54
กกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกก กกกกกกกกกก Mechanism of Action of Mechanism of Action of Chemotherapeutic Drugs Chemotherapeutic Drugs กกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกก

กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

Embed Size (px)

DESCRIPTION

กลไกการออฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

Citation preview

Page 1: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

กลไกการออกฤทธิ์�ของยาเคมี�กลไกการออกฤทธิ์�ของยาเคมี�บำ�าบำ�ดบำ�าบำ�ด

Mechanism of Action of Mechanism of Action of Chemotherapeutic DrugsChemotherapeutic Drugs

กล��มีงานเภสั�ชกรรมี โรงพยาบำาลมีะเร!งกล��มีงานเภสั�ชกรรมี โรงพยาบำาลมีะเร!งอ�บำลราชธิ์าน�อ�บำลราชธิ์าน�

Page 2: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

วั�ตถุ�ประสงค์�วั�ตถุ�ประสงค์�ObjectiveObjective

1 .1 .เข้�าใจกลไกการทำ�างานข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดต�อวังจรเข้�าใจกลไกการทำ�างานข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดต�อวังจรชี�วั!ตเซลล�ชี�วั!ตเซลล�

2.2. เข้�าใจการจ�าแนกยาเค์มี�บำ�าบำ�ดเป$นกล��มียาตามีการเข้�าใจการจ�าแนกยาเค์มี�บำ�าบำ�ดเป$นกล��มียาตามีการออกฤทำธิ์!'ออกฤทำธิ์!'

3.3. เข้�าใจการพิ!จารณาข้นาดยาเค์มี�บำ�าบำ�ด และการใชี�ยาเข้�าใจการพิ!จารณาข้นาดยาเค์มี�บำ�าบำ�ด และการใชี�ยาร�วัมีก�นร�วัมีก�น

4.4. ทำราบำผลข้�างเค์�ยงหล�กจากยาเค์มี�บำ�าบำ�ดและการทำราบำผลข้�างเค์�ยงหล�กจากยาเค์มี�บำ�าบำ�ดและการจ�ดการจ�ดการ

5.5. เร�ยนร- �วั!ทำยาการ ยาทำ�.จ�าเพิาะต�อเซลล�มีะเร/งเร�ยนร- �วั!ทำยาการ ยาทำ�.จ�าเพิาะต�อเซลล�มีะเร/ง

Page 3: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

บำทำน�าบำทำน�าIntroductionIntroduction

ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดค์0ออะไร ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดค์0ออะไร ? ? ยาเก0อบำทำ�กชีน!ดเป$นสารเค์มี�จ1งมี�ค์วัามีหมีายเป$น เค์มี�“ยาเก0อบำทำ�กชีน!ดเป$นสารเค์มี�จ1งมี�ค์วัามีหมีายเป$น เค์มี�“

บำ�าบำ�ด ได�ทำ� 2งหมีด แต�ค์วัามีเข้�าใจข้องค์นส�วันใหญ่�จะ”บำ�าบำ�ด ได�ทำ� 2งหมีด แต�ค์วัามีเข้�าใจข้องค์นส�วันใหญ่�จะ”หมีายถุ1งยาทำ�.ใชี�ในการร�กษาโรค์มีะเร/งเป$นหล�ก หมีายถุ1งยาทำ�.ใชี�ในการร�กษาโรค์มีะเร/งเป$นหล�ก

Mustard gas Mustard gas มี�ผลทำ�าลายเซลล�ในสงค์รามีโลกค์ร�2งมี�ผลทำ�าลายเซลล�ในสงค์รามีโลกค์ร�2งทำ�. ๑ และค์ร�2งทำ�. ๒ทำ�. ๑ และค์ร�2งทำ�. ๒

ทำดลองในโรค์มีะเร/งเมี/ดเล0อดข้าวัในป8 พิทำดลองในโรค์มีะเร/งเมี/ดเล0อดข้าวัในป8 พิ..ศศ..๒๔๘๓ ๒๔๘๓ สามีารถุกระจายไปทำ�กส�วันข้องร�างกาย ข้ณะทำ�.การฉายสามีารถุกระจายไปทำ�กส�วันข้องร�างกาย ข้ณะทำ�.การฉาย

ร�งส�หร0อผ�าต�ดทำ�าได�เฉพิาะส�วันเทำ�าน�2นร�งส�หร0อผ�าต�ดทำ�าได�เฉพิาะส�วันเทำ�าน�2นChulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 4: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

วังจรชี�วั!ตข้องเซลล�วังจรชี�วั!ตข้องเซลล� A life A life cycle of Cells.cycle of Cells.

Page 5: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

วังจรชี�วั!ตข้องเซลล�วังจรชี�วั!ตข้องเซลล� A life A life cycle of Cells.cycle of Cells.

ระยะของการแบำ�งระยะของการแบำ�งตั�วตั�ว

ความีเปล�&ยนแปลงท�&เกดความีเปล�&ยนแปลงท�&เกดข'(นข'(น

ระยะเวลาระยะเวลา

ระยะ ระยะ G0 G0 หร0อระยะหร0อระยะพิ�กพิ�ก( G0 phase or ( G0 phase or resting stage )resting stage )

เซลล�ปกต!ส�วันใหญ่�อย-�ในเซลล�ปกต!ส�วันใหญ่�อย-�ในระยะน�2นานทำ�.ส�ด เมี0.อได�ร�บำระยะน�2นานทำ�.ส�ด เมี0.อได�ร�บำส�ญ่ญ่าณการแบำ�งต�วัก/จะส�ญ่ญ่าณการแบำ�งต�วัก/จะเปล�.ยนเข้�าส-�ระยะ เปล�.ยนเข้�าส-�ระยะ G1G1

ใชี�ระยะเวัลาต�2งแต�ใชี�ระยะเวัลาต�2งแต�สองถุ1งสามีชี�.วัโมีง สองถุ1งสามีชี�.วัโมีง จนถุ1งสองถุ1งสามีป8 จนถุ1งสองถุ1งสามีป8 แล�วัแต�ชีน!ดข้องแล�วัแต�ชีน!ดข้องเซลล�เซลล�

ระยะ ระยะ G1G1 (G1 (G1 phase)phase)

เซลล�จะเร!.มีสร�างโปรต�น และเซลล�จะเร!.มีสร�างโปรต�น และเพิ!.มีข้นาดข้12นเพิ!.มีข้นาดข้12น

18 – 30 18 – 30 ชี�.วัโมีงชี�.วัโมีง

ระยะ ระยะ S (S S (S phase)phase)

สร�างสารพิ�นธิ์�กรรมีทำ�.สร�างสารพิ�นธิ์�กรรมีทำ�.เหมี0อนก�นเพิ!.มีอ�ก เหมี0อนก�นเพิ!.มีอ�ก 11 ชี�ด ค์-�ชี�ด ค์-�ก�นก�น

18 – 20 18 – 20 ชี�.วัโมีงชี�.วัโมีง

ระยะ ระยะ G2 (G2 G2 (G2 phase)phase)

ตรวัจสอบำค์วัามีถุ-กต�องข้องตรวัจสอบำค์วัามีถุ-กต�องข้องสารพิ�นธิ์�กรรมี เตร�ยมีค์วัามีสารพิ�นธิ์�กรรมี เตร�ยมีค์วัามีพิร�อมีในการแบำ�งเซลล�พิร�อมีในการแบำ�งเซลล�

2 – 10 2 – 10 ชี�.วัโมีงชี�.วัโมีง

ระยะ ระยะ M (Mitosis M (Mitosis Phase) Phase)

เก!ดการแบำ�งเซลล� ออกเป$น เก!ดการแบำ�งเซลล� ออกเป$น 2 2 เซลล�เซลล�

30 – 60 30 – 60 นาทำ�นาทำ�

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 6: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

สารก�อมีะเร/ง สารก�อมีะเร/ง CarcinogensCarcinogens

1.1. Chemical carcinogensChemical carcinogens 2.2. ViralViral carcinogenscarcinogens

3.3. Ionizing radiation Ionizing radiation 4.4. Occupation related causesOccupation related causes 5.5. Lifestyle related causesLifestyle related causes : tobacco , : tobacco ,

diet , sexual practicesdiet , sexual practices

6.6. Causes are multi-factorialCauses are multi-factorial

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 7: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

ล�กษณะเฉพิาะข้องโรค์มีะเร/ง ล�กษณะเฉพิาะข้องโรค์มีะเร/ง Characteristics of Cancer CellsCharacteristics of Cancer Cells

1 .1 . Growth Without 'GO' Signals Growth Without 'GO' Signals

2.2. Failure to Respond to 'STOP' SignalsFailure to Respond to 'STOP' Signals 3.3. Unlimited Number of Cell Divisions Unlimited Number of Cell Divisions

4.4. Avoidance of Cell DeathAvoidance of Cell Death 5.5. Angiogenesis Angiogenesis

6.6. Tissue Invasion and MetastasisTissue Invasion and Metastasis

Hanahan D, Weinberg RA. "The hallmarks of cancer." Cell - 2000 100 5770( ) :

Page 8: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

การร�กษาโรค์มีะเร/ง การร�กษาโรค์มีะเร/ง TreatmentTreatment

1.1. SurgerySurgery 2.2. Radiation therapyRadiation therapy 3 .3 .CChheemotherapymotherapy ( (hormonalhormonal therapy , therapy ,

molecular targetedtherapymolecular targetedtherapy))

4.4. BiologictherapyBiologictherapy

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 9: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

ว�ตัถุ�ประสังค*ของการใช,ยาเคมี�บำ�าบำ�ดว�ตัถุ�ประสังค*ของการใช,ยาเคมี�บำ�าบำ�ดGoals of Goals of

treatment with Chemotherapytreatment with Chemotherapy1 .1 . เพิ0.อร�กษาให�หายข้าด เพิ0.อร�กษาให�หายข้าด (CURE) : (CURE) : เป$นการร�กษาเพิ0.อให�ผ-�ป?วัยหายข้าดจากโรค์มีะเร/งเป$นการร�กษาเพิ0.อให�ผ-�ป?วัยหายข้าดจากโรค์มีะเร/ง

• Leukemia, Hodgkin’s disease, Testicular carcinoma, Early stage breast Leukemia, Hodgkin’s disease, Testicular carcinoma, Early stage breast cancercancer

2.2. เพิ0.อค์วับำค์�มีโรค์ เพิ0.อค์วับำค์�มีโรค์ (CONTROL) : (CONTROL) : ค์วับำค์�มีมีะเร/งไมี�ให�กระจายหร0อโตข้12นค์วับำค์�มีมีะเร/งไมี�ให�กระจายหร0อโตข้12น• NSCLC, H&N cancer, Ovarian cancer, Advance stage breast cancerNSCLC, H&N cancer, Ovarian cancer, Advance stage breast cancer

3.3. เพิ0.อบำรรเทำาอาการ เพิ0.อบำรรเทำาอาการ (PALLIATION) : (PALLIATION) : เพิ0.อบำรรเทำาอาการ ให�มี�ค์�ณภาพิชี�วั!ตทำ�.ด�ข้12นเพิ0.อบำรรเทำาอาการ ให�มี�ค์�ณภาพิชี�วั!ตทำ�.ด�ข้12นCombination treatmentsCombination treatments

Neoadjuvant chemotherapy Neoadjuvant chemotherapy การให�ยาเค์มี�ก�อนผ�าต�ดหร0อฉายการให�ยาเค์มี�ก�อนผ�าต�ดหร0อฉายร�งส�ร�งส�

โดยมี�เปAาหมีายให�ยาลดข้นาดก�อนมีะเร/งลง เพิ0.อง�ายต�อการผ�าต�ดหร0อฉายร�งส�โดยมี�เปAาหมีายให�ยาลดข้นาดก�อนมีะเร/งลง เพิ0.อง�ายต�อการผ�าต�ดหร0อฉายร�งส�Adjuvant chemotherapy Adjuvant chemotherapy การให�ยาเค์มี�หล�งการผ�าต�ดหร0อฉายการให�ยาเค์มี�หล�งการผ�าต�ดหร0อฉายร�งส�ร�งส�

ชี�วัยลดการแพิร�กระจายข้องมีะเร/งในส�วันทำ�.ไมี�เห/นด�วัยตา เมี0.อผ�าต�ดหร0อฉายชี�วัยลดการแพิร�กระจายข้องมีะเร/งในส�วันทำ�.ไมี�เห/นด�วัยตา เมี0.อผ�าต�ดหร0อฉายร�งส�แล�วัเสร/จร�งส�แล�วัเสร/จ

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 10: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดออกฤทำธิ์!'อย�างไรยาเค์มี�บำ�าบำ�ดออกฤทำธิ์!'อย�างไรMechanism of Mechanism of

action of Chemotherapy action of Chemotherapy

1 .1 .ออกฤทำธิ์!'ข้�ดข้วัางการสร�างสารต�2งต�นเพิ0.อการแบำ�งต�วัข้องออกฤทำธิ์!'ข้�ดข้วัางการสร�างสารต�2งต�นเพิ0.อการแบำ�งต�วัข้องเซลล�เซลล�

2.2. แทำนทำ�.แทำนทำ�. Base Base ด�วัย ด�วัย Nucleotides analogue Nucleotides analogue ย�บำย�2งการย�บำย�2งการแบำ�งเซลล�แบำ�งเซลล�

3.3. ข้�ดข้วัางการสร�างข้�ดข้วัางการสร�าง Microtubules Microtubules ทำ�.ใชี�ในการแบำ�งเซลล� ทำ�.ใชี�ในการแบำ�งเซลล� 4.4. ทำ�าลายสารพิ�นธิ์�กรรมีทำ�าลายสารพิ�นธิ์�กรรมี (DNA, RNA) (DNA, RNA) ด�วัยวั!ธิ์�การต�างๆด�วัยวั!ธิ์�การต�างๆ

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 11: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดออกฤทำธิ์!'อย�างไรยาเค์มี�บำ�าบำ�ดออกฤทำธิ์!'อย�างไรSites of Sites of

action in Cell’s cycle action in Cell’s cycle

http://www.drugdevelopment-technology.com/projects/erbitux/images/2_Cancer_Cell_Cycle.gif

Page 12: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 13: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดออกฤทำธิ์!'อย�างไรยาเค์มี�บำ�าบำ�ดออกฤทำธิ์!'อย�างไรSites of Sites of

action in DNA helix standaction in DNA helix stand

Barenbaum M C Dr.,”Mode of Action Cytotoxic drugs” The Complications of Immunosuppressive(1970) 23-26

Page 14: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

ประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดClassification of Classification of

Chemotherapeutic DrugsChemotherapeutic DrugsCytotoxic drugsCytotoxic drugs

1.1. Alkylating agent Alkylating agent

2.2. Anti-metabolitesAnti-metabolites

3.3. Anti-tumor AntibioticAnti-tumor Antibiotic

4.4. Topoisomerase inhibitorsTopoisomerase inhibitors

5.5. Mitotic inhibitorsMitotic inhibitors

Hormonal therapyHormonal therapy

Targeted therapyTargeted therapy

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 15: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

1.1. Alkylating agentsAlkylating agentsMOAMOA : : เต!มีหมี-� เต!มีหมี-� Alkyl* Alkyl* เข้�าไปในโค์รงสร�างข้องสารพิ�นธิ์�กรรมีเข้�าไปในโค์รงสร�างข้องสารพิ�นธิ์�กรรมี

ทำ�าให�ไมี�สามีารถุสร�างโปรต�นทำ�.จ�าเป$นในการแบำ�งเซลล�ได� ทำ�าให�ทำ�าให�ไมี�สามีารถุสร�างโปรต�นทำ�.จ�าเป$นในการแบำ�งเซลล�ได� ทำ�าให�การแบำ�งเซลล�ถุ-กย�บำย�2ง ออกฤทำธิ์!'ได�ทำ�กระยะข้องวังจรชี�วั!ตการแบำ�งเซลล�ถุ-กย�บำย�2ง ออกฤทำธิ์!'ได�ทำ�กระยะข้องวังจรชี�วั!ตเซลล�เซลล�

Common useCommon use : : ใชี�ในการร�กษามีะเร/งเมี/ดเล0อดข้าวั มีะเร/งใชี�ในการร�กษามีะเร/งเมี/ดเล0อดข้าวั มีะเร/งผ!วัหน�ง มีะเร/งปอด มีะเร/งเต�านมี และมีะเร/งร�งไข้�เป$นต�นผ!วัหน�ง มีะเร/งปอด มีะเร/งเต�านมี และมีะเร/งร�งไข้�เป$นต�น

S/ES/E : : เน0.องจากยาออกฤทำธิ์!'ทำ�าลายสารพิ�นธิ์�กรรมีทำ�าให�เก!ดการเน0.องจากยาออกฤทำธิ์!'ทำ�าลายสารพิ�นธิ์�กรรมีทำ�าให�เก!ดการทำ�าลายไข้กระด-กได�ในระยะยาวัทำ�าลายไข้กระด-กได�ในระยะยาวัทำ�าให�เก!ดมีะเร/ง เมี/ดเล0อดข้าวัได�โดยค์วัามีเส�.ยงแปรผ�นตามีทำ�าให�เก!ดมีะเร/ง เมี/ดเล0อดข้าวัได�โดยค์วัามีเส�.ยงแปรผ�นตามีปร!มีาณยาทำ�.ผ-�ป?วัยได�ร�บำ ซ1.งพิบำได�ในป8ทำ�. ปร!มีาณยาทำ�.ผ-�ป?วัยได�ร�บำ ซ1.งพิบำได�ในป8ทำ�. 5-105-10 หล�งจากได�ร�บำหล�งจากได�ร�บำยายา

ประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดClassification of Classification of

Chemotherapeutic DrugsChemotherapeutic Drugs

* หมี-� Hydrocarbon ทำ�. Hydrogen หล�ดไป 1 อะตอมีChulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 16: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

ยาในกล��มีน�2ได�แก�ยาในกล��มีน�2ได�แก� Nitrogen mustards Nitrogen mustards เชี�น เชี�น Mechlorethamine Mechlorethamine ((nitrogen nitrogen

mustardmustard)), , chlorambucil, chlorambucil, cyclophosphamide,ifosfamidecyclophosphamide,ifosfamide และ และ melphalanmelphalan

Alkyl sulfonates Alkyl sulfonates เชี�น เชี�น busulfan busulfan Triazines Triazines เชี�น เชี�น dacarbazine dacarbazine ((DTICDTIC)) และและ

temozolomidetemozolomide Ethylenimines Ethylenimines เชี�น เชี�น thiotepa thiotepa และ และ altretaminealtretamine The platinum drugs The platinum drugs เชี�น เชี�น cisplatin, carboplatincisplatin, carboplatin oxalaplatinoxalaplatin บำางค์ร�2งจ�ดอย-�ในกล��มีน�2ด�วัยเน0.องจากมี�กลไกการบำางค์ร�2งจ�ดอย-�ในกล��มีน�2ด�วัยเน0.องจากมี�กลไกการ

ออกฤทำธิ์!'อย�างเด�ยวัก�น แต�ไมี�ค์�อยมี�ผลต�อการเก!ดมีะเร/งเมี/ดเล0อดออกฤทำธิ์!'อย�างเด�ยวัก�น แต�ไมี�ค์�อยมี�ผลต�อการเก!ดมีะเร/งเมี/ดเล0อดข้าวัข้าวั

ประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดClassification of Classification of

Chemotherapeutic DrugsChemotherapeutic Drugs

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 17: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

2. Anti-metabolites2. Anti-metabolitesMOA : MOA : ยาจะมี�โค์รงสร�างเป$น ยาจะมี�โค์รงสร�างเป$น analogueanalogue ข้องสารข้องสาร

พิ�นธิ์�กรรมี เข้�าไปแทำนทำ�.สารพิ�นธิ์�กรรมีในกระบำวันสร�างพิ�นธิ์�กรรมี เข้�าไปแทำนทำ�.สารพิ�นธิ์�กรรมีในกระบำวันสร�างโค์รงสร�างสาย โค์รงสร�างสาย DNA DNA หร0อ หร0อ RNARNA ทำ�าให�การสร�างสาย ทำ�าให�การสร�างสาย DNA, RNA DNA, RNA หย�ดชีะง�ก การแบำ�งเซลล�จ1งไมี�เก!ดข้12นหย�ดชีะง�ก การแบำ�งเซลล�จ1งไมี�เก!ดข้12น

Common Use :Common Use : ใชี�ในการร�กษาโรค์มีะเร/งหลายชีน!ด เชี�น ใชี�ในการร�กษาโรค์มีะเร/งหลายชีน!ด เชี�น เมี/ดเล0อดข้าวั มีะเร/งเต�านมี มีะเร/งร�งไข้� มีะเร/งข้องระบำบำเมี/ดเล0อดข้าวั มีะเร/งเต�านมี มีะเร/งร�งไข้� มีะเร/งข้องระบำบำทำางเด!นอาหาร เป$นต�นทำางเด!นอาหาร เป$นต�น

S/E :S/E : hand & foot syndrome hand & foot syndrome ในยา ในยา capecitabine capecitabine Oral cavity stomatitis Oral cavity stomatitis ในยา ในยา 5-fu 5-fu

ประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดClassification of Classification of

Chemotherapeutic DrugsChemotherapeutic Drugs

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 18: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

ยาในกล��มีน�2ได�แก�ยาในกล��มีน�2ได�แก� 5-fluorouracil 5-fluorouracil ((5-FU5-FU)), , capecitabine capecitabine ((XelodaXeloda)), 6-, 6-mercaptopurine mercaptopurine ((6-MP6-MP)),, MM ethotrexate, ethotrexate, Gemcitabine Gemcitabine ((GemzarGemzar)), Cytarabine , Cytarabine ((AraAra--CC)), , Fludarabine Fludarabine และ และ Pemetrexed Pemetrexed ((AlimtaAlimta))

ประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดClassification of Classification of

Chemotherapeutic DrugsChemotherapeutic Drugs

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 19: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

3.3. Anti-tumor antibioticAnti-tumor antibiotic

MOA :MOA : ออกฤทำธิ์!'ข้�ดข้วัางการแบำ�งต�วัในออกฤทำธิ์!'ข้�ดข้วัางการแบำ�งต�วัในกระบำวันการแบำ�งต�วัข้อง กระบำวันการแบำ�งต�วัข้อง DNA DNA โดยใชี�โดยใชี�โค์รงสร�างไปเกาะทำ�.สาย โค์รงสร�างไปเกาะทำ�.สาย DNA DNA ทำ�าให�ไมี�สามีารถุทำ�าให�ไมี�สามีารถุแบำ�งต�วัได� แบำ�งต�วัได�

Common use:Common use: ใชี�ในการร�กษาโรค์มีะเร/งใชี�ในการร�กษาโรค์มีะเร/งหลากหลายชีน!ด เชี�น มีะเร/งเต�านมี มีะเร/งหลากหลายชีน!ด เชี�น มีะเร/งเต�านมี มีะเร/งเน02อเย0.ออ�อน เป$นต�นเน02อเย0.ออ�อน เป$นต�น

S/E:S/E: ทำ�าให�ประส!ทำธิ์!ภาพิในการบำ�บำต�วัข้องห�วัใจทำ�าให�ประส!ทำธิ์!ภาพิในการบำ�บำต�วัข้องห�วัใจลดลง เมี0.อให�ยาในปร!มีาณสะสมีมีากเก!นไป ใน ลดลง เมี0.อให�ยาในปร!มีาณสะสมีมีากเก!นไป ใน doxorubicin cumulative doses 550 doxorubicin cumulative doses 550 mgmg//mm 2 2

ประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดClassification of Classification of

Chemotherapeutic DrugsChemotherapeutic Drugs

http://www.prescriptiondrug-info.com/drug_details.asp?title=Caelyx&page=1005494&ad=true

Page 20: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

ยาในกล��มีน�2ได�แก�ยาในกล��มีน�2ได�แก� Antracyclines Antracyclines เชี�น เชี�น Daunorubicin, Daunorubicin,

Doxorubicin Doxorubicin ((AdriamycinAdriamycin)), , Epirubicin and Idarubicin Epirubicin and Idarubicin

Mitoxantrone Mitoxantrone เชี�น เชี�น ActinomycinActinomycin--D, D, Bleomycin and MitomycinBleomycin and Mitomycin--CC

ประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดClassification of Classification of

Chemotherapeutic DrugsChemotherapeutic Drugs

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 21: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

4. Topoisomerase inhibitors4. Topoisomerase inhibitors

MOA :MOA : ยากล��มีน�2ย�บำย�2งการทำ�างานข้องเอนไซมี� ยากล��มีน�2ย�บำย�2งการทำ�างานข้องเอนไซมี� ((topoisomerasestopoisomerases ) ) ซ1.งเป$นเอนไซมี�ทำ�.ทำ�าหน�าทำ�.ค์ลายซ1.งเป$นเอนไซมี�ทำ�.ทำ�าหน�าทำ�.ค์ลายเกล�ยวัและทำ�าให�เก!ดเกล�ยวัข้องสายด�เอ/นเอ ยาทำ�.ย�บำย�2งเกล�ยวัและทำ�าให�เก!ดเกล�ยวัข้องสายด�เอ/นเอ ยาทำ�.ย�บำย�2งเอนไซมี�น�2จ1งทำ�าให�เซลล�มีะเร/งไมี�สามีารถุแบำ�งต�วัได�และทำ�าให�เอนไซมี�น�2จ1งทำ�าให�เซลล�มีะเร/งไมี�สามีารถุแบำ�งต�วัได�และทำ�าให�เซลล�มีะเร/งตายไปเซลล�มีะเร/งตายไป

Common Use :Common Use : ใชี�ในการร�กษามีะเร/งเมี/ดเล0อดข้าวั มีะเร/งใชี�ในการร�กษามีะเร/งเมี/ดเล0อดข้าวั มีะเร/งปอด มีะเร/งร�งไข้� มีะเร/งข้องทำางเด!นอาหาร และมีะเร/งอ0.นๆปอด มีะเร/งร�งไข้� มีะเร/งข้องทำางเด!นอาหาร และมีะเร/งอ0.นๆ

S/E :S/E : เพิ!.มีค์วัามีเส�.ยงต�อการเป$นมีะเร/งเมี/ดเล0อดข้าวัภายใน เพิ!.มีค์วัามีเส�.ยงต�อการเป$นมีะเร/งเมี/ดเล0อดข้าวัภายใน 2-32-3 ป8ป8หล�งจากได�ร�บำยา หล�งจากได�ร�บำยา

ประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดClassification of Classification of

Chemotherapeutic DrugsChemotherapeutic Drugs

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 22: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด
Page 23: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

ยาในกล��มีน�2 ได�แก� ยาในกล��มีน�2 ได�แก� Topotecan, IrinotecanTopotecan, Irinotecan((CPT-11CPT-11)), ,

EtoposideEtoposide((VP-16VP-16)), Teniposide , Teniposide and Mitoxantrone and Mitoxantrone

ประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดClassification of Classification of

Chemotherapeutic DrugsChemotherapeutic Drugs

Bender, RP, Jablonsky MJ, Shadid M, Romaine I, Dunlap N, Anklin C, Graves DE, Osheroff N Substituents on Etoposide That Interact with Human Topoisomerase IIα in the Binary Enzyme-Drug Complex:  Contributions to Etoposide Binding and Activity . Biochemistry 2008, 47, 4501-4509 .

EtoposideMayapple (Berberidaceae )

Page 24: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

5. Mitotic Inhibitors5. Mitotic InhibitorsMOA :MOA : ออกฤทำธิ์!'ย�บำย�2งการแบำ�งเซลล�ในระยะ ออกฤทำธิ์!'ย�บำย�2งการแบำ�งเซลล�ในระยะ MitosisMitosis((MM))โดยโดยย�บำย�2งการทำ�างาน ย�บำย�2งการทำ�างาน mitotic spindles mitotic spindles ทำ�.ใชี�ด1งสายพิ�นธิ์�กรรมีออกทำ�.ใชี�ด1งสายพิ�นธิ์�กรรมีออกจากก�น และย�บำย�2งเอ/นไซมี�ในการส�งเค์ราะห�โปรต�นในการแบำ�งเซลล� จากก�น และย�บำย�2งเอ/นไซมี�ในการส�งเค์ราะห�โปรต�นในการแบำ�งเซลล� ส�งผลให�สามีารถุทำ�าลายเซลล�ได�ในทำ�กระยะข้องวังจรแบำ�งเซลล�ส�งผลให�สามีารถุทำ�าลายเซลล�ได�ในทำ�กระยะข้องวังจรแบำ�งเซลล� Common Use :Common Use : ใชี�ในการร�กษามีะเร/งเต�านมี มีะเร/งปอด ใชี�ในการร�กษามีะเร/งเต�านมี มีะเร/งปอด มีะเร/งต�อมีน�2าเหล0อง และมีะเร/งเมี/ดเล0อดข้าวั มีะเร/งต�อมีน�2าเหล0อง และมีะเร/งเมี/ดเล0อดข้าวั S/E :S/E : ทำ�าให�เก!ดการทำ�าลายระบำบำประสาทำส�วันปลาย ทำ�าให�การร�บำค์วัามีทำ�าให�เก!ดการทำ�าลายระบำบำประสาทำส�วันปลาย ทำ�าให�การร�บำค์วัามี

ร- �ส1ก การค์วับำค์�มีกล�ามีเน02อ และการทำ�างาน ข้องระบำบำประสาทำร- �ส1ก การค์วับำค์�มีกล�ามีเน02อ และการทำ�างาน ข้องระบำบำประสาทำอ�ตโนมี�ต!ผ!ดปกต!ได� เชี�น เก!ดอาการชีา เจ/บำปวัด หร0อ กล�ามีเน02ออ�ตโนมี�ต!ผ!ดปกต!ได� เชี�น เก!ดอาการชีา เจ/บำปวัด หร0อ กล�ามีเน02ออ�อนแรงได�อ�อนแรงได�

ประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดClassification of Classification of

Chemotherapeutic DrugsChemotherapeutic Drugs

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 25: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

ยาในกล��มีน�2 ได�แก� ยาในกล��มีน�2 ได�แก� กล��มี กล��มี Taxanes Taxanes : : Paclitaxel Paclitaxel ((TaxolTaxol)), ,

Docetaxel Docetaxel ((TaxotereTaxotere ) ) กล��มี กล��มี Epothilones Epothilones : : Ixabepilone Ixabepilone ((IxempraIxempra)) กล��มี กล��มี The vinca alkaloids The vinca alkaloids : : vinblastin vinblastin

((VelbanVelban ) ) , vincristine , vincristine ((OncovinOncovin)), , vinorelbine vinorelbine ((NavelbineNavelbine ) )

กล��มี กล��มี Estramustine Estramustine ((EmcytEmcyt ) )

ประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดClassification of Classification of

Chemotherapeutic DrugsChemotherapeutic Drugs

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 26: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

Hormonal therapyHormonal therapy

MOA :MOA : เป$นฮอร�โมีนเพิศ หร0อยาทำ�.ออกฤทำธิ์!'ค์ล�ายเป$นฮอร�โมีนเพิศ หร0อยาทำ�.ออกฤทำธิ์!'ค์ล�ายฮอร�โมีน ซ1.งจะรบำกวันการออกฤทำธิ์!' และการสร�างฮอร�โมีน ซ1.งจะรบำกวันการออกฤทำธิ์!' และการสร�างฮอร�โมีนเพิศข้องผ-�ป?วัยจ1งมี�ฤทำธิ์!'ย�บำย�2งมีะเร/งทำ�.ถุ-กฮอร�โมีนเพิศข้องผ-�ป?วัยจ1งมี�ฤทำธิ์!'ย�บำย�2งมีะเร/งทำ�.ถุ-กกระต��นโดยฮอร�โมีนกระต��นโดยฮอร�โมีน Common Use :Common Use : ใชี�ในผ-�ป?วัยมีะเร/งเต�านมี ใชี�ในผ-�ป?วัยมีะเร/งเต�านมี มีะเร/งต�อมีล-กหมีาก และมีะเร/งมีดล-กมีะเร/งต�อมีล-กหมีาก และมีะเร/งมีดล-ก

ประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดClassification of Classification of

Chemotherapeutic DrugsChemotherapeutic Drugs

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 27: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

ยาในกล��มีน�(ได,แก�ยาในกล��มีน�(ได,แก� AntiAnti--estrogen estrogen : : Fulvestrant Fulvestrant ((FaslodeFaslode)), ,

Tamoxifen, ToremifeneTamoxifen, Toremifene((FarestonFareston ) ) Aromatase inhibitors Aromatase inhibitors : : AnastozoleAnastozole((ArimidexArimidex)), ,

ExemestaneExemestane((AromasinAromasin)), Letrozole, Letrozole((FemaraFemara)) Progestins Progestins : : Megestrol acetate Megestrol acetate ((MegaceMegace ) ) Estrogens Estrogens AntiAnti--androgens androgens : : BicalutamideBicalutamide((CasodexCasodex)), ,

FlutamideFlutamide((EulexinEulexin)), Nilutamide, Nilutamide((NilandronNilandron ) ) LHRH agonists LHRH agonists : : Leuprolide Leuprolide ((LupronLupron)), ,

GoserelinGoserelin((ZoladexZoladex ) )

ประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดประเภทำข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดClassification of Classification of

Chemotherapeutic DrugsChemotherapeutic Drugs

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 28: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

การเล0อกใชี�ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดการเล0อกใชี�ยาเค์มี�บำ�าบำ�ด SelectingSelecting for Chemotherapyfor Chemotherapy

วั!ธิ์�ใชี�เค์มี�บำ�าบำ�ดร�กษาผ-�ป?วัยมีะเร/งมี�อย-� วั!ธิ์�ใชี�เค์มี�บำ�าบำ�ดร�กษาผ-�ป?วัยมีะเร/งมี�อย-� 22 วั!ธิ์�ใหญ่� ได�แก�วั!ธิ์�ใหญ่� ได�แก�11 . Monotherapy . Monotherapy เป$นการใชี�ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดเพิ�ยงชีน!ดเป$นการใชี�ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดเพิ�ยงชีน!ดเด�ยวั วั!ธิ์�น�2ใชี�ก�นน�อยลงเร0.อย ๆ เพิราะมี�ประส!ทำธิ์!ภาพิต�.า เด�ยวั วั!ธิ์�น�2ใชี�ก�นน�อยลงเร0.อย ๆ เพิราะมี�ประส!ทำธิ์!ภาพิต�.า ได�ผลในมีะเร/งเพิ�ยงบำางชีน!ดเทำ�าน�2นได�ผลในมีะเร/งเพิ�ยงบำางชีน!ดเทำ�าน�2น22 . . Combination chemotherapy Combination chemotherapy หร0อ หร0อ polythepolythe

rapy rapy เป$นการใชี�ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดหลายชีน!ดร�วัมีก�น น!ยมีใชี�เป$นการใชี�ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดหลายชีน!ดร�วัมีก�น น!ยมีใชี�ก�นมีากข้12นเพิราะมี�ผลการร�กษาด�กวั�า และมี�ผลข้�างเค์�ยงก�นมีากข้12นเพิราะมี�ผลการร�กษาด�กวั�า และมี�ผลข้�างเค์�ยงน�อย เน0.องจากเล0อกเค์มี�บำ�าบำ�ดทำ�.ออกฤทำธิ์!'เสร!มีก�น โดยมี�น�อย เน0.องจากเล0อกเค์มี�บำ�าบำ�ดทำ�.ออกฤทำธิ์!'เสร!มีก�น โดยมี�พิ!ษหร0อผลข้�างเค์�ยงต�างก�น มีาใชี�ร�วัมีก�น พิ!ษหร0อผลข้�างเค์�ยงต�างก�น มีาใชี�ร�วัมีก�น

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 29: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

หล�กการใชี�ยาร�วัมีก�นหล�กการใชี�ยาร�วัมีก�นPRINCIPLES OF PRINCIPLES OF

COMBINATION CHEMOTHERAPYCOMBINATION CHEMOTHERAPY หล�กการพิ!จารณาเล0อกใชี�ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดร�วัมีก�น ประกอบำด�วัยหล�กการพิ!จารณาเล0อกใชี�ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดร�วัมีก�น ประกอบำด�วัย11 . . Simple logicSimple logic

1.11.1 ยาแต�ละชีน!ดสามีารถุฆ่�าเซลล�มีะเร/งชีน!ดน�2นๆ ได�ยาแต�ละชีน!ดสามีารถุฆ่�าเซลล�มีะเร/งชีน!ดน�2นๆ ได�1.21.2 ยาแต�ละชีน!ดออกฤทำธิ์!'เสร!มีก�น ยาแต�ละชีน!ดออกฤทำธิ์!'เสร!มีก�น ((synergisticsynergistic))1.31.3 มี�กลไกออกฤทำธิ์!'ทำ�าลายเซลล�มีะเร/งแตกต�างก�นมี�กลไกออกฤทำธิ์!'ทำ�าลายเซลล�มีะเร/งแตกต�างก�น1.41.4 มี�พิ!ษหร0อผลข้�างเค์�ยงต�ออวั�ยวัะต�างชีน!ดก�นมี�พิ!ษหร0อผลข้�างเค์�ยงต�ออวั�ยวัะต�างชีน!ดก�น1.51.5 เก!ดอาการพิ!ษหร0อผลข้�างเค์�ยงต�างเวัลาก�นเก!ดอาการพิ!ษหร0อผลข้�างเค์�ยงต�างเวัลาก�น

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 30: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

หล�กการใชี�ยาร�วัมีก�นหล�กการใชี�ยาร�วัมีก�นPRINCIPLES OF PRINCIPLES OF

COMBINATION CHEMOTHERAPYCOMBINATION CHEMOTHERAPY22 . . Intracellular metabolism Intracellular metabolism ได�แก�ได�แก�

2.1 Biochemical modulation2.1 Biochemical modulation ใชี�ยาอ0.นชี�วัยใชี�ยาอ0.นชี�วัยทำ�าให�ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดออกฤทำธิ์!'ด�ข้12น เชี�น การให� ทำ�าให�ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดออกฤทำธิ์!'ด�ข้12น เชี�น การให� allopurinol allopurinol ชี�วัยเพิ!.มีฤทำธิ์!'ข้องยา ชี�วัยเพิ!.มีฤทำธิ์!'ข้องยา 5-fluorouracil5-fluorouracil

2.2 Cytokinetic approaches2.2 Cytokinetic approaches อาศ�ยหล�กการอาศ�ยหล�กการแบำ�งยาเค์มี�บำ�าบำ�ดเป$น แบำ�งยาเค์มี�บำ�าบำ�ดเป$น 22 กล��มี ได�แก� กล��มี ได�แก� กก . . กล��มี กล��มี - cell cycle non specific ( - cell cycle non specific (CCNSCCNS ) ) ออกฤทำธิ์!'ออกฤทำธิ์!'ทำ�าลายเซลล�ได�ทำ�ก ทำ�าลายเซลล�ได�ทำ�ก phase phase ทำ�2งในระยะฟัFกต�วั ทำ�2งในระยะฟัFกต�วั ((G0G0 ) ) และข้ณะและข้ณะก�าล�งเจร!ญ่เต!บำโต ก�าล�งเจร!ญ่เต!บำโต ((G1, S, G2, MG1, S, G2, M))ข้ข้ . . กล��มี กล��มี cell cycle specific ( cell cycle specific (CCSCCS ) ) ออกฤทำธิ์!'ทำ�าลายออกฤทำธิ์!'ทำ�าลายเซลล�ทำ�.อย-�ในระยะต�าง ๆ ข้องการเจร!ญ่เต!บำโต แต�มี�ผลน�อยเซลล�ทำ�.อย-�ในระยะต�าง ๆ ข้องการเจร!ญ่เต!บำโต แต�มี�ผลน�อยมีากต�อเซลล�ทำ�.อย-�ใน มีากต�อเซลล�ทำ�.อย-�ใน G0 phaseG0 phase Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 31: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

วั!ธิ์�ใชี�ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดร�วัมีก�นอาจจะเป$นแบำบำวั!ธิ์�ใชี�ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดร�วัมีก�นอาจจะเป$นแบำบำSynchronizationSynchronization ให�ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดชีน!ดแรกไปอ�ดให�ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดชีน!ดแรกไปอ�ด

ก�2นการเจร!ญ่เต!บำโตข้องเซลล�มีะเร/ง ทำ�าให�มี�เซลล�จ�านวันก�2นการเจร!ญ่เต!บำโตข้องเซลล�มีะเร/ง ทำ�าให�มี�เซลล�จ�านวันมีากค์�.งอย-�ในระยะ หร0อ มีากค์�.งอย-�ในระยะ หร0อ phase phase เด�ยวัก�น แล�วัให�ยาชี�ดทำ�.เด�ยวัก�น แล�วัให�ยาชี�ดทำ�.สอง ซ1.งฆ่�าเซลล�ในระยะน�2ด�มีากเป$นพิ!เศษไปทำ�าลายเซลล�สอง ซ1.งฆ่�าเซลล�ในระยะน�2ด�มีากเป$นพิ!เศษไปทำ�าลายเซลล�มีะเร/งเหล�าน�2มีะเร/งเหล�าน�2

RecruitmentRecruitment เป$นการให�ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดชีน!ดแรกไปเป$นการให�ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดชีน!ดแรกไปทำ�าลายเซลล�ทำ�2งทำ�.อย-�ในระยะเจร!ญ่เต!บำโตและระยะฟัFกต�วัเป$นทำ�าลายเซลล�ทำ�2งทำ�.อย-�ในระยะเจร!ญ่เต!บำโตและระยะฟัFกต�วัเป$นจ�านวันมีาก ทำ�าให�เก!ดการกระต��น จ�านวันมีาก ทำ�าให�เก!ดการกระต��น ((recruitrecruit ) ) เซลล�ในระยะ เซลล�ในระยะ G0G0 ให�ผ�านเข้�าส-�วังจรข้องการเจร!ญ่เต!บำโต เราใชี�ยาชี�ดทำ�.ให�ผ�านเข้�าส-�วังจรข้องการเจร!ญ่เต!บำโต เราใชี�ยาชี�ดทำ�.สองซ1.งมี�กจะเป$นกล��มี สองซ1.งมี�กจะเป$นกล��มี CCS CCS ทำ�าลายเซลล�เหล�าน�2อ�กค์ร�2งทำ�าลายเซลล�เหล�าน�2อ�กค์ร�2ง

หล�กการใชี�ยาร�วัมีก�นหล�กการใชี�ยาร�วัมีก�นPRINCIPLES OF PRINCIPLES OF

COMBINATION CHEMOTHERAPYCOMBINATION CHEMOTHERAPY

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 32: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

หล�กการใชี�ยาร�วัมีก�นหล�กการใชี�ยาร�วัมีก�นPRINCIPLES OF PRINCIPLES OF

COMBINATION CHEMOTHERAPYCOMBINATION CHEMOTHERAPY2.32.3 Sequencing Sequencing หมีายถุ1งการใชี�ยาเค์มี�หมีายถุ1งการใชี�ยาเค์มี�

บำ�าบำ�ดทำ�.มี�ประส!ทำธิ์!ภาพิในการร�กษามีะเร/งบำ�าบำ�ดทำ�.มี�ประส!ทำธิ์!ภาพิในการร�กษามีะเร/งชีน!ดน�2นๆ แยกเป$น ชีน!ดน�2นๆ แยกเป$น 22 ชี�ด ให�สล�บำก�น ทำ�าให�ชี�ด ให�สล�บำก�น ทำ�าให�ร�กษาได�ผลด�ข้12นร�กษาได�ผลด�ข้12น

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 33: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

การให�เค์มี�บำ�าบำ�ด การให�เค์มี�บำ�าบำ�ด ROUTES OF ROUTES OF

ADMINISTRATIONADMINISTRATION 11 . . Oral routeOral route การให�ยาทำางปากเป$นวั!ธิ์�ทำ�.สะดวักมีาก แต�การให�ยาทำางปากเป$นวั!ธิ์�ทำ�.สะดวักมีาก แต�มี�ข้�อจ�าก�ดบำางประการ เชี�น การด-ดซ1มีมีากน�อยต�างก�น ยามี�ข้�อจ�าก�ดบำางประการ เชี�น การด-ดซ1มีมีากน�อยต�างก�น ยาบำางส�วันถุ-กย�อยสลายในล�าไส� ยาบำางชีน!ดระค์ายระบำบำทำางบำางส�วันถุ-กย�อยสลายในล�าไส� ยาบำางชีน!ดระค์ายระบำบำทำางเด!นอาหาร ถุ�าให�ข้นาดส-งอาจมี�ปFญ่หาด�านค์ล0.นไส� อาเจ�ยน เด!นอาหาร ถุ�าให�ข้นาดส-งอาจมี�ปFญ่หาด�านค์ล0.นไส� อาเจ�ยน ปวัดทำ�อง ปFจจ�บำ�นน!ยมีใชี�ก�บำยาทำ�.ต�องให�เป$นเวัลานานเพิ0.อปวัดทำ�อง ปFจจ�บำ�นน!ยมีใชี�ก�บำยาทำ�.ต�องให�เป$นเวัลานานเพิ0.อค์วับำค์�มีโรค์ข้ณะทำ�.โรค์สงบำ หร0อใชี�ร�วัมีก�บำการให�ยาอ0.นทำ�.ให�ค์วับำค์�มีโรค์ข้ณะทำ�.โรค์สงบำ หร0อใชี�ร�วัมีก�บำการให�ยาอ0.นทำ�.ให�ด�วัยวั!ธิ์�แตกต�างก�นออกไปด�วัยวั!ธิ์�แตกต�างก�นออกไป22 . . Intramuscular routeIntramuscular route การฉ�ดยาเข้�ากล�ามีเน02อทำ�าให�การฉ�ดยาเข้�ากล�ามีเน02อทำ�าให�ร�างกายได�ร�บำยาเต/มีทำ�. แต�ยาบำางชีน!ดใชี�วั!ธิ์�น�2ไมี�ได� เชี�น ร�างกายได�ร�บำยาเต/มีทำ�. แต�ยาบำางชีน!ดใชี�วั!ธิ์�น�2ไมี�ได� เชี�น vincristine vincristine หร0อ หร0อ doxorubicin doxorubicin ทำ�าให�กล�ามีเน02อเก!ด ทำ�าให�กล�ามีเน02อเก!ด necrosis necrosis ได�ได�

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 34: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

การให�เค์มี�บำ�าบำ�ด การให�เค์มี�บำ�าบำ�ด ROUTES OF ROUTES OF

ADMINISTRATIONADMINISTRATION33 . . Intravenous routeIntravenous route การฉ�ดยาเข้�าทำางหลอดการฉ�ดยาเข้�าทำางหลอดเล0อดด�ามี�หลายวั!ธิ์� ได�แก�เล0อดด�ามี�หลายวั!ธิ์� ได�แก�3.1 I3.1 I..VV . . pushpush ฉ�ดยาเข้�าหลอดเล0อดด�าโดยตรงฉ�ดยาเข้�าหลอดเล0อดด�าโดยตรง3.23.2 หยดชี�า ๆ เข้�าหลอดเล0อดด�าเป$นชี�.วัโมีงหยดชี�า ๆ เข้�าหลอดเล0อดด�าเป$นชี�.วัโมีง44 . . Regional infusion or perfusionRegional infusion or perfusion เป$นการเป$นการฉ�ดยาเข้�าหลอดเล0อดแดงทำ�.ไปเล�2ยงก�อนมีะเร/งฉ�ดยาเข้�าหลอดเล0อดแดงทำ�.ไปเล�2ยงก�อนมีะเร/งโดยตรง หร0อเร�ยกอ�กชี0.อหน1.งวั�า โดยตรง หร0อเร�ยกอ�กชี0.อหน1.งวั�า intraintra--arterial arterial chemotherapy chemotherapy ซ1.งมี�เทำค์น!ค์ในการให�ยาหลายวั!ธิ์�ซ1.งมี�เทำค์น!ค์ในการให�ยาหลายวั!ธิ์�

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 35: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

การให�เค์มี�บำ�าบำ�ด การให�เค์มี�บำ�าบำ�ด ROUTES OF ROUTES OF

ADMINISTRATIONADMINISTRATION55 . . Intralesional injectionIntralesional injection เป$นการฉ�ดยาเค์มี�เป$นการฉ�ดยาเค์มี�บำ�าบำ�ดเข้�าไปในก�อนมีะเร/งโดยตรง ทำ�.น!ยมีใชี�ค์0อยา บำ�าบำ�ดเข้�าไปในก�อนมีะเร/งโดยตรง ทำ�.น!ยมีใชี�ค์0อยา bleomycinbleomycin66 . . Intracavitary routeIntracavitary route เป$นการฉ�ดยาเค์มี�บำ�าบำ�ดเป$นการฉ�ดยาเค์มี�บำ�าบำ�ดเข้�าไปโดยตรงใน เข้�าไปโดยตรงใน extravascular cavity extravascular cavity ทำ�.มี�ทำ�.มี�มีะเร/งอย-� เชี�น ฉ�ดเข้�าชี�องปอด ชี�องทำ�อง หร0อชี�องน�2ามีะเร/งอย-� เชี�น ฉ�ดเข้�าชี�องปอด ชี�องทำ�อง หร0อชี�องน�2าไข้ส�นหล�ง เป$นต�นไข้ส�นหล�ง เป$นต�น77 . . วั!ธิ์�ใหมี�ค์0อ มี�พิาหะ เชี�น วั!ธิ์�ใหมี�ค์0อ มี�พิาหะ เชี�น microspheres microspheres หร0อใชี� หร0อใชี� monoclonal antibodies monoclonal antibodies จ�บำก�บำยาเค์มี�บำ�าบำ�ด จ�บำก�บำยาเค์มี�บำ�าบำ�ด แล�วัน�าไปออกฤทำธิ์!'โดยตรงทำ�.ต�วัเซลล�มีะเร/งแล�วัน�าไปออกฤทำธิ์!'โดยตรงทำ�.ต�วัเซลล�มีะเร/ง

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 36: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

ผลข้�างเค์�ยงทำ�.ส�าค์�ญ่ผลข้�างเค์�ยงทำ�.ส�าค์�ญ่ DRUG DRUG TOXICITYTOXICITY

11 . . การกดไข้กระด-ก การกดไข้กระด-ก ((Bone marrow suppressionBone marrow suppression)) ไข้กระด-กเป$นส�วันทำ�.อย-�ในส�ดข้องกระด-กทำ�าหน�าทำ�.ไข้กระด-กเป$นส�วันทำ�.อย-�ในส�ดข้องกระด-กทำ�าหน�าทำ�.

สร�างเมี/ดเล0อดแดง เมี/ดเล0อดข้าวั และเกร/ดเล0อด สร�างเมี/ดเล0อดแดง เมี/ดเล0อดข้าวั และเกร/ดเล0อด และเน0.องจากมี�การแบำ�งเซลล�เป$นจ�านวันมีากทำ�าให�ได�และเน0.องจากมี�การแบำ�งเซลล�เป$นจ�านวันมีากทำ�าให�ได�ร�บำผลข้�างเค์�ยงข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดได�ง�าย โดยในชี�วังร�บำผลข้�างเค์�ยงข้องยาเค์มี�บำ�าบำ�ดได�ง�าย โดยในชี�วังข้องการให�ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดจะพิบำการลดลงข้องเมี/ดข้องการให�ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดจะพิบำการลดลงข้องเมี/ดเล0อดข้าวั เมี/ดเล0อดแดง และหร0อเกร/ดเล0อด ซ1.งเล0อดข้าวั เมี/ดเล0อดแดง และหร0อเกร/ดเล0อด ซ1.งแพิทำย�จะทำ�าการเจาะด-จ�านวันเมี/ดเล0อดเป$นระยะๆแพิทำย�จะทำ�าการเจาะด-จ�านวันเมี/ดเล0อดเป$นระยะๆ

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 37: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

ผลข้�างเค์�ยงทำ�.ส�าค์�ญ่ผลข้�างเค์�ยงทำ�.ส�าค์�ญ่ DRUG DRUG TOXICITYTOXICITY

ประเภทของเซลล*เมี!ดเล.อดประเภทของเซลล*เมี!ดเล.อด อาย�ข�ยเฉล�&ยอาย�ข�ยเฉล�&ย หน,าท�&หน,าท�&เซลล�เมี/ดเล0อดข้าวัเซลล�เมี/ดเล0อดข้าวั 66 ชี� .วัโมีง ชี�.วัโมีง ปAองก�นการต!ดเชี02อและทำ�าลายปAองก�นการต!ดเชี02อและทำ�าลาย

เชี02อโรค์เชี02อโรค์เซลล�เมี/ดเล0อดแดงเซลล�เมี/ดเล0อดแดง 120120 วั�น วั�น น�าออกซ!เจนไปเล�2ยงส�วันน�าออกซ!เจนไปเล�2ยงส�วัน

ต�างๆ ข้องต�างๆ ข้อง ร�างกายร�างกายเกร/ดเล0อดเกร/ดเล0อด 1010 วั�น วั�น ทำ�าให�เล0อดหย�ดไหลเมี0.อมี�ทำ�าให�เล0อดหย�ดไหลเมี0.อมี�

บำาดแผลบำาดแผล

เมี/ดเล0อดข้าวัและเกร/ดเล0อดจะลดจ�านวันลงถุ1งระด�บำต�.าส�ดภายในระยะเวัลา เมี/ดเล0อดข้าวัและเกร/ดเล0อดจะลดจ�านวันลงถุ1งระด�บำต�.าส�ดภายในระยะเวัลา 7-147-14 วั�น วั�น (Nadir)(Nadir)

และเมี/ดเล0อดแดงจะลดส-�ระด�บำต�.าส�ด ภายในระยะ และเมี/ดเล0อดแดงจะลดส-�ระด�บำต�.าส�ด ภายในระยะ 3-43-4 ส�ปดาห�หล�งจากได�ยาส�ปดาห�หล�งจากได�ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดเค์มี�บำ�าบำ�ด

หล�งจากน�2นจะค์�อยๆ เพิ!.มีจ�านวันส-�ระด�บำปกต! หล�งจากน�2นจะค์�อยๆ เพิ!.มีจ�านวันส-�ระด�บำปกต! Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 38: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

ผลข้�างเค์�ยงทำ�.ส�าค์�ญ่ผลข้�างเค์�ยงทำ�.ส�าค์�ญ่ DRUG DRUG TOXICITYTOXICITY

22 . . ค์ล0.นไส�อาเจ�ยน ค์ล0.นไส�อาเจ�ยน ((Nausea and vomitingNausea and vomiting)) แบำ�งเป$นแบำ�งเป$นแบำบำเฉ�ยบำพิล�น แบำบำเฉ�ยบำพิล�น ((เก!ดภายใน เก!ดภายใน 2424 ชี�.วัโมีงหล�งได�ร�บำชี�.วัโมีงหล�งได�ร�บำยาเค์มี�บำ�าบำ�ดยาเค์มี�บำ�าบำ�ด ) )ระยะหล�งจาก ระยะหล�งจาก 2424 ชี�.วัโมีง ชี�.วัโมีง อาจเก!ดจากประสบำการณ�ค์ล0.นไส�อาเจ�ยนจากยาอาจเก!ดจากประสบำการณ�ค์ล0.นไส�อาเจ�ยนจากยาเค์มี�บำ�าบำ�ดในค์ร�2งก�อนๆเค์มี�บำ�าบำ�ดในค์ร�2งก�อนๆ

เมี0.อทำราบำวั�าจะต�องให�ยาเค์มี�บำ�าบำ�ด เห/นหร0อได� กล!.นยาเค์มี�เมี0.อทำราบำวั�าจะต�องให�ยาเค์มี�บำ�าบำ�ด เห/นหร0อได� กล!.นยาเค์มี�บำ�าบำ�ดก/จะกระต��นให�เก!ดอาการค์ล0.นไส�อาเจ�ยนได� ซ1.งบำ�าบำ�ดก/จะกระต��นให�เก!ดอาการค์ล0.นไส�อาเจ�ยนได� ซ1.งสามีารถุให�ยาเพิ0.อบำรรเทำาอาการได�แต�การปAองก�นอาการสามีารถุให�ยาเพิ0.อบำรรเทำาอาการได�แต�การปAองก�นอาการค์ล0.นไส�อาเจ�ยนต�2งแต�แรกส�าค์�ญ่ทำ�.ส�ดค์ล0.นไส�อาเจ�ยนต�2งแต�แรกส�าค์�ญ่ทำ�.ส�ด

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 39: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

ผลข้�างเค์�ยงทำ�.ส�าค์�ญ่ผลข้�างเค์�ยงทำ�.ส�าค์�ญ่ DRUG DRUG TOXICITYTOXICITY

การปAองก�นไมี�ให�เก!ดการค์ล0.นไส�อาเจ�ยนเป$นส!.งทำ�.ส�าค์�ญ่การปAองก�นไมี�ให�เก!ดการค์ล0.นไส�อาเจ�ยนเป$นส!.งทำ�.ส�าค์�ญ่ทำ�.ส�ด ด�งน�2นผ-�ป?วัยจ1งค์วัรได�ร�บำยาปAองก�นอาการค์ล0.นไส�ทำ�.ส�ด ด�งน�2นผ-�ป?วัยจ1งค์วัรได�ร�บำยาปAองก�นอาการค์ล0.นไส�อาเจ�ยนก�อนได�ร�บำยาเค์มี�บำ�าบำ�ด เชี�น อาเจ�ยนก�อนได�ร�บำยาเค์มี�บำ�าบำ�ด เชี�น lorazepam lorazepam ((AtivanAtivan)), Metoclopramide , Metoclopramide ((PlasilPlasil)), , Corticosteroids, Ondansetron Corticosteroids, Ondansetron ((ZofranZofran)), , Granisetron Granisetron ((KytrilKytril)), Palonosetron, Palonosetron((AloxiAloxi)), , AprepitantAprepitant((EmendEmend ) )นอกจากยาแล�วัมี�วั!ธิ์�อ0.นทำ�.สามีารถุชี�วัยลดอาการค์ล0.นไส�นอกจากยาแล�วัมี�วั!ธิ์�อ0.นทำ�.สามีารถุชี�วัยลดอาการค์ล0.นไส�อาเจ�ยน ได�แก� น�2าข้!งหร0อข้!งเมี/ด การออกก�าล�งกายแบำบำอาเจ�ยน ได�แก� น�2าข้!งหร0อข้!งเมี/ด การออกก�าล�งกายแบำบำผ�อนค์ลาย จ!นตนาการบำ�าบำ�ด หร0อ ดนตร�บำ�าบำ�ดผ�อนค์ลาย จ!นตนาการบำ�าบำ�ด หร0อ ดนตร�บำ�าบำ�ด

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 40: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

ผลข้�างเค์�ยงทำ�.ส�าค์�ญ่ผลข้�างเค์�ยงทำ�.ส�าค์�ญ่ DRUG DRUG TOXICITYTOXICITY

33 . . ผมีร�วัง ผมีร�วัง เน0.องจากยาเค์มี�บำ�าบำ�ดออกฤทำธิ์!'ก�บำเซลล�ทำ�.มี�การเน0.องจากยาเค์มี�บำ�าบำ�ดออกฤทำธิ์!'ก�บำเซลล�ทำ�.มี�การแบำ�งต�วัอย�างรวัดเร/วั เชี�น เซลล�รากผมี ทำ�าให�เก!ดแบำ�งต�วัอย�างรวัดเร/วั เชี�น เซลล�รากผมี ทำ�าให�เก!ดภาวัะผมีร�วังซ1.งไมี�ได�เป$นอ�นตรายต�อชี�วั!ต แต�ส�งภาวัะผมีร�วังซ1.งไมี�ได�เป$นอ�นตรายต�อชี�วั!ต แต�ส�งผลต�อสภาพิจ!ตใจข้องผ-�ป?วัยอย�างมีากผลต�อสภาพิจ!ตใจข้องผ-�ป?วัยอย�างมีาก44 . . ภาวัะไมี�อยากอาหารและน�2าหน�กลดภาวัะไมี�อยากอาหารและน�2าหน�กลด

ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดส�วันใหญ่�ทำ�าให�ผ-�ป?วัยไมี�อยากอาหารยาเค์มี�บำ�าบำ�ดส�วันใหญ่�ทำ�าให�ผ-�ป?วัยไมี�อยากอาหารและร�บำประทำานได�น�อยลง หากร�นแรงมีากจนผ-�และร�บำประทำานได�น�อยลง หากร�นแรงมีากจนผ-�ป?วัยร�บำประทำานอาหารไมี�ได�อาจทำ�าให�เก!ดภาวัะข้าดป?วัยร�บำประทำานอาหารไมี�ได�อาจทำ�าให�เก!ดภาวัะข้าดสารอาหาร แข้นข้าล�บำ น�2าหน�กลดได� แพิทำย�อาจสารอาหาร แข้นข้าล�บำ น�2าหน�กลดได� แพิทำย�อาจพิ!จารณาให�ยาเพิ0.อเพิ!.มีค์วัามีอยากอาหาร พิ!จารณาให�ยาเพิ0.อเพิ!.มีค์วัามีอยากอาหาร

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 41: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

ผลข้�างเค์�ยงทำ�.ส�าค์�ญ่ผลข้�างเค์�ยงทำ�.ส�าค์�ญ่ DRUG DRUG TOXICITYTOXICITY

55 . . การร�บำร- �รสชีาต!อาหารเปล�.ยนไป การร�บำร- �รสชีาต!อาหารเปล�.ยนไป เน0.องจากยาเค์มี�บำ�าบำ�ดมี�ผลต�อต�อมีร�บำรสภายในชี�องปาก เน0.องจากยาเค์มี�บำ�าบำ�ดมี�ผลต�อต�อมีร�บำรสภายในชี�องปาก ทำ�าให�เส�.ยงต�อภาวัะข้าดสารอาหาร ฟัFนผ� การต!ดเชี02อในชี�องทำ�าให�เส�.ยงต�อภาวัะข้าดสารอาหาร ฟัFนผ� การต!ดเชี02อในชี�องปาก และกล!.นปากได�ปาก และกล!.นปากได�66 . . อาการเจ/บำปากหร0อเจ/บำค์ออาการเจ/บำปากหร0อเจ/บำค์อ

ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดออกฤทำธิ์!'ต�อเซลล�เย0.อบำ�ชี�องปากและทำางเด!นยาเค์มี�บำ�าบำ�ดออกฤทำธิ์!'ต�อเซลล�เย0.อบำ�ชี�องปากและทำางเด!นอาหารส�วันต�น ทำ�าให�ไมี�สามีารถุสร�างเซลล�เย0.อบำ�ใหมี�ทำ�นและอาหารส�วันต�น ทำ�าให�ไมี�สามีารถุสร�างเซลล�เย0.อบำ�ใหมี�ทำ�นและเก!ดการอ�กเสบำ กล0นอาหารล�าบำาก พิ-ดไมี�ถุน�ด มี�เล0อดออก เก!ดการอ�กเสบำ กล0นอาหารล�าบำาก พิ-ดไมี�ถุน�ด มี�เล0อดออก เป$นแผลหร0อต!ดเชี02อซ�2าเป$นแผลหร0อต!ดเชี02อซ�2า 7. 7. ทำ�องผ-กทำ�องผ-กพิบำในผ-�ป?วัยมีะเร/งประมีาณ พิบำในผ-�ป?วัยมีะเร/งประมีาณ % 50 % 50 เน0.องจากร�บำประทำานเน0.องจากร�บำประทำานอาหารไมี�มี�กากใย นอนต!ดเต�ยง ไมี�ล�กเด!น ทำานน�2าน�อย ข้าดอาหารไมี�มี�กากใย นอนต!ดเต�ยง ไมี�ล�กเด!น ทำานน�2าน�อย ข้าดน�2า ได�ร�บำยากล��มี น�2า ได�ร�บำยากล��มี opioidsopioids

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 42: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

ผลข้�างเค์�ยงทำ�.ส�าค์�ญ่ผลข้�างเค์�ยงทำ�.ส�าค์�ญ่ DRUG DRUG TOXICITYTOXICITY

88 . . ทำ�องเส�ยทำ�องเส�ยเน0.องจากยาเค์มี�บำ�าบำ�ดทำ�าลายเย0.อบำ�ล�าไส� เชี�น เน0.องจากยาเค์มี�บำ�าบำ�ดทำ�าลายเย0.อบำ�ล�าไส� เชี�น Irinotecan 5-fluorouracil Irinotecan 5-fluorouracil 99 . . อ�อนเพิล�ยอ�อนเพิล�ย

ภาวัะอ�อนเพิล�ยจากการได�ร�บำยาเค์มี�บำ�าบำ�ดไมี�สามีารถุภาวัะอ�อนเพิล�ยจากการได�ร�บำยาเค์มี�บำ�าบำ�ดไมี�สามีารถุแก�ไข้โดยการพิ�กผ�อน เป$นผลข้�างเค์�ยงทำ�.พิบำบำ�อย ค์วัรแก�ไข้โดยการพิ�กผ�อน เป$นผลข้�างเค์�ยงทำ�.พิบำบำ�อย ค์วัรปร1กษาแพิทำย�ปร1กษาแพิทำย�

10. 10. ผลต�อการทำ�างานข้องห�วัใจผลต�อการทำ�างานข้องห�วัใจส�วันใหญ่�เป$นกล��มี ส�วันใหญ่�เป$นกล��มี Anthracycline Anthracycline ส�งผลให�ส�งผลให�ประส!ทำธิ์!ภาพิในการส-บำฉ�ดเล0อดไปเล�2ยงส�วันต�างๆข้องประส!ทำธิ์!ภาพิในการส-บำฉ�ดเล0อดไปเล�2ยงส�วันต�างๆข้องร�างกายลดลงร�างกายลดลง

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 43: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

ผลข้�างเค์�ยงทำ�.ส�าค์�ญ่ผลข้�างเค์�ยงทำ�.ส�าค์�ญ่ DRUG DRUG TOXICITYTOXICITY 1111 . . ผลต�อระบำบำประสาทำผลต�อระบำบำประสาทำ

ผ-�ป?วัยอาจมี�อาการปวัดศ�รษะ ค์ล0.นไส� อาเจ�ยน วั� �นวัาย ผ-�ป?วัยอาจมี�อาการปวัดศ�รษะ ค์ล0.นไส� อาเจ�ยน วั� �นวัาย ส�บำสน ซ1มีเศร�า ชี�ก ชีาตามีแข้นข้าส�บำสน ซ1มีเศร�า ชี�ก ชีาตามีแข้นข้า

1212 . . ผลต�อระบำบำทำางเด!นหายใจผลต�อระบำบำทำางเด!นหายใจเชี�น เชี�น Bleomycin Bleomycin มี�ผลทำ�าลายเน02อเย0.อปอด โดยผ-�ป?วัยมี�ผลทำ�าลายเน02อเย0.อปอด โดยผ-�ป?วัยมี�อาการหายใจต02น มี�อาการหายใจต02น ไอแห�ง อาจมี�ไข้� ค์วัรปร1กษาแพิทำย� เพิ0.อประเมี!นไอแห�ง อาจมี�ไข้� ค์วัรปร1กษาแพิทำย� เพิ0.อประเมี!นประส!ทำธิ์!ภาพิปอด โดยการเจาะเล0อดเพิ0.อด-ระด�บำประส!ทำธิ์!ภาพิปอด โดยการเจาะเล0อดเพิ0.อด-ระด�บำออกซ!เจนในหลอดเล0อดออกซ!เจนในหลอดเล0อด

13. 13. ผลต�อระบำบำส0บำพิ�นธิ์��ผลต�อระบำบำส0บำพิ�นธิ์��ข้12นก�บำอาย� ชีน!ด ปร!มีาณยา และ ระยะเวัลาข้องการร�กษาข้12นก�บำอาย� ชีน!ด ปร!มีาณยา และ ระยะเวัลาข้องการร�กษา

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 44: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

ผลข้�างเค์�ยงทำ�.ส�าค์�ญ่ผลข้�างเค์�ยงทำ�.ส�าค์�ญ่ DRUG DRUG TOXICITYTOXICITY

1414 . . ผลต�อต�บำผลต�อต�บำยาเค์มี�บำ�าบำ�ดส�วันใหญ่�ถุ-กย�อยสลายทำ�.ต�บำและบำางชีน!ดมี�ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดส�วันใหญ่�ถุ-กย�อยสลายทำ�.ต�บำและบำางชีน!ดมี�ฤทำธิ์!'ทำ�าลายต�บำฤทำธิ์!'ทำ�าลายต�บำเชี�น เชี�น Methotrexate , Cytarabine , Vincristine Methotrexate , Cytarabine , Vincristine

1515 . . ผลต�อระบำบำทำางเด!นปFสสาวัะผลต�อระบำบำทำางเด!นปFสสาวัะยาเค์มี�บำ�าบำ�ดส�วันใหญ่�ถุ-กข้�บำออกนอกร�างกายผ�านไต มี�ยาเค์มี�บำ�าบำ�ดส�วันใหญ่�ถุ-กข้�บำออกนอกร�างกายผ�านไต มี�ฤทำธิ์!'ทำ�าลายไต ทำ�อไต และกระเพิาะปFสสาวัะ เชี�น ฤทำธิ์!'ทำ�าลายไต ทำ�อไต และกระเพิาะปFสสาวัะ เชี�น Cisplatin , Cyclophosplamide , IfosfamideCisplatin , Cyclophosplamide , Ifosfamide

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 45: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

Targeted cancer therapy Targeted cancer therapy ค์0อค์0ออะไรอะไร??

ยา หร0อ สารบำางต�วัทำ�.ไปย�บำย�2งการเจร!ญ่เต!บำโต และ ยา หร0อ สารบำางต�วัทำ�.ไปย�บำย�2งการเจร!ญ่เต!บำโต และ การแพิร�กระจายข้องเซลล�มีะเร/งการแพิร�กระจายข้องเซลล�มีะเร/ง   โดยการรบำกวันโดยการรบำกวันการทำ�างานข้องโมีเลก�ลทำ�.มี�ค์วัามีจ�าเพิาะต�อการการทำ�างานข้องโมีเลก�ลทำ�.มี�ค์วัามีจ�าเพิาะต�อการเจร!ญ่เต!บำโต และ การแพิร�กระจายข้องเซลล�มีะเร/งเจร!ญ่เต!บำโต และ การแพิร�กระจายข้องเซลล�มีะเร/งน�2น เน0.องมีาจากน�กวั!ทำยาศาสตร�เร�ยกโมีเลก�ลทำ�.มี�น�2น เน0.องมีาจากน�กวั!ทำยาศาสตร�เร�ยกโมีเลก�ลทำ�.มี�ค์วัามีจ�าเพิาะน�2วั�า ค์วัามีจ�าเพิาะน�2วั�า ““molecular targets” molecular targets” ด�งน�2นด�งน�2นการร�กษาใดใดทำ�.ใชี� การร�กษาใดใดทำ�.ใชี� ““molecular targets” molecular targets” น�2จ1งน�2จ1งถุ-กเร�ยกวั�า ถุ-กเร�ยกวั�า ““molecularly targeted drugs” molecularly targeted drugs” หร0อ หร0อ ““molecularly targeted therapies”molecularly targeted therapies”

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 46: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

targeted cancer therapy targeted cancer therapy ทำ�างานอย�างไรทำ�างานอย�างไร??

รบำกวันการแบำ�งต�วัข้องเซลล�มีะเร/ง และ การกระรบำกวันการแบำ�งต�วัข้องเซลล�มีะเร/ง และ การกระจายข้องเซลล�มีะเร/ง โดยเปAาหมีายค์0อโปรต�นทำ�.จายข้องเซลล�มีะเร/ง โดยเปAาหมีายค์0อโปรต�นทำ�.เก�.ยวัข้�องก�บำการส�งส�ญ่ญ่าณระด�บำเซลล� ทำ�.มี�ผลกเก�.ยวัข้�องก�บำการส�งส�ญ่ญ่าณระด�บำเซลล� ทำ�.มี�ผลกระทำบำต�อการแบำ�งต�วั การเค์ล0.อนทำ�. การตอบำสนองระทำบำต�อการแบำ�งต�วั การเค์ล0.อนทำ�. การตอบำสนองก�บำส!.งกระต��นจากภายนอก หร0อแมี�แต�การตายข้องก�บำส!.งกระต��นจากภายนอก หร0อแมี�แต�การตายข้องเซลล�เอง ซ1.งผลจากกระบำวันการเหล�าน�2จะมี�ผลทำ�าให�เซลล�เอง ซ1.งผลจากกระบำวันการเหล�าน�2จะมี�ผลทำ�าให�เก!ดการหย�ดการเจร!ญ่เต!บำโตข้องเซลล�มีะเร/ง และเก!ดการหย�ดการเจร!ญ่เต!บำโตข้องเซลล�มีะเร/ง และบำางค์ร�2งจะไปกระต��นให�เซลล�มีะเร/งตายโดยต�วัข้องบำางค์ร�2งจะไปกระต��นให�เซลล�มีะเร/งตายโดยต�วัข้องมี�นเองโดยกระบำวันการทำ�.เร�ยกวั�า มี�นเองโดยกระบำวันการทำ�.เร�ยกวั�า ““apoptosis”apoptosis”

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 47: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

““Targeted cancer therapy ”Targeted cancer therapy ”

11 . . Imatinib mesylate Imatinib mesylate ((Gleevec®Gleevec®)) ใชี�ใชี�ร�กษา ร�กษา gastrointestinal stromal tumor gastrointestinal stromal tumor ซ1.งเป$นมีะเร/งล�าไส�ทำ�.พิบำได�น�อยชีน!ดหน1.งและมีะเร/งซ1.งเป$นมีะเร/งล�าไส�ทำ�.พิบำได�น�อยชีน!ดหน1.งและมีะเร/งเมี/ดเล0อดข้าวั เมี/ดเล0อดข้าวั ((leukemialeukemia ) ) โดยจะไปรบำกวันการโดยจะไปรบำกวันการทำ�างานข้องเอนไซมี�ทำ�.ชี0.อ ทำ�างานข้องเอนไซมี�ทำ�.ชี0.อ tyrosine kinase tyrosine kinase ทำ�.มี�ทำ�.มี�ค์วัามีส�าค์�ญ่ต�อการเจร!ญ่ค์วัามีส�าค์�ญ่ต�อการเจร!ญ่   เต!บำโตข้องเซลล�มีะเร/ง เต!บำโตข้องเซลล�มีะเร/ง โดย โดย Imatinib Imatinib จ�ดเป$น จ�ดเป$น smallsmall--molecule molecule drug drug ทำ�.สามีารถุผ�านเข้�าส-�เย0.อห��มีเซลล�ไปออกฤทำธิ์!'ทำ�.สามีารถุผ�านเข้�าส-�เย0.อห��มีเซลล�ไปออกฤทำธิ์!'ทำ�.ทำ�.  target target ได�โดยตรงได�โดยตรง

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 48: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

““Targeted cancer therapy ”Targeted cancer therapy ”

22 . . Trastuzumab Trastuzumab ((Herceptin®Herceptin®)) ใชี�ร�กษาโรค์มีะเร/งเต�านมีบำางกล��มี จ�ดใชี�ร�กษาโรค์มีะเร/งเต�านมีบำางกล��มี จ�ดเป$นเป$น

monoclonal antibody monoclonal antibody ทำ�.ไปจ�บำก�บำ ทำ�.ไปจ�บำก�บำ human epidermoid growth factor human epidermoid growth factor receptor receptor

2  2  ((HER-2HER-2))    ซ1.งซ1.งreceptor receptor ชีน!ดน�2เก�.ยวัข้�องก�บำ ชีน!ดน�2เก�.ยวัข้�องก�บำ tyrosine kinase tyrosine kinase ซ1.งมี�มีากในซ1.งมี�มีากในมีะเร/งเต�ามีะเร/งเต�า

นมีนมี  บำางกล��มี และโรค์มีะเร/งชีน!ดอ0.นๆ บำางชีน!ด อย�างไรก/ตามีกลไกการออกฤทำธิ์!'ข้อง บำางกล��มี และโรค์มีะเร/งชีน!ดอ0.นๆ บำางชีน!ด อย�างไรก/ตามีกลไกการออกฤทำธิ์!'ข้อง trastuzumab trastuzumab ย�งไมี�เป$นทำ�.เข้�าใจอย�างถุ�องแทำ�น�ก แต�ค์าดวั�าน�าจะไปจ�บำก�บำ ย�งไมี�เป$นทำ�.เข้�าใจอย�างถุ�องแทำ�น�ก แต�ค์าดวั�าน�าจะไปจ�บำก�บำ HER-2HER-2

บำนผ!วับำนผ!วัเซลล�ทำ�.มี�ระด�บำข้อง เซลล�ทำ�.มี�ระด�บำข้อง HER-2HER-2 อย-�ส-ง ซ1.งจะปAองก�นไมี�ให� อย-�ส-ง ซ1.งจะปAองก�นไมี�ให� HER-2HER-2 มี�การส�งส�ญ่ญ่าณไปมี�การส�งส�ญ่ญ่าณไป

กระต��นกระต��นการเจร!ญ่เต!บำโตต�อไป นอกจากน�2ย�งอาจจะมี�ผลให�ระบำบำภ-มี!ค์��มีก�นข้องร�างกายเข้�ามีาการเจร!ญ่เต!บำโตต�อไป นอกจากน�2ย�งอาจจะมี�ผลให�ระบำบำภ-มี!ค์��มีก�นข้องร�างกายเข้�ามีาทำ�าลายเซลล�มีะเร/งทำ�.มี�ระด�บำ ทำ�าลายเซลล�มีะเร/งทำ�.มี�ระด�บำ HER-2HER-2 อย-�ส-งด�วัยอย-�ส-งด�วัย

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 49: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

““Targeted cancer therapy ”Targeted cancer therapy ”33 . . Gefitinib Gefitinib ((Iressa®Iressa®)) ใชี�ร�กษาโรค์มีะเร/งปอดชีน!ด ใชี�ร�กษาโรค์มีะเร/งปอดชีน!ด nonnon--small cell small cell ในใน

ระยะระยะแพิร�กระจาย ซ1.งมี�การใชี�ในกรณ�ทำ�.ผ-�ป?วัยก�าล�งได�ร�บำหร0อเค์ยได�ร�บำยาเค์มี�แล�วั ยา แพิร�กระจาย ซ1.งมี�การใชี�ในกรณ�ทำ�.ผ-�ป?วัยก�าล�งได�ร�บำหร0อเค์ยได�ร�บำยาเค์มี�แล�วั ยา Gefitinib Gefitinib จ�ดเป$น จ�ดเป$น smallsmall--molecule drug molecule drug ทำ�.ย�บำย�2งการทำ�างานข้อง ทำ�.ย�บำย�2งการทำ�างานข้อง tyrosine tyrosine

kinase kinase ทำ�.ทำ�.  epidermal growth factor receptor epidermal growth factor receptor ((EGFREGFR ) ) ซ1.งได�ในเซลล�มีะเร/งชีน!ดซ1.งได�ในเซลล�มีะเร/งชีน!ด

อ0.นๆ อ�กอ0.นๆ อ�กหลายชีน!ดหลายชีน!ด44 . . Erlotinib Erlotinib ((Tarceva®Tarceva®)) ใชี�ร�กษาโรค์มีะเร/งปอดชีน!ด ใชี�ร�กษาโรค์มีะเร/งปอดชีน!ด nonnon--small cell small cell ในใน

ระยะระยะแพิร�กระจาย และย�งใชี�ในโรค์มีะเร/งต�บำอ�อนทำ�.ไมี�สามีารถุผ�าต�ดได� หร0อ มี�การล�กลามีแพิร�กระจาย และย�งใชี�ในโรค์มีะเร/งต�บำอ�อนทำ�.ไมี�สามีารถุผ�าต�ดได� หร0อ มี�การล�กลามี

แล�วัแล�วัเชี�นเด�ยวัก�น จ�ดเป$น เชี�นเด�ยวัก�น จ�ดเป$น smallsmall--molecule drug molecule drug ทำ�.ย�บำย�2งการทำ�างานข้อง ทำ�.ย�บำย�2งการทำ�างานข้อง

tyrosine kinase tyrosine kinase ทำ�. ทำ�. EGFREGFR

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 50: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

““Targeted cancer therapy ”Targeted cancer therapy ”

55 . . Cetuximab Cetuximab ((Erbitux®Erbitux®)) ใชี�ร�กษา มีะเร/งบำร!เวัณศ�รษะและล�าใชี�ร�กษา มีะเร/งบำร!เวัณศ�รษะและล�าค์อ และค์อ และ

มีะเร/งล�าไส�ส�วันล�างมีะเร/งล�าไส�ส�วันล�าง((colorectal cancercolorectal cancer ) ) ชีน!ดชีน!ดsquamous cell squamous cell carcinoma carcinoma

จ�ดเป$น จ�ดเป$น monoclonal antibody monoclonal antibody ซ1.งไปจ�บำทำ�. ซ1.งไปจ�บำทำ�. EGFR EGFR ทำ�าให�ไมี�สามีารถุทำ�าให�ไมี�สามีารถุร�บำร�บำ

ส�ญ่ญ่าณทำ�.จะไปกระต��นส�ญ่ญ่าณทำ�.จะไปกระต��น  การเจร!ญ่เต!บำโตข้องเซลล�มีะเร/งได�การเจร!ญ่เต!บำโตข้องเซลล�มีะเร/งได�66 . . Lapatinib Lapatinib ((Tykerb®Tykerb®)) ใชี�ร�กษาโรค์มีะเร/งเต�านมีระยะล�กลามีใชี�ร�กษาโรค์มีะเร/งเต�านมีระยะล�กลามี

เฉพิาะทำ�.เฉพิาะทำ�.และระยะแพิร�กระจาย จ�ดเป$น และระยะแพิร�กระจาย จ�ดเป$น smallsmall--molecule drug molecule drug ทำ�.ไปย�บำย�2งการทำ�.ไปย�บำย�2งการทำ�างานข้อง ทำ�างานข้อง tyrosine kinase tyrosine kinase ทำ�. ทำ�. HER-2HER-2

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 51: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

““Targeted cancer therapy ”Targeted cancer therapy ”

7. Bortezomib 7. Bortezomib ((Velcade®Velcade®)) ใชี�ร�กษามีะเร/งข้องระบำบำใชี�ร�กษามีะเร/งข้องระบำบำไหลเวั�ยนโลห!ตชีน!ดไหลเวั�ยนโลห!ตชีน!ด

หน1.งชี0.อวั�า หน1.งชี0.อวั�า multiple myeloma multiple myeloma และ และ mantle cell lymphoma mantle cell lymphoma ทำ�างานทำ�างาน

โดยการไปรบำกวันการทำ�างานข้องโค์รงสร�างภายในเซลล�ทำ�.ชี0.อวั�า โดยการไปรบำกวันการทำ�างานข้องโค์รงสร�างภายในเซลล�ทำ�.ชี0.อวั�า proteasome proteasome ซ1.งมี�หน�าทำ�.สลายโปรต�นทำ�.มี�หน�าทำ�.ค์วับำค์�มีการซ1.งมี�หน�าทำ�.สลายโปรต�นทำ�.มี�หน�าทำ�.ค์วับำค์�มีการ

เจร!ญ่เต!บำโตข้องเจร!ญ่เต!บำโตข้องเซลล� ผลทำ�.ตามีมีาทำ�าให�เซลล�มีะเร/งตาย อย�างไรก/ตามีเซลล�ปกต!เซลล� ผลทำ�.ตามีมีาทำ�าให�เซลล�มีะเร/งตาย อย�างไรก/ตามีเซลล�ปกต!

ในร�างกายก/ในร�างกายก/ได�ร�บำผลกระทำบำด�วัยแต�ก/เป$นเพิ�ยงส�วันน�อยเทำ�าน�2นได�ร�บำผลกระทำบำด�วัยแต�ก/เป$นเพิ�ยงส�วันน�อยเทำ�าน�2น

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 52: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

““Targeted cancer therapy ”Targeted cancer therapy ”

8. Sorafenib 8. Sorafenib ((Nexavar®Nexavar®)) ใชี�ร�กษามีะเร/งทำ�.ไตระยะแพิร�กระจาย หร0อใชี�ร�กษามีะเร/งทำ�.ไตระยะแพิร�กระจาย หร0อมีะเร/งต�บำชีน!ด มีะเร/งต�บำชีน!ด

hepatocellular carcinoma hepatocellular carcinoma โดยไปข้�ดข้วัางการทำ�างานข้อง โดยไปข้�ดข้วัางการทำ�างานข้อง kinase kinase บำร!เวัณบำร!เวัณทำ�. ทำ�. VEGF VEGF

จ�บำก�บำ จ�บำก�บำ receptor receptor ทำ�าให�ไมี�มี�เส�นเล0อดมีาเล�2ยงทำ�.ก�อนมีะเร/ง นอกจากน�2 ทำ�าให�ไมี�มี�เส�นเล0อดมีาเล�2ยงทำ�.ก�อนมีะเร/ง นอกจากน�2 serofenibserofenib

ย�งสามีารถุย�บำย�2งการเจร!ญ่เต!บำโตและการแบำ�งต�วัข้องเซลล�มีะเร/งได�อ�กย�งสามีารถุย�บำย�2งการเจร!ญ่เต!บำโตและการแบำ�งต�วัข้องเซลล�มีะเร/งได�อ�ก9.Sunitinib 9.Sunitinib ((Sutent®Sutent®)) ใชี�ร�กษามีะเร/งทำ�.ไตระยะแพิร�กระจาย และมีะเร/งใชี�ร�กษามีะเร/งทำ�.ไตระยะแพิร�กระจาย และมีะเร/ง

ล�าไส�ชีน!ด ล�าไส�ชีน!ด gastrointestinal stromal tumor gastrointestinal stromal tumor ทำ�.ไมี�ตอบำสนองต�อการร�กษาด�วัย ทำ�.ไมี�ตอบำสนองต�อการร�กษาด�วัย

imatinib imatinib จ�ดเป$น จ�ดเป$น smallsmall--molecule drug molecule drug ทำ�.ย�บำย�2งการทำ�างานข้อง ทำ�.ย�บำย�2งการทำ�างานข้อง VEGF VEGF ปAองก�นการสร�างปAองก�นการสร�าง

เส�นเล0อดทำ�.เส�นเล0อดทำ�.จะมีาเล�2ยงก�อนมีะเร/งจะมีาเล�2ยงก�อนมีะเร/ง

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 53: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

““Targeted cancer therapy”Targeted cancer therapy”

10. Rituximab 10. Rituximab ((MabThera®MabThera®)) ใชี�ร�กษามีะเร/งใชี�ร�กษามีะเร/งต�อมีน�2าเหล0องชีน!ด ต�อมีน�2าเหล0องชีน!ด BB--cell cell

lymphoma lymphoma จ�ดเป$น จ�ดเป$น monoclonal antibody monoclonal antibody ซ1.งซ1.งสามีารถุตรวัจจ�บำ สามีารถุตรวัจจ�บำ CD20CD20 ทำ�.ทำ�.

ผ!วั ผ!วั B cell B cell ได� หล�งจากทำ�.จ�บำก�นแล�วัจะกระต��นให�เก!ดการตอบำได� หล�งจากทำ�.จ�บำก�นแล�วัจะกระต��นให�เก!ดการตอบำสนองข้องระบำบำสนองข้องระบำบำ

ภ-มี!ค์��มีก�นให�มีาก�าจ�ดเซลล�มีะเร/งต�อไป นอกจากน�2 ภ-มี!ค์��มีก�นให�มีาก�าจ�ดเซลล�มีะเร/งต�อไป นอกจากน�2 rituximab rituximab ย�งสามีารถุย�งสามีารถุ

กระต��นให�เก!ดการตายข้องเซลล�มีะเร/งกระต��นให�เก!ดการตายข้องเซลล�มีะเร/ง((apoptosisapoptosis))ได�ได�โดยตรงอ�กด�วัยโดยตรงอ�กด�วัย

Chulacancer.net : http://www.chulacancer.net

Page 54: กลไกการออกฤทธิ์ของยาเคมีบำบัด

ข้อบำค์�ณค์�ะ ข้อบำค์�ณค์�ะ

ชี�วังตอบำค์�าถุามี