoen of jaar wel weggooien natuurlijk want er blijft weinig van over als het gaat om de aanblik en netheid van de volière. Het koppelen verliep totaal zonder enige vorm van agressie of iets dergelijks. Ik plaatste de vogels tegelijk in de volière en die gingen direct gezamenlijk op onderzoek uit en het leek wel of ze elkaar al jaren konden en al jaren in de volière vertoefde , zo gemoedelijk en rustig had ik het eigenlijk nog niet mee gemaakt bij de vele mezensoorten die ik inmiddels gekweekt heb.

De vogels waren niet moeilijk met voedsel opname want het maakte niet uit wat ik ze voorschotelde , ze aten alles . Uiteraard hadden ze hun voorkeuren wel , zo waren de diepvriespinky's en wasmotten in het eivoer favoriet . Naast diepvries meelwormen ,buffalowormen en de black soldierfly namen ze deze ook levend goed op . Verder namen ze ook boomzaden op maar ook universeelvoer, weideplankton , mezenbol, pinda's nou ja etc. etc. zou ik zeggen. totaal geen moeilijke kostgangers dus. Water werd verstrekt via het vijvertje, badwaterschaal en ook via schaaltje waarin dan pinky's of iets dergelijk zaten. Uiteraard werd er ook dauw of regendruppels van gaas,onderkant dak en planten opgenomen.Na enkele weken plaatste ik diverse blokken aan welke varieerde in boomsoort en zelf gemaakte als ook in formaat. Met groot enthousiasme werden de blokken ontvangen. Overigens alles wat ik deed of veranderde in de volière werd met nieuwsgierig enthousiasme ontvangen want soms was ik de volière nog niet uit of ze waren het al aan het onderzoeken. Dit gedrag is wat mij zo aantrekt aan mezen, hun eeuwige opportunisme en aanwezigheid in de volières. Ik zag dat er direct voorkeur was voor 1 blok en dat was een gewoon standaard berken groot parkietenblok. Nog geen 2 dagen later zag ik de man al met het door mij verstrekte mos slepen .

© Yuri Bakker

Naast eigen geteelde mos , ja u leest het goed ik laat expres op een stukje grond achtermijn huis diverse planten ,struiken etc. groeien waarvan ik nestmateriaal kan oogsten . Wat ik niet zelf kan telen of kan oogsten in de vrije natuur probeer ik te kopen in winkels. Al dan niet in misschien de alternatieve vorm . Ik had als nest materiaal ook gebleekte kokosvezel ,sisal en licht gekleurd nestmateriaal vanuit de fero pelo verpakking ( dierlijke nestmateriaal) ook had ik nog wat rietsigaren gegeven waarvan ze het pluis konden gebruiken als ze dit wilde. Ook nog de paardenmanege van mijn dochter met de roskam in de hand de lichte gekleurde paarden met een bezoekje vereerd.

Om u een indruk te geven welk nestmateriaal gegeven werd en geaccepteerd werd door de vogels

© Yuri Bakker

Het bewuste door vogels uitgekozen nestblok

©Yuri Bakker

Het was de man die de nestplek uitzocht en vervolgens met enorme plukken nestmateriaal in de snavel richting blok vloog. Hij ging dan in het nestgat hangen en wees zo de pop op de plek waar het allemaal moest gebeuren. Pas na enkele dagen accepteerde de pop de nestplek en ging zo nu en dan het blok in en uit al dan niet met nestmateriaal in de snavel. De man sleepte nog steeds met enorme plukken van het diverse nestmateriaal en deponeerde dit dan via het nestgat zo het blok in. De man ging zelf nooit het nestblok in op dit moment , het was echt de pop die het nest volledig maakte en naar haar lichaamsvorm maakte. Ik had in het deksel van het nestblok zo'n nestcamera gemaakt en zo doende kon ik via de computermonitor alles volgens zonder enige verstoring van mijn kant. Dit systeem heb ik al jaren en misschien word het tijd voor mij om te “upgraden” want dit komt nog uit de begin tijd en waren de camera’s enkel in het zwart-wit maar ja het werkt nog perfect dus waarom nu veranderen? Dit kan altijd nog als het stuk is of gaat . Nadeel was wel dat ik geen enkele paring heb waargenomen maar ach zeg nu zelf ,dit is niet het allerbelangrijkste om te zien in de kweek. Op zich vind ik het camera systeem een aanwinst bij holenbroeders want ik nam screenpics en kon zo zonder ook maar met 1 vinger aan het blok te komen de diverse nestfoto's maken. De screenpics zijn uiteraard van mindere kwaliteit en in zwart –wit maar zeer waardevol als het gaat om info vanuit de kweek.

Voorbeeld van screenpic van pop die bezig was met nestbouw.

© Yuri Bakker

©Yuri Bakker

Alles leek van een leien dakje te gaan totdat er na een dag of 2 bouwen plots geen enkele activiteit meer was te bespeuren op de monitor. Ik dacht oké het nest is dus nu klaar en het is wachten op de pop en het leggen van de eieren. Maar na een week nog niets en ik dacht dit is niet goed,ik had tijdens het voeren of observeren bij de volière wel opgemerkt dat de pop steeds naar een andere nestkast ging, dit was een mezen nestkast zoals u die kan kopen in bv. tuincentrum . Ik besloot om te kijken in dit blok en ja hoor een bijna volledig nest gemaakt en ik zag aan de kuilvorm van het nest en het aan uiterlijk van de pop met haar wat afhangende vleugeltjes en opgezet onderlijf dat de eieren niet lang op zich zullen laten wachten. Direct aan de slag gegaan met het omzetten van de nestcamera en gelukkig was dit zo gepiept . Dat ik niet in eerste instantie direct bij opmerken van activiteit van dat andere nestblok ben gaan kijken komt omdat de Duitse kweker mij vertelde om meerdere blokken op te hangen vanwege het feit dat de man s’nachts ook graag in een blokje slaapt als de pop op haar nest aan het broeden is . Ik dacht dus dat dit gaande was. Op 11 mei was het eerste ei gelegd en op 19 mei het laatste ei van de 8 eieren. De pop was steeds vaster gaan broeden naarmate het aantal eieren groeide , in het begin was het meer van af en toe warm houden en later steeds serieuzer en langer op het nest verblijvend. De pop was een rustige broedster zag ik op de monitor maar de man was in de volière een drukte maker van een jewelste en dan voornamelijk tegen de vele kool en pimpelmezen die buiten de volière vlogen.

Uiteraard gelijk een foto genomen van het nest tijdens nestcamera inbouwen

© Yuri Bakker

Pop tijdens het eieren leggen en keren van de eieren

© Yuri Bakker

Ik merkte aan de man tijdens het voeren van de vogels dat hij steeds nerveuzer werd naarmate het broeden duurde. Op 5 juni is het dan zover en zie ik de pop rondvliegen met een eierschaal in de snavel . Ik snel naar binnen om de monitor aan te zetten en ja hoor daar zag ik de pop op het nest gaan en ik zag een jong uit alle macht bedelen en sperren om voedsel. Natuurlijk direct een screenpic gemaakt er van. Ik zag aan het beeldscherm en het verspringen in helderheid van beeldscherm van gewone modus van camera naar infrarood modus dat de man vrijwel direct aan het invlieg gat hing met voedsel , de man kwam nog steeds niet binnen en ik zag in de eerste dagen van de jongen dat de pop dan het voedsel voor de jongen aanpakte en dit dan aan de jongen gaf. Ook als de pop van het nest afkwam om zich te ontlasten of zelf te eten of om te badderen kwam de man niet op het nest om te voeren , wel hing hij continue voor het invlieggat als zijnde een bewaker van het nest.

© Yuri Bakker

Wegens haastig camera in moeten bouwen was deze iets verschoven na verloop van tijd

© Yuri Bakker

In totaal waren er 7 jongen geboren en was er 1 ei onbevrucht . Het werd een drukte van belang met het voeren en de eerste vijfdagen was het pinky’s , wasmotten en klein gevangen spul uit het weideplankton of vanuit de insectenval wat er gevoerd werd . Op een leeftijd van 6 dagen oud heb ik de jongen kunnen ringen met de wettelijke voor geschreven adviesmaat van 2.8 mm. Deze zoals zo vaak voorzien van een ventielslangentje om uitgooien van de jongen na het ringen te voorkomen . Het ringen van de jongen werd niet als een verstoring gezien door de oudervogels. Ze zaten na de eerste dagen weer in die gemakkelijke of genoegzame status als in het begin . De oudervogels werden ook met het voeren van de jongen steeds gemakkelijker en voerde zowat alles wat er aan dierlijk voedsel aangeboden werd aan de jongen, het hoefde niet eens meer perse wit van kleur en/of zacht van textuur te zijn .

De jongen op een kluitje

© Yuri Bakker

I.v.m. haastig moeten inbouwen camera was deze iets verschoven na een tijdje.

© Yuri Bakker

Jongen groeide goed .

© Yuri Bakker

© Yuri Bakker

De jongen groeide goed en er waren geen noemenswaardige gebeurtenissen verder. Met een dag of 15 oud zag je de jongen veel rommelen in het nest en je zag zo af en toe eens een jong al fladderend klimmen naar het invlieg gat. Het eerste uitgevlogen jongen zal een dag of 18 oud geweest zijn. Alle jongen vlogen uit in goed gezondheid. Er werd door de oudervogels geen tweede ronde meer begonnen en zo was ik dus de trotse eigenaar geworden van 100% natuurbroed en medicijn vrije jongen. De jongen had ik allemaal met veren DNA test laten sexen . De azuur mees jongen kon ik vlot her en der ruilen met kwekers om onverwant te maken en deze onverwante koppels vonden heel snel hun weg naar andere liefhebbers in binnen en buitenland. Ik had 1 eigenkweek jong aangehouden en deze zat samen met een geruilde onverwante man in een andere volière want de oudere man deed zijn eigen jongen niks maar ik wist niet hoe hij zou reageren op een vreemde jonge man in zijn hok. Er zijn echter kwekers die meerdere koppels in hun volières houden en daar dan ook succesvol mee kweken maar dan moet ik er wel bij zeggen dat dit geen standaard ( kleine maat) volières zijn.

© Yuri Bakker

Eigen kweek jonge pop na volledige jeugdrui

Tot slot wil ik u mededelen dat ik weer erg van de mezen heb genoten . In mijn ogen blijft het 1 van de leukere vogelgroep die men in de volière kan hebben. Uiteraard zijn het soms vogeltjes met een ̀ gebruiksaanwijzing ̀maar ach met een beetje gezond verstand komt men al heel ver met deze vogelgroep. Ik zelf heb dan ook nog wel zin in een ̀ uitstapje ̀in deze familiegroep en wil bv. nog altijd eens een keertje kweken met bv. de Sultanmees Melanochlora sultanea of Koningsmees Parus spilonotus om maar een paar mooie te noemen. Men moet wat te wensen hebben toch ? Maar u weet vanuit de andere kweekverslagen dat het zomaar een geheel andere soort zou kunnen worden. U begrijp uit deze woorden dat ook de mooie azuurmeesjes plaats moeten maken. Zonde ? Ja misschien wel maar als je maar een beperkte ruimte heb zal je wel moeten en voor mij is de uitdaging er wel vanaf en moet dus op zoek naar een andere uitdaging. Wat het word of inmiddels geworden is ? Dat zal u waarschijnlijk wel duidelijk worden als er weer een kweekverslag verschijnt van mijn hand.

Tekst: ARIE BAKKER te DORDRECHTFoto’s: Yuri Bakker.Tekst en spelling controle : M.P.P.