L/O/G/O

Суралцагчийн хөгжил төлөвшилд багшийн харилцаа ба арга зүй

нөлөөлөх нь

НИЙГЭМ, ГАЗАРЗҮЙН БАГШ Ц.УЯНГА 2014-2015 ОНЫ ХИЧЭЭЛИЙН ЖИЛ

L/O/G/O

1.Гарчиг 2. Оршил

3. Үндэслэл4. Онолын хэсэг

5.Судалгааны зорилго6.Судалгааны зорилтууд

7.Дүгнэлт 8.Ном зүй

Оршил 1 жилийн алсыг хардаг улс үндэстэн хоол хүнсээ базаадаг 10 жилийн алсыг хардаг улс үндэстэн мод тарьдаг 100 жилийн алсыг хардаг улс үндэстэн хүнээ хүмүүжүүлдэг Аливаа улс орны боловсролын тогтолцоо, түүний хөгжил, хүн

амын боловсролын төвшин бол тухайн улс орны нийгэм, соёлын хөгжил, ард олны амьдрал ахуйн төвшин олон улсын тавцан дахь тухайн улсын нэр хүндийг дэлхийн хэмжээнд илэрхийлэх гол үзүүлэлт байдаг. Тийм ч учраас улс орон бүрийн төрийн бодлогын төвд боловсролын салбараа хөгжүүлэх нь нэн тэргүүний зорилт болж байдаг билээ.

Монгол улсын боловсролын зорилго нь: Суралцагчийг оюун ухаан, ёс суртахуун, бие бялдарын зохих чадавхитай хүмүүнлэг ёсыг дээдэлдэг, бие даан сурах, ажиллах, амьдрах, чадвартай иргэн болгон төлөвшүүлэхэд оршино. Өнөөдөр боловсрол зорилгоо биелүүлж чадаж байна уу? Хүнийг хамгийн ерөнхий утгаар бие, сэтгэл, оюуны цогц гэж үздэг. Гэтэл одоогийн боловсролын үзэл баримтлал, онол, арга зүй бүх үйл явц нь тэр бүр хүний төлөө зорьж хүнд үйлчилж чадахгүй байна. Сургалт зөвхөн онолын мэдлэг эзэмшүүлэхэд түлхүү анхаарч хүнийг хүн болгож төлөвшүүлэхэд хамгийн чухал сэтгэлийн боловсролыг орхигдуулжээ.

Үндэслэл Өнөөдөр ЕБС болон МСҮТ-ийн сурагчдын дунд сэтгэл

түгшээсэн ёс зүйгүй олон ауудлууд бий болсон. Зөвхөн 2009 онд улсын хэмжээгээр 450 суралцагч гэмт хэрэгт холбогдон шийтгэгдэж байна. Хүүхдүүд хулгай, залилангийн хэрэг үйлдэхээс гадна интернет, чатаар бусдын эсрэг янз бүрийн зураг тавин нэр төрд нь халдахаас гадна, интернетээр биеэ үнэлэдэг бүлэг, мөн хар тамхи хэрэглэх, архидан согтуурах, бусдыг дарамтлах, дээрэлхэх зэргийг насанд хүрээгүй бяцхан хүүхдүүд хийсэн нь аймшигтай. Хууль хяналтын байгууллагын санаа зовоож байгаа нэг зүйл нь хүүхдүүдийн үйлдэж байгаа гэмт хэрэг санаатай, зохион байгуулалттай болж байгаа явдал юм. Мөн хөвгүүдээс гадна охидын зодооны бүлэг байгуулагдан бусдыгаа зодож, айлган сүрдүүлдэг явдал ч гарсан нь бидний сурган хүмүүжүүлж байгаа суралцагчдын хүмүүжил төлөвшилт хэр байгааг харуулж байна. Энэ бүх зүйлүүд нь уг сэдвийг сонгоход хүргэлээ.

Судалгааны зорилго

Суралцагчийн хөгжил төлөвшилд багшийн харилцаа ба арга зүй хэрхэн нөлөөлж байгааг илрүүлэх.

Судалгааны зорилтууд

Сэдэвтэй холбоотой онолын материал цуглуулж, уншиж судлах

Суралцагчийн хөгжил төлөвшил, багшийн харилцаа, арга зүйн талаар сурагчдаас судалгаа авах

Судалгааны үр дүнг боловсруулахДүгнэлт гаргах

Онолын хэсэг

1-р хэсэг Суралцагч гэж хэн бэ? Суралцагчийн сурах насны онцлог

2-р хэсэг Багшийн ёс зүйн харилцаа Багш гэж хэн бэ? Багш хүн ямар байх ёстой вэ? Багшийн ёс зүй Багшийн арга зүй

Нэг. Суралцагч гэж хэн бэ? Хүүхдийн эрхийн конвенцид заахдаа: Хүүхэд гэдэг

нь 18 нас хүрээгүй хүнийг хэлнэ гэжээ. Хүүхэд бол бие, сэтгэцийн хувьд ид хөгжиж яваа, зан төлөвийн ихээхэн онцлогтой тоглох, сурах зэрэг үйл ажиллагааг дамжин төлөвшиж, нийгэмшиж байгаа 0-18 насны хүн юм. Хүүхэд анх төрөхдөө байгалийн бүтээгдэхүүн бүхий бодьгал хүн байдаг ба тухайн нийгмийн бүтээгдэхүүн бие хүн болон төлөвшдөг. Хүүхэд хүн болон төлөвших нь нийгмийн үзэгдэл ба хүний нийгмээс гадна хүн болон төлөвшдөггүй. Хүүхэд бие хүн болон төлөвших нь байгаль нийгмийн / обьектив гадаад/ техник технологи хүнтэй холбоотой /субъектив дотоод/ хүчин зүйлийн байнгын хамтын нөлөөн дор явагддаг.

Суралцагч гэдэг нь:

Ирээдүйн иргэнСурах чадварСэтгэлзүйн онцлог Биологийн онцлогӨөрийн дадал туршлагаӨөрийн гэсэн санаа бодолДотоод төлөвшилХүлээх хариуцлага зэргээрээ ялгаатай юм.

Хүүхдийн төлөвшилд нийгмийн олон хүчин, санаатай ба санамсаргүй, зохион байгуулалттай ба урсгал зүйлүүд нөлөөлж байдаг.

Хүүхэд

Дэлгүүр

Найз нөхөд

ХөршГэр бүл

Гудамж

Сургууль

Мэдээллийн хэрэгсэл /TV, FM, интернет/

Хүүхдэд эдгээр олон зүйл нөлөөлдөг ба хамгийн их нөлөөллийг эцэг, эх, сургууль, багш үзүүлдэг байна. Хүүхдийн зүрх сэтгэлд бид ямар үр цацсан тийм ургац ургах болно. Хүүхдийн төлөвшилд эцэг, эх, багш, сурган хүмүүжүүлэгчдийн эерэг ба сөрөг нөлөө шууд автоматаар нөлөөлдөг байна. Хүүхдийн төлөвшилд зохион байгуулалттай хамгийн их нөлөөллийг өгдөг нь сургууль, багш, сурагчдын хамтын үйл ажиллагаа юм. Учир нь энэ үйл ажиллагаа нь тодорхой зорилготой агуулга, арга, хэрэгсэлтэй, системтэй явагддаг. Сургуулийн хүрээнд явагдаж байгаа энэхүү зохион байгуулалттай сургалт бол: Бүх талын боловсрол олгох сургалтын дараах 5 зарчим юм. Үүнийг өөрөөр сэтгэлийн боловсрол гэж нэрлэдэг.

Бие хүний хөгжил

төлөвшил

1. Бие бялдарын хүмүүжил

2. Хөдөлмөрийн хүмүүжил

3.Ёс суртахууны хүмүүжил

4. Оюун ухааны

хүмүүжил

5.Гоо сайхны

хүмүүжил

Суралцагчийн сурах насны онцлог: 15 настан: Хөгжилтэй ,илэн далангүй, баяр

баясгалан нь тогтворгүй зан байдлаар солигдож эхэлнэ. Сургуульдаа дуртай, тэнд л бие даасан чөлөөтэй байдлаа харуулах боломж олддог. Ойр дотно найз байхгүй. Энэ нь бусдад уруу татагдах, найзаа буруу олоход хүрдэг.

16 настан: Зан төрх нь төлөвшин тогтох үе. Хөдөлмөрт хандах хандлага төлөвшинө. Санаачлалгыг нь дэмжиж, зохих зүгт нь залах хэрэгтэй. Тэдэнд амьдралыг аль болох зөв зохион байгуулж хөдөлмөрийн дадал чадвар олгоход анхаарах ёстой.

17-19 настан: Нийгмийн амьдралд идэвхитэй орж, нийгэмд тодорхой байр суурь эзэлж, нийгэм, хамт олны дунд биеэ зөв авч явах, нийгмийн хэв журмыг сахих зэрэг бие хүний зан төлөвийн эрхэм чанарууд төлөвшинө. Энэ насанд багшийн зүгээс сурах үйлд нь туслан, дэмжих, өөрийн хүчинд нь итгүүлэх, зөв харилцах, сэтгэл хөдлөл-зоригийн шинжүүдийг хөгжүүлэх, зарчимч хатуу шаардлага тавих, өөрсдөөр нь ухамсарлуулах зэргээр эв дүйтэй, уян хатан хандлага онцгой үүрэгтэй.

Балчир үе /1-3/

Цэцэрлэг /3-7/

Сургуулийн бага нас /8-10/

Шилжилтын нас /12-16/

Сургуулийн ахлах нас /17-19/

Хоёр: Багшийн ёс зүйн харилцаа гэж юу вэ? 1. Багш гэж хэн бэ? Багш хүн бол хамгийн олон талын мэдлэг чадвартай, хамгийн

сайхан хүн байх ёстой. Учир нь тэр ирээдүйн иргэдийн хувьд баяр баясгалангийн үүд хаалга эх булаг нь болдог юм. “ Сурагчдыг хөгжүүлнэ, төлөвшүүлнэ, хүмүүжүүлнэ гэдэг нь юуны өмнө ангид багшийн биеэ авч явах байдал түүний сурагчидтайгаа харилцах харилцаа юм” гэжээ.

Багш хүн хүний оюун сэтгэхүйтэй ажилладаг учраас шавь нарынхаа хэн болохыг харцнаас нь сэтгэл санаанаас нь, мэдлэг чадвараас нь, харилцаа хандлагаас нь “уншиж”судалж, шинжилж, зөв оношлож, ажиллах арга эвээ өөрөөс нь олж авдаг байх ёстой. Ингэж чаддаг багшийг шавь нар нь “Манай багш ёстой их мэдлэгтэй” гэж бишрэн хүндэтгэдэг нь үнэн. “Юм мэддэггүй багш бол биегүй сүүдэр, хургүй үүл, гэрэлгүй бамбар, ундаргагүй булаг... тэгэхлээр хоосон зай юм” гэж Я.АКоменский мэргэн цэцнээр зүйрлэсэн байдаг.

В.А.Сухомлинский “Сургуулиуд адилхан барилгатай,адилхан программ, сурах бичгээр хичээллэсээр байтал сургуулиуд маань сайн муу янз бүр байна шүү дээ. Яагаад тэр билээ? Янз бүрийн багш ажиллаж байгаад л хамаг учир байна. Сургууль гэдэг юуны өмнө багш юм” гэж бичсэн байдаг.

2. Багш хүн ямар байх ёстой вэ?Багш хүн соёлтой байх ёстой. Багшийн соёл гэж юу вэ? Биеэ авч явах соёл Хувцаслах соёл Бусадтай зөв боловсон харилцах соёл Хэл ярианы соёл Бичиг баримт хөтлөх соёлБагшийн соёл юунаас эхэлэх вэ? Багшийн харцнаас Багшийн алхаанаас Яагаад энэ чухал вэ? Хүүхэд бүр багшаасаа сайхан

үг, сайхан харилцаа, сайхан гэрэл гэгээтэй зүйл хүлээж байдаг учраас.

Схем: Орчин үеийн багшид тавигдах шаардлага

Сурах

Суралцах

Сургах

Судлах

Суртачлах

5 С зарчим

Багш

Хүүхдийг ойлгодог

Сурах арга барилСургахуйн ухаан

Шударга чанар

3. Багшийн ёс зүй

Мэргэжлийн ёс зүй: Тухайн салбар болон мэргэжлийн хүмүүсийн дагаж мөрдөх хэм хэмжээ, ёс журам, үг хэллэг, хувцаслалт, харилцааны соёл зэрэг мэргэжлийн онцлогийг цогц байдлаар тусган харуулсан ойлголт юм.

Мэргэжлийн үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэхэд: 1. Ерөнхий ёс зүй \Хувь хүн талаасаа\ 2. Мэргэжлийн ёс зүй \Мэргэжлийн онцлог,

нийгэм болон өөрийн мэргэжил нэгт нөхдийн өмнө хүлээх хариуцлага\

Ёс зүйтэй багш Хүүхдийг хүндлэн, хүндэтгэх

шаардлага 2-ыг зөв хослуулсан.Хүүхдийг зөв хайрлах, анхаарал

тавихХүүхдийнхээ дотоод ертөнц, биеэ авч явах байдлыг үргэлж судалж

байх Хүүхдийн боломж, үзэл бодол, авьяас билэгт үргэлж анхаарал тавихБиеэ эзэмдэж, тэвчээртэй байх,

хүүхдийн алдаа дутагдалд тэвчээртэй байж засаж залруулахХүүхдийг доромжилж гомдоохгүй

байхХүүхдэд элэгсэг, найрсаг хандах

Үнэнч шударга, зарчимч байхЯмагт хүүхдэд зөв үлгэр дууриал

үзүүлэх, биеэ зөв авч явах

Ёс зүйгүй багшХарилцааны соёлгүй

Заах арга барил муутай

Царай зүс амьдралын түвшин, үзэмжээр ялгаварладаг

Ширүүн догшин ууртай

Хэл амаар доромжилдог

Шударга бус үнэлгээ тавидаг

Хувийн үлгэр дууриалал муу

Хичээл заахгүй орж гарч гүйдэг

Авилгал авдаг

4. Багшийн арга зүй Багшийн заах арга зүй нь багшаас сурган хүмүүжүүлэх

авьяас, ур чадвар шаарддаг. Энэ нь дараах зүйлээр илэрч гардаг зүйл юм.

1.Мэдлэгийн авьяас

2.Сургах авьяас

3.Ярианы авьяас4.Сэтгэл хөдлөлийн

авьяас5.Танин мэдэх авьяас6.Харилцах, хандах

авьяас7.Зохион байгуулах

авьяас 8.Анхаарлаа хуваарилах

авьяас

Судалгааны арга зүйАсуултын аргаТүүврийн аргаХарьцуулалтын аргаСтатистик боловсруулалт хийхАнализ, синтезийн арга

Судлах обьект: Сэлэнгэ аймаг МСҮТ-ийн 1.2-р курсын сурагчид, багш нар

Судлах зүйл: Суралцагчийн хөгжил төлөвшилд багшийн харилцаа ба арга зүй нөлөөлөх нь

Судалгааны явц: Сурагчдаас авсан судалгааны

боловсруулалт Энэхүү судалгаанд Сэлэнгэ аймаг дахь МСҮТ-ийн 8

ангийн 1.2-р курсийн нийт 86 сурагч оролцсон. Үүнээс эрэгтэй 44 сурагч , эмэгтэй 42 сурагч хамрагдсан болно. Судлагаа 2 хэсгээс бүрдэх ба 1-р хэсэг нь сурагчдын хөгжил төлөвшлийг оношилж илрүүлэхэд оршино. Судалгааны 2-р хэсэг нь багшийн заах арга зүй болон ёс зүйн харилцааг тандан судлахад чиглэсэн болно. Судалгааг нээлттэй хэлбэрээр авсан бөгөөд нийт 1-р хэсэг нь 14, 2-р хэсэг нь 5 нээлттэй, 1 хаалттай асуулгаар авсан юм.

Судалгааны 1-р хэсэг

1. Багшийн ярианаас сонссоноо ойлгоод бичих чадвартай юу?

2. Та багшийн өгсөн лекцыг уншаад ярих чадвартай юу?

Чаддаг Чаддаггүй0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

89%

11%

Чаддаг Чаддаггүй0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

74%

26%

3. Та багшийн ярианаас сонсоод ярих чадвартай юу?

4. Та уншсан зүйлээ ойлгож бичих чадвартай юу?

Чаддаг Чаддаггүй0%

20%

40%

60%

80%

100%

81%

19%

Чаддаг Чаддаггүй0%

20%

40%

60%

80%

100%

89%

11%

5. Та багшийн өгсөн үүрэг даалгаварыг биелүүлдэг үү?

Биелүүлдэг Биелүүлдэггүй 0%

10%20%30%40%50%60%70%80%

73%

27%

6. Та багш нартайгаа ам зөрч байсан уу?

Тийм Үгүй0%

10%20%30%40%50%60%70%

30%

70%

7.Та хичээл зааж буй багшийнхаа хичээлд анхаарлаа хандуулж чаддаг уу?

Чаддаг Чаддаггүй0%

20%40%60%80%

100%

82%

18%

8. Та хичээлийн хэрэгслээ бүрэн бүтэн хангаж чаддаг уу?

Чаддаг Чаддаггүй0%

20%

40%

60%

80%

72%28%

9. Та багшийг шинэ хичээл зааж байхад гар утсаараа оролдохгүй байж чаддаг уу?

Чаддаг Чаддаггүй0%

10%20%30%40%50%60%70%80%90%

85%

15%

10. Та чөлөөт цагаараа хичээл давтахад цаг гаргаж чаддаг уу?

Чаддаг Чаддаггүй0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

56%44%

11.Та сургуульдаа ирж хичээлдээ суух дуртай юу?

Тийм Үгүй 0%

20%

40%

60%

80%

79%

21%

12.Та хичээлээ тараад хаачдаг вэ?

Гэрлүүгээ РС тоглоом0%

20%

40%

60%

80%

100%

89%

11%

13.Та багшийнхаа хажууд хараалын үг хэллэг хэрэглэдэг үү?

Тийм Үгүй0%

20%

40%

60%

80%

22%

78%

14.Та мэргэжилээ хэрхэн сонгосон бэ?

Эцэг эхийн зөвөлгөөг

дагасан

Найз нөхдөө дуурайсан

Сонирхолоо дагасан

Нийгмийн эрэлт

хэрэгцээг харгалзан

үзсэн

Өөр сонголт байгаагүй

Бусад 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

29%

5%

55%

28%

0% 0%

Судалгааны 2-р хэсэг1.Багш нар хичээл зааж байхдаа та нартай зүй бусаар харьцдаг уу?

Тийм Үгүй0%

10%20%30%40%50%60%70%

30%

70%

2.Багш нар ихэвчлэн зүй бус ямар үйлдэл гаргадаг вэ?

Үгээр д

ором

жилдо

г

Загн

адаг

Дүнгээр

боод

ог

Ялгава

рлан

гадуу

рхдаг

Гар хүр

дэг

Хичээл

ээс хө

өдөг

0%5%

10%15%20%25%30%35%40%45%50%

14%

50%

23%10%

20%6%

3. Багш нарын хичээл зааж байгаа байдал нь чиний сурах хүсэлд нөлөөлдөг үү? \Заах арга зүйн чадвар нь\

Нөлөөлдөг Нөлөөлдөггүй0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

95%

5%

4.Заах арга зүйн чадвар тааруухан багш нарын хичээлд чи хэрхэн ханддаг вэ?

Сонирхолтой Сонирхолгүй0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

15%

85%

4. Зүй бус харилцаатай, заах арга зүйн чадвар тааруухан багш нарын хичээлд хэрхэн ханддаг вэ?

Хичээлд суух

сонирхол төрдөггүй

Хоорондоо ярьдаг

Багштайгаа ам зөрдөг

Хичээл үймүүлдэг

Хичээл тасалдаг

Хичээл хийдэггүй

МР3 сонсдог

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

64%

22%

7%19% 22%

12% 8%

6.ЕБС-ийн багш, МСҮТ-ийн багш нарын дунд ялгаа байдаг уу?

Тийм Үгүй 0%

10%20%30%40%50%60%

37%53%

Тийм бол ямар ялгаа бадаг вэ? Бичиж үлдээнэ үү?

1. Заах арга зүйгээрээ ялгаатай2. Чадвар муу, муухай харьцдаг3. Ойлгомжгүй ТӨМ тарааж өгдөг4. 80 минут хичээлээ ордоггүй,

гараад явчдаг5. Дотно харьцдаггүй, хөндий

харьцаатай байдаг

Судалгаа3 : 2-р улиралд хичээл тасалсан нийт сурагчдын тоог гарфикийн дүрсэлбэл:

110

258

45I сар I долоо хоног

II сар III долоо хоног

III сар II долоо хоног

Судалгааны дүгнэлт, үр дүн:

Сурагч гэдэг бол багшийн хичээл, чармайлт, орчин тойрны нөхцөлөөс өөрийгөө цэгнэдэг тийм л бие хүн юм.

Бие хүний дотоод сэтгэлрүү хоромхон зуур ч болтугай өнгийн орж практик судалгааны ажлаа боловсруулсан юм.

Сурагчдийн бодол санаанд хамгийн 1-рт багш сурах хүсэл сонирхол, эрмэлзэлийг төрүүлдэг бас сурах хүсэл эрмэлзлийг бууруулдаг болох, тэдний бие биедээ итгэх итгэл, нийтэч, нээлттэй байх зэрэг нь багшийн харилцаа ёс зүй, заах арга зүйн чадвар асар их нөлөөлдөгийг, хамаардаг болохыг мэдэж авлаа.

Дүгнэлт: 21-р зуун Монгол орны хөгжил цэцэглэлтийн

зуун. Хөгжил цэцэглэлтийг өрнүүлэх гол түлхүүр бол ард түмэн. Тэгэхээр ард иргэдийн маань боловсрол өнөөгийн Монголын хөгжлийн цөм юм. Тэгвэл боловсролыг түгээгч нь багш бид бөгөөд ирээдүйн замналыг үүсгэгч нар юм.

Яагаад гэвэл сурагчид сургалтын явцад чанартай боловсрогдоно эсвэл чанаргүй боловсрогдоно. Тэгвэл энэхүү боловсролыг эзэмших цаг хугацаа нь хичээл юм. Тэгвэл багш нь хичээлийн явцад сурагчтайгаа зүй бус харилцах, арга зүйн чадвар тааруухан зэрэг нь мэдлэг эзэмших, төлөвшихөд нь сөргөөр нөлөөлж, хичээл таслалт, хоцролд буурахгүй байх нэг шалтгаан болж байна.

Тухайлбал: Үг хэл амаар сурагчдаа доромжлох, гомдоохЗагнадаг Дүнгээр боодогЯлгаварлан гадуурхдагГар хүрдэгХичээлээс хөөдөгБагшийн заах арга зүй таарууханБагшийн ёс зүй харилцаа тааруухан зэрэг нь

дээрхи судалгаагаар хархад хүүхдийн хөгжил төлөвшилд шууд нөлөөлж байгааг харуулж байна.

Багшийн эрдэм шавиас гэдэг Монгол ардын зүйр үг байдаг. Тиймээс багшийн ёс зүйн асуудал, арга зүйн чадвар, ялангуяа хүүхдийн хөгжил төлөвшилд нөлөөлөх багшийн хувийн зан чанарын талаар их анхаарч ажиллахгүй бол энэ асуудлыг шийдвэрлэхгүй бол сургалтын явц чанаргүй болж, цаашид элсэлтын тоо буурах, элсэлтгүй болох аюул нүүрлэж байна. Үүнийг анхаарч ажиллах нь багш, удирдлага, сургууль хамт олны шийдвэрлэх асуудлын нэг болж байна.

Учирсан бүхнийхээ нүүр царайг Уяхан даруухан инээмсэглэн харж бай Өнөр өтгөн урт наслахын Өлзий буян бүрэлдэх болно.

Говийн догшин ноён хутагт Данзанравжаа

НОМ ЗҮЙ1. Багшийн лавлах. Л.Оюунчимэг, С.Хишигжаргал

Дархан-УБ 2003-20042. МБС-ын чадамжид суурилсан хандлага. БСШУЯ-ны

дэргэдэх МБС-ын Мэргэжил арга зүйн төв УБ 2010 он3. ЧСС-ын гарын авлага С.Болор-Эрдэнэ УБ 2013 он4. Сургалт. Ш.Ичинхорлоо, Г.Долингор УБ 2005 он5. Нийгмийн ухааны сургалтын өнөөгийн байдал,

тулгамдсан асуудал, шийдвэрлэх арга зам. НТМУО-ын дэд хороо УБ 2011 он

6. Сургалтын арга зүй. МУГЯам Боловсролын салбарын хөгжлийн хөтөлбөр. УБ 1999 он

7. WWW.google.mn багшийн хөгжил сайт

L/O/G/O

АНХААРАЛ ТАВЬСАН ТА БҮХЭНД БАЯРЛАЛАА

2015.03.16