МАНЛАЙЛАЛ

САНХҮҮ МЕНЕЖМЕНТ 2Б

АГУУЛГА

• Манлайлал гэж юу вэ? Тодорхойлолтууд Үүрэг, ач холбогдол

• Манлайллын онол, хандлагууд– Үйл хөдлөлийн хандлага

• Манлайлагч гэж хэн бэ? Та манлайлагч мөн үү?

• Практик, жишээ

МАНЛАЙЛАЛ

ГЭЖ ЮУ ВЭ?

ТОДОРХОЙЛОЛТ

Манлайлал гэдэг нь итгэл үнэмшил, үнэт зүйлс, ёс зүй, зан чанар, мэдлэг, чадвараараа удирдан манлайлж бусдыг зорьсондоо хүрэхэд нөлөөлөх процесс юм.

Европын эрдэмтэд

Манлайлал буюу Лидершип (англ. Leadership) гэдгийг "Нийтийн үйл хэргийг биелүүлэхэд хэн нэгэн хүн бусаддаа сайн дураар тусламж дэмжлэг үзүүлэх нийгмийн нөлөөний үйл явц" гэж тодорхойлж болно.

ТОДОРХОЙЛОЛТ

МАНЛАЙЛАЛ бол нөлөөлөх чадвар. John C. MaxwellМанлайлал гэдэг нь хувь хүн ба бүлэг хүмүүсийг зорилгод нь хүргэх үйл ажиллагаанд өдөөж өгөхийн тулд нөлөөлөх ур чадвар юм.

АНУ эрдэмтэн

МАНЛАЙЛАЛ гэдгийг нь хувь хүн тодорхой зорилгод хүрэхийн тулд бусдад нөлөөлөл үзүүлэх үйл ажиллагаа юм. Манлайлах үйл ажиллагаа гэдэг нь бизнесийн байгууллагын дотор бол хамгийн дээд удирдлагын тодорхойлсон зорилгыг хэрэгжүүлэхийн тулд менежер өөрийн удирдлагад байгаа хүмүүстээ нөлөөлөх явдал юм.

МАНЛАЙЛАЛ БОЛ

НӨЛӨӨЛӨЛ

МАНЛАЙЛЛЫН ДӨРВӨН ҮҮРЭГ

• Үлгэрлэх: Үзэл баримтлал, эрхэм зорилгоо тууштай хамгаалж, бусдад үг хэл үйл хөдлөлөөрөө үлгэрлэж байх

• Чиглүүлэх: Хүрэх газар, явах замыг зааж өгөх.• Бусдыг зоригжуулах: Хүмүүст юмыг үнэн

сэтгэлээсээ хийж бүтээх боломж, нөхцлийг нь бүрдүүлж өгөх

• Нэгтгэх: Харилцан итгэлцлийн уур амьсгалыг бий болгож, хамт олноо нэгэн зүгт хөдөлгөх.

МЯНГАТЫН АРМИ ОЛОХОД АМАРХАН, ХАРИН, УДИРДАХ АРГЫГ ОЛОХ ХЭЦҮҮ

ХЯТАДЫН ЭРТНИЙ ХЭЛЛЭГ

АЧ ХОЛБОГДОЛ

• Удирдлагын харилцаатай холбоотой• Бусдад нөлөөлөх чадвар• Байгууллагын зорилго, зорилтыг хэрэгжүүлэх

хүсэл тэмүүлэл төрүүлэх• УРЛАГ юм• Удирдуулж байгаа хүмүүс зорилгодоо

хүрэхийг хүсээд зогсохгүй, түүнд хатуу итгэл үнэмшилтэй, шаргуу тэмүүлж байх нь манлайллын үр дүнгийн гол үзүүлэлт болдог

АЧ ХОЛБОГДОЛ

• Хүмүүст өмнөө тавьсан зорилго, зорилтдоо дээд зэргийн үр дүнтэй хэрэгжүүлэхэд нь зөвхөн манлайлагч л тусалж чадна

• Манлайлагч хэзээ ч бүлгийн ар талд явдаггүй, харин ямагт урд нь явж, араа дагуулж, замыг нь зааж, урагшлах хөдөлгөөнийг хөнгөвчилж өгөх ёстой

МАНЛАЙЛЛЫН ОНОЛ, ХАНДЛАГУУД

• Дэлхийн 2-р дайны дараа • 1974 Стогдилл судалгаа хийсэн• Эдгээр хандлагууд нь манлайллын мөн

чанарыг олох гэсэн оролдлогууд

1. Генетекийн онол

2. Шинж чанарын үүднээс хандах хандлага

3. Зан үйлийн хандлага

4. Нөхцөл байдлын хандлага

ОНОЛ ХАНДЛАГУУД

• Генетекийн онол • Хамгийн эртний тайлбар• Манлайлах чадвар генээр л дамждаг. Манлайлагч болж төрдөг болохоос , түүнийг

бий болгож болохгүй. • 18-19 - р зуун

• Шинж чанарын үүднээс хандах хандлага– 1945 он хүртэл– Стогдилл нэгтгээд бие бялдрын шинж , чадавхийн 4 шинж , хувийн 16

онцлог шинж , ажилтай холбоотой 6 шинж нийгмийн 9 чанар гэх мэтийг тодорхойлсон

– Бүгд эдгээрийг эзэмшсэн байдаггүй .. – ухаан эрдэм билэг итгэл даах чанар хариуцлага нийгмийн идэвхи зэрэг н

өөр – К.Дэвис - эдгээр ялгаа байдаг. – Удирдагчаас хүссэн хүсээгүй гардаг , ийм шинжүүд манлайлагч болгодогуу ? – Хэтэрхий олон манлайллын төрх , төрхийн шинжийн зөрсөн байдал – Шинжийг сурч эзэмшдэггүй

ОНОЛ ХАНДЛАГУУД

• Зан үйлийн хандлага • Суралцдаг гэдэгт анхаарсан. • Хамгийн сайн удирдах арга барилыг

тодорхойлохыг хичээсэн. • Ажил үүрэг дээр бус ажилчид , хувь хүн дээр

төвлөрдөг

• Нөхцөл байдлын хандлага • Хүмүүс сонирхолдоо хөтлөгддөг - Мэдэрч Түүнд

хүрэх нөхцөлийг бүрдүүл ашигла• Урлагийн хэмжээнд хүрсэн ойлголт• Өөрчлөлтийг авчирсан

ОНОЛ ХАНДЛАГУУД

• Б.Р.Леикертийн дөрөвтийн систем• Менежментийн тор• Э.Фидлерийн онол• Зорилгын онол

ОНОЛ ХАНДЛАГУУД

• Систем-1 – Мөлжигч-захирангүй

• Систем-2– Аядуу-захирангуй

• Систем-3– Зөвлөлдөх-ардчилсан

• Систем-4– Оролцуулах-ардчилсан

Б.Р.ЛЕИКЕРТИЙН ДӨРӨВТИЙН СИСТЕМ

• Р.Блейк , Д.Мутон • Арга барилын 5 хэв маяг• Хүмүүсийн төлөө санаа тавих -

Үйлдвэрийн төлөө санаа тавих• 1-9 хүртэл• 1:9 5:5 9:1 9:9 1:1

МЕНЕЖМЕНТИЙН ТОР

• Нөхцөл байдлын хувьсагчдийг бий болгосон.• Эдгээр хувьсагчийг тодорхойлсон тохиолдолд

арга барилыг зөвлөн гаргаж болно.• Хяналтгүй бол эрх мэдэлгүй. Амжилтанд

чиглэсэн хандлага илүү

1. Эрх мэдэл

2. Дээд доод тушаалтны харилцаа

3. Зорилтын бүтэц

Э.ФИДЛЕРИЙН ОНОЛ

• Манлайлагчийн зан үйл нь ажилчид сонирхолтой болох эсэхэд нөлөөлнө.

• Хэрэглээний зан үйл • Дэмжих зан үйл • Оролцуулах зан үйл• Ажилтанд чиглэсэн зан

үйл

1. Ажлыг гүйцэтгэх итгэлтэй байх

2. Зохицсон урамшуулалтай байх

3. Урамшуулал нь хувь хүнд хэрэгтэй байх

ЗОРИЛГЫН ОНОЛ

МАНЛАЙЛАГЧ

ГЭЖ ХЭН БЭ?

МАНЛАЙЛАГЧ ГЭЖ ХЭН БЭ?

• Leader буюу МАНЛАЙЛАГЧ• Хот, суурин, жижиг сум, баг хаана ч

гэсэн манлайлагч байдаг• Дагалдаж буй хүмүүс нь том зорилгод

хүрэх хүсэл эрмэлзлэлтэй байдаг• Бусдын хараагүйн түрүүлж хардаг• Хамгийн нөлөө бүхий хүмүүс

Манлайлагч гэдэг бол нэг үгээр

Дагалдагчтай хэн нэгэн юм.

Peter Drucker

МАНЛАЙЛАГЧ ГЭЖ ХЭН БЭ?

Манлайлагч нь сайн зохион байгуулалтын төлөө дагалчдынхаа хүсэл сонирхолд нийцүүлж урам өгч, зоригжуулдаг хүн юм

САЙН МАНЛАЙЛАГЧ БАЙСНААР:

• Дагалдагчид илүү бүтээлч санаачлагатай болдог

• Дагалдагчид илүү хувийн амбиц, зорилгынхоо төлөө явдаг

• Маш их итгэл найдвар, урам зоригийг бий болгодог

“Хэрвээ чи бусдыг зоригжуулж мөрөөдүүлж сургаж хийлгүүлж чадаж байвал

Чи бол манлайлагч.”

John Quincy Adams

МАНЛАЙЛАГЧДЫН ШИНЖҮҮД:

• Хувийн анхаарал халамж • Урам зориг • Хүчтэй нөлөөлөл• Оюун ухааны сэрэл

1. Хувийн анхаарал халамж Ажилтан тус бүрдээр анхаарал халамж тавин, өөрийн гэсэн зөвлөгөө, заавар өгөх

2.Урам зориг

Итгэл найдвар төрүүлж, хүчин чармайлтыг бий болгон зорилгыг ойлгомжтой тайлбарлах

Мартин Лютер Кинг

3. Хүчтэй нөлөөлөл

Зорилго зорилтыг бий болгож, хүмүүст хүчтэй нөлөөлөн бахархал, нэр хүнд итгэлийг ихэсгэдэг

4. Оюун ухааны сэрэл Мэдлэг боловсрол, оновчтой байдал, асуудлыг шийдвэрлэх байдлыг бий болгох

Ганди

МАНЛАЙЛАГЧ МЕНЕЖЕР ХОЁРЫН ЯЛГАА

• Манлайлал бол хаашаа явах чигийг заагч луужин• Тодорхой ажлыг хэрхэн сайн гүйцэтгэх вэ гэдэг

асуудал менежментийн шийдвэрлэх зүйл• Менежментийн ухааны агуу сэтгэгчдийн нэг Петер

Дракерийн тодорхойлсноор “Менежмент гэдэг нь юмыг зөв хийх арга бол манлайлал нь зөв юм хийх тухай ойлголт” юм

• Менежмент гэдэг нь амжилтын шатаар зогсолтгүй, үр дүнтэй өгсөх замыг зааж өгдөг бол, манлайлал өгсөж байгаа шатыг зөв “хананд нь налуулсан” байх үүрэгтэй

УДИРДАГЧ, МЕНЕЖЕР, МАНЛАЙЛАГЧ...

Удирдагч

Менежер

Байгууллага, группын хүний болон бусад нөөцийг тогтсон журам, дүрэм, зарчмын дагуу захирдаг, зохицуулдаг хүн

Манлайлагч

Ажил үйлс, үг яриа, үйл хөдлөлөөрөө бусдыг үлгэрлэн манлайлагч хүн

ПРАКТИК, ЖИШЭЭ

ЗАХ ЗЭЭЛД БАЙР СУУРИА

ОЛСОН

МУИС-ИЙН ШИЛДЭГ

СУРГУУЛЬ

МУИС ЭЗС ОЗДМ.МӨНХСАЙХАН

ДҮГНЭЛТ

АНХААРАЛ

ТАВЬСАНД БАЯРЛАЛАА

ТАНД АМЖИЛТ ХҮСЬЕ!