3.1 3.3 เมโส-ไนล์-เอเชียไมเนอร์

อารยธรรมเมโสโปเตเมย

“เมโสโปเตเมย” เปนชอเรยกดนแดนทอยระหวางแมนา 2 สาย ใน

ตะวนออกกลาง คอ แมนาไทกรส(Tigris) และยเฟรทส (Euphrates)

ปจจบนคอดนแดนในประเทศอรก

สภาพภมศาสตรของดนแดนเมโสโปเตเมย

ลกษณะทตงของดนแดนเมโสโปเตเมยและบรเวณใกลเคยง

มภมอากาศรอนแหงแลงและมปรมาณนาฝนนอย

อยางไรกตาม บรเวณนกมเขตทอดมสมบรณอยบางเรยกวา “ดนแดนรปดวง

จนทรเสยวอนอดมสมบรณ” ซงรวมถงดนแดนเมโสโปเตเมยและบรเวณฝง

ทะเลเมดเตอรเรเนยนหรอเขตประเทศซเรย เลบานอน ปาเลสไตนและ

อสราเอลในปจจบน

สเมเรยน

สเมเรยน (Sumerians) เปนชนชาตแรกทสรางความเจรญ

ขนในบรเวณเมโสโปเตเมย เขามาอยทางตะวนออกของแมนา

ไทกรสเมอประมาณ 4000 ปกอนครสตกาล บรเวณทเขามาตอน

แรกคอ แควนซเมอรซงอยทางตอนใตสดของเมโสโปเตเมยตดกบ

อาวเปอรเซย มลกษณะเปนนครรฐ แตละนครรฐมอสระไมขนตอ

กน เชน ลากาซ บาบโลน อร อรค นปเปอร

ชาวสเมเรยน เปนกลมแรกทประดษฐอกษร โดย เขยนลงบน

แผนดนเหนยวดวยปากกาททาจากตนออแลวนาไปตากแหง

อกษรคนฟอรม(รปลม)

การปกครอง

พระหรอนกบวชมอานาจมาก พระ

มอานาจในการปกครองแผนดนและเปน

ประมขสงสดเรยกวา Patesi ทาการปกครอง

ในนามของพระเจาดแลควบคมกจการ

ภายในนครรฐ

เศรษฐกจและสงคม

อาชพ หลกคอเกษตรกรรม มความชานาญ มการใช

ระบบชลประทาน ขดคลองระบายนา ทาการเพราะปลกโดย

เปนไรขนาดใหญ ปลกผลไม ประดษฐคนไถ เครองหยอด

เมลด มการเลยงสตว เครองปนดนเผา มมาตราชงตวงวด

การทอผาและยอมผา

ศาสนา

ซก กแรตมสวนสาคญมากในชวตของชาวสเมเรยน

พระดารงตาแหนงในการปกครองและตาแหนงสาคญอนๆ

นบถอพระเจาหลายองคพรอมๆกน มการสรางหอวหาร

ใหญโตเรยกวา ซกกแรต (Ziggurat) เปนวดทมรปรางคลาย

ปรามด ทาเปนชนๆสรางขนดวยอฐ เพอเปนทประทบของ

เทพเจา

สถาปตยกรรม

สวนใหญกอสราง ดวยอฐ เนองจากมดนเหนยวบรเวณน

มาก มสองประเภทคอ อฐตากแหง (Sun died brick) และอฐเผา

ไฟ (baked brick) ซงปองกนความชนไดด ใชสรางยกพน

กาแพงและสวนกอสรางทตองการความมนคงถาวร

ปฏทน

เปน แบบจนทรคต เดอนหนงมประมาณ 29.5 วน ปหนง

ม 12 เดอน ปหนงม 354 วน เดอนหนงแบงออกเปน 4สปดาหๆ

ละ 7-8 วน วนหนงแบงเปนกลางวน 6 ชวโมง กลางคน 6 ชวโมง

(1 ช.ม. = 2 ช.ม. ในปจจบน)

วรรณกรรม

มนยาย กาพย กลอน ซงทองจาตอๆกนมา งานสวนใหญ

เกยวกบศาสนา เชน บทสวด คาโคลงสดดเทพเจา ฯลฯ ทเดนทสดคอ

มหากาพยกลกาเมช ซงเปนเรองราวของวรบรษกลกาเมซซงเปนกษตรย

ชาวอรก

สเมเรยนมอานาจปกครองบรเวณซเมอรเกอบพนป

ตอมาพวกชนเผาเซเมตคแทรกซมทางตะวนตก ผนาชนเผาคอ

พระเจาซารกอนแหงแอคคดไดยกกาลงกองทพลงมาในเชตซ

เมอร ทาใหนครรฐสเมเรยนยอมแพ

หลงจากทชาวสเมเรยนเสอมอานาจลง ชาวอะมอไรต

(Amorite) กไดตงอาณาจกรบาบโลเนย (Babylonia Kingdoms)

ขนมา โดยมเมองหลวงอยทเมองบาบโลน รมฝงแมนายเฟรทส

บโลเนย (Babylonia)

ประมวลกฎหมายของพระเจาฮมมราบ

จารกอยบนแผนศลา หลกการของกฎหมายมรากฐานมา

จากกฎหมายของพวกสเมเรยน แตไดจดใหเปนระบบ และให

อานาจหนาทในการลงโทษผกระทาผดแกชนชนปกครองยงขน

ประมวลกฎหมายของฮมมราบ ยดถอหลก ตาตอตา ฟนตอฟน

(an eye for eye, atooth for a tooth) ในการลงโทษ กลาวคอ ให

ใชการทดแทนความผดดวยการกระทาอยางเดยวกน

พระเจาฮมมราบ

พระเจาฮมมราบ

เปนกษตรยทมความสามารถมาก โดยเฉพาะอยางยงใน

ดานการปกครอง พระองคไดจดระบบกฎหมายขนมาเพอใช

ปกครองประเทศ พรอมกนนไดทรงประกาศใหชาวเมองยดถอ

มหาเทพมารดค (Marduk) เปนมหาเทพประจาเมอง

เทพมารดค

อสซเรย (Assyrian)

ชาวอสซเรย (Assyrian) ไดเขายดครองกรงบาบโลนและ

อาณาจกรตางๆในเอเชยตะวนตก ชาวอสซเรยเปนนกรบทกลาหาญ

มวนย ใชอาวธทาดวยเหลก ซงมประสทธภาพ จกรวรรดอสซเรย

มอาณาเขตกวางใหญไพศาลและมศนยกลางในการปกครองทเมอง

นเนเวห ( Nineveh) ชาวอสซเรยนมความเชอวากษตรยของตนเปน

ตวแทนของเทวราช

การปกครอง

ทหารอสซเรยมระเบยบวนยไดรบการฝกฝนเปนอยางด ม

ยทธวธในการรบแบบใหมโดยใชกองทพธนเหลกเปนทพหนาตามดวย

กองพนทหารมาและรถศก อาวธทาจากเหลกขณะชาตอนยงใชอาวธ

ทองแดงและสารด ในการปรบปรามศตรนนอสซเรยทาอยางเดดขาดและ

คอนขางโหดรายทารณดวยการเผาทอยอาศยฆา หรอกวาดตอนผแพมา

เปนเชลย กษตรยอสซเรยถกเรยกวา The Great of King or the World

of King of Kings กษตรยเปนผนาทงการปกครองและศาสนา จากความ

เกงกลาสามารถในการรบของอสซเรย จงไดรบสมญานามวาโรมนแหง

เอเซย (The Romans of Asia)

วรรณกรรม

ลอกเลยนแบบ มาจากสเมเรยน-อะมอไรท กษตรยอสซรบานปาล

ทรงเหนคณคาของวรรณกรรมและศลปกรรมมาก โดยเฉพาะอยางยงดาน

วรรณกรรมนน ทรงกาหนดใหรวบรวมแผนจารกดวยอกษรคนฟอรม

ประมาณ 20,000แผนนามาเกบไวทหอสมดทกรงนเนเวย นบวาเปน

หองสมดทมขนาดใหญทสดในสมยนน ปจจบนแผนจารกเหลานนถกเกบ

รกษาไวทพพธภณฑกรงลอนดอน

ศลปกรรม

มรดกทางศลปกรรมทสาคญของพวกอสซเรยน ไดแก การ

สลกภาพนนตา (base relief) ซงแสดงภาพเกยวกบชวตประจาวน

ของชาวอสซเรยน อนไดแก การลาสตว และการทาสงคราม

ปราบปรามชนชาตตางๆ ศลปวฒนธรรมของอสซเรยเจรญถงขด

สงสดในสมยพระเจาอสซรบานปาล

ศาสนา

อสซเรยรบอทธพลดานศาสนาจากสเมเรยน อะมอไรท นบจาก

การบชาเทพเจาหลายองค นยมการบวงสรวง นอกจากน พระสามารถ

ทานายอนาคตดวยการสงเกตความเปนไปในพธกรรมและปรากฎการณ

ธรรมชาตไดอกดวย เทพเจาทสาคญของอสซเรยไดแก Ashur คอ เทพ

เจาสงสด Ninurta คอ เทพเจาแหงสงคราม Nabu คอ เทพเจาแหงการ

เรยนร Ishtar คอ เทพเจาแหงความรก

เปนชนเผาฮบรทางทศตะวนออกเฉยงใตของลมแมนา

ไทกรส-ยเฟรทส สามารถเขายดกรงนเนเวหไดสาเรจ และสถาปนา

กรงบาบโลนขนเปนเมองหลวงอกครงหนง และจดตงเปนอาณาจกร

บาบโลเนยขนมาใหมเปนอาณาจกรทรงเรองมาก

คาลเดยน(บาบโลเนยใหม)

สวนลอยแหงกรงบาบโลน (The Hanging Garden)

สวนแหงนพระเจาเนบคดเนซซารทรงสรางขนเพอพระราชทาน

แกเจาหญงแหงแควนมเดย ซงเปนพระมเหสคนใหมคนลาสดของพระองค

สวนนสรางเปนชน ๆ สงขนไป ในแตละขนปลกไมดอกมากมาย ทาใหเวลา

มองไกล ๆ เหนเปนสวนลอยสงขนจากพนดน จดประสงคในการสรางสวน

แหงนเพอใหพระมเหสคลายความคดถงบานเกดของพระนาง นก

โบราณคดหลายทานไดจดใหเปนสงมหศจรรย 1 ใน 7 อยางของโลกยค

โบราณ แตเปนทนาเสยดายทสถาปตยกรรมชนนไมเหลอรองรอยใหเรา

ศกษาได นอกจากคาเลาลอสบทอดกนตอมา และซากฐานเพยงเลกนอย

เทานน

ประตอชตาร (Ishtar)

ประตนสรางในสมยพระเจาเนบคดเนซซาร (Nebuchadnezzar)

อกเชนกน จดประสงคเพอถวายแก มหาเทวอชตาร (Ishtar) อนเปนเทว

ประจาเมอง ซงชาวบาบโลเนยเคารพ นบถอเชนเดยวกบมหาเทพมารดค

ประตนมขนาดสง 47 ฟต สรางประมาณ 604 562 B.C. สรางจากวสด

ประเภทอฐแตเคลอบสสวยงามมาก มลวดลายรปสตวตาง ๆ เชน มา วว

สงโต และมงกร ฯลฯ ประดบอยทวไปเปนระยะ ๆ ปจจบนงานนตงอยท

พพธภณฑเบอรลน (State Museum of Berlin) ประเทศเยอรมน

พระราชวงของพระเจาซมรลม (Zimrilim)

ทเมองมาร (Mari) ปจจบนอยในประเทศซเรย พระราชวง

แหงนสรางประมาณป 1,800 B.C. มอาณาบรเวณโดยรอบประมาณ 6

เอเคอร ซากกาแพงและสวนตาง ๆ แสดงใหเหนวาบรรดาหองใน

พระราชวงนนไมมหนาตาง แตอาศยแสงสวางทเขาทางประตเทานน

ภายในพระราชวงตกแตงดวยภาพสตาง ๆ ซงยงคงสดใสอย ภาพส

เหลานเขยนบนฝาผนงเปนแบบ Frescoes มลกษณะคลายภาพเขยนฝา

ผนงของชาวไอยคปต

ทางดาราศาสตร

มการแบงสปดาหออกเปน 7 วน แบงวนออกเปน 12 คาบ

คาบละ 120 นาท และยงสามารถพยากรณสรยปราคาตลอดจน

คานวณเวลาการโคจรของดวงอาทตยในรอบป ไดอยางถกตอง ชาว

คาลเดยนเปนชาตแรกทรเรมนาความรทางดาราศาสตรมาทานาย

โชคชะตาของ มนษย

การสนสดของอารายธรรมเมโสเตเมย

อาราจกรบาบโลเนยใหมถกกองทพเปอรเซยโดยการนาของ

พระเจาไซรสมหาราช (Cyrus the Great) เขายดครองและผนวก

เขาเปนสวนหนงของจกรวรรดเปอรเซยทเรองอานาจ อยในบรเวณ

เอเชยตะวนตก จงนบไดวาประวตศาสตรของดนแดนแถบเมโสโป

เตเมยในยคโบราณไดสนสดลง ไปดวย

อารยธรรมลมแมนาไนล

ชาวอยปตเปนกลมชนโบราณ

พวกแรกๆทประสบ

ความสาเรจในการสรางและ

พฒนาอารยธรรม เนองจากม

ปราการธรรมชาตอยาง

ทะเลทรายซาฮาราทาใหอยปต

ปราศจากการคกคามจากศตร

ทางบกและความสมบรณของ

แมนาไนลจงทาใหไมมปญหา

ความอดอยาก

ชาวอยปตเปนกลมชนโบราณพวก

แรกๆทประสบความสาเรจในการ

สรางและพฒนาอารยธรรม เนองจาก

มปราการธรรมชาตอยาง ทะเลทราย

ซาฮาราทาใหอยปตปราศจากการ

คกคามจากศตรทางบก

และความสมบรณของแมนาไนลจง

ทาใหไมมปญหาความอดอยาก











- ปลายยคกอนราชวงศ (3100 ป กอนค.ศ.) เปนยคทยงไมไดตง

เปนอาณาจกร

- ยคอาณาจกรเกา เรมตงแต 2950 - 2150 ปกอน ค.ศ.

ประกอบดวยราชวงศทหนงถงราชวงศทแปด

- ยครอยตอของอาณาจกร (2125 - 1975 ป กอน ค.ศ.)

ประกอบดวยราชวงศทเกาถงสบเอด

นกประศาสตรแบงชวงเวลาสามพนปของอยปต

ออกเปนชวงตางๆ











- ยคอาณาจกรกลาง เรมตงแต 1975 - 1520 ปกอน ค.ศ.

ประกอบดวยราชวงศทสบสองถงสบเจด

- ยคอาณาจกรใหม เรมตงแต 1539 - 1075 ป กอน ค.ศ.

ประกอบดวยราชวงศทสบแปดถงยสบ

นกประศาสตรแบงชวงเวลาสามพนปของอยปต

ออกเปนชวงตางๆ

เมอราวหนงหมนปกอน ทะเลทรายซาฮารายงเปนดนแดนทอดม

สมบรณ เตมไปดวยสตวปาและพชพรรณนานาชนด มนษยทตงถนฐานอยทน

ในชวงแรกดารงชวตโดยการลาสตว และทาปศสตว

เมอราวเจดพนปกอนการเปลยนแปลงของสภาพอากาศ ทาให

ซาฮารา คอยๆแหงแลง และกลายเปนทะเลทรายในทายทสดกเหลอแตพนท

รมสองฝงแมนาไนลเทานนทยงคงความสมบรณอย ผคนเรมอพยพเขามาจบ

จองพนทรมฝงแมนาและเรมมการเพาะปลกขน เผาชนเหลานมาอาศย รวมกน

ตามรมฝงแมนาไนลและแบงเปนกลมตางๆ เรยกวา โนมส

ปลายยคกอนราชวงศ (3100 ป กอนค.ศ.)











ในแตละโนมสจะปกครองโดยกลมนกบวช ซงพฒนามาจาก

หมอผในสมยหนใหม ตอมาความจาเปนในการเพาะปลกและเลยงสตว

ทาใหตองมการจดระบบชลประทานขน หวหนากรรมกรผควบคมการ

ชลประทานเหลานไดถกยกยองใหเปนหวหนานกรบของโนมส เมอขนาด

ของชมชนใหญขนเรอยๆกมการพฒนาเปนนครรฐขนาดเลกกระจด

กระจายตาม รมฝงแมนาดนแดนของแมนาไนลถกแบงตามสภาพ

ภมศาสตรเปน อยปตบนและอยปตลาง

ปลายยคกอนราชวงศ (3100 ป กอนค.ศ.)











ดนแดนของแมนาไนลถกแบงตาม

สภาพภมศาสตรเปน อยปตบนและ

อยปตลาง

อยปตบนจะตงอยทางตอน

ใตของแมนาไนล มทงหญาและเขต

ปาละเมาะทเหมาะแกการลาสตว

และทาปศสตว

สวนอยปตลางจะตงบรเวณ

ทศเหนอซงเปนจดทแมนาไหลลง

ทะเลและมพนทดนดอนสามเหลยม

ปากแมนา ทสมบรณเหมาะแกการ

เพาะปลก











กาเนดแหงอาณาจกร ในราว 3200ปกอนครสตกาล ราชาแมงปอง ผครอง

นครธส อนตงอยบรเวณตอนกลางแหงลมนาไนลไดกรฑาทพ เขายด

ครองนครรฐตางๆในอยปตบนและตงตนเปนฟาโรหแหงอาณาจกรบน

ราชาแมงปองปรารถนาจะรวมอยปตเขาดวยกนแตพระองคสนพระชนม

เสยกอน โอรสของพระองคนามวา นาเมอร ไดสานตอนโยบายและกรฑา

ทพเขาโจมตอยปตลาง จนกระทงมาถงสมยของ ฟาโรหเมเนส(Menese)

พระองคสามารถผนวกทงสองอาณาจกรเขาดวยกนไดสาเรจและ

สถาปนาพระองคขนเปนฟาโรหพระองคแรกของอยปตโดยตงเมอง

หลวงท เมมฟส (Memphis) ซงอยตอนกลางของลมนาไนล ฟาโรห

เมเนสเปนฟาโรหองคแรกแหงราชวงศทหนงของอยปตโบราณ











ประกอบดวยราชวงศทหนงถงราชวงศทแปด

ยคนเมองหลวงของอยปตคอ นครเมมฟส (Memphis) โดยม

พระเจาเมเนส (Menes) เปนฟาโรหพระองคแรกทปกครองอยปตทงหมด

ชาวอยปตโบราณเชอวา องคฟาโรหคอรางประทบของสรยเทพ ทลงมา

ปกครองมนษย

ยคอาณาจกรเกา เรมตงแต 2950 - 2150 ปกอน ค.ศ.











ในสงคมอยปตมการแบงออกเปนสามชนชน คอ ชนชนสงไดแก เชอพระวงศ

นกบวช ขนนาง ชนชนกลางไดแก พอคา เสมยน ชางฝมอ และชนชนลางคอ

พวกชาวนาและผใชแรงงาน นอกจากฟาโรหแลว บคคลทมอานาจมากทสด

คอหวหนานกบวชของสรยเทพ รา ซงเปนจอมเทพสงสด ในการบรหารงาน

ฟาโรหจะมคณะเสนาบดทนาโดย วเซยร (Vizier) ซงเปนตาแหนงขนนาง

สาคญ เปนผชวย และสงขาหลวง (Nomarch) ไปทาหนาทปกครองหวเมอง

ตางๆ โดยขนตรงตอองคกษตรย ในยคอาณาจกรเกาน อยปตไมมกองทหาร

ประจาการ แตจะเกณฑพลเมองเขากองทพเมอเกดสงคราม

การเมองการปกครอง











ความเชอ

กอนการรวมแผนดน ทงอยปตบน และ ลาง ตางนบถอเทพ

ตางๆกน ตอมาเมอรวมแผนดนแลวกยงคงความเชอแบบพหเทวนยม อย

โดยม รา เปนเทพสงสด เปนผสรางโลกและสวรรครวมทงสงมชวตทงปวง

นอกจากนยงม โอซรส เทพแหงยมโลกผมหนาทตดสนดวงวญญาณ , เท

พไอซสเทพแหงความอดมสมบรณ ,เซท เทพแหงสงคราม ,ฮาธอรเทพ

แหงความรก และฮอรส เทพผเปนตวแทนของฟาโรหทกพระองค

นอกจากนยงมเทพอนๆทถอเปนเทพเจาประจาแตละเมอง











ชาวอยปตโบราณดารงชวตดวยการกสกรรม โดยเฉพาะเขตดนสดา

ทชอวา เคเมต เปนดนแดนทอดมสมบรณ การเพาะปลกไดผลด พชผลทได

จะถอเปนสมบตของฟาโรหและจะมการแจกจายแกประชาชนอยางเหมาะสม

พชทนยมปลกกนคอขาวสาลและขาวบาเลย ใชขาวสาลทาขนมปง

และทาเบยรจากขาวบาเลย ซงเปนอาหารหลก ของชาวอยปตโบราณ และ

พชผลเหลานยงใชเปนสนคาสงออกไปยงดนแดนอนๆอกดวย

วถชวต











สวนในเขตดนสแดงทเรยกวา เชเครต ซง อยในเขตอยปตบนพวก

เขาจะทาการลาสตวปาอยาง แอนทโลป และแพะปา ซงมอยมากมาย

บานเรอนของชาวอยปตสรางจากอฐตากแหงและใชไมทาสวนประกอบอยาง

กรอบประตเนองจากในอยปตไมคอนขางหายาก บานแตละหลงจะมบนได

ขนดาดฟาเนองจากชาวอยปตจะใชดาดฟาเปนททางานตางๆเชนการทาขนม

ปง หรอแมแตเปนทพกผอนนงคย

วถชวต











ชาวอยปตใชอกษรภาพ เฮยโรกลฟฟค (Hieroglyphic) โดยจะบนทกลง

ในแผนหนและมวนกระดาษปาปรสซงทาจากตนกก ในสมยกอน ผท

สามารถอานเขยนไดจะมโอกาสไดทางานเปนอาลกษณ ซงมโอกาสได

เลอนขนเปนขนนาง หรอนกบวชสาคญได

อกษรอยปต











ถกทาขนในสมยราชวงศท4 จนถง ค.ศ.641 ชาวอยปตเชอวา

หลงจากทมนษย ตายไปแลวดวงวญญาณจะกลบมาเกดใหมในรางเดมจง

ตองเกบรางเอาไวเพอรอรบการเกดใหมในยค อาณาจกรเกาเชอวามเพยง

ฟาโรหเทานนทจะกลบมาคน รางเดมแตในสมยตอมาการทามมมได

แพรหลายสขนนางและสามญชนแมกระทงสตวทเปนสญลกษณ ของ

เทพเจา

การทามมม











เปนสงกอสรางท เดมทฟาโรหจะสรางหองเกบพระศพขนาดใหญเปน

สสาน ตอมาในสมยของฟาโรหโซเซอร แหงราชวงศทสาม (2650ปกอน

ค.ศ.) อมโฮเทปทปรกษาของฟาโรห ซงเปนนกปราชญทมความสามารถ

ไดทาการออกแบบ พระมดขนบนไดทเรยกวา มาสตาบา ทเมองซกคารา

ขน ชาวอยปตรนหลงนบถอเขาในฐานะเทพแหงความร หลงจากยคของ

ฟาโรหโซเซอร กไดมการสรางพระมดขนบนไดตอมาและคอยๆพฒนา

กลายเปนแบบสามเหลยม โดยพระมดทมชอเสยงทสดคอ พระมดยกษ

ของฟาโรหคฟทเมองกซา ไดชอวาเปนพระมดทใหญทสดในโลก

พระมดยกษ











อยปตมการคาขายกบเมโสโปเตเมย และอาณาจกรนเบยทางภาคใต ในยคนไมมการใชเงน การคาจะทาในแบบของแลกของ โดยสนคาออกสาคญของอยปตคอพชผลทางการเกษตร แลกกบสนคาพวกไมหอม งาชาง เครองแกะสลก เปนตน แทบไมมหลกฐานของการสงครามขนาดใหญในยคนนอกจากหลกฐานการรบกบพวกเรรอนเบดอน ในพรมแดนปาเลสไตนสมยฟาโรหเปปท1 แหงราชวงศท6 กลาวไดวาสงครามใหญเพยงครงเดยวของยคนคอสงครามรวมชาตตอนตนราชวงศทหนงเทานน

การตางประเทศ











ประกอบดวยราชวงศทเกาถงสบเอด

นบแตกอตงอาณาจกร ดนแดนอยปตมแตความสงบสขและรงเรอง

ปราศจากจากสงคราม จนถงปท 2200 กอนครสตกาล อนเปนปเรมตนของยค

แหงความวนวายและการนองเลอด สาเหตของความวนวายในดนแดนไอย

คปต มทมาจากประเพณของฟาโรหใน การพระราชทานรางวลแกขนนางทม

ความชอบเนองจากในยคนนไมมการ ใชเงนตราและสงทมคาทสดกคอ ทดน

ยครอยตอของอาณาจกร (2125 - 1975 ป กอน ค.ศ.)











กลาวคอฟาโรหจะพระราชทานทดนใหแกขนนางททาความด

ความชอบ โดยทดนดงกลาวจะตองกลบคนเปนของราชสานกอกครง เมอ

ขนนางสนชวตลงแตทวาเมอเวลาผานไปนานเขา ขนนางเรมทาทาย

อานาจฟาโรห โดยการแอบโอนถายทดนใหแกลกหลาน จนในทสดก

กลายเปนธรรมเนยมวา ขนนางสามารถโอนถายทดนเปนกรรมสทธส

ลกหลานได และนาไปสการสรางเขตอทธพลของแตละตระกลเหลาขน

นางตางสะสมทดนและกาลงคนมากขน อานาจของฟาโรหถกกดกรอนลง

เรอยๆและกลมอทธพลททรงอานาจมากทสดกคอเหลาหวหนานกบวชใน

อาราม สรยเทพ-รา












ปท 2180 กอน ค.ศ. อานาจรฐของฟาโรหทเมมฟส สนสดลง

บรรดานครรฐตงตนเปนอสระและทาสงครามกน ดนแดนแมนาไนลจง

เกดภยแลงตดตอกนเปนเวลานาน ฟาโรหออนแอเกนกวาทจะแกปญหา

ความอดอยากและภยสงครามแพรกระจายทวแผนดนในทสดอยปตถก

แบงเปนสองเขต คอ อยปตตา ซงอยทางเหนอของเมมฟสถกปกครอง

โดยตระกลหนงจากเมองเฮรกลโอโพลส สวนอกเขตหนงคออยปตสงท

อยทางใตของเมมฟสถกปกครองโดยตระกลจากเมองธบส และแลวในปท

1975กอนค.ศ.เจาชายนกรบจากธบสไดทาสงครามผนวกอยปตทงหมด

และ ขนครองราชยเปนฟาโรห ทรงพระนามวา มอนตโฮเทปท 2












พระเจามอนตโฮเทป ท2 ไดสรางเมองหลวงใหมท ธบส ซงตงอยบนฝง

ตะวนตกของแมนาไนล นอกจากนพระองคยงทรงสรางโบสถใหญอน

สวยงามท เดยร เอล-บาฮาร โบสถนยงเปนทฝงพระศพของพระองคอก

ดวย ตอมาในสมยของมอนตโฮเทปท 4 พระองคถกแยงชงราชสมบต

โดยขนศกนาม อาเมเนมฮท ซงไดตงราชวงศท12 ขน ราชวงศท12นได

นาความมงคงและเจรญรงเรองกลบมา สอยปตอกครง มการทาเหมองแร

และอตอเรอ นอกจากนมการสรางพระมดขนาดใหญขน หลายแหงการ

เพาะปลกอดมสมบรณ












นกรบนเบย

เปนกลมชนผวดา ดนแดนนเบย ตงอยดนแดนทางใตของอยปต ทาง

อยปตไดสงคณะเดนทางไปยงนเบย เพอนางาชาง หนสาหรบกอสรางและสนคา

ฟมเฟอยตางๆ กลบมาอยปต ในสายตาของชาวอยปตนนถอวา

พวกนเบยเปนชนปาเถอนทมอารยธรรมดอยกวาตน ในชวงยคมด พวกนเบย

คกคามพรมแดนดานใตของอยปต

ตอมาในยคอาณาจกรกลางและไดเกณเชลยศกชาวนเบยเขามาเปนทหาร

ในกองทพ นอกจากนยงมนกรบนเบยบางทมความสามารถ ไดรบตาแหนงนาย

พลของกองทพอยปตดวย ชาวนเบยนรบอารยธรรมตางๆของอยปตมาใช

รวมทงความเชอทางศาสนาและการสรางพระมดดวย

เปนยคทอยปตรงเรองทสด โดยหลงจากพวกฮกโซสถกขบไลไป

แลว อานาจของฟาโรห เหนอนครตางๆในลมนาไนลกลบคนมาอยาง

สมบรณ ในยคของฟาโรหทตโมซสท 1 แหงราชวงศท 18 ในยคนเมอง

หลวงของอยปตคอนครธบส และฝงตรงขามของเมองหลวงคอ หบเขา

แหงกษตรยอนเปนสถานทฝงพระศพฟาโรห

ยคอาณาจกรใหม (New kingdom) 1539 - 1075 ปกอน ค.ศ.

ในยคอาณาจกรใหมน ชาวอยปตไดยกเลกประเพณการสราง

พระมดไปตงแตตอนปลายของอาณาจกรเกาเนองจากสนเปลองวตถดบ

และหนมาใชวธเจาะหนาผาเปนสสานแทน นอกจากธบสแลวทตโมซสท1

ยงไดสรางนครอบดอส ใหเปนเมองสาคญในสมยของฟาโรหทตโมซสท 1

นเมองหลวงคอ กรงธบสเจรญรงเรองมากมการสรางวหารขนาดใหญเพอ

บชาแดเทพเจา ซงกรวมทงมหาวหารคารนค นอกจากน อยปตยงไดเรม

การแผอานาจเขาไปในดนแดนเอเชยตะวนออกใกลและนเบย อกดวย

ยคอาณาจกรใหม (New kingdom) 1539 - 1075 ปกอน ค.ศ.











หลงการสวรรคตของรามเสสท2 และโอรสของพระองคมเนปตาห

ขนครองราชย จกรวรรดอยปตเรมสอเคาวนวาย บรรดาเมองขนตางๆ เชน

นเบยและลเบยไดกอกบฎขนแตโชคดททางอยปตสามารถปราบปรามลงได

ในชวงเวลาเดยวกนนเองทางฝายฮตไตทประสบภาวะ แหงแลงขาดแคลน

อาหารทาใหทางอยปตตองสงอาหารไปชวยตามขอตกลงทมในสมยราม

เสสท2 หลงการสนพระชนมของฟาโรหมเนปตาหอยปตตองพบกบปญหา

การเมองภายในฟาโรหแตละองคครองราชยเพยงชวงสนๆ จนมาถงปท

1186กอน ค.ศ. ฟาโรหรามเสสท 3 ขนครองราชยพระองคทรงไดรบการ

ยอมรบจากทกกลม ทาใหปญหาการเมองภายในหมดไป แตในชวงทอยปต

เรมจะฟนตวนนเหตการณสาคญกไดเกดขน

การเสอมและการลมสลายของอยปต (ปท1075 - 332 กอน ค.ศ.)











หลงการครองราชยของรามเสสท3 ทางดานเมดเตอเรเนยนได

เกดความวนวาย เนองจากภาวะแหงแลง ทเกดขนทาใหเกดการรกราน

และการอพยพจานวนประชากรทเพมสงขนทาใหประชาชนจาก

เมดเตอเรเนยนตองอพยพออกจากถนฐานเดม กลมชนเหลานถกเรยกวา

ชาวทะเล นกรบชาวทะเลเหลานประกอบดวยคนเชอชาตตางๆ เชน ไมซ

เน อเจยน ฟลสทน แมกระทงชาวซเรยโดยพวกเขาไดเขารกรานและ

ทาลายบานเมองตางๆเรอยมา

การมาถงของชนทะเล (Sea people)











สงทพวกนตองการ คอดนแดนใหม ชาวทะเลจงเขาโจมตและ

ทาลายนครฮตตซสเมองหลวงของจกรวรรดฮตไตทจนราบคาบ จากนน

จงมงหนามายงอยปต และในปท1179 กอน ค.ศ. สงครามระหวางชาว

ทะเลกบอยปตกเกดขน

ฟาโรหรามเสสท3 สามารถพชตกองทพชาวทะเลไดทาให

สามารถปกปองจกรวรรด หลงสงครามพระองคยงปราบปรามพวกลเบย

ทกอกบฎลงได ทาใหจกรวรรดเรมฟนตวอกครงแตทวาสงครามท

ยาวนานทาใหอยปตสญเสยกาลง คนไปมากการคากหดหายไปทาให

อยปตขาดรายไดและทามกลาง ปญหานเองรามเสสท3 กสวรรคตลง












บทสดทาย แหงอาณาจกร

หลงการสวรรคตของรามเสสท3 อยปตกลบสความวนวายอก

ครง ทงจากปญหาการเมองและความอดอยาก ในทสดอยปตกแตกแยก

กลายเปนกกเปนเหลา บรรดาเมองตางๆตงตนเปนอสระ ชาวลเบยซงเปน

นกโทษสงครามของรามเสส ถอโอกาสตงตนเปนอสระผนาของพวกเขา

นามวาโชชองไดเปนฟาโรหและรวบรวมแผนดนไดสาเรจ แตกเปนเพยง

ชวงสนๆและบานเมองกเขาสสภาพแตกแยกอกครง












จนกระทงในปท 663 กอน ค.ศ. กษตรยอสซบานปาลแหง

อสสเรย ไดยกกองทพเขารกรานอยปต เมองตางๆถกทาลาย อยปตกไม

อาจฟนตวไดอกตอมาในปท 525 กอนค.ศ. อยปตกถกปกครองโดยชาว

เปอรเซยและเมออเลกซานเดอรมหาราชแหงมาซโดเนย ซงเปนชนเชอ

ชาตกรกพชตเปอรเซยลง อยปตกตกเปนของมาซโดเนยในปท335 กอน

ค.ศ.












หลงการสวรรคตของอเลกซานเดอรจกรวรรดมาซโดเนยของ

พระองคลมสลายลง เหลาขนศกมาซโดเนยตางตงตนเปนใหญในดนแดน

ตางๆทพระองคพชตมา นายพลปโตเลมขนศกของพระองคกตงตนเปน

ฟาโรหและ ตงราชวงศปโตเลมซงถอเปนราชวงศสดทาย ขนปกครอง

อยปตโดยมเมองหลวงทอเลกซานเดรย












จนกระทงมาถงปท 36 กอน ค.ศ. พระนางคลโอพตราแหง

ราชวงศปโตเลมพายแพกองทพโรมนทแอคตอม(Actium) และไดปลด

ชวตตนเองลงจากนนจกรวรรดโรมนจงผนวกอยปตเขาเปนสวน หนง

ของโรมและ นนคอการลมสลายลงโดยสนเชงจากนนมา อยปตกลายเปน

เพยงมณฑลหนงของโรมและกลายเปนของจกรวรรดไบเซนไทนในเวลา

ตอมา และไดถกพวกมสลมเขายดครองในภายหลง

การเสอมและการลมสลายของอยปต

(ปท1075 - 332 กอน ค.ศ.)

เอเชยไมเนอร

เอเชยไมเนอร หรอ อนาโตเลย หมายถง "อาทตยอทย" หรอ

"ตะวนออก" เปนดนแดนทางตะวนตกเฉยงใตของทวปเอเชย

เนองจากทตงของดนแดนนเชอมตอระหวางยโรปและเอเชย อา

นาโตเลยจงเปนแหลงกาเนดอารยธรรมอนหลากหลาย มาตงแต

กอนประวตศาสตร โดยการตงถนฐานของชมชนยคหนใหม

ฟนเซยน

พวกฟนเชยนไดชอวาเปนชนชาตทชานาญการเดนเรอมากทสด

พวกหนงในยคโบราณ พวกเขากมเสนทางการคาตามชายฝงของ

ทะเลเมดเตอรเรเนยน และมเมองทาขนาดใหญ เชนเมองไทร

(Tyre) เมองไซดอน (Sidon) เมองบบลอส (Byblos) ชาวฟนเชยน

รบสนคาอนเดยและตะวนออกไกลจากเมโสโปเตเมยไปขายยงอยปต

เอเชยไมเนอรเอฟรกาเหนอและชายฝงตะวนตกของทวปยโรป เดน

ทางผานชองแคบจบรอลตาร (Gibraltar) เขาสมหาสมทร

แอตแลนตก เปนพวกแรก

อกษรฟนเชย

พฒนามาจากอกษรคานาอน

ไนตยคแรกเรม มอกษร 22 ตว ไมม

เครองหมายสระ ชอตวอกษรเหมอน

ทใชเรยกอกษรฮบร ตวอกษรม

ลกษณะเปนอกษรอลฟาเบต ซง

สะดวกในการบนทกเรองราวตาง ๆ

บญชการคา อกษรอลฟาเบตของฟน

เซยนเปนทนยมแพรหลายทวไป และ

ชาตตาง ๆ ไดนาไปดดแปลงเปน

ตวหนงสอของตน เชน ในภาษากรก

และละตน

ศาสนาของชาวฟนเชยน ศาสนาของชนเผาฟนเชยนมสวน

สาคญในชวตของเขามาก ศาสนานนบถอเทพเจามาก แตละองคม

นามทวไปวา บาอล (Baal) เหมอนกนหมด พธกรรมของศาสนา

นมการฆามนษยบชายญและการสงเวยเทพเจาดวยกาม ความจรง

พธกรรมแบบหลงนมใชมแตของชาวฟนเชยนเทานน แมใน

ศาสนาทตายแลวอนๆ เชน ของอยปต ของกรก และแมศาสนา

ฮนดบางสาขา ซงเปนศาสนาทมผนบถออยในปจจบน

ชาวฮบร

หรอยว เปนชนเผาเซเมตกทเดนทางเรรอนในทะเลทราย กลาว

กนวาโมเสส (Moses) เปนผนาคนสาคญไดปลดแอกชาวฮบรจากการ

เปนทาสของอยปต และพาชาวฮบรทงหมดอพยพไปตงถนฐานใน

ดนแดนแหงคามนสญญา (The promised land ) ไดแก ดนแดน

ปาเลสไตน (Palestine ) หรอแคนาน (Canaan) ทเชอกนวาเปน

ดนแดนทพระเจาของบรรพบรษอบราฮมหรอพระเยโฮวา

(Yehovah) ทรงประทานให ชนชาตนมกษตรยทมความสามารถและ

สรางความเจรญใหแกอาณาจกร คอกษตรยเดวด และกษตรย

โซโลมอน

อารยธรรมทชาวฮบรไดมอบใหแกโลก คอศาสนายดาย

(Judaism) เนนการบชาพระเจาองคเดยว ซงไดแก พระเยโฮวา และชาว

ฮบรเปนประชาชนทพระองคไดเลอกสรรแลว (God’s chosen people)

ความผกผนไดบนทกไวในพนธสญาญาเดม หรอ พระคมภรเกา การนบ

ถอพระเจาองคเดยวของชาวฮบรเปนตนกาเนดของศาสนาทสาคญของ

โลก คอ ครสตและอสลาม อาจกลาวไดวาพระคมภรของพวกฮบรเปน

วรรณกรรมทยงใหญทสดเรองหนงและเปนผลงานทสงเสรมความเจรญ

ของอายธรรมตะวนตกในดานภาษา ชวตความเปนอยและทศนคตในการ

ครองชพมากทสด

ภาษาฮบร

เปนภาษากลมเซมตกในกลมแอฟโร-เอเชยตก มผพด

มากกวา 7 ลานคนในอสราเอลและอกจานวนหนงในชมชนชาวยว

ทวโลก ในอสราเอลถอวาเปนภาษาทแทจรงของรฐและประชาชน

และเปนภาษาราชการคกบภาษาอาหรบชอในภาษาฮบรของภาษา

ฮบรคอ עברית, หรอ Ivrit (อานวา "อฝรต eev-REET" หรอ

/iv.'rit/ ใน IPA)

ตานชหรอคมภรไบเบลภาคภาษาฮบรหรอโตราห (Torah)

ของศาสนายดาย เขยนดวยภาษาฮบรคลาสสกซงเชอวาเปนสาเนยง

ของภาษาฮบรทใชเมอ 500 ปกอนครสตศตวรรษ ใกลกบยคท

ชาวยวถกเนรเทศไปบาบโลเนย ภาษาฮบรเปนภาษาศกดสทธ

( Leshon ha-Kodesh: เลโชน ฮา-โกเดช)ของ הקודש לשון

ชาวยวตงแตสมยโบราณ

ชาวเปอรเซย

จกรวรรดเปอรเชยอคเมนยะห เปนจกรวรรดทใหญทสด

ในยคโบราณ และมารงเรองทสดในรชสมยของพระเจาดาไรอส

มหาราช และ พระเจาเซอรซสมหาราช ผมชอเสยงวาเนศตรคน

สาคญองรฐกรกโบราณ บรเวณทตงเดมอยในบรเวณทในปจจบน

รจกกนวาจงหวดพารส (จงหวดฟารส) ในประเทศอหราน

ปจจบน

อารยธรรมเปอรเซย

อยในชวง 1,000 ปกอนครสตศกราช

• มการผลตเงนเหรยญขนใช

•มการดดแปลงตวอกษรคนฟอรมเปนตวอกษรของเปอรเซย

•จด ระบบการปกครอง โดยแบงเปนจงหวด หรอมณฑล เรยกวา

แซแทรปป (Satrapy)

•สรางถนนใชคมนาคมและถอวาเปนถนนทดทสดในยค โบราณ

•มไปรษณยตดตอสอสารทางราชการอกดวย

สถาปตยกรรม - สถาปตยกรรมของชาวเปอรเซยไดรบอทธพลมา

จากอยปต และกรก การกอสรางไดนาเอาวสดหลายชนดมาใช

อยางเหมาะสม เชน ใชหนเปนพน ผนงใชอฐและนาเอาเสาไมมา

ใชตกแตง ทาโครงเพดาน มการตกแตงหวเสาและแกะเสาเปนรอง

คลายของกรก

ประตมากรรม - งานประตมากรรมทสาคญของเปอรเซย คอ การ

แกะสลกหวเสาเปนรปสตวตางๆ มความสวยงามและประณต

นอกจากนนยงรจกนาทองแดงและโลหะตางๆ มาประดบแตง

อยางวจตรพสดาร

ศาสนาของชาวเปอรเซย

ศาสนาดงเดมของชาวเปอรเซย เปนพธกรรมทเกยวกบการ

เลยงสตวและกสกรรมแบบเรยบงาย แตตอมากมศาสนาโซโรแอสเตอร

เกดขน พฒนาจากผลงานของ ซาราธสตรา (Zarathustra) หวใจของ

ศาสนาอยทหนงสอศกดสทธหรอพระคมภรอาเวสตา (Avesta) เปน

ลทธทวนยม สานศษยของศาสนานเชอในอานาจสองฝาย ฝายหนงด

ฝายหนงชว

พวกเขาเชอวาเทพเจาแหงความดเปนเทพผสงสด ชอออรมาซด

(Ormazd) เทพองคนมพวกอครเทวทตและเทวทตทงหลายเปนบรวาร

และเชอวามเทพแหงความชวองคหนงชอ อาหรมาน (Ahriman)

มภตผปศาจเปนบรวาร ศาสนาโซโรแอสเตอรสอนวา มนษยควรจะ

ปรนนบตรบใชเทพแหงความด และทาตามประมวลกฎหมายอนสงสง

ซงแสดงออกมาเปนคานยมทางศลธรรมแบบถอมตว ศษยานศษยของ

ศาสนานนมความเชอมนวา ความตายไมใชการสนสดคนชอบธรรมจะ

ไดรบชวตใหมเมอตอนทเทพออรมาซดทาสงครามชนะ

อางอง http://www.thaigoodview.com/node/86960 http://www.trueplookpanya.com/new/cms_detail/knowledge/23754-00/ http://civilizationcivilize.blogspot.com/ http://www.eduzones.com/knowledge-2-4-43197.html http://panupong088.wordpress.com/2012/12/06/

ผจดทา

น.ส. วชราภรณ วสวฏฏกล ม.6.7 เลขท 8

น.ส. สวลยา บรรจงภาค ม.6.7 เลขท 11

Education

3.1 3.3 เมโส-ไนล์-เอเชียไมเนอร์