1. FOROA PRACTICUM III

Edurne Mtz Arrese

ANIZTASUNARI ERANTZUTEN DION IKASTOLA?

Hauxe da Iñigo Aritza ikastolako aniztasunaren adibide osatuena, garbiena eta errealena.

Euskararen egunerako dinamikaren zati den argazkian, une hartan ikastetxean zegoen

norbanako guztiok agertzen gara (ados, argazkilaria ez da agertzen, baina

momentuarenpartaide aktibo dela ez didazue ukatuko!). Argazkian inurritxo txikiak

dirudigu denok baina inurri bakoitzak bere nolakotasuna duela ezin dugu ukatu eta ildo

honetatik ikastola norbanako bakoitzaren aniztasunari erantzuten saiatzen dela esan

genezake. Hala ere, aniztasunaren trateran zuzenean sartu aurretik garrantzitsua

deritzot Iñigo Aritzak bere burua nola definitzen duen aztertzea.

Iñigo Aritzaren filosofía

Zeintzuk dira beraz, bere flosofiaren oinarriak edota bere balioak? Webgunean

kuxkuxeatzen ibili ostan hauek lirateke ikastetxeak garrantzitsutzat hartzen dituen

balioen laburpenaren bost zutabeak:

1. FOROA PRACTICUM III

Edurne Mtz Arrese

Euskara

ezagupena eta

afektibotasuna

•Euskal kulturaren eta

euskararen ezagutza

eta erabilpena eta

horiekiko lotura

afektibo sakona

duten ikasleak heziko

dituena, eta hauen

gurasoen inplikazioa

lortzen saiatuko dena

beti ere inguruko eta

mundu zabaleko

hizkuntza eta

kulturarekiko jarrera

irekiak sustatuz.

Heziketa

integrala

•Pertsonaren alderdi

guztiak kontutan

hartuko dituena:

oreka emozionala,

balore etikoak,

prestakuntza

intelektuala, garapen

fisikoa, gizarte

baloreak...

Gizartearekiko

eraginkortasuna

•Gizartearen aurrean

eraginkorra eta

aintzindaria izango

dena hezkuntza,

euskara eta euskal

kulturaren esparruan.

Komunitatearen

izaera

•Eztabaida,

koordinazioa,

elkarlana begirunea

eta komunikazioaren

bidez, erabakiak

hartu eta ardurei

aurre egiterakoan

hezkuntza

komunitateko kide

guztien partaidetza

sustatuko duena.

Irekia eta

integrazailea

• Ikastetxe irekia,

anitza eta ez

diskriminatzailea,

akonfesionala eta

gizartearen

eskakizunei

erantzuteko prest

izango dena, bere

ikasleen aniztasunari

aurre egiteko

gaitasuna izango

duena eta hauek bere

hezkuntza proiektuan

integratuko dituena

Balio hauek aztertuz gero, aniztasunaren traterari buruzko pista ematen digula esan

genezake. Izan ere, bere bura “Ikastetxe ireki eta integratzailetzat” hartzen du eta

suposatzen da ikastolak ez duela inongo arraoi ideologiko, erjilioso, politiko, social, sexual,

ekonomiko edota inteligentziakoengandik inor diskriminatuko.

Hala ere, “ireki” adjetiboak badu zeresana. Ikastola bat den aldetik honek bere

muga ekonomikoak zein ideologikoak hasieratik ezartzen dituela esan genezake. Izan ere,

ikastola ez da publikoa, gurasoen kooperatiba baizik eta ondorioz irekia izatearena ez da

guztiz erreala. Iñigo Aritzan euren seme alabak matrikulatzen dituen gurasoak egoera

sozioekonomiko ertain-altu batekoak izango dira, hezkuntzareiko eta euskararekiko

konpromezu garbia izango dute eta komunitate gisa funtzionatzeko prest egongo dira.

Bestalde, “integratzaile” adjetiboari dagokionean, honek ikastolaren Heziketa

Bereziko norabidea argitara ematen digu eta bide honetatik lan egiteak urritasun

espezifikoren bat (psikiko zein fisikoa) duten ikasleak integrazearen alde agertuko dela

ondorioztatzera eramaten gaitu.

Heziketa bereziaren norabidea

Ikastolaren balioez jardutea garrantzitsua da aniztasunaren tratera bere osotasunean

ulertu eta hausnartzeko. Kasu honetan, ikastola ikasle oro ikastetxea integratzeko

1. FOROA PRACTICUM III

Edurne Mtz Arrese

konpromezua hartzen duela dirudi baina zein da egunerokotasunean HPB dituzten ikasleei

ematen zaien hezkuntza erantzuna? Ikasle hauek argazkiak bezala gainontzeko ikasleekin

inkluituta daude ala guztiz kontrakoa? Bada hilabete honetan zein nire ikasle

esperientzian bizitakoagatik hauxe da errealitatea:

Iñigo Aritzan Orientazio Departamendu sendoa dago eta hau honako profesionalek

osatzen dute: Orientatzaile bat, Haur eta lehen hezkuntzarako PT eta logopeda irakasle

bana,Derrigorrezko bigarren hezkuntzarako Pedagogia Terapeutikako irakasle bat eta bi

zaintzaile. Orientazio edo laguntza zerbitzu hau orokorrean gela egonkorretan gauzatzen

da, hau da, ikasgela arruntetik kanpo. Honen baitan, ordea bi egoera ezberdindu behar

dira:

Alde batetik, HPB esanguratsuak dituzten ikasleak daude (normalean zentru

espezifikoetan kokatzen direnak) eta hauek D gela (DBHrako) zein TG gelan (LHrako)

kokatzen dira. Gela hauetan kokatzen diren ikasle guztiek Curriculum egokitzapen

esanguratsua (UCE, ez dute titulurik lortzen) dute eta gela hauetan heziketa guztiz

indibidualizatua eskaintzen zaie euren adineko kideengandik urrun. Hala eta guztiz ere,

legeak behartzen dituen integrazio saioak burutzen dituzte. Kasu honetan orientatzaileak

esandakoaren eta bizitakoaren arabera legeak baldintzatutako ordu kopuru handienera

iristen saiatzen dira beti, hau da, astean 9 ordu inguruko integrazio saioak burutzera.

Hala ere, esango nuke integrazio ordu hauetan gehiengoak ez duela gela egonkorreko

partaide aktibo izatea lortzen, bertan burutzen dituzten materialak gainontzeko

ikasleengandik gehiegi urruntzen baitira. Kasu honetan oso adierazgarria iruditzen zait,

integrazio saioetan gela arruntean jorratzen ari denari jaramonik ez egitea; izan ere,

modu honetan ez zaio integrazioari bidea ematen eta ikaslea ez da partaide sentituko.

Bestalde, HPB ez hain esanguratsua duten ikasleak daude, nolabaiteko ikaskuntza

errefortzua behar dutenak. Kasu honetan, ikasle hauek gela egonkorrean kokatzen dira

baina astean ordu kopuru mugatu batez laguntza jasotzen dute, beti gelaz kanpo. Ikasle

hauek gainontzekoen berdina jorratzen dute laguntza gela horretan baina ikasle kopuru

txikiagoarekin edo indibidualtasunean. Euren errefortzu orduak burutu ostean berriro ere

gelara itzultzen dira.

Integrazioa al da nik jarraituko nukeen bidea?

Azken atal honetan argi ikusten da zein den Iñigo Aritzak aniztasunari

erantzuteko jarraitzen duen bidea, integrazio partzialarena alegia. Ildo honetatik,

1. FOROA PRACTICUM III

Edurne Mtz Arrese

etorkizuneko irakaslegoaren rolean sartuta, nire desadostasun eta adostasunak plazaratzea

ezinbestekoa deritzot. Horretarako, HB bi ildotan banatuko dut. Alde batetik, lehen

zentru espezifikoetara eramango lituzketen ikasleak eta bestetik gelatik ateratzen

dituztenak.

Lehenengo kasuari dagokionez, esan beharra dago Hezkuntza Berezian ikastetxe

arruntetan gela egonkorrean txertatzeak aurrerapauso nabarmena ekarri duela. Izan ere,

oraindik HPB esanguratsuak dituzten ikasleen inklusioa ematea zaila bada ere (baliabide

eta kontzientzia faltagatik), bidea egiten ari dela deritzot, zentru espezifikoak alde

batera uztea lortzen ari baita. Hala ere, Iñigo Aritzak ez bezala, ezinbestekoa deritzot

integrazio saio horiei benetako garrantzia eman eta saio hauetan ikaslearen benetako

integrazioa eman dadin gogotsu lan egitea. Horretarako, ezinbestekoa izango da materiala

ikaslearen beharrei egokitu arren, gelan inkluitzeko ahaleginak egitea eta ez soilik ikaslea

klasean sartu eta bertan, bere lanarekin (gainontzekoengandik guztiz ezberdina) eta

inongo laguntzarik gabe uztea. Horretarako egokia izango litzateke saio horretan

errefortzua emango duen PT bat sartzea, bi irakasleren atean hobeto iritsiko baitira

ikasle guztiengana.

Bestalde, ikaskuntza errefortzua jasotzen duten ikasleei dagokionean nire ikuspegia

argia da. Ikasleak matematikako saioan “laguntza gelan” eta “gela arruntean” berdina

jorratu behar badu zertarako gelatik atera? Ez al da egokiagoa PTa gelara sartu eta

fokua HPB dituzten kideetan jartzea? Honek ordea PTaren rola eraberritzea eskatzen

duela deritzot. Izan ere, nire aburuz, PT gelara sartzen honek duen jokabideak HPB

dituzten inklusioa ala marginazioa sustatu dezake. Ildo honetatik, inklusioa sustatzeko

ezinbestekoa deritzot, PTak, hasieratik, laguntza ikasle guztiei eskainiko diela argi izatea,

beste irakasle bat izango balitz bezala jardunez. Hori bai, kontu handiarekin eta gehiegi

fokalizatu gabe arreta berzia jarrio die HPB dituzten haurrei.

Amaitzeko, eta nire irakasle edota PTaren ikuspegia isteko, hezkuntzak hasierako

argazkiak biltzen duen aniztasun oso horri eman beharko lioke erantzuna; denoi, batera,

leku berean eta beharrezko baliabideekin. Horrenbestez, argi dago, argazki kolektiboa

ateratzearen euskararen aldeko ekimena inklusioaren aldekoa ere badela. Beraz, ekin

diezaiogun bide horri, inklusioaren bideari!