ศนยการสงครามทางอากาศ กองบญชาการยทธทางอากาศ

___________________________________________________________________________

นกการสงครามนกการสงคราม

องตวน อองร โจมน (Antoine Henri Jomini)

องตวน อองร โจมน (ค.ศ.๑๗๓๙–๑๘๖๙ ) เกดทเมองโว ด (Vaud) ในประเทศสวสเซอรแลนด

เปนชนชนกลางอยในตระกลพอคาทอพยพจากประเทศอตาล เรมท างานเปนเสมยนธนาคาร แลวตดสนใจเขาเปนทหารเมออาย ๑๗ ป ทงน เนองจาก โจมน ชนชอบความมชอเสยงของนโปเลยน โบนาปาตทไดรบชยชนะในการท าสงครามทประเทศอตาล จงเขารวมกบกองทพของนโปเลยน โดยท าหนาทเปนเจาหนาทสงก าลงบ ารง แตดวยความสนใจในการสงคราม เขาไดศกษาคนควาศลปะของการท าสงคราม และไดแตงหนงสอเลมแรกชอ Traite Des Grandes Operations Miritaires เกยวกบการยทธของพระเจาเฟรคเดอรค มหาราช เปรยบเทยบกบการยทธของนโปเลยน หนงสอเลมน โจมนไดมอบใหกบนโปเลยน ซงไดมโอกาสอานขณะวางการสงคราม นโปเลยนประทบใจในหลกวชาทหารตาง ๆ ในหนงสอเลมนทสามารถลวงรการศกษาสงครามแบบนโปเลยน จงใหโจมนรบต าแหนงเปนฝายเสนาธการของจอมพลเนย แหงกองทพนโปเลยนใน ค .ศ.๑๘๐๖ ขณะนนโจมน อาย ๒๗ ป และมความหวงทจะไดรบการยกยองใหถอคทาเหมอนจอมพลคนอน ๆ

๒

แตในชวตของทกคนจะตองมอปสรรคอยางนอย ๑ อยาง โจมนกเชนกน เขาไมไดรบการไววางใจมอบหมายใหบญชาการในระดบนายพลได ตามเรองนจากหลกฐานของโจมนเอง และจากของผเขยนชวประวตของโจมนหลายคนแสดงใหเหนวา โจมนมเรองโกรธเคองอยกบหวหนาเสนาธการทหารของนโปเลยนชอ เปอรเธย ซงมลกษณะเหมอนผบงคบบญชาสมยโบราณทกดกนผใตบงคบบญชาทเดนกวา และพยายามไมใหโจมนมต าแหนงทสงขน ความไมลงรอยของทงสองคนมมาก แมในหนงสอ The

Art Of War ของโจมนไดเขยนไววา “เพยงความตายเทานน ทจะยตความเครยดแคนซงกนและกนได” ในขณะเดยวกนกองทพรสเซย ไดเสนอใหโจมนรบต าแหนงนายพลหาก เขาจะเขารวมกบกองทพรสเซย โจมนใชเวลาตดสนใจถง ๖ ป ถงไดยอมรบต าแหนง นายพลจากกองทพรสเซย ซงตอมาเขามชอเสยงโดงดงมาก ไดรวมกอตงโรงเรยนนายรอยทหารบกรสเซย (The Nicholas Military

Acadamy) ทกรงมอสโค ว ในป ค.ศ.๑๘๓๒ ไดเปนอาจารยสอนวชาการทหาร และเปนทปรกษาคนส าคญของพระเจาซารนโคลสท ๑ แหงรสเซย เขาใชเวลาวางศกษาคนควาแตงต าราประวตศาสตรการทหาร โจมนอยในกองทพรสเซยจนเกษยณอายราชการ แลวจงกลบกรงปารส ประเทศฝรงเศส เขาเสยชวตทกรงปารสเมออายได ๙๐ ป พรอมทงความส าเรจ ชอเสยงเกยรตยศ และความร ารวย หนงสอและงานเขยน

โจมนแตงหนงสอไว ๒๗ เลม รวมทงวารสารอกจ านวนหนง ลกษณะงานเขยนเปนการวเคราะห วจารณการยทธอยางละเอยดถงสาเหตของความส าเรจหรอความลมเหลวของการยทธนน ๆ หนงสอทมอทธพลตอทฤษฎทางทหารมากทสดเลมหนงใน ค.ศ. ๑๘๓๘ คอ Precie L’ Art De La Guerre (บทยอของ The Art Of War) ซงประเทศสหรฐ ฯ ไดน าไปใชสอนในโรงเรยนนายรอยทหารบก และในสงครามกลางเมองอเมรกา นายพลของทงสองฝายกไดใชเปนแนวคดเหลานไปใชในการท าสงคราม โจมนมจตใจเปนคร งานเขยนของเขาจะใหเหตผลและบอกประวตศาสตรดวย จดประสงคของการเขยนหนงสอ ก เพอตองการสอนใหทหารในสมยนนฉลาดขน สามารถท าการรบไดอยางม ประสทธภาพ เพราะการรบในสมยนนมราคาสงในการสรางก าลงกองทพ การรบยงหมายถงเลอดเนอและชวต หนงสอของโจมนจงเขยนใหใชก าลงทหารอยางฉลาดและสนเปลองทรพยากรซงรวมทง ทรพยสนและชวตคนใหนอยทสด ค าจ ากดความของสงคราม “สงครามเปนสงเลอนไหล และมการเปลยนแปลงไดตลอดเวลา” ค าจ ากดความน โจมนเขยนไวในหนงสอศลปะการท าสงคราม (The Art of War) โดยเชอมนในหลกการสงครามพนฐานวาจะยงคงเปนจรงอยเสมอ

๓

“หลกการสงครามพนฐานเปนผลดแกการสงคราม ไมมการเปลยนแปลงตามกาลเวลา ไมวาเวลาจะเปลยนไป สถานการณจะเปลยนไป และอาวธทใชจะเปลยนไป แตหลกการสงครามพนฐานเหลานจะยงคงเปนจรงเสมอ” “สงครามนนมหลกการพนฐานใหญ ๆ อย ๔ ขอ ซงหากละเลยเสยจะไดรบภยอยางทสด ในทางตรงกนขามหากน ามาใชประโยชนกจะน ามาซงชยชนะไดเกอบทกกรณ”

โจมนเขยนถงความส าคญของการน าหลกการสงครามพนฐานมาปฏบตไวอกวา “นกการทหารควรน าหลกการพนฐานเหลานมาปฏบตใหเกดผลจรง ๆ แมวาบางครงการปฏบตตามหลกการพนฐานนจะตองดดแปลงใหเหมาะกบสภาพแวดลอม แตผบญชาการทพ จะสามารถน าไป ใชไดดง เสมอนเขมทศ ทใชก าหนดทศทาง กวาง ๆ ในภารกจ การปฏบตการ ทยงยากซบซอน ทามกลางการรบทอกทกและสบสน” โจมนใหความส าคญของคณสมบตทางทหารทจ าเปนตอชยชนะวา “จะตองประกอบดวยความกลาหาญ ความรเรม และทส าคญยงคอความเฉลยวฉลาดในการทจะก าหนดหลกการปฏบตของทหารในการยทธได”

๔

หลกพนฐานของการสงคราม (THE FUNDAMENTAL PRINCIPLE OF WAR)

๑. น าก าลงสวนใหญของกองทพเขาโจมตจดแตกหก และเสนทางคมนาคมของขาศก ๒. ด าเนนกลยทธตอก าลงของขาศกทแตกแยกจากกน แลวใชก าลงสวนใหญของเราเขาโจมต

จดแตกหกของขาศก ๓. ในสนามรบใหทมก าลงสวนใหญโจมตจดแตกหก หรอเสนทางของขาศก ซงเปนสงส าคญ

ประการแรกทจะตองเอาชนะขาศกใหได ๔. การจดวางก าลงสวนใหญจะตอ งเตรยมการเรองตาง ๆ ใหกองก าลงไมเพยงแตโจมตจด

แตกหกของขาศกไดเทานน แตตองสามารถปะทะกบขาศกไดในชวงเวลาทเหมาะสม และมประสทธภาพ

หลกการสงครามเหลานจะชวยใหรอดพนวกฤตการณในการยทธได แตมขอควรระมดระวงคอ

ในขณะทมก าลงสวนใหญไปยงบรเวณจดแตกหก จะตองไมท าใหกองก าลงสวนนอยในเขตหลงของฝายเราเปนอนตรายได

โจมนอธบายถงศลปะของการวางกองก าลงสวนใหญอยางเหมาะสมวา “ศลปะของการวางก าลงสวนใหญอยางเหมาะสม ขนอยกบยทธศาสตรของผบญชาการรบ ซงจะตองมความฉลาด มทกษะ มพลง และสามารถวเคราะหเหตการณตาง ๆ ทเผชญไดทกเหตการณ ชยชนะจะบงเกดเมอมการจดวางกองก าลงไดอยางถกตอง เหมาะสม” จดแตกหก (Decisive Points)

โจมนไดเขยนถงจดแตกหกไว ไดแก จดทถกโจมต และถกยดแลวท าใหขาศกอยในอนตราย และออนก าลงลงเชน

๑. ถนนทเชอมตอกน ๒. ทางขามแมน า ๓. ทางผานภเขา ๔. ฐานสงก าลงบ ารง ๕. ปกกองก าลงรบของขาศกทเปดไว

สาเหตของสงคราม โจมนไดเขยนถง สาเหตทรฐบาลน าประเทศเขาสสงครามไวในหนงสอศลปะของการสงคราม

(The Art of War) ดงน

๕

๑. เพออางสทธหรอปกปองสทธของประเทศตน(To reclaim certain rights or to defend them) ๒. เพอปกปองและรกษาผลประโยชนทส าคญของชาต (To protect and maintain the great

interests of the state) ๓. เพอรกษาความสมดลแหงอ านาจ (To maintain the balance of power) ๔. เพอปกปองหรอท าลายลางทฤษฎทางการเมองหรอทฤษฎทางศาสนา (To propagate political

or religious theories, to crush them or to defend them) ๕. เพอเพมอทธพลและอ านาจใหกบรฐโดยการเขาครอบครองพนท (To increase the influence

and power of the state by acquisitions of territory) ๖. เพอสนองความตองการของผน าประเทศทตองการเปนผชนะ (To gratify a mania for

conquest)

โจมนไดเขยนถงสาเหตของสงครามโดยสรปได ๓ประการ คอ ๑. “It was a war to assert rights”

หมายถง การท าสงครามเพออางสทธ ๒. “It was a war to assist an ally”

หมายถง การท าสงครามเพอสนบสนนประเทศพนธมตร ๓. “It was a war to acquire territory”

หมายถง การท าสงครามเพอเขายดครองดนแดน เสนทางปฏบตการ (Lines Of Operation) โจมนไดเสนอทฤษฎของ “เสนทางปฏบตการ” ไวในหนงสอเกยวกบทฤษฎทางทหารเรองแรกคอ Traite Des Grandes Operations Militaires โจมนยดถอวากองทพจะปลอดภยถาใชเสนทางคในการเดนทพ เพราะเมอขาศกเดนทพเขามาหลายเสนทาง ฝายเราสามารถจะรวมก าลงและแยกการด าเนนการรบใหบรรลวตถประสงคการสงครามได

๖

นกยทธศาสตรทางอากาศนกยทธศาสตรทางอากาศ

ดชเอต และ มตเชลล (Douhet & Mitchell)

ดชเอต (Guilio Douhet) ค.ศ.๑๘๖๙-๑๙๓๐ เดมเปนนายทหารปนใหญกองทพบกอตาล เปนผรเรม

สนบสนนใหพฒนาการขนสงทางรถยนตในกองทพบก ทงไดแสดงความรความช านาญทางวทยาศาสตรโดยการอ านวยการคนควาไอพษชนดตาง ๆ ในอณหภมต า ดชเอตไดเขยนเรองความส าคญของก าลงทางอากาศเปนครงแรกใน ค.ศ.๑๙๐๙ ตอมาใน ค.ศ.๑๙๑๕ ไดเสนอภาพของ “สงครามเบดเสรจ” และ “การท าลายขวญประชาชนพลเรอนโดยการโจมตทางอากาศ” ซงมสวนอยางมากในววฒนาการของความคดเหนของดชเอต นอกจากนยงไดสนบสนนการใชก าลงทางอากาศท าลายประเทศชาตขาศก โดยถอเปนมาตรการทางทหาร แตในตอนปลาย ค.ศ.๑๙๑๖ หลงจากทไดสงบนทกค าวจารณ นโยบายของฝายเสนาธการอตาลทใชอยอยางเผดรอนไปใหสมาชกคณะรฐมนตร ดชเอตกถกขนศาลทหารและ ถกจ าคก ๑ ป ตอมาค าพพากษาของศาลทหารไดถก คดคานและยกเลกไปใน ค .ศ.๑๙๒๐ ดชเอต ถกเรยกเขาประจ าการอก ครง ในกมภาพนธ ค .ศ.๑๙๑๘ และด ารงต าแหนงเจากรมอากาศยานกลาง ไดรบยศเป นนายพล เมอ ค.ศ.๑๙๒๑ รวมทง เปนกรรมาธการบนเมอคณะฟา สซสตเขามอ านาจในอตาล แต ในทสดกไดลาออกมาเขยนบทความแสดงความคดเหนของเขาเกยวกบนโยบายตาง ๆ มตเชลล (William Mitchell) นกทฤษฎการสงครามชาว อเมรกนเกดหลงดชเอต ๑๐ ป และเสยชวตหลง ๖ ป มตเชลลเปนนายทหารเหลาสอสารในป ค.ศ.๑๘๙๘ เคยไปปฏบตงานอยในอลาสกาชวระยะเวลาสน ๆ โดย ท างาน วางสายโทรเลขเปนระยะทาง อนยาว ไกล มตเชลล ตระหนกใน

๗

ความส าคญทางยทธศาสตรของดนแดนแหงนน ซงมสวนในการพฒนาความคดเกยวกบวทยาการทางทหารของเขาในเวลาตอมา มตเชลมความรความสามารถในเรองการใชวทยและการขนสงทางรถยนตในกองทพบก เมอสหรฐ ฯ เขาสสงครามโลกครงท ๑ ใน ค.ศ.๑๙๑๗ มตเชลลถกยายไปเปนทหารอากาศ ไดฝกท าการบนตงแต ค.ศ.๑๙๑๖ และถกสงไปยโรปใหเปนผสงเกตการณ กอนทสหรฐ ฯ จะเขาสสงคราม มตเชลลไดเลอนต าแหนงสงขนเรอย ๆ จนไดเปนหวหนาฝายปฏบตการทางอากาศของอเมรกนในตอนปลายสงคราม หลงสงคราม เขาไดไปศกษาสถานภาพของกองบนในประเทศพนธมตรและขาศกในต าแหนงผชวยผบงคบเหลาทหารอากาศ และไดยศพลจตวาตงแต ค .ศ.๑๙๒๑-๑๙๒๕ เขาสนบสนนอยางแรงกลาใหแยกก าลงทางอากาศ ออกมาจากกองทพบกและกองทพเรอ และการวพากษวจารณอยางเผดรอนตอนโยบายของทบวงการสงครามและทบวงทหารเรอ ซงรวมอยในค ากลาวหาวาทบวงทงสอง “ไรความสามารถ ขาดความเอาใจใสอยางรายแรง บรหารการปองกนประเทศผดพลาด” นายทหารกบ “ผแทนททบวงการสงครามและทบวงทหารเรอ ” สงไปยงสภาคองเกรสสไดใหขาวสารไมครบถวน ชน าใหเขาใจผดหรอผดผลาดเกยวกบอากาศยานเกอบตลอดเวลา ท าใหมตเชลลตองขนศาลทหารใน ป ค.ศ.๑๙๒๕ และถกลงโทษใหยบยงยศไว ๕ ป เขาออกจากกองทพบกเมอ วนท ๑ กมภาพนธ ค .ศ.๑๙๒๖ หลงจากนน กไดใชเวลาทเหลออก ๑๐ ปในชวตของเขาไปในการบรรยาย เขยนหนงสอใหการแกคณะกรรมการเรองแยกก าลงทางอากาศออกมาเปนหนวยเอกเทศ และการต าหนการอ านวยการของทงกจการบนทหารและพลเรอนทกระท าอยในสหรฐ ฯ รวมทงการวจยทางอากาศยานอเมรกนและการอตสาหกรรมอากาศยานอเมรกนซงเขารบผดชอบในการพฒนาทางเทคนคทลา ชาอย มตเชลล ไดเปนหวหนาในการรณรงคใหมการยอมรบกนมากขนวา “กองทพอเมรกนจะตองมกองทพอากาศ ” อยเปนเวลาถง ๖ ป กอนทจะออกจากกองทพบกชอของเขายงคงเปนสญญลกษณของการรณรงคดงกลาวอยตลอดไป หนงสอทเขยน ไดแก Our Air Force (1921), winged Defense (1925), Skyeasy (1930). ชวตของดชเอตกบมตเชลลมอะไรหลายอยางทเหมอน ๆกน ทงสองทานเขาเปนทหารแตยงหนม กอนพนองตระกลไรทจะท าการบนเปนครงแรกเปนเวลานาน ทงคมความคดค านงทท าใหตองเขาท างาน เกยวกบการสงเสรมเรองเครองยนตกลไกอน ๆ ของทางทหารกอนทจะหนมาเอาใจใสเรองการบน ทงสองทานไดท าการวจารณอยางเผดรอนตอภาวะผน าทางทหารในขณะนน และตองถกศาลทหารลงโทษเพราะรปแบบของการวจารณและวธใชถอยค า ทงคเปนนกเขยนทเขยนไดอยางไพเราะและฉะออดฉะออน มตเชลลมงเขยนใหประชาชนอานเปนส าคญ ขณะทดชเอตเขยนใหทหารอาชพอานโดยเฉพาะมากกวา ดชเอต ใหความ สนใจในก าลงทางอากาศตงแต ค .ศ.๑๙๐๙ แตทศนะของ เขาไดเขยนไวในหนงสอเลมแรกเมอ ค .ศ.๑๙๒๑ ซงตอมาไดถกปรบปรงแกไขใหละเอยดลกซงมากขนอก ๖ ปใหหลง

๘

แมวาทฤษฎของดชเอตจะถกใชอางองอยบอย ๆ แตกไดมการแปลเปนภาษาอน ๆ ใหไดศกษากนอยางกวางขวางในตางประเทศหลงจากทผ เขยนไดเสยชวตแลว บางตอนทส าคญไดจดพมพเปนภาษา ฝรงเศสใน ค .ศ.๑๙๓๒ แลวถกแปล เปนภาษาองกฤษและพมพดดเปนส าเนาแจกจายใหนายทหารของ กองบนทหารบกสหรฐ ฯ ใน ค.ศ.๑๙๓๓ ฉบบแปลเปนภาษาเยอรมนใน ค .ศ.๑๙๓๕ และฉบบแปลเปนภาษาองกฤษอยางสมบรณเปนครงแรกเมอสน ค.ศ.๑๙๔๒ สมมตฐานส าคญ ๆ ในทฤษฎของดชเอต ไดแก ๑. อากาศยานเปนเครองมอในการรกทไมมศกยภาพใดเปรยบได ไมอาจจะคาดหมายการปองกนทไดผลอยางใดได ๒. ขวญของประชาชนพลเรอนจะถกท าลายโดยการทงระเบดทศนยรวมประชากร จากสมมตฐานดงกลาว ดชเอตไดก าหนด ทฤษฎตามปจจยพนฐาน คอ ก. เพอทจะมการปองกนอยางเพยงพอ เมอเกดสงครามขน ก าลงทางอากาศจ าเปนจะตองอยในฐานะทจะครองอากาศได ข. เปาหมายเบองตนในการโจมตทางอากาศ ไมควรเปนทตงทางทหารแตควรเปนแหลง อตสาหกรรมและศนยประชากรหางจากกองทพทงหลายบนบก ค. ไมควรตอสในอากาศกบก าลงทางอากาศของขาศก แตควรโจมตท าลายตงแตพนดน รวมไปถง โรงงานทผลตยทโธปกรณใหดวย ง. บทบาทของก าลงบนผวพนควรเปนการปองกน เพอยดแนวทมนขางหนาและปองกนไมใหขาศกรกเขามาทางผวพน และโดยเฉพาะไมใหขาศกยดการคมนาคม แหลงอตสาหกรรมและทตงก าลงทางอากาศของ ฝายเราไดโดยการปฏบตการทางผวพน ขณะเดยวกนฝายเราท าการรกทางอากาศใหขาศกหมดความสามารถทจะธ ารงรกษากองทพและก าลงใจของประชาชนขาศกใหอดทนตอไปได จ. ความถกตองของทฤษฎขอแรกในเรองการครองอากาศแทบจะไมมอะไรใหตองสงสย ถาค สงครามสามารถโจมตขาศกจากทางอากาศไดตามความตงใจและการปองกนตอสทกชนดกระท าไมได ฝายทสามารถใชก าลงทางอากาศไดอยางเสรตอขาศกทไมมก าลงทางอากาศและการปองกนตอสทางพนดน ยอมจะไดชยชนะอยางแนนอน แตมปญหาอยวา การครองอากาศดงกลาวกระท าไดในระดบใดหรอมากนอยแคไหน ซงยากททฤษฎของดชเอตจะคาดหมายได การปองกนตอส เครองบนทงทางอากาศและการปองกนตอสทางพนดนทกระท าอยางสดชวตและไดผล จะเปนการจ ากดเสรในการใชก าลงทางอากาศโจมตของขาศก ในทฤษฎขอท ๒ ทใหโจมตแหลงอตสาหกรรมแทนทจะเปนเปาหมายทางทหาร นบวาดชเอต ไดคาดหมายววฒนาการในอนาคตไดใกลเคยง แตกไมใชความคดแปลกใหมอะไร เพราะไดมหนงสอมากมายตงแตกอน ค.ศ.๑๙๑๔ กลาวถงการท าลายแหลงอตสาหกรรมและศนยควบคมการเงนจากทางอากาศ อยางไรกด ดชเอตเปนคนแรกทก าหนดใหแหลงอตสาหกรรมเปนเปาหมายการโจมตทางอากาศ

๙

โดยถอวาเปนหลกส าคญของหลกนยมทางทหารทงหมดทไดมการพฒนาและสงเสรมกนมาเปนระยะเวลานาน

ความส าคญของเปาหมายแหลงอตสาหกรรม และทตงก าลงทางอากาศขาศกมมากขนตามกาลเวลาทผานไป แตตามทฤษฎของดชเอตทจะท าลายขวญของประชาชนนนไดผลนอย แมวาความอดทนของมนษยจะมขดจ ากด แตประชาชนในจงกงทถกญป นโจมตและในโคเวนตรทถกเยอรมนระดมทงระเบด กไมไดเสยขวญมากนกตามทฤษฎของดชเอต ทานอาจจะคดวา เมอไดครองอากาศแลวกจะสามารถระดมโจมตอยางหนกตอประชาชนทไมมการปองกนการโจมตไดแตถงกระนนดชเอตกดจะประมาทความทรหดอดทนของประชาชนตอการถกโจมตทงระเบดอยางเหนไดชด

ดชเอตไดกลาววา “ในเรองน ขาพเจาตองการจะเนนถงปญหาเรองหนง กลาวคอผลของการโจมตทางอากาศตอขวญอาจมอทธพลตอการอ านวยการท าสงครามมากยงกวาการโจมตตอวตถเสยอก เชนในการโจมตตอศนยกลางนครใหญ ๆ ลองคดดวา จะเกดอะไรขนแกประชาชนพลเรอนระหวางทถกหนวยบนทงระเบดเพยงหนวยเดยวโจมตครงเดยว ส าหรบขาพเจาไมสงสยเลยวา ประชาชนจะไดรบผลกระทบอยางนาสยดสยอง.”

“อะไรจะเกดขนถาสงทเกดขนแกนคร ๆ เดยวในวนเดยวนนเกดขนแก ๑๐, ๒๐ หรอ ๕๐ นคร และโดยทขาวกระพอไปไดรวดเรว แมจะไมมโทรเลข โทรศพทหรอวทย ขาพเจาขอถามทานวา ประชาชนตามนครอน ๆ จะไดรบผลกระทบอยางไรเมอถกโจมตทงระเบด เจาหนาทฝายพลเรอนหรอทหารจะสามารถรกษาความเปนระเบยบเรยบรอย ใหบรการแกประชาชนและท าการผลตภายใตการคกคามเชนนไดเพยงไร ? ถายงสามารถรกษาความเปนระเบยบเรยบรอยและพอปฏบตงานบางอยางไดอย แตเมอปรากฎเครองบนขาศกเพยงเครองเดยวขนอกกจะไมท าใหประชาชนตนตระหนกจนเกดความโกลาหลอลหมานละหรอ ? กลาวไดสน ๆ วาประชาชนจะไมอาจมชวตอยตามปกตไดเมอตองฝนรายอยไมรจกหยดหยอนวาความตายและการถกท าลายก าลงจะมาถง และถาอก ๑๐, ๒๐ หรอ ๕๐ นครถกทงระเบดอกในวนทสอง ใครจะสามารถปองกนไมใหประชาชนทบาดเจบลมตามและอลหมานหนความสยดสยองจากการโจมตทางอากาศออกไปยงทโลงนอกเมองได ?”

“การพงทะลายของโครงสรางทางสงคมโดยสนเชงจะเกดขนในประเทศทถกถลมทะลายอยางไมปราณจากการโจมตทางอากาศ แลวกจะถงเวลาทจะตองหยดยงความนากลวและความเสยหาย โดย ประชาชนเองทมสญชาตญาณในการปกปองคมครองตนเอง จะลกขนเรยกรองใหยตสงคราม กอนทกองทพบกและกองทพเรอจะมเวลาระดมพลไดทนเสยอก”

แนวความคดของดชเอตในการโจมตทางอากาศ ไมวาจะเปนแหลงอตสาหกรรมหรอเมอง ใหญ ๆ ไดกลาวไวอยางถกตองทเดยว การทงระเบดในรปแบบทสมบรณดพรอมดวยลกระเบด ๒๐ ตน จะสามารถท าลายทกสงไดหมดสนในรศม ๕๐๐ เมตร การท าลายอยางหมดสนนจะตองใชลกระเบด ๒๕๐ ตนตอตารางไมล ดชเอตถามวา “อะไรจะเกดขนในนครใหญ ๆ อยางลอนดอนถาศนยกลางของเมองถก

๑๐

ท าลายอยางหมดสนเปนรศม ๕๐๐ เมตร ๑, ๒ หรอ ๔ แหง ?” เขาสนนษฐานวากองบนทงระเบด ๑,๐๐๐ เครอง จะสามารถท าลายไดวนละ ๕๐ แหง ความขดแยงระหวางขอสนนษฐานนกบการปฏบตจรง ๆ ใน ค .ศ.๑๙๔๐-๑๙๔๑ หรอระหวางการคาดคะเนของดชเอตกบน าหนกลกระเบดทกองทพอากาศองกฤษน าไปโจมตเยอรมน ปรากฏวาไดผลนอยกวาทดชเอตกลาวไว ทงนเพราะดชเอตไมไดคดถงเรองแรงระเบดจะถกจ ากดในพนทเปาหมายทมการกอสรางแขงแรง อ านาจการท าลายจะไมเหมอนกบในพนทโลงแจง และ เขาเลงผลเลศเกนไปในการทงระเบดซงบางเปาหมายไดถกท าลายไปกอนแลว จงเปนการสญเปลาเมอไปโจมตซ าอก ส าหรบเปาหมายทมอาคารไมหนาแนนดงเชนทอยอาศย ดชเอตประมาณวา ลกระเบดขนาด ๑ ตนจะท าลายพนทไดเปนรศม ๓๗๕ ฟตนบวาใกลเคยงกบประสบการณจากสงคราม แตรศมการท าลายจะนอยกวามากถาเปนในเมองทมการกอสรางแขงแรงดวยอฐและคอนกรต โดยเฉพาะอยางยงอาคารเสรมเหลกสมยใหม แมในพนทการกอสรางไมหนาแนน การโจมตใหไดผลตามทดเอชตคดค านวณกจะตองกระท าอยางรอบคอบรดกม

ดชเอต ไดคาดคะเนไวถกตองวา ลกระเบดเพลงจะมบทบาทส าคญ การคาดหมายของ เขาในเรองการใชลกระเบดไอพษอยางกวางขวางและไดผล ไมไดกระท ากนในระยะนน เกยวกบเรองนควรสงเกตดวยวาดชเอตไมคอยจะไดกลาวถงขดจ ากดของอาวธเหลาน ถอยค าทอาจแสดงถงทศนะของทานเกยวกบสงครามในอนาคต ไดกลาววา “เมอเผชญกบผลประโยชนสวนตวโดยสญชาตญาณและความอยรอดของประเทศชาต ระเบยบแบบแผนทกเรองยอมจะเสยคณคาของมนไป ความเปนคนใจบญกไมส าคญอะไร หลกการเดยวเทานนทจะตองพจารณากคอ ความจ าเปนทตองฆาเพอไมใหตองถกฆาเสยเอง”

แมวางานเขยนของดชเอตจะก าหนดใหก าลงภาคพนดนมหนาทโดยแนชดในการปองกนแนวทมนหลง แนวปอมถาวรหรอในแนวสนามเพลาะ และแมบทบาทการปองกนในลกษณะเดยวกนจะเปนของก าลงทางเรอ ก ยงจ าเปนตองใชก าลงทางอากาศอยางเหมาะสม ในการคาดหมายสงครามในอนาคต ดชเอตมองเหนวา เมองใหญ ๆ ๔ เมองของฝรงเศสจะถกเปลยนไปเปนทะเลเพลงมหมา โดยการทงระเบดเพยงชวโมงเดยว ประชาชนจะรองตะโกนเรยกหาสนตภาพภายใน ๓๖ ชวโมงหลงจากการประกาศสงคราม ดชเอตไดก าหนดแนวความคดในการเอาชนะขาศกโดยการท าลายลางอยางรวดเรวทนททนใด ซงตอมาไดมการคาดหมายอยางสขมรอบคอบดวยความรความช านาญวาสงครามทเกดขนในค.ศ.๑๙๓๙ จะจบลงภายในเวลา ๒-๓ วน หลงจากทไดเรมการสรบกนจรง ๆ

แมดชเอตจะเปนชางเทคนคและนกวทยาศาสตร แต เขากไมไดแสดงความรในปญหาเรองวศวกรการบนมากมายนก ดชเอตกเชนเดยวกบนกการทหารคนอน ๆ ทเหนวาเครองบนเปนเครองมอทถกกวา เรยบงายกวา และพรอมทจะเปลยนแปลงหนาทไดมากกวาโดยเพยงเปลยนอปกรณบางอยางในสนามรบ เครองบนรบตามทฤษฎของดชเอตไดถกสรางขนตามความเชอของ ทวา อากาศยานสามารถจะออกแบบสรางขนใหใชลกระเบดหรอบรรทกเชอเพลง เพอใชในการรกหรอตงรบไดโดยงาย แตการน า

๑๑

อากาศยาน มาใชตามแนวความคดด งกลาวไมใชขอ งงายเลยในชวงเวลาทดชเอตเขยนไว เนองจากเทคโนโลยยงมขดจ ากดมาก ดชเอตไมไดรงเกยจเครองบนขบไล แตเขาเหน “เปนการพฒนาก าลงทไมประหยดถาจะสรางเครองยนตกลไกขนมาโดยไมมหนาทอะไรนอกจากการสรบกบเครอง บนขาศกในอากาศ”

ระหวางหลายปกอน ค .ศ.๑๙๓๔ ความคดของดชเอตในเรองความส าคญของเครองบนรบ มนายทหารบางกลมทมประสบการณจากการรบเหนดวย แตเหตผลของนายทหารเหลานนไมเหมอนกบของ ดชเอต ๓ ปของประสบการณในสงครามไดท าใหเครองบนขบไลทนงเดยวไมมความส าคญสงอกตอไป ความจรงมอยวาการทฝงเครองบนทงระเบดของอเมรกาในยโรปตะวนตก สามารถทจะบนฝาการโจมตอยางหนกของเครองบนขบไลขาศกไปไดในตอนปลาย ค .ศ.๑๙๔๒ และ ค .ศ.๑๙๔๓ โดยไมไดรบการสญเสยมากนกอาจเปนการสนบสนนความเชอของดชเอต แตประสบการณทไดรบจนถงขณะทดชเอตเขยนเรองน บรรดาผสนบสนนการใชเครองบนทงระเบดใน ค.ศ.๑๙๔๓ ไมนาจะเหนคลอยตามดชเอตทกลาวโดยทวไปวา เครองบนขบไลไมมประโยชนอะไร แตดชเอตมความคดไปไกลถงการใชงานเครองบนอยางกวางขวางและคดทจะใชรวมกนระหวาง กจการทหารและพลเรอน เขากลาววา “ถาเราพจารณาอยางรอบคอบถงคณลกษณะในการท างานของเครองบนทงระเบดและเครองบนรบตามทขาพเจาไดพยายามก าหนด เราจะพบวาเครอง บนเหลา นมลกษณะแทบจะตรงตามคณลกษณะในการท างานของการบนพลเรอน เมอไดด าเนนการแลว เครองบนทงระเบดกจะเปนเครองบนขนสงทมความเรวปานกลางและมรศมท าการไกลพอ โดยเฉพาะอยางยงมอปกรณบรรทกลกระเบดไดดวย โดยความเขาใจรวมกนระหวางการบนของทหารกบพลเรอน เครองบนพลเรอนสามารถจะเปลยนเปนเครองบนทหารไดในกรณทตองการ ทงน ในทางกลบกนหมายความวา เมอการบนพลเรอนไดเจรญกาวหนาไป กองทพอากาศกจะสามารถอาศยสงทตองการและอปกรณมากมายจากความกาวหนาของทางพลเรอนเปนการเพมเตมแกทางทหาร ” เขายอมรบวา เครองมอ ดงกลาวจะใชไดดไมวาทางทหารหรอทางพลเรอน แตไดกลาวตอไปอกกวา “จ าเปนอยเสมอทจะตองประนประนอมกนระหวางการใชของทงสองฝายสงครามกระท าอนเปนเรองใหญโต และเรองใหญโตประกอบขนดวยเรองธรรมดา ๆ กองทพอากาศตองการเครองบนทมคณลกษณะธรรมดา ฯ คลายกบเครองบนของฝายพลเรอน”

ค ากลาวทวา การท า สงครามกระท ากนเปนเรองใหญ และการบอกวา อาจจ าเปนตองใช เครองบนฝายพลเรอนทดดแปลงแลวเพอการประหยด นบวาเปนการขดแยงกบการมองการปฏบตการทางอากาศอยางประหยดของดชเอตทกลาววา “กองบนทสามารถทงระเบดหลายรอยตนสามารถสรางขนไดงาย” “กระสน (ลกระเบด) เหลานไมตองการโลหะชนดพเศษหรองานพถพถนในการท า”

๑๒

“ก าลงทางอากาศทสามารถครองอากาศได โดยเฉพาะในระยะแรกของความขดแยงตองการแตเพยงอาวธจ านวนจ ากด ก าลงพลจ ากดและเงนจ านวนเลกนอย ก าลงสวนนสามารถจะจดขนไดโดยไมเปนทสนใจของประเทศทนาจะเปนขาศก”

ดชเอตไดวาดภาพของสงครามในอนาคตไววา เยอรมนนจะมเครองบนทงระเบด ๑,๕๐๐๐ เครองเทานน ในจ านวนนเปนเครอง บนทงระเบดขนาดหนกเพยง ๑๐๐ เครอง มน าหนกและก าลงเทยบเทากบเครองบน B - 17 ฟอรตเตรส และ B - 24 ลเบอเรเตอรของอเมรกาและแลนคาสเตอรขององกฤษ ใน ค.ศ.๑๙๔๒ วนแรกของสงครามตามทคดไวจะสญเสยเครองบนของกองบนดงกลาวไป ๑ ใน ๓ แตขณะเดยวกนเยอรมนไดท าลายเครองบนขบไลของฝรงเศสทขนตอสจนเกอบหมดแลวปลอยใหกองบญชาการของตนจดการกบกองทพฝรงเศสตอไป

ดชเอตไมเชอเรองกอง ทพสนบสนน ก าลงทหารอากาศทงหมดควรทมใชตงแตเรมสงคราม ดชเอตเกลยดในนโยบายตงรบเพราะสนเปลองมากกวาและไดผลนอยกวาการรกอยางอาจหาญและไมจ ากดโดยเขาท าลายฐานทพและแหลงทรพยากรของขาศกโดยทนท

ในการเนนถงคณคาของการรก ดชเอตไมไดสนใจตอมาตรการในการปองกน และไมค านงถงวา ขาศกจะพฒนาเทคโนโลยในการปองกน ไดอยางไร โดยเฉพาะ มไดมองเหนวาจะมการพฒนาการตรวจจบต าแหนงของวทยบนเครองบนขาศกและคดวาการทเครองบนขบไลสามารถสกดกนเครองบนทงระเบดขาศกไดนนเปนเรองของโชคเสยมากกวา ดชเอตไดเลกลมการยงตอสอากาศยานจากพนดนดวยความเหนทวา “การใชปนใหญยงตอสเครองบนเปนการสนเปลองพลงงานและทรพยากรทไมเกดประโยชนอะไร” เขาคดในเรองการปองกนโดยเครองบนและอางความคดจากประวตศาสตรวา “ทกครงทท าการโจมตทางอากาศอยางรนแรงใน ค.ศ.๑๙๑๙ ปรากฏวาไดผลตามทหวงไว” ความลมเหลวของดชเอตทรายแรงทสดเปนเรองเกยวกบการพฒนาทางเทคนคดานความเรวของเครองบนทหาร ไมวาจะพจารณาจากม าตรฐานความรของชางเทคนคการบนในสมยดชเอต หรอประสบการณทสะสมมาเปนเวลา ๑๕ ป บางทอาจจะเปนเพราะการน าไปเปรยบเทยบกบก าลงทางเรอ ดชเอตจงสนใจแตในดานของการมก าลงมากนอยกอนสงอนใด ดชเอตไมไดเพกเฉยเรองความเรวโดยสนเชง โดยกลาวอยบอย ๆ ถงความเรวทตองการ แตแลวกกล บสรปวา ปจจยดานความเรว มความส าคญ นอยเมอเทยบกบปจจยดานอน ๆ ของการท างาน “ไมวาจะเปนเครองบนทงระเบดหรอเครองบนรบ ไมตองเรวเกนกวาความเรวปานกลาง ไมจ าเปนตองเนนในเรองความเรว การทความกาวหนาทางเทคนคอาจท าใหเครองบนทงระเบดหรอเครองบนรบมความเรวมากขนอก ๑๐-๒๐ ไมลตอชวโมง โดยยงคงรกษาคณลกษณะเบองตนอน ๆ ไวไดไมเปลยนแปลงนน มความส าคญเพยงเลกนอยเทานน ” ดชเอตถกตองทคาดวาเครองบนทงระเบดขนาดหนกจะมความส าคญและถกตองทคาดวาจะกลบมาใชเครองบนหมเกราะกนอก แตกผดโดยสนเชงเมอน าเอามาเปรยบเทยบกบปจจยดานความเรวซงเปนคนละเรองกน และทจรงแลวความเรวเปนคณลกษณะทส าคญทสดของเครองบนทหารทกแบบ

๑๓

ในเรองความเรว ความผดพลาดอยทการประเมนคณคาของมน ดชเอตผดแมในเรองขอเทจจรงทางเทคนค เขาเชอวาก าลงทใชบนจะลดลงไดดวยการเพมระดบความสงขน แต ในความเปนจรง เครองบนจะตองเรงความเรวขนอกเทาตวเพอทจะไตระดบขนไป เพราะความแนนของอากาศลดลงครงหนง ดชเอตยงผดอก กบแนวคดทวา “เครองบนขนาดใหญมาก ๆ บางทจะไมอาจขนหรอลงไดนอกจากจะใชทางวงบนของเหลว เราอาจจะตองสรางทะเลสาบขนส าหรบใหเครองบนขน – ลง”

นอกจากขอสรปเกยวกบวธด าเนนการยทธโดยการใชก าลงทางอากาศอยางทวมทนแลว ดชเอตยงมความคดเหนเกยวกบการจดหนวยทางทหารและนโยบายทวไป อน ๆ เขา เปนผสนบสนนอยางไมเลกราใหมการจดหนวยทหารบก ทหารเรอและทหารอากาศรวมกน ภายในไมกปหลงจาก ค .ศ.๑๙๑๘ ดเอชตไดพดถงเรอง “สงครามเบดเสรจ” ใน ค.ศ.๑๙๒๑ ดชเอต ไดเขยนไววา “รปแบบการจดทางสงคมทแพรหลาย ท าใหสงครามมลกษณะเปนความเบดเสรจของชาต ประชาชนทวประเทศและทรพยากรทงหมดของชาตจะถกดงดดเขาท าสงครามดวย และโดยทสงคมก าลงววฒนาการไปในแนวน สงครามในอนาคตจะมลกษณะและขอบเขตเปนสงครามเบดเสรจ”

“ทฤษฎสงครามทางบก สงครามทางเรอและสงครามทางอากาศ ทฤษฎเหลานมอย ววฒนาการและพฒนาขนไปเรอย ๆ แตทฤษฎของสงครามแทบ ทจะไมมใคร รกน ” ดชเอตสนบสนนใหจดตงองคกรปองกนประเทศขนเปนกระทรวงและในป ค.ศ.๑๙๒๗ เขารสก พอใจอยางยง ทไดเหนกระทรวงดงกลาวตงขนในกรงโรม อทธพลในงานเขยนของดชเอตแ พรกระจายไปไกลมาก แนวความคดทเขยนไวหลายประการไดรบการสนบสนนและใชเปนเอกสารอางองโดยผมประสบการณและนกเขยนรนหลง ๆ แต ในอกดานหนงมหลายเรองทเปนการมองในแงดมากเกนไปหรอไมกเหลวไห ล ความเชอของ ดชเอตบางเรองกไมถกตองในสงครามปจจบน แตแนวโนมของการพฒนาในเกอบทกเรอง นอกจากเรองทเกยวกบเครองบนไดเปนไปในแนวทางทดชเอตไดคาดหมายไว ดชเอตหลงทางไปไกลในเรองลกษณะของเครองบนทจะใชในสงครามในอนาคต แตการคาดคะเนวธ การน าเครองบนไปใช นบวาใชไดใน การพฒนาการท างานของเครองบนตอ ๆ ไป นาจะท าใหการปฏบตการของ ผบญชาการ ทหารเปนไปตามทดชเอต สนบสนนมากยงขน การระดมทงระเบดอยางหนาแนนลงในพนทเลก ๆ การเลอกเปาหมายแหลงอตสาหกรรม และการสรางปอมบนทงระเบดขนาดใหญตดอาวธส าหรบปองกนตนเองอยางเตมทโดยไมตองมเครองบนขบไลคมกนเลยตามทดชเอตคดไวทงหมดนดเหมอนจะปรากฎใหเหนชดพออยแลวในขณะน และดชเอตเองทเปนผ เปดแนวความคดเหลานนสการทดสอบในชวงทศวรรษท ๒๐ และ ๓๐ เครองบนทงระเบดไมไดพนอนตรายจากการโจมตทางพนดนหรออากาศ แตกนบวามจดออนนอยลงกวาอดต สมมตฐานพนฐานในเรองทวาเครองบนจะไมสามารถถกท าลายและมก าลงอ านาจเหนอกวา เปนอาวธทประหยดกวาอาวธชนดอนทงหมดนน ในยคดชเอตเอง ปรากฏวาเปนไปไดเพยงสวนนอย แตในปจจบนนบวาใกลกบความเปนจรงมากทเดยว และเมอเทคโนโลยดานการบนไดพฒนาตอไปอกในอนาคต กอาจเปนจรงไดตามทดชเอตคดไว

๑๔

ผรบผดชอบความปลอดภยของชาตในสมยดชเอตไดพจารณาใชอาวธตามทมอยขณะนน ทฤษฏของดชเอตทก าหนดขนส าหรบอนาคตจงใชกบเครองมอทมอยในสมยของทานไดนอย

แมนกศกษาเรองก าลงทหารอากาศในสมยดชเอตกยงคดคานขอสนนษฐานท เขาคาดคะเนไว และความเหนทเปนแนวทางในการปฏบตการทางอากาศกถกแยงโดย นายพล Golovine (องกฤษ ) วา ดชเอตประเมนผลการทงระเบดท าลายขวญของประชาชนมากเกนไป ประสบการณตงแต ค .ศ.๑๙๓๙ ไดสนบสนนแนวความคดของดชเอตในเรองเหลาน และ ในเรองหลกการทวไป “เวลา”ไดเขาขางดชเอต

ทฤษฎของดชเอตไดกลายเปนเนอหาสาระในนโยบายของประเทศอตาล แมประเทศตาง ๆ ใน ยโรปจะไมน าเอาทฤษฎของเขาไปใชทงหมด เยอรมนไดใชก าลงทางอากาศท าความสยดสยองใหแก ยโรปจากป ค.ศ.๑๙๓๘ จนกระทงถงการระดมทงระเบดองกฤษอยางขนานใหญ (Battle of Britain) แตเยอรมนไมไดรวมการปฏบตการระหวางก าลงทางอากาศกบทางผวพนอยางตอเนอง กลบเกบเอาก าลงทางผวพนไววางแนวทมนหนนและใชเครองบนทงระเบดเบาแทนทจะเปนขนาดหนก เมอกองทพอากาศเยอรมนปฏบตการตอองกฤษไดใกลจะเปนไปตามทฤษฎของดชเอตใน ค .ศ.๑๙๔๐ แตกปรากฏวาประสบความลม เหลวแมวาการโจมตจะประสบผลส าเรจ เปนเรองทจะตองศกษาพจารณากน วา เยอรมนนาจะปฏบตการไดดกวาน ในเมอมโรงงานสรางเครองบน ทใหญกวาและกองทพอากาศทโตกวา แลวเอายทโธปกรณและก าลงพลททมเทไปใหรถถงและปนใหญ เรอด าน า และเรอผวน ามาใหแกเครองบน ยายเอาทหารบกและทหารเรอบางสวนไปใหกองทพอากาศ และโรงงานสรางเครองบน ส าหรบงานเขยนของนายพลมตเชลลเปนรนเดยวกนและกวางขวางพอ ๆ กบของดชเอต ทงสองทานมอะไรหลายอยางคลายกน แตกมสวนทแตกตางกนอยบางในเรองความคดเหนมตเชลลเขยนและพดอยางรนแรง คดคานอยางใจรอน และประณามคนอยางสาดเสยเทเสยวาเปนพวกทโงเขลา ตาบอดเพราะเหนแกตว หรอทจรต พวกทคดคานความเหนของมตเชลลกตอบโตมตเชลลอยางเผดรอนเชนกน

มตเชลลเหนดวยกบดชเอต ในบางประการ แตไมเหนดวยวาจะตองโจมตโครงสรางทาง เศรษฐกจและอตสาหกรรมอยาง รนแรง เขา เหนดวยกบความเชอในเรองความเปราะบาง ในขวญของประชาชนพลเรอนเชนเดยวกบดชเอต และเชอวาเปนไปไดทจะท าใหกจการพลเรอนและอตสาหกรรมเปนอมพาตไปไดโดยการทงระเบดอยางไมรนแรง เมอพดถงการโจมตของขาศกทอาจเปนไปไดตอเมองใหญ ๆ ของสหรฐ ฯ มตเชลลกลาววา “ไมจ าเปนจะตองท าลายเมองเหลาน โดยทบานทกหลงอยบนพนดน เพยงแตขบใหประชาชนพลเรอนออกไปเสยจากเมองเพอทจะไดไมสามารถประกอบอาชพตามปกตไดกพอแลว ใชลกระเบดไอพษไมกลกกท าได”

ลกระเบดหลายพนตนไดถกทงลงในกรงลอนดอนเมอ ค .ศ.๑๙๔๐ และ ๑๙๔๑ แตชวตความเปนอยในเมองกคงยงด าเนนตอไป อาคารเพยงสวนนอยเทานนทใชการไมได

“ในอนาคต เพยงถกคกคามวาเครองบนจะมาทงระเบดกจะตองมการอพยพกน งานทกอยางใน โรงงานจะหยด การทจะใหไดชยชนะสงครามอยางถาวร ก าลงในการท าสงครามของประเทศขาศก

๑๕

จะตองถกท าลาย ทงน หมายถงโรงงาน การตดตอสอสาร การผลตอาหาร แมกระทงผลตภณฑจากไรนา เชอเพลงและน ามน และสถานทซงประชาชนอยอาศยและด าเนนชวตประจ าวน เครองบนทไปปฏบตการในใจกลางของประเทศขาศก จะสามารถบรรลจดหมายนไดในเวลาอนสนอยางไมนาเชอ”

“ก าลงทางอากาศทสามารถบนตรงไปยงศนยตาง ๆ ทส าคญเพอท าการรบกวนหรอท าลาย ไดท าใหระบบการท าสงครามแบบเกาเปลยนรปไปเปนแบบใหมโดยสนเชง กองทพสวนใหญของขาศกในสนามจะไมใชเปาหมาย เปาหมายทแทจรงจะเปนศนยตาง ๆ ทส าคญของประเทศ ..ผลของการท าสงครามทางอากาศจะท าใหเกดความเดดขาดขนอยางรวดเรว ก าลงทางอากาศทเหนอกวาจะท าใหเกดความยงเหยงโกลาหลหรอการคกคามดวยความโกลาหลในประเทศฝายตรงขาม อนจะท าใหการยทธทฝายตรงขามเตรยมมาเปนเวลานานไมบงเกดขน”

ในงานเขยนครงแรกของมตเชลลหลงป ค .ศ.๑๙๑๘ เขาใหความ สนใจในเรอง ของการรวมปฏบตการระหวางก าลงทางอากาศกบทางผวพน แตเมอเวลาลวงไปก าลงทางผวพนไดลดความส าคญลงไปเปนรองโดยสนเชงในการประมาณการณของมตเชลล โดยเขาเชอมนวา ความสามารถทางเทคนคของเครองบนจะมมากขน อยางไรกด มตเชลลไดใหความส าคญอยางมากแกการใชก าลงทางอากาศในการท าลายก าลงทางผวพนของขาศก ในเรองน เขามความเหนแตกตางกบดชเอต ซงไมสนใจ ในก าลงทางผวพนแตคดทจะท าลายไปยงประเทศชาตและทรพยากรความแตกตางน บางสวนเปนเพราะความแตกตางในเรองเชอชาตและการพจารณาดานภมศาสตรของ ทงสอง โดยเฉพาะในเรองความสามารถของเครองบนทจะบนวนรอบเรอผวน าทกชนดได ซงท าใหเรอผวน าหมด หนทางทจะด าเนนการอยางไรตอไป เปนเรองทมตเชลลเชออยางจรงใจ “ถาระเบด (ลกระเบด ๒,๐๐๐ ปอนด ทงจากเครองบน ) ตกลงใกล ๆ เรอภายในระยะ ๒๐๐ ฟต แรงระเบดใตน าจะมากพอทจะเจาะรใตทองเรอท าใหเรอจมได ” เรอจ านวนมากตองจมลง โดยการโจมตทางอากาศระหวางสงคราม แตทจมลงดวยการโจมตวธอนทงายกวาการโจมตทางอากาศกมมาก “ในสงครามอนาคต อาจจะกระท าโดยก าลงทางอากาศชนดเปนพเศษ เหมอนกบอศวนหมเกราะในสมยกลางกได นกอกเชนกน ประชาชนทงหมดจะไมตองถกเรยกระดมในภาวะฉกเฉน แตเรยกเอาคนเพยงใหพอกบเครองมอทมก าลงอ านาจมากทสดในการปองกนประเทศ” ในฐานะทเปนนกบนทหารทมประสบการณในการบญชา การก าลงทางอากาศเขาท าการยทธจรง นายพลมตเชลลจะคนเคยกบปญหาทางยทธวธกวาดชเอตมาก เขาไดใชความสามารถในการคดหาทางปรบปรงยทธวธทใชอยอยางเตมท ขอเส นอทดเดนประการหนงและเปนการมองการณไกล ของ มตเชลลไดแก การวางแผนใชหนวยทหารพลรมหลงแนวขาศกใน ค.ศ.๑๙๑๘ มตเชลลไมยอมผดพลาดตามดชเอตในการคดใชเครองบนอเนกประสงค เครองบนขบไลยงคงมงานมากในแผนการท าสงครามของมตเชลล เมอสภาพการณอาจจะท าใหก าลงทางอากาศของคสงครามตองเขาปะทะโดยตรง มตเชลล เขยนไววา “สงครามในยโรปไดพสจนแลววา การปองกนการ

๑๖

โจมตทางอากาศไดผลแตเพยงทางเดยวเทานน ไดแก การกวาดลางก าลงทางอากาศของขาศกใหหมดไปในการยทธทางอากาศ” ในทกเรองทเกยวกบลกษณะทางเทคนคของเครองบน และรายละเอยดในการท างานของ เครองบนมตเชลลไมไดมความช านาญไปกวาดชเอต ความกระตอรอรนของมตเชลลไดท าใหบางครงคดไปวาความกาวหนาทางเทคนคจะมมากในอนาคตอนใกล ซงสมยท มตเชลล เขยนถงเรองนเปนสงทไมนาจะเปนไปไดตวอยางเชน เขาเขยนวา “ขาพเจาสามารถบอกได เลยวา เราจะมความสามารถในการบนรอบโลก ไดดวยเวลาอนสนและ การเตมน ามนเชอเพลง เพยงครงเดยว ” การคาดคะเนนลวงเลยมาหลายสบปแลว กยงหางไกลกบความเปนจรง

ความแตกตางทส าคญทสดระหวางความคดเหนทางทหารของสองทานนเปนความแตกตางในการมองภาพของภมศาสตร ดชเอตเขยนเปนภาษาอตาล และไดทดสอบทฤษฎโดยใชกบอตาลซงเปนประเทศทมประเทศซงเปนขาศกตงอยรอบดาน

“ตามธรรมดา ความคดเหนครงแรกของขาพเจาเปนเรองของสถานการณของประเทศเราเอง ตอมาเปนเรองความขดแยงระหวางอตาลกบบางประเทศทอาจจะเปนขาศกของอตาล ขาพเจาขอรบวาทฤษฎทข าพเจาอธบายนนมเรองดงกลาวเปนภมหลงอย เพราะฉะนนจงไมควรทจะน าไปใชกบทกประเทศ นาเชอไดแนวา ถาขาพเจาพจารณาถงความขดแยงระหวางญป นกบสหรฐ ฯ โดยเฉพาะ ขาพเจาจะไมไดขอสรปออกมาอยางเดยวกน เพอเปนวธทว ๆ ไปในการเอาชนะสงคราม การน าไปใชของทกชาตควรจะเขาใจเรองของขาพเจาใหถกตอง ขาพเจาตงใจเพยงแตจะชใหเหนถงหนทางทดทสดและมประสทธภาพมากทสดส าหรบประเทศของเราในการเตรยมท าสงครามทนาจะเกดขนในอนาคต” ผสนบสนนชาวอเมรกนหลายคนทยกใหก าลงทางอากาศเปนก าลงส าคญ สวนแรกขององคกรทางทหาร โดยกลาววา การปองกนสหรฐ ฯ เปนภาระหนาทดงเดมของทหารบก แตมตเชลลไมเคยยอมรบขอจ ากดดงกลาว เขาเปนคนแรกทพดถงการใชก าลงทางอากาศตามสภาพการณของโลก โดยมก าลงทางผวพนสนบสนนเลกนอย มตเชลล ไดสนบสนนอยางไมรจกเหนดเหนอย ในการ ใชเสนทางเดนอากาศระหวางทวปผานมหาสมทรอา รคตก ซงในปจจบน กเปนทสนใจกนอยางกวางขวาง เขาไดสาธยายอยางไมหยดหยอนถงคณคาของเสนทางขามมหาสมทรแอตแลนตกโดยผานกรนแลนดและไอซแลนดและความเปนไปไดในการเคลอนยายระหวางสหรฐ ฯ กบเอเชยผานทางอลาสกาและไซบเรยหรอทางหมเกาะอลวเ ซยนและหมเกาะครล โดยตอนเรมแรกอาชพทาง ทหาร มตเชลล ไดก าหนดให อลาสกาเปนประตส าคญ สการเปนใหญทางทหารในแปซฟก แตเมอมการใชเครองบนและก าลงทางอากาศไดพฒนาขน ท าใหความเหนของ เขาผดพลาดไป ระหวางทมตเชลลเปนผชวยผบงคบกองบน ฝงบนทหารบก ๓ เครองไดท าการบนรอบโลกโดยทางแปซฟกและแอตแลนตก ผานไปตามเกาะตาง ๆ ทเขาไดกลาววาเปนเสนทางส าหรบสหรฐ ฯ และเปนเสนทางทคกคามตอความปลอดภยของอเมรกา ในปจจบน เสนทางผานกรนแลนดและไอซแลนดไดใชกนแลว ความส าเรจของญป นในการเขายดหมเกาะ

๑๗

อลวเซยนในฤดรอน ค.ศ.๑๙๔๒ ซงในยามสงบไมไดสรางฐานทพไวนบวาเปนการยนยนความถกตองในการคาดหมายถงเหตการณทจะเกดขนของมตเชลล แมวาจะมการใชกองเรออยางกวางขวางและการโจมตทางอากาศนอยกวาทเขาไดคาดไว การคาดคะเนของมตเชลลหลายเรองไดเปนความจรง แตการพฒนาทางเทค โนโลย หลายประการอยางทดเหมอนจะเรมปรากฏใหเหนกนร าไรในขณะทเขาก าลงเขยนเรองอยนนยงคงไปไมถงไหน มตเชลลมจนตนาการกวางขวางทงเรองทางเทคนคและยทธวธ เขาเปนผ รเรมแตกเบอหนายตออปสรรค เอาจรงและหนกแนนตอการทจะท าใหความฝนเปนความจรง มตเชลลมองเหนแนวทางทจะด าเนนการในดานก าลงทางอากาศใหกาวหนามากกวาดชเอต แตเขากคาดหมายอะไรรวดเรวมากเกนไปอยบอย ๆ เหตนจงท าใหมตเชลลมขอบาดหมางกบผอนและท าใหตวเองมจดออนในอนทจะไดรบการสนบสนนและยอมรบจากวงการทหารในขณะนน

๑๘

เคลาเซวตซเคลาเซวตซ (Karl Maria von Clausewitz)

ค.ศ.๑๗๘๐-๑๘๓๑

นกยทธศาสตรสงครามทางบก คารล ฟอน เคลาเซวตซ นายพลปรสเซยนกทฤษฎ การสงคราม รนราวคราวเดยวกนกบโจมน

เปนผแตงหนงสอ On War อนมชอเสยง แมบางคนจะมองวา On War นาจะน าใชในการอางองมากกวาน าไปศกษาอยางจรงจง แมเวลาทลวงเลย จะท าใหคณคาของทฤษฎลดนอยลงไปบาง โดยเฉพาะอยางยงในเรองทเกยวกบยทธวธ แต On War กเปนหนงสอทศกษาถงการท าสงคราม โดยกลาวถงรากฐานของเรองสงคราม และรปแบบของความคดทน าไปใชในทกขนตอนของประวตศาสตรและการปฏบตทางทหารเปนครงแรกไดอยางชดจรง เคลาเซวตซไดเสยชวตใน ค .ศ.๑๘๓๑ กอนทจะเขยนหนงสอ เลมนไดจบสมบรณ ตนฉบบทตรวจแกครงสดทายยงมเรองทไมสอดคลองตรงกนบางประการทยงไมไดกลาวถงใหกระจางชด โจมนกลาวหาวางานเขยนของทาน “เลยเถดและหยงยะโส”

อยางไรกด โดยทวไปแลว เปนธรรมดาทเคลาเซวตซมองเหนลกษณะและขอจ ากดประจ าชาตในดานทแตกตางไป เขาอธบายถง “ลทธปรสเซยนยม” และ “ความบาคลงการยทธ” ในศตวรรษท ๑๙ Count Schlieffen บอกวา “เคลาเซวตซ ท าใหนายทหารปรสเซยมแนวความคดในการท าสงครามทแทจรง” นาวาเอก Liddell Hart นกวจารณทางทหารชาวองกฤษกลาว วา “นายพลในชวงครงศตวรรษนน ไดถกมอมเมาดวยเหลาองนแดงสเลอดทเคลาเซวตซท าขน ” ตงแตสมยเคลาเซวตซจนถงจอมพล Foch และ Ludendorff นกทฤษฎทางทหารไดอธบายความคดในการท าสงครามวาเปนการท าลายกนอยางรนแรง ทสด

๑๙

งานเขยนของเคลาเซวตซ ทเกยวกบกจการทหารและการท าสงครามไดจดพมพขน ๑๐ เรองหลงจากมรณกรรมของเขา เรองทท าใหเคลาเซวตซมชอเสยงโดงดงคอ On War ซงแบงออกเปน ๘ เลม เลมแรกกลาวถงลกษณะของสงคราม เลมท ๒ เปนทฤษฎของสงคราม เลมท ๓ ยทธศาสตร เลมท ๔ การรบ เลมท ๕ และเลมท ๖ ก าลงทหารและการตงรบ การเขาตและแผนสงคราม คณลกษณะทส าคญทสดประการเดยวของเคลาเซวตซในการวเคราะหสงครามกคอ การประสานปรชญาเขากบประสบการณอยางใกลชด

เมอเคลาเซวตซมอายเพยง ๑๓ ป ไดมโอกาสเขารบกบฝรงเศสในการยทธทแมน าไรนระหวาง ค.ศ.๑๗๙๓-๑๗๙๔ ตอมาใน ค.ศ.๑๘๐๑ ไดเขาโรงเรยนนายทหารในกรงเบอรลนและได รบความสนใจเปนพเศษจากนายพลชานรฮอสต ผปรบปรงกองทพบกปรสเซย ในการยทธป ค.ศ.๑๘๐๖ เคลาเซวตซไดยศรอยเอก และเปนนายทหารคนสนท ของเจาชายปรสเซย หลงการยทธท Auerstadt เขาตองถกจบและไปเสยเวลาอยในฝรงเศสและสวตเซอรแลนดอย ๑ ปกวา เมอกลบมาแลวไดเปนผชวยของนายพลชานรฮอสตในการปฏรปและปลกขวญใหแกกองทพบกและประเทศปรสเซย พอถง ค .ศ.๑๘๑๑ ปรสเซยไดถกบงคบใหรวมมอทางทหารกบนโปเลยนเคลาเซวตซไดเขาประจ าการในกองทพรสเซย โดยในตอนตนของสงครามปลดปลอย ค .ศ.๑๘๑๓ ไดเปนนายพนเอกของรสเซย ท าหนาท เปนนายทหารตดตออยทกองบญชาการของ Blucher ตอมาไดเปนเสนาธการของกองทหารรสเซย-เยอรมน เคลาเซวทซ ไดกลบเขาท างานในกองทพบกปรสเซยอกครง และไดเปนเสนาธการของกองทพนอย ใน ค .ศ.๑๘๑๕ ไดเขาท าการยทธท Ligny และ Wawre ในทางยทธวธ การยทธทงสองครงปรสเซยเปนฝายพายแพ แตในทางยทธศาสตรปรสเซยสามารถเอาชนะไดในขนสดทายในการยทธทวอเตอรล แตเคลาเซวตซเองไมไดเขารวมดวยโดยตรง ตงแต ค.ศ.๑๘๑๘-๑๘๓๐ เขาไดเปนผอ านวยการฝายจดการของโรงเรยนนายรอยทหารบกในกรงเบอรลน มเพอนไมกคนเทานนทรวา เคลาเซวตซไดท าการศกษาและรวบรวมประสบการณในชวตเขยนหนงสอทหองรบเแขกของภรยา ไมใชทโตะท างาน เคลาเซวตซถอวา สงครามไมใชการแขงขนกนทางวทยาการหรอกฬาระหวางชาต แตเปน “พฤตกรรมอนรนแรง” ในลกษณะของสงครามไมมอะไรทไมรนแรงหรอเมตตาปราณ ดงททานกลาวอยบอย ๆ ในหนงสอ On War วา “เราไมอยากจะไดยนวาแมทพนายกองไดชยชนะ มาโดยไมมการหลงเลอด” ทงนเปนการหมายถงวา ศาสตรของสงครามไมอาจจะท าใหสงครามไมรนแรงหรอมศลธรรมได ความเหนของเคลาเซวตซในศาสตรสงคราม ซงเปนเรองทสามารถประเมนผลและท าใหถกหลกการของเหตผลไดนน มความส าคญแตเปนรองเทานนไมมากทสด เคลาเซวตซไมไดดเบาเรองการสงก าลงหรอลกษณะทางภมศาสตรของยทธบรเวณ เขายอมรบวาปจจยทางคณตศาสตรและภมประเทศมความส าคญตอยทธวธ แตกมความส าคญนอยตอยทธศาสตร เคลาเซวตซหยบยกเอาเรองนมากลาวไวในงานเขยน ยคแรก ๆ เมอ ค .ศ.๑๘๐๕ ขณะทมผพยายามจะท าใหสงครามเปนศาสตร เขาไดยนยนถงความโดดเดนของปจจยทไมมตวตนคอ “ขวญ”

๒๐

เคลาเซวตซไดนยามค า “สงคราม” วาเปน “การกระท าทรนแรงมงจะบบบงคบฝายตรงขามใหปฏบตตามเจตนาของเรา ” สงครามเปนเรองของสงคมชวตเปนความขดแยงของผลประโยชนมหาศาลทตกลงกนดวยการหลงเลอด... การทฝายตรงขามจะยอมท าตามเจตนาของเรากตอเมอถกปลดอาวธหรออยในฐานะทจะตองถกปลดอาวธ ดงนนจดหมายของการท าสงครามจงตองเปนการปลดอาวธหรอลมลางขาศก และโดยท ทงสองฝายมจดหมายเหมอนกน การปฏบตการตอบโตกนจงเปนไปอยางสดก าลง “สงครามเปนการกระท าอนรนแรง ทเรงเรากนอยางสดเหวยง” ซงอาจเรยกแนวความคดของเคลาเซวตซนวาเปน “สงครามเดดขาด” อยางไรกดทานไมไดละเลยในความส าคญของทฤษฎ หนาทของทฤษฎกคอ “ใหต าแหนงแหลงทซงดเยยมแกรปแบบทเดดขาดของสงคราม และใชรปแบบนนเปนแนวทางทวไป...”

ในตอนทายของหนงสอ On War เคลาเซวตซชใหเหนวา “ทฤษฎไมใชนงรานส าหรบขนไปปฏบตการ ใด ”ๆ หรอ “แนวทางทแทจรงในการปฏบต” ทฤษฎคอนขางจะเปน “การสบสวนเชงวเคราะหเรองทน าไปสความรทถกตอง โดยแท และถาน ามาพจารณากบผลของประสบการณ ซงในกรณของเราไดแก ประวตศาสตรทหาร กจะเรยนรไดอยางละเอยดลออ... ทฤษฎควรใหความคดแกผน าในอนาคตในการท าสงคราม หรอใหค าแนะน าในการใหความรแกตนเอง แตไมใชสงจะน าตดตวไปในสนามรบ เพยงแตเปนรปแบบของการฝกสอนทมเหตผลและใหความสวางแกความคดของเยาวชน โดยไมท าใหเขาตองถกชกใยไปตลอดชวชวต” ในหนงสอนทานยงกลาวอกวา “สงทอจฉรยะบคคลกระท าจะตองดทสดตามกฎทกขอ แตทฤษฎไมสามารถท าอะไรไดดไปกวาทจะแสดงใหเหนวา อยางไรและท าไมจงเปนเชนนน”

สงครามไมใชการปฏบตทโดดเดยวหรอประกอบดวยการปฏบตแตเพยงเรองเดยว ปจจยหลายประการเชน กองทหารทตงขนใหม การขยายยทธบรเวณหรอระบบพนธมตร อาจเขามามบทบาทอยางมาก เมอคสงครามฝายใดออนก าลงกจะตองลดวตถประสงคลงเพอทจะได จ ากดการปฏบตการใหนอยลงในระดบทจ ากด การท าสงครามเปนเรองท เกยวกบอนตราย การใชก าลงรางกาย ขาวสารของสงคราม และปจจยในความไมแนนอนกบโอกาสอน ๆ อกหลายประการ ซงจะท าใหตองแยกแนวความคดในการท าสงครามออกจากการปฏบตการจรง ๆ เคลาเซวตซ สรปรวมเรยก ปจจยตาง ๆ น วา “ความฝด (Friction)” ความฝด ไมเพยงแตจะเปนเรองของเครองยนตกลไก กลไกทางทหารประกอบดวย ทหารทแตละคนจะตองชดเชยความออนแอของมนษยชาต ทานบอกวา ความฝด เปนเพยงแนวความคด ซงโดยทวไปตรงกบสงทแตกตางระหวางสงครามจรง ๆ กบสงครามบนกระดาษ สภาวะแวดลอมมากมายเหลอคณนา ท าใหแผนไมบรรลผลตามทก าหนดไว ในเรองน เคลาเซวตซไดกลาวเปนประโยคทในปจจบนไดปรากฎอยในคมอทางทหารวา “ทกสงงายมากในสงคราม แตสงทงายทสดยอมยาก... กจกรรมในสงครามเปนการเคลอนไหวทมการตานทานขดขวางเหมอนคนอยในน า จะไมสามารถเคลอนไหวตามธรรมชาตและงาย ๆ ทสดไดสะดวกตามปกต อนไดแก การเดนดงนนในสงครามกจะไมสามารถเคลอนไหวดวยก าลงตามปกตใหไดแมอยางธรรมดาสามญ”

๒๑

ในเรองความแตกตางระหวางยทธศาสตรกบยทธวธ เคลาเซวตซกลาวไวในงานเขยนเมอ ค .ศ.๑๘๐๕ วา “ยทธวธเปนทฤษฎของการใชก าลงทหารในการรบ ยทธศาสตรเปนทฤษฎของการใชการยทธเพอจดหมายของสงคราม” ในหนงสอ On War เขาเขยนไววา “เมอกองทหารเขาทตงกจะตองมความคดทจะสรบอยเสมอ...กจกรรมทกอยางในสงครามจ าเปนตองเกยวของสมพนธกบการรบไมทางตรงกทางออม ทหารไดถกเกณฑเขามาแตงเครองแบบรบอาวธ ท าการฝก หลบนอน กนอาหาร ดมและเดนทาง ทงหมดนเพยงเพอจะท าการสรบในเวลาและสถานทอนสมควร ” กองทหารใชท าการสรบ การรบใชใหบรรลจดหมายของสงครามจดหมาย ในการลมลางเจตนาของขาศกโดยการปลดอาวธดวยการยทธทแตกหก อนเปนวถทางเฉพาะทสดของสงคราม อยางไรกด การท าลายลางขาศกไมใชกฎหมายสงสด แตเปนเพยงการบอกทศทางทว ๆ ไปเทานน โดยเหตนผบงคบบญชาจะตองตระหนกวา “ยทธศาสตรทดทสด กคอ ตองแขงแกรงมาก ๆ อยตลอดเวลา ขนแตก โดยทวไป ตอไป ณ จดเดดขาด” ทจดเดดขาดหรอรแพรชนะแตกหกไปเลยน ทหารทกคนทมอยจะตองรวมก าลงเขาปฏบตการ

ความสมพนธระหวางวถทางกบจดหมายเปนพนฐานในการแปลความหมายของสงครามทางการเมอง โดยเคลาเซวตซ ตามปกตจดหมายยอมมอทธพลเหนอวถทาง แตบางครงอาจกลบกนการยทธทเดดขาดดเหมอนจะมผลบงคบความมงหมายของสงคราม เคลาเซวตซ ชใหเหนวา จดหมายทางทหารในการท าลายลางขาศกจะเขาแทนทวตถประสงคขนสดทายคอ จดหมายทางการเมอง ดงทไดเปนมาแลว ในเรองนทานไดยนยนวา นายพลควรเปนอสระจากการตกลงใจทางการเมอง และทจรงแลว เขาควรอยในฐานะทมอทธพลตอเรอง เหลานน เขากลาววา “จดหมายทางการเมองไมใชกฎหมายทเดดขาด จะตองปรบใหเขากบลกษณะของวถทาง และอาจตองเปลยนใหมทงหมดอยบอย ๆ.ยทธศาสตรโดยทวไปและโดยเฉพาะผบญชาการทหารสงสด อาจตองการใหความโนมเอยง และจดหมายทางการเมองไมขดแยงกบลกษณะเฉพาะของวถทางทางทหาร และความตองการนจะวาเปนเรองเลกนอยไมไดเลย ” การทกลาวไวเชนน เคลาเซวตซ อาจนกถงความชอบกล ของพวกชางประจบหรอทปรกษาหารอซงในศตวรรษท ๑๘ ไดเขายงเกยวในการปฏบตการทางทหารอยบอย ๆ ทานอาจนกถงขอเทจจรงจากการสงครามทนโยบายตองขนอยกบความเปนไปไดในดานทหารอกดวย นอกจากนยงนกอยในใจวาลกษณะส าคญของการตกลงใจทางทหารมผลกระทบตอทหารดวยเหตผลเบองตนทสด และนโยบายไมสามารถจะชน าอะไรได อยางไรกดขอคดทงมวลของเคลาเซวตซคอนขางจะเปนไปในทางทกลบกน สงครามเปนเพยงสวนหนงของสงคมทงหมด แตกตางกนไปโดยวถทางเฉพาะของสงครามเทานนแต “ความตองการทางทหารอยางรนแรงอาจมปฏกรยาตอจดหมายทางการเมองในบางกรณ โดยจะเปนเพยงการปรบจดหมายเหลานเทานน เมอจดหมายทางการเมองเปนจดหมายปลายทางและสงครามเปนวถทางจงไมสามารถก าหนดวถทางขนไดโดยปราศจากจดหมาย” นคอทศนะพนฐานทท าใหประโยคหนงในหนงสอ On War มชอเสยงทสด ไดแก “สงครามไมใชอะไรอน นอกไปเสยจากการด าเนนนโยบายของรฐตอไปโดยวถทางทแตกตางไป” เขา

๒๒

กลาวตอเตมในทอน ๆ ไวละเอยดลออมากขนวา “สงครามไมใชอะไรอน นอกจากการด าเนนการทางการเมองตอไปโดยคลกเคลากบวถทางทแตกตางไป เราพดวาคลกเคลากบวถทางทแตกตาง เพอทจะกลาววาในขณะเดยวกนนน การด าเนนการทางการเมองเหลานไมไดหยดลงโดยสงครามเอง และกจะไมเปลยนไปอยางแตกตางโดยสนเชง หากแตเนอหาสาระยงคงมอยตอไปไมวาจะใชวถทางใด...”

นโยบายของรฐเปน “ครรภทสงครามเจรญเตบโตเปนรปเปนรางขน ” ฉะนนนโยบายจงก าหนดเสนทางหลกทสงครามจะด าเนนตาม นเปนล าดบของเรองทถกตอง นอกจากเสยวานโยบายนนไมตองการอะไรทขดแยงกบลกษณะของสงคราม อนทจรงยอมเปนเรอง เหลวไหลนาหวเราะทนายพลจะวางแผนปฏบตการขนมาลอย ๆ “ยงเหลวไหลใหญ ทนกทฤษฎจะเรยกรองใหก าหนดวถทางทมอยของการท าสงครามใหแกนายพล เพอทเขาอาจจะวางแผนทางทหารลวน ๆ “ ในสงครามทตองสรบกบฝายตรงขามหลายชาตทเปนพนธมตรกน เคลาเซวตซบอกวา “จะตองเผชญกบปญหาในการตดสนใจวา กองทพพนธมตรชาตใดแขงหรอออนกวาทควรจะท าลายกอน ” อนเปนยทธศาสตรทางเสนใน ไมวาจะตดสนใจอยางไร จะตองค านงถงขอผกมดในการรวมเปนพนธมตรกน ซงเปนวตถประสงคทางทหารตามก ฎหมาย จดหมายเบองตนในการท าลายกองทพขาศกอาจถกปรบแกโดยสภาพแวดลอมอน ๆ เชนกน ตวอยางเชน การเขาครองดนแดนขาศก โดยตวของมนเองนบเปนอาวธทรายแรง เพราะจะท าลายความสามารถของขาศกในการสรางกองทพขนมาใหม การเสยดนแดนพรอมดวยการพายแพทางทหารของขาศกจะมผลในการบนทอนก าลงใจขาศก เหตนจดหมายในการปลดอาวธขาศกอาจกระท าไดโดยการปลดอาวธทางจตวทยา ซงจะเกดขนเมอขาศกตระหนกวา ไมนาจะไดชยชนะหรอจะเสยหายมากเกนไป ปญหาพนฐานของนกยทธศาสตรจงเปนการมองเหน “จดศนยดลย (Center Of Gravity)” ทจะตองท าการเขาต จดศนยดลยนอาจอยในทตาง ๆ กน เนองจากสภาพแวดลอมอนหลากหลายเกอบทกกรณจะเปนก าลงรบของขาศกแตถาประเทศขาศกถกแบงแยกเพราะการแตกราวทางพลเรอน จดศนยดลยอาจเปนเมองหลวงกไดในสงครามทรบกบกองทพพนธมตร จดศนยดลยอยทกองทพทแขงแกรงทสดของพนธมตรหรอผลประโยชนรวมกนระหวางพนธมตร สวนสงครามภายในชาต “ความเหนของประชาชน” เปนจดศนยดลยทส าคญและวตถประสงคส าคญทางทหาร นบวาเคลาเซวตซไดสมผสกบแนวความคดสมยใหมในการท าสงครามจตวทยาเขาแลวซงอาจจะกระท ากอนรวมกบหรอแมจะท าแทนการสรบจรง ๆ กได ในป ค.ศ.๑๘๒๗ เคลาเซวตซบอกวาจะแกไขหนงสอ On War ในสองเรอง เรองแรก เขาตองการจะแสดงความแตกตางระหวางสงคราม ๒ ชนด ชนดหนงมจดหมาย “ในการท าลายลางขาศก ” อกชนดหนงเพยง “เขาครอบครองเขตแดนขาศกไวอยางถาวรหรอใชเปนสงแลกเปลยนในการตกลงสงบศก” เรองท ๒ เขาตองการจะย าถงความจรงทวาสงครามเปนแตการด าเนน นโยบายตอไป และ

๒๓

ความเหนเรองนมเจตนาจะใหเกด “เอกภาพมากขน ” ในแนวความคดทงมวลของสงคราม การแกไขน เคลาเซวตซ คดวา “จะรดทบใหรอยยบยยในหวของนกยทธศาสตรและรฐบรษราบเรยบลงได” หนงสอเลมท ๘ เกยวกบแผนสงครามของเคลาเซวตซ เขาไดแสดงถงความแตกตางระหวางสงครามสองชนดอยางรอบคอบ ไดแก สงครามท าลายลางขาศกและสงครามจ ากด การปฏบตการทางยทธศาสตร จะมความหมายตางกนมากระหวางในกรณหนงกบอกกรณหนง ในกรณหนงผลขนสดทายเทานนทตองการ สวนอกกรณผลบางสวนอาจถกรวบรวมไวและปจจยในเรองเวลากนบวามคาจนกระทงขาศกจะใจออนลง ในกรณหนงการเขาครอบครองดนแดนไมมประโยชนอะไรจนกวาก าลงขาศกจะถกท าลาย สวนอกกรณการเขาครอบครองอาจะเปนการชวยเพมความเปนเจาของดนแดนมากขน สงครามจ ากดไดเกดขนแลวและจะเกดขนอกใน ๒ กรณ กรณแรกเมอความตงเครยดทางการเมอง หรอจดหมายทางการเมองทเกยวของไมรนแรงใหญโตกรณท ๒ เมอวถทางทางทหารอยในสภาพทมองไมเหนทางทจะสามารถท าลายลางขาศกไดเลย หรอสามารถเพยงแตจะท าลายลางไดโดยทางออมเทานน ก าลงทหารหนวยเลก ๆ ทสงไปปฏบตการนอกประเทศและสงครามเศรษฐกจจะไมสามารถ ท าลายขาศกตามความหมายทางทหารไดสงครามเกาหลทไมมฝายใดแพหรอชนะ ฝายสหประชาชาตตองใชก าลงถง ๙๓๒,๕๓๙ คน (๓๑ กรกฎาคม ค.ศ.๑๙๕๓) สวนสงครามอาวเปอรเชยทฝายพนธมตรสามารถท าลายลางก าลงของอรกบางสวนไดส าเรจกตองใชถง ๗๐๒,๖๗๐ คน ไมใชก าลงนอย ๆ เลย การกลาวถงความแตกตางของเคลาเซวตซอกเรองหนง เปนเรองการตงรบกบการเขาต ซงแตกตางกน ทงในดานการเมอง ยทธศาสตรและยทธวธ เขาเชอมน ในคณประโยชน ของการมขวญ ทดมากกวาการเขาต และเหนวาการจโจมมความส าคญโดยเฉพาะในดานยทธวธ แตส าคญนอยในดานยทธศาสตร เมอฝายเขาตมการเคลอนไหว ฝายตงรบกจะใชความไดเปรยบทงหมดทมอย การตงรบเปนวธรบเรมแรกของสงคราม ทานชใหเหนวาผ รกราน (ทางการเมอง) เปน “ผรกสนตเสมอ” กลาวคอใครทจะบกรกเพอนบานอยางสนต นอกจากวาจะมการรวมก าลงท าการตานทาน ทฤษฎของเคลาเซวตซ โนมเอยงไปในทางทจะพสจนวา ฝายทออนก าลงอยางนอยกมโอกาสมากพอทจะตานทานขาศกทมก าลงมากกวา เพราะ “การตงรบเปน รปแบบของการท าสงครามทแขงแรงกวา” ประเดนทเขาย าในสวนดของการตงรบเปนเรองทางยทธวธเชนเดยวกบยทธศาสตรและการเมอง ฝายเขาตจะไดรบความเหนใจ เขาขางทางการเมองและไดเปรยบทางขวญจากการทเปนการกระท าเพอปองกนประเทศ ทานไดเหนคณประโยชนของยทธบรเวณ ปอมคาย ทมนและการใชภมประเทศ เขาจะใชประโยชนจากการไดเวลาและเหตการณทไมคาดหมายทงหมดจากการออนก าลงของขาศก การทการตงรบเปนรปแบบทแขงแรงกวากเพราะลกษณะของมนโดยแท “การสงวนรกษายอมงายกวาการใหไดมา ” เขาแนะวาทกสงทไมไดเกดขนตองยกใหเปนความเชอถอของฝายตงรบ “เขาเกบเกยวในทซงไมไดเพาะหวาน”

๒๔

การตงรบเปนรปแบบทแขงแรงกวาดวยจดหมายทไมแนนอน แตการเขาตเปนรปแบบทออนแอกวาดวยจดหมายทแนนอน ในการเขาตถามจดหมายใหญโตฝายเขาตจะตองพยามสรบใหไดผลแนนอนตามความหมายของสงครามเดดขาด การตงรบในระหวางการเขาตเปนเพยง “น าหนกถวง” และ “บาปอยางมหนต” ซงจ าเปนจะตองมการเปลยนไปท าการรกดวย การตงรบอยางเดดขาดยอมขดกบลกษณะของสงครามทจะไมชนะดวยการถอยและการสงกลบ ฉะนนเคลาเซวตซ จงสรปไววา “ การรกอยางรวดเรวและแขงขน การกวดแกวงดาบแหงการแกแคนใหเปนประกาย นบเปนจดประสงคทหลกแหลมทสดในการตงรบ” เมอฝายเขาตท าการรกไปไกลกจะถกบงคบใหท าการตงรบอยางทไมไดประโยชนจากรปแบบทแขงแรงกวา ปจจยเรองขวญและจตวทยาจะมปญหาขน แตกนบวายงไดประโยชนอยอยางหนงในการตงรบ โดยไดครอบครองดนแดนหรอพนท เมอฝายเขาตสามารถจะท าลายลางขาศกได อกฝายหนงกจะไมสามารถบรรลจดหมาย นได ในบางบทของหนงสอ On War เคลาเซวตซ ไดกลาวถงเรองขวญและจตวทยาไว เขา ไดวเคราะหอยางรอบคอบถงคณสมบตทผบญชาการทหารสงสด และนายพลธรรมดาจะพงม ค าแนะน าทเขาไดถวายแกมกฎราชกมารปรสเซยบอกวา เราควรทจะใชหวอนเยอกเยนมากกวาทรอนแรงในการใหสวสดการแกพนองและเดก ๆ ในเวลาสงคราม หรออกแหงหนงเขยนไววา จตใจทเขมแขงไมใชสงทจะท าใหเกดอารมณรนแรง แตจะท าใหอารมณทรนแรงทสดสงบลงได มเสรอยางสมบรณในการมองการณไกลและพจารณาตกลงใจ คลายกบเขมทศในเรอทถกพายซดไปซดมา ความสามารถทางทหารของกองทพตองการมากกวาเพยงความกลาหาญ ไมใชอารมณแตเปนจตใจของกองทพทนบวามคา และไมใชเรองของจ านวนแตเพยงอยางเดยว การกลาวถงการมจ านวนเหนอกวาโดยทวไป ขนตอไป ณ จดแตกหก พงอยางเขาใจผดไปวาจ านวนของก าลงจะมคณคาเฉพาะแตอยางเดยว นอกจากน ทานยงไดยนยนวาการท าลายลางขาศกไมควรเขาใจผดวาเปนการเนนเพยงแตการสงหารตวทหารเทานน การยทธใหญ ๆ เปนการสงหารความกลาหาญของขาศกมากกวาทหารขาศก การยทธจะยงไมพายแพทางวตถ จนกวาจตใจของผบงคบบญชาหรอกองทพจะถกท าลาย อยางไรกด ทศนะพนฐานของเคลาเซวตซ ในเรองตาง ๆ ยอมจะไมลาสมย หากแตยง สามารถน าไปใชในกองทพปจจบนไดไมยงหยอนไปกวากองทหารเดนเทาและขมาในตนศตวรรษท ๑๙ ความขดแยงทเกดขนทกวนนไดพสจนใหเหนความจรงของกฏเกณฑของเคลาเซวตซทวา ก าลงทางกายภาพเปน “ดามไมของดาบ” แต “ก าลงทางขวญ” เปน “ใบดาบทเปลงปลง”

๒๕

มอลมอลททเเกก (Helmunth Karl Bernhard von Moltke)

ค.ศ.๑๘๐๑-๑๘๙๑ ยอดเสนาธการปรสเซย

จอมพลแหงกองทพ ปรสเซยผน เกดเมอ ๒๖ ตลาคม ค .ศ.๑๘๐๐ ท Parchim, Mecklenburh ในตระกลผดเกาของเยอรมน มอลทเกเตบโตขนมาในสภาวะอนคบแคนของครอบครว เมออายได ๑๑ป กถกสงเขาโรงเรยนนายรอยทโคเปนเฮเกน สอบออกไดเปนท ๔ ในชน วชาทออนทสดกคอ ยทธวธและศลปการสงคราม อาจารยคน หนงถงกบบอกวา “เดกคนนนจะฝกอบรมใหเปนทหารไมไดเลย” มอลทเกเขาประจ าการในกองทพเดนมารกในป ค.ศ.๑๘๑๑ พออาย ๒๑ ป กยายกลบมาอยในกองทพปรสเซยมยศเปนรอยตรในกรมทหารราบท ๘ เมออายได ๒๓ ป ไดเขาวทยาลยการสงคราม ซง ในขณะนน เคลาเซวตซด ารงต าแหนงเปนผอ านวยการ ผลการเรยนของมอลทเกอยในระดบดมาก ตอนจบหลกสตร ในป ค.ศ.๑๘๒๖ มอลทเกไดกลบไปเปนผบญชาการโรงเรยนนายรอยทตนเองเคยเรยนอย ๑ ปหลงจากนน เขาไปท างานการส ารวจใน Silesia และ Posen อย ๓ ป จงไดยายเขามาอยในกองเสนาธการทเบอรลนเมอป ค.ศ.๑๘๓๓ มอลทเกชอบวรรณคด ประวตศาสตร และการเดนทางไปในทตาง ๆ King William I of Prussia, right, and his Staff at the battle of Koniggratz. Moltke is the second from the right, and Bismarck third from the left, in the front row. Although Moltke had been Chief of the General Staff since 1857, his name was not a household word in the Prussian army. At Koniggratz, one general commented that a written orders seemed to be all right, “But who is this General Von Moltke?” After the Battle the question was not ask again.

๒๖

นอก เหนอ จาก เมอครง ทเปนนายรอยโทอยในกองทพเดนมารกและปรสเซย อย ๕ ปแลว มอลทเกไมเคยอยกบหนวยทหารใด ๆ เลย เขาไมเคยบงคบบญชากองรอยหรอหนวย อนใดทใหญกวาจนกระทงอายได ๖๕ ป เขาจงไดบงคบบญชากองทพปรสเซยท าสงครามกบออสเตรย ในระหวาง ค .ศ.๑๘๓๕-๑๘๓๙ มอลทเกไปเปนทปรกษาทางทหารใหแกตรกสรบกบอยปต ผบงคบบญชาของตรกไมสนใจค าแนะน าทดของนายรอยเอกหนมผน และตองพายแพสงครามไปในทสด ชวงชวตทยากล าบากทสดของทานเคานทไดจบสนลงเมอไดกลบไปยงกรงเบอรลนตอนทเปนนายรอยโทมอลทเกไมมเงนใชเลย ความจ าเปนท าใหเขาตองเขยนเรองสนลงในวารสารหรอบทความทางประวตศาสตร และแปลหนงสอประวตศาสตรของกบบอน ๖ ตอนเพอความกาวหนา ซงกท าใหไดเขาท างานในกองเสนาธการในเวลาตอมา งานเขยนในยคแรก ๆ ของเขาจะเกยวกบเรองภมประเทศ แต จะเกนเลยไปถงเรองภมศาสตรในทก ๆ ดาน รวมทง ลงลกไป ถงประวตศาสตรอกดวย การเรยนรและการศกษาของเขากระท าไดอยางดยงในทก ๆ เรอง ซงกสนบสนนใหการเขยนหนงสอ ของเขาดยงขน ไปอก มอลทเกไดกลายเปนนกเขยนชนเยยมของเยอรมน มอลทเกไมไดเปนรฐบรษหรอนกคดทางการเมอง แตความเปนนายทหารทเงยบขรม การเรยนรอยางกวางขวาง ท าใหเขาไดเขาท างานในราชส านก โดยใน ค.ศ.๑๘๕๕ พระเจาเฟรดเดอรค วลเลยมท ๔ ทรงแตงตงใหเปนราชองครกษของเจาชายเฟรดเดอรค วลเลยม ราชนดดา ซงตอมาไดเปนพระเจาจกรพรรดเฟรด เดอรคท ๓ การแตงตงครงนท าใหมอลทเกไดพบปะกบพระราชบดาของเจาชาย พระเจาวลเลยมท ๑ ผทรงเหนแววความสามารถของมอลเคและเสนอใหด ารงต าแหนงเสนาธการ ใน ค.ศ.๑๘๕๗ ตอมาไดมความพยายามทจะปรบปรงกองทพ โดยรฐมนตรกระทรวงกลาโหมรน และพระเจา วลเลยมเสนอใหปรบปรงประสทธภาพกองทพอยางเฉยบขาด บทบาทของรนในระยะทเกดความขดแยงทางการเมองไดท าใหมอลทเกมอทธพลมากทสดในกองทพ กอน ค .ศ.๑๘๖๖ พระเจาวลเลยมท ๑ ไดปฏบตตามค าแนะน าของรน จนเสนาธการเกอบถกลม มอลทเก ผไมชอบอวดอางตนเปนทรจกกนนอยในกองทพแมในการยทธทซาโควา ผบญชาการกองพลทไดรบค าสงจากมอล ทเกยงบอกวา “ดเหมอนค าสงนจะใชไดเลย แตพลเอกมอล ทเก เปนใคร ?” ความเหนหางจากการเมองระหวาง ค .ศ.๑๘๕๗-๑๘๖๖ ท าใหมอล ทเกหนมาสนใจในการเตรยมการปฏบตการทางทหาร มอล ทเกไดเรมยกรางแผน ตาง ๆ ทฝายเสนาธการปรสเซยจดท าไวใหมทนท เขาเชอในความสามารถของนายทหารปรสเซยในการแกปญหาทางยทธวธ นายทหารทรกขามเขตแดนเขาไปในโบฮเมยใน ค .ศ.๑๘๖๖ ไดปฏบตการตามความคดเหนของเขาเองเปนสวนใหญ มอลทเกเรงรดกองทพปรสเซยใหระดมพลรวดเรวมากยงขน เพราะโครงสรางทางภมศาสตรทไมเอออ านวยและปญหาทางทหารตอปรสเซย อยางไรกตาม เขา ไดใชทางรถไฟใหเปนประโยชนในการแกปญหาดานสภาพภมศาสตรอยางเตมท มอลทเกไดเรมศกษาในเรองเสนทางรถไฟกอนททางรถไฟรางเดยวจะถกสรางขนในเยอรมนนเสยอก มอลทเกยอ มเสยง ทจะไมลงทนสรางทางรถไฟสายเบอรลน -

๒๗

ฮมบวกร แตสนใจทจะลดระยะทางระหวางปรสเซยกบฮอลสเตน และในป ค.ศ.๑๘๔๗-๑๘๕๐ กองทหารชาตตาง ๆ จงไดเคลอนยาย ก าลงพล โดยทางรถไฟเปนครงแรก ตอมาใน ป ค.ศ.๑๘๕๙ ขณะท ปรสเซยก าลงเรมระดมพลในระหวางสงครามอตาล มอลทเกกมโอกาสไดทดสอบการขนสงกองทพทงกองทพโดยทางรถไฟ ซงถอวาเปนการเปลยนแปลงครงส าคญ ทางรถไฟไดเปดโอกาสทางยทธศาสตรขนใหม การขนสงกองทหารกระท าไดเรวกวาการเดนทพของนโปเลยนถง ๖ เทา รากฐานของยทธศาสตรทงปวงอนไดแก เวลาและพนทไดปรากฏแงคดใหมขน ประเทศทมระบบการคมนาคมทางรถไฟพฒนาไปมากแลว จะไดเปรยบอยางสงและอาจถงขนเดดขาดในการท าสงคราม ความรวดเรวในการระดมพลและการรวมก าลงของกองทพไดกลายเปนปจจยส าคญในการคดค านวณและวางแผนทางยทธศาสตร ความจรงแลว ตารางเวลาในการระดมพลและการรวมพลพรอมกบค าสงการเดนทางครงแรก ถอเปนเนอหาสาระส าคญอยางมากในแผนยทธศาสตรทฝายเสนาธการตองจดท าเมอคาดวาจะเกดสงคราม นอกจากการใชทางรถไฟสมยใหมแลว มอล ทเกยงไดเสนอใหใชระบบ ขนสงทาง ถนนทมโครงขายเชอมโยง หนาแนน อนเปนวถทางแหงการปฏวตอตสาหกรรม ในเรองของการเดนทพน นโปเลยนไดใหบทเรยนส าคญ ไว ดงเชนในการยทธป ค .ศ.๑๘๐๕ ทกองทพออสเตรยตองพายแพทอลม ถอเปนตวอยางชนเยยมของ ผลจากยทธศาสตรการแยกกน เดนทพ ความไมพรอมในการเขาท าการยทธในเวลาทตองการของ ขบวนทพทแยกการเดนทาง และตองใชเวลาเตมวนในเพอการปรบขบวนเมอถงทหมาย ท าใหตองใชกองทพนอย ทมก าลงเพยง ๓๐,๐๐๐ คนเขาท าการรบ หวใจส าคญคอ การเปลยนขบวนเดนทางไปเปนขบวนรบ

เปนกรรมวธทตองใชเวลา ฉะนนการรวมก าลงกองทพหลาย ๆ กอง ทพ จงตองใชเวลาหลายวนกอนเขาท าการยทธ หลงจาก ค.ศ.๑๘๑๕ สภาพของถนนไดรบการปรบปรงใหดขนมากและสามารถใชยทธวธใหม ๆ ได จากความสะดวกในการเคลอนยายทพ ใน ค.ศ.๑๘๖๕ มอลทเกเขยนไววา “ความยากล าบากในการเคลอนยายเพมขนตามขนาดของหนวย ทหารก าลงเกนกวา ๑ กองทพนอยจะไมสามารถเดนทางบนถนนสายเดยวในวนเดยวกนได ยงไปกวานน ความ ยงยากยงเพมขน อก เมอหนวยทใกลกวาไปถงทหมายกอนเพราะความจ ากดของจ านวนถนนทมอย สงทตามมากคอ โดยปกตกองทพจะแบงออกเปนกองทพนอยและเมอรวมก าลงกองทพนอยเหลานเขาดวยกนโดยไมม ก าหนดการ ทแนนอนยอมเปน ความผดพลาดทมหนต การจดก าลงและรวมก าลงพลทขาดความตอเนองและตอง ถกบบบงคบใหเขาท าการยทธในเวลาทยงไมมความพรอมไมควรกระท าอยางยง การเดนทพ ทตองแยกก าลงออกเปนหลายกลมจะเปนอนตรายตอหนาขาศก หากระบบทสนบสนนการเคลอนยายก าลงพลไมเหมาะสมเพยงพอ อยางไรกด การรวมทพและก าลงทหารกยงเปนสงจ าเปนส าหรบการยทธ สาระส าคญของยทธศาสตรจงรวมอยในการจดใหกองทหารเดนทางแยกกน แตตองใหรวมก าลงกนไดในโอกาสอนสมควร” หลงการยทธทซาโควา มอล ทเก ไดสรปความคดของทานไวดงน “จะเปนการดกวาถาจะเคลอนยายก าลงในวนทจะท าการยทธจากจดตาง ๆ เขาในสนามรบ อกนยหนงถาการปฏบตการสามารถจะกระท าโดยการเคลอนยายระยะใกล ๆ จากทศทางตาง ๆ ไปยงแนวรบและจดยทธศาสตของ

๒๘

ขาศกไดแลว จะเปนการด าเนนยทธศาสตรไดดทสด อยางไรกตาม เราไมอาจ คาดการณลวงหนา หรอรบรองผลของการปฏบตเมอตองใชการแยกการเดนทพ เชนน เพราะนเพราะม ปจจยในเรองของ พนท เวลา สภาพลมฟาอากาศ การขาวทไมเตม ๑๐๐ เปอรเซนตเขามาเกยวของ สรปแลว นอกเหนอจากการวางแผนและเตรยมการทดแลว โอกาสและโชคในชวตมนษย กเปนปจจยทท านายมไดเชนกน ทายทสด ความส าเรจอนยงใหญในสงครามจะไมไดมา หากไมมการเสยงอยางใหญหลวง” ขอสงเกตทกลาวมาน ท าใหเหนถงปรชญาในการท าสงครามของมอล ทเก เขาเปนนกศกษาท จงรกภกดของเคลาเซวตซ จงเปนกงวลทจะใชเหตผลในการท าสงครามใหมากทสดเทาทจะมากได เขาทราบดวาปญหาของสงครามจะไมหมดไปดวยการคดค านวณ สงครามเปนเครองมอของนโยบาย แมจะยนยนวาผ บงคบบญชาทหารควรจะมเสรในการอ านวยการการปฏบตการทางทหาร แตเขากยอมรบวา จดหมายทางการเมองทแกวงไกวไปมาและสภาวะแวดลอม ทเปลยนแปร ท าใหตองปรบแกยทธศาสตรอยตลอดเวลา การทการเมองมผลกระทบตอยทธศาสตร ท าใหมอลทเกตองเผชญกบความไมแนนอน เขารสกวา การระดมพลและการรวมก าลงของกองทพสามารถคด เตรยมการ ไวไดเปนเวลานานกอนทสงครามจะเกดขน เขากลาววา “ความผดพลาดในการรวมก าลงกองทพไวตงแตตน ยากทจะแกไขเมออย

ในระหวางการด าเนนการยทธทงมวล” อยางไรกด ค าสงการเตรยมทพอนรอบคอบจะตองออกและน าไปสการเตรยมการกอนเสยแตเนน ๆ เพอใหกองทหารสามารถเตรยมพรอมทจะเขาสสงคราม รวมไปถงการจดการดานการขนสงทเหมาะสม “ไมมแผนการใดทจะสามารถก าหนดความแนนอนหลงจากการปะทะครงแรก กบก าลงสวนใหญของขาศก ..ตลอดการยทธผบงคบบญชาจะถกบงคบใหตกลงใจตามสถานการณทไมสามารถจะคาดหมายได...ปญหาจงอยทการเขาใจสถานการณทเปนจรงซงปกคลมไปดวยความพรามวของความไมแนนอน การประเมนขอเทจจรงไดถกตอง การคาดคะเนสงทยงไมร การตดสนใจอยางรวดเรว และการปฏบตการ อยางสดก าลง ตอเนอง และทรหด ...เหนไดชดวาความรทางทฤษฎไมเพยงพอ ยงตองประกอบไปดวยคณลกษณะแหงจตใจและศลปในการรบทไดจากการฝกอบรมทางทหาร ประสบการณจากประวตศาสตรทหารและจากชวตของตนเองดวย...” มอลทเกไมยอมรบวายทธศาสตรเปนศาสตรและหลกการรบทวไปสามารถก าหนดขนได ซงท าใหการวางแผนปฏบตการกระท าไดอยางมเหตผล แมกฎดงกลาวจะเปนเรอง ของความไดเปรยบทางการยทธ แตดเหมอนมอลทเกจะใหเหตผลโดยอนโลม แตละสถานการณจ าเปนตองคลอยตามสภาวะแวดลอมของมนเอง และ สามารถแกไขไดโดยการฝก ฝน การหา ความร การมวสยทศนทกวางไกลและความกลาหาญ ตามความเหนของมอล ทเก เรองนเปนบทเรยนส าคญทสดทจะศกษาไดจากประวตศาสตร การศกษาประวตศาสตรยงเปนประโยชนมากทสดในการท าใหผบงคบบญชาในอนาคตคนเคยกบความซบซอนของสภาวะแวดลอมทการปฏบตทางทหารจะตองกระท า ทานเชอวา ไมมฝายเสนาธการหรอผด าเนนกลยทธคนใดจะมองเหนภาพทแทจรงของลกษณะหนาตาท

๒๙

ส าคญของสงครามไดเหมอนกบการศกษาประวตศาสตร ซงเปนเรองทจะขาดเสยมไดเชนเดยวกบการฝกอบรมของนายทหารฝายเสนาธการ

การศกษาประวตศาสตรทหาร เปนความรบผดชอบสวนกลางของกรมเสนาธการของปรสเซย ไมใชของแผนกขนตรง มอลทเกไดท าตวเปนแบบอยางโดยการเขยนเรองชนเยยมเกยวกบสงครามอตาลเมอป ค.ศ.๑๘๕๙ และน าไปจดพมพครงแรกเมอ ค.ศ.๑๘๖๒ บทความของเขามงทจะพรรณนาเหตการณโดยมการยกตวอยางใหเหน เพอทจะสรปออกมาไดอยางมเหตมผล เหมาะสมกบความเปนจรง ประวตศาสตรสงครามป ค.ศ.๑๘๖๖ และ ค.ศ.๑๘๗๐-๑๘๗๑ ไดเขยนขนภายหลงในลกษณะคลาย ๆ กนในความอ านวยการของเขา มอลทเกเหนวา การวางยทธศาสตรจะไดประโยชนอยางมากจากประวตศาสตรถาหากศกษาอยางลกซงและถกตอง เขาเองไดท าตนเปนตวอยางในการใชประโยชนจากการศกษาประวตศาสตร มอลทเกทราบดวา นโปเลยนใชกองทพนอยเขาตทางดานขางหรอดานหลงของขาศก การปฏบตเหลาน ไมมผลกระทบตอหลกการรบทวไป ในการรวมก าลงกองทพใหเขมแขงของ นโปเลยนเชอวา ขาศกจะไมสามารถตานทานการเขาต จากโดยรอบ ได คณประโยชนของยทธศาสตรดงกลาวโดงดงมากในสมย นโปเลยน แตกไมไดปองกนมใหนโปเลยนตองพายแพในทายทสดได การยทธทไลปซกไดแสดงใหเหนถงการเคลอนยายเขารวมก าลงของแตละกองทพทชานฮอสตแนะน าวา ไมควรทจะรวมก าลงพล ของ กองทพอยางไรจดหมาย หากแตการรวมก าลงจะตองเปนการรวมก าลงเพอทจะใช เขาสรบเสมอ มอล ทเกมความเหนวา ความกาวหนาของเทคโนโลยและการขนสงท าให ผบญชาการ สามารถวางแผนรวมก าลงเขาปฏบตการในขอบเขตทกวางใหญกวาทเคยกระท ามาแลวในครงศตวรรษทแลวมา มอลทเกชใหเหนวา แมประวตศาสตรจะมความส าคญตอการวางแนวความคด แตจะใชถอเปนหลกยทธศาสตรเลยทเดยวไมได “ยทธศาสตรเปนระบบการปฏบตทดเฉพาะกรณมากกวา ความรอบรเปนการใชความรในชวตจรง การพฒนาความคดทมอยเดมใหสอดคลองกบสภาวะแวดลอมทเปลยนแปลงอยางตอเนอง เปนศลปในการปฏบตภายใตความกดดนของสภาพการณทยงยากทสด” ฉะนน การจดการบงคบบญชาจงเปนเรองส าคญในความคดเกยวกบสงครามของมอล ทเก เขาไดกลาวถงเรองนอยางละเอยดในประวตการยทธทอตาล สภาการสงครามไมอาจอ านวยการยทธ ใหแกกองทพ และเสนาธการควรเปนเพยงทปรกษาของผบงคบหนวยเกยวกบแผนการปฏบต แมจะวางแผนไวผดพลาดหากปฏบตตามแผนไดอยางแนวแนมนคงกจะเปนการท าใหไดบทเรยนและเกดผลการปฏบตอนเปนรปเปนรางขน ได อกประการหนง แมแผนการปฏบตทดทสดกไมอาจจะคาดหมายความเปลยนแปลงของสงครามได ดงนน จงจ าเปนทจะตองใชการตดสนใจทางยทธวธของแตละคนในแตละเหตการณ ตามทศนะของมอลทเกเหนวา การปฏบตตามแผนอยางดนทรงปราศจากเหตผลเปนการท าบาปอยางมหนต ผบงคบบญชาทกคนจะตองมความรเรม การรจกพจารณาตกลงใจอยางอสระของนายทหารทกคนถอเปนคณสมบตพเศษ

๓๐

มอลทเกไมยอมทจะออกค าสงใด ๆ ทไมจ าเปนจรง ๆ “ค าสงจะมเรองทกเรองทผบงคบบญชาไม

สามารถท าไดดวยตนเอง ไมมเรองอนใดอก” ทงนหมายความวา ผบญชาการทหารสงสดหรอแมทพ ไมควรเขาไปยงเกยวกบการจดการทางยทธวธ แตมอลเคยอมทจะหนเหแผนการปฏบต ถานายพลใตบงคบบญชาสามารถ น าความ ส าเรจทางยทธวธ ได เขา กลาววา “ในกรณทมชยชนะทางยทธวธ ทางยทธศาสตรกยอมให” เขาไมไดเคลอนไหวอะไรเมอนายพลบางคนปฏบตการอยางบาระห าในสปดาหแรก ๆ ของสงครามฝรงเศส - ปรสเซย ซงแมจะเปนการเสยงโชคทไดผล แตกท าใหแผนการปฏบตทงหมดพงทลายลง มอลทเก ไมตองการทจะบนทอนจตใจในการสรบของกองทพหรอการปฏบตการตามความคดเหนของตนเอง และมปฏกรยาตอตานจากผใตบงคบบญชา การพฒนา กองทพสมยใหมไดให อสระในความรบผดชอบมากขนกวาในยคทแลวมา เหตผลส าคญประการหนงทนโปเลยนใหกองทพอยใกล ๆ กนกเพอใหกองทหารทงหมดอยในระยะทจะรบค าสงไดโดยตรง ระบบการวางก าลงทหาร ในแนวกวางของมอลทเกท าใหการอ านวยการยทธจากสวนกลางกระท าไดยากล าบาก แมวาการเดนทพกอนการยทธจะอ านวยการไดสะดวกโดยการใชโทรเลข มอลทเกไดอ านวยการในการเคลอนยายทพในสงครามป ค.ศ.๑๘๖๖ จากกองบญชาการในกรงเบอรลนไปยงยทธบรเวณเพยง ๔ วนกอนการยทธทซาโควา เขาจ ากดการออกค าสงทางยทธศาสตรทวไปอยางชาญฉลาด กองบญชาการตาง ๆ ของกองทพจะปฏบตการตามความคดทางยทธศาสตร ของตนไดอยางเสร ขณะทการแกปญหาทางยทธวธเปนเรองของผบงคบบญชากองทพนอยและกองพลตาง ๆ มอลทเกด าเนนยทธศาสตรเอาชนะสงครามไดถง ๓ ครง ไดแก สงครามเดนมารก ค .ศ.๑๘๖๔ สงครามออสเตรย ๗ สปดาห ค .ศ. ๑๘๖๖ และสงครามฝรงเศส - ปรสเซย ค .ศ. ๑๘๗๐-๑๘๗๑ ความคดและ การปฏบตทางยทธศาสตรของมอลเคไดถกทดสอบเปนครงแรกอยางยงใหญในการยทธกบออสเตรย ป ค.ศ.๑๘๖๖ บทบาทของเขาในสงครามทออสเตรยรวมกบปรสเซยรบกบเดนมารก ใน ค.ศ.๑๘๖๔ นบวาไมมากมายอะไร ในตอนทายของสงครามเขาไดหยดยงขอผดพลาดไดอยางรวดเรว ซงแสดง ใหเหนถงลกษณะของระบอบของจอมพลแรงเกลผชรา เขาเปนนกยทธศาสตรท สขมรอบคอบคนหนง การถกแถลงแผนการสงครามทกระท าตอออสเตรย ท าใหเขาโดดเดนยงขนจนถงกบพระเจาวลเลย มท ๑ ไดสงเมอ ๒ มถนายน ค .ศ.๑๘๖๖ ใหค าสงทกฉบบท ยงลงไปไมถงกองทพ ใหผานมอลทเกกอน ดวยเหตทแมแตกษตรยยงยอมรบค าปรกษาของมอลเคอยางเกอบไมมเงอนไขใด ๆ นายพลชราอาย ๖๕ ปทก าลงคดจะเกษยณอาย กไดเปนผบญชาการกองทพบกปรสเซยอยางแทจรง

๓๑

นกยทธศาสตรทางทะเลนกยทธศาสตรทางทะเล

มาฮาน (Alfred Thayer Mahan)

มาฮาน (Alfred Thayer Mahan) ค.ศ.๑๘๔๐-๑๙๔๑ เกดในโรงเรยนนายรอยทหารบกเวสตปอยนต สหรฐ ฯ เพราะบดาเปนอาจารยอยทนน แตมาฮานไปส าเรจโรงเรยนนายเรอทแอนนาโปลส เมอ ค.ศ.๑๘๕๙ เขาไดเปนประธานวทยาลยการทพเรอ ใน ค.ศ.๑๘๘๐-๑๘๘๙ และ ๑๘๙๒-๑๘๙๓ เกษยณอายเมอ ค.ศ.๑๘๙๖ และไดรบยศเปนพลเรอตรหลงเกษยณแลวใน ค.ศ.๑๙๐๖ เขาถกเรยกวา “นกปรชญาก าลงทาง

ทะเล” จดหมายของเขาตองการจะแสดงวา การครองทะเลเปนปจจยเดดขาดในความสมพนธระหวางประเทศ เขาเรงเราใหสหรฐปรบปรงกองทพเรอใหเขมแขงเพอทจะปองกนการเดนเรอสนคาของประเทศสนบสนนการผนวกเอาฮาวายเปนอกรฐหนงของสหรฐและการขดคลองปานามาในอเมรกากลาง ความคดของเขาหลายเรองไดถกเหนคณคาระหวางและหลงสงครามสเปน-อเมรกา (ค.ศ.๑๘๙๘) งานเขยนของเขาไดถกแปลกนอยางกวางขวางและมอทธพลตอความคดของกองทพเรอในองกฤษ เยอรมนนและญป น เราอาจเรยกมาฮานไดวาเปนเคลาเซวตซของยทธศาสตรทางเรอ ความคดเหนทางภมรฐศาสตรของเขาในเรองความส าคญของทตงทางภมศาสตร และก าลงกบจดออนเปรยบเทยบของประเทศทไมมทางออกทะเลกบประเทศทอยรมทะเลไดฟนฟความคดของนกเขยนอยางเฮาสโฮเฟรและแมคคนเดอรขนมาอก ซงท าใหฮตเลอรตองเพกถอนหลกเกณฑตาง ๆ เกยวกบโลกออกไปมาก งานเขยนชนแรกของมาฮานทจดพมพใน ค.ศ.๑๘๗๘ ซงเปนเรองรอยแกว “Naval Education for

Officers and Men” สงเขาประกวดไดรบรางวลท ๓ หนงสอเลมแรกทจดพมพเมอ ค.ศ.๑๘๘๓ คอเรอง The Gulf and Inland Watersการทมาฮานไดศกษาถงเหตผลทฮนนบาลเลอกใชเสนทางบกโจมตอตาลแทนทจะใชทางทะเล ท าใหเขาสงสยวาผลการยทธของฮนนบาลจะออกมาเปนอยางไรหากเลอกใชอกเสนทางหนง เขาไดสรปไววา “การควบคมทะเลเปนปจจยในประวตศาสตรทไมเคยถกเหนคณคาและแสดงใหเหนอยางมระบบ” มาฮานไดมโอกาสศกษาถงเรองการเปรยบเทยบการท าสงครามทางบกกบทางเรอ ซงหวงทจะไดทฤษฎของยทธวธทางเรอทานไดเขยนหนงสอในระยะตอมาอก ๓ เรอง ไดแก The Influence of Sea Power upon History, 1660-1783 พมพเมอ ค .ศ.๑๘๙๐, The Influence of Sea Power upon the French Revolution and Empire, 1793-1812 พมพเมอ ค.ศ.๑๘๙๒, Sea Power in its Relation to the War of 1812 พมพเมอ ค.ศ.๑๙๐๕

๓๒

ในหนงสอเหลาน เขาไดกลาวถง ปญหาของนโยบาย ยทธศาสตร และยทธวธทางเรออยบอย ๆ นอกจากนแลว เขายงไดเขยนบทความและหนงสอเกยวกบยทธศาสตรทางเรอและกจการระหวางประเทศอย เรอย ๆ เปนประจ าในหนงสอและบทความส าคญ ๆ ทเปนประวตศาสตร เขาไดเพงเลงถงอ านาจทางทะเล การกลาวถงนโยบายของชาต นโยบายของกองทพเรอ ยทธศาสตรทางเรอ และยทธวธ ไดกระท ารวม ๆ กนไปในลกษณะของล าดบเหตการณไมไดแยกกลาวเปนเรอง ๆ การประเมนและจดระเบยบความคดทางทหารเสยใหม ประการแรก เขาไดพฒนาปรชญาของก าลงทางทะเลซงไดรบการยอมรบแมนอกวงการทหารเรอไปทวโลก ประการท ๒ ไดก าหนดทฤษฎใหมของยทธศาสตรทางเรอ สดทายเขาไดวพากษวจารณเกยวกบยทธวธทางเรอ ยทธศาสตรทางเรอและก าลงทางทะเลจะเปนไปตามธรรมชาตของสภาพของภมประเทศ เชน การอยตดทะเล การมเรอสนคาและฐานทพโพนทะเล นโยบายของประเทศเกยวกบกองทพเรอ ยทธวธทางเรอเกยวกบการปฏบตการหลงจากทไดเรมรบกนแลว ฯลฯ ยทธวธเปนศลปะการใชอาวธทมนษยก าหนดขนซงอาจเปลยนแปลงไดเชนเดยวกบอาวธ แตหลกการของยทธศาสตรทางเรอมรากฐานทกวางขวางกวาและสามารถใชในยามสงบเชนเดยวกบในยามสงคราม การใหความแตกตางระหวางยทธศาสตรกบยทธวธอยางชดเจน ท าใหมาฮานอยเหนอนกเขยนรนกอน ๆ ทเหนวา ก าลงทางเรอมหนาทหลกในการปองกนการเดนเรอสนคาและชวยผลกดนการบกรกเทานน การศกษาของมาฮานท าใหเชอวาก าลงทางทะเลมหนาทกวางกวานน นนคอ เปนเครองมอในการด าเนนนโยบายสงเสรมใหประเทศชาตมอ านาจและเกยรต จากสมมตฐานของมาฮานทวา ก าลงทางทะเลมความส าคญตอความเจรญเตบโต ความรงเรอง และความมนคงของประเทศชาต เขาไดพจารณาตอไปถงปจจยของก าลงทางทะเลใน ๖ ประการหลก ๆ ทมผลตอการพฒนา ไดแกทตงทางภมศาสตร สภาพภมประเทศ (รวมทงทรพยากรธรรมชาตและภมอากาศ) ขนาดของดนแดน ประชากร ลกษณะนสยประจ าชาต และสถาบนของรฐบาล ดงจะอธบายพอสงเขปดงตอไปน ทตงทางภมศาสตร ในฐานะทเปนปจจยของก าลงทางทะเล พจารณาเปรยบเทยบทตงของเกาะองกฤษกบประเทศฝรงเศสและฮอลแลนด ความปลอดภยของเกาะองกฤษชวยใหรฐบาลไมจ าเปนตองมและบ ารงเลยงกองทพบกทใหญโตซงท าใหเกดความสนเปลองลดความมงคงของประเทศลง หมเกาะองกฤษอยใกลทวปยโรปในระยะทจะถกโจมตจากขาศกได แตกไกลพอทจะปลอดภยจากการบกรก กองทพเรอองกฤษสามารถจะรวมก าลงและท าการปองกนพรอมกนได หรอท าการปดกนทาเรอตาง ๆ ตามขอบทวปได แต ฝรงเศสตองแยกก าลงทางเรอออกไปปฏบตการตามชายฝงมหาสมทรแอตแลนตกและทะเลเมดเตอรเรเนยน ลกษณะทตงของหมเกาะองกฤษยงชวยใหสามารถควบคมเสนทางเดนเรอจากยโรปเหนอไดอกดวย การขอใชเกาะส าคญ ๆ และฐานทพทางยทธศาสตรอยางยบรอลตาร จะท าใหองกฤษสามารถควบคมทะเล

๓๓

เมดเตอรเรเนยนซงมความส าคญมาแลวในประวตศาสตรโลกทงในดานการพาณชยและการทหารยงกวาทะเลใด ๆ ขนาดเดยวกน สภาพภมประเทศ เปนปจจยก าหนดใหประชาชนแสวงหาและอยากจะมอ านาจทางทะเล ลกษณะของชายฝงทะเลจะอ านวยใหสามารถไปถงทะเลไดหรอไม ทาเรอทดจะใชเปนทตงก าลงทางเรอได สภาพของผวดนอาจท าใหประชาชนไปอยหรอไปท ามาหากนหางจากทะเล ชาวดชทถกผลกดนใหไปสทะเล แตการพงพาอาศยทะเลเกอบโดยสนเชงของเขากอใหเกดจดออนขน การใสป ยลงในดนท าใหคนฝรงเศสไมจ าเปนตองไปอยตามชายทะเลนอกจากพวกเขาตองการจะไปเอง ประเทศหมเกาะหรอประเทศทอยบนคาบสมทร เชน องกฤษ สเปน และอตาล จ าเปนจะตองมความเขมแขงทางทะเล ถาตองการจะแสดงวามอ านาจทางทะเลใหไดผล ชาตใดทมฝงทะเลเปนเขตแดนก าลงอ านาจของชาตจะเขมแขงเพยงไรพจารณาไดจากลกษณะของการยนขยายเขตแดนออกไป ขนาดของดนแดน อาจเปนจดออนหรอจดแขงกได สด แลวแตวาจะไดรบการสนบสนนจากประชาชน ทรพยากรและปจจยก าลงอ านาจอน ๆ เพยงไร ถาดนแดนทเหยยดยาวกวางไกลมาสนสดลงทปากแมน าทน าจดกบน าเคมมาจรดกนจะเปนจดออนเพมขน มาฮานไดยกเอาดนแดนฝายใตในสงครามกลางเมองอเมรกาเปนตวอยางประเทศทมดนแดนมากเกนไปตามสดสวนของประชากรและทรพยากรหรอมชายฝงและล าน าในประเทศมากเกนไปเมอพจารณาถงก าลงทมอย ขนาดและลกษณะนสยของประชากร ทงสองประการนจะเกยวของกบ การจดก าลงทางทะเล ประเทศทอยตดทะเลอยางองกฤษไมเพยงทจะตองมจ านวนทหารตามความจ าเปนเทานน หากจะตองมอกจ านวนมากท าหนาทโดยตรงหรอทางออมในการยดครองพนทในทะเล การพาณชยของประเทศในยามสงบเปนเครองชถงก าลงทมอยในการท าสงครามทางเรอ ประเทศจะตองมก าลงส ารองจ านวนมาก มฝมอทจ าเปนแกการบ ารงรกษากองเรอทงในยามสงบและสงคราม ดงตวอยางประเทศองกฤษ ไมใชแตเพยงเปนประเทศในทะเลเทานน แตยงตอเรอและคาขายทางเรอ จงตองมทรพยากรมนษยและเทคนคใหเพยงพอแกการเอาชนะสงครามทางเรอได อยางไรกด ก าลงทมไวเปนการปองปรามกตองการการท านบ ารงทด แมก าลงทมอย ทง ทางบกหรอทางทะเล จะแขงแรงพอทจะยนการบกรกของขาศกไวได ก ยง ตองอาศยทรพยากรธรรมชาตและสาธารณปโภคอน ๆ เขามาชวยเสรมอก มาฮานไดย าบทเรยนทจะตองเรยนรอย บอย ๆ วา ก าลงทตองการเพมขนอกกบก าลงทมอยแลวไมเหมอนกนและจะตองมการจดเตรยมอยางสมดลและมเหตผล ลกษณะนสยและความสามารถของประชาชาต เปนปจจยส าคญในความส าเรจของประชาชนทไปหากนในทะเลไกล ๆ ความตองการทจะท าการคาและความสามารถในการผลตสนคาไปขายจะรวมกนกอใหเกดลกษณะนสยประจ าชาตทส าคญยงในการพฒนาก าลงอ านาจทางทะเล ถามลกษณะดงกลาวและชายฝงทะเลด ๆ กไมนาจะมอนตรายจากทะเลหรอความรงเกยจใด ๆ ทจะขดขวางไมใหประชาชนแสวงหาความมงคงโดยการท าการพาณชยในมหาสมทรอนเปนเหตผลประการแรกทเดยวในการมก าลงอ านาจทาง

๓๔

ทะเล การรวมกนของการพาณชยทางทะเลอยางกวางขวางกบกองทพเรออนใหญโต ไดท าใหองกฤษมก าลงอ านาจทางทะเลเหนอใครในโลก เมอท าการคาขายไปกจะไดเมองขนเปนตลาดและเปนการชบเลยงการพาณชยและการเดนเรอใหเจรญเตบโต ฉะนนจงไมตองสงสยวาท าไมองกฤษจงมเมองขนมากมายเชนเดยวกบก าลงอ านาจทางการพาณชยและทางกองทพเรอทเขมแขง ลกษณะของรฐบาล มความส าคญอยางยงในการมก าลงอ านาจทางทะเล การทจะประสบผลส าเรจทางทะเลไดรฐบาลจะตองสงเสรมและจดการผลประโยชนของชาตในทะเลอยางเฉลยว ฉลาดและดวยความสามารถอยางไมลดละ

นโยบายขององกฤษตงแตรชสมยพระเจาเจมสท ๑ (ค.ศ.๑๕๖๖-๑๖๒๕) ไดก าหนดใหท าการรกษาและท านบ ารงอาณานคม การพาณชยและความเปนเจาทางเรอโดยใชมาตรการทกอยางทจ าเปน มาฮานเชอวาการยดมนในนโยบายทเปนไปในแนวเดยวกนนกระท าไดงายขน เพราะรฐบาลองฤษอยในก ามอของชนชนเดยวไดแกคนชนสงบนบก เขาสงสยอยบางวา การด าเนนนโยบายตอเนองไปภายใตการปกครองทเปนประชาธปไตยมากขนในสมยของพระองคจะกระท าไดเพยงไร โดยทเขาเชอวารฐบาลประชาธปไตยจะไมเตมใจเสยเงนเสยทองเพอใหคงมก าลงอ านาจทางเรออยตลอดไป และไมมสายตาไกลทจะใหมการเตรยมการทางทหารอยางเพยงพอ ฝรงเศสสมยรฐบรษคอลแบรต ผรบผดชอบการพฒนาอตสาหกรรม การพาณชยและการสรางกองทพเรอใหเขมแขงในศตวรรษท ๑๗ ไดพยายามจะเปนมหาอ านาจทางทะเลดวยเหมอนกน แตนโยบายนกลบท าใหคอลแบรตอยในต าแหนงไดไมนาน และไมไดรบการสนบสนนจากวงการพาณชยและอาณานคมทรงเรอง ประสทธภาพความเฉลยวฉลาดและความตงใจแนวแนของรฐบาลจะเปนปจจยในการพจารณาถงการพฒนาก าลงอ านาจทางทะเล รฐบาลควบคมขนาดของกองทพเรอ คณภาพของสวนราชการทหารเรอ ขดความสามารถของหนวยทหารเรอในการขยายก าลงยามสงคราม จตใจของทหารและผลส าเรจในการรบ ยงกวานนหลกนยมทางยทธศาสตรของรฐบาลอาจมความส าคญเกยวกบก าลงอ านาจทางทะเลทประเทศมอยจรง ๆ ดงตวอยางจากรฐบาล ฝรงเศสทยนยนอยหลายปใหนายพลเรอครองทะเลไวใหนานเทาทจะท าได ขณะเดยวกนใหหลกเลยงการปฏบตการทจะท าใหสญเสยเรออนเปนยทธศาสตรทกนไมใหกองทพเรอ ฝรงเศสปฏบตการอยางแตกหก และท าใหหมดโอกาสทจะไดชนะในตอนสดทายตอกองเรอองกฤษ ในการวเคราะหปจจยของก าลงอ านาจทางทะเล มาฮานไดมองจกรวรรดนยมในอกแงมมหนงทแตกตางไป มาฮานเปนนกตอตานจกรวรรดนยม เขามองเหนความสมพนธระหวางอาณานคมกบก าลงอ านาจทางทะเล การสรางก าลงทางเรอในอาณานคมเปนการยางกาวเขาไปในดนแดนตางประเทศ แสวงหาชองทางทจะขายสนคา ไดนานน าใหมในการเดนเรอ มการจางงานประชาชนของตนมากขน ท าใหตนเองสขสบายและมงคงยงขน อยางไรกด การคาขายไมใชวาจะกระท าไดโดยจดหมายปลายทางการเดนเรอมความปลอดภย การเดนทางระยะไกล ๆ และมอนตราย ทะเลมศตรคอยรบกวน เหตนจงตองมสถานตามเสนทางเดนเรอ เชน แห

๓๕

ลมกดโฮป เกาะเซนตเฮเลนา ฯลฯ ไมใชเพอประโยชนทางการคาเปนส าคญ แตเพอการปองกนและสงครามดวย การมทตงกองทหารอยางทยบรอลตา มอลตา ฯลฯ มคณคาทางยทธศาสตรเปนส าคญ อาณานคมและคายทหารในอาณานคมบางครงอยในลกษณะของเรองทางการคา แตบางครงกเปนเรองทางทหาร การแสวงหาดนแดนจะตองค านงถงขอเทจจรงพนฐานเหลานดวย การพจารณาตกลงใจของรฐบาลวาจะตงฐานทพเรอหรอไมและทไหน เปนภาระส าคญแกก าลงอ านาจทางทะเล เรอของประเทศทไมมฐานทพโพนทะเลเพยงพออยางสหรฐ ฯ (สมยนน) จะเปน “นกบนบกทไมสามารถจะบนไกลออกไปจากฝงทะเลได” จากการวเคราะหปจจยก าลงอ านาจทางทะเลของมาฮาน เปนทประจกษชดวาการมอทธพลขององกฤษไมไดอยทก าลงกองทพเรอทยงใหญและหลกนยมทางยทธศาสตรทเหนอกวาเทานน หากแตองกฤษยงควบคมทองทะเล แคบ ๆ อกดวย เชน ชองแคบองกฤษ ชองแคบยบรอลตา ซซเลยน ดารดาเนลส และบอสฟอรส ซงอาจจะควบคมไดงายจากชายฝงทงสองขาง องกฤษมทตงก าลงทางเรอหลายแหง เมอประกอบกบกองเรอรบแลวท าใหสามารถควบคมทะเลไดเปนอยางด ไมมความขดแยงใด ๆ ในตอนทองกฤษมก าลงทางเรอใหญโตนอกพนทยโรปในป ค.ศ.๑๘๙๐ มาฮานมความเหนวาการควบคมนานน ายโรปไดกเทากบไดควบคมมหาสมทรทกแหงของโลก จะถกคกคามบางกแตเฉพาะจากการมก าลงอ านาจของประเทศนอกยโรปเทานน อยางไรกดตลอดศตวรรษท ๑๙ การมก าลงทางเรอเหนอกวาใครท าใหเสนทางเดนเรอหลก ๆ ของโลกกลายเปนเสนทางคมนาคมภายในจกรวรรดองกฤษไป มาฮานสงสยวาองกฤษจะรกษาฐานะในการเปนมหาอ านาจทางทะเลทยงใหญทสดตอไปตลอดกาลหรอไม ทานเขยนไววา พนฐานกวาง ๆ ของก าลงอ านาจดงกลาว “ยงคงอยทการคาอยางกวางขวาง การ อตสาหกรรมทใชเครองจกรอนใหญโตและระบบอาณานคมทแผขยายออกไป ” แต “ไมวารฐบาลประชาธปไตยจะมองการณไกลหรอไม ความรสกกระตอรอรนตอฐานะและชอเสยงของชาต ความเตมใจทจะใหมความรงเรองโดยการใชจายเงนอยางเพยงพอในยามสงบ ทงหมดนจ าเปนตองมการเตรยมการทางทหาร ซงเปนปญหาทยงถกเถยงกนอย” อนทจรง ผลของการพฒนาในดานตาง ๆ ทองกฤษควบคมไดเพยงเลกนอย ท าใหเกดดลอ านาจทางเรออยางใหมขนในระหวางศตวรรษท ๒๐ไดแก การเกดมมหาอ านาจทางเรอใหมขนมา ก าลงทางบกหรอก าลงทางทะเลในยโรปไดเพมขนอยางมหาศาลและพฒนาการทางเทคโนโลยบางอยางซงท าใหการปดกนทางทะเลไดผลนอยลงกวาแตกอน การเกดมหาอ านาจทางทะเลของญป นไดท าใหยทธศาสตรขององกฤษในยโรปและตะวนออกไกลชกหวนไหว ในทศวรรษ ๑๘๘๐ และ ๑๘๙๐ อตอเรอองกฤษไดตอเรอรบสงใหญป นล าแลวล าเลา รฐบาลของมกาโดไดขอยมตวนายทหารเรอองกฤษไปสอนวชาการและการบรหารของทหารเรอ บางคนอาจจะแยงวาแมองกฤษจะไมตอเรอและใหค าแนะน าแกญป น ชาตอนกอาจจะท าใหหรออาจแยงวา ทองกฤษท าไปกเพอจะคานลทธจกรวรรดนยมของรสเซย แตความจรงกคอ กองเรอทนสมยของญป นในนานน าเอเซยไดผลกผนสถานการณทางยทธศาสตรใหใหมเปนผลดตอองกฤษ หมเรอขององกฤษปองกนรกษาชองแคบองกฤษ ทะเล

๓๖

เหนอและทะเลเมดเตอรเรเนยนได แตไมอาจจะคมครองเสนทางคมนาคมทางทะเลในตะวนออกไกลไดอก ตอไป

กอนสงครามการเมอง สหรฐ ฯ มกองทพเรอและนโยบายทางเรออยแลว แตไมมผลตอการเมองของโลกแตอยางใด หลงจากสงครามจงไดมการปรบปรงกองทพเรอสหรฐ ฯ งานเขยนของมาฮานไดเรงใหเปลยนแปลงแนวทางการพฒนากองทพเรอสหรฐ ฯ พอถง ค .ศ.๑๘๙๘ กองทพเรอสหรฐ ฯ ไดเพมก าลงจากเรอไมกล าเปนกองเรอรบชนหนงอยางรวดเรว การควบคมทะเลแคบ ๆ ของยโรปไมอาจท าใหครองครองทะเลในโลกอกตอไป องกฤษจะตองเสรมก าลงทางเรอโพนทะเลใหเขมแขงมากขนจงจะสามารถครองนานน าอเมรกาและตะวนออกไกลไดตอไปอก การพฒนาก าลงใกล ๆ เกาะองกฤษกจะชวยใหเปนไปไดอยางแทจรงไมวาทางการองกฤษจะตองการหรอไมกตาม การเรงสรางก าลงทางเรอในยโรปโดยเฉพาะกองทพเรอเยอรมนทเตบโตขนอยางรวดเรวหลง ค .ศ.๑๙๐๐ ไดคกคามตอการครองทะเลในนานน ายโรปขององกฤษทมอยมานานแลว ฉะนน แทนทจะเสรมก าลงกองเรอโพนทะเล รฐบาลองกฤษจงไดลดก าลงสวนนนลงเพอทจะยงคงรกษาความเปนเจาทะเลในทะเลแคบ ๆ และแอตแลนตกตะวนออก เปนไปไดวามาฮานเองไดใหเรงเสรมก าลงทางเรอของสหรฐ ฯ เพอลดการครองทะเลทวโลกขององกฤษใหนอยลง เขาเหนวา การมก าลงอ านาจทางทะเลประกอบกบความยงใหญของประเทศและการสรางจกรวรรดนยมดวยก าลงทางทะเลเปนแรงกระตนใหองกฤษแผขยายอทธพลทก าลงวนวายอยใน ยโรปตะวนออกไปและอเมรกา หลกการในเรองก าลงอ านาจทางทะเลของมาฮานไดท าใหการเมองและเศรษฐกจของประเทศตาง ๆ มแนวโนมเปลยนไป ซงกไดเรงขยายก าลงกองทพเรอกนอยแลว ก าลงทางเรอเหลานจะสงเสรมและสนบสนนการแสวงหาอาณานคมแหงใหม อนจะท าใหตองเรงสรางก าลงทางเรอเรวขนอก การเพมก าลงทางเรอของประเทศอน ๆ ท าใหการครองทะเลขององกฤษลดลง ไมใชแตเพยงฐานะทางยทธศาสตรขององกฤษและก าลงทะเลของประเทศอน ๆ จะคอย ๆ เสอมลงทละนอย การพฒนาทางวทยาศาสตรและเครองยนตกลไกทเกดขนยงท าใหความส าคญทางการเมองและทางทหารของก าลงอ านาจทางทะเลลดลงไปอกดวย หนงในการพฒนาเหลาน ไดแก การปรบปรงทางรถไฟและการขนสงทางถนนในทวปยโรป การพฒนาเรองอน ๆ เปนการพฒนาเมอพรรคนาซขนปกครองเยอรมนน ไดแก การผลตวตถดบทดแทนวตถดบทางยทธศาสตรซงแตกอนจะตองน าเขายโรปจากโพนทะเล อทธพลทางทะเลขององกฤษมอยมากในตอนทการขนสงทางบกในทวปยโรปยงเกาแกพนสมย การขนสงสนคาสวนใหญกระท าโดยทางน า ไปตามแมน าและล าครอง ผานนานน าชายฝงหรอทะเลลก สนคาทถกสงจากภาคตะวนตกเฉยงเหนอไปยงภาคใตของเยอรมนน อาจสงทางเรอจากทาทางเหนอ ผานชองแคบองกฤษ ออมแหลมยบรอลตารเขาชองแคบคารดาแนลส แลวจงเขาแมน าดานบไปยงปลายทาง การสรางระบบการขนสงทางรถไฟและถนนไดท าใหเปลยนสภาพการขนสงสนคาดงกลาวไป

๓๗

และมผลกระทบตอยทธศาสตรเชนเดยวกบการพาณชย มาฮานยอมรบการพฒนาใหม ๆ เหลาน แตสรปวา “การขนสงสงของจ านวนมาก ๆ เปนระยะทางไกล ๆ กระท าไดงายและมากมายกวาทางบกอยางเดดขาดโดยทางทะเล และนเปนเหตผลทท าการครองทะเลจงส าคญนก ” เขาไดยนยนวา เสนทางทะเลยงคงเปน “ทางคมนาคมเสนใน” อยซงใหความไดเปรยบทางทหารอยางแนนอนในบทความของมาฮานเมอ ค.ศ.๑๙๐๗ เขาไดยอมรบวา มทางเลอกอกมากส าหรบการขนสงทางทะเล และไมอาจจะกลาวไดอกตอไปวา การขนสงทางทะเลจะเฟองฟเชนทไดเปนมาแตกอน ดวยเหตผลทชดแจงในเรองคาขนสงถกและความสะดวก การขนสงทางน าจะยงคงรกษาต าแหนงความส าคญในการขนสงไวได อาจส าคญนอยลงแตกยงคงเปนเครองมอขนสงทยงใหญอยเสมอจนกวาเราจะท าการขนสงทางอากาศไดเปนผลส าเรจ ใน ค.ศ.๑๙๐๗ แมวาการขนสงทางรถยนตจะยงเพงเรมขน แตกพอจะมองเหนไดแลววาอนาคตการคมนาคมขนสง ตอไปจะเปนอยางไร อยางไรกตาม มาฮานยงนยมเรองเกา ๆ อย ไมเคยใฝฝนถงเรองความคลองแคลวทก าลงทางบกจะมในสงครามโลกครงท ๒ ความคลองแคลวของก าลงทางบกน ไมเพยงแตจะท าใหก าลงอ านาจทางทะเลไมเปน “ทางคมนาคมเสนใน ” อกตอไป หากยงคกคามตอความปลอดภยของฐานทพบนบกทไมมก าลงอ านาจทางทะเลอกดวย มาฮานเชอวาก าลงอ านาจทางทะเลในทกกงกานสาขา เปนถนนไปสความมงคงและเกยรตของทกประเทศทสามารถพฒนาได เขาชใหเหนวาฝรงเศสอยในสภาพทเอออ านวยมากทสดในการพฒนาก าลงอ านาจทางพาณชยและทางเรอฐานะของฝรงเศสแขงแรงกวาประเทศยโรปอนใดในการรบกบองกฤษ แตฝรงเศสเปนมหาอ านาจทางบกมากกวาทางทะเล เยอรมนนเสยเปรยบมากในการทการพาณชยทางทะเลจะตองผานทะเลเหนอหรอชองแคบองกฤษทอยในระยะยงของปนเรอองกฤษ นอกจากนประเทศยโรปใด ๆ ทจะตองปองกนชายแดนจากการบกรกของประเทศเพอนบานทมก าลงมาก จะไมสามารถเปลยนเอาทหารและอาวธของกองทพบกใหมาท าการครองทะเลได เมอเทคโนโลยท าใหก าลงอ านาจทางทะเลมความส าคญเปนเครองมอในการเมองของโลก ความส าคญของปจจยพนฐานของก าลงอ านาจทางทะเลจงเปลยนไปมาฮานเหนวาการทไอน าท าใหเรอแลนไดโดยไมตองอาศยลมทไมแนนอน ท าใหการปองกนหมเกาะทางบกลดนอยลง ไอน าชวยเพมรศมการปฏบตการจากสถานทหารเรอตาง ๆ มากขน แตนนเปนเพยงการเรมตนเทานน เพราะตอมาเรอด าน าและเครองบนไดคอย ๆ ท าใหคณคาในการปองกนของเกาะหมดไป มาฮานไมไดมชวตยนยาวจนไดเหนเรอด าน าเยอรมนท าการปดกนเกาะองกฤษระหวาง ค.ศ.๑๙๑๗ เพอบงคบใหองกฤษยอมแพ หรอไดเหนการโจมตทางอากาศใน ค.ศ.๑๙๔๐ ตอยานอตสาหกรรมและทาเรอ ซงเปนกระดกสนหลงของก าลงอ านาจทางเรอองกฤษ การครองทะเลโดยกองเรอผวน าใหญโตทเคยกระท ามานาน ไมอาจจะประกนความปลอดภยของฐานทพบนเกาะองกฤษไดอกตอไปแลว ยงกวานนกองเรอรบเองกเปนจดออนตอการโจมตดวยอาวธใหมเหลาน การระวงไมใหถกเรอด าน าขาศกโจมตตองกระท าอย

๓๘

ตลอดเวลา ทะเลแคบ ๆ และชายฝงทอยในระยะปฏบตการของเครองบนขาศกบนบก ถาไมอาจปองกนการโจมตไดเรอรบจะตองระมดระวงใหมากอาวธใหมสามารถจะท าการโจมตในรศมทใกลกบการปฏบตการของ กองเรอได มาฮานไดย าหลายครงหลายคราวา ฐานทพทปลอดภยเปนรากฐานทจ าเปนในการมก าลงอ านาจทางทะเล แตเขาไมไดมองไกลไปถงการทฐานทพจะถกโจมตทางอากาศ การปองกนฐานทพจะตองกระท าในทางลก ไมเฉพาะแตปองกนการท าสงครามยานยนต แตยงตองปองกนการโจมตทางอากาศทกรปแบบอกดวย ฐานทพเรอทไมมการปองกนทางลกและแหลงสงก าลงใหญโต อยางฐานทพทสงคโปรและฮองกงจะไมสามารถรกษาไวไดโดยก าลงทางทะเล ถาถกโจมตดวยหนวยยานยนตจากทางบกหรอก าลงทางอากาศ มาฮานไดอานประวตศาสตรยโรปและศกษางานเขยนของโจมนอยปครง ซงไดใชความรมาพจารณาเหตการณทางประวตศาสตรทหารเรอ เขาไดเรยนรจากโจมนวา ไมมขอแตกตางทเดนชดระหวางการพจารณาทางการเมองกบการทหาร และไดน าเอาวธวเคราะหวจารณการยทธและการรบมาใช โจมนไดก าหนดหลกการสงครามจากแนวคดพนฐานในเรองทตงเสนทาง การคมนาคม และการรวมก าลง มาฮานพยายามทจะก าหนดหลกการใหคลายคลงกนเกยวกบยทธวธและยทธศาสตรทางเรอ เขาไดพบวาแนวความคดของโจมนหลายประการน าไปใชในการท าสงครามทางเรอได แมบางประการจะตองปรบปรงแกไขหรอใชอยางจ ากด เหตนหลกการทมาฮานก าหนดจงเปนรากฐานของระบบยทธศาสตรทางเรอทมผลกระทบตอแผนและนโยบายของกองทพเรอประเทศชนน าทงหลาย มาฮานเหนวา ทตงของกองก าลงตรงยานกลางใหความไดเปรยบในการตงรบเชนเดยวกบการรกในทะเลทเหมอนกบบนบก ทตงเชนนใหทางเสนในเปนเสนทางทสนกวาในการโจมตอนทจรงทางเสนในเปนการยดทตงตรงยานกลางออกไป หรอทตงตรงยานกลางทเรยงตดต อกนเปนล าดบไป ฝายอยในทตงดงกลาวสามารถรวมก าลงทางดานหนงดานใดในหลายดานไดอยางรวดเรวกวาขาศก และจงสามารถใชก าลงไดผลดกวา ตวอยางเชนคลองสเอซเปนทางเสนในเมอเปรยบกบทางออมแหลมกดโอป คลองปานามาเมอเปรยบกบแหลมมาเจลแลน และคลองคลเมอเปรยบกบชองแคบสกาเยอรกระหวางเดนมารกกบนอรเวย คณคาทางยทธศาสตรของทตง มาฮานใหเหตผลวา ไมเพยงขนอยกบความสมพนธทมตอเสนทางยทธศาสตร หากยงขนอยกบก าลงทแทจรงและทรพยากรของทตงเองหรอประเทศรอบ ๆ ขาง ทตงขอเมองโดเวอรหรอยบรอลตาร ซงใกลเสนทางทะเลหรอใกลทางผานของเสนทางทะเลหลายเสนทางกนาจะเปนทตงตรงกลางดวย คณคาของทตงทางยทธศาสตรดงกลาวมมากขน เพราะทางเดนเรอในบรเวณเหลานจะแคบยงขน และเรอจ านวนมากจ าเปนตองผานก าลงทางทหารของทตงแตละแหงอาจเพมขนโดยการสรางปอมคายขนตามความเหมาะสม แตถาจะตองน าเอาอาวธยทโธปกรณมา

๓๙

จากทไกล ๆ ทตงนนกจะเสยเปรยบแกฝายอนทมเพอนบานร ารวยและพฒนาสนบสนนอย ยบรอลตารเปนตวอยางทองกฤษเสยเปรยบในเรองน ค าวา “เสนทางคมนาคม” มาฮานหมายถง เสนทางเคลอนยายระหวางก าลงกบแหลงสงก าลง เขาเขยนไววา “เสนทางคมนาคมเปนปจจยส าคญทสดทางยทธศาสตรการเมองหรอการทหาร ”

ก าลงอ านาจทางทะเลจะมมากไดขนอยกบการควบคมเรองเหลานน ฉะนน ก าลงอ านาจทจะใหสามารถใชเสนทางคมนาคมส าหรบตนเอง และขดขวางไมใหขาศกใชนน จงมผลกระทบตอความเขมแขงของประเทศ เสนทางคมนาคมยงไกลขน ประโยชนทจะไดรบจากก าลงอ านาจทางทะเลกจะยงมากขน ทตงตรงยานกลางซงสามารถปองกนเสนทางคมนาคมของตนไดยอมไดเปรยบมาก ดงเชนทตงของฝรงเศสในการท าสงครามกบสเปนและออสเตรย หรอทตงขององกฤษเมอท าสงครามกบฝรงเศส กองเรอองกฤษสามารถจะปดกนชายฝงทะเลฝรงเศส ขณะเดยวกนกจะสามารถปกปองผลประโยชนขององกฤษตงแตทะเลบอลตกลงไปจนถงอยปตได มาฮานย าวา การรวมก าลงเปนหลกการพนฐานของทงการท าสงครามทางทะเลและทางบก คณคาของทตงตรงยานกลางอยทความสะดวกและงายตอการรวมก าลง ถากองเรอเผชญกบขาศกสองทาง จะตองเขาท าลายขาศกทางดานหนงกอนแลวจงเขาท าลายอกดานหนง นคอหลกการทอยในใจของประธานาธบดรสเวลท เมอทานไมยอมใหแยกกองทพเรออเมรกนออกเปนกองเรอแปซฟกและ แอตแลนตก การศกษาประวตศาสตรท าใหมาฮานเชอวา การยทธในอดตทางทะเลและทางบก “ยอมจะ

ส าเรจหรอลมเหลวตามทไดสรบใหสอดคลองกบหลกการสงครามเพยงไร ” เนอหาสาระของ หลกนยมทางยทธศาสตรของมาฮาน ไดแก ความจ าเปนในการครองทะเล ซง เขาวาจะกระท าไดกโดยการรวมก าลงใหสามารถขบไลเรอรบและเรอพาณชยขาศกออกไปจากทะเลไดเทานน ถาจดหมายส าคญของกองเรอรบอยทการครองทะเล ไมใชการไลตดตามหรอหนขาศกกองเรอกจะตองมลกษณะของก าลงในการรกรบไมใชความเรว การไปถงจดหมายกอนไมมประโยชนอะไรนอกจากวาจะมก าลงเหนอกวาเมอขาศกไปถงทนน หลกการนมาฮานเชอวาเปนความจรงทางทะเลมากกวาทางบก ความเรวเปนประโยชนแตใชแทนก าลงยงไมได เรอขนาดหนกซงในระยะหลงไดแกเรอ ประจญบาน จงเปนกระดกสนหลงของก าลงทางเรอ ประเทศทโชคไมดมกองเรอทออนก าลง มาฮานแนะน าใหวางก าลงใหเกดประโยชนมากทสด ขาศกโจมตใหแตกไมไดและหลอกขาศกดวยการระวงปองกนนานน าอยางสม าเสมอไมใหขาศกเลดลอดเขามาได กองเรอเยอรมนไดกระท าเชนนในสงครามโลกครงท ๑ และกองเรออตาลในสงครามโลกครงท ๒ การมกองเรอทดอยก าลงกวานเปนการบงคบใหขาศกจ ากดการปฏบตการลงจนกระทงกองเรอนนจะถกท าลาย ก าลงทเหนอกวาจะไลลาก าลงทออนกวาเขาฝงหมด

๔๐

ในเรองท “ตามนยทางการเมอง กองทพเรอท าการปองกนเทานน ” มาฮานไดอธบายวา “หมายถงวากองทพเรอจะถกใชใหท าการปองกนเทานน ในกรณทเราถกบงคบใหท าสงคราม ในความหมายทางทหาร หมายถงวา กองทพเรอคอยโจมตและปองกนตนเองไดเทานน ปลอยใหขาศกอยตามสบายเทาทจะไดประโยชน และมเสรในการเลอกเวลาและวธการสรบของตนเอาเอง ” มาฮานยนยนอยาง แขงขนวา “กองทพเรอไมใชเครองมอทเหมาะสมในการปองกนชายฝงตามความหมาย แคบ ๆ ซงจ ากดอยแตการปองกนเมองทาเทานน การปองกนชายฝงเชงรบเหมาะทจะใหกองทพบกกระท า ถาจะใหทหารเรอปองกนกจะเปนการใชทหารทฝกมาอยางหนงใหไปท างานอกอยางหนง ยงกวานน ถาเมองทาทจะตองปองกนมหลายแหง ก าลงทางเรอกจะตองแบงแยกกนออกไปเปนการเสยก าลง การปองกนก าลงอ านาจทางทะเลควรใชปอมคายชายฝงไมใชงานของกองทพเรอ แตอยในความสนใจเพราะฐานทพทปลอดภยเปนรากฐานทจ าเปนของก าลงอ านาจทางเรอ” ส าหรบขอทวาการพฒนาอาวธยทโธปกรณใหม ๆ เชน เรอรบและตอรปโด จะมผลตอทฤษฎการครองทะเลอยางไร การปดกนทเปนยทธศาสตรทางเรอในอดตสามารถจะกระท าไดอยอกหรอไม มาฮานบอกวายงคงท าไดอย ลมจ ากดการแลนของเรอใบ แตกองเรอสมยใหมจะเปนก าลงปองกนทเขมแขงโดยใชก าลงขบเคลอนของเรอไมตองอาศยลม ตอรปโดอาจเปนอนตรายตอก าลงทปดกน แตกใชยงเรอทพยายามจะหลบหนไดสภาวการณใหม ๆ “ท าใหปฏบตการไดกวางขวางข น แตจะไมเปลยนแปลงลกษณะของการปฏบตการ” แมค าถามอยางเดยวกนเกยวกบเรอด าน า ตอรปโดแบบใหม และโทรเลขไรสายไดเกดขนอก ๑๖ ปตอมา มาฮานกตอบอยางเดยวกนวา “เรอด าน าและตอรปโดแบบใหมจะท าใหตองใชก าลงในการปดกนมากขนและบงคบใหปดกนในระยะไกลมากขนอกมาก ” แตหลกการของยทธศาสตรจะไมเปลยนแปลง ปญหาทแทจรงเกดจากจดออนของเรอรบขนาดใหญทจะถกเรอด าน าและเครองบนโจมต หลงสงครามโลกครงท ๑ ไดมการทดลองทงระเบดเรอเยอรมนทยอมแพและไดขอสรป ๒ ประการ ประการแรกในทะเลแคบ ๆ ทเครองบนขาศกจากฐานบนบนบกบนมาโจมตถง เรอรบใหญ ๆ จะไมสามารถปองกนได นอกจากเรอรบจะอยในระยะนนเปนเวลาสน ๆ และมการปองกนทางอากาศอยางแขงแรง สวนในทะเลเปดกองเรอจะตองมอาว ธตอส เรอด าน าและอากาศยานทเขมแขง ยงไมมรปแบบการใชก าลงทางเรออน ๆ แทนกองเรอขนาดใหญ ๆ แมจะเปนความจรงทในสงครามโลกครงท ๒ ทางดานแปซฟกไดน าเอายทธศาสตรใหม ๆ มาใช โดยกองเรอบรรทกเครองบนเฉพาะกจทมความเรวและก าลงโจมตสงเปนระยะทางไกล ๆ หลงจากทมาฮานเสยชวตใน ค .ศ.๑๙๑๔ แลว งานเขยนของ เขายงคงฝงอยในความรสกของนายพลเรอทกคน ทศนะของเขามผลกระทบตอความคดเหนของฝายพลเรอน และนโยบายของรฐในอเมรกา ยโรป และตะวนออกไกลอทธพลของความคดเหนของมาฮานไดมตอนโยบายกองทพเรออเมรกน กอนทจะพมพหนงสอเลมแรกของเขาออกมาใน ค.ศ.๑๘๙๐ ค าบรรยายของเขาทวทยาลยการ

๔๑

ทพเรอใน ค .ศ.๑๘๘๖ และกอน ค .ศ.๑๘๙๐ เปนทคนเคยแกนายทหารเรอและขารฐการรวมทงประธานาธบดรสเวลต ในรายงานประจ าปของ รฐมนตรทบวงทหารเรอเทรซ เมอธนวาคม ค .ศ.๑๘๘๙ ไดลอกเลยนเอาความคดเหนของมาฮานมาใสไวโดยตลอด นอกจากนในรายงานของคณะกรรมการนโยบายทเทรซตงขนท าใหการพจารณาความตองการก าลงทางเรอของสหรฐ ฯ กยงไดอาศยขอคดเหนของมาฮานทไดจากการศกษาประวตศาสตร คณะกรรมการไดเสนอใหสรางเรอรบ สมยใหมทกชนมากกวา ๒๐๐ ล า ดวยความเชอวา สหรฐ ฯ ก าลงจะเขาสระยะการแขงขนและขยายตวของการพาณชย รวมทงการพฒนาทางการคาของตนเองและการเปดคลองลดคอคอดทเปนแหลงอนตราย เรอรบทเสนอใหสรางเปนเรอลาดตระเวนระยะใกลส าหรบปองกนชายฝง และเรอลาดตระเวนระยะไกลส าหรบการปฏบตการรก ในพฤศจกายน ค.ศ.๑๘๙๓ รฐมนตรทบวงทหารเรอ เฮอรเบอตร ผถกงานเขยนของมาฮานดลใจ ไดยอมรบทฤษฎการใชเรอขนาดหนกในการปองกนอยางหนกแนนยงกวารฐมนตรคนกอน ทงน เพอทจะใชกองทพเรอเปนเครองมอในการสงเสรมผลประโยชนของชาตในตางประเทศ และเปนเขยวเลบของการทตทว ๆ ไป แมในยามสงบ นอกจากนนการยทธทางเรอระหวางจนกบญป น (ค.ศ.๑๘๙๔-๑๘๙๕) ไดแสดงใหเหนคณคาในการสรบของเรอขนาดใหญ ชอเสยงของมาฮานไดโดงดงขนเรอย ๆ ไดมการเอยนามและอางความคดเหนของ เขาในการอภปรายของกองทพเรอ ค.ศ.๑๘๙๐ ในวงการรฐสภาเมอ ค .ศ.๑๘๙๕ และ ๑๘๙๖ ซงเปนครงแรกทวฒสมาชกและผแทนราษฎรไดเขาใจทฤษฎของยทธศาสตรของสหรฐ ฯ พอสมควร ครนเมอรสเวลตไดเปนประธานาธบดในกนยายน ค.ศ.๑๙๐๑ ปรชญาในการมก าลงอ านาจทางทะเลของมาฮานจงไดเขาสท าเนยบขาวทางประธานาธบดรสเวลต อนเปนผลใหสหรฐ ฯ เสรมสรางกองทพเรอเปนการใหญ ใน ค.ศ.๑๙๐๕ สภาคองเกรสไดอนมตการจดหาเรอประจญบานชนหนง ๑๐ ล า เรอลาดตระเวนหมเกราะ ๔ ล า และเรออน ๆ อก ๑๗ ล า ในปตอ ๆ มาไดมการจดหาเรอขนาดใหญอก ๔ ล า และเรอพฆาต ๒๐ ล า แตเมอรสเวลตพนจากต าแหนงได ๕ ป กองทพเรอไดเตบโตชาลง พอเกดสงครามโลกครงท ๑ โครงการกองทพเรอกลบเดนหนาไปไกลเกนกวาทจะให “เปนรองแตองกฤษเทานน ” ซงเปนนโยบายทก าหนดไวตงแต ค .ศ.๑๙๐๑ ถามาฮานมชวตอยตอไปอกสกปถงธนวาคม ค .ศ.๑๙๑๕ กจะไดยนประธานาธบดวลสนขออนมตรฐสภาสรางกองทพเรอให “เทาเทยมกบชาตทมก าลงมากทสด ในโลก ” รฐบญญตวาดวยกองทพเรอ ค.ศ.๑๙๑๖ ไดอนมตจรง ๆ ใหสหรฐสราง “กองทพเรอทไมเปนรองใคร” ในองกฤษ มาฮานไดรบความนยมสงสดและโดยทนท หนงสอเรอง The Influence of Sea Power upon History ไดไปปรากฏในองกฤษพอดกบเวลาทจะตองใหไดรบความสนใจและเหนชอบ ในทศวรรษ ๑๙๘๐ ไดมการแกงแยงและขดแ ยงกนระหวางชาตในยโรปในการลาอาณานคมเพอการคาขายและแสวงหาวตถดบท าใหมการปรบปรงกองทพเรอกนโดยทวไป ส าหรบองกฤษนนกองทพเรอม “ความจ าเปนอยางส าคญทสด ” แตสวนประเทศบนแผนดนใหญไมใชเกาะเปน “เพยงของฟ มเฟอย ”

๔๒

หนงสอสองเลมขอมาฮานใน ค .ศ.๑๘๙๐ และ ๑๘๙๒ ไดมสวนท าใหคนองกฤษทงชาตมจตใจเปนทหารเรอ ซงไมยากทประชาชนชาวองกฤษจะเขาใจความคดเหนของมาฮานได เขาไดมองเหนหลกการเบองตนทท าใหองกฤษครองทะเลไดจากเหตการณในประวตศาสตรทางเรอและการเมองขององกฤษ โดยกลาวถงหลกการเหลานในรปแบบทแมแตคนธรรมดากเขาใจได คนองกฤษมก าลงทางทะเลมาแตโบราณ เกดการแขงขนกนสรางก าลงทางเรอ และก าลงอยในยคใหมของการลาอาณานคม ฉะนน จงไมประหลาดใจทคนองกฤษสรรเสรญเยนยองานเขยนของมาฮานโดยทนท มาฮานไดไปเยอนองกฤษหลายครงระหวาง ค .ศ.๑๘๙๓-๑๘๙๕ เขาไดรวมรบประทานอาหารกบพระราชนและนายกรฐมนตร ไดรบปรญญากตตมศกดจากมหาวทยาลยออกซฟอรดและแคมบรจด และเปนแขกส าคญของราชนาวสโมสรซงเปนชาวตางชาตคนแรกทไดรบเกยรตน ในฝรงเศส ซงเปนประเทศทมก าลงทางเรอเปนท ๒ ของโลก ใน ค .ศ.๑๘๙๐ หนงสอของมาฮานเลมแรกไดถกแปลและเปนทสนใจของนายทหารเรอฝรงเศส นาวาเอก Darrieus อดตศาสตราจารยวชายทธศาสตรและยทธวธทางเรอของวทยาลยการทพเรอฝรงเศส รสกประทบใจค าวจารณนโยบายกองทพเรอฝรงเศสของมาฮาน อยางมาก นายพลเรอ Raoul Castex แหงวทยาลยการทพเรอบอกวาความคดของมาฮาน ๒ ประการ ประการแรกเปนความส าคญสงสดของการครองทะเล และประการท ๒ เปนความจ าเปนของก าลงทจดไวท าใหเปนการพจารณาของคนรนหลงไป Castex ไมชอบงานเขยนแบบของมาฮาน แต กเชอวาไมไดท าใหเสยคณคาอนประมาณมได ในงานเขยนของมาฮานซงเปนเจาความคดอยางแทจรงในดานทฤษฎของยทธศาสตร นบไดวาความคดของมาฮานไมไดมผลในฝรงเศสเหมอนอยางในองกฤษ สหรฐ ฯ และเยอรมนน ในเยอรมนน งานเขยนของมาฮานมอทธพลตอนโยบายมากและเปนรองแตในสหรฐ ฯ เทานน โดยทพระเจาจกรพรรดวลเลยมท ๒ ไดใหบสมารกออกจากราชการ เพราะบสมารกดอรนทจะใหเยอรมนนเปนมหาอ านาจในทวปยโรปอยตอไป และเยอรมนนยคคนเยอรมนรนหนมมนโยบายในการขยายอ านาจออกไปโพนทะเล กองทพเรอเยอรมนทจดตงขนใหมตามนโยบายนจะเลกแตกก าลงเตบโต ก าลงอ านาจทางทะเลของเยอรมนนไมไดเกดขนเองโดยธรรมชาตเหมอนอยางขององกฤษ ผน าของเยอรมนนไดพยายามใหประชาชนมองเหนคณคา ในงานเขยนของมาฮาน และกองทพเรอไดแปลเปนภาษาเยอรมน Ernst von Halle ผน าขบวนการสนบสนนก าลงทางเรอไดเขยนหนงสอโดยใชหลกนยมของมาฮานใหเขากบเหตการณในประวตศาสตรของเยอรมนน นกโฆษณาชวนเชอไดบอกแกประชาชนเยอรมนวา การทจ าเปนตองมก าลงอ านาจทางเรอนนเปนเรองธรกจ โดยอางการยนยนของมาฮานทวา การสรางผลประโยชนทางเศรษฐกจทมก าไรดในโพนทะเล ยอมขนอยกบการมก าลงอ านาจทางทะเล เยอรมนนตางกบฝรงเศสและองกฤษในการทไมมประวตกองทพเรอเลย ท าใหมขนบประเพณทางทหารเรออยเพยงเลกนอย นายทหารเยอรมนจงเตมใจทจะรบเอาหลกนยมทางยทธศาสตรทมาฮานก าหนดไวแลว แตมาฮานเหนวาก าลงอ านาจทางทะเลไดจากการประกอบกนของอาณานคม การคา

๔๓

โพนทะเลและก าลงทางเรอ จงนบวาเปนการมอมเมาประชาชนทเพงตนตวใหสนใจในเรองผลประโยชนในอาณานคมและการคาตางประเทศ จดหมายทพระเจาไกเซอรของเยอรมนนทรงเขยนสงไปใหพระสหายเมอ พฤษภาคม ค .ศ.๑๘๙๔ ไดแสดงถงการยอมรบความคดของมาฮานในเยอรมน พระองคทานเขยนไปวา “ฉนไมไดเพยงอานหนงสอของนาวาเอกมาฮานเฉย ๆ แตอานอยางใจจดใจจอทเดยว และพยายามจะเรยนรใหขนใจ มนเปนงานเขยนชนเอก และยอดเยยมในทกประเดน เรอทกล าของฉนมหนงสอและผบงคบการเรอกบนายทหารของฉนอางถงอยเสมอ ” พลเรอเอก Alfred von Tirpitz ผปรบปรงกองทพเรอเยอรมนใหใหญโตเปนท ๒ ของโลก จาก ค.ศ.๑๘๙๗ จนกระทงสงครามโลกครงท ๑ ไดอานหนงสอของมาฮานและพดชมอยเสมอ ผลทความคดของนายทหารเรออเมรกนมตอโครงการและนโยบายของ Tirpitz ปรากฎเหนไดชดเจน แตเยอรมนกน าเอาเรองทเขาใจผด ๆ จากความคดของมาฮานไปใช Tirpitz ไมพยายามจะเขาใจขอจ ากดทางภมศาสตรของทตงประเทศเยอรมนทเกยวกบการครองทะเล ยงกวานนทานไมไดเอาใจใสตอค าเตอนของมาฮานทวา อยาหวงวาเปนมหาอ านาจทางบกแลวจะเปนมหาอ านาจทางทะเลไดอกดวยเหมอนกน ทฤษฎของมาฮานไดมสวนในการพฒนาภมรฐศาสตรของเยอรมนนอกดวย การด าเนนการของเยอรมนตามแนวทางใหมนไดใชทฤษฎทวา ก าลงอ านาจและการเตบโตของรฐตองอาศยก าลงทางบกทขยายใหญโตขนเปนพนฐาน เปรยบไดกบปรชญาในการขยายก าลงทางทะเลของมาฮานโดยอนโลม ในหนงสอ Geopolitics : The Struggle for Space and Power (ค.ศ.๑๙๔๒) ของ Robert Strausz-Hupe ไดกลาววา มาฮานเปน “นกคดแองโกลแซกซอนคนหนงในจ านวนหลายคนทอทธพลของเขาสงเกตเหนไดชดแจงทสดจากค าสอนของเฮาสโฮเฟรทงหมดโดยตลอด ทง ๆ ท หรอบางทเปนเพราะหลกนยมในก าลงทางบกของเฮาสโฮเฟรเองเปนการคานทฤษฎของมาฮานอยางรนแรงทสด” สวนใหญของงานเขยนและความคดในเรองภมรฐจะเกยวกบความขดแยงระหวางก าลงทางบกกบก าลงทางเรอเฮาสโฮเฟรและผนยมชมชอบเขาหวนใจวาความส าคญทางยทธศาสตรของภมศาสตรจะเปลยนไปโดยการมทางรถไฟ และตอมาการท าสงครามยานยนตเรวกวาทางดนก าลงทางทะเลมาก พวกเขาพดถงจดออนของฮองกงและสงคโปรหลายปกอนเกดสงครามโลกครงท ๒ เฮาสโฮเฟรยอมรบวามาฮานเปนนกคดทางภมรฐศาสตรทยงใหญ ผท าใหสหรฐ ฯ ด าเนนไปสความยงใหญ ผสอนรฐบรษอเมรกนใหคดในเรองก าลงอ านาจของโลกและพนทกวางขวางมากขน