การใหบรการเภสชกรรมในรานยา

สวสดคะ / ครบ ใชคำ�ทกท�ยทเปนกล�ง จรงใจ ไม

เรงรด รบรอน

ก�รทกท�ย

ใครเปนผม�รบบรก�รครงน

การสงเกตผมารบบรการ / ผปวย

ฝากซอ/เปนผปวยเอง

ขอมลจำาเปนของผปวย / ผมารบบรการ

ช�ย หญง

Risk factor Social & family history โรคทจำาเพาะกบเพศแมวาจะมการเจบ

ปวยทตำาแหนงเดยวกน

อาย

ขอมลจำาเปนของผ ปวย / ผมารบบรการ

ก�รซกประวตผปวยนนควรตองถ�มใหครอบคลมถง เวล�ทเรมเปนครงแรก (Onset) ระยะเวล�ทเปนจนถงปจจบน (Duration) คว�มถบอยของอ�ก�ร (Frequency) ว�ม�กนอยแคไหน โรคบ�งโรคอ�จตองถ�มถงแบบแผนของอ�ก�ร (Time Pattern) (เชนเวล�หรอเหตก�รณทมกจะมอ�ก�รโรค) เชน โรคไมเกรนในสตร มกเปนกอนหรอระหว�งมประจำ�เดอน หรอเมอมสงกระตนเชนเสยงดง แสงแดดจ� เครยด อดนอน เปนตน ก�รถ�มอ�ก�รปวด ยงตองถ�มถงตำ�แหนงปวด (Location) และลกษณะอ�ก�รปวด (Characteristics) ดวย

การซกประวต

Onset คอวนเวล�ทเรมตนมอ�ก�รโดยใหผปวยอธบ�ยถงอ�ก�รสำ�คญทเกดขนครงแรกว�เกดขนเมอไร ขณะกำ�ลงทำ�กจกรรมใดอย และอ�ก�รหรออ�ก�รแสดงเหล�นน เกดขนต�มลำ�ดบกอนหลงอย�งไร

Provocation คอปจจยกระตนใหเจบปวย โดยใหผปวยอธบ�ยว�มพฤตกรรมใดททำ�ใหอ�ก�รแยลงหรอดขน เชน ก�รเดนทำ�ใหอ�ก�รปวดม�กขน, ก�รออกกำ�ลงทำ�ใหเจบหน�อก, ก�รนอนหลบทำ�ใหอ�ก�รปวดศรษะทเล�ลง

การซกประวตโดยหลก OPQRST

Quality เปนลกษณะของอ�ก�รนนว�เปนอย�งไร เชนอ�ก�รปวดศรษะ ใหผปวยอธบ�ยว� อ�ก�รปวดนนเปนอย�งไร เชน ปวดเหมอนหวจะแตกหรอระเบดออกจ�กกน ปวดตอ ๆ ปวดตบๆ และเปนข�งเดยว หรอสลบข�ง หรอบ�งคนเปนทงสองข�ง เปนตน

Radiation หม�ยถงอ�ก�รปวดร�วหรอกระจ�ยไปทใดหรอไม เชน อ�ก�ร Acute Coronary Syndrome เปนอ�ก�รเจบแนนหน�อกทเกดจ�กมก�รอดตนของหลอดเลอดหวใจ Coronary มอ�ก�รร�วจ�กหน�อก ไปยงตนแขน ไหล คอ หรอข�กรรไกรด�นซ�ย

การซกประวตโดยหลก OPQRST

Severity หม�ยถงคว�มรนแรง ในก�รประเมนคว�มรนแรงโดยเฉพ�ะอ�ก�รปวดของผปวย ทำ�ไดย�ก แตกอ�จทำ�ได โดยใชวธใหคะแนนปวด เชน วธใหคะแนนจ�ก ๑ ๑๐ – ( เรยก ๑๐ – point scale) โดยจะตองอธบ�ยใหผปวยทร�บว� กำ�หนดคะแนน ๑ ใหหม�ยถงอ�ก�รปวดเลกนอยสด และคะแนน ๑๐ หม�ยถงคะแนนปวดม�กทสด เปนตน

Time คอระยะเวล�ทมอ�ก�ร โดยใหผปวยบอกระยะเวล�ของอ�ก�รสำ�คญ และอ�ก�รอนๆ ทเกยวของ เชน เจบหน�อกม� ๑ ชม“ . และร�วไปท กร�ม คอ และไหลซ�ย

การซกประวตโดยหลก OPQRST

แนวท�งก�รซกประวต

ลองสรปดวา เมอเจอ ผมารบบรการ เราจะตองถาม สอสารอะไรกบเขาบาง

ท�งก�รแพทยไดแบงประวตก�รเจบปวยออกเปน1. อ�ก�รสำ�คญ2. ประวตก�รเจบปวยในปจจบน3. ประวตก�รเจบปวยในอดต4. ประวตก�รเจบปวยในครอบครว5. ประวตก�รเจบปวยในคนข�งเคยง6. ประวตสวนตว7. ประวตในเดก8. ประวตในผหญง9. ประวตต�มระบบ

ผทำ�ก�รรกษ�จะเลอกซกถ�มประวตต�ง ๆ เหล�นต�มคว�มเหม�ะสม ไมจำ�เปนตองซกให

ครบทกขอหรอไลต�มลำ�ดบตงแตขอ 1 ถง 9  ประวตสวนทว�เปนหวใจสวนสำ�คญกคอ

อ�ก�รสำ�คญ กบประวตก�รเจบปวยใน ปจจบนประวตขออน ๆ เพยงแตเปนสวน

ประกอบเท�นน

อาการสำาคญ CC: จำ�ตอง ระบอาการหลก ๆทผปวยรสกเดอดรอนจนตองม�พบผทำ�ก�รรกษ�และระบระยะเวล�ของอ�ก�รทเปน

เชน เปนไข ๒ วนกอนม�โรงพย�บ�ล มนำ�มก ใสๆ ๑ วนกอนม�โรงพย�บ�ล หรอทองเดน

เปนตน

 อาการสำาคญ ( Chief complaint )

PI: หม�ยถงประวตก�รเจบปวยอย�งละเอยดทผปวยเปนคร�วน   เชน ผปวยเปนเดกช�ยอ�ย ๙ ป ๕ วน วน

กอนมอ�ก�รปวดทองปวดทขอเข�ข�งขว� มลกษณะบวมแดง ปวดจนเดนไมคอยได

รวมกบมอ�ก�รตวรอน ออนเพลย เบอ อ�ห�รม� 2 วน กอนอ�ก�รปวดบวมทขอ

นนคอยทเล� แตกลบม�ปวดทขอเท�ข�ง  ซ�ยในลกษณะ เดยวกน

( อ�ก�รเชนนกชวนใหสงสยว� เดกอ�จปวย เปนไขรหม�ตด )

ประวตการเจบปวยในปจจบน(Present  illness) 

PH:ก�รซกถ�มถงประวตก�รเจบปวยทเคยเปนม�ในอดตนบตงแตเกดนนกอ�จมสวนชวยในก�ร

ตรวจรกษ�โรค โรคบ�งอย�งทเปนในปจจบน อ�จมผลสบเนองม�แตก�รเจบปวยในอดตกได

*  ประวตก�รเจบปวยในอดต ควรระบชอโรคทเคย เปน เปนเมอไร น�นเท�ใด รกษ�ทไหน และ

อย�งไร เคยแพย�อะไรเปนตน

ประวตการเจบปวยในอดต ( Past  illness )  

ประวตการใชยาในอดต (History of Drug Used)

ประวตการแพ (History of Allergy) แพยา/แพอาหาร

ประวตการเจบปวยครอบครว ( Family history )

ประวตอดต (Past History)

มสวนเกยวของกบก�รเจบปวยของผปวย โดยเฉพ�ะอย�งยงในเรองของโรคตดตอเชอและโรคท�งกรรมพนธโ รคตดตอ   เชน ไขหวด ไขหวดใหญ วณโรค

 ปอด ตบอกเสบ ฯลฯ อ�จพบเปนตดตอกนภ�ยในครอบครวได

โรคท�งกรรมพนธ เชน เบ�หว�น คว�มดน โลหตสง มะเรง โรคหดหอบ ธ�ลสซเมย

ฯลฯ ถ�มประวตว� พอแม ป ย� ต� ย�ย ลง ป� น� อ� และพนอง คนหนงคนใดเปนอยก

อ�จชวยยนยนว�ผปวยกอ�จเปนโรคเดยวกนกได

ประวตการเจบปวยครอบครว( Family history )

โรคตดเชอ นอกจ�กจะตดตอม�จ�กใน ครอบครวแลว คนข�งเคยงอน ๆ เชนเพอน

บ�น เพอนรวมชนเรยน เพอนรวมง�น กอ�จ เปนแหลงแพรเชอโรคไดเชนกน ห�กสงสยผ

ปวยโรคตดตอเชอกถ�มว�มคนข�งเคยงเคยเปนหรอกำ�ลงเปนเชนเดยวกบผปวยหรอไม

ประวตก�รเจบปวยในคนข�งเคยง

เชน อ�ย เพศ อ�ชพ คว�มเชอ ทศนคต ชวต คว�มเปนอย พฤตกรรมก�รรบประท�นอ�ห�ร

ก�รดม ก�รเสพตด ( เชน เหล� บหร) สง แวดลอม ฯลฯ กอ�จชวยเสรมก�รวนจฉยและก�ร

รกษ�โรคของผปวย ตวอย�งเชน   คนทดมเหล�เปนประจำ� กอ�จเปนโรคกระเพ�ะ

หรอตบแขง

ประวตสวนตว (Personal and social history)   

เดกทเจบปวยโดยเฉพ�ะเดกทอ�ยตำ�กว� 6 ขวบ อ�จซกถ�มประวต ก�รคลอด ก�รเลยงด

ก�รฉดวคซน ฯลฯ เพอนำ�ม�ประกอบก�รวนจฉย เชน เดกทมอ�ก�รห�ยใจลำ�บ�ก ถ�มประวตว�ไม

เคยฉดวคซนปองกนโรคคอตบม�กอนอ�ก�ร ปวยเปนโรคคอตบ เปนตน

ประวตในเดก

หม�ยถงสตรทมประจำ�เดอนแลว ควรถ�มเรองประจำ� เดอน เชน ม�ตรงทกเดอนไหม ? ออกม�กหรอนอย ?

ม�ครงละกวน ? ประจำ�เดอนข�ดไปหรอเปล� ? เปนตน นอกจ�กนควรถ�มประวตก�รตกข�ว ถ�สงสยเกยวกบ

โรคของมดลก และชองคลอด ถ�มประวตประจำ�เดอน ข�ด (ตงครรภ) รวมกบปวดทองมเลอดออกท�งชอง

คลอด กอ�จปวยดวยอ�ก�รแทงบตรหรอตงครรภ นอกมดลก กได

ประวตในสตร

เมอซกประวตจนไดขอมลครบเพยงพอตอการตดสนใจแลว

โรคทงหมดทมอาการใกลเคยงกบทผปวยเลาโรคดงกลาวมปจจยเสยงอะไรของผปวยททำาใหเกดโรคได

การวนจฉยแยกโรค

ใน Daily log นศ. ตองสรปโรคทงหมด และสรปม�ดวยว� เข�กนได หรอไมได เพร�ะ

Headache

ใชแผนการรกษาทเชอถอ ได

Guideline ตางๆสมาคมเวชปฏบตตางๆ

การวางแผนการรกษา

สรปอ�ก�ร และโรคใหผปวยฟง เล�ถงย� แผนก�รรกษ�วนนทจะให

ผปวยรบทร�บพจ�รณ�จ�ยย�

สรปอาการ

ยาทใชรกษา พจารณาตาม IEASC

พจารณาการจายยา

การเขยนซองยา ใชหลกการ GPP

สมช�ย ย�ด21/05/59Fenac 10t.

เมดรวง :6 เดอนหลงจ�ยแผง:ต�มปร�กฎทแผง

ปวด อกเสบ1 3

ฉลากอนๆ ในราน ฉล�กย�นำ� /เมดแผง

ใหญ ฉล�กชวย เพอทำ�ใหก�รใชย�

ปลอดภยขน

เนนยำาประเดนสำาคญวา เขามอาการ อะไร ถงไดทานยาตวน

วธการกน ถามวธการกนทพเศษตองยำากบผปวยขอควรระวงพเศษอาการขางเคยงสำาคญททำาใหคดได

วา ผปวยอาจจะใชยาผด หรอ เกดผลขางเคยงแลว

การจายยา (Dispensing)

กลาวขอบคณ หากมประเดนทตองการ

ตดตาม อาการ โรค หรอการใชยา กลาว

ยำากอนจากกน

ปดการขาย /การจายยาดวยความเปนกนเองกบผมารบบรการ

คำาถาม